Daarnaast kan de betrokken overheid een structuurvisie opstellen voor aspecten van haar ruimtelijk beleid, zoals voor water of verkeer of vervoer.

Transcriptie

1 Bijlage: achtergrondinformatie 1. Instrumentarium op grond van en in verband met de nieuwe Wro Structuurvisie Het belangrijkste instrument voor het voeren van ruimtelijk beleid is de structuurvisie. Hierin worden de provinciale belangen op hoofdlijnen vastgesteld. Dit is als gevolg van de Wro wettelijk verplicht en vervangt het streekplan. Rijk, provincies en gemeenten moeten elk een structuurvisie opstellen. Een structuurvisie: bevat de hoofdlijnen van de voorgenomen ruimtelijke ontwikkeling van het grondgebied van het overheidslichaam of van een gedeelte daarvan, bevat de hoofdzaken van het te voeren ruimtelijk beleid, gaat tevens in op de wijze waarop de overheid zich voorstelt die voorgenomen ontwikkeling te doen verwezenlijken. Deze zogenoemde uitvoeringsstrategie zal in de regel bestaan uit een samenhangend pakket van bestuurlijke, juridische, financiële en technische maatregelen die tot doel hebben het in de structuurvisie geschetste ruimtelijk ontwikkelingsbeeld te realiseren. Daarnaast kan de betrokken overheid een structuurvisie opstellen voor aspecten van haar ruimtelijk beleid, zoals voor water of verkeer of vervoer. Beleidsinstrumenten, gericht op uitvoering van provinciaal beleid: Inpassingsplan: inzet van een provinciaal bestemmingsplan; Reconstructieplannen op grond van de Reconstructiewet concentratiegebieden; Inzet van financiële instrumenten ten behoeve van eigen of gezamenlijke projecten door middel van financiering en/of deelname aan ontwikkelmaatschappijen; Toepassing van instrumenten in verband met grondbeleid (grondaankoop, toepassing voorkeursrecht, onteigening, grondexploitatie e.d.) Beleidsinstrumenten, gericht op een pro-actieve doorwerking van provinciaal beleid: Afstemmingsoverleg: op structuurvisieniveau stemmen provincie, gemeenten en het Rijk hun beleid op elkaar af; Verordening: algemene regels met rechtstreekse doorwerking naar bestemmingsplan en bouwvergunning, veelal gericht op bescherming van bepaalde waarden van provinciaal belang; Beleidsnota van GS: daarin kunnen provinciale belangen en doelstellingen gebiedsgericht of thematisch nader worden bepaald; Bestuurlijke overeenkomst: (regionale) afspraken over uitvoering van beleid; Pro-actieve aanwijzing: hiermee wordt een gemeente verplicht een bepaald onderwerp van provinciaal belang in geldend bestemmingsplan op te nemen;

