1 3 Ve ilighe id in he t Ont we rp > Ve rke e rs ve ilighe id Dis cus s ie > Bes preek het met je collega s! Inleiding verkeers veiligheid

Transcriptie

1 Toolbox 1 3 Ve ilighe id in he t Ontwe rp > Ve rke e rsve ilighe id Dis cus s ie > Bes preek het met je collega s! Ga met elkaar in gesprek over het volgende: 1. Hoe ga jij om met dit probleem in jouw werkomgeving? 2. Wist jij dat er wetten/regels waren? 3. Hoe ben je hier achter gekomen? Je mag zoveel tekst toevoegen als gewenst Inleiding verkeers veiligheid Bijna elke dag komt het op het nieuws voorbij: file op de snelweg als gevolg van een ongeluk. Ongevallen gebeuren niet al-leen op het hoofwegennet, maar ook op provinciaal en lokaal niveau. Verkeersveiligheid is een onderwerp waarmee wij alle-maal dagelijks te maken hebben. Tijdens het boodschappen doen, onderweg naar het werk of naar de sportclub. En het is wel zo fijn om al met al weer veilig thuis te komen. Bij verkeersveiligheid denkt men vaak aan gebruiksfase van een werk. De eindsituatie dient uiteraard veilig, overzichtelijk en herkenbaar te zijn. Ontwerpen zullen moeten voldoen aan de diverse richtlijnen. Maar bij verkeersveiligheid hebben we ook te maken met de tijdelijke situatie (de bouwfase). Weggebruikers dienen tijdig van een afwijkende situatie op de hoogte te worden gesteld waardoor deze verkeersdeelnemers beter op de verandering zullen anticiperen. Daarnaast is het ook van belang om te denken aan de veiligheid van onze collega s die vlakbij, of zelfs in de tijdelijke situaties aan het werk zijn en ook graag veilig thuis komen. Niet alleen Infra heeft hiermee te maken maar ook Woningbouw en Utiliteit. Verkeersveiligheid is een thema dat gedurende het gehele project veel aandacht behoeft. In iedere bedrijfsstroom dienen we vooruit te denken over wat we moeten maken, hoe we dat gaan doen en uiteraard ook over de nieuwe situatie. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld : Hoe het bouwverkeer materiaalleveringen op locatie krijgt, omleidingsroutes of hoe de gebruiker de eindsituatie gaat ervaren. In zowel de tijdelijke- als de eindsituatie heb jij als ontwerper invloed op het inschatten van risico s met betrekking tot verkeersveiligheid en het treffen van risico beperkende maatregelen. Ris ico's > Wat kan er gebeuren? De voornaamste risico s met betrekking tot verkeersveiligheid zijn aanrijdingen en ongelukken tussen verkeersdeelnemers. Oorzaken hiervoor zijn o.a.: Slecht zicht bij in- en uitritten Onoverzichtelijke situaties Schrikreacties van ongelijkwaardige verkeersdeelnemers (bijv. groot materieel en fietsers) Afleiding van de verkeersdeelnemer door werkzaamheden Verkeershinder door de gewijzigde situatie en overlast door de werkzaamheden spelen een belangrijke rol in de afwegingen die jij als ontwerper moet maken. Binnen verkeersveiligheid wordt onderscheid gemaakt tussen gelijkwaardige en ongelijkwaardige weggebruikers. De kwetsbaarheid van weggebruikers is de bepalende waarde hierin. Tijdelijke situatie Gedurende de werkzaamheden is het uitdagend en uiterst belangrijk om een veilige verkeerssituatie te bereiken en te behouden. Door de aanwezigheid van bouwverkeer worden er extra situaties gecreëerd waarin ongelijkwaardige

