Terugkeren naar de Heemkunde-site kan via de Terugknop. U vindt de terugknop bovenin uw scherm, meestal uiterst linksboven.

Transcriptie

1 Terugkeren naar de Heemkunde-site kan via de Terugknop. U vindt de terugknop bovenin uw scherm, meestal uiterst linksboven.

2 Aanzichtkaart Ansichtkaarten van de familie Van Rijckevorsel van Kessel Onderzoek(je) naar de achtergrond van de schrijfsters van een familie uit Boxtel aan de hand van een achttal ansichtkaarten door Christ van Eekelen Aanzichtkaart. Zo werd in het begin van de 20 e eeuw een ansichtkaart of prentbriefkaart ook wel genoemd. Het was een kaart met een aangezicht, met een plaatje voorop. De eerste ansichtkaarten verschijnen aan het eind van de 19 e eeuw. Tot 1905 mocht de achterkant van de ansichtkaart alleen gebruikt worden voor de naam, het adres en de woonplaats van degene die de kaart moest gaan ontvangen. De voorzijde was bestemd voor de afbeelding. De mededeling of andere tekst moest er eventueel aan de voorkant bij gekriebeld worden. Vanaf ongeveer 1906 wordt de gedeelde achterkant ingevoerd, zodat het een echt communicatiemiddel wordt. Wat vertelt ons zo n ansichtkaart 100 jaar later? In het archief van de Boxtelse Heemkundekring bevindt zich een groot aantal ansichtkaarten. Bladerend door die kaarten viel het op dat een achttal kaarten geschreven was door dezelfde familie uit Boxtel, voornamelijk door de moeder van het gezin. Deze persoon blijkt te zijn: Jonkvrouwe Mathilde Anne Marie van Nispen tot Pannerden, geboren 13 november 1857 in huize de Voorst te Eefde. Ze overleed op 13 februari 1933 te Nijmegen. Bidprentje Mathilda Anna Marie van Nispen tot Pannerden Op 7 februari 1884 trouwde zij te Zutphen met jonkheer Alphonse Eduard Marie van Rijckevorsel van Kessel, geboren 24 juni 1857 te St. Michielsgestel. Hij overleed op 43 jarige leeftijd op 18 februari 1901 te Boxtel Deze Alphonse van Rijckevorsel van Kessel werd op 27 mei 1891 burgemeester van Boxtel. Daarvoor was hij burgemeester van Schaijk en Herpen. Bij zijn openingstoespraak zei hij: Het is mij bekend met welken prijzenswaardigen ijver gij getracht hebt een ingezetene als uw burgemeester benoemd te zien. Thans echter nu het de hooge regering behaagd heeft mij als zoodanig aan te wijzen, verzoek ik den raad met aandrang deze teleurstelling te vergeten Om gezondheidsredenen nam hij op 1 oktober 1895 zijn ontslag. De familie Van Rijckevorsel van Kessel woonde op de Burgakker 17. Thans is het huis eigendom van school St. Lucas. bidprentje Alphonse van Rijckevorsel van Kessel 1

3 Burgakker 17 Boxtel Dit is het woonhuis van de familie Van Rijckevorsel van Kessel Het gezin Van Rijckevorsel van Kessel bestond uit zes kinderen Ernestine Theresia Caroline Marie, geboren 12 juni 1885 te Schayk en op 61 jarige leeftijd op 8 november 1946 te Heino overleden. Zij trouwde op 17 augustus 1910 te Boxtel met Alexander van Sonsbeeck. Everarda Carolina Josepha Maria, geboren 15 juli 1886 te Schayk en op 14 jarige leeftijd op 28 juni 1901 in Boxtel overleden. Hubert Louis Joseph Marie, geboren 5 september 1887 te Herpen en op 59 jarige leeftijd op 22 september 1946 te St. Oedenrode overleden. Op 6 mei 1920 trouwde hij te St. Oedenrode met Antoinetta Maria Petronella Henrica Anderegg, geboren te St. Oedenrode 28 december Gestorven te s-hertogenbosch op 26 oktober Burgemeester van St. Oedenrode en Watergraaf van het waterschap Het stroomgebied van de Dommel Eduard Emanuèl Joseph Marie, geboren 7 november 1888 te Herpen en overleden op 20 mei 1965 te Nijmegen. Leeftijd bij overlijden 76 jaar. Op 1 juni 1927 trouwde hij met Agnes Maria Frederica Alexandra barones van Lamsweerde, geboren 31 maart 1883 te Sittard en overleden te Nijmegen op 84 jarige leeftijd op 19 maart Cecile Louise Victoire Josephina Maria, geboren 25 maart 1890 te Herpen, gestorven 26 september 1944 te Nijmegen als geestelijke zuster. Emma Louisa Joseph Maria, geboren op 9 maart 1893 te Boxtel en op 21 jarige leeftijd te Boxtel overleden op 22 maart De acht kaarten zijn geschreven in Boxtel in de periode van 29 april 1899 tot 8 oktober Eén kaart, geschreven op 25 februari 1905, werd door Emma, de jongste dochter van Mathilde geschreven aan de oudste dochter Ernestine. Op het moment dat de eerste kaart op 29 april 1899 wordt geschreven is haar man Alphons van Rijckevorsel van Kessel geen burgemeester van Boxtel meer. Hij beëindigde zijn burgemeesterschap om gezondheidsredenen in Hij is slechts vier jaar burgemeester geweest. De acht ansichtkaarten Kaart 1 2

