Navigator. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Navigator. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan"

Transcriptie

1 Navigator Plezier voor personeelsvertegenwoordigers Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

2 "Gewoonten maken oud. Jong blijf je door de bereidheid tot verandering." [A. Hörbiger]

3 Navigatie Basiskennis en een goed voorbeeld 1. Wat kun je en wil je met verzuim, werkdruk en stress? 6 Jouw bijdragen aan beleid 2. Stel plezierige doelen vast bij de start Stel het belang en de rol van de medewerkers voorop Hoe zorg je voor inbreng van medewerkers? Goede informatie en plezierig overleg Opzet en uitvoering van de aanpak Beoordelen en versterken van beleid 27 En, hoe maak je het zelf? 8. Verbeter de wereld, schenk jezelf meer plezier 31 Succes in de praktijk 9. Het succesverhaal van Julia Koberg Alle middelen Plezier in uitvoering 38 Meer weten of hulp nodig? 40

4 Wat kun je met de Navigator? Dit boekje is bedoeld als plezierkit voor personeelsvertegenwoordigers. Je kunt het gebruiken als gereedschapskist voor de aanpak van verzuim, werkdruk en stress. Op een bijzonder prettige manier. Het gaat om Plezier in uitvoering. Dat is een methode die er voor zorgt dat medewerkers goed en met plezier kunnen werken. En dat leidinggevenden, stafleden en personeelsvertegenwoordigers, ieder vanuit hun eigen positie, met elkaar een succes kunnen maken van het bedrijf. Plezier in uitvoering betekent speciaal voor jou als personeelsvertegenwoordiger: > Gebruik de plezierinstrumenten waarmee je vanuit jouw positie kan bijdragen aan de aanpak van verzuim, werkdruk en stress. > Maak jezelf sterker en krijg je plannen beter voor elkaar. n a v i g a t o r 4

5 Leeswijzer Kijk eens naar de inhoudsopgave. Deze plezierkit begint met basiskennis over verzuim, werkdruk en stress. En met leerzaam een overzicht van een complete aanpak, in de vorm van een verslag van een succesvolle aanpak. Geschreven door een collega van je. Daarna volgen hoofdstukjes die het verloop van een goede aanpak stapsgewijs volgen en versterken. Heel belangrijk is een goede voorbereiding. Daarin worden doelen en middelen en de rol van de medewerkers vastgelegd. Jouw rol daarin is groot. Maar verderop vind je ook goede mogelijkheden om de uitvoering van de aanpak te versterken tijdens de rit. Met tot slot een kleurig algemeen beoordelingskader en een checklist voor je eigen plezier als personeelsvertegenwoordiger. Veel navigatieplezier Als personeelsvertegenwoordiging heb je veel te maken met het management. Die hebben ook een pleziertoolkit: de Verandermanager. Het is handig als je m bestelt: er staan ook voor jou als OR- of PVT-lid handige tips in. En verdiep je ook in de andere hulpmiddelen, gericht op medewerkers en locatiehoofden. Zeker weten dat je samen met management en je achterban richting plezierig werken navigeert. Op pagina 38 en 39 tref je een overzicht van alle hulpmiddelen Plezier in uitvoering. Tip Plezier voor iedereen! Er zijn veel leuke en gratis hulpmiddelen beschikbaar! Je maakt het iedereen plezieriger als je organisatie ook de boekjes voor de medewerkers en de teams bestelt (zie het overzicht op pagina 38). Wat is er beter dan een achterban die zelf ook al van de hoed en de rand weet? P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 5

6 1. Wat kun je en wat wil je met verzuim, werkdruk en stress? MOgroep, ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben in een arboconvenant afgesproken verzuim, werkdruk en stress aan te pakken. Daarvoor hebben ze zogeheten Praktijkregels opgesteld. Daar moeten alle kinderdagverblijven aan voldoen. Dat is geen vrijblijvende zaak, de Arbeidsinspectie controleert namelijk op de naleving ervan. Door de methode Plezier in uitvoering te gebruiken, voldoe je als organisatie aan de Praktijkregels. De methode is namelijk ontwikkeld in opdracht van bovengenoemde convenantspartijen. Je kunt de Praktijkregels nalezen in de Vastlegger, die onderdeel is van Plezier in uitvoering. De basis is dat organisaties jaarlijks hun problemen inventariseren en beleid voeren om die problemen aan te pakken. De Vastlegger wordt daarbij gebruikt als logboek van alle activiteiten. Uiteraard heeft de personeelsvertegenwoordiging instemmingsrecht als het om maatregelen gaat. Welke keuzes maak je daarbij? Verzuim Uiteraard kent jouw bedrijf verzuimprocedures. Of ze ook goed werken hangt af van de manier waarop leiding, medewerkers, de arbo-arts en P&O er mee omgaan. In de Werkmaat Beter Worden en de Verzuimmanager vind je daarover voldoende informatie. In dit boekje gaat het om het verzuimbeleid. Daarover wordt heel wat afgediscussieerd. Heeft verzuim met het werk te maken? Of juist met de houding van enkelingen die vaker verzuimen? In hoeverre spelen privé-problemen een rol? In werkelijkheid kom je veel verschillende oorzaken tegen. En verzuimbeleid is pas goed als daar rekening mee wordt gehouden. Je komt daarom een stuk verder als je je baseert op echte kennis. Aan de hand van goede inventarisaties op de locaties. En kennis van de betekenis van verzuimcijfers is heel belangrijk. Hieronder vind je referentiecijfers. Veel mensen denken dat het verzuim wordt veroorzaakt door een beperkt aantal mensen. Dat klopt. Gemiddeld n a v i g a t o r 6

7 komen 65% van het verzuim en van de ziekmeldingen van 15% van de medewerkers. Als je de goede referentiecijfers hebt, kun je met die kennis ook goed en gericht aan de slag. Kijk eens naar de cijfers in de tabel. Medewerkers Bij 6% verzuim Bij 4% verzuim Mijn organisatie Nooit ziek 30% 40% Heel soms en niet lang ziek 55% 49% Vaak en/of lang ziek 15% 11% Opdracht zicht op verzuim Vul rechts in de tabel eens in wat bij jouw organisatie het gemiddelde is. En kies dan één of meer van de onderstaande conclusies om je aanpak aan te scherpen. > Als er te weinig medewerkers nooit verzuimen moet je aan preventie gaan werken. > Als er teveel mensen zijn die vaak of lang verzuimen moet je die eens op een rijtje zetten. Met een aantal leidinggevenden en medewerkers kun je dan nader analyseren wat er speelt en met welke problemen je begint (daar zijn de Teamwijzers voor). > Zeggen je eigen cijfers iets over de ondersteuning die leidinggevenden van stafleden en/of de arbodienst mogen verwachten? Als er te veel problemen zijn, is extra ondersteuning nodig. Door betere afspraken of extra training of extra hulp. Soorten verzuim Vaak leiden discussies over verzuimbeleid tot weinig resultaat. Waarom? Omdat vergeten wordt dat er heel verschillende soorten verzuim bestaan. Kijk eens naar de tabel op pagina 8. Zet rechts een kruis als je denkt dat dat bij jouw organisatie speelt. Uiteraard valt het korte verzuim het meest op. Het komt ook het vaakste voor. Maar let wel op: bij elkaar is het vrijwel nooit meer dan 1 tot 1,5% van het verzuim. Het overige deel van het verzuimpercentage van je organisatie komt door het verzuim dat langer duurt. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n wn oao vri dg iag te or rs 7

8 Soort verzuim Duur Waar gaat dat over? Hoe vaak komt dit voor en welk percentage geeft dat? Speelt dit? Kort verzuim Korter dan een week Griep, verkoudheid, kleine privé-problemen Hoe vaak? 68% Verzuimpercentage: 1% Te veel kort verzuim Planningsproblemen, werksfeer, kwaliteit Hoe vaak? 7% Probleem: geen grip en sfeer Middellang verzuim Tot zes weken Gewone toevallige ziektes, blessures, spierklachten, werkproblemen Hoe vaak? 15% Verzuimpercentage: 1,4% Probleem: regelmogelijkheden en preventie Lang verzuim Langer dan zes weken Chronische ziektes, langdurige blessures, psychische klachten Hoe vaak? 8% Verzuimpercentage: 3,1% Probleem: kosten en werkzekerheid Goede keuzes bij verzuim Kort verzuim > Wil je de werksfeer en de kwaliteit van het werk verbeteren dan moet je het kort verzuim aanpakken. Het beste is dat leidinggevenden en de medewerkers met de Teamwijzers goede preventieplannen met elkaar afspreken. In de Werkmaat Beter Worden en de Verzuimmanager staat dat beide partijen daarbij een eigen verantwoordelijkheid hebben om actief aan preventie te werken. > Is er teveel kort verzuim op een locatie dan is er meer aan de hand. Het is dan niet goed om te snel met een vingertje te wijzen. Op elke locatie ligt het weer anders. Vraag je dus af: Worden de problemen in het werk onvoldoende opgepakt? Hoe staat het met de werkcultuur? Pakt iedereen zijn verantwoordelijkheid op? Langer durend verzuim > Zestig procent van het verzuimpercentage van een organisatie wordt veroorzaakt door het lang verzuim. Dat zit heel anders in elkaar dan kort verzuim. Gemiddeld heeft 20% van het lang- durig verzuim met het werk te maken. En ook als dat niet het geval is, moet er in overleg met de medewerker aangepast werk komen om sneller te kunnen herstellen. Hebben de medewerkers voldoende eigen regelmogelijkheden om hun werk tijdelijk aan te passen of wat anders in te richten? Zijn er goede werkhervattingplannen? En worden werkproblemen goed en preventief aangepakt? Is de ene locatie daar niet een stuk verder mee dan de andere? De beste keus De beste keus is steeds het verzuim in de teams bespreekbaar te maken. > Wat mag de organisatie van een medewerker verwachten en wat mag een medewerker die problemen heeft van de werkgever en het team verwachten? > Vraag om een inventarisatie van de resultaten van de gesprekken op de locaties. Die kunnen richtinggevend zijn voor het toekomstig beleid. n a v i g a t o r 8

