De Pannenkoekfabriek
|
|
- Eva de Coninck
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Pannenkoekfabriek Van graankorrel tot pannenkoek Een lessenprogramma voor het basisonderwijs en de Kinderopvang Een uitgave van Kindcentrum De Noorderkroon In samenwerking met de Viermarken
2 De natuur is een web van leven, een wereldomvattende kracht waarin alles door duizend draden met elkaar verweven is. De waarde van de afzonderlijke verschijnselen ligt uitsluitend in hun relatie tot het grote geheel. Uit: De uitvinder van de natuur, Andrea Wulf, Amsterdam mei Over het fenomenale leven van de geograaf Alexander von Humboldt. 1
3 Inhoudsopgave Blz Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Inleiding 4 Het graan 5 De koe en de melk 6 De kip en het ei 7 Jam, de aardbei 8 Het bakken 9 Het slotwoord 10 2
4 Voorwoord Dit project ontstond naar aanleiding van een idee van Nicolette Hoogeveen van de gemeente Enschede: Kunnen we zichtbaar en beleefbaar maken hoe een pannenkoek tot stand komt? Na veel vooroverleg met diverse partijen uit de voedingsindustrie, opleiding land- en tuinbouw, de gemeente Enschede, De Viermarken en Basisschool De Noorderkroon, sloegen beide laatsten de handen ineen met financiële ondersteuning van de gemeente Enschede. Zo ontstond het pilotproject De Pannenkoekfabriek. Namens de Viermarken nam Dirk Jan Wessels deel en namens De Noorderkroon Brecht Drager leerkracht van groep 7-8. Beiden maakten het achtergrondboekje met lessuggesties dat voor de medewerkers van de Viermarken bestemd is en voor leerkrachten of pedagogische medewerkers van de afnemende instellingen. Ondersteuning werd verleend door Mieke van Dragt, directeur De Viermarken en Anne Machiel directeur De Noorderkroon. 3
5 Inleiding De mens is een deel van het web van het leven zoals Alexander von Humboldt al anderhalve eeuw geleden ons probeerde te verduidelijken. We zijn als mensen met elkaar en met de natuurlijke omgeving verbonden. Het is tijd dat we in het onderwijs weer aandacht besteden aan deze verbondenheid. Weten waar ons voedsel vandaan komt, weten wie er voor werken, weten en ervaren hoeveel tijd en kracht daar voor nodig is. Het is belangrijk dat er weer inzicht en respect komt voor de processen die ten grondslag liggen aan ons voedsel. Op bescheiden wijze probeert dit project daaraan bij te dragen. Wie wil kan voor zijn school of opvang één onderdeel eruit lichten, of iedere jaar een ander. Maar je kunt ook kiezen voor het hele project. Dan kan door een heel jaar heen beleefd worden hoeveel moeite, wonderbaarlijks en schoonheid er met ons eten verbonden is. De samenhang van mens, aarde en voedsel wordt dan het duidelijkst. Vooral wanneer je als kind je eigen kracht en geduld moet inzetten. 4
6 Het Graan Graan is de basis van onze pannenkoek en zelfs van ons leven. Werken met graan vraagt uithoudingsvermogen. De vogels en het weer zijn niet altijd je vrienden. De serie lessen over het graan beslaat drie dagen: het voorbereiden en zaaien, het oogsten van het graan en het malen van het graan. Je leert in deze lessen waar het graan vandaan komt en hoeveel één korreltje oplevert? Wat voor grond vraagt het graan? Hoe verzorgen we het graan? Wat is onkruid? Is onkruid erg voor het graan? Wanneer is het graan rijp? Hoe moet je oogsten en kun je het direct malen? Waar maal je mee en hoeveel kracht kost dat? Neem je schetsboek mee. Boeiende lessen over de basis van ons bestaan. Suggesties ter verdieping: -Maak je schets op school af en zoek nog meer graansoorten -Welke volkeren gebruiken welke granen het meest? -In welke andere producten dan de pannenkoek wordt ook graan gebruikt? -Bak eens pannenkoeken thuis voor het hele gezin of een andere gerecht met graan. Afname: Zaaien in nov. Oogsten in aug. Malen in sept. Reserveren molen in overleg met de Viermarken. Voor contact : De Viermarken. Dirk Jan Wessels. Tel: Mail: info@viermarken.nl 5
7 De koe en de melk De koe is één van de meest wonderbaarlijke dieren die er bestaan. We vertellen je iets over de koe en het wonder van de melkvorming. Je leert de koe observeren, we gaan haar verzorgen en zijn aanwezig bij het melken. Hoe komt het dat de koe steeds melk kan geven? Kijk goed naar de koe, wat zie je allemaal, wat valt je op? Waar houden koeien van? Als we goed voor de koe zorgen zal zij ons belonen met veel melk. Maar hoe zorg je goed voor een koe? Neem je tekenblok mee. Suggesties ter verdieping: -Voor de kleintjes Nog een keer van Hennie De Gans-Wiggermans. -Maak je schets op school af en zoek de passende kleuren van de koe die jij gezien hebt. -Wat zijn typische Hollandse koeienrassen? -Heeft de koe nog internationale of wilde vrienden? -In welke andere producten dan de pannenkoek wordt ook melk gebruikt? -Maak eens een gerecht waarin melk een belangrijk bestanddeel is. -Onderzoek de magen van de koe en hoe er witte melk kan ontstaan uit groen gras. Afname: In overleg. Boerderij n Pol. Fam. Stokkers. Boekelerhofweg 100, Enschede. Voor contact bezoek: Tel: j.stokkers@planet.nl Prijs: 75,- voor de boer en boerin. 6