2 Inzet van financiële instrumenten ten behoeve van gemeentelijke of particuliere projecten door middel van subsidiëring, ILG-financiering, e.d.; Beleidsinstrumenten, gericht op een reactieve doorwerking van provinciaal beleid: Zienswijze: GS kunnen binnen de termijn van terinzagelegging hun zienswijze inbrengen omtrent een ontwerpbestemmingsplan c.q. ontwerpprojectbesluit; Reactieve aanwijzing ter blokkering van (een deel van) een bestemmingsplan c.q. projectbesluit; NB. Het re-actief instrumentarium kan alleen gebruikt worden indien provinciale belangen dit vergen én als de provincie deze vóóraf voldoende kenbaar heeft gemaakt. Het doel is om als provincie zoveel mogelijk vooraf, door bestuurlijk overleg of de inzet van bepaalde instrumenten, duidelijk te maken welk beleid (juridisch) doorwerkt naar gemeenten. 2. Bestuurlijke rollen van de provincie: voorbeelden van sturingsvarianten De kern van de provinciale sturingsfilosofie is de keuze van de sturingsvorm per ruimtelijke doelstelling. Voortdurend zal het provinciaal bestuur expliciet de vraag dienen te beantwoorden: Wat gaat de provincie doen om dit belang te behartigen of dit doel te realiseren. Afhankelijk van de aard van het provinciaal belang en de provinciale doelstelling kan de provincie één of meerdere bestuurlijke rollen kiezen, te weten als: 1. Ontwerper van ruimtelijk beleid: opstellen van structuurvisie waarin de provinciale belangen worden vastgelegd en gekoppeld aan een uitvoeringsstrategie; 2. Regisseur: het voeren van (boven-)regionale regie op ruimtelijke ontwikkeling door middel van overleg, strategiebepaling en kennisoverdracht; het samenbrengen van diverse publieke en private partijen; gerichte inzet van financiële middelen (subsidiëring of medefinanciering); het maken van afspraken over (boven)regionale zaken; e.d.. 3. Ontwikkelaar: ontwikkelen van een concreet planproces, inclusief de verantwoordelijkheid voor de daadwerkelijke uitvoering; 4. Beschermer: het behouden van ruimtelijke kwaliteiten en kwetsbare waarden. Hierna worden aan de hand van de provinciale rollen voorbeelden gegeven van sturingsvarianten aan de hand van verschillende ruimtelijke doelstellingen. Ad 1) Ontwerper van provinciaal ruimtelijk beleid Het belangrijkste instrument voor het ontwerpen van beleid is de provinciale structuurvisie. Hierin is de strategische visie beschreven die de hoofdkoers van het te voeren ruimtelijke beleid bevat. De van de structuurvisie deel uitmakende uitvoeringsstrategie zal concreet antwoord moeten geven op de vraag aan welke sturingsvormen per ruimtelijke doelstelling Provinciale Staten de voorkeur geven. 2/6

3 Ad 2) Regisseur van ruimtelijke ontwikkeling op provinciaal niveau De provinciale regie over ruimtelijke ontwikkelingen kan vele vormen aannemen. Voorbeelden om deze rol in te vullen zijn, te onderscheiden naar verschillende beleidsthema s: Woningbouw en bedrijventerreinenbeleid, doelstelling Bundeling van verstedelijking_voorbeeld: o Het regisseren van de locatiekeuzes voor de grotere verstedelijkingslocaties, door samen met de regio de afweegbare ruimten voor verstedelijking te bepalen. o Het opstellen van richtinggevende prognoses, uitgewerkt naar de landelijke en stedelijke regio s, monitoring en analyse van het beleid, advisering aan gemeenten e.d. Bedrijventerreinenbeleid, doelstelling Een adequate programmering van de ruimtebehoefte van bedrijventerreinen in kwalitatief en kwantitatief opzicht_voorbeeld: o het maken van afspraken in regionaal verband over het regionaal uitgiftebeleid, de plaatsing van zgn. NIMBY-bedrijven en het ontwikkelen van voor de regio specifieke werk- en bedrijvenmilieus Verkeer en vervoer, doelstelling Infrastructuur op orde_voorbeeld: o aan de hand van de provinciale visie op het infrastructurele netwerk en de gebiedsprofielen worden provinciale gelden ingezet voor de uitvoering gemeentelijke infra-projecten met specifieke operationele doelen van de provincie, zoals het garanderen van goede bereikbaarheid van deur tot deur en het verbeteren van de recreatieve ontsluiting van het buitengebied Landbouw, doelstelling Bevordering van een duurzame, veelzijdige en door innovatie concurrerende land- en tuinbouw: o de ontwikkeling van vestigingsgebieden van bovenlokaal belang voor intensieve veehouderij wordt bevorderd. Na regionaal overleg - door middel van bestuursovereenkomsten met realiseringstermijn met gemeenten. De provincie faciliteert de ontwikkeling door middel van advisering, (mede)financiering e.d. Water, doelstelling Het scheppen van ruimtelijke voorwaarden voor het verbeteren en herstellen van het natuurlijk (grond)watersysteem_voorbeeld: o de provincie faciliteert de toepassing van de watertoets op dit onderdeel door middel van kennisoverdracht en concrete advisering over gemeentelijke ruimtelijke plannen en projecten Natuur, doelstelling Het behouden en ontwikkelen van robuuste natuurgebieden met goede ecologische verbindingen (EHS/GHS-natuur) _voorbeeld: o de ontwikkeling van de GHS wordt door de provincie gefaciliteerd door middel van kaartaanduiding, kennisoverdracht, advisering en subsidiëring Cultuurhistorie, doelstelling Het beschermen, behouden en verhogen van de belevingswaarde van de cultuurhistorische waarden_voorbeeld: o het behoud en de versterking van de cultuurhistorische waarden wordt door de provincie gefaciliteerd door middel van kaartaanduiding, advisering en subsidiëring; 3/6