9 Werkdruk Werkdruk heeft met tijd te maken. Je spreekt van werkdruk als medewerkers geen kans zien hun gestelde taken binnen de gestelde tijd te volbrengen. Dat geeft haastwerk, irritatie, stress en vermindering van kwaliteit. Vaak is er dan ook geen tijd en energie meer om na te denken over verbetermogelijkheden. En zo is het cirkeltje rond. Over de personeelsformatie en de roosters heb je instemmingsrecht. Maar een goede keuze is een wat bredere aanpak. Keuzes bij de aanpak van werkdruk 1. De aanpak van werkdruk Op de locaties kun je de Teamwijzer Gezond Werken inzetten voor een workshop over bijvoorbeeld de volgende vragen: > Komt de personeelsformatie overeen met de landelijke afspraken? > Komt de bezetting overeen met de groepsomvang? > Is de invulling van de taakuren geregistreerd en meetbaar? > Is de opvang/hulpcapaciteit goed geregeld? > Zijn er bekende knelpunten in de dagelijkse praktijk? > Zijn er problemen rond de vakantieperiodes? 2. De aanpak van werkdrukbeleving Soms blijkt er geen echte werkdruk maar wordt dat wel zo beleefd. Dan moet je je het volgende afvragen: > Is het werk goed georganiseerd? > Wordt er goed samengewerkt? > Zijn er voldoende regelmogelijkheden om samen verbeteringen aan te brengen? 3. Aanvullende aandachtspunten voor de personeelsvertegenwoordiger > Wat zijn de uitslagen van het laatste medewerkerstevredenheidsonderzoek? Op welke punten zijn verbeterplannen te maken? Hoe wordt dat op de locaties besproken en aangepakt? > Zie je een verband tussen de verschillen per locatie en het verzuimpercentage of de verzuimfrequentie? Met name een verhoging van de gemiddelde frequentie kan een signaal zijn van werkdruk. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 9

10 Stress We spreken van stress als een gebeurtenis (bijvoorbeeld agressie of conflict) of een langdurige overbelasting psychisch zo zwaar wordt dat mensen slechter gaan werken of zelfs uitvallen. En soms ligt het niet aan de arbeidsbelasting maar aan de belastbaarheid van medewerkers. Kunnen ze hun werk aan? Zijn ze voldoende opgeleid, ingewerkt? Is er extra privé-belasting? Het is soms moeilijk meetbaar. Maar daar is wel iets op te vinden: stel je de vragen in de tabel. Zo meet je stress 1. Organisatie-meetpunten bij stress > Een makkelijk meetpunt voor stress is het langdurig verzuim. Zo n 35% van het langdurig verzuim wordt veroorzaakt door psychische klachten. Een hoog verzuim is dus altijd aanleiding om in actie te komen. > Een ander praktisch meetpunt, is de lijst met langdurig en frequent zieken. Is het een lange lijst? Dan liggen stress en werkdruk voor de hand. Soms bij veel van de zieken, maar vrijwel altijd bij degenen die de problemen op het werk moeten opvangen. En ook bij hun leidinggevenden! > Je kunt forse stressrisico s vermoeden als de organisatie voldoende medewerkers heeft maar er volgens het medewerkerstevredenheidsonderzoek toch sprake is van de beleving van werkdruk. Dat zegt iets over de organisatie van het werk en de onderlinge verhoudingen op de locaties. Daar kun je inhoudelijk achter komen door de Teamwijzers in te zetten op de locaties. 2. Nog wat aandachtspunten voor de personeelsvertegenwoordiger > Welke verbeterpunten zien medewerkers in hun werk en wat denken ze zelf nodig te hebben om hun belastbaarheid op peil te houden of te krijgen? > Kunnen ze het werk (in overleg) inrichten in overeenstemming met hun belastbaarheid? n a v i g a t o r 10

11 2. Stel plezierige doelen vast bij de start De ondernemingsraad en de personeelsvertegenwoordiging hebben in de wet en in de cao vastgelegde rechten en mogelijkheden om een grote rol te spelen bij de aanpak van verzuim, werkdruk en stress. Je hebt informatie- en instemmingsrecht op alle regelingen rond arbeidsomstandighedenbeleid en werktijden. Je kunt kiezen tussen een toetsende, een meedenkende en een initiatiefnemende rol. Met de methodiek van Plezier-In-Uitvoering kan je dat sterk en positief invullen. De uitgangspunten van Plezier in uitvoering zijn: 1. Het succes van de organisatie hangt in de dagelijkse praktijk af van de kwaliteit van het werk van de medewerkers. 2. Hoe beter de ambities van de organisatie en de professionele ambities van de medewerkers op elkaar aansluiten hoe sneller successen worden bereikt. Hoe vertaal je dat als personeelsvertegenwoordiger? Wat zie je als het doel van de aanpak? De organisatie heeft drie keuzes. Zorgen voor minder problemen. Logisch. Maar beter is: zorgen voor goed werk. En nog beter is: zorgen dat dat zo blijft. Je vindt die drie keuzes hieronder in een schema. Voor de duidelijkheid hebben ze ieder een aparte naam. Kijk in de derde kolom naar de opbrengst van elke keuze. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 11

12 Het doel van de aanpak: wat is goed voor mens en organisatie? Doelstellingen onderwerp opbrengst voor medewerkers en de organisatie MINDERmanagement Minder problemen, minder kosten en meer inzetbaarheid: zorgen voor minder verzuim, werkdruk en stress. Minder capaciteitsproblemen, betere planning, minder kosten, betere werksfeer. PLUSmanagement Méér dan minder: zorgen dat de medewerkers voldoende vaardigheden en regelmogelijkheden hebben om zelf bij te dragen aan goed en plezierig werken. Medewerkers hebben niet alleen ergens minder last van maar ze zijn nu ook zelf in staat problemen te voorkomen en goed te presteren. TOEKOMSTmanagement Goede kansen voor de toekomst: werken aan motivatie en vertrouwen om actief mee te werken aan veranderingen. Medewerkers hebben de ruimte, de motivatie en de mogelijkheden om ook bij te dragen aan toekomstige veranderingen. Oefening Stel jezelf 4 vragen 1. Aan welke doelstelling geef jij de voorkeur? 2. en hoe staat dat met de bestuurder? 3. en bijvoorbeeld de opvatting van de stafleden? 4. misschien is het schema op pagina 13 handig om eens te bespreken met de bestuurder? n a v i g a t o r 12

13 En dan? De meest plezierige en praktische keuze is om de eerste (MINDERmanagement) en de tweede doelstellingen (PLUSmanagement) te combineren. PLUSmanagement is de beste keuze. Zit iedereen goed in zin vel dan is TOEKOMSTmanagement mogelijk. Plezier in uitvoering biedt er de middelen voor! Kijk maar naar het onderstaande voorbeeld: MINDERmanagement Jantien heeft last van haar rug maar organiseert haar eigen herstel en reïntegratie. Middel: Werkmaat Beter Worden PLUSmanagement Jantien weet vervolgens met een collega het werk zo te regelen dat ze weer optimaal aan het werk kan. Middel: Werkmaat Beter Werken TOEKOMSTmanagement Jantien zet haar ervaring in bij de keuze voor nieuw meubilair en een nieuwe organisatie van haar taken. Middel: Teamwijzer Plezierig werken Tips & trucs Aandacht voor goed werk Als je de zorg voor goed werk meeneemt in de verzuimaanpak voorkom je herhaling van het verzuim. Het werkt preventief. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 13

14

15 3. Stel het belang en de rol van de medewerkers voorop Hoe meer de medewerkers zelf in staat worden gesteld om van hun werk een plezierig succes te maken hoe beter dat is voor henzelf, de kinderen en de organisatie. Dat is het uitgangspunt van Plezier in uitvoering. Het beste middel voor succes: maak gebruik van de ervaringen van de medewerkers zelf. Hoe vertaal je dat als personeelsvertegenwoordiger? Er zijn wetten en algemene regels en procedures om verzuim aan te pakken. En er zijn modellen over de aanpak van werkdruk en verzuim. Maar de werkelijkheid is altijd ingewikkelder. En persoonlijker. Voor een goede aanpak is kennis van de werkvloer nodig. En die vindt je bij de medewerkers zelf. Daarom is het goed dat zowel bij de voorbereiding als bij de uitvoering van aanpakplannen de ervaringen van de medewerkers een rol spelen. Op de volgende pagina's vind je goede voorstellen. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 15

16 Zo krijg je een rol voor de medewerkers voor elkaar! Fase van de aanpak Rol van medewerkers mogelijke middelen Voorbereiding Op locaties kunnen inventarisaties of workshops gehouden worden. Zowel over problemen als over oplossingen. > Workshops gezond werken. > Eigen inventarisaties van de OR/ PVT en/of het management. Versterking van de uitvoering Zorg dat medewerkers zoveel mogelijk zelf kunnen regelen en dat ze weten wat ze kunnen of moeten doen. Zorg dat goede ideeën en oplossingen uitgewisseld worden, zodat niet iedereen telkens het wiel hoeft uit te vinden. > Werkmaten Beter Werken en Beter Worden. > Maandelijkse rapportages en bedrijfsbezoeken. > Een campagnekrantje. > Zo nodig: aanvullende trainingen. > De inzet van goede begeleiding. Het bereiken van resultaten Laat de opbrengsten meten bij medewerkers en leidinggevenden op de locaties. > Teamwijzers en Verbetermeter. > Inventarisatie van suggesties voor verbeteringen. > Verzamelen van oplossingen. > Enquête over de opbrengsten. n a v i g a t o r 16

