Seizoens-excursie Buitengoed Geul & Maas: Meebewegen en meebeleven met de lente

Transcriptie

1 Afdeling Meerssen Seizoens-excursie Buitengoed Geul & Maas: Meebewegen en meebeleven met de lente Alles zit nog in de knop en het ruikt zo fris, zei de Lente al snuivend Intussen voor de derde keer vond de seizoensexcursie plaats rondom het Buitengoed Geul & Maas, (voorheen Landgoederenzone) in Maastricht Noord op zondag 19 maart De aankondiging voor deze excursie was prima geregeld via de Nieuwsflits en een interview op L1 in het programma Limburgs Land van Ger Houben. Telefoontjes kwamen binnen voor nadere informatie. Dat zal dan wel druk worden, dacht ik. Maar toen ik zondagmorgen opstond en naar buiten keek regende het. Inderdaad, de regen was de spelbreker die een grote deelname voor de excursie in de weg stond. Degenen die wel aanwezig waren werden verrast, net zoals wij natuurgidsen. Hoe dat kwam? Lees snel verder en wandel digitaal mee. Vanaf station Maastricht Noord lopen we gezamenlijk met paraplu s door de oude beukenlaan richting kasteel Vaeshartelt.

2 De gemeente Maastricht is voornemens deze prachtige beukenlaan te kappen, dat toch een historisch natuurmonument is. Of dat uiteindelijk gebeurt valt nog te bezien vanwege de vele protesten. We komen even verder uit op de weg naar Weert en zien vanuit de verte al dat de schermen zijn geplaatst voor de paddentrek. We staan stil bij de jonge takken van de gladde iep waar mooie kurklijsten (vleugelvormige uitstulpingen) te zien zijn. Ze spelen mogelijk een rol om vraat te voorkomen. Ook bij de kardinaalsmuts en amber-boom zie je deze kurklijsten. Wat we ook zien is een pas gekapte grote eikenboom. Er is nu een gat in de laan van majestueuze eikenbomen. Volgens ons is deze boom gezond gekapt. Waarom dat gebeurd is gaan we uitzoeken, want dat past niet en is al helemaal vreemd vlak voor de Nationale Boomfeestdag op 22 maart a.s. Vlak bij deze plek zien we het beekje het Geley (of is het soms de Gelei?) onder de weg doorstromen richting de vijvers van Vaeshartelt. Het was voor Riekie Notten en mij een grote uitdaging om te achterhalen hoe dit beekje nu daadwerkelijk loopt en hoe dit met andere beken in verbinding staat. Maar nu eerst een korte uitleg over de rol van al deze beken zoals de Geul, de Kanjel en het eerder genoemde Geley. De kastelen die in de middeleeuwen in het gebied van de Landgoederenzône werden gebouwd, behoren tot het type van de waterburcht. De grachten werden gevoed door de eerder genoemde Geul, het Geley en de Kanjelbeken. De waterlopen vormen een logische schakeling tussen de landgoederen. De Geul voedde ooit de gracht van het kasteel Hartelstein en het Geley, een aftakking van de Geul, voedt nog steeds Kruisdonk, Vaeshartelt en Meerssenhoven. De Kanjelbeken zorgen voor de watertoevoer van Geusselt, Severen, Petit Suisse, Betlehem, Jeruzalem en Borgharen. We beperken ons tijdens deze excursie tot het Geley dat in de Middeleeuwen werd gegraven als molenbeek voor de Kruismolen. Deze molen stond onder het gezag van de Proosdij van Meerssen die ter plaatse van de Villa Kruisdonk heeft gelegen. De ligging van de landgoederen werd niet alleen bepaald door de loop van de kleine beken, maar ook door de hoogteligging in het landschap, omdat immers een brede strook in het midden van het gebied als overstromingsgebied van de Maas diende. Na deze uiteenzetting vervolgen we onze wandeling. Voordat we bij het landhuis van Klein Vaeshartelt komen, bekijken we het gietijzeren wegkruis op de kruising. Onder het kruis staat de tekst: nestor Martin Na wat puzzelen denken we dat het de maker is van het kruis. In die jaren stond alleen in Engeland een fabriek die dit soort kruisen maakte. Wie het zekere antwoord weet, mag het ons laten weten.

