Inhoud. Deel I Gezonde voeding

Transcriptie

1 VII Inhoud Deel I Gezonde voeding 1 Een kwestie van kiezen De Schijf van Vijf De vijf vakken van de Schijf van Vijf Vak 1 Groente en fruit Vak 2 Brood, graanproducten en aardappelen Vak 3 Vis, peulvruchten, vlees, ei, zuivel en noten Vak 4 Dranken Vak 5 Smeer- en bereidingsvetten Voedingsvoorlichting en gedragsverandering Onbewust gedrag beïnvloeden Nudging Voedingslijst of dieet volgen Voorlichting geven Voedingsstoffen voor je gezondheid De zes voedingsstoffen Koolhydraten Verteerbare koolhydraten (zetmeel en suikers) Onverteerbare koolhydraten (vezels) Vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Cholesterol Zichtbare en onzichtbare vetten Transvetzuren Eiwitten Vitamines Vitamine A (retinol) Vitamine D (calciferol) Vitamine E (tocoferol) Vitamine K (fyllochinon en menachinon) Vitamine B1 (thiamine) Vitamine B2 (riboflavine) Vitamine B3 (niacine) Vitamine B5 (panthoteenzuur) Vitamine B6 (pyridoxine) Vitamine B8 (biotine) Vitamine B11 (foliumzuur) Vitamine B12 (cobalamine) Vitamine C (ascorbinezuur)...29

2 VIII Inhoud 3.6 Mineralen Calcium IJzer Natrium Fosfor (fosfaat) Kalium Jodium Fluoride Magnesium Chloor Koper Mangaan Molybdeen Seleen Zink Water Meerdere functies Vochtbalans Behoefte aan voedingsstoffen Dagelijkse voedingsbehoefte Voedingstips Gezondheidsraad Voedingsadviezen per leeftijdsgroep Wel of geen supplementen gebruiken? Soms iets extra s Niet te veel Zwangerschap Antioxidanten Over calorieën Wel of geen alcohol? Hoeveel heb je waarvan nodig? Koolhydraten en vetten Eiwitten Vitamines en mineralen Bereiden en bewaren Bouw-, brand- en regelstoffen Bouwstoffen Brandstoffen Regelstoffen Vegetarische en biologische voeding Vegetarische voeding Flexitariër Alternatieven voor vlees Veganisten Biologische voeding Biologische landbouw Wereldvoedselprobleem....50

3 Inhoud IX Herkennen van biologische producten EKO-keur Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming EU-logo biologische landbouw Deel II Dieetleer en voedingsadvies 6 De diëten op een rijtje Voedingsstofverrijkte diëten Eiwitverrijkt dieet (E+) Energieverrijkt dieet (En+) Voedingsvezelverrijkt dieet (Vezel+) Voedingsstofbeperkte diëten Eiwitbeperkt dieet (E ) Energiebeperkt dieet (En ) Lactosebeperkt dieet (Lac ) Natriumbeperkt dieet (Na ) Vochtbeperking Kaliumbeperkt dieet (K ) Vetbeperkt dieet (V ) Voedingsstofeliminerende diëten Koemelkeiwitvrij dieet Glutenvrij dieet (Glut 0) Voeding met een gewijzigde consistentie Voeding met een gewijzigde consistentie per os (mond) Enterale voeding (sondevoeding) Parenterale voeding Voeding bij over- en ondergewicht Overgewicht Meten van overgewicht Voedingsadvies bij overgewicht Tips om af te vallen Ondervoeding Meten van ondervoeding Voedingsadvies bij ondervoeding Energieverrijkt dieet (En+) Eiwitverrijkt dieet (E+) Tips om de voeding eiwitrijker te maken Voeding bij diabetes mellitus Diabetes mellitus Voedingsadvies bij diabetes mellitus Spreiden van koolhydraten Beperking verzadigde vetten Een gezond gewicht....87

