Jaarverslag 2009 Lectoraat Beroepsonderwijs Research Group Vocational education

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 Lectoraat Beroepsonderwijs Research Group Vocational education Omvang lectoraat: 0,7 fte Lector: Mw. Prof. Dr. E. de Bruijn Kenniscentrum Educatie/ Research Centre for Education

2 Vooraf Het verslagjaar 2009 is het tweede jaar dat het Lectoraat Beroepsonderwijs in de volle breedte functioneerde. 1 Doordat het lectoraat zich richt op beroepsonderwijs is er sprake van een dubbele focus als het gaat om het hoger beroepsonderwijs. Het hbo, inclusief de eigen hogeschool, is zowel object van onderzoek, professionalisering en kenniscirculatie als context waarbinnen het lectoraat functioneert en wil functioneren. Om recht te doen aan die dubbele focus en de activiteiten van het Lectoraat is de Sci-Quest indeling enigszins aangepast en ondergebracht in vier taakgebieden: - Onderwijs en scholingskwaliteit (van de eigen opleidingen van de Faculteit); zie paragraaf 5. - Externe professionele praktijk (externe oriëntatie en kenniscirculatie): zie paragraaf 4b. - Wetenschap/onderzoek: zie paragraaf 6. - Interne professionele praktijk (interne oriëntatie en kenniscirculatie): zie paragraaf 4a. In de bijlage is een overzicht opgenomen van publicaties en presentaties behorend bij deze 4 taakgebieden. 1. Ontwikkelingen en/of wijzigingen in het kennis- of beroepsdomein In de lectorale rede van juni 2008 is het kennisdomein en werkveld van het lectoraat uitgebreid beschreven. Belangrijke aandachtspunten voor het beroepsonderwijs in 2008 waren: - De vormgeving van competentiegericht beroepsonderwijs in vmbo, mbo en hbo was ook in 2009 nog steeds een actueel onderwerp. Scholen en opleidingen experimenteren met de beste wijze om dit te doen. Aandacht voor de kenniscomponent, zowel de basiskennis als de kennisbasis gerelateerd aan het beroep, is daarbij een actueel aandachtspunt. - De, vooral negatieve, media-aandacht voor het beroepsonderwijs was in 2009 minder dan in 2006 en Toch verschijnen nog regelmatig in de dagbladpers zeer kritische beschouwingen over de organisatie en kwaliteit van het onderwijs in het vmbo en mbo en over voortijdig schoolverlaten. - Net zoals in andere delen van het onderwijs is de aandacht voor (verdere) professionalisering van docenten in het beroepsonderwijs een belangrijk item. Voor het beroepsonderwijs staat de aandacht daarvoor vooral in relatie tot de vormgeving van competentiegericht beroepsonderwijs, voortijdige schooluitval (vmbo en onderste niveaus mbo) en het kwaliteitsvraagstuk. In 2009 zijn verschillende initiatieven gestart (landelijk, regionaal) om te werken aan een versterking van de kwaliteit van de vmbo- en mbodocent. In de projecten van het Lectoraat komen deze ontwikkelingen uitdrukkelijk aan bod: - op zoek naar een uit gebalanceerd concept (adaptief beroepsonderwijs) - op zoek naar grensverlegging pedagogisch-didactische praktijken - sterkere aandacht voor docenten/opleiders (onderzoekende houding, etc.) was een startjaar waarin de lector vanaf februari voor 1 dag per week is begonnen met de opbouw van het lectoraat. 2

3 2. Ontwikkelingen en/of wijzigingen Kenniscentrum Educatie De lectoraten hebben door het benoemen van 4 gezamenlijke thema s in de Startnotitie Kenniscentrum Educatie (FE, februari 2009) de basis gelegd voor de programmering van het Kenniscentrum Educatie, die begin 2010 gereed zal zijn. Er is een eerste inventarisatie gemaakt van de netwerken en publicaties op kenniscentrumniveau en per lectoraat. Deze inventarisatie dient mede als input voor de programmering en zal ook gebruikt worden bij de midterm review die voor 2010 gepland staat. Met de vaststelling van de Notitie Kenniscentrum Educatie: financiering en personele inzet (FE, oktober 2009) zijn de