RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Maarten van Rossem VMBOB VMBOGT VMBOK

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Maarten van Rossem VMBOB VMBOGT VMBOK Plaats : Arnhem BRIN nummer : 20TZ C6 BRIN nummer : 20TZ 07 VMBOB BRIN nummer : 20TZ 07 VMBOGT BRIN nummer : 20TZ 07 VMBOK Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 3 juni 2015 Datum vaststelling : 8 juli 2015

2 Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 3 juni 2015 een onderzoek uitgevoerd op Maarten van Rossem, alle leerwegen, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze leerwegen en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vijf jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Allereerst zijn de opbrengsten van de drie leerwegen wisselend. In 2013 ontving de kaderberoepsgerichte leerweg een attendering en in 2014 een waarschuwing, in 2015 ontvangt de basisberoepsgerichte leerweg een waarschuwing. De gemengd-theoretische leerweg heeft vier jaar op rij een onvoldoende opbrengstenoordeel. Het betreft hier wel een bijzondere en zeer kleine populatie. Op de tweede plaats ontving de inspectie in het schooljaar enkele signalen op het gebied van veiligheid. Toezichthistorie Maarten van Rossem is een school in Arnhem Zuid en biedt vmbo onderwijs in alle leerwegen. De leerwegen hebben sinds 2010 een basisarrangement. Ook daarvoor was de onderwijskwaliteit voldoende, al was in de periode van vóór 2010 sprake van onvolledige rendementsgegevens bij de inspectie. Het kwaliteitsonderzoek uit 2010 gaf daarover opheldering. In 2014 heeft de kaderberoepsgerichte leerweg een onderzoek gehad in het kader van het onderwijsverslag met overwegend positieve uitkomsten. Bij het onderzoek uit 2014 zijn de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht alsmede enkele aanvullende indicatoren. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de scores op de indicatoren uit het zogenaamde kernkader geverifieerd, dat in 2014 is gebruikt bij het kwaliteitsonderzoek bij de kaderberoepsgerichte leerweg. Het kernkader is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Daarnaast zijn er twee indicatoren toegevoegd uit Pagina 3 van 12

4 het domein schoolklimaat vanwege de eerder genoemde signalen over veiligheid. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd; Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd; Schoolbezoek, waarbij wij in alle leerwegen een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; Wij hebben een gesprek gevoerd met het management en de manager kwaliteitszorg, waarin de bevindingen van het onderzoek zijn besproken. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 12

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op Maarten van Rossem vmbo-alle leerwegen, hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor Maarten van Rossem, alle leerwegen, is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan Maarten van Rossem, alle leerwegen, het basisarrangement toe. Bij de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg zijn zowel de opbrengsten als ook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau. Voor de gemengd-theoretische leerweg geldt dat de opbrengsten weliswaar vier keer op rij onvoldoende zijn, maar dat wij zijn afgeweken van de beslisregel die de leerweg zeer zwak of zwak zou maken. Reden hiervoor is dat de school heeft kunnen aantonen dat zij ook bij deze bijzondere leerlingen het onderste uit de kan haalt. De afdeling vmbo-gt bestaat uit een zeer kleine groep lwoo+ leerlingen met een normale intelligentie, maar met internaliserende problemen. Deze kleine groep komt mede tot stand via verwijzing vanuit andere vo-scholen. De leerlingen zijn geclusterd met de andere leerlingen van Maarten van Rossem en ontvangen extra zorg en begeleiding. Het gaat jaarlijks om 5 tot 10 examenkandidaten, soms zijn er geen examenkandidaten. De school is er trots op dat zij deze leerlingen succesvol weet toe te leiden naar het examen. Dit betekent dat wij op dit moment bij alle leerwegen geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de in het kader van dit onderzoek onderzochte wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 12