2 weggebrui-kers met elkaar een route delen. Bijvoorbeeld auto s met een ontheffing op fietspaden, de aanwezigheid van grote transportwagens rondom een woonwijk of een afzetting op de snelweg. Weggebruikers anticiperen vaak niet goed op een gewijzigde situaties. Daarbij komt dat werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld heien of het verplaatsen van groot materiaal met een kraan een schrikreactie kan veroorzaken bij de weggebruikers. Dit verhoogt het risico voor zowel de weggebruiker als onze collega in en om het werkvak. Het in- en uitrijden van een werkvak of van een afzetting brengt het risico met zich mee dat een weggebruiker (onbewust) achter de medewerker aan rijdt. Op snelwegen heeft men te maken relatief hoge snelheden. Op wegen binnen de bebouwde kom is er veel kruisend verkeer en zijn er veel ongelijke weggebruikers. Bijvoorbeeld een woonwijk waar kinderen aan het spelen zijn, fietsers die van alle kanten aan komen en gemotoriseerd verkeer. De beheersmaatregelen die hiervoor van toepassing zijn, zijn duur en tijdrovend, waardoor het tijdspad waarin gewerkt mag/kan onder druk wordt gezet. Voor hulpverleningsdiensten is het van belang dat zij aan de kwaliteitseisen omtrent aanrijtijden kunnen blijven voldoen. Werkzaamheden van groot tot klein hebben altijd invloed op de doorstroming van verkeer. Er moet altijd rekening worden gehouden met het feit dat hulpverleningsdiensten door het gebied moeten én de bereikbaarheid van de werklocaties voor hulpdiensten. Eindsituatie Voor het bereiken van een veilig verkeerssysteem worden 5 principes voor Duurzaam Veilig (bron: SWOV) gehanteerd. Deze principes zijn in het leven geroepen om (ernstige) ongevallen te voorkomen danwel de kans op ernstig letsel nagenoeg uit te sluiten. Deze principes zijn: Functionaliteit van wegen: wegen vervullen zoveel mogelijk één functie: stroomweg, gebiedsontsluitingsweg of erftoegangsweg, passend in een samenhangend opgebouwd wegennet. Homogeniteit van massa s en/of snelheden en richting: streven naar gelijkwaardigheid in snelheid, richting en massa bij matige en hoge snelheden. Daar waar verschillen ontstaan moet de inrichting van de weg bijdragen aan een veilig sa-mengaan van de verschillende verkeersdeelnemers. Herkenbaarheid van de inrichting van de weg, voorspelbaarheid van het wegverloop en van gedrag van weggebruikers: Omgeving en gedrag van andere weggebruikers die de verwachtingen van weggebruikers ondersteunen via consistentie en continuï teit van het wegontwerp. Vergevingsgezindheid van de omgeving en van weggebruikers onderling: Letselbeperking door een vergevingsgezinde omgeving (veilige berm, obstakelvrije zones, botsvriendelijk afschermen van obstakels) en de bereidheid van weggebrui-kers om onveilig gedrag van anderen op te vangen. Statusonderkenning door de verkeersdeelnemer: het vermogen van een verkeersdeelnemer om zijn bekwaamheid in te schatten om een verkeerstaak goed uit te voeren. Dit is een samenhang tussen competenties, fysieke en psychologische conditie en taakeisen (conditie van de weg, weersomstandigheden, bebording e.d.) Aanvullend op deze principes dient bij de inrichting van een wegsysteem rekening gehouden te worden met het veilig uit kunnen voeren van onderhoudswerkzaamheden. Maatregelen > Wat moet je doen? Als ontwerper heb je een grote invloed op de ruimte waarin later uitvoering en verkeerstechniek zijn werk moet doen. Tijdelijke situatie Voor de tijdelijke situatie gelden er strikte richtlijnen vanuit de CROW, namelijk de richtlijnen 96a (voor autosnelwegen) en 96b (voor niet autosnelwegen). Om hiermee om te gaan en te garanderen dat er veilig gewerkt kan worden, moet jij als ontwerper goed nadenken over het wat, wanneer en hoe er gebouwd gaat worden.