verschillende financieringsstromen van het kenniscentrum inzichtelijk gemaakt. Tevens zijn de afspraken over de eigen investering vanuit de faculteit hernieuwd. Het kenniscentrum is vertegenwoordigd in alle beleidsteams binnen de faculteit, waardoor inbreng vanuit het kenniscentrum op de belangrijke thema s binnen de faculteit is gewaarborgd. Vanuit de behoefte om op meer eenduidige wijze naar buiten te treden met publicaties is een start gemaakt met een eigen publicatiereeks Kenniscentrum Educatie. De vernieuwde externe website voor het kenniscentrum is eind augustus live gegaan. Op deze website kan het kenniscentrum zich op professionele wijze presenteren aan de brede doelgroep van studenten, medewerkers van de HU en externe belangstellenden (zowel nationaal als internationaal). De mogelijkheid een structureel overzicht van alle publicaties te geven en deze aan te bieden via de website, is een belangrijke nieuwe toepassing. Vanuit het kenniscentrum is, op basis van de ervaringen en bevindingen n.a.v. de pilot met sci_quest binnen de FE, een flinke bijdrage geleverd aan de voorbereiding en uitvoering van het onderzoek door validatiecommissie kwaliteitszorg onderzoek (vko) om het kwaliteitszorgsysteem sci_quest van de HU te beoordelen. In een samenwerking tussen de Universiteit Utrecht (Ivlos) en een aantal lectoraten van het Kenniscentrum Educatie zijn verschillende activiteiten ondernomen rond promotietrajecten: - In het kader van het regionaal partnerschap lerarenopleidingen is het initiatief ontstaan om een inventariserend onderzoek te doen naar de knelpunten en behoeften van promovendi binnen het educatieve wetenschapsdomein en hun begeleiders. Het gaat daarbij uitdrukkelijk om de groep die geen (aio-)aanstelling hebben de universiteit. Het Nederlands Centrum voor de Promotieopleiding heeft dit onderzoek in 2009 uitgevoerd. Als opdrachtgevers functioneerden Prof. dr. Robert-Jan Simons (UU/Ivlos) en Prof. dr. Elly de Bruijn (HU/FE; UU/owk). Het rapport zal begin 2010 gereed zijn. - Op basis van de eerste uitkomsten van het inventariserend onderzoek is besloten om een pilot in te richten waarin een pre-promotietraject wordt uitgevoerd voor kandidaatpromovendi van UU (Ivlos/Freudenthal/Onderwijskunde) en HU/FE, onder begeleiding van een docent van Het Nederlands Centrum voor de Promotieopleiding. In september 2009 zijn 10 kandidaat-promovendi gestart van wie 8 van de FE (van 4 lectoraten). Medio 2010 volgt het evaluatieverslag van deze pilot en zullen voorstellen gedaan worden voor een eventuele verankering van de (bijgestelde) aanpak. 3

4 3. Ontwikkelingen en/of wijzigingen in de wijze waarop het lectoraat is ingebed in de regionale, de nationale en de internationale kennisinfrastructuur De in gang gezette ontwikkelingen zoals beschreven in het jaarverslag 2008 hebben zich versterkt doorgezet: - Regionale kennisinfrastructuur: de lector is tevens bijzonder hoogleraar aan de UU; UUmedewerkers participeren in de kenniskring. In het verslagjaar is de samenwerking met Ivlos verder doorgezet, met name rond de promotiebegeleiding en netwerkontwikkeling. - Nationale kennisinfrastructuur: er zijn sterke banden met het Expertisecentrum Beroepsonderwijs, medewerkers van verschillende landelijke kennisinstituten participeren in de kenniskring; de lector is lid van de landelijke kenniskring lectoren en hoogleraren beroepsonderwijs die door het Platform Beroepsonderwijs wordt gefaciliteerd; er zijn geregelde contacten met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap; diverse kenniskringleden zijn lid van de VOR; de lector participeert actief in een van de expertisekringen van het Forum voor Praktijkonderzoek. - Internationale kennisinfrastructuur: Er zijn contacten met de European Educational Research Association (EERA) en daarbinnen met het Network on Vocational Education and training. Verder zijn er contacten met de SIG Learning and Professional Development Conference van de European Association for Research on Learning and Instruction. De lector en enkele kenniskringleden zijn lid van de EARLI. 