8 De kip en het ei In deze les leer je hoe boeiend de kip is. We vertellen je iets over de kip, het wonder van de ei-vorming en wat een windei is Je leert hem observeren en we gaan de kippen verzorgen en eieren rapen. Hoe komt het dat de kip altijd lente kan spelen? Kijk goed naar de kip, wat zie je allemaal, wat valt je op? Hoe zie je of een kip gezond is? Als we goed voor de kip zorgen zal hij ons belonen met veel eieren. Maar hoe zorg je goed voor een kip? Een ei is een belangrijk ingrediënt in veel kookrecepten en voedselproducten. We gaan die eieren zelf ook gebruiken voor de pannenkoek. Neem je tekenblok mee. Suggesties ter verdieping: -Voor de kleintjes: Uit: Bakersprookjes, Uitgeverij Christoforus, Het verhaal van de pannenkoek. -Maak je schets op school af en zoek de passende kleuren van de kip die jij gezien hebt. -Zoek eens op hoeveel soorten kippen er zijn. -In welke andere producten dan de pannenkoek wordt ook ei gebruikt? -Bak eens een eitje of maak zelf een cake of gerecht met ei. -Onderzoek het wonder van de ei-vorming. Afname: In overleg. Voor contact : De Viermarken. Dirk Jan Wessels. Tel: Mail: info@viermarken.nl Prijs per dagdeel 75,- 7
9 De aardbei en jam maken Om jam te kunnen maken moeten we eerst aardbeien stekken en planten. Dat doen we voor de winter. De aardbei is een mooie plant met een prachtige bladvorm. Hij vermenigvuldigt zich op een speciale manier. Ontdek jij hoe hij dat doet? Zijn bloemetje is een schoonheid. De aardbei houdt van de zon. Nattigheid kan hij niet waarderen. In de zomer oogst je. Direct na de oogst kun je de jam maken. Waardoor kun je jam erg lang bewaren? En ja, dan is hij ook heerlijk op de pannenkoek. Het jam maken doe je op school. Je hebt daar een fornuis of campinggaststel voor nodig. Eén product voegen we hier toe dat we niet zelf hebben bereid en dat is de suiker. Zoek een jamrecept op en ga aan de slag. Suggesties ter verdieping: -Je kunt de aardbeiplant weer tekenen. Zoek de passende kleuren voor bloem en blad. -Tot welke plantenfamilie behoort de aardbei eigenlijk? Wie zijn z n broertje en zusje? -In welke producten wordt de aardbei vooral gebruikt? -Hoeveel aardbeiplanten heb je nodig voor een kilo jam en hoeveel potjes is dat in de winkel? Afname: Stekken in augustus. Oogsten en jam maken in juni. Voor contact: De Viermarken. Dirk Jan Wessels. Tel: Mail: info@viermarken.nl Prijs per dagdeel 75,- 8
10 Het bakken Dit onderdeel organiseer je helemaal zelf. Je hebt het graan geoogst en gemalen, de aardbeienjam gemaakt, de eieren geraapt en de melk gehaald. Nu heb je nog olie of boter nodig en dan kun je het beslag gaan maken. Dit onderdeel kun je het beste op school uitvoeren. Beschikt de school niet over een fornuis, organiseer dan campinggasstellen. Let op de veiligheid: waar ga je bakken, hoe ga je om met een fornuis of brander. Vuur is heet en snel. Doe een schort voor dan ben je toegerust om een echte pannenkoekbakker te worden. Je kunt er een mooi feestje van maken. Nodig ouders uit of andere kinderen, maak een restaurant of hou het gezellig voor je eigen klas en trakteer de andere meesters en juffen op een pannenkoek. Mogelijkheden te over. Je zult merken dat je een stevige pannenkoek krijgt. Weet je hoe dat komt? Vraag het aan je meester of juf. Veel plezier!! 9
11 Slotwoord We hopen dat de serie of de afzonderlijke activiteiten interessant waren om te doen. Dat er iets beleefbaar en helder is geworden van een onderdeel van ons voedsel: de pannenkoek. In de praktijk van alle dag ontstaan vaak waardevolle aanvullingen of correcties die we graag ontvangen. Je kunt die de sturen naar De Viermarken: We hopen dat we recht hebben gedaan aan de impuls die is uitgegaan van de gemeente Enschede in de persoon van Nicolette Hoogeveen. Haar idee ontstond naar aanleiding van het experiment De Tostifabriek : weet wat er nodig is. Wij hebben geleerd dat er ook teleurstellingen geïncasseerd moeten worden. Het weer zit niet mee, plotseling is het graan rijp, of de klas heeft net een andere activiteit. Het hoort er allemaal bij. Werken aan voedsel is werken met de natuur. In de natuur is alles in samenhang met elkaar verbonden. En dat kan ons verrassen. In die zin draagt dit project bij aan een realistische kijk op het leven. Anne Machiel, Enschede juli
