Verslagjaar Mw. Prof. Dr. E. de Bruijn. d.d

Transcriptie

1 Verslagjaar 2011 Naam lectoraat Lectoraat Beroepsonderwijs Research Group Vocational education Looptijd tot (eerste termijn); tot (tweede termijn) Naam kenniscentrum Kenniscentrum Educatie / Research Centre for Education Omvang 0,6 fte Naam lector Mw. Prof. Dr. E. de Bruijn d.d

2 I. Algemeen 1. Ontwikkelingen en/of wijzigingen in het kennis- of beroepsdomein waarop de lector werkzaam is en de wijze waarop deze in het lectoraat doorwerken en de verhouding van het lectoraat tot het kenniscentrum en de speerpunten van de HU. De inhoudelijke kern van het lectoraat betreft het leren van leerlingen in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en de begeleiding van dat leren door docenten en praktijkopleiders. De opleiding en professionalisering van de docenten voor en in het vmbo en het mbo is zeer versnipperd en weinig transparant. De docenten in het (v)mbo dienen wettelijk dezelfde bevoegdheid te hebben als voor de onderbouw van het algemeen voortgezet onderwijs, maar hun rol, taak en professionaliteit is een andere. Voor een aantal specifieke beroepsgerichte vakken zijn er aparte opleidingstrajecten en zijn ook andere kwalificeringtrajecten mogelijk. Voor de algemene vakken, die in het beroepsonderwijs echter in relatie staan tot de beroepsvoorbereiding, is dat niet het geval. Tot voor kort besteden de reguliere, algemene lerarenopleidingen weinig tot geen aandacht aan het opleiden voor het beroepsonderwijs terwijl veel van de afgestudeerde bachelors in het vmbo of het mbo gaan werken. Voor de kwaliteit van het beroepsonderwijs is deze geringe aandacht niet bevorderlijk. Versterking van het beroepsonderwijs heeft een rechtstreekse relatie met verhoging en behoud van de kwaliteit van de docent. Gedurende de looptijd van de eerste termijn van het lectoraat is alleen maar meer aandacht gekomen voor vormgeving en kwaliteit van het ontwikkelen van beroepsmatige competentie in de context van initieel beroepsonderwijs en de rol van de opleider (docent, praktijkopleider) daarbij. Die aandacht is er vanuit het beleid (internationaal, landelijk en lokaal), vanuit de scholen en instellingen zelf (vmbo, mbo en hbo), vanuit de media en vanuit de deelnemers en hun ouders. Kennis daarover wordt nog maar mondjesmaat door kennisinstellingen ontwikkeld (universiteit dan wel andere kennisinstellingen) en de kennis die er is, staat nog op grote afstand van de dagelijkse praktijk in het beroepsonderwijs. Het opereren in de driehoek onderwijs-onderzoek-professionele praktijk is in de openbare les van juni 2008 verder handen en voeten gegeven (tweede luik, pagina 24-30). De daar ontvouwde werkwijze die als kern de verbinding heeft tussen kennisontwikkeling enerzijds en professionalisering en innovatie anderzijds, is tijdens de eerste termijn ook in concrete projecten vormgegeven. Projecten worden mede gedefinieerd vanuit een kennisvraag van een opleiding/instituut. Docenten vanuit de opleiding werken aan een antwoord op deze kennisvraag met behulp van het lectoraat, maar stevig verbonden aan het opleidingsinstituut zodat er sprake is van doorwerking van ontwikkelde inzichten. In een groter project zoals Professional in Beeld proberen groepen docenten hun opleidingspraktijk een stapje verder in de gewenste richting te brengen en onderzoek is daarbij een hulpmiddel. Deze manier van werken sluit naadloos aan bij de uitwerking van het werken in de driehoek zoals deze in hoofdstuk 3 van de Kadernotitie Programmering Kenniscentrum Educatie is uitgewerkt. Ook in 2011 zijn op deze manier zo n hbo-docenten (het merendeel van de FE, enkele van andere faculteiten) verbonden geweest aan het lectoraat. Door de aard van de projecten (vaak gekoppeld aan innovatie) hebben zij ieder voor zich weer andere collega s in kennis gebracht met inzichten vanuit het lectoraat. Ondanks het streven om steeds zowel te werken aan meer generieke kennisopbrengsten (toevoeging aan wat we al weten) en aan antwoorden