4. Bijdrage domein professionele praktijk Het Lectoraat maakt hier een onderscheid in de bijdrage aan a) de externe professionele praktijk en b) de interne professionele praktijk. Zoals in de lectorale rede van juni 2008 omschreven wordt, is de verbintenis tussen kennisontwikkeling enerzijds en professionalisering en innovatie anderzijds de kern van de werkwijze van het lectoraat. Daaruit voortvloeiend en mede gezien het stadium van de ontwikkeling van de onderzoeksfunctie aan de Hogeschool/Faculteit, onderneemt het Lectoraat activiteiten gericht op versterking van de interne professionele praktijk en de externe professionele praktijk. 4a. Interne professionele praktijk In het verslagjaar is op de volgende wijze gewerkt aan versterking van de interne professionele praktijk (interne oriëntatie en kenniscirculatie): - Via begeleiding van onderzoeksactiviteiten van docent-onderzoekers is er sprake van professionalisering gericht op onderzoek zelf (in de rol van reflective practitioner dan wel op het punt van basale onderzoeksvaardigheden ), gericht op de inhoudelijke thematiek van het lectoraat en ook gericht op kenniscirculatievormen (publiceren in vaktijdschriften, presenteren, workshops). - Via begeleiding van projectoverstijgende lectoraatactiviteiten en opeenvolgende en/of meerdere onderzoeken is sprake van ontwikkeling tot docent-onderzoeker waarbij de onderzoekstaak structureel onderdeel wordt (kan worden) van het takenpakket. Via begeleiding van promotietrajecten wordt zowel gewerkt aan het voorgaande als aan algemene niveauverhoging van het docentenbestand van de hogeschool/faculteit. NB Vanwege bezuinigingen en personeelstekort heeft deze werklijn in het verslagjaar geen nadere vorm kunnen krijgen. In het verslagjaar is een promotietraject met succes afgerond maar vanwege genoemde reden kon deze niet behouden worden voor het lectoraat c.q. de HU. 4

5 - Via het organiseren van werkprocessen binnen lectoraatkaders die als zodanig bijdragen aan de ontwikkeling van de faculteit als professionele organisatie: projectmatig werken stimuleren en ondersteunen; werken met uren- en taakverantwoording; door RGW cycli te onderhouden met alle docenten die betrokken zijn bij activiteiten van het lectoraat, ook met hen van wie de lector niet formeel de leidinggevende is. - Via continue reflectie op activiteiten en gebeurtenissen binnen de faculteit (primaire en secundaire processen), deze te analyseren en te communiceren over benodigde, aanwezige en niet-aanwezige condities voor het realiseren van een academische, professionele cultuur. In dat kader zijn enkele structurele contacten ontwikkeld, te weten: participatie van de lector in het facultaire beleidsteam onderwijs; maandelijks overleg met de directeur van Instituut Archimedes; maandelijks overleg met de portefeuillehouder beroepsonderwijs binnen datzelfde instituut. - Via netwerkvorming en kenniscirculatie intern binnen de FE: Nieuwsbrief aan relaties; Onderhoud interne website; In lectoraatkaders: 2 kenniskringbijeenkomsten met interne en externe deelnemers; Bijdragen aan door de FE georganiseerde bijeenkomsten en conferenties artikeltjes nieuwsbrieven, websites FE 4b. Externe professionele praktijk Aan versterking van de externe professionele praktijk is in het verslagjaar op de volgende wijze gewerkt: - Activiteiten gericht op de externe professionele praktijk krijgen een plaats via de werkwijze in programma s/projecten professionalisering, innovatie en onderzoek/kennisontwikkeling gaan hand in hand-: