Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan?

Transcriptie

1 Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan? Steenwinkel Kruithof Associates (SKA) werpt met deze paper licht op invoeringsstrategieën voor Smart Grids met als doel de netbeheerder bewust te maken van de benodigde aanpassingen van de interne organisatie. Een veranderende energiesector Als gevolg van het klimaatvraagstuk en het opraken van fossiele brandstoffen heeft de politiek de focus gelegd op de ontwikkeling van een duurzamere en groenere energiemarkt. Zij heeft tot doel gesteld minder afhankelijk te worden van fossiele bronnen als kolen, aardgas en aardolie. Ook heeft ze ambitieuze (inter)nationale doelstellingen geformuleerd om de CO2-uitstoot te reduceren en het energieverbruik te verminderen. Partijen in de energiesector spelen op verscheidene manieren in op deze doelstellingen, waardoor de markt volop in beweging is. Allereerst ontwikkelen zowel energieleveranciers als een toenemend aantal innovatieve organisaties voor de consument nieuwe, groene producten, waarbij groene elektriciteit de vervangende energiebron is van fossiele brandstoffen. Ook worden innovaties om energie decentraal op te wekken, op te slaan en terug te leveren gemeengoed onder de consument. Denk hierbij aan de zonnepanelen, windturbines en nieuwe HR-ketels (micro WKK s). Tenslotte worden slimme meters ingezet om enerzijds consumenten energiebewuster te maken en anderzijds om netbeheerders de mogelijkheid te geven meterstanden continu en op afstand uit te lezen van zowel verbruik als teruglevering aan het net. Op basis van de data die hieruit voortvloeien, kan de netbeheerder meer gedetailleerde analyses maken (zoals peak shaving en scenario s) en efficiënter inspelen op de energievraag en het energieaanbod over zijn net. Slimmer benutten van de infrastructuur Bovengenoemde ontwikkelingen, gecombineerd met de algemene trend dat een toenemend aantal producten op de markt wordt gebracht die elektriciteit als brandstof gebruiken, leiden ertoe dat de vraag naar elektriciteit in de toekomst verder toeneemt. Analyses 1 hebben aangetoond dat de huidige capaciteit van de netten onvoldoende is om aan deze vraag te voldoen. Netbeheer Nederland stelt dat netbeheerders worden gedwongen om daar waar noodzakelijk de bestaande netten te verzwaren en dat zij daarnaast worden gestimuleerd te investeren in het slimmer benutten van de bestaande infrastructuur. Laatstgenoemde heeft zich vertaald naar het initiatief intelligente netten te ontwikkelen. 1 Zie o.a. Op weg naar een duurzame en efficiënte energievoorziening, Roadmap Smart Grids van Netbeheer Nederland, 26 augustus 2010

2 SKA onderschrijft de volgende definitie van Smart Grids. A smart grid is not a single solution, but rather an enterprise wide series of new technology: applications, services and operational efficiencies that can make the production, transmission, distribution and consumption of power smarter. (Bron: KEMA) Met deze definitie wordt aangegeven dat Smart Grids totaaloplossingen zijn die communicatie- en informatiestromen tussen meerdere partijen in de energiesector vragen. Om deze innovatie succesvol door te voeren en de voordelen ervan steeds verder te kunnen benutten, stellen wij dat aan een aantal randvoorwaarden moet worden voldaan: De slimme meters zijn in een minimaal aantal uitgerold zodat voldoende data beschikbaar zijn waarop de netbeheerder effectief kan sturen. Er is of er wordt gewerkt aan geïntegreerd asset management binnen de organisatie. Het GIS-systeem is of wordt ingericht om ruimtelijke analyses op de Smart Grid uit te kunnen voeren. Rekening houdend met de complexiteit van de Smart Grids zijn er duidelijk gedefinieerde business rules overeengekomen die gelden tussen ketenpartners. Er zijn duidelijke afspraken met ketenpartners over taken en verantwoordelijkheden, financiering, informatiebehoefte, etc. Aan de invulling van genoemde randvoorwaarden en de exacte richting van de verduurzaming wordt momenteel hard gewerkt. Dit gebeurt zowel binnen de organisaties zelf als in zogenaamde proeftuinen waarin diverse belanghebbende bedrijven deelnemen. Denk hierbij aan netbeheerders, meetbedrijven, energieleveranciers, kennisinstellingen en leveranciers van energie-infrastructuur, energiesystemen en ICT-oplossingen. Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan? 2

