youz voert de merken Bouman, Delta, Sprink en Youz.

Transcriptie

1 20 13 Jaar rekening

2 voert de merken Bouman, Delta, Sprink en Youz. youz

3 Jaarrekening 2013

4

5 INHOUDSOPGAVE Pagina 1 Jaarrekening Balans per 31 december Resultatenrekening over Kasstroomoverzicht over Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december Mutatieoverzicht immateriële vaste activa Mutatieoverzicht materiële vaste activa Mutatieoverzicht vaste activa o.g.v. art. 5a Regeling verslaggeving WTZi Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereedgekomen projecten Overzicht langlopende schulden ultimo Toelichting op de resultatenrekening over Mutatieoverzicht wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 45 2 Overige gegevens 2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Statutaire regeling resultaatbestemming Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Nevenvestigingen Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Controleverklaring 50 Bijlage: Uitsplitsing naar financiers 53 Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 5

6 6 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

7 1 Jaarrekening Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 7

8 8 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

9 1 JAARREKENING 1.1 BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (na resultaatbestemming) ACTIVA Ref. 31-dec dec-12 Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DB(B)C's * Vorderingen uit hoofde van bekostiging Overige vorderingen * Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa PASSIVA Ref. 31-dec dec-12 Eigen vermogen 9 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van bekostiging Overige kortlopende schulden * Totaal passiva * cijfers voor vergelijkingsdoeleinden aangepast Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 9

10 1.2 RESULTATENREKENING OVER 2013 Ref BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties Niet-gebudgetteerde zorgprestaties (exclusief DBC's) Omzet DBC's Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen Subsidies Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten BEDRIJFSRESULTAAT Financiële baten en lasten RESULTAAT BOEKJAAR RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging/(onttrekking): Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

11 1.3 KASSTROOMOVERZICHT Ref Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden mutatie onderhanden werk DB(B)C's vorderingen vorderingen/schulden uit hoofde van bekostiging kortlopende schulden (excl. schulden aan banken) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen (im)materiële vaste activa Desinvesteringen (im)materiële vaste activa Overige investeringen in financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen 0 0 Aflossing langlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen Stand geldmiddelen per 1 januari Stand geldmiddelen per 31 december Toelichting: Bij het opstellen van het kasstroomoverzicht is gebruik gemaakt van de indirecte methode. Genoemde bedragen van de stand van de geldmiddelen zijn inclusief het bedrag aan schulden aan banken zoals gepresenteerd onder de kortlopende schulden. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 11

12 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen Algemene gegevens en groepsverhoudingen Bouman GGZ is statutair (en feitelijk) gevestigd te Rotterdam, op het adres Max Euwelaan 1. De belangrijkste activiteiten zijn het verlenen van zorg aan mensen met verslavingsziekten en andere psychische ziekten. Bouman GGZ behoort tot de Antes Zorggroep. Aan het hoofd van deze groep staat Stichting Antes te Rotterdam. De jaarrekening van Bouman GGZ is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stichting Antes. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de relevante stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Alle bedragen in de jaarrekening zijn vermeld in euro s. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, met uitzondering van het volgende: Stelselwijziging voorziening levensfase budget Voor de waardering van de voorziening levensfase budget is ten opzichte van vorig boekjaar een stelselwijziging doorgevoerd. Met deze aanpassing in de waarderingsgrondslag voor deze voorziening wordt aangesloten op het stelsel dat binnen de zorg algemeen gebruikelijk is. Daarnaast wordt hiermee aangesloten op het stelsel zoals wordt toegepast door de moederstichting, Stichting Antes. Bij het vanaf boekjaar 2013 toegepaste stelsel wordt de voorziening levensfase budget slechts gevormd voor de overgangsregeling categorie D. De effecten van de stelselwijziging op het vermogen en resultaat zijn retrospectief verwerkt. De vergelijkende cijfers 2012 zijn herrekend op basis van het gewijzigde stelsel. Deze herrekening betekent dat het eigen vermogen ultimo 2012 toeneemt met een bedrag van Het resultaat over 2012 neemt onder invloed van deze herrekening toe met een bedrag van Verbonden rechtspersonen Stichting Bouman GGZ heeft kapitaalbelangen in de volgende vennootschappen: Naam Vestigingsplaats Opnieuw & Co BV Dordrecht ZorgaanbiedersOnline BV Utrecht Bouman Werkmaatschappij BV Rotterdam Voor Opnieuw & Co BV en Zorgaanbieders Online BV heeft geen consolidatie plaatsgevonden op grond van het feit dat geen sprake is van het uit kunnen oefenen van overheersende zeggenschap of centrale leiding. Gezien de geringe omvang heeft voor Bouman Werkmaatschappij BV geen consolidatie plaatsgevonden. Op grond van artikel 7, lid 5 en 6 van de Regeling Verslagging WTZi heeft voor de Stichting Professor Boumanfonds te Rotterdam geen consolidatie plaatsgevonden. Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. 12 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