3 Klein Vaeshartelt is een mooi landhuis dat nog in goede staat is. Het is in 1857 gebouwd in opdracht van de papierfabrikant Schrammen naar een ontwerp van de architect Wilhelm Wickop. In 1861 kocht Petrus Regout deze villa. De omringende tuinaanleg in landschapsstijl dateert uit de eerste helft van de 20 e eeuw. Deze aanleg kwam tot stand in opdracht van de toenmalige bewoners, de familie Lhoëst. Aan dezelfde kant iets verderop ligt een dubbele dienstwoning uit 1899 die recentelijk is gerenoveerd. Schuin tegenover Klein Vaeshartelt zien we achter de in verval zijnde smeedijzeren hekwerken Villa Sonnevang. Dit landhuis kan een flinke opknapbeurt gebruiken. Het hoofdgebouw bestaat uit een nagenoeg vierkante villa waarachter dienstgebouwen liggen. De parkachtige tuin is omzoomd door een aarden wal. Waarvoor die dient weten we niet. Voor de privacy soms? Bij het begin van het gehucht Weert slaan we tussen de woonhuizen linksaf. We komen op een paadje dat ons langs de dienstgebouwen en het park van villa Sonnevang leidt. We lopen langs de landerijen en kijken vol bewondering naar de schietwilgen met hun vele stammen en naar de hazelaar.

4 Dan zien we kasteel Meerssenhoven in de verte liggen. We houden de pas er goed in, terwijl het inmiddels al lang is opgehouden met regenen. Als we het park van Meerssenhoven binnenlopen worden we begroet door de vele bloeiende bosanemonen, sneeuwklokjes, speenkruid en het ontluikende daslook. Vol verrassing kijken we naar een theekoepel in de vorm van een Indiase Chhatritempel in Mogol-architectuur. Mogol-architectuur is een mengvorm van islamitische en hindoe-architectuur en werd ontwikkeld in het Mogolrijk in de zeventiende eeuw in India en Pakistan.

5 Nog verrassender is dat in het midden van de koepel de Heilige Antonius staat. Meerdere religies bij elkaar. Mooier kan het niet zijn, toch? Vanuit de theekoepel lopen vijf lanen, deels met eiken beplant, in een halve stervorm. We kijken door een grote lindelaan naar de achterkant van het kasteel. De nieuwgierigheid neemt toe bij het zien van het prachtig gerenoveerde kasteel. We lopen langs de tuin richting de voorkant van kasteel Meerssenhoven. Door het poortgebouw lopen we naar binnen en kijken naar het prachtige kasteel met een rijke historie. Het voert te ver om hier de hele historie toe te lichten. Plotseling worden we aangesproken door de heer Dries Engelen, beeldend kunstenaar, die in de paardenstal woont. Hij nodigt ons uit om een kijkje te nemen in zijn tot huis omgebouwde paardenstal. Vol verbazing kijken we naar het interieur dat doet denken aan het Alhambra in Granada. Met open mond luisteren we naar zijn verhaal. Zijn verhaal dat de paardenstal vroeger het mooiste gedeelte van het kasteel was geloven we direct als we de prachtige bouwstijl zien. Zeker met zijn toelichting dat de paarden vroeger te vergelijken waren met de Ferrari s van nu. Men was er zuinig op! Als we weer buiten komen, kijken we elkaar aan en zeggen unaniem: wat indrukwekkend. Dit stond niet gepland in onze wandeling en dus ook niet in ons tijdschema. Tijd om in versnelde pas weer naar het vertrekpunt te gaan. Daar aangekomen krijgen de deelnemers nog een drinkfles van Buitengoed Geul & Maas aangeboden. Napratend over de vele verrassingen tijdens deze excursie nemen we afscheid van elkaar. Iedereen kijkt weer uit naar de volgende wandeling, op zondag 18 juni a.s. in het Buitengoed Geul & Maas. Waar die naar toe gaat, blijft nog een verrassing! Wil Lemmens, IVN Natuur- en Landschapsgids Meerssen