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op Maarten van Rossem, alle leerwegen. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De Inspectie van het Onderwijs beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op alle leerwegen van Maarten van Rossem als voldoende. Het onderwijsproces is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. Het onderwijsklimaat kenmerkt zich door een sterke onderlinge betrokkenheid tussen leraren onderling en tussen leerling en leraar. Elke leerling wordt gekend en goed begeleid. Hier ligt de kracht van de school. De structuur waarin de leerlingen leren, is helder van opzet en biedt kansen om te differentiëren. In de school is een aparte afdeling voor lwoo-leerlingen die in een begrensde omgeving het beste tot hun recht komen (lwoo-plus). Alle leerlingen kunnen (onder voorwaarden) in de onderbouw per vak afzonderlijk werken op basis- of kaderniveau in het zogenaamde Kameleonproject. De school heeft haar systeem voor kwaliteitszorg goed op orde. Dat neemt niet weg dat de inspectie ook enkele tekortkomingen heeft geconstateerd. De actieve betrokkenheid van leerlingen laat te wensen over, evenals de doelgerichtheid van de lessen. Leiding en leraren werken met reeds ingezette beleidsmaatregelen aan verdere verbetering van de opbrengsten en het onderwijsproces. Dit blijft nodig, omdat de opbrengsten niet stabiel zijn. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende Pagina 6 van 12

7 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De indicatoren voor de opbrengsten zijn voor de drie onderwijssoorten apart gescoord. De overige indicatoren (vanaf 4.3) gelden voor alle genoemde afdelingen. 20TZ 07 VMBOB - VMBOB De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-b De leerlingen van de opleiding vmbo-b behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-b zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 20TZ 07 VMBOGT - VMBOGT De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 20TZ 07 VMBOK - VMBOK De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k. Pagina 7 van 12

8 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De school en haar omgeving vormen een gezamenlijke pedagogische gemeenschap. 5.3 De school vormt een sociaal veilige gemeenschap. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. Pagina 8 van 12

9 De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 9 van 12

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De school heeft de afgelopen drie schooljaren een voldoende onderbouwrendement gerealiseerd. Gemiddeld genomen volgen leerlingen in het derde leerjaar een onderwijssoort conform het advies van het basisonderwijs. Toch heeft een leerling van Maarten van Rossem een kleinere kans om met een diploma de school te verlaten dan elders. Dit wordt veroorzaakt door een (langdurig) laag rendement in de bovenbouw. Dit houdt in dat relatief veel leerlingen vertraging oplopen in hun schoolloopbaan, in de derde klas overstappen naar een lager niveau of zonder diploma uitstromen. Dit fenomeen geldt voor alle leerwegen. De examenresultaten van de school zijn van voldoende niveau, maar iets dalend voor de basisberoepsgerichte leerweg en stijgend voor de kaderberoepsgerichte leerweg. Voor het vmbo-gt geldt dat de examenresultaten onvoldoende zijn, met weliswaar een sterke stijging in De SE-CE verschillen zijn in alle leerwegen dalend en met een voldoende driejaargemiddelde bij de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg. Als voornaamste oorzaken voor het langdurige lage bovenbouwrendement noemt de school onder meer de sterke toename van het aantal zij-instromers in leerjaar 3, de traditioneel hoge afstroom van de kaderberoepsgerichte leerweg naar de basisberoepsgerichte leerweg in leerjaar 3 en 4 en het vertrek van (relatief veel) overbelaste jongeren in het vierde leerjaar. Deze bewegingen worden niet alleen veroorzaakt door het potentieel van de leerling en door het soms te lage aspiratieniveau van de ouders, maar ook door bepaalde kenmerken in het onderwijsproces. Hierop heeft de school een aantal verbeteracties ondernomen. In het schooljaar start de uitvoering van een ondersteuningsplan, waarin afstemming is geborgd tussen verschillende verbeteracties die reeds ingezet werden voor een leerling, zoals bv inzet van de jongerencoach, een maatwerktraject of een externe hulpverlener. Sinds 2013 is het zogenaamde Kameleon-project van start gegaan waarmee de school verwacht dat de afstroom in het derde leerjaar zal Pagina 10 van 12