17 4. Hoe zorg je voor inbreng van medewerkers? De meeste OR-leden en PVT-ers werken zelf ook nog volop mee. Het voordeel daarvan is dat je de problemen van de werkvloer kent. Maar lang niet op alle locaties. Wat leeft daar aan mee- en tegenvallers? Welke goede ideeën en activiteiten zijn er te vinden op plaatsen waar je niet bent? Hoe beter je communiceert met je achterban hoe groter je invloed op de aanpak bij Plezier in uitvoering. Hoe krijg je het voor elkaar dat je weet wat er speelt? Begin eens met een inventarisatie en beoordeling van de informatiekanalen. Informatiekanalen Doen we (aankruisen) Kost weinig (1) of veel (3) energie Levert weinig (1) of veel (3) op We sturen periodiek een schriftelijke enquête. We hebben een eigen internetsite en/of een weblog. Medewerkers kunnen daar vragen en informatie kwijt. Eén- of meermalen per project hebben we een bijeenkomst voor geïnteresseerde medewerkers. Ieder van ons onderhoudt contact met een vaste groep locaties en teams. We hebben op elke locatie een vast contactpersoon. We bezoeken elke locatie volgens een vast schema. We zetten als het nodig is gericht vragen uit op locaties of bij contactpersonen. We sturen goede voorbeelden rond in een eigen nieuwsbulletin en vragen daarbij om reacties. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 17

18 Oefening Stel jezelf 2 vragen Gouden tips voor meer werkplezier > Welke van de aandachtspunten op pagina 17 zou het management ook kunnen inzetten? > En welke zou je samen met het management kunnen invullen? Tip Zo krijg je meer voor elkaar Niemand is blij met problemen. Haal niet alleen problemen naar voren maar zo mogelijk ook oplossingen. En liefst ook inzicht in de opbrengst van goede oplossingen. Dat spreekt meer aan! Stuur op de voorkant van de organisatie Sturen op de voorkant van een organisatie is typisch een begrip uit de Plezier in uitvoering-methode. Wat betekent het? Gebruik de uitslagen van een tevredenheidsonderzoek of een overzicht van verzuimcijfers eens om niet alleen de grootste probleemlocatie aandacht te geven maar juist de plekken, teams en locaties waar de minste problemen zijn. Die hebben de ideeën, instrumenten en opbrengsten die je goed kan gebruiken! Verreweg de meeste mensen, medewerkers, leidinggevenden en stafleden willen graag bijdragen aan verbeteringen. Maar tussen willen en doen ligt soms een obstakel: gebrek aan kennis of aan vertrouwen dat iets mogelijk is. Uitwisseling van goede praktische ervaringen versnelt elke aanpak. Hang eens een haakje uit Ben je al bekend met locaties waar het goed gaat? Je kunt, bij de voorbereiding van eigen plannen over verzuim of werkdruk, ook zelf al vooraf besluiten om gericht te communiceren met vooroplopende locaties. Dat maakt iedereen meteen hebberig. En de personeelsvertegenwoordiging is ineens een bron van positief nieuws. Wees gul met communicatie Heb je iets leuks ontdekt? Binnen de eigen organisatie of daarbuiten? Geef het weg aan iedereen waarvan je denkt dat hij of zij er wat mee kan. Gun oplossingen en successen meerdere vaders en moeders! n a v i g a t o r 18

19 5. Goede informatie en plezierig overleg Je mogelijkheden om mee te denken en bij te dragen aan de aanpak van verzuim, werkdruk en stress hangen ook af van de informatie die je van de werkgever krijgt. De werkgever van zijn kant moet ook zelf zorgen voor voldoende informatie en goed overleg. Daarom moet je samen goede afspraken maken. Naast het formele overleg tussen personeelsvertegenwoordiging en werkgever zijn er veel mogelijkheden voor informatie en overleg met stafleden zoals P&Omedewerkers en preventiemedewerkers of arbocoördinatoren. Juist bij Plezier in uitvoering zijn die erg nuttig. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 19

20 Hoe goed ben je geïnformeerd? Onderwerp (verzuim, werkdruk, stress of....) ok kan beter Ken je de verzuimcijfers? Zijn er alleen jaaroverzichten of zijn ze er ook per maand? Vraag om de verschillen per locatie of regio. Heb je voldoende informatie over werkdruk en stress? Werkdruk- en stressgegevens vindt je meestal in de RI&E en in het werknemerstevredenheidsonderzoek. Maar ook de bedrijfsarts heeft cijfers over werkgebonden aandoeningen en over aantal en omvang van psychische klachten. Zijn er goede afspraken over jouw toegang tot de voortgangsberichten en de belangrijkste stuurinformatie (plannen, cijfers, meetmomenten)? Worden de onderwerpen verzuim, werkdruk en stress opgenomen in de voortgangsberichten van de locaties/regio s? Ben je tevreden over de informatie-afspraken over overleg tussen jou en de bestuurder? (Vaak genoeg, voldoende?) Heb je goede afspraken over tussentijds informeel overleg (tussen de officiële vergaderingen door)? Ben je tevreden over de kwaliteit van het formele overleg? (goede vergadering, sfeer)? Beleidsmedewerkers (arbocoördinatoren, preventiemedewerkers, P&O-adviseurs hebben veel informatie. Heb je een goede relatie en samenwerking met de beleidsmedewerkers die zich bezighouden met arbeid, verzuim en arbeidstijden? n a v i g a t o r 20

21 Tips & trucs Gluur bij de buren & meer > Bespreek de bovenstaande checklist met je mede-personeelsvertegenwoordigers, wijdt er een vergadering aan en maak zo nodig een verbeterplan. > Regelmatig informeel contact is beter dan wachten op elkaars uitgewerkte plannen! > Gluur eens bij de buren! Bijna elke OR of PVT heeft zijn eigen sterke en zwakke punten. Zoek op internet eens adressen van de kinderopvangorganisaties bij jou in de buurt. En let op de informatie van de bonden en FCB. Nog meer tips & trucs Het recht op informatie is geregeld in de WOR > Bespreek de checklist van pagina 20 met je mede-personeelsvertegenwoordigers, wijdt er een vergadering aan en maak zo nodig een verbeterplan. > Regelmatig informeel contact is beter dan wachten op elkaars uitgewerkte plannen! > Gluur eens bij de buren! Bijna elke OR of PVT heeft zijn eigen sterke en zwakke punten. Zoek op internet eens adressen van de kinderopvangorganisaties bij jou in de buurt. En let op de informatie van de bonden en FCB. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 21

22

23 6. Opzet en uitvoering van de aanpak De opzet en de start van een aanpak van verzuim, werkdruk en stress is het belangrijkst. Maar ook als de aanpak echt van start gaat en later als de aanpak daadwerkelijk plaats vindt kun je goede bijdrage leveren. Een goede start De hulpmiddelen Plezier in uitvoering zien er mooi uit en ze zijn getoetst in de praktijk. Maar een extra steuntje in de rug kan geen kwaad. Hoe krijg je succesvolle inzet voor elkaar? Waarom is een goede opzet van de aanpak zo belangrijk? Dan kun je meepraten over: > Het doel: goed werk in plaats van problemen. > De rol van de medewerkers: de inzet en het gebruik van de Werkmaten en Teamwijzers. > De aandachtspunten: het meenemen van de door jezelf verzamelde aandachtspunten uit je achterban. > De informatie-uitwisseling tussen jou, de staf en de bestuurder. > De wijze van samenwerking (voorbereidingsgroep, begeleidingsgroep). P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 23

24 Tips & trucs voor succesvolle inzet Plezier in uitvoering Jijzelf: Probeer zelf eerst de belangrijkste onderdelen uit. Staf en leidinggevenden: Laat stafleden en leidinggevenden ook eerst kennismaken met de hulpmiddelen. Organiseer een eigen workshop met de Teamwijzer Beter Gezond. Zo kom je meteen aan eigen aandachtspunten. En zo verzamel je tips om de uitvoering en presentatie van de resultaten te vergemakkelijken. Veel organisaties hebben stafleden die een rol spelen bij de aanpak. Ook zij kunnen een aantal hulpmiddelen eerst zelf uitproberen. Misschien kan dat samen met de personeelsvertegenwoordigers? Na afloop kun je samen zowel inhoudelijke tips als een goede gebruiksaanwijzing opstellen. Het kan handig zijn dat ook (een deel van) de leidinggevenden tijdens een speciale bijeenkomst al kennis maakt met de hulpmiddelen. Aan de gang met plezier Op een gegeven moment moet het er dan toch van komen. Je gaat de hulpmiddelen inzetten! > Alle medewerkers (ook leidinggevenden en staf!) krijgen de Werkmaten. > De leidinggevenden en stafleden krijgen de Verzuimmanager en de Vastlegger. > Op alle locaties zijn voldoende Teamwijzers. Volgens plan moeten in bijvoorbeeld vier maanden de verbetermogelijkheden voor minder verzuim, werkdruk en stress worden vastgelegd en planmatig worden opgepakt. Na die vier maanden worden alle locatieplannen opgevraagd en wordt geïnventariseerd of er gemeenschappelijke problemen bestaan. De aanpak daarvan wordt dan ondersteund door trainingen of de uitwisseling van goede voorbeelden. Geen slecht plan. Maar zou dat zomaar lukken? Wil je een goed resultaat dan is er meer nodig. Je kunt de aanpak op verschillende manieren versterken. Kijk eens naar de mogelijkheden in het overzicht Zo krijg je plezier van de grond!. Kies de middelen die je kunnen helpen. n a v i g a t o r 24