13 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Grondslagen van waardering van activa en passiva Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico s met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Schattingswijziging economische levensduur vastgoed Als gevolg van de wijzigende bekostiging heeft Bouman GGZ een nieuwe inschatting gemaakt van de verwachte economische levensduur en de eventuele restwaarde van de panden. Dit heeft er toe geleid dat de afschrijvingstermijn van gebouwen is aangepast van 50 jaar naar 30 jaar. Voor delen van de gebouwen die een kortere gebruiksduur hebben wordt ook een kortere termijn gehanteerd (componentenbenadering). Overeenkomstig de richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ 145) worden de hieruit voortvloeiende effecten voor de afschrijvingen verwerkt in de verwachte resterende gebruiksperiode van de betreffende panden. Als gevolg hiervan zijn de afschrijvingskosten in 2013 met toegenomen ten opzichte van de kosten bij ongewijzigde uitgangspunten. Immateriële en materiële vaste activa De immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van immateriële en materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen en op vaste activa in ontwikkeling en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd: Bedrijfsgebouwen : 3,3%. Machines en installaties : 10%. Andere vaste bedrijfsmiddelen : 14,3%. Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom : 20%. In de investeringen over 2013 is geen geactiveerde rente opgenomen. Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze in mindering gebracht op de investeringen. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 13

14 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening. De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn opgenomen onder het kopje Financiële Instrumenten. Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in de periode waartoe zij behoren, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende post. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder de financiële baten en lasten. Bijzondere waardeverminderingen Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs minus de geschatte kosten welke nodig zijn om de verkoop te realiseren. Vervreemding van vaste activa Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere opbrengstwaarde. Voorraden Voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs. Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening, maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Overige financiële verplichtingen Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieverentemethode. 14 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

15 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Zodra een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het resultaat van onderhanden DBC's, worden de opbrengsten en kosten als opbrengsten en kosten in de winst- en verliesrekening verwerkt naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum. Onder opbrengsten wordt verstaan de in het contract met de zorgverzekeraar overeengekomen opbrengsten, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat de opbrengsten zullen worden gerealiseerd en betrouwbaar kunnen worden bepaald. De mate waarin prestaties van een DBC-contract zijn verricht wordt bepaald aan de hand van de tot balansdatum gerealiseerde prestaties (behandeltijd en verblijfsdagen) in verhouding tot de geschatte totale realisatie van prestaties van het contract. Indien het resultaat van een odnerhanden project niet betrouwbaar kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten slechts verwerkt tot het bedrag van de gerealiseerde prestaties dat waarschijnlijk kan worden verhaald. Verwachte verliezen op contracten worden onmiddelijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. Vorderingen De eerste waardering van vorderingen is tegen reële waarde, inclusief transactiekosten. De vervolgwaardering van vorderingen is tegen geamortiseerde kostprijs. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichting en verliezen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Voorziening groot onderhoud De voorziening groot onderhoud wordt gevormd voor verwachte kosten inzake periodiek onderhoud van panden, installaties, e.d., gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan. De voorziening is gebaseerd op het lange termijn onderhoudsplan welke is opgesteld t/m Voorziening persoonlijk budget levensfase De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren PBL-uren. De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans en leeftijd. Voorziening jubileumverplichtingen De jubileumvoorziening betreft een voorziening voor toekomstige jubileumuitkeringen. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst uit te keren jubileumuitkeringen. De berekening is gebaseerd op gedane toezeggingen, blijfkans en leeftijd. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 15

