Transitiemodel Gemeenten Energieneutraal. samen werken aan waardecreatie door meer burgers te betrekken bij de energietransitie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Transitiemodel Gemeenten Energieneutraal. samen werken aan waardecreatie door meer burgers te betrekken bij de energietransitie"

Transcriptie

1 Transitiemodel Gemeenten Energieneutraal samen werken aan waardecreatie door meer burgers te betrekken bij de energietransitie Lucie van der Wiele 13 maart 2017

2 Wat is er aan de hand in Nederland?

3 Nederland bungelt onderaan in de EU 2016 > 2020 van 5% > 14% duurzame opwekking

4 Experts en de rijksoverheid bereiken slechts een deel van de burgergroepen rijksoverheid gemeente / bedrijven burgers

5 Duurzaamheid, waarom is het zo moeilijk? Te veel complexe termen, elk ministerie eigen beleid Elke burgergroep heeft andere kennis, houding en gedrag betreft milieu en duurzaamheid Elke burgergroep vergt een andere aanpak Rijksoverheid staat te ver van de leefwereld burgers

6 Het moet anders! op gemeenteniveau afstemmen op de burgergroepen én niet zo ingewikkeld (ROB, 2014)

7 Actieplan van minister Kamp in 2016 Energiestrategieën per regio. Samenwerking in breed palet aan partijen. Essentieel is draagvlak onder de lokale bevolking Regierol ligt bij de gemeenten

8 Hoe gaat het nu vaak in een gemeente? Gemeenten willen en moeten verduurzamen, maar sluiten daarbij nauwelijks aan op leefwereld van burgers: geen weet van de burgergroepen stemmen de communicatie niet af op burgers werken niet aan creëren van draagvlak weinig afstemming met bedrijven spreken niet uit één mond Manco zit in de voorbereiding en het communicatieplan

9 Stapsgewijs en gestructureerd op weg met het Transitiemodel Gemeenten Energieneutraal Procesmodel voor gemeenten: 1. Voorbereiding 2. Communicatieplan 3. Uitvoering 4. Terugkoppeling

10 Voorbereiding: inzicht krijgen in de burgergroepen gemeente + bedrijven?????

11 Voorbereiding: duurzame burgergroepen begrijpen gemeente + bedrijven plichtsgetrouwen verantwoordelijken statusbewusten structuurzoekers ontplooiers Hoekstra, Verheggen & Hannink, 2013

12 Twee groepen zijn duurzaam Participanten Afnemende groep participanten

13 Drie groepen minder, maar als je goed kijkt! Afhakers Moeilijk te bereiken potentiele doelgroep Potentiele doelgroep

14 Wie zijn dat? Voorbeeld van een verantwoordelijke en een statusbewuste

15 Bron kaarten: (SmartAgent Compagny, 2011) Berekening: (van der Wiele, 2016) Voorbereiding: bepalen procentuele verdeling Leefstijlkaart Veenendaal Leefstijlkaart Wageningen plichtsgetrouwen plichtsgetrouwen ontplooiers statusbewusten niet zo duurzaam ontplooiers statusbewusten duurzamer structuurzoekers structuurzoekers verantwoordelijken verantwoordelijken

16 Gemeente UTRECHT Bron leefstijlkaart: (SmartAgent Compagny, 2011) Leefstijlkaart Utrecht

17 Voorbereiding: effectief beleid maken afgestemd op de doelgroepen plichtsgetrouwen ontplooiers statusbewusten structuurzoekers verantwoordelijken 7% 9% 23% 22% 39% plichtsgetrouwen ontplooiers statusbewusten structuurzoekers verantwoordelijken 7% 9% 17% 19% 49% (berekening: van der Wiele, 2016)

18 Bewust en rationeel Onbewust/automatisch Communicatieplan: Gedrag beïnvloeden het onbewuste beïnvloedt sterk het gedrag

19 Communicatieplan: beleidsinstrumenten om burgers te beïnvloeden Rijksoverheid bereikt slechts deel van de burgers Wetten Fiscale maatregelen Voorlichtingscampagnes Subsidies Gedrag beïnvloeden op gemeenteniveau Faciliteren en samenwerken met bedrijven Goede voorbeeld geven Gebruik maken van NUDGES per burgergroep (Lords, 2011) en (Wesseling, 2013

20 Nudges > kleine duwtjes in de goede richting Kosteneffectiviteit is hoog Gelijkheid, keuzevrijheid en autonomie respecteren Hoe pak je het effectief aan als gemeente? toepassen van de duwtjes afgestemd op elke burgergroep (Rob 2014)

21 Communicatieplan: toepassen van de duwtjes 1. belemmeringen per duurzame burgergroep 3. motivatie 2. hefbomen 1. Belemmeringen wegnemen 2. Hefbomen gebruiken 3. Motivatie versterken

