Europese landbouwbeleid 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Europese landbouwbeleid 2011"

Transcriptie

1 Europese landbouwbeleid 2011 Een toelichting op de betalingen 1 van 16

2 Gemeenschappelijk landbouwbeleid Deze toelichting behandelt de meest opvallende ontwikkelingen in de betalingen die Nederlandse boeren in het boekjaar 2011 ontvingen in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de EU. Die ontvangsten betreffen de eerste en tweede pijler van het GLB (respectievelijk het markt-, prijs- en inkomensbeleid en het plattelandsbeleid). De toelichting bevat geen volledige analyse van de verschillende sectoren; het gaat om een kort overzicht per sector (zuivel, veehouderij, akkerbouw en tuinbouw) van de belangrijkste ontwikkelingen in het afgelopen jaar. De tabellen in dit stuk geven wel een zo compleet mogelijk beeld van de diverse regelingen per sector en de daarbij behorende uitgaven. Het gaat hier om de uitgaven per boekjaar en niet om uitgaven per kalenderjaar. Het Europese boekjaar in 2011 had een looptijd van 16 oktober 2010 tot en met 15 oktober Betalingen in het laatste kwartaal van 2010 drukken dus op de cijfers voor De totaalcijfers in deze toelichting kunnen afwijken van de totaalcijfers in de database. In de cijfers in deze toelichting zijn betaalde bedragen aan natuurlijke personen wel opgenomen, omdat ze niet herleidbaar zijn op individueel niveau. In de database zijn deze bedragen niet opgenomen. De toelichting bestaat uit twee delen: het eerste deel bevat een korte beschrijving van de ontwikkelingen per sector; het tweede deel is een algemeen historisch overzicht van het GLB, inclusief de meest recente ontwikkelingen. Figuur 1 geeft de totale GLB-ontvangsten per pijler weer voor Nederland in De ontvangsten per sector worden in deel 1 uitgewerkt. Figuur 1 GLB-ontvangsten Nederland per pijler (2011) GLB Nederland Pijler 1 Pijler 2 Markt- en prijsbeleid 90 mln Inkomensondersteuning 817 mln Plattelandsbeleid 71,4 mln Modulatie 2 van 16

3 1 Toelichting per sector 1.1 Inleiding Van 2002 tot en met 2013 geldt voor de hele EU een plafond voor de gemeenschappelijke landbouwuitgaven. Het uitgavenpatroon verschilt per lidstaat en per sector. In het algemeen is in bijna alle lidstaten een verschuiving te zien van markt- en prijssteun naar inkomenssteun (de eerste pijler) en plattelandsbeleid (de tweede pijler). In 2003 heeft de EU besloten om de inkomenssteun los te koppelen van de productie, behalve in een aantal sectoren waarvan werd gevreesd dat ontkoppeling zou kunnen leiden tot productieverlies. Bij gekoppelde inkomenssteun is de daadwerkelijke productie van een bepaald landbouwproduct een voorwaarde voor de steun: boeren krijgen bijvoorbeeld een bepaald bedrag per geproduceerde ton tarwe of liter melk. Bij ontkoppelde inkomenssteun ontvangen boeren rechtstreeks een bedrijfstoeslag, ongeacht hun productie. Daarmee is deze steun niet meer handelsverstorend in het kader van afspraken die gemaakt zijn binnen de World Trade Organization (WTO). Nederland is sinds 1 januari 2006 gestart met de ontkoppeling van de inkomenssteun voor een aantal sectoren. In de zuivelsector geldt de ontkoppeling sinds 1 januari In 2008, tijdens de zogenaamde Health Check, hebben de lidstaten afgesproken dat de resterende sectoren uiterlijk in 2012 ontkoppeld moeten zijn. In 2010 zijn in Nederland de slachtpremies voor kalveren en volwassen runderen, de notenpremie en de eiwitpremie ontkoppeld. In 2012 zal de ontkoppeling van de steun voor aardappelzetmeel, de verwerkingssteun voor gedroogde voedergewassen, de verwerkingssteun voor vlas en hennep en de steun voor zaaizaad van vlas een feit zijn. Daarna is er in Nederland geen gekoppelde steun meer. Om de vermaatschappelijking van de inkomenssteun te bevorderen wordt in de jaren gebruik gemaakt van de mogelijkheden die artikel 68 van Verordening 73/2009 biedt. Artikel 68 van die verordening verruimt de mogelijkheden om een deel van de nationale enveloppe van de inkomenssteun te herbestemmen om daarmee milieu- en diervriendelijke productiemethoden, kwaliteitslandbouw en het gebruik van risicoverzekeringen te stimuleren. In 2011 is in totaal 22 miljoen euro ingezet voor de bouw van integraal duurzame stallen, het diervriendelijk produceren, het verbeteren van het welzijn van varkens en vleeskuikens, een brede weersverzekering, een vaarvergoeding en de identificatie en registratie van schapen en geiten. De maatregelen voor diervriendelijk produceren en verbeteren van het welzijn van varkens en vleeskuikens zijn sinds 2011 opengesteld, de betalingen zullen pas in het volgende boekjaar plaatsvinden. In sommige van de onderstaande tabellen en grafieken (1 t/m 7) staan nog betalingen vermeld voor regelingen die inmiddels zijn afgeschaft. Dit zijn veelal betalingen die voortvloeien uit eerdere bezwaar- en beroepsprocedures. De uitgaven voor de plattelandsontwikkeling (pijler twee) bedroegen in 2011 ruim 71 miljoen euro tegenover ruim 62 miljoen in 2010 (zie grafiek 8). Deze stijging van de uitgaven in de plattelandsontwikkelingsprogramma s (POP) hangt nauw samen met de cyclische opbouw ervan. Het POP heeft een looptijd van zeven jaar. Het programma voor (POP 2) is eind 2007 definitief vastgesteld. Grafiek 8 (uitgaven POP) is sinds vorig jaar (boekjaar 2010) aangepast ten opzichte van eerdere jaren. De cijfers worden nu per as gepresenteerd, om een duidelijker overzicht te geven van de verdeling van de betalingen. Eerder was dit niet mogelijk, omdat er nog nabetalingen uit de periode POP 1 plaatsvonden. Deze laatste betalingen zijn gedaan, waardoor een andere presentatie van de cijfers mogelijk is geworden. Alle cijfers zijn herberekend vanaf Toelichting op de uitgaven per sector Uit het overzicht van de alle steunuitgaven blijkt dat voor Nederland de totale ontvangsten voor 2011 zijn gedaald ten opzichte van 2010 (zie grafiek 1). De verschuiving van gekoppelde steun naar ontkoppelde steun is voortgezet. De uitgaven van het plattelandontwikkelingsprogramma (POP) zijn gestegen, dit komt doordat inmiddels veel projecten tot uitbetaling komen. 3 van 16