4 X Inhoud 8.3 Hypo en hyper Hypo Hyper Voeding bij hart- en vaatziekten Voedingsadvies bij hart- en vaatziekten Gezond gewicht Verzadigde vetten beperken Matig met zout Oppassen met drop Voldoende kalium Vezels gebruiken Matig met alcohol Cholesterolverlagende producten Geen ongefilterde koffie Hartfalen Voedingsadvies bij hartfalen Voeding bij aandoeningen van het spijsverteringsstelsel De werking van het spijsverteringsstelsel Voedingsadvies bij mond- en slokdarmproblemen Voedingsadvies bij brandend maagzuur (reflux) Voedingsadvies bij een maagzweer Voedingsadvies na een maagresectie en gastric bypass Vitaminen- en mineralengebrek Darmafsluiting Lactose-intolerantie Obstipatie en diarree Dumpingsyndroom Voedingsadvies bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) Voedingsadvies bij diarree Voedselvergiftiging Voedingsadvies bij obstipatie Voedingsadvies bij de ziekte van Crohn Voedingsadvies bij colitis ulcerosa Voedingsadvies bij een stoma Colostoma Ileostoma Voedingsadvies bij levercirrose Voedingsadvies bij hepatitis Voedingsadvies bij galstenen Voedingsadvies bij een alvleesklierontsteking Voeding bij nierinsufficiëntie Acute en chronische nierinsufficiëntie Voedingsadviezen bij nierinsufficiëntie Vochtbeperking

5 Inhoud XI Eiwitbeperking Kaliumbeperking Fosfaatbeperking Natriumbeperking Dialyse Voedingsadvies bij hemodialyse Voedingsadvies bij peritoneaaldialyse Voedingsadvies na een niertransplantatie Voeding en kanker Onderzoek voeding en kanker Relatie voeding en het ontstaan van kanker Kanker en overgewicht Kankerverwekkende stoffen in voeding Voeding ter voorkoming van kanker Voedingsadvies bij kanker Veranderingen van de stofwisseling veroorzaakt door het tumorweefsel Verlies van eetlust Misselijkheid Chemo- en radiotherapie Overgewicht door kanker Kiemarme voeding Alternatieve diëten bij kanker Voeding in de palliatieve fase Pre- en postoperatieve voeding Preoperatieve voeding Postoperatieve voeding Operatie buiten het buikgebied Operatie in het buikgebied Herstel bevorderen Deel III Voeding voor verschillende doelgroepen 14 De zwangere vrouw Voedingsbehoefte zwangere vrouw Foliumzuur, vitamine D, ijzer en calcium Foliumzuur Vitamine D IJzer Voldoende calcium Aankomen Lichamelijke klachten Misselijkheid Maagzuur (reflux) Obstipatie

6 XII Inhoud Hoge bloeddruk (hypertensie) Zwangerschapsdiabetes De zuigeling Borstvoeding Beschermende werking borstvoeding Instructie en begeleiding bij borstvoeding Melkproductie Samenstelling moedermelk Vraag bepaalt aanbod Aanvullende vitamines Kolven Problemen bij borstvoeding Borstvoeding en aandoeningen bij de zuigeling Kunstvoeding Bereiden van kunstvoeding Bewaren en verwarmen Uitkoken Braken, diarree en obstipatie bij kunstvoeding Bijvoeding Potjes Rapley-methode Gebitsverzorging Maximaal zeven eet- en drinkmomenten Fluoride Voeding en leeftijdsfase Peuter (1 4 jaar) Voorbeeldgedrag Voedselovergevoeligheid Kleuter en schoolkind 4 13 jaar Ondervoeding en overgewicht Puber (13 18 jaar) Eetstoornis Ouderen (65 jaar en ouder) Ondervoeding bij ouderen Overgewicht bij ouderen Voedingsbehoefte ouderen Vocht Vezels Botontkalking (osteoporose) Sarcopenie Verminderde opname (resorptie) Dementie

7 Inhoud XIII 17 Voeding en religie Christendom Islam Jodendom Hindoeïsme Maaltijdvoorziening in zorginstellingen Grootschalige maaltijdvoorziening Keuzemogelijkheden Medewerkers voedingsdienst Kleinschalige maaltijdvoorziening Hygiëne bij bereiden van maaltijden in kleinschalige zorg Voeding en sport Basisvoeding Koolhydraten Eiwitten Vocht Vitamines en mineralen Timing Sportspecifieke voeding Sportvoedingssupplementen Bijlagen Literatuur Register

8