16 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Voorziening vergoeding eigen bijdrage GGZ Op basis van het bestuursbesluit de eigen bijdrage GGZ voor patiënten te vergoeden is een voorziening gevormd voor het bedrag van de geschatte kosten die hiermee verband houden. Schulden Schulden worden opgenomen voor de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde) Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend. Behandeling inhaalindex tarieven 2014 Stichting Bouman GGZ is van mening dat niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald wat de omvang is van de inhaalindex in 2014 die aan 2013 moet worden toegerekend. Derhalve is bij de bepaling van de bedrijfsopbrengsten voor 2013 hier geen rekening mee gehouden en is deze niet verwerkt in de jaarrekening Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de instelling zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd. Pensioenen De aan het Pensioenfonds Zorg en Welzijn te betalen premie wordt als last in de winst- en verliesrekening verantwoord en, voor zover de aan het Pensioenfonds Zorg en Welzijn te betalen premie nog niet is voldaan, wordt deze als verplichting op de balans opgenomen. Stichting Bouman GGZ heeft geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, anders dan het voldoen van toekomstig hogere premiebijdragen. Om deze reden worden de op een periode betrekking hebbende premiebijdragen in die periode ten laste van het resultaat gebracht. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgenomen als vooruitontvangen baten zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden ontvangen en dat de instelling zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden. Subsidies ter compensatie van door de instellnig gemaakte kosten worden systematisch als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening opgenomen in dezelfde periode als die waarin de kosten worden gemaakt. Subsidies ter compensatie van de groep voor de kosten van een actief worden systematisch in de winst-en-verliesrekening opgenomen gedurende de gebruiksduur van het actief. 16 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

17 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt. Bij de verdeling van de resultatenrekening per operationeel segment is aangesloten op de activiteiten van het bedrijfsproces. De verdeling van indirecte kosten over de te onderscheiden zorgsoorten geschiedt op basis van de som van de opbrengsten Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode Toelichting landelijke onderzekerheden omzetverantwoording curatieve GGZ (Zvw) 2013 Algemeen Systeemcomplexiteit leidt tot generieke onzekerheden Bij het bepalen van de DBC-omzet 2013 heeft Stichting Bouman GGZ de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gevolgd zoals opgenomen in paragraaf 1.4 en de handreiking omzetbepaling curatieve GGZ (Zvw) Door de systeemcomplexiteit en landelijke problematiek is voor dit deel van de omzet sprake van onzekerheden in de omzetverantwoording Oorzaak en achtergrond systeemcomplexiteit Met ingang van 2013 is voor de curatieve geestelijke gezondheidzorg prestatiebekostiging ingevoerd op basis van de DBC-systematiek. In de periode 2008 tot en met 2012 is reeds gebruik gemaakt van de DBC systematiek voor de incasso van het budget, maar vanaf 2013 zijn de DBC s ook bepalend voor de omzet in de jaarrekening. De systematiek kent inherente beperkingen waardoor in de periode 2008 tot en met 2012 geen goedkeurende verklaringen bij de DBC verantwoordingen konden worden verstrekt. Deze generieke landelijke risico s en onduidelijkheden, die zich voordoen bij alle instellingen die curatieve GGZ zorg leveren, zijn nog steeds van toepassing. De risico s en onduidelijkheden hebben met name betrekking op de registratie- en facturatiebepalingen. Deze bepalingen bevatten diverse open normen, die gedurende- en na afloop van het boekjaar nader worden geduid door de regelgevers en zorgverzekeraars. Het met terugwerkende kracht volledig voldoen aan achteraf vastgestelde nadere duidingen is onmogelijk en de consequenties zijn niet betrouwbaar in te schatten. Risico s en onduidelijkheden hangen onder meer samen met inzet van de hoofdbehandelaar, de toepassing van normtijden, de verwijsregistratie, de inzet van ervaringsdeskundigen in de behandeling, de inhoud van de geleverde zorg, de aanpassingen in de productstructuur, voortschrijdend inzicht over gepast gebruik, verzekerde zorg en onderscheid eerste en tweede lijn, de status van de validatiemodule en de juistheid van de indeling van de geregistreerde dagen in de juiste tariefcategorie. Objectieve juistheid van de registratie en declaraties is niet altijd eenduidig controleerbaar De facturatie staat sinds afgelopen jaar onder extra toezicht vanwege de aanpak van de vermeende zorgfraude. Het gebrek aan heldere normstelling maakt de controle van GGZ instellingen (en ook zorgverzekeraars) op facturen echter complex en niet eenduidig; dit wordt bevestigd door uiteenlopende beoordelingen en controle-uitkomsten van verschillende zorgverzekeraars en de NZa. Het vergroot de onzekerheid voor belanghebbenden in de zorg. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 17