12 Redactie: A. Machiel, directeur Basisschool De Noorderkroon Druk: Aquarius Repro Zutphen
Blijde Wei. Lesaanbod
Lesaanbod 2017-2018 Blijde Wei Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Wauw, het leeft 1/2 X X Beschuit met muisjes 3/4 X X Melk 3/4 X X X Knaagdieren
Nadere informatiegroep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2018-2019 Bokkesprong Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een Pannenkoek 1/2 X X Wauw 't leeft 1/2 X X Melk 3/4 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X Amfibieën
Nadere informatieWilgenhof. Lesaanbod
Lesaanbod 2016-2017 Wilgenhof Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Beestenboel 1/2 X X X Melk 3/4 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Amfibieën
Nadere informatieAlles voor een Pannenkoek
uder-amstel n-o -U me ith o Die De regio zit vol energie! 0 Aa lsmeer - Amstelve en - Groep 1 t/m 3 Energien traal 204 eu orn Informatieblad + Docentenhandleiding Alles voor een Pannenkoek www.natuurmilieuweb.nl
Nadere informatiegroep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2016-2017 Bokkesprong Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Kleine beestjes 1/2 X X X Alles voor een pannenkoek 1/2 X X Melk 3/4 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X
Nadere informatiegroep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2018-2019 Wilgenhof Les Alles voor een pannenkoek 1/2 X X X groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X X Melk 3/4 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Amfibieën
Nadere informatieBoer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4
Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten
Nadere informatieSpeel-ontdekboek bij De Molenmuis
Speel-ontdekboek bij De Molenmuis Inhoud 1. En toen en toen... 2. Achter elkaar aanjgen 3. Kat begint met een K... 4. Wat zegt de molen? 5. Pas op gevaar! 6. En toen stak de muis zijn tong uit... 7. Mmm
Nadere informatieDe scholen regelen zelf het vervoer naar de locatie.
l Veel kinderen eten slecht, weten niet waar hun eten vandaan komt en hebben zo verhoogde kans op Obesitas. Met dit project gaan we met de kinderen naar de plek waar het eten vandaan komt. Groenten- en
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieEEN APPELTJE VOOR DE DORST
EEN APPELTJE VOOR DE DORST Deze les gaat over appels en kippen. Je hebt heel veel verschillende appels. Appels in allerlei kleuren: groen, geel, knalrood. En in heel veel smaken: zoet, een beetje zurig,
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding
Waar groeit mijn eten? handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens Redactie/layout: Hans Wilschut, Marijntje van
Nadere informatieKooi. Lesaanbod
Lesaanbod 2016-2017 Kooi Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X Wauw, t leeft 1/2 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X Huisdieren 3/4 X X Uitvogelen 5/6 X X Knaagdieren
Nadere informatieANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 2 BOODSCHAPPEN
ANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 2 BOODSCHAPPEN Opdracht 1 de groente pinnen de suiker de supermarkt Opdracht 7 Hoi Ramon! Ik eet graag rijst met kip. En ik drink altijd water bij het eten. Maar ik vind
Nadere informatieLESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?
SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:
Nadere informatieDe Molenmuis groep 1 en 2. Speel -ontdekboek
De Molenmuis groep 1 en 2 Speel -ontdekboek Voor de ouders Uw kleuters doen op school mee aan het project De Molenmuis. Dit is een onderdeel de doorgaande leerlijn Erfgoed Educatie. De kleuters leren over
Nadere informatieThema s: Nieuwsgierig naar voedsel Voedsel bereiden Buiten koken op school / kamp Voedsel verbouwen Voedsel kopen Voedsel beleid
Smaakmaker voor het primair onderwijs, kinderopvang en buitenschoolse opvang in Zeeland rond gezond en duurzaam voedsel. Thema s: Nieuwsgierig naar voedsel Voedsel bereiden Buiten koken op school / kamp
Nadere informatieWijchense Molen. Lesbrief
Wijchense Molen Lesbrief Lesbrief de Wijchense Molen Inleiding In het kader van het bezoek aan Wijchense Molen is deze lessenserie ontwikkeld. Tijdens het project maken de leerlingen kennis met de molen
Nadere informatieStage Bloemenparadyske
Stage Bloemenparadyske De afspraak We kwamen aan bij het Bloemen paradyske. Toen kwam de hond op ons af vliegen. Hij heet: Jordy. Toen hebben we een kopje thee gedronken, ons even voorgesteld en even gepraat.