3 Afbeelding 1: Bouwplaats ; waarbij omgeving kan wennen aan toekoms tige weg Wat g aat er g eb o uw d w o rd en? Probeer in te schatten hoeveel ruimte er in beslag wordt genomen voor de werkzaamheden. Blijft er voldoende ruimte over voor de mensen om hun werkzaamheden uit te kunnen voeren, is er voldoende ruimte voor beschermende voorzieningen? Al met al, is er een veilige tijdelijke situatie te creëren voor zowel voor de verkeersdeelnemer als de bouwplaatsmedewerkers, rekening houdende met de vrije ruimte (zie VGWM-handboek "werken langs de weg"). Wanneer w o rd t er g eb o uw d? Op sommige locaties, zoals bijvoorbeeld op de snelweg, mag er alleen gedurende bepaalde tijden worden gewerkt. Daar-naast moet je rekening houden met de omgeving. Zijn er bijvoorbeeld scholen in de omgeving, waardoor je te maken hebt met bepaalde spitsuren waarin veel kwetsbare weggebruikers aanwezig zijn. H o e g aat er g eb o uw d w o rd en? Ieder ontwerp kan op verschillende manieren worden gerealiseerd. De uitdaging is om een ontwerp te maken waarmee uitvoering zo min mogelijk overlast veroorzaakt. Houdt rekening met de uitvoerbaarheid zodat eventuele overlast en verkeershinder tot een minimum kunnen worden beperkt. De doelstelling moet zijn om het verkeer zo goed mogelijk te

4 laten doorstromen, ongeacht de werkzaamheden. Hierbij valt te denken aan (zonder uitputtend te zijn): Soort fasering Veel of weinig baanwisselingen Maximale snelheid in relatie tot de beschikbare baanbreedte Omleidingsroutes Type afscheiding (barrier of schildjes) Tijdsduur van de werkzaamheden Welke concrete maatregelen er in welke situaties getroffen kunnen of moeten worden is volledig situatie-afhankelijk. Binnen Heijmans Infra Wegspecialismen en Heijmans Infra Grond & Wegen zijn specialisten werkzaam die jullie hierbij kun-nen helpen. Afbeelding 2: Veilig ingedeelde bo uwplaats, waarbij rekening wo rdt geho uden met het vo o rbij rijdend verkeer Eindsituatie

5 De mens is de grootste veroorzaker van onveilige situaties. Wanneer je bezig bent met het ontwerpen van eindsituatie dien je actief bezig te zijn met het beheersen van de keuzemogelijkheden van de weggebruiker. Hierbij moet er worden uitgegaan van de volgende aspecten: De nieuwe routes in de eindsituatie moeten logisch en zoveel mogelijk gescheiden zijn. Logica is hierin van groot belang. Houdt rekening met de onvoorspelbaarheid van fietsers en voetgangers. Deze groepen weggebruikers zijn eerder geneigd van routes af te wijken of regels te overtreden. De fietsers en voetgangers dienen zo min mogelijk speelruimte te krijgen. Onderhoud moet kunnen worden uitgevoerd zonder dat het verkeer daar al te veel overlast van heeft. Doorstroming is hierin het sleutelwoord. Hulpverleningsdiensten dienen in de eindsituatie genoeg ruimte te hebben om door het verkeer heen te kunnen, zelfs in de spits. Afbeelding 3: Brug; s choolvoorbeeld van eenduidigheid, alle rijbanen z ijn z ichtbaar ges cheiden. Tips > Voor meer informatie Op swov.nl zijn meerdere kennisdossiers op het gebied van verkeersveiligheid beschikbaar ter inzage. Deze kunnen

6 worden ingezien voor verdere verdieping op; Heijmans NV - alle rechten voorbehouden Heeft u vragen en/of opmerkingen? Mail naar: GO@heijmans.nl