De raadsinformatiebrief aanbieden via de Griffie aan Commissie Leven

Transcriptie

1 Onderwerp Convenant Beschermingsbewind Zaaknummer Teammanager Ernst-Jan Meerbeek B & W datum 29 mei 2017 Team Maatschappelijke ontwikkeling Naam steller Mark Schouren Portefeuillehouder Lucien Peeters Openbaarheid Per direct. Bevoegd orgaan B & W Ter kennisname De raadsinformatiebrief aanbieden via de Griffie aan Commissie Leven ADVIES 1. het Convenant Beschermingsbewind aan te gaan. 2. de bijgevoegde raadsinformatiebrief ter kennisname voor te leggen aan de commissie Leven. Voor de burgemeester: 1. wethouder Peeters te machtigen tot het ondertekenen van het convenant.

2 Samenvatting In het voorliggend convenant staan afspraken opgesteld tussen de gemeente en lokale bewindvoerders. Doel van het convenant is de samenwerking in de verschillende fasen van beschermingsbewind (opstart uitvoer afbouw/uitstroom) nog beter op elkaar af te stemmen. Ondertekening van het convenant dient daarnaast als een intentieverklaring om samen met elkaar in gesprek te gaan om zo de samenwerking ook in te toekomst te blijven bevorderen. Uit recent onderzoek is gebleken dat een goede samenwerking tussen gemeente en bewindvoerders van essentieel belang is. 1 Om de mogelijkheden voor nadere samenwerking te verkennen werd op 6 oktober 2016 een netwerkbijeenkomst georganiseerd. Hieraan hebben meer dan twintig lokale bewindvoerders deelgenomen. In afzonderlijke werkgroepen zijn vervolgens nadere afspraken gemaakt over de afstemming van communicatie, werkprocessen en het voldoen aan algemene kwaliteitseisen. Dit convenant vormt daarmee de basis voor kwalitatief goed bewind in de gemeente. Beoogd resultaat Een duurzame en adequate kwaliteitsslag in de opstart, uitvoer en afbouw van beschermingsbewinden waardoor de cliënt zo snel mogelijk (weer) naar vermogen verder kan. Toelichting Realisatie van deze doelstelling begint met het verkrijgen van inzicht in elkaars werkzaamheden, en het van daaruit vaststellen van praktische werkafspraken. Het gaat hier niet alleen om het maken van afspraken omtrent de uitvoer van bewind, maar ook algemene afspraken over wederkerigheid, wederzijds respect en het constructief meedenken over oplossingen. Het streven is in die zin dus niet om tot gedetailleerde regelgeving te komen, maar vooral het genereren van een wederzijdse inspanning om (beter) met elkaar samen te werken. Uit het verdiepend onderzoek naar de groep onderbewindgestelden, uitgevoerd door Bureau Bartels 2 worden een aantal randvoorwaarden opgemaakt die de realisatie van de beoogde kwaliteitsimpuls kunnen bespoedigen. In de voorbereiding van het convenant is geprobeerd zoveel mogelijk invulling te geven aan deze voorwaarden. Het convenant wordt inhoudelijk vormgegeven binnen de volgende vijf pijlers: a. Preventie en vroeg signalering van problematische schulden: verbinding met lokale hulp- en ondersteuningsorganisaties en Schulddienstverlening bij het vermoeden van problematische kwesties (drugsgebruik, psychische problemen/depressie(s), eenzaamheid, laaggeletterdheid, digibeet) en/of problematische schulden. Uitwisseling van informatie en advies over welke hulpverlening lokaal en regionaal beschikbaar is. b. Tijdige schuldenstabilisatie en opstart van beschermingsbewind: afspraken over het aanvragen van traject schulddienstverlening, en de rol van gemeente en bewindvoerder gedurende de stabilisatiefase (fase 1) van het traject schulddienstverlening. c. Consistente communicatie en effectieve werkprocessen; stellen van reactietermijnen; bepalingen over de uitvraag van informatie; het aanwijzen van vaste contactpersonen; Verwijzingen naar landelijke kwaliteitseisen voor o.a. de opleiding/scholing en bedrijfsvoering van de bewindvoerder; nadruk op het bevorderen van zelfredzaamheid, en het sturen op de eigen kracht van de cliënt door de bewindvoerder d. Bijtijdse evaluatie van de noodzaak voor bewind: gelegenheid bieden voor evaluatiemomenten voor het bepalen van de noodzakelijkheid van het bewind; aanbrengen van differentiatie binnen de doelgroep voor maatwerk rondom uitstroom. 1 Een Verdiepend Onderzoek naar de Groep Onderbewindgestelden, Bureau Bartels, augustus Een Verdiepend Onderzoek naar de Groep Onderbewindgestelden, Bureau Bartels, augustus 2015.

