Juridische Kaders rondom (cyber)pesten Medilex - 5 juni Marg Janssen

Transcriptie

1 Juridische Kaders rondom (cyber)pesten Medilex - 5 juni 2013 Marg Janssen

2 Inhoudsopgave Juridische uitgangspunten Aansprakelijkheid: wat en wanneer en dan? Schadevergoeding: wat is oorzaak? Voorbeelden uit jurisprudentie Wat moet er in een pestbeleid staan? Wat moet er in een pestprotocol staan? 2

3 Uitgangspunt: bijzondere zorgplicht School heeft een bijzondere zorgplicht ten aanzien van de gezondheid en veiligheid van de kinderen die aan haar zorg zijn toevertrouwd en onder haar toezicht staan Toezicht in de klas, op schoolplein en bij sport en spel, tijdens en buiten schooltijd Zorgplicht is een inspanningsverplichting 3

4 Uitgangspunt: wetsvoorstel School moet een bewezen effectief antipestprogramma gebruiken School wordt verplicht de sociale veiligheid te monitoren School moet vertrouwenspersoon annex pestcoördinator hebben Inspectie gaat (ook) hier toezicht op houden 4

5 Aansprakelijkheid Aansprakelijkheid is relevant als schade is ontstaan Hoofdregel: iedereen draagt zijn eigen schade Als schade door een ander is veroorzaakt, kan die ander de schade moeten vergoeden 5

6 Wanneer kun je aansprakelijk stellen? Aansprakelijkstelling wordt door ouders/leerlingen gebruikt om schadevergoeding te vorderen van school Grondslagen voor schadevergoeding: onrechtmatige daad wanprestatie (bij nakomen onderwijsovereenkomst) 6

7 Aansprakelijkheid bij pesten Onrechtmatigheid in nalatigheid bij corrigeren schadeveroorzakend gedrag Op de hoogte, maar signalen genegeerd, niet gewaarschuwd, geen maatregelen genomen Onder schooltijd, op/bij school Naast de school: de ouders van de pester als die jonger is dan 14 jaar 7

8 Schadevergoeding? Aard en omvang schade: psychische hulp, extra reiskosten Schade moet gevolg zijn van het doen of nalaten Bij pesten relatie (causaal verband) schade nalaten vaak lastig aan te tonen School aansprakelijk als school op de hoogte was en niets heeft gedaan 8

9 Jurisprudentie Rechters: kunnen schadevergoeding toekennen i.v.m. aansprakelijkheid (nog nooit gebeurd) Klachtencommissies: kunnen klacht (on)gegrond verklaren maar geen schadevergoeding toekennen Het Baken in Almere vergoedde EUR 8.200,-- om procedure te voorkomen In Australië: 1 mio dollar in

10 School heeft inspanningsverplichting Rechtbank Den Bosch Leerling basisschool werd 3 jaar gepest Volgens ouders had school onvoldoende veiligheid geboden door de ouders van de pesters niet te betrekken, te weinig toezicht te houden en een van de pesters niet weg te sturen Volgens school pestte kind zelf (ook) en zorgde voor problemen Rechtbank: school heeft inspanningsverplichting die maakt dat zij vervelende situaties moeten proberen te voorkomen Wie schuld had aan die situaties, laat rechtbank in het midden en kijkt naar wat school en ouders hebben gedaan om pesten te voorkomen In schoolgids voldoende aandacht voor goed klimaat, veel contact met ouders over incidenten Van school kan geen continu toezicht worden verlangd 10

11 School rol als oorsprong pesten buiten school in de klas ligt Landelijke Klachtencommissie onderwijs Pesten (ook) buiten schooltijd Volgens moeder was school te passief School heeft geen bemiddelende rol opgepakt en evenmin de regie Klacht op die onderdelen gegrond En Algemeen wordt aangenomen dat de redelijkheid met zich brengt dat school voorziet in adequaat toezicht op school en schoolplein een kwartier voor en na de officiële schooltijden 11

12 Permanent toezicht te verstrekkend Rechtbank Utrecht Zoon werd vijf jaar gepeste door klasgenoot met gedragsstoornis, maatregelen hielpen onvoldoende Ouders eisen permanent toezicht op pester, elk incident grondig onderzoeken en van uitkomst schriftelijk melding te doen Rechtbank oordeelt dat door maatregel draaglijke situatie is ontstaan en dat verzochte maatregelen financieel en organisatorisch te veel vergen van school 12

