De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven

Transcriptie

1 Uitspraak De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven Zaaknummer: xxxxxx Datum uitspraak: 9 januari 2015 De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven (hierna ook te noemen: de Commissie) geeft op grond van het statuut voor de buitengerechtelijke afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding in verband met seksueel misbruik van minderjarigen in instellingen en pleeggezinnen (hierna ook te noemen: het Statuut) het volgende oordeel naar aanleiding van de aanvraag tot schadevergoeding door: tegen: [naam] [geboortedatum] [woonplaats] hierna te noemen: aanvrager [Instelling 1] [vestigingsplaats] vertegenwoordigd door [naam] hierna te noemen: [instelling 1] en [Instelling 2] [vestigingsplaats] vertegenwoordigd door [naam] hierna te noemen: [instelling 2] Beslissing De Commissie vindt aannemelijk dat aanvrager in de periode [datum] in [naam tehuis] slachtoffer is geworden van seksueel misbruik door groepsleidsters. [Instelling 1] is rechtsopvolger van [naam tehuis]. De Commissie vindt ook aannemelijk dat aanvrager in de periode [datum] slachtoffer is geworden van seksueel misbruik door zijn pleegouders. Aanvrager is door een rechtsvoorganger van [instelling 2] in het pleeggezin geplaatst. Daarnaast is aannemelijk geworden dat aanvrager als gevolg van het misbruik substantiële vermogensschade heeft geleden. Op grond hiervan heeft de Commissie besloten dat aanvrager in aanmerking komt voor een tegemoetkoming op grond van categorie f ter hoogte van ,--. Instelling 1 dient ,-- aan aanvrager te betalen en instelling ,--. Het oordeel van de Commissie is bindend voor partijen en is niet vatbaar voor enige vorm van bezwaar of beroep.

2 1. Verloop van de procedure De Commissie heeft het aanvraagformulier met bijlagen ontvangen op 30 april Het dossier is op 7 juli 2014 doorgestuurd naar instelling 1 en instelling 2. De Commissie ontving op 25 juli 2014 de schriftelijke reactie van instelling 1 en op 26 augustus 2014 van instelling 2. Aanvrager heeft op 20 november 2014 aanvullende stukken ingediend. Deze stukken zijn op 20 november 2014 doorgestuurd naar instelling 1 en instelling 2. Aanvrager en instelling 1 zijn op 21 november 2014 gehoord door de Commissie. Op die dag zijn ook aanvrager en instelling 2 gehoord. Namens instelling zijn verschenen [naam] en [naam] (beiden beleidsmedewerker). Namens [instelling 2 zijn verschenen [naam] (advocaat) en [naam] (voormalig voogd). Naar aanleiding van de zitting heeft aanvrager op 24 november 2014 en 10 december 2014 aanvullende stukken toegestuurd. Deze stukken zijn op 11 december 2014 naar instelling 1 en instelling 2 gezonden. Op 9 januari 2015 heeft de Commissie de aanvraag behandeld in de raadkamer. 2. De aanvraag Tehuis (instelling 1) Aanvrager verklaart dat hij in [datum] bij het tehuis [naam] is geplaatst. Aanvrager zou fysiek mishandeld en seksueel misbruikt zijn door verschillende leidsters van het tehuis. Als aanvrager in zijn bed had geplast moest hij zich uitkleden en dan werd hij door de leidsters betast op zijn blote geslachtsdeel en kreeg hij ook tikken op zijn blote billen. Oudere groepsgenoten verrichtten ook deze handelingen bij aanvrager. Aanvrager verklaart dat de groepsgenoten ook met de vinger anaal zijn binnengedrongen bij aanvrager. Een groepsgenoot heeft ook geprobeerd om met een borstel anaal binnen te dringen bij aanvrager. Tijdens het verblijf bij [naam tehuis] is aanvrager vele malen (soms met zijn broer) weggelopen maar hij werd telkens weer teruggebracht. Uiteindelijk is aanvrager rond [datum] overgeplaatst naar een pleeggezin. Pleeggezin (instelling 2) Aanvrager geeft aan dat hij in het pleeggezin door zijn pleegvader en pleegmoeder seksueel misbruikt is. De pleegvader kwam vaak bij aanvrager in bed. De pleegvader kleedde aanvrager dan uit en betastte het blote geslachtsdeel van aanvrager. Dit is vele malen gebeurd. Aanvrager moest van pleegvader ook bij pleegmoeder in bed gaan liggen. Pleegmoeder kroop dan bovenop aanvrager en probeerde het geslachtsdeel van aanvrager bij haar naar binnen te brengen. De pleegmoeder betastte daarbij ook het geslachtsdeel van aanvrager. Ook werd aanvrager gedwongen om de borsten van zijn pleegmoeder te betasten. Daarnaast werd aanvrager gedwongen om toe te zien hoe zijn pleegouders seksuele gemeenschap met elkaar hadden. Aanvrager verklaart dat hij door het seksueel misbruik al een hele tijd psychische klachten heeft die er toe geleid hebben dat hij arbeidsongeschikt is verklaard. Aanvrager is een aantal keer opgenomen geweest vanwege deze psychische klachten. 3. Reactie instelling Instelling 1 Instelling 1 verklaart dat aanvrager door de kinderrechter in [plaats] geplaatst is bij [naam tehuis]. Aanvrager verbleef van [datum] tot [datum] in het tehuis. Na het verblijf bij [naam tehuis] is aanvrager overgeplaatst naar het pleeggezin in [plaats].