22 Communicatieplan: Maak gebruik van katalysatoren Belemmeringen wegnemen Hefbomen gebruiken Motivatie versterken

23 Transitiemodel Gemeenten Energieneutraal Inzicht krijgen in de 5 duurzame burgergroepen Activiteiten afstemmen tussen gemeenten en bedrijven Uit één mond spreken gemeenten / bedrijven Nudges inzetten om draagvlak te creëren Het duidelijk, eenvoudig en aantrekkelijk maken Doorgaan met wat werkt

24 In 4 stappen naar een Duurzame Gemeente

Toelichting op Transitiemodel: Gemeenten Energieneutraal

Toelichting op Transitiemodel: Gemeenten Energieneutraal WIELA - 160520 WIELA - 160520 Toelichting op Transitiemodel: Gemeenten Energieneutraal Waarom lukt het in Nederland niet om meer burgers te betrekken bij duurzaamheidsbeleid en energetische vraagstukken?

Nadere informatie

Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid. datum 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven

Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid. datum 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Observaties vanuit werkgevers over werknemers met een psychische kwetsbaarheid datum 1 augustus 2018 Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Blad 2 van 7 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Algemene observaties...

Nadere informatie

Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden

Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden Nudging Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden Commerciële organisaties Overheid marketeers psychologen communicatiedeskundigen economen Oud beïnvloedingsparadigma De mens als rationeel wezen KENNIS

Nadere informatie

Masterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015

Masterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015 Masterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in uw regio? bedrijvencoöperatie?

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015

Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015 Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in

Nadere informatie

CASI > Werkblad 1 > Van beleidsdoel naar gedragsdoel

CASI > Werkblad 1 > Van beleidsdoel naar gedragsdoel CASI > Werkblad 1 > Van beleidsdoel naar gedragsdoel Beleidsdoel voor communicatie: 1a Keuze doelgroep 1b Huidig gedrag Wie is de groep die gedrag moet veranderen? Wat weten we over huidig gedrag? (feiten

Nadere informatie

Virtuele wijk Zutphen handelingsperspectief voor de transitie naar aardgasloze wijken

Virtuele wijk Zutphen handelingsperspectief voor de transitie naar aardgasloze wijken Virtuele wijk Zutphen handelingsperspectief voor de transitie naar aardgasloze wijken Advies van de 14 bewoners van de virtuele wijk Zutphen aan alle wijken van de Toekomst en hun partners lokaal, regionaal

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken T.a.v. minister H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Datum Contactpersoon Maarten Eeke van der Veen Doorkiesnummer (033) 450 73 29 E-mail M.vanderveen@eigenhuis.nl

Nadere informatie

10 onmisbare vaardigheden voor. de ambtenaar van de toekomst. 10 vaardigheden. Netwerken. Presenteren. Argumenteren 10. Verbinden.

10 onmisbare vaardigheden voor. de ambtenaar van de toekomst. 10 vaardigheden. Netwerken. Presenteren. Argumenteren 10. Verbinden. 10 vaardigheden 3 Netwerken 7 Presenteren 1 Argumenteren 10 Verbinden Beïnvloeden 4 Onderhandelen Onderzoeken Oplossingen zoeken voor partijen wil betrekken bij het dat u over de juiste capaciteiten beschikt

Nadere informatie

CASI > Werkblad 1 > Vertalen beleidsdoel naar gedragsdoel

CASI > Werkblad 1 > Vertalen beleidsdoel naar gedragsdoel CASI > Werkblad 1 > Vertalen beleidsdoel naar gedragsdoel Beleidsdoel: 1a Keuze doelgroep 1b Huidig gedrag Wie is de doelgroep? Wat weten we over huidig gedrag? (feiten en cijfers) Is deze groep onder

Nadere informatie

De Sleutel tot het benutten van potentie

De Sleutel tot het benutten van potentie De Sleutel tot het benutten van potentie Wat is potentie eigenlijk? Een snelle blik in een woordenboek levert de volgende resultaten op: het kunnen; dat waartoe iemand of iets toe in staat is; vermogen.

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Economische Zaken DOORBRAAKPROJECT ICT EN ENERGIE Routekaart doorbraakproject ICT en Energie Ministerie van Economische Zaken Rapport nr.: 14-2884 Datum: 2014-10-15 SAMENVATTING ROADMAP Het kabinet wil dat de uitstoot van

Nadere informatie

Meer grip op klimaatbeleid

Meer grip op klimaatbeleid Meer grip op klimaatbeleid Klimaatbeleid voeren is complex. Het is interdisciplinair en omgeven met onzekerheid. Hoe zorg je als overheid dat je klimaatbeleid aansluit bij je ambities? En waarmee moet

Nadere informatie

GEDRAG EN INCASSO SLIM OF SOCIAAL INCASSEREN?

GEDRAG EN INCASSO SLIM OF SOCIAAL INCASSEREN? GEDRAG EN INCASSO SLIM OF SOCIAAL INCASSEREN? Roeland van Geuns Lector armoede interventies Hogeschool van Amsterdam Utrecht, 11 april 2017 1 INHOUD 1. Relevantie gedrag 2. Gevolgen voor betaalgedrag 3.