13 Inschattingsfout directeur Landelijke Klachtencommissie onderwijs Volgens moeder heeft directeur onvoldoende gedaan om zoon te beschermen Volgens school is er actie ondernomen en hulp gezocht en zijn interventies gepleegd Volgens de Commissie heeft directeur inschattingsfout gemaakt omdat hij pas later op de hoogte werd gesteld van pesten buiten school, ook was aanpak van alleen zoon op schoolplein niet gelukkig School heeft zich wel voldoende ingespannen 13

14 School alles gedaan Rechtbank Haarlem Gepeste drieling School heeft van alles ondernomen en dat dat niet tot gewenste resultaat heeft geleid kan school niet worden tegengeworpen nu ook drieling niet heeft aangegeven wat school verder nog had kunnen doen 14

15 Onvoldoende bewijs Landelijke Klachtencommissie BVE Volgens ouders was dochter door een medeleerling gepest en mishandeld en bedreigd met een mes School spreekt dit tegen Volgens commissie is verhaal van ouders niet meer of minder geloofwaardig dan verhaal van school Daardoor kan niet worden vastgesteld of is gepest en of daarop adequaat is gehandeld 15

16 Geen preventief pestbeleid en geen protocol: verwijtbaar Landelijke Klachtencommissie BVE Volgens ouders werd leerlinge gepest, o.a. via msn School meent dat pesten niet is te voorkomen, leerlinge mocht in pauzes in leerlingbegeleidingskamer blijven Commissie vindt gesprekken in de klas, waarvan geen verslag is gemaakt onvoldoende, er is geen beleid en de school heeft niet adequaat gehandeld en onvoldoende maatregelen getroffen om een veilige leeromgeving te beiden 16

17 Cyberpesten: bespreken niet genoeg Landelijke Klachtencommissie onderwijs Cyberpesten door twee klasgenoten op basisschool Volgens moeder onveilig schoolklimaat resulterend in cyberpesten Volgens school is probleem besproken in de klas, ook aan de hand van lesprogramma s en zijn er afspraken gemaakt Commissie meent dat school wel van alles heeft gedaan, maar dat daarmee nog geen sprake is van een effectief pestbeleid Commissie oordeel dat wanneer alleen praten niet voldoende is, concrete sancties moeten volgen 17

18 Als beleid niet werkt: alternatief onderzoeken Landelijke Klachtencommissie Onderwijs Leerlinge gymnasium werd meerdere jaren gepest Ouders hebben school daarop aangesproken, maar deed onvoldoende School heeft het staand beleid uitgevoerd, maar onderkende dat leerlinge zich nog steeds niet veilig volde Volgens Commissie had school alternatieve wegen moeten bewandelen toen bleek dat reguliere aanpak geen resultaat had 18

19 Pestbeleid en pestprotocol Volgens jurisprudentie: nodig! Binnenkort wettelijke plicht? Wat moet er volgens geschillencommissies en rechters worden geregeld? 19

20 Pestbeleid: wat moet er in? Hoe gaan we met elkaar om? Wat is wel of niet acceptabel? Welk gedrag valt onder pesten? Wat gebeurt er als het beleid niet wordt nageleefd? 20

21 Wat moet er in het pestprotocol? (1) Wat is pesten? Hoe herken je de signalen? Wat vindt de school daarvan en wat doet de school ertegen? Waar kun je melden? Wat wordt van de leerlingen verwacht: van de pester(s), de zwijger(s) en de gepeste? 21

22 Wat moet er in het pestprotocol (2) Wat wordt van de leerkrachten verwacht? Wat wordt van de ouders verwacht? Wat houdt de begeleiding in voor elke categorie? Met wie wordt (extern) samengewerkt? Wat zijn de stappen in de opbouw naar sancties? Wat zijn de sancties en hoe worden die gehandhaafd? 22

23 Wat moet er in het pestprotocol (3) Hoe worden ondernomen acties teruggekoppeld aan de ouders? Hoe wordt van al het voorgaande steeds verslag gelegd? 23

24 En Samen opstellen Bekend maken Toepassen (!) Maar: waar nodig afwijken Evalueren Aanpassen 24

25 Contact Van Doorne N.V. mr. Marg M. Janssen partner Publiekrecht T: +31 (0) F: +31 (0) M: Postbus AG Amsterdam Jachthavenweg KM Amsterdam 25