3 e. Periodiek overleg en doorontwikkeling van gemaakte afspraken: Evaluatie van gemaakte afspraken; toezicht op nakomen van afspraken; herzieningen en/of doorontwikkeling van afspraken en bespreken van knelpunten en haalbaarheid. Argumenten 1.1 dit leidt tot een betere kwaliteit van beschermingsbewind in de gemeente Door te refereren naar het Landelijk Besluit Kwaliteitseisen Curatoren, Bewindvoerders en Mentoren zetten we een hoge standaard voor een effectieve en adequate uitvoer van beschermingsbewind. De kwaliteitseisen zien toe op een juiste bedrijfsvoering, scholing en opleiding en, voor zover van toepassing, op de werving van personeel, de omgang met de cliënt, de klachtenregeling, de dossiervorming en eisen ter voorkoming van belangenverstrengeling. Ook stelt het besluit richtlijnen voor de verwerking van persoonsgegevens conform de Wet bescherming persoonsgegevens, het beheren van een afzonderlijke bankrekening en het voldoen aan de boekhoudplicht. Door het volgen van deze kwaliteitseisen wordt het vertrouwen van inwoners en gemeentelijke consulenten in de betrokken bewindvoerders versterkt. 1.2 dit leidt tot een meer effectieve en efficiënte dienstverlening In het convenant is vastgelegd wat ieder zijn (on)mogelijkheden en verantwoordelijkheden zijn omtrent het begeleiden/ondersteunen/leerbaar maken van cliënten met financiële problematiek. Er worden richtlijnen gesteld voor een consistente communicatie, een strakkere afstemming van werkprocessen, alsook een verduidelijking van ieders rol in de verschillende fases van beschermingsbewind. Zo wordt er gewezen op het belang van een actieve doorverwijzing bij het vermoeden van problematische kwesties. Daardoor kan worden voorkomen dat klanten van het kastje naar de muur worden gestuurd en dat de persoonlijke problemen in het leven van de cliënt verder escaleren. 1.3 dit kan leiden tot een snellere afbouw en/of uitstroom van beschermingsbewind Het convenant biedt ruimte voor het aanvragen van een of meerdere evaluatiegesprekken om de financiële zelfredzaamheid en leerbaarheid van de cliënt te bepalen. Vervolgens kan eventueel ook de noodzakelijkheid van het bewind worden beoordeeld. Voor cliënten waarvan de noodzakelijkheid tot onderbewindstelling niet meer in redelijkheid bewezen kan worden zal een verzoek tot beëindiging bij de rechtbank worden ingediend. Zodoende hoeft de gemeente geen bijzondere bijstand voor beschermingsbewind te verstrekken, waardoor middelen voor andere vormen van armoedebestrijding beschikbaar blijven. 1.4 het convenant biedt een leidraad voor een activerende aanpak van beschermingsbewind Het Besluit Landelijke Kwaliteitseisen Curatoren, Bewindvoerders en Mentoren stelt daarbij dat tot de taken van de bewindvoerder wordt gerekend het periodiek rapporteren over de mate van zelfredzaamheid van de cliënt. De bewindvoerder wordt gevraagd een reële inschatting van de mogelijkheden van de cliënt, het stellen van haalbare en meetbare doelen en het werken aan financiële zelfredzaamheid. Door het toepassen van motiverende en activerende gesprekstechnieken wordt gestuurd op de eigen kracht van de cliënt. Uit het rapport van Bureau Bartels blijkt dat deze methode leidt tot een snellere uitstroom en / of afbouw van beschermingsbewind. 1.5 het convenant faciliteert een continue dialoog over de kwaliteit van beschermingsbewind Alle betrokken partijen komen minimaal eenmaal per jaar samenkomen om het verloop en effect van de gemaakte afspraken te evalueren. In het overleg wordt aan alle deelnemers de ruimte geboden om aanvullingen of wijzigingen in het convenant aan te dragen. Indien er door de aanwezige partijen schriftelijke overeenstemming bestaat over een te wijzigen artikel kan dat tijdens een van de evaluatiebijeenkomsten worden doorgevoerd. Het convenant betreft daarmee geen statisch document maar kan worden bezien als een groeimodel. Dit draagt onder meer bij aan het verstreken van het onderling vertrouwen tussen bewindvoerders en de gemeente.