Nadere informatie

Eigenlijk kan het niet vaak genoeg worden herhaald: doel en doelgroep zijn het belangrijkste onderdeel van het Internet Project Plan.

Eigenlijk kan het niet vaak genoeg worden herhaald: doel en doelgroep zijn het belangrijkste onderdeel van het Internet Project Plan. 2. Doel en doelgroep Het belangrijkste onderdeel van het Internet Project Plan is het beschrijven van doel en doelgroep. Tijdens de ontwikkeling van de rest van het plan is het belangrijk hier regelmatig

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Naar een duurzaam IHP Hoe borg je dat? Jan Roelofs Marieke Stevering-Rutten Kennisdag Ruimte-OK 16 april 2019

Naar een duurzaam IHP Hoe borg je dat? Jan Roelofs Marieke Stevering-Rutten Kennisdag Ruimte-OK 16 april 2019 Naar een duurzaam IHP Hoe borg je dat? Jan Roelofs Marieke Stevering-Rutten Kennisdag Ruimte-OK 16 april 2019 Programma van vandaag - Introductie PentaRho - Onderzoek naar duurzaamheid in IHP s - Analyse

Nadere informatie

EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT?

EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT? EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT? Onderzoek naar Toerisme & Recreatie in Bedum AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Onderwerp dat door burgers is aangedragen Veel beleidsvrijheid van de gemeente, passend in regionale

Nadere informatie

Samen werken aan goed openbaar bestuur

Samen werken aan goed openbaar bestuur Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons

Nadere informatie

C-151 Green Deal De Groene Grachten

C-151 Green Deal De Groene Grachten C-151 Green Deal De Groene Grachten Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp, de Minister voor Wonen en Rijksdienst, de heer drs. S.A. Blok, en de Staatssecretaris van Infrastructuur

Nadere informatie

Als docent werk je vanuit een positie van autoriteit, als trainer vanuit een positie van gelijkwaardigheid

Als docent werk je vanuit een positie van autoriteit, als trainer vanuit een positie van gelijkwaardigheid JOUW ROL ALS TRAINER Het klinkt misschien overbodig om het te hebben over de rol die je hebt bij het beïnvloeden van het denken en doen van anderen in groepssituaties. Iedereen weet toch wel wat die rol

Nadere informatie

Op weg naar een integraal kindcentrum. Janny Reitsma

Op weg naar een integraal kindcentrum. Janny Reitsma Op weg naar een integraal kindcentrum Janny Reitsma Programma: Verkenning van het integraal kindcentrum Leiderschap: mensen in beweging zetten Leiderschap: planmatig organiseren Leren als strategie voor

Nadere informatie

Leiding geven aan een duurzaam netwerklerende organisatie. Dr. Femke Nijland

Leiding geven aan een duurzaam netwerklerende organisatie. Dr. Femke Nijland Leiding geven aan een duurzaam netwerklerende organisatie Dr. Femke Nijland 1. Wat is netwerkleren? Dit is netwerkleren 2. Het nut van netwerkleren Directe waarde (immediate value) Nuttige bronnen (potential

Nadere informatie

Governance. Informatiemanagement. Architectuur. Gemeenschappelijk

Governance. Informatiemanagement. Architectuur. Gemeenschappelijk Beleggen Bewaken Sturen Informatiemanagement Inspireren Verbinden Organiseren Architectuur Verbeelden Structureren Afstemmen Gemeenschappelijk Communiceren Adviseren Beïnvloeden Beleggen: kan taken, verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025

Nadere informatie

EEN DUWTJE NAAR BETALEN. MASTERCLASS GEDRAGSVERANDERING Een samenwerking tussen Involon & Duwtje

EEN DUWTJE NAAR BETALEN. MASTERCLASS GEDRAGSVERANDERING Een samenwerking tussen Involon & Duwtje EEN DUWTJE NAAR BETALEN MASTERCLASS GEDRAGSVERANDERING Een samenwerking tussen Involon & Duwtje ALS JE DOET WAT JE ALTIJD DEED, KRIJG JE WAT JE ALTIJD KREEG Wanneer je werkzaam bent in de wereld van lokale

Nadere informatie

DE SCHOOL BINNENSTEBUITEN

DE SCHOOL BINNENSTEBUITEN DE SCHOOL BINNENSTEBUITEN vrijdag 2 november 2012 van 09:00 tot 13:00 uur, LIFE College, Schiedam De leefwerelden van jongeren binnen en buiten de school komen steeds verder uit elkaar te liggen, vooral

Nadere informatie

Intentieovereenkomst tussen het Ministerie van. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en. Rabobank met betrekking tot het Revolverend

Intentieovereenkomst tussen het Ministerie van. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en. Rabobank met betrekking tot het Revolverend Intentieovereenkomst tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Rabobank met betrekking tot het Revolverend Fonds Energiebesparing 11 Juli 2013 Betrokken partijen Initiatiefnemer:

Nadere informatie

Workshop: Het VN verdrag Handicap, clientenraden aan zet Branko Hagen/Else Roetering. LCR, 2014