Nadere informatieBlijde Wei. Lesaanbod 2016-2017
Lesaanbod 2016-2017 Blijde Wei Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X Kleine Beestjes 1/2 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Huisdieren 3/4 X X Amfibieën
Nadere informatieWaar groeit mijn eten? handleiding opwarmles
Waar groeit mijn eten? handleiding opwarmles Uitgave: Amsterdams NME Centrum Waar groeit mijn eten? handleiding, opwarmles Ontwikkeld in opdracht van Vereniging Boerenstadswens www.boerenstadswens.nl Redactie/layout:
Nadere informatieOok zo benieuwd naar wat de kinderen meemaken bij Pit Groeihuis? Dit fotoverslag laat je een dagje meebeleven.
Pit Groeihuis Ook zo benieuwd naar wat de kinderen meemaken bij Pit Groeihuis? Dit fotoverslag laat je een dagje meebeleven. Aangeboden door 7.30-8.30 uur Brengen van de kindjes Ik maak je nog even mooi,
Nadere informatieLOCATIE SKSG VLINDERTUIN
LOCATIE SKSG VLINDERTUIN Informatie voor ouders Dit jaar is het thema van de zomervakantie de Boer op. Door middel van dit zomerboekje informeren we, kinderen en ouders van de locatie, over ons zomervakantieprogramma.
Nadere informatieResultaten schooltuinen 2015
Resultaten schooltuinen 2015 Het afgelopen jaar hebben 215 leerlingen van groep 6/7 in het basisonderwijs in Enkhuizen deelgenomen aan het schooltuinprogramma. Het doel was niet zozeer de oogst op zich,
Nadere informatieBontje, de poes van de molen groep 3/4
Verhalend ontwerp over Olie- en Korenmolen Woldzigt in Roderwolde Bontje, de poes van de molen groep 3/4 Episode 1: Bontje, de poes van de molen Bontje is een lieve poes. Ze woont in een molen en is van
Nadere informatieVoorbereidende les Peperduur
Voorbereidende les Peperduur op ontdekking in de Gouden Eeuw Lesactiviteit: Specerijen ruiken en proeven Groep: 5 en 6 Lesdoel: De leerlingen kunnen verschillende specerijen herkennen en omschrijven door
Nadere informatieInformatie voor ouders
LOCATIE SKSG BUBBEL Informatie voor ouders Dit jaar is het thema van de zomervakantie de Boer op. Door middel van dit zomerboekje informeren we, kinderen en ouders van de locatie, over ons zomervakantieprogramma.
Nadere informatieBlijde Wei. Lesaanbod
Lesaanbod 2018-2019 Blijde Wei Les *Schooltuinieren loopt door van februari 2019 tot oktober 2019 Gratis les Iedere groep mag zich 1x inschrijven voor een gratis les. Ieder kind mag in zijn basisschoolperiode
Nadere informatieKind Centrum RUINERWOLD. IKC ontwikkeling niet meer te stoppen
Kind Centrum RUINERWOLD IKC ontwikkeling niet meer te stoppen Oberon is een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau op het gebied van met name onderwijs. Uit het onderzoek van Oberon blijkt dat de samenwerking
Nadere informatieIk ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.
De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo
Nadere informatieFilmlinks. Voorbereiding op de lessen
Stadswerken Filmlinks www.utrecht.nl/nmc Voorbereiding op de lessen Korte informatieve filmpjes op internet als eenvoudige voorbereiding op de boerderij- en tuinlessen op de NMC-locaties. Inhoudsopgave
Nadere informatieK i n d e r b o e r d e r i j. Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s : voeding, huisvesting, uiterlijke kenmerken.
K i n d e r b o e r d e r i j Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s : voeding, huisvesting, uiterlijke kenmerken. Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen?
Nadere informatieFoto s. People. Welke groente wordt gebruikt voor frietjes? Welke groente is de basis voor rode spaghettisaus?
Foto s Welke groente is de basis voor rode spaghettisaus Welke groente wordt gebruikt voor frietjes People Welke groente gebruik je als basis voor dit kopje gazpacho tomaat radijs pompoen Is deze bloem
Nadere informatieHandleiding docent Waar komt ons eten vandaan?