11 verminderen. Inmiddels is bekend dat 50% van de derdejaarsleerlingen in het schooljaar een of meer vakken op een hoger niveau zijn gaan volgen. Kenmerken van het onderwijsbestel (diplomerings- en compensatievoorschriften) werken echter belemmerend op de keuze om het vak ook daadwerkelijk op een hoger niveau af te sluiten. Toch verwacht de leiding een positief effect van het Kameleon-project op het rendement bovenbouw vanwege de zeer positieve reacties van leerlingen. In het rapport dat wij schreven in het kader van het onderwijsverslag 2014, constateerden wij dat de school midden in de omslag zit naar een meer resultaatgerichte cultuur. Deze tendens is verder verstevigd. Wij verwachten dan ook dat de school met de genoemde maatregelen haar opbrengsten op een voldoende peil zal weten te houden. Onderwijsproces Het schoolklimaat. Op Maarten van Rossem heerst in de lessen en erbuiten een prettig schoolklimaat. Leerlingen voelen zich veilig en gekend en werken aan persoonlijke leerdoelen. Leraren werken vanuit een hoge betrokkenheid met de leerling. Wij hebben dan ook indicator 5.2 als goed beoordeeld. De lespraktijk In 2014 bezochte wij voornamelijk lessen van de kaderberoepsgerichte leerweg. Tijdens dit onderzoek zagen wij lessen uit alle leerwegen. Voor een deel bevestigen wij de uitkomsten uit Op basis van de geobserveerde lessen constateert de inspectie dat de lessen zich in voldoende mate kenmerken door begrijpelijke uitleg. De feedback aan leerlingen is verbeterd, evenals de nodige aandacht voor taal vanuit alle leraren. Wat echter in kwaliteit is afgenomen zijn de doelgerichtheid van de lessen en de betrokkenheid van de leerlingen. Het management onderschrijft deze bevinding en noemt als verklaring, dat met het verdwijnen van het open leercentrum, leraren nog niet allemaal in staat zijn om hun klasles voldoende structuur te geven, met onder meer als gevolg lange tijdsblokken van zelfwerkzaamheid. Dit roept bij leerlingen een passieve leerhouding op en soms ook onderling contact dat niets met de les van doen heeft (wij zagen dit minder terug in de lwoo-plus klassen). De werksfeer is echter door de goede pedagogische competenties van de leraren plezierig en ordelijk gebleven. Het management verwacht dan ook dat de school deze transitiefase snel achter zich zal laten en zet met doelgerichte scholing in op verbeteringen van de lespraktijk. Pagina 11 van 12

12 Ondersteuning en Begeleiding Wij hebben de indicatoren die behoren bij de ondersteuning en begeleiding geverifieerd en de scores uit 2014 onveranderd overgenomen. Voor een beschrijving van dit domein verwijzen wij naar het betreffende rapport. Tijdens het inspectiebezoek hebben wij geconstateerd dat het Maarten van Rossem een goed systeem van incidentenregistratie bijhoudt. Bij incidenten zijn de communicatielijnen binnen de school kort en is de rolverdeling helder. Communicatie en afstemming hierover met het bestuur vindt voldoende plaats. Onderwerp van aandacht en verbetering is het creëren van een helder overzicht met lopende afspraken en vastlegging vanuit het administratiesysteem. Afspraken omtrent eenduidigheid zijn hierin noodzakelijk. Kwaliteitszorg De inspectie vond in 2014 dat het systeem voor kwaliteitszorg nog verbetering behoefde, vooral in de bewaking van de opbrengsten. Dit geldt nu niet meer. De verbinding tussen de (vermeende) oorzaken en de benodigde verbeteracties staan nu wel stevig in de steigers en de samenhang tussen de verbeteracties wordt geborgd door de rol die het management hier in neemt. Samen met LD-en LC-leraren heeft het management een school-breed verbeterplan geschreven. Bij de uitvoering worden LB-leraren betrokken. In dit plan is tevens het nog te ontwikkelen toets-beleid opgenomen. De bewaking van het onderwijsleerproces was reeds goed gevorderd. Zie voor een uitgebreide beschrijving hiervan het inspectierapport uit Pagina 12 van 12