Professional in Beeld gericht op vmbo-docenten en hbo-docenten/studenten Archimedes, met bedoeling tot verspreiding; inhoudelijk thema: vakmanschap & professionalisering vmbo-docent; Siriusaanvraag, toegekend in najaar 2009, gewerkt aan het design van dit programma om te komen tot R&D-traject gericht op hbo-docenten die vormgeven aan nieuwe trajecten en deze zelf onderzoeken; inhoudelijk thema: trajecten gericht op ontwikkeling talent tot excellentie; uitdaging in het hoger beroepsonderwijs; Aanvraag Innovatiearrangement samen met Expertisecentrum Beroepsonderwijs & De Leermeesters plus een nationaal consortium van instellingen en bedrijven, gericht op lerenden en begeleiders in mbo en hbo; inhoudelijk thema: overstijgen van fragmentatie in leren in beroepsonderwijs door vormgeven van leren en begeleiden in hybride leeromgevingen; - In algemene zin wordt met het voorgaande punt bedoeld dat onderzoek door docenten (Hogeschool breed, regionaal mbo en vmbo) wordt gedaan vanuit hun eigen onderzoeksvragen in relatie tot team- en instituutsbeleid. Dit onderzoek, mits passend binnen de inhoudelijke probleemstelling van het lectoraat, wordt opgenomen in de lectoraatomgeving en begeleid door de lector of voor zover mogelijk- door senior onderzoekers (NB in het verslagjaar vacatures op dit niveau ontstaan die niet vervuld konden worden). Behalve uitvoering van het concrete onderzoek met als resultaat een mogelijke toevoeging aan het kennisdomein (via verdieping of illustratie) en de terugvloeiing daarvan naar de professionele praktijk, is er ook sprake van een nevendoel gericht op de professionalisering van de docent zelf. Voor vmbo- en mbo-docenten gaat het dan om de ontwikkeling van basale onderzoekscompetenties en/of 5

6 professionalisering tot reflective practitioner, terwijl bij de hbo-docenten ook een verdere ontwikkeling mogelijk is waarbij onderzoek gekoppeld wordt aan de onderwijstaak. - Een belangrijk activiteitencluster binnen dit taakgebied is verder: netwerkvorming en kenniscirculatie. In 2008 bestonden deze uit (zie ook het overzicht in de bijlage): Nieuwsbrief aan relaties; Onderhoud externe website; Participatie in netwerken: a) HU/regionaal: Ring Utrechtse lectoren; Regionaal samenwerkingsverband Lerarenopleidingen; regionale netwerken rond beroepsonderwijs; HU-netwerk MBO-HBO; b) landelijk: Kenniskring Lectoren/hoogleraren beroepsonderwijs; Forum voor Praktijkonderzoek; Samenwerking Expertisecentrum Beroepsonderwijs gericht op verbinding van de regionale kennisinfrastructuur aan de landelijke kennisinfrastructuur op het gebied van het beroepsonderwijs en samenwerking op een gezamenlijke kennisagenda; In lectoraatkaders: 2 kenniskringbijeenkomsten met interne en externe deelnemers; artikelen in vaktijdschriften dan wel publicaties voor professionele praktijk; artikeltjes in nieuwsbrieven in regio en HU. - Inhoudelijk gezien staan de volgende thema s centraal in dit taakgebied: Vakmanschap (v)mbo-docenten en opleidings- en professionaliseringstrajecten daar naar toe: Via het bovengenoemde project Professional in Beeld en activiteiten daaromheen. Vormgeving van adaptief beroepsonderwijs in het kader van de invulling van competentiegericht beroepsonderwijs met als speerpunten a) de pedagogischdidactische aanpak; b) de definiëring en positionering van kennis in leerinhouden en vormgeving van opleidingstrajecten. Excellentie in het hoger beroepsonderwijs: Het lectoraat is betrokken bij de ontwikkeling van trajecten gericht op het stimuleren en tot ontplooiing brengen van excellentie via het aanbrengen van meer uitdaging in de hbo-opleidingen binnen de Hogeschool (Boven het Maaiveld). Het perspectief is daarbij gericht op de excellente professional en daarmee de eigen identiteit van het HBO, onderscheiden van het academisch onderwijs c.q. de Universiteit. 