Waar komt ons eten vandaan? Inleiding Via de lessen van Boerderijeducatie Gooi en Vechtstreek worden leerlingen uitgenodigd kennis te maken met een boerderij in de Gooi en Vechtstreek. Er zijn totaal 15
Nadere informatieVoorbereidende les Peperduur
Voorbereidende les Peperduur op ontdekking in de Gouden Eeuw ------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lesactiviteit: Specerijen ruiken en
Nadere informatieZorgboerderij Boer Hans Werkstuk van Sam Driessen groep 6 21 Juni 2010
Zorgboerderij Boer Hans Werkstuk van Sam Driessen groep 6 21 Juni 2010 Blz. 1 Voorwoord: Ik heb gekozen voor het onderwerp, zorgboerderij boer hans. Omdat ik het zelf heel leuk vind om daar naar toe te
Nadere informatieThema nieuwsbrief Karel in de lente April 2015
Thema nieuwsbrief Karel in de lente April 2015 Beste ouders en/of verzorgers Tijdens de vorige thema s hebben de kinderen veel gedaan. Zo hebben ze uitstapjes gedaan, geknutseld, gezongen en de boekjes
Nadere informatieNieuwsbrief 1 / 2. 26 oktober 2015
Nieuwsbrief 1 / 2 26 oktober 2015 Deze week: Bijbelse geschiedenis Bij het thema Woorden leren.. Letters en cijfers Computermoeder voor groep 2 ZOA kruidnotenactie Speelgoedmiddag Afsluiting Kinderboekenmaand
Nadere informatiebelangrijke data april 2016 nr. 30
belangrijke data..... 22 april 2016 nr. 30 Maa 25 april t/m Zon 8 mei Meivakantie Din 10 mei MR vergadering Vrij 13 mei GGD 5-jarigen onderzoek Za 14 mei GGD 5-jarigen onderzoek Maa 16 mei 2 e pinksterdag
Nadere informatieLes groep aug. sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2015-2016 De Blijde Wei Les groep aug. sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek* 1/2 X X X Wauw, het leeft** 1/2 X X X Ganzenspel* 1/2 X X X Froeteltuin 1/2 LF!
Nadere informatieWERKBOEKJE BROODBAKKEN
thema 11 Les 111 WERKBOEKJE BROODBAKKEN Naam:... Klas:... 1 De verschillende gr aansoorten Vul onderstaande woorden in op de juiste plaats: Tarwe Gerst Rogge tarwe - water/warmte - goudgeel - koren - melk
Nadere informatieOK ZOMERBL
ZOMERBLOK 0-0 WAT DOEN WE IN DE ZOMER? Nu de zon wat meer gaat schijnen, kunnen we met de Brede School ook weer vaker naar buiten. Wie heeft daar nu geen zin in? Grijp je kans want dit is alweer het laatste
Nadere informatieBetaalbaar bio in 6 stappen
Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen
Nadere informatieMeander. Aardrijkskunde WERKBOEK
5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK 5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK Eindredactie: Carla Wiechers Leerlijnen: Mark van Heck Auteurs: Marc ter Horst, Jacques van der Pijl THEMA 4 thema 4 les 1 Wat eten
Nadere informatieBruine bananen. Doelstellingen
Bruine bananen Voedselverspilling, eerste graad Doelstellingen Kinderen vertellen in eigen woorden wat voedsel verspillen is. Kinderen worden zich ervan bewust dat voedselproductie veel energie en geld
Nadere informatieMijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?
Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur
Nadere informatieWerkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs
Werkboek van: Den Haneker Educatie Streekonderwijs Inhoud Inhoud... 2 1. De Melkveehouderij in onze streek... 3 1.1 Onze streek... 3 1.2 Wat is veen?... 3 1.3 Boeren vanaf het begin... 3 1.4 Koeien melken...
Nadere informatieMiscanthus in de kippenuitloop
Miscanthus in de kippenuitloop Monique Bestman FONDS VOOR PLUIMVEEBELANGEN Miscanthus Veredeld gras (sub)tropische gebieden Afrika en ZO-Azië 4 meter hoog Pollen
Nadere informatieDe Boerderijschool: leren
De Boerderijschool: leren Bij de start van de Boerderijschool stelden we ons één doel: het onderwijs verlevendigen. We wilden dat de kinderen op een boerderij, op fietsafstand van school, van voorjaar
Nadere informatiez w aai t n ooi t extra oefenen les 2 thema 4 1 Vul het woord in. 2 Schrijf het goede woord op. Een woord met aai of ooi.
les 2 spelling 7a, b 1 Vul het woord in. Kies uit: maait nooit mooi zwaait zaait kraai 1 Het is m5 weer. m oo i 2 Boer Siep m5 het gras. m aai t 3 Zijn buur z5 het graan. z aai t 4 Een k5 pikt het graan.