25 Zo krijg je plezier goed van de grond! Versterkende middelen bij introductie en uitvoering Zorg voor praktisch maatwerk en houd er rekening mee dat iedereen het toch al zo druk heeft. Zorg voor een goede introductie vanuit de organisatie. Zorg dat het belang van de aanpak voor iedereen duidelijk is. Hoe hou je de vaart erin? Zorg voor ondersteuning vanuit de organisatie. Zorg voor slimme maatwerkhulp, bijvoorbeeld door de knipkaartmethode Goede communicatie helpt altijd. Het moet niet vrijblijvend zijn. Zorg voor plezier en waardering. Zorg dat het geen eenmalige actie wordt. Hoe? Bereid de aanpak voor door het eerst uit te proberen op enkele (goede) locaties. Daarbij gaat het niet alleen om de inhoud (wat levert bijvoorbeeld de workshop verzuim aan aandachtspunten op?). Je kunt op proeflocaties ook (laten)bespreken hoe je de Werkmaten en de workshops het best kunt introduceren. En je kunt overleggen wat een realistische planning is. Hoe wordt de aanpak geïntroduceerd? Met een leuke bijeenkomst? Of een brief waarin meteen goede voorbeelden staan van wat het oplevert? Wordt tijdens de introductie ook begeleiding aangeboden? De aanpak van verzuim, werkdruk en stress is niet vrijblijvend maar berust op een brancheafspraak tussen werkgevers en werknemers. De meeste organisaties hebben zelf ook goede informatie. Denk aan de verzuimcijfers en de uitslagen van de RI&E of het werknemerstevredenheidsonderzoek. Ook algemene kwaliteitsindicatoren kunnen belangrijk zijn. Zorg voor een realistische planning, met duidelijk benoemde acties en terugkoppelingen op vastgestelde tijdstippen. Wat denk je van een maandelijkse terugkoppeling? Het kan voorkomen dat leidinggevenden of teams wat hulp nodig hebben. Dan is het goed dat er stafleden zijn die daarop zijn voorbereid. Ook FCB biedt hulp aan met pleziercoaches. Zorg dat vanuit het veld wordt geïnventariseerd welke hulp nodig is. Wat vind je van het idee om na een maand de voortgang en de hulpvragen te inventariseren en maatwerk ondersteuning aan te bieden? Als in de begeleidingsgroep hulpvragen en hobbels bij de uitvoering worden geïnventariseerd, kun je bijvoorbeeld ondersteunende workshops organiseren. Ook op basis van de workshopresultaten zijn ondersteuningsbijeenkomsten te organiseren. Gaat dat over te veel verschillende onderwerpen dan is het een goed idee leidinggevenden en teams een soort knipkaart te geven waarmee ze zelf kunnen kiezen uit de verschillende soorten hulp. Vanuit de organisatie of vanuit de begeleidingsgroep kan je zorgen voor voortgangsberichten en de uitwisseling van goede ideeën, ervaringen en opbrengsten. Afspraak is afspraak. Wie pakt het op als er locaties achterblijven? En hoe wordt dat hersteld? Wat dacht je van de benoeming van een Team van de Maand? Of van een leuk slotfeest? Plezier in uitvoering is meer dan een tijdelijke campagne. De methodiek van workshops en verbeterplannen kun je ook op andere onderwerpen toepassen. En je kunt het ook periodiek herhalen. Bijvoorbeeld om de resultaten van de RI&E en het medewerkerstevredenheidsonderzoek op de locaties te bespreken. Het past ook goed bij de certificeringscyclus. Nodig? P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 25

26 Tips & trucs Verzamel de succesfactoren binnen je organisatie Iedereen heeft wel ervaringen met goed en met slecht gelukte projecten in de organisatie. Wil je met meer plezier en succes werken dan is het handig als je die eens in kaart brengt. Het gaat om de antwoorden op twee vragen. 1. Ken je een project of een aanpak die mislukt is. Wat waren de faalfactoren? 2. Ken je een project dat goed gelukt was en wat waren daarbij de succesfactoren? Verzamel op een vel papier de faalfactoren en op een ander vel de succesfactoren. Onthoud ze beide en toets voortaan vooraf je plannen. > Worden de faalfactoren vermeden? > En worden bewezen succesfactoren opnieuw ingezet? Als je dat eens als team bespreekt, heb je binnen een paar uur een gereedschapskist om jaloers op te zijn! n a v i g a t o r 26

27 7. Beoordelen en versterken van beleid Beleid maken en controleren is een kwestie van systematisch werken. Dat geldt ook bij een aanpak van verzuim, werkdruk en stress volgens de methode Plezier in uitvoering. Hoe doe je dat? Denk mee in kleuren! De beleidscirkel is een bekende systematiek die ook in certificeringstrajecten wordt gebruikt. Het is een herhaling van vijf stappen, door de herhaling wordt het een cirkel: 1. Weten wat er aan de hand is door te meten. 2. Beoordelen wat nuttig is. 3. Nuttige verbeteringen doorvoeren. 4. Checken of de verbeteringen voldoende zijn. 5. En weer opnieuw beoordelen enzovoort. Deze cyclus wordt, in het ideale geval, jaarlijks doorlopen. Best goed. Al hebben de meest vooroplopende organisaties duidelijk wat extra s aan deze dorre stappen toegevoegd: ambitie.dynamiek.waardering. Kortom: elementen die beleid tot leven wekken! Hetzelfde beleidssysteem zie je bij de RI&E, de risicoinventarisatie en -evaluatie. En soms zie je het ook bij het MTO, het MedewerkersTevredenheidsOnderzoek. Een bekend hulpmiddel om de participatie van medewerkers te bevorderen komt uit de certificeringswereld en heet de toolbox-meeting. Daarbij komen medewerkers (of deskundige stafleden) bij elkaar om verbeterwensen en verbetermogelijkheden met elkaar te bespreken. En vervolgens plannen vast te leggen. De Teamwijzers van Plezier in uitvoering zijn hulpmiddelen voor het uitvoeren van zulke toolboxmeetings. De Verandermanager biedt nog een aanvullende P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 27

28 methode om participatie te bevorderen. Hier tref je m nogmaals, maar dan aangepast voor de personeelsvertegenwoordiging. Lees voor de volledigheid ook de Verandermanager er eens op na. Meedenken in vijf kleuren Wat zijn de belangrijke aandachtspunten bij plezierige projecten? Je treft ze hierna in verschillende kleuren. Elke kleur staat voor een manier van kijken naar de werkelijkheid. Als je met alle kleuren brillen naar het project kijkt, kun je evenwichtig en uitgebalanceerd meedenken en sturen. Bespreek de genoemde aandachtspunten met je collega s en het management. Vrijwel elk vakje is belangrijk. Maar bedenk wel: Aken en Keulen zijn niet op één dag gebouwd. Sommige activiteiten zullen later moeten volgen. Maak dan een afspraak om daar op terug te komen. Geel: Waar willen we naar toe? Wat is de bedoeling van een verbetertraject? Minder problemen? Beter werk? Een bijdrage aan een goede toekomst? In de Verandermanager staan die drie mogelijkheden op een rij. MINDERmanagement PLUSmanagement TOEKOMSTmanagement Met deze strategie van leidinggeven streeft het management naar beheersing van problemen. De kernvraag is: hoe kan iemand snel weer inzetbaar zijn bij verzuim of problemen? Deze strategie gaat een stuk verder. Door mensen niet alleen uit de problemen te halen maar ze aan te spreken op en te helpen bij de inzet van hun beste kanten krijg je sterke medewerkers die zonder problemen met plezier goed werk leveren. De kernvraag is: wat is er nodig om goed te kunnen werken zonder problemen. Jantien zet haar ervaring in bij de keuze voor nieuw meubilair en een nieuwe organisatie van haar taken. Jouw keuze n a v i g a t o r 28

29 Groen: Kennen en kunnen Hoe zorg je dat mensen de kennis, vaardigheden en de tijd krijgen om mee te kunnen denken en werken? Kennen Kunnen Leren Iedereen wil graag meewerken. Maar het is wel nodig om iedereen bekend te maken met de mogelijkheden die er zijn. Denk aan een goede introductie bij medewerkers en locaties. Welke instrumenten en tips zijn er? En hoe kun je die gebruiken? Is bekend wat er van iedereen verwacht wordt? Dat gaat een stuk verder. Zijn er al goede voorbeelden bekend? Is het niet handig om planmatig hulpmiddelen en ervaringen aan te bieden voordat iedereen zelf alle wielen uit moet vinden? Of met te weinig wielen aan de slag gaat en daardoor blijft steken? Waar nodig moet hulp worden geboden. Zijn de mensen die het traject beginnen goed voorbereid? Wordt een traject uitgeprobeerd op een goede en minder goede locatie? Is er een leertraject mogelijk voor de locaties? Is er maatwerkondersteuning mogelijk? Kunnen de locaties zelf hun leerbehoeften aangeven? Is er inbreng mogelijk vanuit de ervaring van de personeelsvertegenwoordiging? Welke steun biedt de staf? Jouw keuze Rood: Draagvlak, enthousiasme, plezier en betrokkenheid Hoe zorg je dat het traject aantrekkelijk is en mensen interesseert en enthousiast maakt? Draagvlak en waardering En als het niet lukt? Op welke manier wordt er draagvlak gecreëerd? Worden concrete opbrengsten en resultaten periodiek geïnventariseerd? Worden successen gecommuniceerd? En beloond? Komt er een nieuwsbulletin? Hoe gaat de organisatie reageren op mislukkingen? Aansporingen? Extra aandacht voor kennen en kunnen (zie groen)? Zijn er management-to-managementgesprekken? Jouw keuze P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 29