Workshop: Het VN verdrag Handicap, clientenraden aan zet Branko Hagen/Else Roetering. LCR, 2014 Workshop: Het VN verdrag Handicap, clientenraden aan zet Branko Hagen/Else Roetering. LCR, Volg onze @ttenderingsberichten/www.landelijkeclientenraad.nl 1 Opzet Workshsop Algemene inleiding Vier praktische

Nadere informatie

ARMOEDEVRAAGSTUKKEN: VISIE EN DOELGROEPEN. Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, HvA Oranje Fonds Utrecht, 11 oktober 2018

ARMOEDEVRAAGSTUKKEN: VISIE EN DOELGROEPEN. Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, HvA Oranje Fonds Utrecht, 11 oktober 2018 ARMOEDEVRAAGSTUKKEN: VISIE EN DOELGROEPEN Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, HvA Oranje Fonds Utrecht, 11 oktober 2018 1 INHOUD Jullie visies op armoedevraagstuk Visies op armoede: nu en vroeger?

Nadere informatie

Worden de bedrijven en bedrijventerreinen in Apeldoorn Energieke Regio-deelnemer?

Worden de bedrijven en bedrijventerreinen in Apeldoorn Energieke Regio-deelnemer? Worden de bedrijven en bedrijventerreinen in Apeldoorn Energieke Regio-deelnemer? Mogen wij u helpen te verdienen aan duurzaamheid? 1 Wie wil er geen energie besparen? Hoewel het er vaak niet van komt,

Nadere informatie

GEDRAG EN INCASSO. Roeland van Geuns Lector armoede en participatie Hogeschool van Amsterdam. Utrecht, 25 november 2016

GEDRAG EN INCASSO. Roeland van Geuns Lector armoede en participatie Hogeschool van Amsterdam. Utrecht, 25 november 2016 GEDRAG EN INCASSO Roeland van Geuns Lector armoede en participatie Hogeschool van Amsterdam Utrecht, 25 november 2016 1 INHOUD 1. Relevantie gedrag 2. Gedrag: enkele recente inzichten 3. Gevolgen voor

Nadere informatie

B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio

B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio Partijen: De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen,

Nadere informatie

Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld

Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld 1 Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld Onderzoeksresultaten fase 2 Elisabeth Hoekstra Goda Perlaviciute Linda Steg onderzoekgaswinning@rug.nl

Nadere informatie

Systemisch kijken. Effectief samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken en diepgaand collectief leren en vernieuwen mogelijk maken

Systemisch kijken. Effectief samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken en diepgaand collectief leren en vernieuwen mogelijk maken Systemisch kijken Effectief samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken en diepgaand collectief leren en vernieuwen mogelijk maken 1 Wanneer biedt systemisch kijken uitkomst? Bijvoorbeeld: Als de samenwerking

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Actieplan september 2017 Actieplan gemeente Alkmaar 1 Inleiding De overheid koopt per jaar voor ongeveer 73,3 miljard euro in en heeft daarmee een belangrijke invloed

Nadere informatie

Meer senioren bewegen en sporten in Rotterdam

Meer senioren bewegen en sporten in Rotterdam Meer senioren bewegen en sporten in Rotterdam Onderzoek naar effectieve methoden om het bereik en de motivatie van inactieve senioren te vergroten Marjan de Gruijter Niels Hermens Trudi Nederland Jessica

Nadere informatie

Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te

Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te bewegen tot scholing en opleiding Doel van dit stappenplan is aan te geven hoe P&O leidinggevenden kan helpen bij het selecteren van de doelgroep, het voeren van

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT NR Doetinchem, 13 september 2017 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER Routekaart energietransitieopgave 2030

Aan de raad AGENDAPUNT NR Doetinchem, 13 september 2017 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER Routekaart energietransitieopgave 2030 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 8.3 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER 2017 Routekaart energietransitieopgave 2030 Te besluiten om: 1. De gidsprincipes voor de energietransitieopgave in Doetinchem vast te stellen,

Nadere informatie

Presentatie advies Ruimte voor duurzame landbouw Den Haag, 20 maart Henry Meijdam. voorzitter Raad voor de leefomgeving en infrastructuur

Presentatie advies Ruimte voor duurzame landbouw Den Haag, 20 maart Henry Meijdam. voorzitter Raad voor de leefomgeving en infrastructuur www.rli.nl Presentatie advies Ruimte voor duurzame landbouw Den Haag, 20 maart 2013 Henry Meijdam voorzitter Raad voor de leefomgeving en infrastructuur Presentatie advies Ruimte voor duurzame landbouw

Nadere informatie

Werkvorm voor gesprek middenkader

Werkvorm voor gesprek middenkader Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen het gesprek aan te gaan over

Nadere informatie

Begeleiden van cliënten met psychische kwetsbaarheid met een online groepscursus. Femke Bennenbroek, ZINZIZ