4 Kanttekeningen 1.1 Voor wat betreft de verstrekking van bijzondere bijstand voor beschermingsbewind kan het convenant geen juridische uitsluitingsgronden bieden indien gestelde afspraken niet worden nageleefd. Dit heeft te maken met de privaatrechtelijke beslissing waarop onderbewindstelling wordt toegewezen. De gemeente kan daar vanuit het publieksrecht noch het privaatrecht gewettigde invloed op uitoefenen. Daarnaast hebben meerdere partijen in de voorbereiding van het convenant aangegeven de toepassingen van in rechte afdwingbare voorwaarden niet wenselijk te vinden. Zodoende is ervoor gekozen om het convenant in de vorm van een gentleman s agreement aan alle partijen voor te leggen. 1.2 Voor zover bekend betreft voorliggend convenant het eerste samenwerkingsdocument in zijn soort tussen lokale bewindvoerders en een gemeente in Nederland. Dit betekent dat er vooralsnog geen concrete voorbeelden zijn waaruit blijkt dat alle gestelde afspraken tot een effectiever en efficiënter beschermingsbewind zullen lijden. Het onderzoeksrapport van Bureau Bartels concludeert daarentegen wel dat meeste winst voor betere kwaliteit van beschermingsbewind valt te behalen door een nauwere samenwerking tussen gemeenten en bewindvoerders. Wij zullen de naleving van de afspraken alsook de effectiviteit daarvan periodiek evalueren en aan het college voorleggen. Risico s Communicatie Publicatie van het convenant zal gecommuniceerd worden via de gemeentelijke website en een persbericht via de gebruikelijke lokale media. Voorafgaand aan ondertekening door de partijen worden alle in de gemeente Venray actieve bewindvoerders op de hoogte gesteld van de totstandkoming van dit convenant, en zullen zij een uitnodiging ontvangen voor deelname aan een tekenmoment op het gemeentehuis te Venray, in aanwezigheid van de wethouder. Hierover zal nogmaals een persbericht volgen en gedeeld worden met lokale en provinciale media. Financiële gevolgen Personele/organisatorische gevolgen Voor de evaluatie van het effect van de gemaakte afspraken wordt een werkgroep ingericht van twee consulenten en één beleidsmedewerker. De werkgroep voert in eerste instantie halfjaarlijks met de betrokken partijen overleg en ziet toe op naleving van de gemaakte afspraken. Juridische gevolgen Het convenant kent geen wettelijke verplichtingen en/of bindende voorwaarden. Rechtmatigheid Gemaakte afspraken zijn niet in strijd met geldende regelgeving. Fatale termijnen Vervolgtraject besluitvorming Evaluatie De naleving van de samenwerkingsafspraken, alsook de effectiviteit daarvan, worden minimaal eenmaal per jaar in een gezamenlijke bijeenkomst met alle partijen geëvalueerd. Na afloop van de tweejarige

5 termijn die aan het convenant is verbonden worden de effectiviteit en efficiëntie van de gemaakte afspraken geëvalueerd en aan het college voorgelegd. Bijlagen 1. Convenant Beschermingsbewind Raadsinformatiebrief Convenant beschermingsbewind 3. Besluit Kwaliteitseisen Curatoren, Bewindvoerders en Mentoren, maart 2016, min SZW 4. Persbericht convenant beschermingsbewind Naslagwerk 1. Kadernota Integrale en Activerende Armoedeaanpak , gemeente Venray 2. Verdiepend Onderzoek naar de Groep Onderbewindgestelden, augustus 2015, Bureau Bartels B.V.