op specifieke vragen van een opleiding, instelling, is steeds meer een verschuiving naar het tweede type projecten te zien. De koppeling aan kennisvragen van de opleidingsinstituten en de professionele praktijk houdt regelmatig in dat er vooral sprake is van werken met en toepassen van de kennis die er reeds is. Een andere verschuiving is dat waar in aanvang van de eerste termijn ook extern onderzoek werd uitgevoerd dat aan reguliere kwaliteitsstandaarden moest voldoen, gedurende de tijd steeds vaker onderzoeken worden uitgevoerd door docent-onderzoekers die het vak van onderzoeker nog (volledig) moeten leren. Tijdens de eerste termijn heeft het lectoraat een flinke druk ervaren vanuit de faculteit zelf maar ook vanuit de andere faculteiten en de hogeschool algemeen, om op basis van de expertise van het lectoraat met betrekking tot beroepsopleidingen ook kennisvragen van de eigen hboopleidingen ter hand te nemen. Dat is niet verwonderlijk omdat het hier eveneens gaat om beroepsonderwijs gericht op het opleiden van professionals voor de beroepspraktijk, veelal overi

3 gens ook voor een heterogene studentenpopulatie en met dezelfde noodzaak om theorie en praktijk te integreren, formele kennis en ervaringen te verbinden en te verdiepen. Het lectoraat opereert in die zin vanuit een tweeledig perspectief: FE-HU vormen de interne omgeving onderwijs (verbinding tussen onderwijs en lectoraat) maar ook de beroepspraktijk (de afnemers). Dit resulteerde in 2010 in een positionering van de HU-brede onderzoekspoot van Sirius in het lectoraat maar ook in een ontwikkeltraject van promotieonderzoek over de onderwijskundige kwaliteit van de eigen hbo-opleidingen. In 2011 is in vervolg op deze ontwikkelingen een aanvraag voor continuering van het lectoraat geformuleerd (en goedgekeurd) waarbij sprake is van: een sterkere focus op professionalisering zowel als het gaat om onderzoeksmatig denken en kijken als om het werken met de kennis over leren en begeleiden in het beroepsonderwijs. een sterkere focus op vraagstukken over de kwaliteit van leren en begeleiden in beroepsopleidingen uitgaande van het ontwikkelen van beroepsmatige competentie met een stevige kennisbasis en uitgaande van heterogeniteit van de leerling/studentpopulatie. naast continuering van de aandacht voor deze vraagstukken in het mbo (en zo mogelijk de beroepsgerichte leerwegen in het vmbo), een sterkere focus voor deze vraagstukken in de eigen hbo-opleidingen. Deze focusbepaling past bij de ontwikkeling van het kenniscentrum dat als geheel steeds meer gericht is op kwaliteitsverbetering van de FE-opleidingen en versterking van de kwaliteit van de opleider in het educatieve domein. Sleutelbegrippen zijn daarbij zijn werken met de kennis, dat wil zeggen dat curricula en docenthandelen gebaseerd zijn op en gebruik maken van actuele kennis uit onderzoek en wetenschap, en onderzoeksmatig werken, dat wil zeggen dat docenten systematisch reflecteren op hun handelen. Een belangrijke ontwikkeling in 2011 is dat het kenniscentrum het initiatief heeft genomen voor het ontwikkelen van een breed en gevarieerd professionaliseringsaanbod op het gebied van onderzoeksvaardigheden van het FE-docentenkorps in relatie tot het ontwikkelen van leerlijnen onderzoek in de opleidingen. In de toekomst meent het kenniscentrum educatie in het verlengde hiervan ook een bijdrage te kunnen leveren aan een kwaliteitsimpuls van het HU-docentenkorps als geheel. Voor het lectoraat beroepsonderwijs zien we dit hierna ook terug bij de activiteiten onder 4) professionele praktijk en 5) onderwijs en scholing (die voor het educatieve domein niet makkelijk te onderscheiden zijn). Aansluiting op het HU-speerpunt werken en leren in de wijk komt wat betreft het lectoraat beroepsonderwijs vanuit verschillende invalshoeken tot stand: vanuit ROC Midden Nederland participeert een docent in de kenniskring en levert een bijdrage aan het onderzoek op het terrein van hybride leeromgevingen in het beroepsonderwijs (d.w.z. de