5. Bijdrage domein onderwijs & scholing Faculteit: Het Lectoraat onderhoudt nauwe banden met de opleidingen binnen de Faculteit en met name met de tweede graads lerarenopleidingen. In 2009 is evenals in 2008 actief meegewerkt aan de aanvraag voor een masteropleiding Leren & Innoveren. Helaas is deze in september 2009 niet van start gegaan omdat de opleiding niet voor bekostiging in aanmerking kwam. Via het hiervoor al genoemde innovatieproject Professional in Beeld is het Lectoraat nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van de opleidingsvorm Samen op Scholen, als opleidingsvariant gericht op het beroepsonderwijs. Via het project wordt tevens de relatie gelegd met het geheel aan tweedegraads lerarenopleidingen gericht op een versterkte focus op opleiden voor het beroepsonderwijs (vmbo, mbo). Het reeds in 2008 gestarte onderzoekstraject rond de aansluiting tussen mbo en de hbolerarenopleidingen, is in het verslagjaar toegespitst op het monitoren van de dat jaar gestarte ADtrajecten. 6

7 Aan het eind van het jaar zijn vanuit de structurele contacten tussen het Lectoraat en Instituut Archimedes plannen ontwikkeld om de samenwerking te intensiveren door twee (vier jaar lopende) formatieplaatsen bij het Lectoraat te definiëren die door en voor Instituut Archimedes ingericht worden. De eerste formatieplaats richt zich op de versterking via onderzoeksactiviteiten- van het opleiden tot docent beroepsonderwijs, in het curriculum van de lerarenopleidingen. De tweede richt zich op het onderzoek in de bacheloropleidingen via het inrichten van een kenniskring van studenten die de ambitie hebben docent beroepsonderwijs te worden. De kenniskring wordt begeleid door de docent-onderzoeker waarbij tevens gewerkt wordt aan verankering in het onderwijs van deze onderzoekslijn, met een mogelijke koppeling met het excellentiebeleid. Beide formatieplaatsen worden zo ingericht dat deze is verankerd in Instituut Archimedes door koppeling aan de portefeuillehouder op dat thema en door een team docenten er omheen te organiseren. In 2010 zullen de plannen naar verwachting realiteit worden. Hogeschool: Aansluitend bij het werkveld van het Lectoraat ontwikkelt zich in steeds sterkere mate een netwerk binnen de Hogeschool. Zo is het Lectoraat nauw betrokken bij het beleid voor meer uitdaging in het hoger (beroeps)onderwijs (Boven het Maaiveld; Siriusaanvraag) en maakt ook deel uit van het mbo-hbo-netwerk. Ook komen er regelmatig vragen van andere Faculteiten over veranderingen/innovaties in hun onderwijs. Na toekenning van de Sirius-subsidie voor het Boven het Maaiveld beleid is gestart met de inrichting van het bedachte R&D. In concrete betekent dat ook dat vanuit het Lectoraat meegewerkt wordt aan een kwaliteitsslag van het onderwijs hogeschoolbreed. Het gaat om het (opnieuw) doordenken van het profiel van de hbo-professional, de inrichting van opleidingsactiviteiten die uitdagen en professionalisering van docenten. 6. Bijdrage domein wetenschap & onderzoek Na een uitwaaiering van projecten in het eerste uitvoeringsjaar van het lectoraat was het de bedoeling om in 2009 een aanscherping te maken van de probleemstelling van het kennisdomein van het lectoraat om een sterkere focus te krijgen op de inhoudelijke kern van het onderzoeksprogramma. Die kern bevindt zich binnen de ruimte die via drie werklijnen is opgespannen: adaptief beroepsonderwijs met bijzondere aandacht voor a) integratie van denken en doen, van leren in binnen- en buitenschoolse contexten, van kennis, vaardigheden en houdingen; b) de positionering van kennis in leer- en opleidingstrajecten, expliciet gerelateerd aan ontwikkeling van een beroepsidentiteit en vakmanschap; actieve participatie van de lerenden (als kenmerk van adaptief beroepsonderwijs); vakmanschap