3 De instelling gaat ervan uit dat in de genoemde periode in kindertehuizen sprake was van een streng opvoedingsklimaat, waarbij er niet altijd oog was voor de emotionele behoeften van kinderen. De instelling heeft geen concrete aanwijzingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag door medewerkers van [naam tehuis] in de genoemde periode gevonden. Uit de administratie blijkt dat een jeugdige die door aanvrager bij zijn voornaam wordt genoemd op [datum] was opgenomen in [naam tehuis]. Het is mogelijk dat aanvrager die jongen bedoelt in zijn aanvraag. De broer van aanvrager heeft die naam ook genoemd als pleger van seksueel misbruik. De instelling geeft aan dat de jongens elkaar ontmoet kunnen hebben op [naam tehuis] Bij de instelling is verder niets bekend of er sprake is geweest van seksueel misbruik door die jongen. De instelling biedt oprecht excuses aan en zij verleent medewerking aan wat helpend kan zijn om met het verleden om te gaan. De instelling heeft zich gecommitteerd aan het Statuut en zij verwacht dat de civiele kamer uitspraak doet over de aanvraag van aanvrager. Instelling 2 Naar aanleiding van de aanvraag is de instelling nogmaals nagegaan of er een dossier van aanvrager beschikbaar is. Helaas is, in verband met het verstrijken van de bewaartermijn, geen dossier teruggevonden. [Instelling 2] heeft wel de bij aanvrager betrokken voogd, [naam], gesproken. [Naam voogd] is werkzaam geweest bij [rechtsvoorganger instelling 2] en is als voogd betrokken geweest bij aanvrager. Aanvrager verbleef toen al niet meer in het pleeggezin van beschuldigden. Het afgelopen jaar heeft [naam voogd] contact gehad met aanvrager en is hij geïnformeerd over hetgeen in het verleden heeft plaatsgevonden. [Naam voogd] heeft aangegeven dat hem in de tijd waarin hij bij aanvrager betrokken was niets bekend was over seksueel misbruik. [Naam voogd] geeft aan dat het verhaal van aanvrager over het seksueel misbruik volgens hem aannemelijk is en dat zichtbaar is dat aanvrager daar schade van heeft ondervonden. Op basis van de bij de aanvraag gevoegde informatie en de reactie van [naam voogd] acht ook de instelling het verhaal van aanvrager aannemelijk en authentiek. Omdat het dossier ontbreekt en daar verder ook geen informatie over bekend is acht de instelling het praktisch onuitvoerbaar om beschuldigden in de procedure te betrekken. 4. Beoordeling (steun)bewijs Aannemelijkheid misbruik Instelling 1 De Commissie stelt vast dat aanvrager van [datum] tot [datum] in kindertehuis [naam] verbleef. [Naam tehuis] is rechtsvoorganger van [instelling 1]. De Commissie vindt voldoende aannemelijk dat aanvrager in deze periode slachtoffer is geworden van seksueel misbruik door de leiding van [naam tehuis]. De Commissie houdt hierbij rekening met de omstandigheid dat de hoofdgroepsleidster die door aanvrager wordt genoemd ook in een andere aanvraag voor het Statuut wordt genoemd als beschuldigde. De Commissie vindt ook voldoende aannemelijk dat aanvrager in deze periode slachtoffer is geworden van seksueel misbruik door de groepsgenoot waarvan aanvrager de voornaam nog weet. Het is aannemelijk dat aanvrager en zijn broer door dezelfde groepsgenoot seksueel misbruikt zijn. Beiden noemen onafhankelijk van elkaar de naam van de groepsgenoot die hen misbruikt heeft. Beiden beschrijven in hun eigen bewoordingen soortelijke handelingen van beschuldigde. Bovendien heeft [instelling 1] aangegeven dat de door aanvrager genoemde groepsgenoot in het tehuis verbleef in de periode dat aanvrager daar ook woonde.