4 Transcriptie kaart hkb2234 Aan: Nr. 229, Ruwenberg Sint Michel Gestel; poststempel 29 april 1899 Tekst: Lieve Eduard en Hubert. Grootpapa is zacht en kalm overleden. Bid nog maar eens goed voor Grootpapa. Hier alles wel. Je liefh. Mama Verder staat op de kaart geschreven, met andere inkt: Procure Witte Paters Burgakker Boxtel. Vroeger was dit huis bewoond door Douairière v. Rijckevorsel v. Kessel geb. jonkvrouwe van Nispen van Pannerden Deze ansichtkaart werd door moeder geschreven aan haar twee zoons Eduard en Hubert. Eduard is dan 10 jaar en Hubert is 11 jaar. De beide zoons zitten op kostschool de Ruwenberg in Sint Michielsgestel. In 1852 richtte Bisschop Zwijsen het opvoedingsgesticht Huize Ruwenberg op. In dat jaar arriveerden de eerste 61 leerlingen, waarvan 4 uit Gelderland en 57 uit Brabant. In 1862 waren er al meer dan 200 leerlingen. Het eerste doel van de school was om een voorbereiding te geven voor het in Sint Michielsgestel gevestigde Klein Seminarie van het Bisdom s- Hertogenbosch. Foto: RHC Tilburg Als moeder deze kaart aan haar twee zoons schrijft, waarschijnlijk hebben alle leerlingen een nummer, is het 29 april Ze schrijft, dat hun opa zacht en kalm is overleden. Opa, hun grootpapa, zoals moeder schrijft, is de vader van Mathilde. Jonkheer Franciscus Xaverius Jacobus van Nispen tot Pannerden, die geboren werd te Zevenaar op 25 juli 1830 en op 29 april 1899, de dag waarop Mathilde de kaart schrijft, in Zutphen overleed. Opa was lid van de Provinciale Staten van Gelderland van 1856 tot Kaart 2 3

5 Transcriptie kaart hkb2099 Aan: Nr. 229, Ruwenberg Sint Michel Gestel. poststempel 2 mei Tekst: Lieve Eduard. Hartelijk dank voor het sturen van het boekje. Betje heeft het dadelijk gebracht. De groete van Papa en Mama maar vooral van uw liefh. zusje Everardi De tweede kaart wordt op 2 mei 1899 geschreven aan Eduard. De kaart werd geschreven door Everarda, de zus van Eduard. Everarda is de twee jaar oudere zus van Eduard. Als ze de kaart schrijft is ze bijna 13 jaar. Twee jaar later zal ze op 14 jarige leeftijd in Boxtel overlijden. De foto toont de St. Petruskerk. Duidelijk is het koepeltorentje op het midden van het schip te zien. Dat torentje werd bij de restauratie in 1924 vervangen door een neo-gotiek torentje. Kaart 3 Bidprentje Everarda van Rijckevorsel van Kessel Transcriptie kaart hkb2123 Aan: Nr. 229, Ruwenberg Sint Michiels Gestel. Poststempel 10 oktober 1899 Tekst: 10 oct Tot donderdag 12 uur. Je liefh. mama De derde kaart wordt door moeder op 10 oktober 1899 verzonden naar haar zoon in St. Michielsgestel. De tekst is duidelijk. Zij zullen elkaar donderdag om 12 uur treffen. De foto op de ansichtkaart toont de Kruisstraat. Met uitzondering van de Petruskerk en het pand van slijterij van Uden aan de linkerkant van de straat, is er van dit straatbeeld niets meer over. Kaart 4 4