18 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Toelichting op de onzekerheden 2013 meer in detail en de wijze waarop hier mee om is gegaan door Stichting Bouman GGZ De Raad van Bestuur heeft de omzet en daarbij behorende balansposten naar beste weten bepaald en daarbij rekening gehouden met belangrijke schattingsfactoren en onzekerheden die landelijk een rol spelen en ook bij Stichting Bouman GGZ van toepassing zijn. De genoemde sectorbrede onzekerheden cumuleren en leidt tot onzekerheden in de jaarrekening. De Raad van Bestuur kan het individuele effect van deze sectorbrede onzekerheden op de betrouwbaarheid van de omzetverantwoording curatieve GGZ in de jaarrekening 2013 van Stichting Bouman GGZ niet opheffen gegeven de landelijke systeemcomplexiteit. Belangrijke factoren die veldpartijen aan VWS/NZa hebben gemeld gedurende 2013 en eerder zijn de landelijke onzekerheden, veroorzaakt door enkele specifieke aspecten. Onderstaand wordt de specifieke relevantie ervan voor de jaarrekening 2013 van Stichting Bouman GGZ toegelicht: a) Terugwerkende kracht aanpassingen c.q. aanscherpingen door nadere duidingen NZa, CVZ en zorgverzekeraars en normonduidelijkheid over registratie- en declaratieregels Dit geeft inherent onzekerheid over de juistheid van registratie en facturatie van een deel van de verantwoorde zorgomzet. Stichting Bouman GGZ heeft gedurende 2013 naar beste weten de registratieen facturatiebepalingen geïnterpreteerd en toegepast. Onjuistheden, verschillende interpretaties maar ook onvolledigheden zijn echter niet uitgesloten. Door de inrichting van onze administratieve organisatie, de door ons uitgevoerde interne controles, controles van zorgverzekeraars en/of naar aanleiding van vragen van patiënten zijn onjuistheden en onvolledigheden waar nodig door ons gecorrigeerd. Van de hieruit voortvloeiende risico s en verplichtingen is een zo nauwkeurig mogelijke schatting gemaakt. Hierbij is gebruik gemaakt van de uitkomsten van controles, alsmede historische ervaringscijfers van zowel reguliere als specifieke controles. Voor zover de voorziening betrekking heeft op de omzet 2013, is deze ten laste gebracht van de omzet. b) Schadelastplafond kan wijzigen als gevolg van diverse contractafspraken Stichting Bouman GGZ heeft diverse contractafspraken gemaakt met de zorgverzekeraar die van invloed kunnen zijn op de totale schadelastplafond voor schadejaar Voor een groot deel kan per balansdatum nog geen exacte inschatting gemaakt worden van de uitkomsten van deze contractafspraken en de gevolgen daarvan voor het schadelastplafond. De belangrijkste contractafspraken met invloed op het totale schadelastplafond zijn de ROM-aanlevering en het gemiddelde schadebedrag per DBC. Stichting Bouman GGZ voldoet op de afgesproken peildatum aan de afspraak omtrent de aanlevering van ROM metingen. Het hieraan verbonden voorwaardelijk bedrag is derhalve betrokken bij de omzetbepaling. Stichting Bouman GGZ heeft met de representerende zorgverzekeraar afspraken gemaakt over het gemiddelde schadebedrag per DBC. Op basis van de huidige omzetprognoses ligt het gemiddelde schadebedrag per DBC hoger dan de gemaakte maximum afspraak. Op basis van nadere afspraken over de maximale impact van deze overschrijding op de totale opbrengsten van Stichting Bouman GGZ is een voorziening getroffen. Het bedrag van deze voorziening is ten laste gebracht van de omzet en in mindering gebracht op het onderhanden werk DBC s. 18 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