4 De Commissie vindt dat er onvoldoende steunbewijs is voor het seksueel misbruik door andere groepsgenoten waarvan aanvrager de namen niet meer weet. Voor de beoordeling van dit misbruik beschikt de Commissie alleen over de verklaring van aanvrager. Op grond van artikel 7 lid 2 van het Statuut is dit onvoldoende om het seksueel misbruik aannemelijk te achten. Instelling 2 De Commissie vindt voldoende aannemelijk dat aanvrager vanaf [datum] voor circa een jaar in het pleeggezin verbleef. Aanvrager is in het pleeggezin geplaatst door de rechtsvoorganger van [instelling 2]. De Commissie vindt aannemelijk dat aanvrager in deze periode slachtoffer is geworden van seksueel misbruik door zijn pleegouders. Hetgeen de broer van aanvrager verklaart over het misbruik in het pleeggezin komt overeen met het dossier van aanvrager. Bij de beoordeling van de aannemelijkheid van het seksueel misbruik baseert de Commissie zich op medische informatie van de psycholoog en psychotherapeut en de aanvraag die de broer van aanvrager heeft gedaan. Tevens neemt de Commissie de schriftelijke reacties van [instelling 1] en [instelling 2] en hetgeen op de hoorzitting naar voren is gekomen mee in de beoordeling. Feitelijke wetenschap Instelling 1 Aanvrager is tijdens het verblijf bij [naam tehuis] misbruikt door een groepsgenoot. Daarom moet volgens artikel 2 lid 2 van het Statuut aannemelijk zijn dat een medewerker van die instelling destijds feitelijk op de hoogte was van het misbruik zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. De Commissie vindt dat onvoldoende is gebleken dat de instelling destijds feitelijk op de hoogte was van het misbruik door de groepsgenoot zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. De Commissie realiseert zich dat destijds bij [naam tehuis] een zodanig streng opvoedingsklimaat heerste dat het niet mogelijk was om seksueel misbruik te melden. Dit betekent echter niet dat de Commissie voorbij kan gaan aan het in het Statuut gestelde criterium van feitelijke wetenschap. Omdat niet is gebleken dat er signalen van seksueel misbruik waren, kan de Commissie niet anders oordelen dan dat er niet voldaan is aan het criterium van artikel 2 lid 2 van het Statuut. Instelling 2 Tijdens het verblijf in het pleeggezin is aanvrager misbruikt door zijn pleegouders. Daarom moet volgens artikel 2 lid 4 van het Statuut aannemelijk zijn dat een medewerker van de instelling die verantwoordelijk was voor de plaatsing in, of begeleiding van, het pleeggezin feitelijk op de hoogte was van het misbruik zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. De Commissie is van oordeel dat voldoende aannemelijk is dat de rechtsvoorganger van [instelling 2] destijds feitelijk op de hoogte was van het misbruik zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. De vertegenwoordiger van [instelling 2] heeft op de hoorzitting aangegeven dat op grond van onderzoek het onlogisch is als er niemand binnen de instelling van het misbruik op de hoogte was. Het misbruik door de pleegouders vond de gehele periode plaats dat aanvrager in het pleeggezin verbleef. De instelling heeft er destijds niet voor gezorgd dat het misbruik door pleegouders werd gestopt. 5. Tegemoetkomingscategorie Op basis van het Statuut kan naar billijkheid een tegemoetkoming in de schade, die ontstaan is door seksueel misbruik, toegekend worden. De tegemoetkoming heeft het karakter van smartengeld ter erkenning van het gepleegde seksueel misbruik. Het is bedoeld om een materiële vergoeding te bieden ter verzachting van het ondergane psychische leed, de pijn, het verdriet en de gederfde levensvreugde. Daarnaast is het toegekende bedrag bedoeld als een tegemoetkoming voor gemaakte onkosten die het gevolg zijn geweest van het misbruik.