Begeleiden van cliënten met psychische kwetsbaarheid met een online groepscursus. Femke Bennenbroek, ZINZIZ Begeleiden van cliënten met psychische kwetsbaarheid met een online groepscursus Femke Bennenbroek, ZINZIZ Vandaag Welkom & agenda Introductie werkloos met CMD Online begeleiding Screenen en selecteren

Nadere informatie

Promotie Veenendaal een jaar later... 30 mei 2011

Promotie Veenendaal een jaar later... 30 mei 2011 Promotie Veenendaal een jaar later... 30 mei 2011 Programma De vraag van Jackie Chan beantwoord Citymarketing Basics Strategie bij promotie van Veenendaal De vraag van Kees beantwoord Verschillen en overeenkomsten

Nadere informatie

Leefstijlen en betrokkenheid Provincie Flevoland

Leefstijlen en betrokkenheid Provincie Flevoland Leefstijlen en betrokkenheid Provincie Flevoland Presentatie Pieter Paul Verheggen & Willemijn Bot Motivaction 1 Anders naar burgers kijken: waarden versus sociodemografie 1978 Vrouw Hoog opgeleid Amsterdam

Nadere informatie

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom

Nadere informatie

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector Groeiplan voor warmte een initiatief van provincies, gemeenten en sector 27 november 2015 De Provincies Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, en Limburg, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Gemeenten

Nadere informatie

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Inhoudsopgave 1 De bekendheid met en het belang van het klimaat- en energieakkoord 5 2 Drijfveren

Nadere informatie

Basissjabloon presentatie CASI

Basissjabloon presentatie CASI A d v i e s Basissjabloon presentatie CASI datum Parkeervak (Noteer hier alle ideeën en inzichten die gedurende het traject uit de groep komen zodat ze niet vergeten worden) 2 Doel van CASI (Omschrijf

Nadere informatie

Wie profiteert van het klimaatbeleid? Verdeling van subsidies en belastingkortingen tussen armere en rijkere huishoudens

Wie profiteert van het klimaatbeleid? Verdeling van subsidies en belastingkortingen tussen armere en rijkere huishoudens Wie profiteert van het klimaatbeleid? Verdeling van subsidies en belastingkortingen tussen armere en rijkere huishoudens 1 Inhoudsopgave 1 Introductie 2 Resultaten Bijlage A Bijlage B Toelichting op berekeningen

Nadere informatie

Maatregelen stimuleren autodelen

Maatregelen stimuleren autodelen Maatregelen stimuleren autodelen November 2015 1 / 7 1. Inleiding Autodelen draagt bij aan de doelstelling binnen Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar en Schoon Vervoer waarbij wordt ingezet op vermindering

Nadere informatie

Koppelkansen versterken - verduurzamen. Presentatie projectresultaten Kantens, Loppersum en Appingedam 10 juli 2018

Koppelkansen versterken - verduurzamen. Presentatie projectresultaten Kantens, Loppersum en Appingedam 10 juli 2018 Koppelkansen versterken - verduurzamen Presentatie projectresultaten Kantens, Loppersum en Appingedam 10 juli 2018 Project koppelkansen Uitgangspunten Een onderzoek naar de actiebereidheid van bewoners

Nadere informatie

Verduurzaming van het MKB

Verduurzaming van het MKB Verduurzaming van het MKB Wilma Berends / Sibolt Mulder Natuur & Milieu: visie op stimuleren MKB-verduurzaming MKB kan zelf flinke bijdrage leveren aan duurzaamheid Duurzaamheid op de agenda van MKB kan

Nadere informatie

mentalcare arboadviescentrum

mentalcare arboadviescentrum mentalcare arboadviescentrum Het Arboadviescentrum Hoe gezonder uw werknemers, hoe gezonder uw bedrijf. En dus uw winst. Helaas hebben we die gezondheid niet altijd in de hand. Eén hevige weersomslag en

Nadere informatie

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Jaarplan 2019 - Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Nederlandse glastuinbouwbedrijven dragen in grote mate bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Het komende decennium wordt

Nadere informatie

inspiratiesessie gebiedsgericht werken

inspiratiesessie gebiedsgericht werken inspiratiesessie gebiedsgericht werken wijkbedrijf community building de all inclusive wijk Carla Onderdelinden en Patricia van der Haak begeleiders van transformatie wat gaan we doen? 1. korte inspiratiesessie

Nadere informatie

Centrale regie en decentraal gebruik binnen communicatie

Centrale regie en decentraal gebruik binnen  communicatie binnen e-mailcommunicatie Een guide voor het regisseren en faciliteren van e-mail als communicatiemiddel binnen organisaties met decentrale verantwoordelijkheden Powered by De inzet van e-mail als communicatiemiddel

Nadere informatie

Visie op wonen. Open Huis 16 mei Gesprek raad en stakeholders

Visie op wonen. Open Huis 16 mei Gesprek raad en stakeholders Visie op wonen Open Huis 16 mei 2017 Gesprek raad en stakeholders Opzet - Proces - Korte schets woningmarkt - Vijf stellingen Proces 1 Kennis delen Gemeenteraad 8 september 2016 2 Beelden ophalen Bewoners