30 Blauw: Goede plannen met meetpunten voor doelstellingen en middelen Wat kun je doen om het projectplan te laten slagen? Fasering en activiteiten Uiteraard is er een goed projectplan. Versterkende vragen zijn: is er ook een try-out gepland? Zijn er meetmomenten waarna de plannen kunnen worden bijgesteld? Hoe is de participatie van de medewerkers gepland? Zijn de kleuren geel, rood en groen in de plannen opgenomen? Is er een moment waarop de ondersteuning en de tijdslijnen weer worden besproken? Jouw keuze Wit: Goed voorbeeld doet goed volgen Zijn er succesverhalen waar we van kunnen leren? Welke verbetermogelijkheden zijn er? Succesfactoren en goede voorbeelden Welke goede oplossingen en welke voorbeelden worden opgenomen in het plan? Worden projecten uitgeprobeerd op de beste locaties? Is er een uitwisseling van ervaringen (schriftelijk en op bijeenkomsten)? Wordt er per fase van een project geëvalueerd welke succes- en faalfactoren er zijn en wat we er mee kunnen? Jouw keuze n a v i g a t o r 30

31 8. Verbeter de wereld, schenk jezelf meer plezier Plezier in uitvoering geeft grip aan medewerkers om hun eigen werk beter en prettiger te maken. Dat geldt ook voor jou als personeelsvertegenwoordiger! Wat heb jij nodig om beter en prettiger te werken? Test je jezelf en je collega s in de OR of PVT. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 31

32 Aandachtspunten voor je eigen werk als OR/Pvt ok kan beter We hebben goede eigen jaarplannen en zijn tevreden over onze eigen inzet en de resultaten. We slagen er in onze tijd goed in te delen en hebben voldoende tijd voor nieuwe initiatieven. We zijn voldoende zichtbaar voor onze achterban en hebben voldoende contacten. De relatie met de bestuurder is goed en we vinden voldoende gehoor. Ieder lid van onze OR/PVT komt voldoende uit de verf. Onze eigen vergaderingen zijn efficiënt en verlopen in goede sfeer. We kunnen voldoende meepraten en meedoen met projecten gericht op beter werken (zoals Plezier in uitvoering ). We kennen onze rechten en plichten en verantwoordelijkheden bij arbobeleid, verzuim en werktijden (groepsgrootte, roosters). We kennen de succes- en faalfactoren van eerdere projecten over arbeid en gezondheid. Jaarlijks maken we een sterkte/zwakte-analyse van onszelf en maken we ook voor onszelf een verbeterplan. n a v i g a t o r 32

33 Meer Plezier In Uitvoering voor jezelf Als je goed naar de voorgaande vragen kijkt, zie je dat er drie thema s centraal staan: > Je eigen positie, kennis, ervaring en de relatie met je achterban. > De samenwerking en de relatie met de bestuurder en de staf. > Je ervaring met verbeterprojecten. Ben je tevreden met je antwoorden? Benoem dan je sterke punten en zorg dat je die overeind houdt. Zie je verbeterpunten? Neem dan de tijd om daar eens apart over te vergaderen. Onze sterke punten onze verbeterpunten Hoe krijg je het voor elkaar? Is jullie eigen overleg een pijnpunt? Gebruik dan de Teamwijzer Beter Overleggen. Wil je gezamenlijk een sterkte-zwakte-analyse maken? Gebruik dan de Teamwijzer Meer Plezier. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 33

34

35 9. Het succesverhaal van Julia Koberg Julia Koberg is voorzitster van de Ondernemingsraad van een kinderopvangorganisatie. In haar bedrijf zijn ze aan de slag gegaan met Plezier in uitvoering. Dat gebeurde op initiatief van de OR. Hoe is het aangepakt en hoe heeft het uitgepakt? Julia deelt haar ervaringen met jou. medewerkers altijd in groepjes praten over onderwerpen voor ons eigen OR-jaarplan. Op die manier zorgen we voor een goede aansluiting van ons werk op de ervaringen en ideeën van de werkvloer. Zo was het ook toen we voor het eerst verzuim, werkdruk en stress op de agenda hadden gezet. Als OR hebben we altijd een goede relatie gehad met de achterban. Elk OR-lid heeft contact met een aantal toegewezen locaties. En op de meeste locaties hebben we een contactpersoon. Zo houden we de vinger aan de pols en kunnen we snel reageren op problemen. Als de problemen aanhouden, sturen we een kleine enquête naar alle locaties. Juist enquêtes leveren veel op. En onze tweejaarlijkse medewerkersbijeenkomst trekt ook veel mensen. Misschien omdat we ervoor zorgen dat we niet alleen over het werk praten maar ook zorgen dat het gezellig wordt. Op die bijeenkomsten laten we Onze vertaling van Plezier in uitvoering De methode Plezier in uitvoering had ons geleerd niet alleen naar de problemen te vragen maar ook naar oplossingen. En zelfs naar successen. Op die bijeenkomst hebben we medewerkers bij elkaar gezet met drie vragen: 1. Wat zijn de problemen? 2. Welke oplossingen zijn bekend en hoe hebben die gewerkt? 3. Als er geen problemen zijn, waar is dat dan aan te danken? P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 35

36 Goede aansluiting bij het bedrijf Het resultaat van de bijeenkomst en de antwoorden was dat we een goed voorstel konden doen aan de bestuurder. We konden het onderbouwen met een grote hoeveelheid voorbeelden van wat er is te bereiken met een goede aanpak. Ons voorstel viel in goede aarde, omdat de preventiemedewerkster ook al bezig was met plannen maken. Toch was er een verschil. De staf was van plan een complete projectaanpak te ontwerpen voor de hele organisatie. Het verzuimbeleid zou worden versterkt door nieuwe procedures en een training voor de leidinggevenden. Werkdruk en stress zouden worden opgepakt met het medewerkerstevredenheidsonderzoek. Met de vele voorbeelden van eigen goede ideeën van medewerkers konden we de bestuurder overtuigen het plan aan te passen zodat de medewerkers en de locaties zelf een grotere rol konden spelen. In gezamenlijk overleg is toen besloten een kleine voorbereidingsgroep te vormen, bestaande uit de preventiemedewerkster, een manager, enkele leidinggevenden en wijzelf. De voorbereiding In de voorbereidingsgroep werden we het snel eens over de hoofdlijnen van Plezier in uitvoering. Eigenlijk ging het ons om twee punten: > De aanpak moet niet worden ervaren als extra belasting maar als bijdrage aan het verbeteren van werk en werkplezier. > Als je wilt bereiken dat er wat verandert, moet je de mensen vooraf de kennis, praktische middelen en oplossingen geven waarmee ze praktisch aan de slag kunnen. Uiteraard wisten we daar al wat van door de bijeenkomsten met onze achterban. Maar we besloten toch elke stap bij de aanpak eerst uit te proberen op enkele locaties. Dat deden we bij een paar toplocaties en bij een paar waar het moeilijker liep. Pas daarna introduceerden we Plezier in uitvoering bij alle locaties. En op de locaties waarvan we wisten dat er problemen speelden zouden we zorgen voor extra begeleiding. Start van de uitvoering op locaties De eerste stap was de introductie van de Werkmaat Beter Werken, de Werkmaat Beter Worden en de hulpmiddelen voor het teamoverleg, de Teamwijzers. Dat gebeurde vrij feestelijk op een voorlichtingsbijeenkomst voor alle leidinggevenden. Uiteraard is daar besproken hoe de verdere introductie bij de medewerkers en de locaties zou kunnen verlopen. Het voorstel was de Werkmaten uit te reiken en toe te lichten tijdens een bijeenkomst van ongeveer een uur. Ook werd de workshop over werkdruk, stress en verzuim aangekondigd die na ongeveer drie weken zou volgen. Ik kwam met het idee om aan de introductie een positieve opdracht te verbinden. Elke medewerker zou voor zichzelf de Werkmaat Beter Werken al uit kunnen proberen met het onderdeel: Wat geeft jou plezier in je werk. Dat zou later meteen de rode draad kunnen geven aan de workshop. Het gaat toch immers niet alleen om minder problemen maar ook om meer Plezier in uitvoering? En zo krijg je ook aansluiting bij wat de mensen zelf prettig vinden! Een paar leidinggevenden waren meteen enthousiast en hebben op hun locaties de introductie uitgepro- n a v i g a t o r 36