Nadere informatieOpdracht 1 Deze week ga je precies bijhouden wat je allemaal eet en drinkt. Dat kun je noteren in je weekmenu, dat je van je juf of meester krijgt.
Opdracht 1 Deze week ga je precies bijhouden wat je allemaal eet en drinkt. Dat kun je noteren in je weekmenu, dat je van je juf of meester krijgt. Opdracht 2 Aten de mensen vroeger hetzelfde als wij nu?
Nadere informatieINLEIDING FOCUS derde graad
INLEIDING De natuur is zó mooi, ze ruikt lekker, ze is aangenaam en ze doet ons leven! De biodiversiteit biedt ons zeer waardevolle dingen: voedsel, kleding, medicijnen en nog veel meer. De natuur voorziet
Nadere informatieGa je mee op watersafari?
Informatie en reserveringen voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden: www.np-weerribbenwieden.nl Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster t 0527-246196 / 06-12890380 e n.vanderlaan@ivn.nl Ga je mee op
Nadere informatieVlaamse overheid. beleidsdomein Landbouw en Visserij. Koning Albert II-laan 35, bus Brussel. Doe-boekje D/2007/3241/304
Dit doeboek is een uitgave van het beleidsdomein Landbouw en Visserij. Een printversie staat op www.vlaanderen.be/landbouw. Het mag niet verkocht worden. Vlaamse overheid beleidsdomein Landbouw en Visserij
Nadere informatieVeel veld voor vlees, weinig veld voor groenten
Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieLou en Lena in Ecuador
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena in Ecuador Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, wij zijn Lou en Lena! Kom, we nemen je mee naar
Nadere informatieDECEMBER 2018 NR 1 SCHOOLKRANT ADMIRAAL DE RUYTERSCHOOL
Het Admiraaltje DECEMBER 2018 NR 1 SCHOOLKRANT ADMIRAAL DE RUYTERSCHOOL Welkom bij de tweede schoolkrant! Het thema van groep 1,2,3 is DIEREN. Het thema van groep 4 is LANG GELEDEN. Het thema van groep
Nadere informatiePYKJE FJOUWER / KUIKENTJE VIER
PYKJE FJOUWER / KUIKENTJE VIER Verhalend ontwerp Voor groep 1, 2, 3 en 4 Colofon Pykje Fjouwer verhalend ontwerp is ontwikkeld door Pyke Kroes van IVN in samenwerking met Kening fan e Greide, Projectteam
Nadere informatiede Dierenbescherming Spreekbeurt Beter Leven Kenmerk van
Spreekbeurt Beter Leven Kenmerk van de Dierenbescherming Hoi, ik ben Ikki. Wat leuk dat je je spreekbeurt over het Beter Leven kenmerk gaat doen! Ik kan je daar heel veel over vertellen Bijvoorbeeld dat
Nadere informatieEen uitgave vol Regenboog nieuwtjes Vrijdaginfo 13!
Wij feliciteren. Voor de komende weken feliciteren we Stef, Bella, Roos en Nicky met hun verjaardagen. Wij wensen jullie een fijne dag! Welkom Komende maandag komt Luisa voor het eerst bij ons op school
Nadere informatieYVESTOWN IN DE KEUKEN. Yvonne Eijkenduijn
YVESTOWN IN DE KEUKEN Een boek over eten en leven in de keuken Yvonne Eijkenduijn www.yvestown.com INHOUDS OPGAVE introductie 9 mijn voorraadkast 11 KEUKENS EN RECEPTEN 13 bronnen 260 recepten index 263
Nadere informatieVerkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011
Verkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011 Maart 2012 1. Voorwoord Op 20 april 2011 was het zover: de officiële oprichting van de Vereniging Buurtmoestuin Castellum! Het was het tastbare resultaat
Nadere informatieDerde Leerjaar. www.lessenpakket.be
Derde Leerjaar Een koude of een warme bakker? Doelen verwoorden waarvoor verschillende graansoorten gebruikt worden; de delen van de (graan)plant benoemen; het proces beschrijven van zaaien naar graan
Nadere informatieErichem, 29 april Beste ouders/ verzorgers,
Erichem, 29 april 2016 Beste ouders/ verzorgers, We hebben de afgelopen weken hard gewerkt aan de thema's bouwen en lente. Tussendoor hebben we ook stil gestaan bij de feesten zoals: Pasen, Koningsdag
Nadere informatieAlles begint bij de boer
1 Battle of Concepts Bedenk een innovatief agrotoerisme concept Omgevingsverkenning In Nederland kennen wij agrotoerisme als wat er nu op de markt is. Maar buiten Nederland zijn er nog meer mogelijkheden
Nadere informatieHoi! Vrolijke lunchgroet, Marije
Hoi! Zijn de kinderen bij jou thuis ook zo dol op pannenkoeken? Vakanties, feestjes, gewone doordeweekse dagen: pannenkoeken zijn altijd welkom. Liefst eten ze ze iedere dag, lijkt het! Maar dat gaat natuurlijk
Nadere informatieDe lessen LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4
LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT - GROEP 3/4 In deze lesbrief staan vier lessen die u kunt gebruiken binnen het thema de boerderij, zuivel, koeien of de lente. De lessen duren ongeveer 35 minuten. Les 1: Het
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatieINLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten?
INLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten? Ons voedsel legt gemiddeld 2000 km af voor het ons bord bereikt. Denk maar eens aan de groenten en het fruit dat we iedere dag eten. In de winkel vinden
Nadere informatieDe familie schaap. Praat eens zoals een schaap Welke dierengeluiden ken je nog? Doe ze eens na?
Het schaap De familie schaap Schapen zijn bange dieren. Daarom leven ze met velen samen en blijven ze dicht bij elkaar. Een groepje schapen noemen we een kudde. Schapen praten met elkaar door te blaten.
Nadere informatieBroodsprookje. Steunpunt Smaaklessen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Steunpunt Smaaklessen Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 January 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41129 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieThema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5
Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest
Nadere informatieDrie dappere paardjes Prentenboek
Prentenboek Leeftijd 3+ Thema Paarden, pony s Boerderij Paardrijden Wat wil je later worden? Beroepen Dapper zijn Circus Schrijver: Rian Visser Illustrator: Margriet van Noort Uitgeverij Gottmer ISBN 9789025752378
Nadere informatieDe ezel. Ezels worden gehouden als :... Van ezelinnenmelk maakt men :...
De ezel Dit weet ik over mijn dier Het mannetje: Een kruising tussen een ezelhengst en een paardenmerrie noemt men een. Een kruising tussen een paardenhengst en een ezelin noemt men een Er zijn 3 zichtbare
Nadere informatieNatuuronderwijs op de Hovenschool
Natuuronderwijs op de Hovenschool De lente is begonnen. Bij uitstek het seizoen waarin goed te zien is hoe we op de Hovenschool werken aan ons profiel natuur in de groepen. In de kleutergroepen hebben
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieDrents eigen kost. - koken met de Franse slag - Gerard Stout. beeldkookboek. www.gerardstout.nl
Koken is knutselen en creativiteit in prettige combinatie. In dit beeldkookboek staan gerechten van Drentse bodem, toevallig omdat we in Drenthe wonen. De recepten staan in beelden weergegeven. Er zijn
Nadere informatieKINDCENTRUM VROONDAAL SMOELENBOEK
KINDCENTRUM VROONDAAL SMOELENBOEK je d r o w r a a d! n a v r e z j i w Judy Menger Directeur Kindcentrum Vroondaal Meester Jelle Ik ben meester Jelle en werk als adjunct-directeur op deze school. Ik ben
Nadere informatieWerkboekje op school. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek. Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht.
Opdrachten: lezen, X aankruisen, invullen, doe-opdracht. 1. Boerderijen in het Gooi en de Vechtstreek In de Gooi en Vechtstreek houden veel boeren koeien voor de melk. Dit noemen we een melkveebedrijf.
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieIk ben de Klomp. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. EUROPEES LANDBOUWBELEID GROEP 5 6
Ik ben de Klomp De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese
Nadere informatieBLINK WERELD GEINTEGREERD OVERZICHT VAN DE THEMA S WERKEN IN COMBINATIEGROEPEN 3 4/5 6/7/8
BLINK WERELD GEINTEGREERD OVERZICHT VAN DE THEMA S WERKEN IN COMBINATIEGROEPEN 3 4/5 6/7/8 Wanneer je werkt in vaste combinatiegroepen 3, 4/5 en 6/7/8 kun je met de pakketten 3/4, 5/6 en 7/8 verschillende
Nadere informatieHet. Spreekbeurt pakket. Initiatief van:
Het Spreekbeurt pakket Antwoorden op vragen over de onderdelen van voeding, biologische voeding, suiker en tot slot voeding van de toekomst. Initiatief van: w Het KidsProef spreekbeurtpakket helpt je op
Nadere informatieNiet vergeten. Vanuit de directie: Studiedag: 20 maart 2019, jaargang 9 nummer 7
20 maart 2019, jaargang 9 nummer 7 Niet vergeten woensdag 27 maart Kinderraad donderdag 28 maart Studiedag, alle kinderen vrij woensdag 3 april Grote Rekendag, groep 1 t/m 8 donderdag 4 april Theoretisch
Nadere informatieNIEUWSBRIEF BSO de RUPS Januari 2017 Carnaval! O n t d e k j o u w w e r e l d m e t M i k z! Mikz helpt Villa Pardoes!