19 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING c) Schadelastprognoses zorgcontractering 2013 die inherent onzekerheden bevatten Door Stichting Bouman GGZ zijn uit hoofde van de zorgcontractering 2013 met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over de zorgverlening op schadelastjaar. Daarbij is een inschatting gemaakt van de verwachte realisatie van deze contractafspraken. Deze inschatting is met onzekerheden omgeven omdat nog geen ervaring bestaat met dergelijke prognoses in de GGZ. Voor de toerekening van afspraken voor het schadejaar aan de boekjaren 2013 en 2014 is gebruik gemaakt van de percentage of completion methodiek. Het hiervoor gebruikte percentage is gebaseerd op een nadere analyse van de realisatiecijfers van de afgelopen jaren. Deze methodiek is getoetst aan alternatieve toerekeningsmethodieken en uiteindelijk als meest betrouwbaar beoordeeld. Met de uitkomsten van deze analyse en onze schadelastprognose is rekening gehouden bij de bepaling van de opbrengstverantwoording 2013 in lijn met de Handreiking. d) Inschatting effecten materiële controles De effecten van materiële controles zijn onzeker als gevolg van het laat op gang gekomen materiële controles in 2013, nog uit te voeren controles door zorgverzekeraars met terugwerkende kracht op onze facturen en de druk die controles leggen als gevolg van vermeende zorgfraudes en de tijdsinspanning van het werk die dit veroorzaakt. Daarbij komt dat een groot deel van de verantwoorde omzet nog onderdeel uitmaakt van het onderhanden werk waaraan nog tot eind 2014 kan worden gewerkt, leidend tot facturatie uiterlijk in 2014 en 2015 en materiële controles in de jaren daarna. Stichting Bouman GGZ heeft een zo nauwkeurig mogelijke inschatting gemaakt van de hieruit voortvloeiende risico s en verplichtingen en deze verwerkt in de berekende omzet. Daarbij is rekening gehouden met ervaringsgegevens omtrent afwijzingen, uitkomsten van interne controles, materiële controles door zorgverzekeraars en de inschatting van de mate waarin problematiek rond bijvoorbeeld verwijsregistratie, hoofdbehandelaarschap en de juistheid van de indeling van de geregistreerde dagen in de juiste tariefcategorie daadwerkelijk tot afwijzingen zal leiden. Onder de toetsingscriteria in het controleprotocol nacalculatie doorloop DBC s GGZ 2012 en nacalculatie DBC s GGZ 2013 is opgenomen dat er voor iedere cliënt een geldige verwijzing dient te zijn. De wijze van administratieve verantwoording is vormvrij. Daarbij is onduidelijk waaraan die verwijzing zou moeten voldoen en waaraan de verwijsregistratie zou moeten voldoen. Dit thema krijgt meer aandacht van NZa en zorgverzekeraars blijkens controles en leidt ook daadwerkelijk tot correcties. Deels ontstaan nieuwe interpretaties en regels. Daarbij komt dat in de GGZ relatief veel sprake is van chroniciteit waardoor de verwijzing reeds enkele jaren geleden is afgegeven, of de behandelrelatie nog stamt uit het AWBZ tijdperk. In de beleidsregels van de NZa voor 2013 is voor het eerst opgenomen dat een hoofdbehandelaar faceto-face tijd moet hebben met de cliënt. Wie hoofdbehandelaar mag zijn is voor 2012 en 2013 niet landelijk geregeld. In het voorjaar 2013 zijn echter contracten met zorgverzekeraars voor 2013 getekend met zeer scherpe eisen ten aanzien van wie hoofdbehandelaar mocht zijn, wel met de kanttekening dat nog coulance zou komen op basis van de landelijke ontwikkelingen op dit punt. Een coulanceregeling zou nog breed door verzekeraars worden gecommuniceerd, maar raakt alleen de vraag wie hoofdbehandelaar mag zijn. Daarnaast geldt met ingang van 2013 de eis dat de hoofdbehandelaar face-to-face tijd met de cliënt dient te hebben. Dit alles is niet achteraf zodanig in te richten dat formeel aan de achteraf nader ingevulde eisen kan worden voldaan. De mogelijke financiële gevolgen hiervan kunnen daarom niet goed worden ingeschat. Stichting Bouman GGZ stelt zich op het standpunt dat de hiervoor genoemde risico s als gevolg van de thans bestaande onduidelijkheden en interpretatieverschillen het voorzichtigheidshalve noodzakelijk maakt een deel van de omzet te voorzien. Deze voorziening is opgenomen voor eventuele effecten uit materiële controles. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 19