6 Transcriptie kaart hkb2232 Aan: Nr. 227, Ruwenberg Sint Michiel Gestel. Poststempel 22 februari 1900 Tekst: donderdag 12 uur. Je liefh. mama De vierde kaart werd door moeder op 22 februari 1900 geschreven. Ook hier werd een afspraak gemaakt voor donderdag 12 uur. De foto toont de Halse Barriere langs de huidige A2. op de grens tussen Boxtel en Vught. Rechts op de foto het uit 1742 daterende café dat bekend stond als Halse Barriere. Links op de foto het huis en de brouwerij van Van Leeuwen Kaart 5 Transcriptie kaart hkb2247 Aan: Nr. 229, Ruwenberg Sint Michiel Gestel. Poststempel 13 maart 1900 Tekst: Tegen twaalf uur op de afgesproken dag. Je liefh. mama De vijfde kaart werd door moeder op 13 maart 1900 verstuurd. Er zal weer een ontmoeting plaats vinden op de afgesproken dag omstreeks twaalf uur. Twee maanden later zullen de beide zoons, Hubert en Eduard in St. Michielsgestel hun eerste communie doen. De foto toont het kasteel Stapelen. De oudste dochter van de schrijfster, Ernestine Therese Caroline Marie, geboren 12 juni 1885 te Schaijk zal later trouwen met een zoon van Theresia Francisca Maria Cornelia Mahie, dochter van de eigenaar van kasteel Stapelen en heer van Boxtel en Liempde. Deze zoon betreft Alexander van Sonsbeeck. Prentje eerste communie Hubert en Eduard 5

7 Kaart 6 Transcriptie kaart hkb2296 Aan: Nr. 227, Ruwenberg Sint Michiel Gestel. Poststempel 8 augustus 1900 (Met potlood bijgeschreven: Eduard= E van Rijckevorsel van Kessel) Tekst: Volgens onze afspraak gaan wij u om vier uur er uit halen op 9 aug donderdag. Is Eduard nog zoo zenuachtig en ziet gij beiden nog zoo bleek er uit??? je liefh. ma Deze kaart, nummer zes, schrijft moeder aan nr Hieruit blijkt dat nr. 227 Hubert betreft. Het lijkt niet een gewone afspraak, zoals op de andere kaarten. Hier schrijft moeder dat zij (meervoud) hem (of hen) er om vier uur uit gaan halen op donderdag 9 augustus Zij schrijft dat op woensdag 8 augustus. Zij vraagt dan aan nr. 227 of Eduard nog zo zenuwachtig is, waaruit men kan concluderen dat Hubert nr. 227 is en Eduard nr. 229 is. Ook vraagt moeder of zij er beiden nog zo bleek uitzien. Mogelijk dat ze opgehaald worden vanwege de zomervakantie. Het is tenslotte 9 augustus. Hubert zal later, als hij groot is, in de voetsporen van zijn vader treden. Hij wordt burgemeester van St. Oedenrode Bidprentje Hubert van Rijckevorsel van Kessel De foto toont de reus van Jachtrust. De boom heeft op het toenmalige landgoed kunnen uitgroeien tot een reuzenboom met een omtrek van meer dan 4 meter. In januari 1904 werd de boom geveld door Piet van Hagen, geassisteerd door de gebroeders Bertus en Piet Valks. Het huis werd in de jaren 50 van de 20e eeuw gesloopt. 6