Nadere informatie

GPD Drechtsteden MPGPD (^PapendrichTT)Bliedrecht en Zwijndrecht. Geachte raadsleden,

GPD Drechtsteden MPGPD (^PapendrichTT)Bliedrecht en Zwijndrecht. Geachte raadsleden, MPGPD2017051908340105 GPD 19.05.2017 0 1 05 Drechtsteden Postbus 619 3300 AP Dordrecht (^PapendrichTT)Bliedrecht en Zwijndrecht Bezoekadres: Spuiboulevard 298 3311 GR Dordrecht IBAN: NL66BNGH0285127853

Nadere informatie

Kennis voor gedragsbewust beleid. Natasha Stroeker, Panteia

Kennis voor gedragsbewust beleid. Natasha Stroeker, Panteia Kennis voor gedragsbewust beleid Natasha Stroeker, Panteia 23 juni 2016 Nieuwe wereld Oude wereld 2 juli 2014 Verschillen Oude wereld Rationele keuzemodel Maximalisatie eigen opbrengsten Gebruiken alle

Nadere informatie

juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning

juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning Inleiding Het samenwerkingsverband is in het schooljaar 16-17 gestart met het herijken van de basisondersteuning.

Nadere informatie

Veranderende arbeidsmarkt

Veranderende arbeidsmarkt Veranderende arbeidsmarkt De arbeidsmarkt staat aan de vooravond van een grote verandering. Na decennia van een groeiend arbeidspotentieel neemt sinds 2010 de beroepsbevolking af. Commissie Bakker becijfert

Nadere informatie

Green Deal Verduurzamen betonketen September 2014, Ecobouw 2014

Green Deal Verduurzamen betonketen September 2014, Ecobouw 2014 Green Deal Verduurzamen betonketen September 2014, Ecobouw 2014 Sustainable Concrete Centre Oosterhout (NB), The Netherlands Director: Mantijn van Leeuwen m.vanleeuwen@crh-scc.nl +31 6 2275 4364 MVO netwerk

Nadere informatie

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

JA: WONEN VOOR IEDEREEN! WENJEN FOAR ELKENIEN PVDA FRYSLÂN WONINGPLAN

JA: WONEN VOOR IEDEREEN! WENJEN FOAR ELKENIEN PVDA FRYSLÂN WONINGPLAN JA: WONEN VOOR IEDEREEN! WENJEN FOAR ELKENIEN PVDA FRYSLÂN WONINGPLAN Foto: Jeroen Mul/Flickr, Creative Commons JA: STEVIG INZETTEN OP BETAALBAAR EN GOED WONEN VOOR IEDEREEN! De afgelopen jaren is er dankzij

Nadere informatie

Regionaal werkatelier Psychische kwetsbaarheid. Meer mensen met psychische kwetsbaarheid aan het werk

Regionaal werkatelier Psychische kwetsbaarheid. Meer mensen met psychische kwetsbaarheid aan het werk Regionaal werkatelier Psychische kwetsbaarheid Meer mensen met psychische kwetsbaarheid aan het werk PROGRAMMA 14.00 uur: Start plenair programma: - 14.00: Opening dagvoorzitter Marjo Frenk - 14.05: Welkomstwoord

Nadere informatie

Sacha Walters 1605206 Seminar

Sacha Walters 1605206 Seminar Persuasive Persuasive Design Design Sacha Walters 1605206 Seminar Inleiding Of je nu food- en lifestyle blogs leest, een vrouwen magazine openslaat of simpelweg om je heen kijkt tijdens een middagje winkelen,

Nadere informatie

Voor de delegaties gaat hierbij het mandaat van een internationale contactgroep over Venezuela, zoals goedgekeurd door de Raad op 30 januari 2019.

Voor de delegaties gaat hierbij het mandaat van een internationale contactgroep over Venezuela, zoals goedgekeurd door de Raad op 30 januari 2019. Raad van de Europese Unie Brussel, 31 januari 2019 (OR. en) 5958/19 COLAC 12 CFSP/PESC 79 RESULTAAT BESPREKINGEN van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties Betreft: Internationale contactgroep

Nadere informatie

2012-2016. Zelfstandig Leren

2012-2016. Zelfstandig Leren 2012-2016 Zelfstandig Leren 0 Inhoud Beschrijving doelgroep... 2 Visie op onderwijs... 2 Basisvisie... 2 Leerinhouden/ activiteiten... 2 Doelen voor het zelfstandig leren... 3 Definitie zelfstandig leren...