en handelingsrepertoire van docenten beroepsonderwijs (in het kader van het vormgeven van adaptief beroepsonderwijs). In de eerste helft van 2009 is getracht om de voorwaarden hiervoor te realiseren door én te starten met ontwikkeling van onderzoeksplannen én een infrastructuur voor promotietrajecten te ontwikkelen. Vanwege personele bezuinigingen, vertrek van medewerkers in combinatie met een personeelsstop is het helaas niet gelukt om hier nader vorm aan te geven. Het onderzoek dat plaatsvindt op de kern van het kennisdomein van het lectoraat is gepositioneerd bij de UUleerstoel. Daar vond in 2009 ook een theoretische verkenning en verdieping plaats rond integratie van leren in schoolse settings en de werkplek (rapport verschijnt in 2010) en vonden voorbereidingen plaats voor een nwo-aanvraag voor een onderzoeksprogramma gericht op 7

8 leerprocessen in het kader van competentieontwikkeling en versterking van de begeleiding door docenten en praktijkopleiders. Deze ontwikkelingen hebben via de twee petten van de lector ook een vruchtbare uitwerking op de kennisontwikkeling en circulatie in het kader van het lectoraat. In 2009 vond tenslotte de afronding van het eerste proefschrift van een hbo-promovendus plaats, gebaseerd op een HU-UU-samenwerking. Helaas was het vanwege de personeelsstop niet mogelijk deze persoon te behouden voor het lectoraat c.q. de HU. 7. Onderzoeksinzet lectoraat (peildatum 1 januari 2010) Tabel 1: Onderzoeksinzet (peildatum 1 januari 2010) Aantal Categorie Totaal aantal Totaal FTE s gepromoveerden 1. Lectoren 1 0,9 fte* 1 2. Docenten en andere onderzoekers 12 3,4 fte (0,95 fte vast, 0,25 fte via interne verrekeningen 2, fte Project PIB en 0,2 fte anders ) 3. Promovendi 1 0,4 (voor 6 maanden) 4. Ondersteuning 5. Studenten *waarvan 0.2 fte als hoogleraar UU en 0.7 fte als lector HU 1 8

9 8. Gerealiseerde inkomsten (in 2009) voor onderzoek in het lectoraat Lectoraat Beroepsonderwijs Gerealiseerde inkomsten in K Rijksbijdrage SIA/RAAK 0 Internationaal 0 Overig

10 De jaarrekening van het lectoraat t/m 31 december van het verslagjaar, zowel de baten als de lasten. JAARREKENING 2009 (bedragen in ) Lectoraat Beroepsonderwijs met omvang 4.7 fte bestaande uit: fte bekostigd uit geldstromen lectoraat zoals hieronder verantwoord; fte hoogleraarschap van lector (detachering naar UU, wel opgenomen in onderstaand overzicht) fte bekostigd via externe geldstromen Baten Begroting 2009 Exploitatie 2009 a. Rijksbijdrage uit lumpsum (1e geldstroom) 0 0 b. Promotievouchers 0 0 c. Eigen bijdrage faculteit d. Opbrengsten uit contractactiviteiten (3 e geldstroom) e. Financiering uit subsidies (2e geldstroom) f. SKO-middelen (oude regeling) 0 0 g. Internationaal 0 0 h. Overige baten Totale baten Lasten i. Personele lasten lector kenniskring j. Overige personele lasten k. Materiële lasten Totale lasten Resultaat Toelichting bij de jaarrekening 2009 Aan de totale bedrijfsvoering van het lectoraat is in 2009 een bedrag besteed van Het merendeel betreft personele lasten (81,8%). De opbrengsten uit contractactiviteiten ( 30,9k) betreft de vrijval uit projecten. De subsidies ( 35k) betreffen de subsidie van Beheer NL ( 25k) en de subsidie materiële lasten. De overige baten ( 39,2k) betreffen de detacheringsinkomsten t.z.v. de detachering van Elly de Bruijn bij ten laste van Max Goote Stichting tbv Hoogleraarschap UU ( 21,4k) en de ECBO bijdrage 17,8k. De administratie van het lectoraat over het boekjaar 2009 is afgesloten met een resultaat van 6.819, terwijl was begroot. Het 14,1k lagere resultaat is in het bijzonder het gevolg van de 85,8k lagere overige baten, dit werd gedeeltelijk gecompenseerd door 73,3 k lagere personeelslasten. 10