verbeterde afstemming tussen leren op school en leren op de werkplek en met name ondersteuning van het bij elkaar komen van het geleerde in verschillende contexten). Op die manier kan ontwikkelde kennis vanuit het lectoraat worden toegepast in opleidingen voor Utrechtse jongeren in Utrechtse wijken, hetgeen kan aansluiten bij het HU-speerpunt leren en werken in de wijk. Verder trekt één van de docent-onderzoekers (vanaf september is zij een van de promovendi) de werkgroep talentontwikkeling via het (v)mbo van de Utrechtse Onderwijsagenda. Door deze werkwijze komt een directe link tussen kennis vanuit het lectoraat en de (V)MBO-scholen tot stand. Daarnaast is de lector betrokken bij de uitwerking van het HU-speerpunt zorg en technologie, dat door de FG wordt uitgewerkt. 2. Ontwikkelingen en/of wijzigingen in de wijze waarop het lectoraat is ingebed in de regionale, de nationale en internationale kennisinfrastructuur en de wijze waarop dit doorwerkt in het lectoraat. De inbedding in de regionale, nationale en internationale kennisstructuur is niet fundamenteel veranderd. Zie de hoofdstukken 4, 5 en 6 voor een specificatie 3. De bijdrage in kwalitatieve termen van het lectoraat aan het domeinen professionele praktijk, onderwijs en scholing en wetenschap/onderzoek. In het onderstaande staat de bijdrage van het lectoraat aan elk van de domeinen op hoofdlijnen vermeld. Onder 4, 5 en 6 is de output gespecificeerd

4 II. Personele bezetting Aantal gepromoveerden Categorie Totaal aantal Totaal fte s 1. Lectoren 1 0,9 fte* 1 2. Docenten en andere onderzoekers 4 3 werken aan voucher aanvraag 4 voor het project Professional in Beeld 4 voor het project Sirius Deze 11 medewerkers worden niet door het lectoraat betaald 3. Promovendi 4. Ondersteuning 5. Studenten 1,95 fte 0,8 fte 1,6 fte 1,3 fte *0,6 fte lectoraat HU, 0, 1 fte buiten het lectoraat, 0,2 fte hoogleraarschap UU, (zie ook bij III, de opmerkingen bij gerealiseerde inkomsten voor onderzoek) Tabel 2. Personele bezetting (januari 2011) Naam + titel Functie (lector, docenten en andere onderzoekers, ondersteuning; voor promovendi zie tabel 3) fte 1. Prof.dr. P.C.J. de Lector 1 0,9 fte Bruijn 2. Drs. C.D. Burger Hogeschooldocent 1 0,4 fte 3. C.A. van Leeuwen, Hogeschooldocent 2 0,3 fte Med 4. Dr. H. Schaap Onderzoeker (in Opleiding) 0,3 fte 5. K. Swierts, MSc Adviseur 4, onderzoeker 0,95 fte Tabel 3. Promotietrajecten Zie overzicht Tabel 4. Deelnemende studenten Titel onderwijs of onderzoek Aantal studenten Startdatum Einddatum 1. Onderzoek in de bacheloropleidingen Instituut 2 1/11/2010 1/5/2011 Archimedes, nulmeting 2. Pilot beroepsproduct in kader project onderzoek in bacheloropleidingen, Instituut Archimedes 4 1/9/2011 1/7/

5 III. Gerealiseerde inkomsten voor onderzoek Tabel 5. HBO-raad: Gerealiseerde inkomsten lectoraat Beroepsonderwijs; Zie hiervoor het financiële overzicht voor de FE, bron jaarrapportage 2011, Verantwoording onderzoeksgelden per Lectoraat. Gerealiseerde inkomsten in K Rijksbijdrage SIA/RAAK Nationaal Internationaal Overig ) ingrepen zijn de financiële stromen in het kader van de 0.2 fte leerstoel van de lector aan de UU vanwege de Stichting Max Goote Bijzondere Leerstoelen. In totaal betreft dit salariskosten en 5174 materiële kosten. 2) inbegrepen zijn de financiële stromen ter bekostiging van de 0.1 fte aanstelling van de lector die buiten het lectoraat tweede termijn (vanaf 1 juli) valt. In totaal betreft dit 5819 salariskosten. 3) buiten beschouwing hierin is de inzet van docent-onderzoekers die via andere kostenplaatsen lopen, met name het Sirius-onderzoeksprogramma (4 onderzoekers) en onderzoeksprogramma Professional in Beeld (4 onderzoekers). 4) het lectoraat wordt ondersteund via een jaarlijkse subsidie (25.000) van de Stichting Nederlands Instituut voor de Beroepskeuze (N.I.B.). 