4 Ad 3) Ontwikkelaar van projecten van provinciaal belang De provincie opteert voor een actieve en ontwikkelende rol bij (strategische) gebiedsontwikkeling. Hierbij kan een indeling worden gemaakt in concrete ontwikkelingsprojecten, integrale gebiedsopgaven en thematische ontwikkelingsopgaven. Voorbeelden om deze rol in te vullen zijn, te onderscheiden naar verschillende beleidsthema s: Bedrijventerreinenbeleid, doelstelling Bundeling van verstedelijking_voorbeelden: o de ontwikkeling van een bedrijventerrein dat een ruimtelijk-economische functie vervult voor de gehele provincie, zoals het logistiek bedrijventerrein Moerdijkse Hoek o de ontwikkeling van een innovatief cluster van bedrijvigheid o de vestiging van bedrijven waarbij de provincie op grond van de komende Wet algemene bepalingen omgevingsbeleid (Wabo) bevoegd gezag is en mitsdien zorg dient te dragen voor de ruimtelijke inpassing. Verkeer en vervoer, doelstelling Infrastructuur op orde_voorbeeld: o aan de hand van de provinciale visie op het infrastructurele netwerk en de daarbij behorende gebiedsprofielen worden de provinciale infra-projecten benoemd, geprioriteerd en vervolgens ruimtelijk vertaald in een inpassingsplan Landbouw, doelstelling Bevordering van een duurzame, veelzijdige en door innovatie concurrerende land- en tuinbouw : o de ontwikkeling van een vestigingsgebied voor glastuinbouw van bovenlokaal belang (en omvangrijk en complex), zoals AFC Dinteloord o de ontwikkeling van een landbouwontwikkelingsgebied (LOG) van bovenlokaal belang (en omvangrijk en complex) voor intensieve veehouderij, zoals LOG Elsendorp in Gemert-Bakel. Water, doelstelling Ruimte voor waterberging_voorbeeld: o ter voorkoming van wateroverlast is de provincie de primair aangewezen instantie voor de locatiekeuze en ontwikkeling van regionale waterbergingsgebieden Natuur, doelstelling Het behouden en ontwikkelen van robuuste natuurgebieden met goede ecologische verbindingen (EHS/GHS-natuur)_voorbeeld: o de provincie gaat de ontwikkeling van delen van de GHS-natuur / EHS zelf ter hand nemen, in het bijzonder om de realisering van het EHS-beleid op het afgesproken tempo te houden. Ad 4) Beschermer van ruimtelijke kwaliteiten van provinciaal belang In een provinciale RO-verordening of (thematische) GS-nota s wordt beschreven hoe uitwerking gegeven moet worden aan provinciale beschermingsdoelstellingen. Voorbeelden om deze rol in te vullen zijn, te onderscheiden naar verschillende beleidsthema s: Woningbouw, doelstelling Bundeling van verstedelijking_voorbeeld: o opstellen van concrete woningbehoefteramingen voor gemeenten in de landelijke regio s in een GS-beleidsnota. Bedrijventerreinenbeleid, doelstelling Bundeling van verstedelijking_voorbeeld: o het opstellen van concrete behoefteramingen voor de gemeenten in de landelijke regio s in een GS-beleidsnota. 4/6

