VLIEGUREN VOOR 26 / Mr

Transcriptie

1 VLIEGUREN VOOR 26 / Mr

2 DE CASSATIEBALIE Sinds ruim twee jaar kunnen ook niet-haagse advocaten procederen bij de Hoge Raad. De civiele cassatiebalie staat open voor iedere advocaat, maar de eisen zijn zwaar. Nu het civiele zaaksaanbod afneemt, wordt het knokken op die markt. DOOR MICHEL KNAPEN BEELD HAN HOOGERBRUGGE / SHOPAROUND Mr / 27

3 Ai, dat was even een teleurstelling. Als Marc Janssen voor het eerst namens een cliënt in cassatie gaat, vindt hij de advocaat-generaal tegenover zich. Die laat in zijn conclusie weten weinig te zien in de ingediende cassatiemiddelen. Eenzelfde ervaring heeft André Fontijn: eerste cassatiezaak, en de advocaat-generaal gaat direct al contrair. Maar voor Fontijn is het nog geen gelopen race. In zijn Borgersbrief (reactie van eisers op de conclusie van de procureur-generaal) heeft hij keurig aangegeven waarom het standpunt van de A-G niet houdbaar is, in een laatste poging de Hoge Raad te overtuigen. Binnenkort zal het arrest worden gewezen en Fontijn heeft goede hoop dat hij deze zaak zal winnen. Janssen heeft dat genoegen al mogen smaken: zijn eerste cassatiezaak als eiser is na zijn Borgersbrief inmiddels met succes afgerond, ondanks de negatieve conclusie van de A-G. Net als Fontijn is Marc Janssen advocaat bij de Hoge Raad. Sinds enkele jaren pas, ze behoren tot de eerste lichting civiele cassatieadvocaten van buiten het arrondissement Den Haag. Janssen werkt bij Banning Advocaten in s-hertogenbosch, Fontijn is de cassatieadvocaat met de grootste afstand (in kilometers) tot de Hoge Raad hij werkt als eenpitter in Emmen. Bijna twee eeuwen lang was iedere advocaat die ingeschreven stond bij de Haagse balie automatisch ook advocaat bij de Hoge Raad. David de Knijff, de informele cassatiedeken (hij is portefeuillehouder cassatie en burgerlijk (proces)recht in de Raad worden nooit de moneymaker van Marc Janssen (Banning): Cassaties van Toezicht van de Haagse het kantoor, maar er gaat wel uitstraling vanuit. Orde van Advocaten) spreekt van een Haags monopolie, iets dat stamt uit de tijd van Napoleon. De Knijff: En dus ouderwets en achterhaald. De meeste Haagse advocaten deden overigens nooit cassatiezaken, omdat ze voldoende zelfinzicht en zelfbeperking kenden om zich te realiseren dat het echt specialistenwerk is. Zij waagden zich daar niet aan. Maar eind jaren negentig gingen steeds meer advocaten het wél doen, omdat ze daarmee (advertentie) CONFERENTIE Vanuit het Huurrecht bekeken In vervolg op een reeks succesvolle conferenties organiseren redactie en uitgever van het Tijdschrift voor Huurrecht Bedrijfsruimte een conferentie met als thema Vanuit het huurrecht bekeken. Inclusief twee van de volgende workshops naar keuze: Workshop 1 - Huurrecht en mededinging Mw. mr. N. Amiel (Houthoff Buruma) en mr. B.M.M. Reuder (Houthoff Buruma) Workshop 2 - Huurrecht en bestuursrecht Mw. Mr. A. de Fouw (Bricks Advocaten) en mr. A. Kamphuis (Lexence Advocaten en Notarissen) Workshop 3 - Huurrecht en Europees recht Mr. dr. M.L. van Emmerik (Universiteit Leiden) en mr. H.M. Hielkema (Hielkema & co) Workshop 4 - Huurrecht en fiscaliteit Mw. Mr. S. van der Kamp (Boekel De Nerée) en Prof. dr. B. van Zadelhoff (Lexence Advocaten en Notarissen) Workshop 5 - Huurrecht en insolventie Prof. mr. A.W. Jongbloed (Molengraaff Instituut Universiteit Utrecht) en mr. P.L. Visser (Loyens & Loeff) Donderdag 12 maart uur Kasteel De Wittenburg, Wassenaar Dagvoorzitter: mevr. mr. M.T.H. de Gaay Fortman Gastsprekers: Jhr. mr. J.L.R.A. Huydecoper (o.a. voormalig A-G bij de Hoge Raad), Prof. mr. dr. M.H. Wissink (o.a. A-G bij de Hoge Raad) Prijs: 495,- p.p. (abonnees Tijdschrift voor Huurrecht Bedrijfsruimte, VHA of VVJ leden 425,-). Genoemde prijzen zijn exclusief btw. Aanmelden en meer informatie: of info@denhollander.info VU LAW ACADEMY Prof. dr. mr. Willem Bouwens (docent) Met praktische kennis meer kansen 28 / Mr