5) De periode tussen de twee lectoraatstermijnen (1 februari 2011 en 1 juli 2011) kende geen financiering anders dan via projectgelden IV. Output domein professionele praktijk A. Publicaties 1) Brink, S. van den, Heusdens, W., Laarschot, M. van de, Pfaff, A. (2011). Profilering van de docent beroepsonderwijs. Utrecht: Kenniscentrum Educatie, Hogeschool Utrecht. ents/fe/lectoraat%20beroepsonderwijs/onderzoeksrap%20profilering%20docent %20beroepsonderwijs.ashx 2) Enthoven, M., & de Bruijn, E. (2011). Condities voor schoolsucces: het ontwikkelen van een routekaart voor een doorlopende leerweg vmbo-mbo. In K. van der Wolf & P. Huizinga (redactie), Het Nederlandse beroepsonderwijs: valt daar iets aan te doen? (pp ). Antwerpen/Apeldoorn: Garant. 3) Laarschot, M. van de, & Heusdens, W. (2011). Training Reflective Practitioner. Beschrijving van een training gericht op het verbeteren van de eigen onderwijspraktijk op basis van kritische reflectie en onderzoeksmatig handelen. Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie, Lectoraat Beroepsonderwijs (interne publicatie; CD-ROM Professional in Beeld, aanbod aan scholenveld). 4) Schaap, H., van Volkhoven, H., Swierts, K., & de Bruijn, E. (2011). Het lerend vermogen van leerwerkgemeenschappen. Utrecht: Kenniscentrum Educatie, Hogeschool Utrecht. ts/fe/lectoraat%20beroepsonderwijs/onderzoeksrap%20lerend%20vermogen.ashx 5) Winkel, G. van & Swierts, K. (2011). Doorstroom mbo-ers naar het hbo. Twee onderzoeken naar succes- en faalfactoren in de aansluiting mbo-hbo-lerarenopleidingen. Utrecht: Faculteit Educatie, Hogeschool Utrecht (pdf publicatie)

6 B. Netwerken en relaties Regio Utrecht, landelijk, internationaal 1. Regionaal: ROC s en vmbo s, relatie werkgroepen Utrechtse Onderwijs Agenda, regionaal samenwerkingsverband lerarenopleidingen; vanuit 3 ROC s wordt actief geparticipeerd in de kenniskring waarbij 1 ROC-medewerker (ROC Midden Nederland) een klein deelonderzoek verricht binnen een van de promotietrajecten (Heusdens, Hybride leeromgevingen in het beroepsonderwijs) en binnen het ROC de ontwikkelde kennis verspreidt. 2. Landelijk: Expertisecentrum Beroepsonderwijs, MBO-raad, OCW divisie BVE, diverse ROC s en Hogescholen, beroepsvereniging docenten mbo; consortium Vakcollege (vmbo en mbo); Het Platform Beroepsonderwijs, lerarenopleidingen, VELON; Onderwijsraad, Politieonderwijsraad C. Lezingen / presentaties / symposia / workshops 1) Bruijn, E. de (16 maart 2011). Jongleren op het grensvlak van meerdere werelden: de docent beroepsonderwijs. Inleiding bij de oprichtingsvergadering van de beroepsvereniging docenten mbo. Utrecht: ROC Midden Nederland. 2) Bruijn, E. de (2011). Het lerend vermogen van leerwerkgemeenschappen. Lezing. VE- LON Congres Maart Noordwijk. 3) Brink, S. van den, & Pfaff, A. (maart 2011). Literatuuronderzoek Vakmanschap docentberoepsonderwijs. Lezing VELON Congres Maart Noordwijk. 4) Heusdens, W., & Laarschot, M. van de (maart 2011). Vakmanschap vmbo-docent in beeld. Workshop VELON Congres Maart Noordwijk. 5) Eindconferentie Professional in Beeld 13 oktober Zie: PiB%20Conferentie.aspx 6) Heusdens, W., & Laarschot, M. van de (november 2011). Portraits of teachers in prevocational secondary education. How do teachers put their profession into practice and what do these findings imply for the determination of craftsmanship and for teacher training? Workshop EAPRIL (European Association for Practitioner Research on Improving Learning in education and professional practice) Nijmegen: HAN. In kader van de projecten Sirius en met name Professional in Beeld (zie hieronder), die bestaan uit brede samenwerkingsverbanden van partners, worden workshops, inleidingen, bijdragen verzorgd. Daarnaast is voor de professionele praktijk, inclusief faculteit en hogeschool breed, een tweetal digitale Nieuwsbrieven gemaakt met informatie over activiteiten van het Lectoraat en ontwikkelde kennis. De reacties op de Nieuwsbrief zijn positief. Alle nieuwsbrieven staan ook als downloads op de website van het lectoraat