11 Verantwoording van de besteding van de financiële middelen vindt plaats door middel van de jaarrekening van de faculteit welke separaat door de accountant wordt beoordeeld. Bijlage, overzicht publicaties en presentaties Lectoraat Beroepsonderwijs, jaarverslag 2009 Type Publicatie Domein professionele praktijk Internationale vaktijdschriften Nationale vaktijdschriften Huisman, J., Aalsma, E., & Bruijn, E. de (2009). Praktijknabij onderwijs: meer dan ervaring opdoen in de praktijk. Profiel. Vakblad voor de BVE-sector, 8, Vorstenbosch, J. (2009). Vijf vragen aan Elly de Bruijn. Wijszer. Vakblad voor onderwijsprofessionals in het mbo, 2(4), (bijdrage via interview). Lamers, K. (2009). Voortijdig schoolverlaten mbo politiek ondergeschoven kindje? Ondernemen. Opinieblad MKB, 15(7), (bijdrage via interview) Marreveld, M. (2009). Vmbo-gl os kweekbak voor nerds van de toekomst. Didaktief, 39 (10), (bijdrage via interview). Hoofdstukken in vakpublicaties Bruijn, E. de (2009). De rol van de onderzoeker in praktijkgericht onderzoek. In Hogeschool Utrecht. Onderzoek in perspectief. Een groeiende onderzoekstraditie in het hbo. Passie en precisie 3 (pp ). Utrecht: Hogeschool Utrecht. Hermie, L. (2009). Samen op Scholen. Een innovatie vorm van leraren opleiden voor het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs. In R. van Schoonhoven & F. Studulski (red.). Vmbo in perspectief. Een overzicht na toen jaar vmbo (pp ). Den Haag: SWP. Bruijn, E. de (2009). De docent beroepsonderwijs: jongleren op het grensvlak van twee werelden In Hogeschool Utrecht (2009). De identiteit van de HBO-professional (pp ). Utrecht: Hogeschool Utrecht. Onderzoeksrapporten Berg, N. van den, & Bruijn, E. de (2009). Het glas vult zich. Kennis over de vormgeving en effecten van competentiegericht beroepsonderwijs; verslag van een review. Amsterdam/s- Hertogenbosch: Expertisecentrum beroepsonderwijs Hermanussen, J., Smulders, H., & Bruijn, E. de (2009). Evaluatie Innovatiearrangement Beroepskolom Eindrapport tranche Driebergen/ s-hertogenbosch/amsterdam: Het Platform Beroepsonderwijs/Expertisecentrum beroepsonderwijs. 11

12 Swierts, K., Munneke, L., Steinmetz, I., & Winkel, G. van (2009). Zelfstandig leren in het beroepsonderwijs. Beslissingsruimte en aard van de begeleiding door docenten. Utrecht: Hogeschool Utrecht, Lectoraat Beroeponderwijs (interne publicatie). Overig (waaronder presentaties, interviews en pers) Enthoven, M., & Berg, J. van den (april 2009). Verbinden van innovatie en onderzoek: professional in beeld; kritische succesfactoren en dilemma s. Presentatie Themabijeenkomst VOR-divisie Beleid & Organisatie. Bruijn, E. de (11 september 2009). Innoveren in het beroepsonderwijs. Interview Onderwijsradio. Bruijn, E. de (22 september 2009). Onderzoek doen door docenten. Interview met prof. dr. Elly de Bruijn door Lex Sanou. Schouwingsdag Het Platform Beroepsonderwijs. Amersfoort. Bruijn, E. de, (9 november 2009). Doorleren in de beroepskolom. Inleiding Congres 10 jaar VMBO! Sprookjesbos of snelweg? Ede. Bruijn, E. de (24 november 2009). Themaconferentie Vereniging voor Onderwijsresearch Leven lang leren. Inleiding. Domein onderwijs en scholing Publicaties/presentaties met betrekking tot bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs Berg, J. van den, Enthoven, M., Laarschot, M. van de, Heusdens, W., Pfaff.., A. (21 januari 2009). Masterclass Professional in Beeld. Faculteit Educatie, Hogeschool Utrecht. Bruijn, E. de (26 augustus 2009). Debat the Young Professional, bijdrage tbv opening HUjaar. Groenenberg, R., m.m.v. Berg, J. van den, Lorist, P., & Bruijn, E.de (2009). Staalkaart van educatieve netwerken in de regio Utrecht. Een verkenning van het regionaal netwerk vo, bve, lerarenopleidingen vo/bve, Faculteit Educatie, HU. s-hertogenbosch/utrecht: CINOP Expertisecentrum/Faculteit Educatie Hogeschool Utrecht. Hermie, L., Laarschot, M. van de (2009). Wat voor docenten worden er opgeleid bij Samen op Scholen? Utrecht: Faculteit Educatie, Samen op Scholen/Lectoraat Beroepsonderwijs, Hogeschool Utrecht (interne publicatie). Winkel, G. van (mei 2009). Doorstroom van MBO-ers naar het HBO. Een onderzoek naar succes- en faalfactoren in de aansluiting MBO-HBO-lerarenopleidingen. Utrecht: Faculteit Educatie, Hogeschool Utrecht (interne publicatie). 12