4 een nieuwe markt wilden aanboren. Veel cassatiemiddelen waren echter kansloos en werden zonder motivering verworpen. De kwaliteit van de cassatieadvocatuur ging achteruit, constateerde ook de Hoge Raad. Deels kwam dat door de postbus-advocaten : ongekwalificeerde advocaten uit de provincie schreven cassatieschrifturen, die door enkele Haagse cassatieadvocaten bij de Hoge Raad werden ingediend. Die route is nu verboden. De onvrede over het kwaliteitsverlies was het startschot van de Wet versterking cassatierechtspraak, die op 1 juli 2012 in werking trad. Die wet opende de landelijke civiele cassatiebalie en gaf de Hoge Raad de bevoegdheid zaken aan de poort te selecteren (artikel 80a van de Wet op de rechtelijke organisatie): kansloze cassatieberoepen kunnen direct nietontvankelijk worden verklaard. Sindsdien is de titel advocaat bij de Hoge Raad geen (Haags) privilege meer, maar het resultaat van kennis, vaardigheden en routine voor iedere advocaat die dat ambieert en dat kan waarmaken. Want civiele advocaten die bij de Hoge Raad willen procederen, zullen moeten blokken en voldoende ervaring opdoen: een mondeling examen afleggen, voldoende vlieguren maken en studiepunten halen bij relevante cursussen, en daarna nog een proeve van bekwaamheid moeten afleggen (zie kader op deze pagina). Overigens gold voor Haagse advocaten een overgangsregeling van twee jaar, maar sinds 1 juli 2014 geldt voor hen hetzelfde regime. DIEPGANG Marc Janssen en André Fontijn zijn twee van de 93 advocaten bij de Hoge Raad. De meerderheid komt nog steeds uit het Haagse, zoals Sanaz Kousedhgi, een van de 21 vrouwelijke cassatieadvocaten tegen 72 mannen. Kousedghi is sinds haar afstuderen in 2005 verbonden aan Alt Kam Boer Advocaten, een kantoor met een grote cassatiepraktijk. Cassaties zijn haar als het ware met de paplepel ingegoten, de eerste jaren vooral als ondersteuner, de laatste jaren steeds meer zelfstandig. Hoewel: we werken in een team van zes cassatieadvocaten, onder leiding van Jan Wouter Alt. We laten elkaars stukken lezen, ook om tunnelvisie te voorkomen. De huidige vliegurennorm haalt Kousedghi al jaren probleemloos, ook al was dat nooit een dwingende verplichting. Wel tellen in het nieuwe systeem de uren maar André Fontijn (Fontijn): Voor dit half als twee cassatieadvocaten aan een zaak werken. nodig, wel een netwerk van advo- werk heb je geen groot kantoor Het is erg leuk, want het caten waarmee je kunt overleggen. heeft een hoog wetenschappelijk gehalte en dat spreekt me erg aan. Het komt aan op je analytisch vermogen en creativiteit. Bovendien is het echt dankbaar werk je bent de laatste strohalm van je cliënt. Zélfs bij een negatief cassatieadvies: na een eerste weerstand of onbegrip kan het verwerkingsproces beginnen. Kousedghi is niet de enige nieuwe cassatieadvocaat die toch een verleden heeft in een cassatiepraktijk. Advocaten die het nooit hebben gedaan en nu cassaties willen gaan doen, blijken meestal niet compleet blanco te zijn. Janssen werkte als advocaat-stagiaire bij het Haagse kantoor Houthoff Buruma, en leerde als broekie de cassatiebeginselen van erkende cassatiespecialisten Peter von Schmidt auf Altenstadt en Rob Meijer. Vervolgens ging hij aan de universiteit doceren, werken bij AKD in Eindhoven en tegenwoordig zit hij bij Banning in Den Bosch. Janssen omschrijft zich niet als de man van de snelle zaken, maar hij heeft ook niet de rust om te werken aan een proefschrift. Cassaties vallen daar precies tussen in. Ik was dan ook erg ingenomen met het bericht, nu enkele jaren geleden, dat de cassatiebalie zou opengaan voor niet-haagse advocaten. Ik heb vaak gedacht: wanneer gebeurt dat eindelijk eens? VAKBEKWAAMHEIDSEISEN VOOR CASSATIEADVOCATEN Omdat de behandeling van civiele cassatiezaken specifieke deskundigheid