7 D. Projecten Naam Onderwerp Periode Output in Professional in Beeld, samenwerkingsverband Faculteit Educatie, 3 vmbo-scholen en hun regionale partners (bedrijven en ROC s). Innovatieproject gericht op het expliciteren van het vakmanschap van de docent beroepsonderwijs en het ontwikkelen van opleidings- en professionaliseringsactiviteiten. Het onderzoeksprogramma is ondersteunend en evaluatief. januari 2008 juni 2011 Eindconferentie oktober 2011 Eindaudit Januari 2012 Hard: tussentijdse onderzoeksverslagen en eindrapportages die teruggelegd worden naar samenwerkingspartners (spiegelen). VELON-conferentie: verspreiding inzichten naar lerarenopleiders. Eindconferentie Utrecht: verspreiden inzichten naar regionale professionele praktijk. International: verspreiden inzichten via conferentie practitioners research. Zacht: professionalisering systematisch innoveren, systematisch kijken naar gevolgen van handelen, schoolontwikkeling, thematiek bespreekbaar maken. 2. Sirius HU, hogeschoolbreed project Innovatieproject gericht op realiseren van meer uitdagend hoger beroepsonderwijs binnen de HU en het opleiden van excellente aankomende hboberoepsbeoefenaren. Het onderzoeksprogramma is ondersteunend en evaluatief. januari 2010 december 2013, Nb vanaf 1 september 2011 betrokkenheid op afstand via inzet van twee lectoraatmedewerkers. Hard: professionalisering team, werving nieuwe docent-onderzoekers vanwege wegvallen onderzoekers; onderzoeksprogramma nader geformuleerd. Drie interne onderzoeksrapportages (literatuurstudie, verslag casestudies en monitorverslag). Zacht: meedenken met innovatieaanpak vanuit een onderzoeks-perspectief in de faculteiten en op HU-niveau; ontwikkeling van concept learning communities in het kader van systematisch innoveren. 3. Onderzoek mbo-hbodoorstroom onderwijsberoepen Onderzoek naar ervaringen en inzichten met betrekking tot doorstroom binnen samenwerkingsverband lerarenopleidingen; Monitor AD-trajecten Instituut Archimedes (IA). maart februari 2011 Eindverslag. Verspreiden inzichten in HU (werkgroep mbo-hbo). V. Output domein onderwijs en scholing Nb onderscheid tussen domein professionele praktijk en domein onderwijs en scholing is lastig omdat het onderwijs van de HU ook de professionele praktijk is van het lectoraat beroepsonderwijs. Het onderzoeksproject in het kader van het Siriusproject is daarom onder de vorige categorie geplaatst net zoals het project Professional in Beeld dat ook gericht is op de lerarenopleiding. In deze categorie onderwijs en scholing zijn wel de twee projecten geplaatst die samen met Instituut Archimedes worden uitgevoerd

8 A. Publicaties Het gaat hier in eerste instantie om werken met de kennis die binnen de andere twee domeinen bestaan en gegenereerd worden. Wel worden interne publicaties/verslagen gerealiseerd waarmee verder gewerkt kan worden. In 2011 zijn vanuit de eerste twee projecten verslagen van de nulmeting intern beschikbaar gesteld: Burger, C. (oktober 2011). Opleiden voor beroepsonderwijs. Utrecht: Hogeschool Utrecht, Lectoraat Beroepsonderwijs (interne publicatie). Leeuwen, C. van (december 2011). Onderzoek in de bacheloropleidingen Instituut Archimedes. Stand van zaken in studiejaar Utrecht: Hogeschool Utrecht, Lectoraat Beroepsonderwijs (interne publicatie). In het kader van het innovatiearrangement Professional in Beeld is ook opleidingsmateriaal ontwikkeld. Beeldmateriaal uit het onderzoek is beschikbaar voor de lerarenopleiding en de scholen als opleidings- en professionaliseringsmateriaal. Zie ook: 0Conferentie.aspx B. Netwerken en relaties Hier is met name het interne netwerk van belang (het relevante netwerk mbt de professionele praktijk is al omschreven bij het vorige domein). Het Lectoraat heeft vooral sterke contacten met de tweedegraads lerarenopleidingen binnen de Faculteit Educatie. Dit ligt in het verlengde van de opdracht van het Lectoraat om bij te dragen aan opleiden en professionaliseren van docenten beroepsonderwijs. Met de andere opleidingen in de Faculteit Educatie zijn de banden wat minder sterk maar zowel vanuit Seminarium van Orthopedagogiek als vanuit Instituut Theo Thijssen