37 beerd. Een interne adviseur is daarbij geweest. Die heeft later de eerste teamworkshops begeleid op een aantal andere locaties. Knipkaarten en meer communicatie Na de eerste bijeenkomsten bleek dat er wat versterking nodig was. Onze voorbereidingsgroep was inmiddels omgevormd tot begeleidingsgroep. Wat goed heeft gewerkt: we hebben de ideeën en concrete oplossingen uit de proeftuintjes gebruikt als voorbeeldmateriaal voor de overige locaties. Al snel bedachten we dat alle locaties hun ervaringen en plannen binnen veertien dagen na de workshops aan ons zouden opsturen. Na drie maanden zijn op een bijeenkomst voor alle leidinggevenden, de bestuurder en de staf vanuit twee locaties, presentaties gegeven over hun aanpak. Eén daarvan leverde een complete lijst met succesfactoren. Bij de andere presentatie hebben ze creatief gebruik gemaakt van tekeningen en ballonnen en lag de nadruk op verbetersuggesties over het houden van workshops en het daadwerkelijk uitvoeren van plannen. De lijst met succesfactoren werd opgenomen in onze maandelijkse ondersteuningsmail vanuit de begeleidingsgroep. De verbetersuggesties voor de workshops hebben geleid tot drie trainingsbijeenkomsten, samen op één dag. De onderwerpen waren: beter vergaderen, opbrengst gericht leren werken en moeilijke verzuimgesprekken voeren. Alle leidinggevenden kregen een knipkaart en konden twee van de drie trainingen volgen. De resultaten De aanpak was een succes. Wat heeft het opgeleverd? Los van de meetbare resultaten is iedereen vooral erg enthousiast geraakt. De meeste medewerkers hebben de Werkmaat Beter Werken gebruikt om hun eigen werk beter in te richten. Maar ook de onderlinge sfeer en het werkplezier zijn verbeterd. Het voornaamste is volgens mij dat iedereen bewuster stuurt op beter en goed werk. Uiteraard zijn op een aantal locaties werkdrukproblemen opgelost. En de aanpak van het verzuim heeft veel succes nu ieders rol bekend en bespreekbaar is geworden. Maar het grootste succes is toch dat we in onze organisatie nu een manier van projecten aanpakken hebben gevonden waarin de medewerkers zelf een grote en positieve rol spelen. En dat hebben we nodig in de toekomst Maar nu hou ik op want ik heb met de P&O-adviseur, Jantien van Oostrom, afgesproken op te treden op het slotfeest. En dat begint over een uur. Groetjes, Julia Koberg P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 37

38 wil je plezier? > Alle middelen Plezier in uitvoering Plezier in uitvoering wordt je aangeboden door FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstukken in samenwerking met MOgroep, ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak en ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het doel van de methode: de sector Kinderopvang zo gezond en aantrekkelijk mogelijk te maken en te houden. Je kunt al deze middelen gratis bestellen bij FCB ( / post@fcbwjk.nl). Set 1: Energie krijgen en geven Werkmaat Beter Werken Persoonlijk doeboekje voor iedere medewerker. Met tests, tips en trucs om echt plezier in en op het werk te krijgen. En te houden. Teamwijzers Vier boekjes met een schat aan oefeningen, workshops, tips & trucs. Om als team beter te leren overleggen, beter en plezieriger samen te werken en gezonder te functioneren. Verbetermeter Een affiche met barometers om teamdoelen en -afspraken te noteren en bij te houden. Plezierprikkels Affiches om de spirit er in te houden. Handleiding Gebruiksaanwijzing voor alle hulpmiddelen. Verzamelhoes Een transparante hoes met voor elk hulpmiddel een vakje. Naast handig en overzichtelijk is de gevulde hoes ook nog eens erg leuk. n a v i g a t o r 38

39 Set 2: Gezond zijn, beter worden Werkmaat Beter Worden Persoonlijk boekje voor medewerkers die ziek zijn. Met tips en trucs om beter te worden. En met alle rechten en plichten op een rij. Verzuimmanager Handig boekje voor leidinggevenden. Geeft houvast bij opzetten van verzuimbeleid en begeleiden van verzuimende medewerkers. Plezierig gesprek met goede afspraken Formulieren om verzuimgesprekken te structureren. Vastlegger Hulpmiddel om je gezonde en plezierige beleid te borgen. Betere kaarten en affiches Ansichtkaarten en affiches waarmee het team de zieke collega een hart onder de riem kan steken Set 3: (mee)sturen van plezier Verandermanager Adviezen, vaardigheden, methodieken en strategieën voor directies, managers en HRM ers om de processtappen naar plezier te sturen. In een boekje en in werkconferenties. NavigatOR Een boekje en werkconferenties bieden OR en PVT vaardigheden en inzichten om kritisch mee te denken over Plezier in uitvoering en het geheel te toetsen. P l e z i e r v o o r p e r s o n e e l s v e r t e g e n w o o r d i g e r s 39

40 Meer weten of hulp nodig? Op vind je meer tips, trucs en achtergrondinformatie. Ook tref je er nieuws over de campagne en digitale versies van alle hulpmiddelen. Kom je er niet uit of wil je persoonlijke of teambegeleiding? Neem dan contact op met een Coach Plezier in uitvoering. T E coach@plezierinuitvoering.nl Colofon Mei 2007 NavigatOR is een uitgave van FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstukken in opdracht van ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak, MOgroep en ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Realisatie Arboriginals Concept, ontwikkeling, tekst: Vincent Vrooland, Jos Bus Art direction, fotografie, vormgeving: Ermin de Koning, Nicolette Dikkema Druk: Hollandia Volharding Oplage: 3000 Publicatienummer: Deze uitgave kun je bestellen via Je kunt m ook als PDF downloaden vanaf Voor meer informatie: FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstukken Koningin Wilhelminalaan LA Utrecht T F E post@fcbwjk.nl I n a v i g a t o r 40

MEER PLEZIER WORKSHOP PLEZIER IN UITVOERING

MEER PLEZIER WORKSHOP PLEZIER IN UITVOERING MEER PLEZIER WORKSHOP PLEZIER IN UITVOERING Teamwijzer Wat Voor wie Handleiding voor de Workshop Plezier in uitvoering. Workshopleider. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan WAT

Nadere informatie

Teamwijzer BETER GEZOND PRAKTISCHE OEFENINGEN OM HET WERK GEZOND TE MAKEN & TE HOUDEN. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Teamwijzer BETER GEZOND PRAKTISCHE OEFENINGEN OM HET WERK GEZOND TE MAKEN & TE HOUDEN. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan BETER GEZOND PRAKTISCHE OEFENINGEN OM HET WERK GEZOND TE MAKEN & TE HOUDEN Teamwijzer Wat Voor wie Wanneer Oefeningen en adviezen om werkdruk, stress en ziekteverzuim bespreekbaar te maken en om problemen

Nadere informatie

Teamwijzer BETER SAMENWERKEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR EEN PLEZIERIGER & BETER TEAM. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Teamwijzer BETER SAMENWERKEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR EEN PLEZIERIGER & BETER TEAM. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan BETER SAMENWERKEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR EEN PLEZIERIGER & BETER TEAM Teamwijzer Wanneer Vier workshops om beter samen te werken in je team. Het hele team. Als de teamsamenwerking een oppepper kan

Nadere informatie

Verandermanager. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Verandermanager. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan Verandermanager Strategische en praktische tips om plezier te sturen Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan "Wees de verandering die je in de wereld wilt zien." [Mahatma Gandhi]

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Checklist MTO voor OR-en

Checklist MTO voor OR-en Checklist MTO voor OR-en Wat is een MTO: Een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) is een belangrijk instrument om een beeld te krijgen van wat medewerkers van de organisatie vinden, hoe zij in hun werk

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Teamwijzer BETER OVERLEGGEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR BETER TEAM- & WERKOVERLEG. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Teamwijzer BETER OVERLEGGEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR BETER TEAM- & WERKOVERLEG. PLEZIER IN UITVOERING Als je werk beter kan, zeg & doe het dan BETER OVERLEGGEN PRAKTISCHE OEFENINGEN VOOR BETER TEAM- & WERKOVERLEG Teamwijzer 1 Wat Voor wie Tips en oefeningen om plezieriger en beter te vergaderen en te overleggen. Het hele team. Lees deze Teamwijzer

Nadere informatie

MEDEWERKERS VRAGENLIJST BRANCHE-RIE TECHNISCHE GROOTHANDEL

MEDEWERKERS VRAGENLIJST BRANCHE-RIE TECHNISCHE GROOTHANDEL 1 Betrekken medewerkers bij de uitvoering van de RI&E. Medewerkers zijn een belangrijke bron van informatie over veiligheid en gezondheid op het werk. Zij hebben belang bij veilige en gezonde werkomstandigheden.

Nadere informatie

Verzuimbeleid s-hertogenbosch past bij gemeente. Tekst: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman

Verzuimbeleid s-hertogenbosch past bij gemeente. Tekst: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Dynamische inzetbaarheid in plaats van verzuimbeheersing Verzuimbeleid s-hertogenbosch past bij gemeente Tekst: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Gemeente breed ligt het

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

Help! Verzuim voorkomen

Help! Verzuim voorkomen TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. Help! Verzuim voorkomen Een leidraad voor werkoverleg met medewerkers over verzuim Deze publicatie is

Nadere informatie

Logistiek medewerker. Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse

Logistiek medewerker. Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse Werkt gedurende langere periode nauwkeurig en zorgvuldig, met oog voor detail, gericht op het voorkómen van fouten en slordigheden, zowel in eigen als andermans

Nadere informatie

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan 08540 LerenLoopbaanBurgerschap 10-04-2008 08:28 Pagina 1 ontwikkelingsproces 1+2 1 2 3 4 5 6 7 Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan Leren, Loopbaan en Burgerschap Wat laat

Nadere informatie

Handleiding Verbetercheck in teams

Handleiding Verbetercheck in teams Handleiding Verbetercheck in teams Praktisch hulpmiddel om de Verbetercheck in een team toe te passen 22 maart 2011 Betrokken partijen: Teksten en advies: Huub Pennock en Alex van der Wal 1 Inleiding De

Nadere informatie

HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG

HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG INHOUD 0. ALGEMEEN 3 Wat is de bedoeling van het beleid voor ongewenst gedrag? 3 Voor wie? 3 Hoe pak je het aan? 3 1. MAATREGELEN

Nadere informatie

Problemen? Praat erover! Zo werk je prettiger!