vereist, worden aan cassatieadvocaten Voor het mondeling examen moeten de Asser-boeken regime zonder examen. additionele vakbekwaamheidseisen gesteld. Zo moeten over burgerlijk procesrecht worden bestudeerd, de Kamerstukken over de Wet versterking cassatierechtspraak, ze jaarlijks tien studiepunten halen op het gebied van civiele cassatie, geldt er een vliegureneis (twaalf cassatiezaken binnen drie jaar) en moeten ze slagen voor een ve en financiële aspecten van de cassatiepraktijk, vooral enkele uitspraken van de Hoge Raad en de administratie- mondeling examen. Wie aan al deze eisen voldoet, wordt op het gebied van de griffierechten en toevoegingen. voorlopig (drie jaar) advocaat bij de Hoge Raad. Nadat ook Voor de proeve moet de advocaat minstens twaalf cassatiezaken bij de Commissie vakbekwaamheidseisen civiele is voldaan aan een proeve van bekwaamheid wordt de toelating definitief. Maar ook dan geldt steeds dat de studiepunten en de vlieguren moeten worden gemaakt. Hoge Raad inhoudelijk heeft beoordeeld. Deze dossiers cassatie indienen; zes daarvan moeten zaken zijn die de Voor Haagse advocaten gold tot 1 juli 2014 een overgangs- worden met twee examinatoren besproken. Mr / 29

5 Zo verliep het ook met André Fontijn: als advocaat-stagiaire bij BarentsKrans kwam hij al in aanraking met de cassatiepraktijk. Vervolgens verliet hij Den Haag en zelfs de advocatuur, en kwam weer terug vanuit Drenthe. Cassaties bleven toch trekken. Ik ben wat ouder en heb meer David de Knijff (Ekelmans & Meijer): behoefte aan diepgang. De spoeling wordt dunner. De nieuwe toetreders zullen er misschien rijk, want cassatiekandida- Dat laatste is niet onbelang- harder voor moeten knokken. ten moeten een stevig mondeling examen afleggen, afgenomen door leden van de Commissie vakbekwaamheidseisen civiele cassatieadvocatuur, en daarin zitten geen kleine jongens (m/v). Fontijn moest opdraven voor Alex Geert Castermans (hoogleraar burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden) en Hester Wattendorff (raadsheer in het hof Den Haag). Onwennig, noemt Fontijn dat. Mijn laatste examen was erg lang geleden. Het had overigens meer weg van een goed gesprek. Spannend, maar ik had geen klamme handen. Het was topsport, je wordt door de mangel gehaald. Janssen moest zijn kennis etaleren tegenover de latere raadsheer in de Hoge Raad Tanja van den Broek en oud-cassatieadvocaat en honorair hoogleraar cassatie- en procesrecht Bart Groen. Spannend en pittig, zegt Janssen, maar ook een nederige ervaring. Toen ik na afloop hoorde dat ik was geslaagd, was ik als een kind zo blij. Momenteel is Janssen een van de drie cassatieadvocaten van beneden de rivieren, naast Bert van Schaick (Linssen CS Advocaten, Tilburg) en Mark van Alkema (Rassers Advocaten, Breda). GESLAAGD EN GEZAKT In 2012 hebben achttien advocaten zich aangemeld voor het examen om te worden toegelaten tot de civiele cassatiebalie. Eén trok zich terug, drie zijn er gezakt. Er kregen dat jaar 47 advocaten vrijstelling voor het examen dat waren Haagse advocaten, of Haagse advocaten die in Amsterdam waren neergestreken. Vier van deze 47 daarvan deden al meteen de proeve, en slaagden daarvoor. In 2013 waren er negen examinandi, waarvan er vier zijn gezakt een uit het arrondissement Den Haag, drie van daarbuiten (Deventer, Almelo, Utrecht). Vijf slaagden voor het mondeling examen; drie uit Den Haag, een uit Veenendaal en een uit Enschede. In 2013 hebben 24 advocaten de proeve afgelegd (allen uit Den Haag en Amsterdam). Eén Haagse advocaat zakte hiervoor. GEEN MONEYMAKER Van de 93 civiele cassatieadvocaten behoort iets minder dan de helft tot de nieuwe lichting, de meerderheid zijn Hagenezen die ook voorheen cassatiezaken deden. Het nieuwe regime is nu ruim twee jaar onderweg en de eerste ervaringen lijken positief hoewel dat geluid nog niet van de Hoge Raad