zijn docenten verbonden aan de kenniskring van het lectoraat. Verder participeert de lector in het facultaire beleidsteam onderwijs verbonden aan de portefeuillehouder onderwijs. Binnen de hogeschool zijn contacten met nagenoeg alle faculteiten, dit netwerk is via het Siriusproject versterkt maar was altijd al aanwezig vanwege gegeven dat de expertise van het lectoraat ook relevant is voor de HU-opleidingen (zijnde beroepsonderwijs). Rond de beide projecten door en voor Instituut Archimedes zijn klankbordgroepen geformuleerd en acties ontwikkeld om ontwikkelde inzichten onder de aandacht te brengen. I Najaar 2011 is de lector actiever betrokken bij de samenwerking van de vier educatieve faculteiten (de 4 F-en). De lector denkt mee over de ontwikkeling van een master expert beroepsonderwijs voor vmbo, mbo- en hbo-docenten gericht op inhoudelijke/vakmatige verdieping voor docenten in het technisch, economisch en gezondheidszorg en welzijn beroepsonderwijs. De lector is beoogd dragend lector. C. Lezingen / presentaties / symposia / workshops Het lectoraat heeft een grote kenniskring van circa 30 leden. Daarvan waren in 2011 circa 8 leden afkomstig van de externe samenwerkingspartners (5 uit kennisinstellingen en 3 uit ROC s) en ruim 20 afkomstig uit de eigen hogeschool, een paar uit andere faculteiten en de meerderheid uit de eigen faculteit. Met deze kring zijn 3 bijeenkomsten geweest waarin kenniscirculatie centraal staat, kennis van binnen en buiten wordt aan elkaar gespiegeld, kenniskringleden zijn elkaars critical friend. Daarnaast zijn door en voor kenniskringleden een aantal zogenaamde leren en ervaren bijeenkomsten uitgevoerd op het (kennis)domein van het lectoraat. Er zijn wetenschappelijke artikelen bestudeerd in kleine groepjes en er zijn ervaringen uitgewisseld rond opleiden in het beroepsonderwijs, de kwaliteit van de docent beroepsonderwijs, het handelingsrepertoire van de opleider in beroepsopleidingen, de betekenis van inzichten vanuit hersenonderzoek en het doen van praktijkgericht onderzoek. In dat kader is ook een excursie georganiseerd naar een project met een geïntegreerde leeromgeving bij een ROC. Verder is vanuit het project Professional in Beeld (zie eerste project bij Professionele praktijk) een onderzoekslunchlezing gehouden voor medewerkers van de Faculteit

9 D. Projecten Naam Onderwerp Periode Output in Opleiden voor beroepsonderwijs (project door en voor Instituut Archimedes) Doorlichting curriculum tweedegraads lerarenopleidingen op dit punt en monitoren, ondersteunen en evalueren herontwerp opleidingen op dit punt 1 september 2010 tot 1 september 2014 Verslag nulmeting Opzet vervolgonderzoek Participatie expertgroep ronde dit beleidspunt. 2. Onderzoek door studenten naar beroepsonderwijs (project door en voor Instituut Archimedes) Doorlichting van het curriculum van de tweedegraads lerarenopleidingen op dit punt. Onderzoeksopdracht voor studenten ontwikkelen en vormgeving van kenniskring studenten 1 november 2010 tot 1 november 2014 professionalisering, thema onder aandacht in opleidingen, inbedding project in Instituut Archimedes Verslag nulmeting Opzet pilot onderzoek studenten, beroepsproduct nieuwe stijl en Siriusaanbod. Start pilot in september 4 studenten en 2 begeleidende docenten. 3. Pre-promotietraject FEmedewerkers 4. Professionalisering onderzoeksvaardigheden FE-docenten Professionalisering Opzet werkwijze en inbedding in Instituut Archimedes Dragend lector Doorlopend Na positieve evaluatie van de pilot pre promotietraject (een initiatief van de lector in samenwerking met voormalig IVLOS) heeft de FEdirectie het besluit genomen dat dit traject vanuit het kenniscentrum aangeboden kan worden in het kader van het professionaliseringsbeleid waarbij de leergang een iets bredere oriëntatie kent op onderzoek. Samen met het Centrum voor Onderwijs & Leren van de UU is een maatwerktraject ontwikkeld bestaande uit drie fasen. Via de directies van de onderwijsinstituten zijn FEmedewerkers aangemeld. In de tweede helft van 2011 is het traject verder ontwikkeld en verankerd. De inzet is een jaarlijks aanbod te doen. doorlopend Mede vormgeving en uitvoering FE-professionaliseringsprogramma "praktijkgericht onderzoek" bedoeld voor alle FE-docenten. 5. Professionalisering op het gebied van toetsing en beoordeling Vanaf medio 2011 Interne studiedagen voor onderwijsinstituten; diverse advisering - 9 -