Problemen? Praat erover! Zo werk je prettiger! Problemen? Praat erover! Zo werk je prettiger! Vooraf Problemen. Iedereen heeft ze wel eens. Je zit de hele dag te piekeren en slaapt slecht. Gelukkig lossen veel problemen zich vanzelf op. En hoeft je

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Handleiding Voor de Personeelscyclus!

Handleiding Voor de Personeelscyclus! Handleiding Voor de Personeelscyclus! Om goede professionele kinderopvang te blijven bieden moeten we ons blijven ontwikkelen. In deze handleiding lees je hoe we dat doen. We doorlopen elke twee jaar een

Nadere informatie

Arbocatalogus Grafimedia

Arbocatalogus Grafimedia Arbocatalogus Grafimedia Van werkdruk naar werkplezier Presentatie voor gebruik in eigen bedrijf Arbocatalogus Grafimedia Van Werkdruk naar Werkplezier Presentatie voor gebruik in het eigen bedrijf Deze

Nadere informatie

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

VOOR ONDERNEMINGSRADEN

VOOR ONDERNEMINGSRADEN VOOR ONDERNEMINGSRADEN BESPREEKBAAR MAKEN VAN PSYCHISCHE DIVERSITEIT WERKT! CHECKLIST VOOR ONDERNEMINGSRADEN Psychische aandoeningen komen veel voor. Het kan letterlijk iedereen overkomen. Maar als het

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN

rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN Presentatie Freya bij overhandiging o rapport ARBEIDSVERZUIM DOOR VRUCHTBAARHEIDSBEHANDELINGEN Den Haag, 19 maart 2009 De praktijk aan het woord Wat is de aanleiding. a anleiding. Ongeveer een jaar geleden

Nadere informatie

Nieuwsbrief Arbo. Via deze nieuwsbrief informeren wij u over de arbocatalogus en over actualiteiten op dit gebied.

Nieuwsbrief Arbo. Via deze nieuwsbrief informeren wij u over de arbocatalogus en over actualiteiten op dit gebied. April 2010 Nieuwsbrief Arbo Inhoudsopgave Website gezondverbond.nl Nieuwe rubriek op de website: In de praktijk Workshop OR-leden aan de slag met de Arbocatalogus, 11 mei 2010 Verbond attendeert arbodiensten

Nadere informatie

Werkboek medewerkers. Ontwikkelprogramma. Aan de praat!

Werkboek medewerkers. Ontwikkelprogramma. Aan de praat! Werkboek medewerkers 1 Ontwikkelprogramma Aan de praat! 2 3 Aan de praat! Inhoud Colofon & Inhoudsopgave 3 Inleiding 5 Waarom Aan de praat? 6 De stappen 7 Voor het gesprek 8 Jouw checklist 12 Het gesprek

Nadere informatie

Persoonlijk Ontwikkelplan Fase 2 - het praktijktraject Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige

Persoonlijk Ontwikkelplan Fase 2 - het praktijktraject Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige Persoonlijk Ontwikkelplan Fase 2 - het praktijktraject Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige Inhoud 2e Fase persoonlijk ontwikkelplan het praktijktraject... 3 Leerdoel... 3 Droom... 3 Naar de praktijk...

Nadere informatie

Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad

Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad De Gouden tips serie is in 2014-2016 verschenen op www.schateiland.com, op OR TV (Youtube) en in OR Rendement. Walter Landwier Help,

Nadere informatie

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels 360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand.

Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Advies en informatie voor werknemers Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Gezond en veilig werken, je goed voelen en dat blijven doen,

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Toelichting. Thema 1: Oorzaken van werkstress. Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken?

Toelichting. Thema 1: Oorzaken van werkstress. Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken? Thema 1: Oorzaken van werkstress Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken? Welke situaties op het werk veroorzaken bij jou stress? Welke dingen in het

Nadere informatie

www.arbocatalogusvvt.nl

www.arbocatalogusvvt.nl AdMova 2011 www.admova.nl Colofon Sturen op Werkdrukbalans en Energie Wat is? AdMova 2011 Erna van der Weerd, Ben van Hilst Sturen op Werkdrukbalans en Energie is een uitgave van de Stichting A+O VVT.

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Gesprekswijzer Duurzame Inzetbaarheid

Gesprekswijzer Duurzame Inzetbaarheid Gesprekswijzer Duurzame Inzetbaarheid Deze gesprekswijzer Duurzame Inzetbaarheid is gemaakt door Berenschot in opdracht van A+O in het kader van het Sectorplan Metalektro. Inleiding Deze gesprekswijzer

Nadere informatie

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding

Nadere informatie

Werkbeleving 21 maart Bea Voorbeeld

Werkbeleving 21 maart Bea Voorbeeld Werkbeleving 21 maart 2018 Bea Voorbeeld Hoe beleef je je werk? De meeste mensen functioneren het best en beleven het meeste plezier aan hun werk wanneer er evenwicht is tussen de eisen die aan hen gesteld

Nadere informatie

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen

Nadere informatie

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn 1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Maartje Voorbeeld 10.03.2014

Maartje Voorbeeld 10.03.2014 Maartje Voorbeeld 10.03.2014 Maartje Voorbeeld / 10.03.2014 / Inzetbaarheidsscan 2 Ben jij duurzaam inzetbaar? Blijf van waarde in de wereld van werk Iedereen wil graag gezond, productief en met plezier

Nadere informatie

Hit the Ground Running INGEZET, WAT NU?

Hit the Ground Running INGEZET, WAT NU? INGEZET, WAT NU? Het is belangrijk te beseffen dat niet iedere opdrachtgever een gedegen inwerkprogramma heeft zoals je bij Calco bent tegengekomen. Dat de laptop klaarstaat op je nieuwe bureau, je stoel

Nadere informatie

Werkoverleg werkt! Zo werk je prettiger! Werkoverleg, een aantal hulpmiddelen

Werkoverleg werkt! Zo werk je prettiger! Werkoverleg, een aantal hulpmiddelen Werkoverleg, een aantal hulpmiddelen Werkoverleg werkt! Opleidingsmodule Coachend Leidinggeven Tweedaagse cursus voor alle leidinggevenden: voorlieden, objectleiders en rayonleiders. De cursus wordt op

Nadere informatie

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen 27 geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Inhoudsopgave Time Management 3 Email Management 3 Werkplekorganisatie 3 Gewoontevorming 4 Teambuilding 4 Gezinnen met kinderen 5 Administratie en Financiën

Nadere informatie

Sectorwerkstuk 2010-2011

Sectorwerkstuk 2010-2011 Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Samenwerken èn netwerken

Samenwerken èn netwerken Samenwerken èn netwerken Stappenplan voor versterken van zelforganisaties Auteurs Saskia van Grinsven en Jamila Achahchah Fotografie: Guillermo Dazelle MOVISIE Juni 2012 Inleiding Voor je ligt een stappenplan

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 28 maart Bea Voorbeeld

APQ-vragenlijst 28 maart Bea Voorbeeld APQ-vragenlijst 28 maart 2018 Bea Voorbeeld Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

De loopbaanchecklist

De loopbaanchecklist De loopbaanchecklist Met deze checklist ga je voor je zelf na hoe het gesteld is met de manier waarop je jouw loopbaan stuurt. Bij het beantwoorden van de vragen gaat het niet direct om andere banen, je

Nadere informatie

kort, Jacqueline Wit, e-mail: jacqueline@jwit.nl 1 INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo

kort, Jacqueline Wit, e-mail: jacqueline@jwit.nl 1 INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo Aan de slag met ARBO OR ondersteuning klantendag 11 maart 2016. kort, Jacqueline Wit, jacqueline@jwit.nl INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo

Nadere informatie

Een werkdrukplan opzetten. Keuze voor een grote of kleine aanpak: een werkdrukplan opzetten. Aftrap

Een werkdrukplan opzetten. Keuze voor een grote of kleine aanpak: een werkdrukplan opzetten. Aftrap Keuze voor een grote of kleine aanpak: een werkdrukplan opzetten Afhankelijk van uw keuzes voor de aanpak van werkdruk kunt u één of meer stappen van het stappenplan doorlopen. Het werkdrukplan is gebaseerd

Nadere informatie

JEUGDBESCHERMING NOORD. Voogdij

JEUGDBESCHERMING NOORD. Voogdij JEUGDBESCHERMING NOORD Voogdij Als je ouders niet meer voor jou kunnen beslissen... Informatie voor jongeren Voogdij Als ouders kinderen krijgen, verwachten ze dat ze hun kinderen zelf gaan opvoeden. Totdat

Nadere informatie

Verzuimprotocol. Aandacht. SHDH Verzuimbeleid in goede banen. voor verantwoordelijkheden

Verzuimprotocol. Aandacht. SHDH Verzuimbeleid in goede banen. voor verantwoordelijkheden Verzuimprotocol SHDH Verzuimbeleid in goede banen Aandacht voor verantwoordelijkheden Inhoudsopgave 3 Aandacht voor verzuim Iedere medewerker doet er toe 4 Aandacht voor verantwoordelijkheden Medewerker