8 Kaart 7 Transcriptie kaart hkb2228 Aan: Nr. 229, Ruwenberg Sint Miechel Gestel. Poststempel 8 oktober 1900 Tekst: Beste Eduard; donderdag tegen twaalf uur kom ik u halen, s avond 7 uur u weer binnen te brengen, wij gaan dien dag naar Boxtel om afscheid te nemen van iemand die zich de week daarop naar het klooster te Tilburg zal begeven. Dus nu weet u er alles van. Adieu je liefh mama Kaart nr. zeven werd door moeder geschreven op 8 oktober 1900 aan haar zoon Eduard. Ook hieruit blijkt dat Eduard nr. 229 is. Zij spreekt met Eduard af om hem om twaalf uur op te halen en hem s avonds om zeven uur weer terug te brengen. Op deze kaart geeft zij meer informatie dan op de vorige, waar alleen maar gesproken werd van ophalen. Donderdag gaan ze in Boxtel afscheid nemen van iemand die op die dag naar een klooster in Tilburg zal vertrekken. De kaart toont de RK kerk en pastorie van Gemonde alsmede huize het Twijnmeer te Gemonde Kaart 8 Transcriptie kaart hkb2283 Aan: Jonkvrouwe Ern. V. Rijckevorsel v. Kessel, Oranje-Singel Nr. 24 Nijmegen. Poststempel 25 februari 1905 Tekst: Lieve Tine. Mijn beurs is versleten en daarom had ik graag een beurs, maar niet te klein want dan kan er niet veel in en ook geen lichte van kleur. Mijnheer Maas is weer beter. Fien en Ernest komen zondag bij ons. Nu dag lieve Tine. Vele groeten van alle en een vlinke zoen van je zusje Emma. Wil je de photos sturen want wij zijn er zoo nieuwsgierig naar. Cecile Kaart nummer acht wordt vijf jaar later geschreven en verstuurd. In die tussenliggende vijf jaren is er veel gebeurd in huize Van Rijckevorsel van Kessel. Vader Alphonse overlijdt op 43 jarige leeftijd op 18 februari 1901 en 4 maanden later op 28 juni 1901 overlijdt dochter Everarda op 14 jarige leeftijd. 7

9 Deze kaart werd geschreven door de jongste dochter Emma aan haar oudste zus Ernestine, die, zo blijkt uit het adres, in 1905 in Nijmegen woont/verblijft op het adres Oranjesingel 24 te Nijmegen. Lieve Tine, schrijft de dan 12 jarige Emma aan haar 20 jarige zus. Ze vertelt haar zus, dat haar beurs versleten is en dat ze graag een nieuwe heeft. Hij mag niet te klein zijn want dan kan er niet veel in. Typisch een luxeprobleem. Tevens doet ze de mededeling dat meneer Maas weer beter is. Wie Fien en Ernest zijn is niet duidelijk geworden. Tine krijgt ook nog het verzoek van haar zusje Cecile om de foto s op te sturen omdat ze er zo nieuwsgierig naar zijn. Cecile zal op 6 mei 1916 intreden in het klooster als Mère Marie de St. Alphonsus (mogelijk naar de voornaam van haar vader) Oranjesingel 24 Nijmegen Bidprentjes van: Emma Ernestine (Tine) Cecile De kaart is een zogenaamde `groeten uit` kaart. De kaart toont o.a. de Kerkstraat (Clarissenstraat), de Markt met het raadhuis, de Bosscheweg, de Parallelweg met voetgangerstunnel naar het station, De Stationsstraat, De Heilig Hartkerk en het kasteel van Stapelen. Deze acht kaarten, verstuurd vanuit één familie in Boxtel, hebben best veel informatie opgeleverd. Over het gezin van burgemeester Van Rijckevorsel van Kessel, maar ook over de familie Van Nispen tot Pannerden. Wie zich in een wespennest wil steken moet vooral de stambomen van beide families gaan uitpluizen. Er is reeds ontzettend veel over deze families geschreven, dus die moeite kun je je besparen. Het zou echter wel interessant zijn als we meer te weten zouden kunnen komen over de vier jaar burgemeesterschap van Alphonse Eduard Marie van Rijckevorsel van Kessel en de periode dat zijn gezin in Boxtel woonde. De Heemkundekring is zeer geïnteresseerd naar alles wat een betere historische kijk op Boxtel kan geven en in het bijzonder naar deze burgemeester en zijn familie Wie voelt zich geroepen hier een vervolg aan te geven? Christ van Eekelen Bronnen: Fotoarchief Heemkundekring Boxtel Wikipedia Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) Genlias en Geneanet Bidprentjesverzameling van Frans van Susante 8