komt. Ernst Numann, voorzitter van de civiele kamer van de Hoge Raad vindt het nog te vroeg om een oordeel te vellen over het functioneren van de civiele cassatiebalie. Die heeft zijn uiteindelijke vorm nog niet. Marc Ynzonides, cassatieadvocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en voorzitter van de Vereniging van Civiele Cassatieadvocaten durft dat wel. Mijn eerste indruk over de huidige cassatiebalie is positief. Nu per 1 juli 2014 de overgangsfase is geëindigd, valt een groot deel van de Haagse advocaten buiten de boot. Ze hebben geen bevoegdheid meer om bij de Hoge Raad te procederen. De onderkant van de markt is er nu uit, waardoor het gemiddelde niveau van de cassatieadviezen, -middelen en -verweren omhoog gaat. Dat is goed nieuws. Ook cassatiedeken David de Knijff lijkt positief. Als er klachten zijn over een cassatieadvocaat, dan worden die behandeld door de eigen deken in hun arrondissement, maar wel in overleg met De Knijff. En die klachten zijn er nauwelijks, ach, zo nu en dan wat. Toch wil ook De Knijff pas medio 2016 de balans opmaken, want dan hebben de laatste Haagse advocaten die door de overgangsregeling tot 1 juli 2014 nog zaken konden aannemen ook de proeve gedaan. Wel ziet hij dat het aantal afdoeningen met artikel 80a klein is. Marc Janssen kan nu al zijn persoonlijke balans opmaken. Ruim voor de drie jaar heeft hij meer dan het vereiste aantal cassatieadviezen en -zaken gedaan. En omdat hij in die periode ook al zijn studiepunten heeft vergaard, kon hij als eerste cassatieadvocaat de proeve afleggen weer een soort mondeling examen, dit keer bij hoogleraar Castermans en oud-cassatieadvocaat Wattendorff, over een aantal zaken die Janssen bij de Hoge Raad had gedaan. Hij deed dat zelfs vóór zittende Haagse cassatieadvocaten. Sanaz Kousedghi: Dat is snel, ja. Zelf hoop ik binnenkort de proeve te doen. Ik zie daar overigens niet tegenop. Ik verwacht dat het makkelijker zal zijn dan het mondelinge examen dat anderen al hebben moeten afleggen. Ik was daarvan als Haags cassatieadvocaat vrijgesteld. Janssen slaagde voor zijn proeve, en is daarmee de eerste cassatieadvocaat van beneden de rivieren die het predicaat voorlopig kan schrappen. Dan kan zelfs commercieel worden verzilverd. Janssen: Cassaties worden nooit de moneymaker van het kantoor, en zeker niet in mijn geval: ik ben bij Banning de enige. Maar er gaat wel uitstraling vanuit. Intern is er sprake van trots, sommigen spreken van de eredivisie hoewel het ook verplichtingen schept. Ook extern zijn er voordelen. Als je gaat pitchen heb je een streepje voor, Mr / 31

6 zeker bij grote klanten met een eigen juridische dienst. Ik merk dat ik van andere advocaten vaker telefoontjes krijg: hoe zit dit, maak ik kans in hoger beroep? Zo ben ik een beetje hun legal advisor geworden. Dat levert nieuwe klanten op en door intercollegiale verwijzingen kreeg ik ook snel voldoende cassatiezaken om de proeve te kunnen afleggen. Hier speelt ook de gun-factor: het kan best zijn dat een advocaat uit Zeeland liever de cassatie voor zijn cliënt laat doen door een Brabantse cassatieadvocaat dan een Haagse. Het helpt Janssen ook dat hij werkzaam is op een wat groter kantoor (70 advocaten), hoewel het een kantoor is zonder cassatietraditie. Cassatie is: vaardigheden. Bij de gevestigde cassatiekantoren gaat dat van generatie op generatie over. In de provincie was er geen inbedding. Maar inmiddels heb ik een prima cassatieteam binnen ons kantoor. Ik overleg ook met cassatieadvocaten buiten kantoor. Zo n team heeft eenpitter Fontijn niet, en hij schijnt het niet te missen: Voor dit werk heb je geen groot kantoor nodig, wel een netwerk van andere advocaten waarmee je kunt overleggen. Ook al is hij de enige cassatieadvocaat in Noord-Nederland, dat heeft er nog niet toe geleid dat die regio steeds bij hem aanklopt om namens anderen