NIEUWSBRIEF BSO de RUPS Januari 2017 www.mikz.nl Mikz helpt Villa Pardoes! Breng oude kleren en schoenen naar de kledingcontainer van Villa Pardoes op locaties de Rups, de Carrousel en de Duinsprong en
Nadere informatiePeuteropvang Dolfijn
Peuteropvang Dolfijn Samen spelen, leren en ontdekken VVE Leuk en leerzaam Vriendjes maken Voorwoord Beste ouders en peuters, In deze brochure kunt u allerlei praktische informatie lezen over onze peutergroep.
Nadere informatieOverzicht NME aanbod
Overzicht NME aanbod 2018-2019 Van CNME de Zwanebloem en Brede School Gouda Kijk op wwwnatuurenmilieupuntnl voor informatie over de en Heeft u uw keuzes gemaakt? Reserveer direct op natuurenmilieupuntnl
Nadere informatieLespakket De mysterieuze eicode docentenhandleiding
Lespakket De mysterieuze eicode - pagina 2 Dit lespakket van de Stichting Blij met een Ei is onderdeel van de campagne Het ei vertelt die gefinancierd is met steun van de Europese Unie. Het lespakket bestaat
Nadere informatieTIPS OM EEN WINTERDEPRESSIE TEGEN TE GAAN
10 TIPS OM EEN WINTERDEPRESSIE TEGEN TE GAAN 1 GEEN LUIE ZONDAG Om te vermijden dat je op maandag niet op gang geraakt en wat weemoedig bent, is het beter om geen super luie zondag te houden deze tijd
Nadere informatieKlassennieuws. Beste ouders/ verzorgers, Hierbij het klassennieuws van de afgelopen weken.
Klassennieuws Beste ouders/ verzorgers, Hierbij het klassennieuws van de afgelopen weken. Thema post Na de voorjaarsvakantie zijn we bezig geweest met het thema post. Regelmatig komt de postbode langs
Nadere informatieWij zijn van 10 juli t/m 18 augustus geopend en hebben een leuk programma met veel zomerse activiteiten die passen bij het thema ; Camping.
Welkom Jongens en Meisjes bij camping Holy. Wij zijn van 10 juli t/m 18 augustus geopend en hebben een leuk programma met veel zomerse activiteiten die passen bij het thema ; Camping. We gaan natuurlijk
Nadere informatieLente. Lente. Zomer. Herfst. Winter
Lente Winter Lente Zomer Herfst De zon schijnt, de lucht is blauw, de vogeltjes fluiten en het wordt een mooie dag! Beer Juf zingt: La, la, la, ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk, zo vrolijk. Zo vrolijk
Nadere informatieWe wensen u veel leesplezier met deze nieuwsbrief met daarin de volgende onderwerpen:
Nachtegaal Nieuws november 2016 Bekijk deze mail in uw browser. Foto Bernhard IJskes We wensen u veel leesplezier met deze nieuwsbrief met daarin de volgende onderwerpen: Drie molenaars Molenprijzen 2016
Nadere informatieBASISSCHOOL NOORDERLICHT JAARGANG 6 NUMMER 6 21 APRIL 2017 NIEUWSBRIEF
BASISSCHOOL NOORDERLICHT JAARGANG 6 NUMMER 6 21 APRIL 2017 NIEUWSBRIEF School voor jonge avonturiers die hun wereld willen ontdekken Speelleerplein en aanplant Voorjaar! Tijd om de aanleg van het speelleerplein
Nadere informatieStreekproducten en eten uit de buurt
Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?
Nadere informatieKoningsspelen 20 april
V V VAKANTIES & VRIJE DAGEN Vrije dag groep 1&2: 13 april Koningsdag: 27 april 2018 Meivakantie: 30 april t/m 11 mei 2018 2 Pinksterdag: 21 mei 2018 Zomervakantie: 16 juli t/m 24 augustus 2018 NIEUWSBRIEF
Nadere informatieINTRODUCTIE. Deze pedagogische fiche ondersteunt jullie om de actie «Eet Lokaal» te bespreken in de klas.
INTRODUCTIE Ons voedsel legt gemiddeld 2000 km af voor het ons bord bereikt. Denk maar eens aan de groenten en het fruit dat we iedere dag eten. In de winkel vinden we het hele jaar door groenten en fruit
Nadere informatieNr. 19 22 maart 2016 Nieuws uit de groepen
Nr. 19 22 maart 2016 Nieuws uit de groepen We hebben weer een leuke nieuws uit de groepen brief voor u samengesteld. Iedere groep heeft een selectie gemaakt van de leuke en leerzame dingen die we op De
Nadere informatieBOER KLAS. zkt. lesboekje eerste graad. dit boekje is van: ...
BOER zkt KLAS lesboekje eerste graad dit boekje is van:... Rondom de boerderij Kleef in het kader een foto van de boerderij die jullie gaan bezoeken. Schrijf onder de foto de naam van de hoeve. Wat denk
Nadere informatie