10 VI. Output domein wetenschap/onderzoek A. Publicaties (NB 8 en 9 vanuit lectoraat, 6 vanuit lectoraat en UU-leerstoel, rest vanuit UU-leerstoel) 1) Schaap, H., de Bruijn, E., van der Schaaf, M., Baartman, L., Kirschner, P. (2011). Explicating Students Personal Professional Theories in Vocational Education through Multimethod Triangulation. Scandinavian Journal of Educational Research, 55, , doi: / ) Baartman, L.K.J., & de Bruijn, E. (2011). Integrating knowledge, skills and attitudes: Conceptualizing learning processes towards vocational competence. Educational Research Review, 6, , doi: /j.edurev ) Schaap, H., van der Schaaf, M., & de Bruijn, E. (2011). Development of Students' Personal Professional Theories in Senior Secondary Vocational Education. Evaluation & Research in Education, 24(2), , doi: / ) Sturing, L., Biemans, H., Mulder, M., & de Bruijn, E. (2011). The Nature of Study Programmes in Vocational Education: Evaluation of the Model for Comprehensive Competence-Based Vocational Education in the Netherlands. Vocations and Learning: Studies in vocational and professional education, 4, , doi: /s ) Huijts, P. M., de Bruijn, E., & Schaap, H. (2011). Revealing Personal Professional Theories. Quality & Quantity, 45, , doi: /s z 6) Zitter, I., de Bruijn, E., Simons, R.J, & ten Cate, O. (2011). Adding a design perspective to study learning environments in higher professional education. Higher Education, 61, , doi: /s ) De Bruijn, E., & Leeman, Y. (2011). Authentic and self-directed learning in vocational education: challenges to vocational educators. Teaching and Teacher Education, 27, , doi: /j.tate ) Glaudé, M., van den Berg, J., Verbeek, F., & de Bruijn, E. de (2011). Pedagogischdidactisch handelen van docenten in het middelbaar beroepsonderwijs. Literatuurstudie. Utrecht/ s-hertogenbosch: Expertisecentrum Beroepsonderwijs. dactisch%20handelen%20def.pdf 9) Glaudé, M., Breetvelt, I., van den Berg, J., & de Bruijn, E. (2011). Pedagogischdidactisch handelen van docenten in het middelbaar beroepsonderwijs. Beschouwing van de stimulated recall-methode. Utrecht/ s-hertogenbosch: Expertisecentrum Beroepsonderwijs; actisch%20handelen%20stimulated%20recall%20methode%20def.pdf B. Netwerken en relaties Regio Utrecht, landelijk, internationaal Regionaal: Universiteit Utrecht, diverse faculteiten en instituten. Landelijk: Kenniskring Lectoren/hoogleraren beroepsonderwijs; Forum voor Praktijkonderzoek; verschillende universiteiten en hogescholen; Vereniging voor Onderwijsresearch (VOR), Divisie Beroepsonderwijs Bedrijfsopleidingen van de VOR; ICO, landelijke onderzoeksschool onderwijskunde, NWO-PROO, Expertisecentrum Beroepsonderwijs, IVA, Open Universiteit, Kohnstamm Instituut Internationaal: European Educational Research Association (EERA), Network vocational education and training EERA; European Association Learning and Instruction (EARLI); Special Interest Group EARLI Learning and Professional Development; EAPRIL, Universiteit Regensburg

11 C. Lezingen / presentaties / symposia / workshops (NB alleen 2 mede vanuit Lectoraat, rest vanuit UU-leerstoel) 1) Schaap, H., van der Schaaf, M., & de Bruijn, E. (2011). Stimulating the development of students personal professional theory through contingent modelling. Paper presented at the European Conference on Educational Research (ECER) Berlin, Germany: Freie Universität. 2) Schaap, H., de Bruijn, E. de, & Baartman, L. (2011). Learning in hybrid learning environments in vocational and professional education; a review. Paper presented at the European Conference on Educational Research (ECER) Berlin, Germany: Freie Universität. 