5 De Commissie is van oordeel dat er sprake is van een situatie die overeenkomt met categorie d van artikel 6 lid 1 van het Statuut. De Commissie kent hiervoor ,--toe. De Commissie komt tot dit oordeel op grond van de volgende omstandigheden. Aanvrager is in het tehuis [naam] verschillende keren door de groepsleidster betast op het blote geslachtsdeel. Na het verblijf in het tehuis is aanvrager overgeplaatst naar een pleeggezin. In dat pleeggezin is aanvrager seksueel misbruikt door pleegvader en pleegmoeder. De Commissie vindt hetgeen aanvrager omschrijft ten aanzien van de handelingen van pleegmoeder gelijk aan het gedwongen worden tot het hebben van geslachtsgemeenschap. De Commissie merkt hierbij op dat, in geval het seksueel misbruik binnen verschillende categorieën valt, alleen de hoogste categorie geldt. Vermogensschade Volgens artikel 6 lid 1 onder f van het Statuut kan in gevallen bedoeld in categorieën 1c en 1d waarin de vermogensschade van de aanvrager door het seksueel misbruik substantieel is en het causaal verband tussen het seksueel misbruik en die schade voldoende aannemelijk is een bedrag tot ,-- worden toegekend. Deze aanvraag wordt ingedeeld in categorie 1f. De Commissie kent aanvrager hiervoor een bedrag van ,-- toe. Hieronder licht de Commissie dit nader toe. Aanvrager is in [datum] volledig arbeidsongeschikt geraakt. De psychische klachten die aanvrager al enkele jaren had uitten zich toen ook in fysieke klachten. Aanvrager ontvangt sinds [datum] een WAO-uitkering naar het percentage %. Uit de door aanvrager overgelegde stukken is gebleken dat de psychische klachten van aanvrager voornamelijk veroorzaakt zijn door de gebeurtenissen in het tehuis en het pleeggezin. De psychische klachten zijn zodanig ernstig geweest dat aanvrager tweemaal voor langere periode is opgenomen bij centra voor angststoornissen en psychotherapie. Deze psychische klachten hebben ervoor gezorgd dat aanvrager sinds [datum] volledig arbeidsongeschikt is. Sindsdien ontvangt aanvrager een WAO-uitkering die wordt aangevuld met twee arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Het huidige bruto jaarinkomen van aanvrager is circa ,--. Aanvrager heeft stukken overgelegd waaruit blijkt wat het bruto jaarinkomen was dat aanvrager destijds verdiende bij zijn voormalige werkgever. Dit inkomen dient naar het heden geïndexeerd te worden. Na indexering bedraagt het loon circa ,-- bruto per jaar. De Commissie vindt aannemelijk dat aanvrager naast het verlies aan inkomsten ook kosten heeft moeten maken voor, onder andere, het verlies van zelfwerkzaamheid en de opname in de psychiatrische centra. Op basis van deze gegevens vindt de Commissie aannemelijk dat aanvrager als gevolg van het seksueel misbruik een vermogensschade heeft geleden die hoger is dan ,--. Het Statuut geeft geen ruimte om de volledige vermogensschade te vergoeden. Volgens het Statuut kan namelijk een maximale tegemoetkoming van ,-- worden toegekend. Omdat de Commissie aan aanvrager al een bedrag van ,-- toekent wegens het misbruik, resteert een bedrag van ,-- voor vermogensschade. Verdeling [Instelling 2] zal gehouden worden om 71,4% van de totale tegemoetkoming te betalen en [instelling 1] 28,6 %. Als gevolg van artikel 6 lid 3 van het Statuut geldt alleen de hoogste categorie als het seksueel misbruik binnen verschillende categorieën valt. Het misbruik in [naam tehuis] valt in categorie c en het misbruik in het pleeggezin in categorie d. Zonder toepassing van artikel 6 lid 3 van het Statuut zou aanvrager voor het misbruik in [naam tehuis] ,-- krijgen en voor het misbruik in het pleeggezin ,--. Volgens het Statuut krijgt aanvrager dus alleen een tegemoetkoming volgens categorie d.

6 Bij het vaststellen van het percentage dat [instelling 1] en [instelling 2] moeten betalen heeft de Commissie rekening gehouden met het bedrag dat beide instellingen afzonderlijk hadden moeten betalen voor het seksueel misbruik in [naam tehuis] en het pleeggezin, als artikel 6 lid 3 van het Statuut niet bestond. De verhouding tussen die bedragen wordt tot uitdrukking gebracht in bovengenoemde percentages. Die verhouding wordt ook toegepast op de verdeling van de vermogensschade. 6. Betaling De Commissie draagt [instelling 1] op ,-- te betalen aan aanvrager. [Instelling 2] wordt opgedragen om ,-- te betalen aan aanvrager. Deze bedragen worden binnen 30 dagen na ontvangst van de uitspraak van de Commissie door [instelling 1] en [instelling 2]. De tegemoetkoming wordt betaald zonder dat van aanvrager finale kwijting met betrekking tot het seksueel misbruik wordt verlangd. Dit betekent dat het voor aanvrager mogelijk blijft om de instellingen in de toekomst aansprakelijk te stellen. De uitspraak is gedaan door de civiele kamer van de Commissie en is ondertekend door de voorzitter. Voorzitter, Prof. dr. mr. J.J.M. van Dijk