13 Publicaties/presentaties met betrekking tot de professionalisering van docenten Vogelaar, K., Enthoven, M., Heusdens, W., Laarschot, M. van de, Pfaff, A. (augustus 2009). Tussenrapportage Professional in Beeld (met bijlagen). Utrecht: Faculteit Educatie, Hogeschool Utrecht (interne publicatie). Akveld, G. (2009). Balanceren in de drieslag. Onderzoek naar de verbinding tussen personeelsontwikkeling, onderwijsontwikkeling en organisatieontwikkeling in de opleidingsscholen. Utrecht: Faculteit Educatie, Samen op Scholen/Lectoraat Beroepsonderwijs, Hogeschool Utrecht (interne publicatie). Andere Domein wetenschap/ onderzoek Publicaties in refereed journals Hoofdstukken in boeken (refereed) Dissertaties Abstracts van en presentaties op wetenschappelijke bijeenkomsten en congressen Bosker, R., Bruijn, E. de, Hofman, R., Rijn, P. van, & Waterreus I. (2009) Verscherping exameneisen voor Nederlands, Engels en wiskunde in het VMBO? In Proceedings ORD 2009 (pp ). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven. Enthoven, M., & Bruijn, E. de (2009). Benodigde condities voor schoolsucces; de mechanismen van veerkracht van jongeren met een lage sociaal economische achtergrond in de schoolomgeving. In Proceedings ORD 2009 (pp ). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven. Heusdens, W. (2009). Professional in Beeld: een onderzoeks- en innovatieproject naar vakmanschap van (v)mbo-docenten. In Proceedings ORD 2009 (pp ). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven. Enthoven, M., & De Bruijn, E. (2009, September). The Enabling Conditions of Learning: The Transactional Cycle of Resilience in the School Environment. Paper presented at the European Conference of Educational Research (ECER), Vienna, Austria. Output extra vanuit leerstoel UU: Internationaal gerefereerde wetenschappelijke publicaties Huijts, P. M., De Bruijn, E., & Schaap, H. Revealing Personal Professional Theories. Quality & Quantity. Manuscript accepted. Schaap, H., De Bruijn, E., Van der Schaaf, M. F., & Kirschner, P. A. (2009). Students Personal Professional Theories in Competence-Based Vocational Education; the Construction of Personal Knowledge through Internalization and Socialization. Journal of Vocational Education and Training, 61(4),

14 Abstract Tiggelaar, D. et al. (2009). Het stimuleren van reflectie bij mbo-studenten: welke docentcompetenties zijn nodig? In Proceedings ORD 2009 (pp ). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven. Schaap, H., Bruijn, E. de, & Schaaf, van der (2009). De ontwikkeling van het Reflective Apprenticeship Model: een designstudie. In Proceedings ORD 2009 (pp ). Leuven: Katholieke Universiteit Leuven. Overige producten van wetenschappelijke activiteiten Schaap, H., De Bruijn, E., Van der Schaaf, M. F. (2009, August). Students Personal Professional Theories in Competence-based Vocational Education; the Construction of Personal Knowledge through Internalization and Socialization. Paper presented at the Junior Researchers of EARLI Conference (JURE), Amsterdam. Schaap, H., De Bruijn, E., Van der Schaaf, M. F., Baartman, L. K. J. & Kirschner, P. A. (2009, August). The Content and Nature of Students Personal Professional Theories in Competencebased Vocational Education. Poster presented at the European Association for Research on Learning and Instruction Conference (EARLI), Amsterdam. 14