20 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING e) De waardering van het Onderhanden werk DBC bevat inherente onzekerheden, mede in relatie tot contractafspraken, in de registratie en waardering Voor de (grondslag van) waardering van het onderhanden werk per 31 december 2013 verwijzen wij naar de toelichting op de post onderhanden werk en de waarderingsgrondslagen terzake. Wij attenderen op de bijzonderheid dat een inschatting gemaakt moest worden van de vraag of sprake is van een verlieslatend contract, waarbij ook de onzekerheden genoemd in deze toelichting een rol spelen. Voor deze inschatting is gebruik gemaakt van de definitie van een verlieslatend contract zoals opgenomen in RJ 940. Stichting Bouman GGZ is van mening dat de onvermijdbare kosten om aan de contractuele verplichtingen te voldoen de verwachte voordelen uit de overeenkomst niet overtreffen. Op grond daarvan is geen sprake van een verlieslatend contract. f) De afwikkeling van vorderingen en schulden uit het oude budget tijdperk. Dit kan onzekerheden inhouden omtrent de balanspost nog in tarieven te verrekenen financieringsverschil g) h) Stichting Bouman GGZ heeft rekening gehouden met alle relevante factoren die naar de inschatting van de Raad van Bestuur van belang zijn en gaat uit van definitieve vaststelling en verrekening van de huidige opgenomen positie. Hierbij zijn de volgende zaken van belang: 1. Effecten uit materiele controles inzake DBC s opgelegd door zorgverzekeraars na 31 december 2012 met betrekking tot en met de jaren 2012 en eerder zijn voor zover concreet bekend verwerkt in de balanspost nog in tarieven te verrekenen financieringsverschil, aangezien deze in de nacalculatie DBC s 2013 (in te dienen uiterlijk 1 juni 2015) zullen worden opgenomen als te verrekenen bedrag. 2. Voor nog lopende procedures met betrekking tot budgetten tot en met 2012 is nog geen correctie verwerkt in de balanspost nog in tarieven te verrekenen financieringsverschil. 3. De Raad van Bestuur veronderstelt dat de reeds door de NZa vastgestelde ZVW budgetten tot en met boekjaar 2012 niet meer wijzigingen naar aanleiding van de hiervoor genoemde materiële controles. Het bedrag dat voortvloeit uit de nacalculatie doorloop DBC s 2012, zoals opgenomen in de omzet 2013 en waarvan goedkeuring van het berekende bedrag door Stichting Bouman GGZ door de NZa nog niet heeft plaatsgevonden Stichting Bouman GGZ heeft de berekening van de vergoeding uit hoofde van deze regeling gemaakt in lijn met de beleidsregels en nadere aanwijzingen terzake en gaat uit van definitieve vaststelling en verrekening van de huidige opgenomen positie ad 15,7 miljoen. Hierbij bedraagt de correctiefactor 3,39% welke is gebaseerd op de berekeningswijze van de NZa. Het budget 2012 op basis waarvan de rekenfactor is berekend is definitief vastgesteld en er is geen bezwaarprocedure daaromtrent onderhanden. Wij gaan er van uit dat correcties uit de materiële controle geen effect meer zullen hebben op de rekenfactor. Nacalculatie op correcties op DBC s geopend vóór 2013 Voor correcties op DBC s geopend vóór 2013 is een verrekeningsmogelijkheid in de nacalculatie DBC s Het is echter onduidelijk wat hier precies onder zal vallen. Daarnaast is nog onduidelijk hoe lang er onzekerheid blijft over nog uit te voeren materiële controles na 1 juni 2015 over DBC s geopend voor 31 december I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