Nadere informatie

Ga aan de slag met ons Duurzaam Dataplatform

Ga aan de slag met ons Duurzaam Dataplatform Ga aan de slag met ons Duurzaam Dataplatform Met onze hoogwaardige, gevalideerde data zetten wij een grote stap richting een duurzamer Nederland 101100 010100101111 011011011101 101100101110 110110111000

Nadere informatie

RKC s OWO. Onderzoeksplan. Armoedebeleid. April 2015. Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland

RKC s OWO. Onderzoeksplan. Armoedebeleid. April 2015. Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland Onderzoeksplan Armoedebeleid April 2015 Colofon De rekenkamercommissies van Ooststellingwerf en Opsterland bestaan uit drie externe leden. De rekenkamercommissie van Weststellingwerf bestaat uit drie externe

Nadere informatie

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

TRANSITIEMODEL. Gemeenten Energieneutraal

TRANSITIEMODEL. Gemeenten Energieneutraal TRANSITIEMODEL Gemeenten Energieneutraal AFSTUDEERONDERZOEK Studie: Master of Urban and Area Development (MUAD) Onderdeel: Masterthesis Begeleidende lector: Dr. K.E. Bugge Beoordelaar: Ir. M. Huffstadt

Nadere informatie

Zittingsdocument B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013

Zittingsdocument B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 22.4.2013 B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 ingediend overeenkomstig artikel 115, lid 5, van het

Nadere informatie

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

ECSD/U

ECSD/U Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid(SZW) Mw. drs. J. Klijnsma Postbus 90801 2509 LV 'S-GRAVENHAGE doorkiesnummer (070) 373 8249 betreft Verzoek bestuurlijke reactie Besluit experimenten Participatiewet

Nadere informatie

2013-2017. Huiswerkbeleid

2013-2017. Huiswerkbeleid 01-017 Huiswerkbeleid Inhoudsopgave Beschrijving doelgroep Visie op onderwijs Basisvisie Leerinhouden/Activiteiten De voor- en nadelen van het geven van huiswerk Voordelen Nadelen Richtlijnen voor het

Nadere informatie

Minder gedoe, meer kwaliteit. Hoe u gedoe in uw organisatie oplost? Een praktijkvoorbeeld.

Minder gedoe, meer kwaliteit. Hoe u gedoe in uw organisatie oplost? Een praktijkvoorbeeld. Minder gedoe, meer kwaliteit Hoe u gedoe in uw organisatie oplost? Een praktijkvoorbeeld. Waarom we inzetten op minder gedoe? In 2017 ervaart bijna de helft van de zorgmedewerkers een te hoge werkdruk.

Nadere informatie

GEZAMENLIJK PROGRAMMEREN. A-team Leefbaarheid en voorzieningen Provincie GELDERLAND 18 april 2013 Jolanda Bekker

GEZAMENLIJK PROGRAMMEREN. A-team Leefbaarheid en voorzieningen Provincie GELDERLAND 18 april 2013 Jolanda Bekker GEZAMENLIJK PROGRAMMEREN A-team Leefbaarheid en voorzieningen Provincie GELDERLAND 18 april 2013 Jolanda Bekker Wie zijn wij? Introductie op Gezamenlijk Programmeren Plan van Aanpak voor Gezamenlijk Programmeren

Nadere informatie

Hygiëne Meer tijd om voor programma voor de zorg hen te zorgen Wij implementeren doeltreffende hygiënische oplossingen, zodat u één zorg minder hebt.

Hygiëne Meer tijd om voor programma voor de zorg hen te zorgen Wij implementeren doeltreffende hygiënische oplossingen, zodat u één zorg minder hebt. Hygiëne programma voor de zorg Meer tijd om voor hen te zorgen Wij implementeren doeltreffende hygiënische oplossingen, zodat u één zorg minder hebt. Of het nu gaat om de algemene of de acute gezondheidszorg:

Nadere informatie

Format implementatieplan. Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase

Format implementatieplan. Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase Format implementatieplan Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering in de palliatieve fase november 2016 Format implementatieplan Onderdeel van handreiking implementatie methodiek Signalering

Nadere informatie

Het Vermogen tot Co-creatie

Het Vermogen tot Co-creatie De weg naar CO-CREATIE Hoe kunnen ontwikkelaars de eindgebruiker accommoderen in hun bedrijfsproces? Het Vermogen tot Co-creatie Hoe kunnen ontwikkelaars eindgebruikersparticipatie accomoderen in hun bedrijfsproces?

Nadere informatie

Programma Energie 2012-2015 Samenvatting Projectplan

Programma Energie 2012-2015 Samenvatting Projectplan Programma Energie 2012-2015 Samenvatting Projectplan Lokale Energie Lokale Energie - 4 Lokale energie-initiatieven - Een loket voor buurt- en dorpsinitiatieven Projectnaam : Lokale Energie Opdrachtgever

Nadere informatie

Onderwerp Regionale Energiestrategie (RES) regio Noordoost-Brabant. Geachte bestuursleden,

Onderwerp Regionale Energiestrategie (RES) regio Noordoost-Brabant. Geachte bestuursleden, Onderwerp Regionale Energiestrategie (RES) regio Noordoost-Brabant Geachte bestuursleden, De decentrale overheden (gemeenten, waterschappen en provincies) werken vanaf het najaar 2018 in 30 regio s aan