3) Koopman, M., & de Bruijn, E. (2011). Classificeren van krachtige leeromgevingen in het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs. Paper gepresenteerd op de Onderwijsresearchdagen (ORD) 2011, Maastricht. 4) Sturing, L., Biemans, H., Mulder, M., & de Bruijn, E. (2011). De bruikbaarheid en methodologische kwaliteit van de Matrix voor competentiegericht beroepsonderwijs. Paper gepresenteerd op de Onderwijsresearchdagen (ORD) 2011, Maastricht. 5) Schaap, H., de Bruijn, E, & van der Schaaf, M. (2011). Stimuleren van de ontwikkeling van persoonlijke werktheorieën door contingent modelling. Paper gepresenteerd op de Onderwijsresearchdagen (ORD) 2011, Maastricht. D. Projecten Naam Onderwerp Periode Output in Samenwerking Expertisecentrum Beroepsonderwijs in het kader van de programmalijn Effectief Beroepsonderwijs Programmaontwikkeling publieke taak ECBO Onderzoek pedagogischdidactisch handelen van docenten in het middelbaar beroepsonderwijs Doorlopend, structurele samenwerking met bijdrage aan verschillende onderzoeksprojecten Twee publicaties (zie hiervoor 8 en 9); vormgeving van vervolgonderzoek; voorzitter begeleidingscommissie vervolgonderzoek (cie bestaat uit onderzoekers, professionele praktijk en lerarenopleidingen) 2. Promotieonderzoek gekoppeld aan het Innovatiearrangement Hybride leeromgevingen in het beroepsonderwijs in samenwerking met ROC s en ECBO Het begrijpen van leerprocessen in krachtige leeromgevingen in het mbo: leeractiviteiten en leeruitkomsten van studenten en begeleidingsstrategieën van docenten 2007 werken aan inbedding; 2010 en 2011: ontwikkeling onderzoeksplan en voucheraanvraag promotietraject: 1/9/2011 tot 1/9/2015 Voucherontwikkeling en professionalisering FE-medewerker. Vouchertoekenning september 2011 Start promotietraject Wenja Heusdens (ITT) per 1 september 2011 Samenwerking UU (prof. dr. Mieke Brekelmans) 4. Promotieonderzoek Remco Coppoolse (FG) Grootschalige onderwijsverandering: Verschuivende frames en sociale interactie. Onderzoek naar de innovatiepraktijk binnen Sirius HU en een bijdragen leveren aan de ontwikkeling van een effectief handelingsrepertoire voor onderwijsinnovatie in het hbo. 2009/2010 pre promotietraject 2011 Voucherontwikkeling Promotietraject: 1/12/2011 1/12/2015 Voucheraanvraag Samenwerking SIOO en UVA Professionalisering kandidaat November toekenning voucher Start per 1 december 2011 Samenwerking Sioo en Open Universiteit (Prof. dr. Gerhard Smid, is eerste promotor)

12 Naam Onderwerp Periode Output in Promotieonderzoek Sue Ashley (FEM) Enhancing conceptual understanding of HBO students through meaningoriented writing gekoppeld aan verbetering opleidingen FEM The effects of meaningoriented writing on conceptual understanding via the mediating variable knowledge integration will be studied, testing for the effectiveness of two types of intervention: reflection prompts and multiple perspectives. The sample will comprise about 70 fourth year Bachelor of Business Administration students preparing for individual graduation research projects. 1 september mei 2011; promotietraject: 1/9/2011 tot 1/9/2015 Voucherontwikkeling Vouchertoekenning september 2011 Start promotietraject per 1 september 2011 Samenwerking UU (dr Harmen Schaap) 6. Promotieonderzoek Samenwerkend leren aan beroepsdilemma s en de ontwikkeling van persoonlijke werktheorieën van mbostudenten (gemeenschappelijk promotieonderzoek leerstoel en lectoraat) Becoming a professional means internalising shared understanding, norms, values and beliefs of a vocational community. This project explores how such internalisation can be enhanced, by investigating the relation between negotiation of meaning and students personal professional knowledge development during collaboratively solving vocational core problems. Werving eerste helft Promotietraject: tot Werving intern en extern. Inbedding UU en HU. Start per 1 december 2011 Nienke Bijlsma Samenwerking UU (dr Harmen Schaap)