Nadere informatie

APQ rapportage. Bea Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

APQ rapportage. Bea Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: APQ rapportage Naam: Bea Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea Voorbeeld / 16.06.2015 / APQ rapportage 2 Inleiding Dit rapport geeft inzicht in jouw inzetbaarheid. We bespreken hoe

Nadere informatie

Gespreksleidraad. Werkstress. Informatieboekje

Gespreksleidraad. Werkstress. Informatieboekje Gespreksleidraad Werkstress Informatieboekje Inleiding in opdracht van Stress, een goed gesprek helpt Stress, soms is het handig. Stress houdt je scherp voor korte piekmomenten en in acuut bedreigende

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

Werkmaat Beter Worden. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan

Werkmaat Beter Worden. Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan Werkmaat Beter Worden Gezonde tips voor als je niet goed in je vel zit Plezier in uitvoering Als je werk beter kan, zeg & doe het dan Ziek, bn (-er, -st) lichamelijk ongesteld, zich bevindende in de toestand

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Resultaatgericht werken

Resultaatgericht werken Resultaatgericht werken Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 De afsprakencyclus...4 Stap 1. De voorbereidingsfase...4 Stap 2. Het planningsgesprek...5 Stap 3. Het voortgangsgesprek...5 Stap 4. Het waarderingsgesprek...5

Nadere informatie

De route van secretaresse naar VAKvrouw van de toekomst

De route van secretaresse naar VAKvrouw van de toekomst De route van secretaresse naar VAKvrouw van de toekomst Sylvia Verhoef, adviseur en manager Opleidingen Anita Buijs, manager bedrijfsvoering backoffice 2 Ben jij de secretaresse van de toekomst? Perfecte

Nadere informatie

Opruimen in de praktijk Ruimte voor de professional, die professional dat ben JIJ!

Opruimen in de praktijk Ruimte voor de professional, die professional dat ben JIJ! Opruimen in de praktijk Ruimte voor de professional, die professional dat ben JIJ! Niet alleen toevoegen maar ook opruimen Een handleiding van de Opruimdienst als hulpmiddel voor jouw team Handleiding

Nadere informatie

Kwaliteitszorg. Test jezelf.

Kwaliteitszorg. Test jezelf. Kwaliteitszorg. Test jezelf. Pagina 1 Weet jij hoe je je deskundigheid of die van je collega s kunt bevorderen of professionaliseren? Kun je goed samenwerken? Kun je kwaliteitszorg leveren? Doe de testjes

Nadere informatie

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere

Nadere informatie

7. Arbodeskundige(n) en arbodienst

7. Arbodeskundige(n) en arbodienst Handboek Ondernemingsraad en Personeelsvertegenwoordiging Inhoudsopgave 7. Arbodeskundige(n) en arbodienst... 1 7.1 Wat is een arbodeskundige?... 3 7.2 Wie toetst en geeft advies over de RI&E?... 3 7.3

Nadere informatie

Communiceren is teamwork

Communiceren is teamwork Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.

Nadere informatie

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN

Nadere informatie

In 10 stappen van project naar effect!

In 10 stappen van project naar effect! In 10 stappen van project naar effect! een handleiding voor slim zorgen > Betrek de belangrijke sleutelpersonen > Stel projectteam samen & kies pilotteams > Screen de huidige situatie > Organiseer een

Nadere informatie

Hoe blijf je er gezond bij?

Hoe blijf je er gezond bij? Het Nieuwe Werken Hoe blijf je er gezond bij? Aandachtspunten bij een verantwoorde introductie W&V-64L240-A5 folder_07_def.indd 1 10-09-10 09:19 W&V-64L240-A5 folder_07_def.indd 2 10-09-10 09:19 Het Nieuwe

Nadere informatie

Binnen het functioneringsgesprek is ook ruimte om de behoefte of noodzaak van een opleiding te bespreken en daarop actie te ondernemen.

Binnen het functioneringsgesprek is ook ruimte om de behoefte of noodzaak van een opleiding te bespreken en daarop actie te ondernemen. Leidraad Consult over: het functioneringsgesprek Functioneringsgesprekken verlopen vaak problematisch. Zowel leidinggevenden als medewerkers zien er nogal eens tegenop en zijn achteraf teleurgesteld over

Nadere informatie

GEZONDE HANDEL? HANDEL GEZOND! Stappenplan verbeteren arbeidsveiligheid

GEZONDE HANDEL? HANDEL GEZOND! Stappenplan verbeteren arbeidsveiligheid GEZONDE HANDEL? HANDEL GEZOND! Stappenplan verbeteren arbeidsveiligheid GEZONDE HANDEL? HANDEL GEZOND! Met deze brochure kunt u aan de hand van een eenvoudig stappenplan bepalen waar u als organisatie

Nadere informatie

nformatie» Solidariteit» Geluk Ogen en oren amen» Collega's» Minder werkdruk Balans uisterend oor Hulp» Klaarstaan voor elkaar

nformatie» Solidariteit» Geluk Ogen en oren amen» Collega's» Minder werkdruk Balans uisterend oor Hulp» Klaarstaan voor elkaar Werkplezier» Samenwerken Samen Collega's choolcontactpersoon Tijd Gezelligheid» T isterend oor Hulp» Klaarstaan voor elkaar I st» Overzicht Steuntje in de rug Goed Prachtig vak» Geluk Betrokken Solidariteit

Nadere informatie

Brochure. Groepstraining - maatwerk. Modern Timemanagement Effectief Werken. 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief.

Brochure. Groepstraining - maatwerk. Modern Timemanagement Effectief Werken. 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief. Brochure Groepstraining - maatwerk Modern Timemanagement Effectief Werken 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief. Modern Timemanagement 100% overzicht. De juiste focus. In control.

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

boeien stoeien groeien

boeien stoeien groeien Opgesteld door: S. van Rooijen STUDIEDAG 110915 - HIPPE JIPPE KINDERDAGVERBLIJF 1 SAMENWERKEN Werkplezier maak je voor een groot deel samen en voor een groot deel zelf. Een goed draaiend team en een prettige

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Communiceren met de achterban

Communiceren met de achterban 1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Workshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012

Workshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012 Workshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012 Uitwerking van de resultaten, 6 nov. 2012 Pieter Diehl (Voorzitter BvAA en Management & Consultant bij Edux te Breda, pdiehl@edux.nl) Jos

Nadere informatie

Communicatie bij implementatie

Communicatie bij implementatie Communicatie bij implementatie Hoe je met een duidelijk communicatieplan software-implementaties positief beïnvloedt Een software systeem implementeren heeft, naast de nodige technische uitdagingen, ook

Nadere informatie

32 Kwaliteitsbevordering

32 Kwaliteitsbevordering DC 32 Kwaliteitsbevordering 1 Inleiding In dit thema gaan we in op de begrippen kwaliteit, kwaliteitszorg en kwaliteitsbeleid. Het zijn onderwerpen die niet meer weg te denken zijn uit het Nederland van

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Ik ben ziek Wat nu? Informatie over ziekteverzuim en reïntegratie

Ik ben ziek Wat nu? Informatie over ziekteverzuim en reïntegratie Ik ben ziek Wat nu? Informatie over ziekteverzuim en reïntegratie Vooraf In deze brochure lees je wat je bij ziekteverzuim moet doen. Verzuimen is een vervelende situatie, die niemand wil, maar iedereen

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan.

<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan. Compaen pakt aan. Ik weet hoe ik jou kan bereiken Versterk je leerkracht: Hoe bereik ik de kinderen in mijn klas? 19 maart 2014 Jelte van der Kooi trainer/ adviseur schoolbegeleider

Nadere informatie

Docentenhandleiding. CP15 het functioneringsgesprek. dh15-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Docentenhandleiding. CP15 het functioneringsgesprek. dh15-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Docentenhandleiding CP15 het functioneringsgesprek dh15-v2.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Het functioneringsgesprek CP15 Waar gaat het over?

Nadere informatie

Bijlage. Voorbeeld uitwerking minimaal werkdrukbeleid

Bijlage. Voorbeeld uitwerking minimaal werkdrukbeleid Bijlage Voorbeeld uitwerking minimaal werkdrukbeleid Toelichting: door het vastleggen van het beleid ten aanzien van werkdruk kun je altijd actief of op verzoek helderheid geven over dit beleid aan je

Nadere informatie

Collega s activeren collega s. De aanjager laat mensen meer bewegen

Collega s activeren collega s. De aanjager laat mensen meer bewegen Collega s activeren collega s De aanjager laat mensen meer bewegen Waarom hebben we aanjagers nodig? Veel mensen willen wel meer bewegen. Maar in de hectiek van alledag lukt dat vaak niet. Een klein zetje

Nadere informatie

3. HET VOORKOMEN VAN WERKDRUK

3. HET VOORKOMEN VAN WERKDRUK 3. HET VOORKOMEN VAN WERKDRUK De werkgever moet op grond van de Arbowet voorkomen dat medewerkers last krijgen van werkdruk. Maar werkdruk is niet eenvoudig te meten en aan te pakken. Het gaat om de subjectieve

Nadere informatie

www.tijdvoornu.nl Gezond samen werken Zelfsturende teams in de zorg zijn zelf verantwoordelijk voor de eigen resultaten, kort samengevat:

www.tijdvoornu.nl Gezond samen werken Zelfsturende teams in de zorg zijn zelf verantwoordelijk voor de eigen resultaten, kort samengevat: Gezond samen werken Zelfsturende teams in de zorg zijn zelf verantwoordelijk voor de eigen resultaten, kort samengevat: - tevreden cliënten - tevreden medewerkers - financieel gezond Gezond samen werken

Nadere informatie

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 > NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.

Nadere informatie