Nadere informatie

Utrechtse energie! Op weg naar klimaatneutraal in 2030

Utrechtse energie! Op weg naar klimaatneutraal in 2030 Utrechtse energie! Op weg naar klimaatneutraal in 2030 Lot van Hooijdonk, wethouder Verkeer en mobiliteit, Duurzaamheid en Milieu Hier komt tekst Energie- & klimaatdag voor lokale besturen Hier Antwerpen,

Nadere informatie

Shoot Your Hood Etno-Communicatie. vrijdag 24 mei 13

Shoot Your Hood Etno-Communicatie. vrijdag 24 mei 13 Shoot Your Hood Etno-Communicatie Project fotografie Centrum voor Beeldexpressie & Luchtbal Luchtbal Bevolking woont letterlijk op elkaar Hoog percentage allochtonen Binnen de allochtonen gemeenschap,

Nadere informatie

aanbiedingsnota raad invullen organisatie beeldvorming op 5 oktober 2017 oordeelvorming op n.v.t. besluitvorming op 26 oktober 2017

aanbiedingsnota raad invullen organisatie beeldvorming op 5 oktober 2017 oordeelvorming op n.v.t. besluitvorming op 26 oktober 2017 beeldvorming op 5 oktober 2017 oordeelvorming op n.v.t. besluitvorming op 26 oktober 2017 invullen organisatie registratienr. 17INT09157 casenr. BBV17.0501 voorstel over vaststellen Nota Zonne-energie

Nadere informatie

Training Energietransitie voor ambtenaren

Training Energietransitie voor ambtenaren Training Energietransitie voor ambtenaren Ambtenaren Fysieke leefomgeving 20 Deelnemers 3 Aantal dagen 995.00 Investering Locatie Voor wie? Ambtenaren De komende jaren gaat de transitie in de gebouwde

Nadere informatie

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad Gemeente Langedijk Raadsvergadering : 22 januari 2013 Agendanummer : 15 Portefeuillehouder Afdeling Opsteller : H.J.M. Schrijver : Beleid en Projecten : Schutten Voorstel aan de raad Onderwerp : Nota Langedijk

Nadere informatie

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland september 13 Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. (Albert Einstein, 1879-1955) M e r k c o a

Nadere informatie

Bestuurlijke Signalen

Bestuurlijke Signalen Bestuurlijke Signalen Informatiebrochure Landelijk Informatie en Expertise Centrum Voorbeeld: bestuurlijk signaal schijnhuwelijken Gedurende de periode 2010-2014 heeft de recherche van de Koninklijke Marechaussee

Nadere informatie

Grenzeloos samenwerken in de zorg

Grenzeloos samenwerken in de zorg Woonzorgnet@work Grenzeloos samenwerken in de zorg De wereld wordt gemaakt door wie iets onmogelijks aandurft H. Roose, 2002 Zorg voor ouderen - ouderenzorg Diversiteit aan vragen neemt toe Meerlagigheid

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Projectaanvraag regio FoodValley Energie uit zon REGIO FOODVALLEY

Projectaanvraag regio FoodValley Energie uit zon REGIO FOODVALLEY Projectaanvraag regio FoodValley Energie uit zon REGIO FOODVALLEY A. Projectgegevens A.1. Project Gegevens project Projectnaam: Speerpunt Strategische agenda : Thema (regiocontract): Energie uit zon Duurzame

Nadere informatie

(Hoe) leidt samenwerking met vrijwilligers tot goede cliëntondersteuning. BCMB Vakdag 21 juni

(Hoe) leidt samenwerking met vrijwilligers tot goede cliëntondersteuning. BCMB Vakdag 21 juni (Hoe) leidt samenwerking met vrijwilligers tot goede cliëntondersteuning BCMB Vakdag 21 juni David Wijnperle Verenigingen en stichtingen Vrijwillige inzet Besturen van vrijwilligersorganisaties Samen veranderen

Nadere informatie

ARMOEDE EN WONEN: SCHULDEN EN (HUUR)INCASSO

ARMOEDE EN WONEN: SCHULDEN EN (HUUR)INCASSO ARMOEDE EN WONEN: SCHULDEN EN (HUUR)INCASSO Roeland van Geuns Lector armoede en participatie Hogeschool van Amsterdam Den Haag, 24 juni 2015 1 INHOUD 1. Enkele cijfertjes 2. Gedrag: enkele recente inzichten

Nadere informatie

Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken

Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken 1. Aanleiding In december 2015 is door de gemeenteraad de Structuurvisie Emmen, Zonneakkers vastgesteld. In de structuurvisie zijn

Nadere informatie

Aanpak energietransitie Gemeente Helmond

Aanpak energietransitie Gemeente Helmond Aanpak energietransitie Gemeente Helmond Conferentie Versnellingsagenda 3 dagen 120 mensen, bont palet van Helmonders bedrijfsleven, woningcorporaties, onderwijs, duurzame ondernemers, energieclub Helmond

Nadere informatie