5 Voorzieningenstructuur, doelstelling Het bevorderen van een doelmatige detailhandelsstructuur - voorbeeld: o De concentratie van detailhandelsvoorzieningen in binnenstedelijke en buurtgebonden winkelconcentratiegebieden kan bevorderd worden door middel van een GS-beleidsnota of door het beleid te vertalen in een provinciale ROverordening. Landbouw, doelstelling Bevordering van een duurzame, veelzijdige en door innovatie concurrerende land- en tuinbouw _voorbeeld: o de vestigingsmogelijkheden van grondgebonden agrarische bedrijven worden uitgewerkt in een GS-beleidsnota c.q. provinciale RO-verordening, met daarin duidelijke keuzes voor gebieden waar en onder welke voorwaarden ontwikkelingsmogelijkheden worden geboden, eventueel per bedrijfstak. Natuur, doelstelling Het behouden en ontwikkelen van robuuste natuurgebieden met goede ecologische verbindingen (EHS/GHS-natuur) _voorbeeld: o De provincie faciliteert de ontwikkeling van (delen van) de GHS-natuur/ EHS door middel van kaarten, kennisoverdracht (Ecologische Bouwstenennota), subsidiëring en advisering naar gemeenten. Een sterkere sturing van cruciale natuur- en landschapswaarden kan door middel van een provinciale ROverordening. Cultuurhistorie, doelstelling Het beschermen, behouden en verhogen van de belevingswaarde van de cultuurhistorische waarden _voorbeeld: o Het opstellen van een Cultuurhistorische Waardenkaart, subsidiëring en advisering naar gemeenten. Een sterkere sturing op bedreigde waarden kan door middel van een pro-actieve aanwijzing. 3 Provinciale ontwikkelingsagenda Een belangrijk deel van de uitvoeringsstrategie behorende bij de structuurvisie is een agenda waarin de provincie beschrijft welke provinciale ontwikkelingsprojecten zij ziet en welke rol de provincie daarbij wil innemen. De projecten staan symbool voor de ontwikkelingsgerichte rol van de provincie en dienen bij uitstek een of meerdere belangen zoals benoemd in de structuurvisie. De ontwikkelingsagenda heeft een dynamisch karakter; gedurende de planperiode kunnen er projecten worden toegevoegd en/of geschrapt. Er zijn diverse typen projecten te onderscheiden waarbij per project ook de rol van de provincie kan verschillen. 5/6

6 1. concrete ontwikkelingsprojecten: In het geval van een concreet ontwikkelingsproject is het projectgebied duidelijk ruimtelijk begrensd: er is een duidelijk hoofddoel, het is duidelijk wat er wel en niet bij het project hoort. Voor een concreet ontwikkelingsproject maakt de provincie een inpassingsplan. De provincie is trekker die de financiering regelt en het project daadwerkelijk ontwikkelt om provinciale doelen te bereiken. Voorbeelden van ontwikkelingsprojecten zijn: Agro Food Cluster Dinteloord; Moerdijkse Hoek; Overdiepse Polder; nieuw windmolenpark; gebiedsopgave ten noordoosten van Eindhoven- Helmond (relatie infra-verstedelijking). 2. integrale gebiedsopgaven: deze betreffen gebieden met complexe en integrale problematiek (koepelplan met uitvoeringsprogramma) waarbij de provincie behoud en ontwikkeling regisseert. Visievorming en uitvoering in samenhang is belangrijk. De provincie is regisseur. Voorbeelden van integrale gebiedsopgaven zijn: Het Groene Woud; Brabantse wal; Nieuwe Hollandse Waterlinie; A2- zone Den Bosch-Eindhoven; robuuste ecologische verbinding de Beerze; inpassing van de N69; plattelandsontwikkeling De Peel. 3. thematische ontwikkelingsopgaven: het doel is hier om de concrete uitvoering van een bepaald thema te bevorderen door middel van pilot s en dergelijke. De provincie faciliteert, bijvoorbeeld door een aanjaagteam. Voorbeelden van thematische ontwikkelingsprojecten zijn: Herstructurering van bestaande bedrijventerreinen, starterswoningen, landschapsontwikkeling rood met groen: integratie stad-landzones, nieuwe landgoederen, herbestemming leegkomende kloosters, kerken en kazernes (Oude kaart van Brabant), hoogwaardige cultuurhistorisch waardevolle gebieden/projecten, kunst en creatieve industrie en erfgoed. 4. Netwerkallianties: deze samenwerkingsverbanden zijn niet ruimtelijk begrensd maar dienen een breder doel. De samenwerking is er op gericht om op zowel economisch, ruimtelijk, sociaal en cultureel terrein de regio op de kaart te zetten en hebben vooral een PR-functie. Voorbeelden (kunnen) zijn: Brabant Stad, Brainport. 6/6