21 1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING i) Het bedrag dat voortvloeit uit de overgangsregeling NHC, zoals opgenomen in de omzet 2013 en waarvan goedkeuring van het berekende bedrag door Stichting Bouman GGZ door de NZa nog niet heeft plaatsgevonden Stichting Bouman GGZ heeft de berekening van de vergoeding uit hoofde van deze regeling gemaakt in lijn met de beleidsregels en nadere aanwijzingen terzake en gaat uit van definitieve vaststelling en verrekening van de huidige opgenomen positie ad 2,1 miljoen. j) Gebruik van normtijden en indeling deelprestaties verblijf naar verblijfsklassen Stichting Bouman GGZ registreert de daadwerkelijke tijd voor de behandelingen. Stichting Bouman GGZ heeft voor de deelprestaties verblijf geen expliciete afspraken gemaakt met de zorgverzekeraar welke leidend zijn geweest bij de indeling van de deelprestaties verblijf naar verblijfsklassen. Voor de indeling naar verblijfsklassen heeft Stichting Bouman GGZ gebruik gemaakt van de vigerende NZa-beleidsregel en de hierin omschreven criteria. De onzekerheden bij genoemde factoren versterken elkaar. Deze genoemde factoren worden in de handreiking omzetbepaling curatieve GGZ 2013 behandeld. Stichting Bouman GGZ heeft de handreiking gevolgd; desondanks blijft de jaarrekening 2013 inherent materiële onzekerheden bevatten. Voor de aard en inhoud van genoemde regelingen en dilemma s wordt verwezen naar de regelgeving van de NZa terzake, de handreiking omzetbepaling curatieve GGZ 2013, de brief van Coziek aan VWS d.d. 12 september 2013 en de aangekondigde NBA Alert Controleverklaringen bij de financiële overzichten 2013 van aanbieders van curatieve GGZ zorg. De uiteindelijke uitkomsten zullen blijken uit de uitkomsten van materiele controles, de eindafrekeningen met zorgverzekeraars en NZa en een eventuele definitieve overschrijding van het macro-omzetplafond en kunnen materieel afwijken van de in deze jaarrekening opgenomen bedragen gebaseerd op de beste schatting. Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 21

22 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa 31-dec dec-12 Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom Totaal immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Af: afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder Materiële vaste activa 31-dec dec-12 Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa 0 0 Totaal materiële vaste activa Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen Boekwaarde per 31 december Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 1.7. Voor een nadere specificatie van het verloop van de WTZi-vergunningplichtige, WTZimeldingsplichtige en WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 1.8. In toelichting 1.9 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden en gereedgekomen projecten. 22 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

23 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS 3. Financiële vaste activa 31-dec dec-12 Overige deelnemingen Waarborgsommen Totaal financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Boekwaarde per 1 januari Bij: correctie waardering deelneming Bij: resultaat deelneming boekjaar Af: mutatie waarborgsommen Boekwaarde per 31 december Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon Kernactiviteit Verschaft kapitaal Kapitaalbelang (in %) Eigen vermogen Resultaat Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Opnieuw & Co BV Kringloopwinkel % Bouman Werkmaatschappij BV Maatschappelijk herstel % Rechtstreekse kapitaalbelangen < 20%: Zorgaanbieders Online BV E-Health onwikkeling % Toelichting: Het eigen vermogen en resultaat van Opnieuw & Co BV en Zorgaanbieders Online BV zijn ontleend aan de concept jaarrekening De definitieve jaarcijfers over 2013 waren ten tijde van de totstandkoming van de jaarrekening van Bouman GGZ nog niet beschikbaar. 4. Voorraden 31-dec dec-12 Medische middelen Voedingsmiddelen Overige voorraden: Emballage Totaal voorraden Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 23