3 Impact op de (organisatie van de) netbeheerder Hoewel de uitkomsten van de proeftuinen en interne initiatieven nog moeilijk te voorspellen zijn, staat vast dat de verwezenlijking van de Smart Grid op den duur onvermijdelijk is. Dit komt omdat slimme netten worden gezien als een goedkopere oplossing om leveringszeker en betrouwbaar te zijn en te blijven en daardoor economisch interessanter zijn dan louter de (continue) verzwaring van de netten. Om de organisatie voor te bereiden op deze ingrijpende stap dient de netbeheerder allereerst na te gaan of en in hoeverre zij de mogelijkheden van de Smart Grid wil benutten. Dat betekent dat de besturingselementen visie, missie, strategie, doelen en beleid van de organisatie opnieuw moeten worden gevalideerd. Wij zijn van mening dat de keuze van de netbeheerder ten aanzien van de verwezenlijking van de Smart Grid in al deze besturingselementen moet worden verweven. De vijf invoeringsstrategieën van Smart Grids zijn: Laggard: De netbeheerder voorziet in een minimale aanpassing van het bestaande net waarbij hij zich enkel focust op het voldoen aan de geldende weten regelgeving. Er is nog geen sprake van het verwezenlijken van een Smart Grid, de huidige strategie wordt doorgezet. Late Majority: De netbeheerder voorziet in een basale Smart Grid, gericht op het aanbieden van slimme producten die zich al hebben bewezen in de markt. Early Majority: De netbeheerder biedt naast de basale Smart Grid aanvullende diensten aan, gericht op het verder uitnutten van dit net en het verstrekken van informatie die het sturen en commercieel inspelen op energieverbruik bevorderen. De netbeheerder implementeert oplossingen en toepassingen van de Smart Grid in zijn bedrijfsvoering. Early Adopter: De netbeheerder denkt actief mee in de ontwikkeling van de Smart Grid en loopt voorop in het doorvoeren van innovaties en de toepassing van nieuwe technieken. Doel is om de Smart Grids optimaal te benutten waarna deze in de bedrijfsvoering worden ingebed. Innovator: De netbeheerder is actief op zoek naar en experimenteert met nieuwe mogelijkheden van de Smart Grid (technieken en toepassingen) om deze vervolgens zelf zo snel mogelijk te (laten) ontwikkelen, te exploiteren en te managen vanuit de pilots naar de eigen bedrijfsvoering. Standpunt SKA en aanpak Is de verschuiving naar Smart Grids in uw organisatie al merkbaar? Heeft u uw visie, missie, strategie en doelen ten aanzien van de Smart Grids al bepaald en is inzichtelijk welke gevolgen de komst van de Smart Grid heeft op de inrichting van uw organisatie? Wij kunnen u helpen de noodzakelijke veranderingen in kaart te brengen en te implementeren. Onze kracht is dat wij, naast het bieden van een inspirerende begeleiding bij het formuleren van uw veranderstrategie, een integrale benadering hanteren bij het implementeren van veranderingen. Wij hebben zicht op de impact van strategiekeuzes op uw mensen, processen, middelen en informatie(systemen) en zijn in staat de business en IT dichter bij elkaar te brengen. Wij beschouwen een organisatie als een systeem waarin alle elementen met elkaar samenhangen. Een verandering in één van de genoemde elementen brengt direct verandering in andere elementen met zich mee. Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan? 3

4 Onderstaand, door ons ontwikkeld en in de praktijk bewezen, bedrijfsmodel 2 toont onze zienswijze en aanpak: Gezien de snelheid van de ontwikkelingen in de markt en de impact die Smart Grids zullen hebben op uw interne organisatie zijn wij van mening dat netbeheerders zo snel mogelijk hun strategie ten aanzien van Smart Grids en de daaruit voortvloeiende interne veranderingen in kaart moeten brengen. Daarmee maakt u een goede start met het tijdig en adequaat anticiperen op de ontwikkelingen in de energiesector. Meer weten over de vijf genoemde strategieën? In een strategiespecifieke paper hebben wij de vijf invoeringsstrategieën met hun belangrijkste veranderelementen en hun samenhang uitgewerkt. Bent u geïnteresseerd naar de uitwerking van uw keuze, vraag onze vervolgpaper op. Met een schat aan ervaring zijn wij dé partner om u te ondersteunen bij de implementatie van veranderingen. U kunt contact opnemen met ons via telefoonnummer: of via office@sk-a.nl.. 2 Jonker, M. & Kruithof, E.: SIM 3 in Praktijk. Den Haag, Academic Service, Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan? 4

5 Over Steenwinkel Kruithof Associates Steenwinkel Kruithof Associates (SKA) is een in 1984 opgericht bedrijfskundig adviesbureau. We zijn onafhankelijk en doen vele opdrachten als intermediair tussen klant en ICT-leverancier. Kenmerkend voor onze werkwijze is de actieve verbinding tussen adviseren en implementeren van de adviezen. We werken intensief samen met onze klanten om gezamenlijk tot de juiste oplossingen te komen. Onze klanten bevinden zich veelal in de Energie- & Water- en de Zorgsector. Wij werken het liefst in een leidende of begeleidende rol, gericht op verankering van verbeteringen. Wij gaan bewust sámen met uw medewerkers aan de slag en betrekken hen bij de projecten. Zij zien daardoor de verandering vooral als hún project. Wij geloven dat u op die manier een nieuw businessconcept, een nieuwe strategie of een nieuw systeem het best binnen de organisatie verankert. Veel voor SKA voorkomende opdrachten zijn: Selectie en contractmanagement van ICT-leveranciers (o.a. ERP, CRM, DMS, F&C); Programma- en projectmanagement bij implementaties, migraties en schoning van data; Herinrichting van bedrijfsprocessen; Business analysis; Organisatorische inbedding van nieuwe processen en werkwijzen; Begeleiding van complexe samenwerkingsprojecten en ketenintegratie; Begeleiding van energietransitie; Ontwerp van bedrijfsarchitecturen, informatiearchitecturen en informatiebeleid; Inrichting van een ICT-beheerorganisatie (zowel functioneel als technisch); Projectaudits, AO/IC. Mocht u meer willen weten over de rol die we kunnen vervullen als partner bij veranderingen, neem dan contact met ons op via office@sk-a.nl of bel Voor meer informatie verwijzen we u ook graag naar onze website: U kunt de inhoud uit deze whitepaper vrij gebruiken, mits u Steenwinkel Kruithof Associates als bron vermeldt. Tasten Smart Grids het bestaansrecht van de netbeheerder aan? 5