cassaties te doen. Fontijn: Misschien is het nog niet zo bekend dat ik dit doe. Ik krijg cassatiezaken van collega s of van burgers die op internet een cassatieadvocaat zoeken. Ik realiseer me dat ik me ook moet richten op marketing: mijn website aanpassen, onderzoek doen naar doelgroepen, publiciteit genereren. Digitaal de boer op óók om voldoende vlieguren te halen, want het aantal civiele zaken bij de Hoge Raad neemt af. REPUTATIE Dat laatste kan een punt van zorg zijn. Kende de civiele kamer in 2012 nog een instroom van 566 zaken, in 2013 waren dat er 483, en voor 2014 worden er 500 verwacht twaalf procent minder dan twee jaar geleden. De Knijff, tevens cassatieadvocaat bij het Haagse kantoor Ekelmans & Meijer, wijt dat aan de economische crisis en de verhoogde griffierechten: er zijn minder zaken in hoger beroep en dus ook minder zaken bij de Hoge Raad. De spoeling wordt dunner. De nieuwe toetreders zullen er misschien harder voor moeten knokken. Gevestigde cassatieadvocaten zullen Marc Ynzonides (De Brauw Blackstone Westbroek): De eerste geluiden dat cassatieadvocaten toch len. Dat laatste kan Sanaz hun deel wel uit de markt ha- optreden als postbus voor andere Kousedghi van het Haagse advocaten bereiken ons. cassatiekantoor Alt Kam Boer beamen. Het feit dat andere, en mogelijk ook méér advocaten cassaties mogen doen, heeft bij ons niet geleid tot een terugval. Cliënten zoeken op ervaring en kwaliteit en bij ons staat ons track record op de website. Overigens vind ik het terecht dat er nu functieeisen worden gesteld, dat is toch een keurmerk voor de Sanaz Kousedhgi (Alt Kam Boer): buitenwereld. Waarom zouden alleen Haagse advocaten advocaten dit kunstje mogen Waarom zouden alleen Haagse dat kunstje mogen doen? Het doen? Het is goed dat de cassatiebalie nu open is. is goed dat de cassatiebalie nu open is. Wel zal het nog jaren duren voordat de nieuwe cassatieadvocaten gevestigd zijn. Toen ik in 1999 met cassaties begon, herinnert De Knijff zich, zei mijn leermeester bij Trenité Van Doorne: het kost je minstens tien jaar voordat je het vak goed beheerst en een naam hebt opgebouwd. Toch vermoedt De Knijff niet dat cassatieadvocaten nu zaken gaan aannemen die zich daarvoor eigenlijk niet lenen. Wie met zo n zaak bij de Hoge Raad komt loopt het risico dat die strandt op artikel 80a en niet in behandeling wordt genomen. Dat levert geen vlieguur op. En als dat je te vaak gebeurt, dan wordt dat op rechtspraak.nl wel opgemerkt. Dit is wel een stok achter de deur om hoge kwaliteit te blijven leveren. Als er dan toch te weinig zaken zijn, dan hoopt cassatieadvocaat André Fontijn dat de vliegurenlat wat lager wordt gelegd. VCCA-voorzitter Marc Ynzonides is daarentegen geen voorstander van het versoepelen van de vliegureneis. Twaalf zaken in drie jaar vinden we al een minimum. Zak je daaronder, dan ga je de routine missen, terwijl de vaardigheden juist op peil moeten worden gehouden. Als er door het lagere zaaksaanbod advocaten zijn die twaalf zaken niet halen, dan moeten die maar afvallen. Dan maar minder advocaten in de cassatiebalie. Want de kwaliteit moet onomstreden zijn, vindt Ynzonides. We hebben als VVCA twee zorgen. De proeve en het examen moeten zwaar genoeg blijven. Er is overigens geen reden om aan te nemen dat dat niet het geval is, maar we moeten er wel voor blijven waken. Anders krijgen we toch weer toetreders die het vak niet beheersen. Verder bereiken ons de eerste geluiden dat cassatieadvocaten toch optreden als postbus voor andere advocaten. Die ander schrijft dan het cassatiestuk en de cassatieadvocaat dient het in. Dat wilden we met deze cassatiebalie juist voorkomen. Overigens lijken niet de nieuwkomers maar vooral zittende cassatieadvocaten zich hieraan schuldig te maken. Daar moeten we heel streng op zijn, want anders is deze cassatiebalie voor niets opgericht. Mr / 33