24 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS 5. Onderhanden werk uit hoofde van DB(B)C's 31-dec dec-12 Onderhanden werk DBC's Onderhanden werk DBBC's Af: ontvangen voorschotten * Af: voorziening onderhanden werk Totaal onderhanden werk De specificatie per onderhanden werk is als volgt weer te geven: Gerealiseer- Stroom DB(B)C's de kosten en Af: Saldo per toegereken- Af: ontvangen 31-dec-2013 de winst voorziening voorschotten Onderhanden werk DBC's Onderhanden werk DBBC's Totaal (onderhanden werk) Toelichting: Op het onderhanden werk DBC's is een voorziening in mindering gebracht. Deze voorziening houdt verband met: 1. Onduidelijkheid omtrent de nadere uitwerking van contractvoorwaarderen. 2. Risico's die voortvloeien uit onduidelijkheid omtrent de normen betreffende formele aspecten aangaande de levering en declaratie van Zvw-zorg alsmede de uitkomst van in de toekomst door verzekeraars uit te voeren materiële controles. * cijfers voor vergelijkingsdoeleinden aangepast 6. Vorderingen en schulden uit hoofde van bekostiging Vorderingen uit hoofde van bekostiging: 31-dec dec Vorderingen uit hoofde van financieringstekort Vorderingen uit hoofde van transitieregeling Vordering uit hoofde van nacalculatie doorloop DBC's 2012 en nacalculatie Totaal vorderingen uit hoofde van bekostiging Schulden uit hoofde van bekostiging: 31-dec dec Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Schulden uit hoofde van transitieregeling Schuld uit hoofde van nacalculatie doorloop DBC's 2012 en nacalculatie Schulden uit hoofde van macrobeheersinstrument 0 0 Totaal schulden uit hoofde van bekostiging I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

25 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS Specificatie vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk financieringsoverschot AWBZ t/m totaal Saldo per 1 januari Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december Stadium van vaststelling (per erkenning): - Zorgkantoor Rotterdam c c c a - Zorgkantoor Waardenland nvt nvt c a a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa 31-dec dec-12 Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort schulden uit hoofde van financieringsoverschot Specificatie financieringsverschil in het boekjaar Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ Af: ontvangen voorschotten Totaal financieringsverschil ZVW t/m totaal Saldo per 1 januari Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december Stadium van vaststelling (per erkenning): - Bouman GGZ c c c a a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa 31-dec dec-12 Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort schulden uit hoofde van financieringsoverschot Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 25

26 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS Specificatie financieringsverschil in het boekjaar Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten ZVW Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget: Gedeclareerde DBC-omzet Mutatie onderhanden werk DBC's / correcties Mutatie nog te factureren DBC's Totaal financieringsverschil Overige vorderingen 31-dec dec-12 Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's Nog te factureren omzet DBBC's * Vorderingen inzake subsidies Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op personeel: PC privé project / fietsplan Overige vorderingen op personeel Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Totaal overige vorderingen Toelichting: * cijfers voor vergelijkingsdoeleinden aangepast 8. Liquide middelen 31-dec dec-12 Bankrekeningen Kassen Deposito's Totaal liquide middelen Toelichting: De liquide middelen zijn vrij beschikbaar. 26 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ

27 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS PASSIVA 9. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec dec-12 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Kapitaal Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2013 bestemming mutaties 31-dec-2013 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2013 bestemming mutaties 31-dec-2013 Reserve aanvaardbare kosten Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2013 bestemming mutaties 31-dec-2013 Algemene reserve Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Toelichting: Uit hoofde van de stelselwijziging inzake de bepaling van de voorziening levensfasebudget zoals staat omschreven in de grondslagen van waardering en resultaatbepaling heeft aanpassing van het beginvermogen plaatsgevonden. Onder invloed van deze stelselwijziging is het eigen vermogen ultimo 2012 toegenomen met een bedrag van Jaarrekening 2013 Bouman GGZ I 27

28 1.5 TOELICHTING OP DE BALANS 10. Voorzieningen Saldo per Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan dec-2013 Voorziening groot onderhoud Voorziening dienstjubilea Voorziening reorganisatie Voorziening levensfasebudget Voorziening vergoeding eigen bijdrage Totaal voorzieningen Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-2013 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Toelichting: Voor een nadere toelichting van de verwerkte stelselwijziging inzake de voorziening levensfase budget wordt verwezen naar de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. 11. Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) 31-dec dec-12 Schulden aan banken Overige langlopende schulden 0 0 Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) Het verloop is als volgt weer te geven: Stand per 1 januari Af: aflossingen Stand per 31 december Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden en verstrekte zekerheden wordt verwezen naar de bijlage overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. 28 I Jaarrekening 2013 Bouman GGZ