4 Grafiek 1 vergelijkt de totale steunbedragen die in de periode voor de eerste pijler zijn ontvangen, inclusief een uitsplitsing van de overige steun (onder andere afzetbevordering, voedselhulp, terugvorderingen en correcties) per sector. Grafiek 1 Vergelijking totale steun (totaal en per sector) van 16

5 Grafiek 2 laat de uitgaven zien voor de marktmaatregelen (onder meer exportrestituties, interventie, verwerkingssteun en particuliere opslagsteun) in de periode In boekjaar 2011 is er minder steun uitbetaald. Het negatieve bedrag bij zuivel is te verklaren doordat de verkoopprijs van het magere melkpoeder hoger was dan de boekwaarde. Het bij de EU gedeclareerde bedrag is dan ook negatief. De toename in de tuinbouwsector wordt veroorzaakt door betalingen uit het EUnoodfonds dat de Europese Commissie naar aanleiding van de EHEC-crisis in 2011 heeft opengesteld. Grafiek 2 Uitgaven voor marktmaatregelen van 16

6 In grafiek 3 is de ontkoppelde steun in 2011 aanzienlijk groter dan in Dit is voor het grootste deel het gevolg van de ontkoppeling in 2010 van de slachtpremie voor volwassen runderen, de slachtpremie voor kalveren, de notenpremie en de eiwitpremie. Verder is dit het gevolg van de in 2010 ingestelde specifieke steunregelingen op grond van artikel 68. Door deze ontkoppeling is in 2011 ook de rechtstreekse andere steun voor de veehouderij (geen zuivel) afgenomen. Grafiek 3 Uitgaven voor directe inkomenssteun van 16

7 1.2.1 Zuivel De zuivelmarkt heeft zich in kalenderjaar 2011 voor de melkveehouders gunstig ontwikkeld. De melkprijs lag in 2011 in Nederland gemiddeld bijna 12% hoger dan in De gemiddelde melkprijs in 2010 was 33,91 per 100 kg (bij gemiddeld vetgehalte) en in ,86 (bron: LEI). De zuivelprijzen lieten zowel in de EU als op de wereldmarkt in 2011 een stijgende tendens zien. De Nederlandse superheffing was in het verslagjaar aanzienlijk lager dan gebruikelijk. Exportrestituties De exportrestituties voor zuivel bleven op nul, omdat de interne zuivelprijzen ver boven het interventieniveau bleven. Bovendien verliep de uitvoer van zuivel naar derde landen in 2011 voorspoedig door de toenemende vraag van vooral China, het Midden Oosten en Noord Afrika (met name Algerije). Bij magere melkpoeder realiseerde de EU een recorduitvoer. De export bedroeg in 2011 ca ton. Bij kaas is de EU marktleider met een heel licht stijgende uitvoer ( ton tot ton). In 2008 is geen restitutie betaald op zuivelproducten als zodanig, maar wel op suiker als de suiker was toegevoegd aan zuivelproducten. In 2009 zijn de restituties voor zuivelproducten tijdelijk weer ingevoerd. Dit stopte in november 2009, maar afgegeven certificaten konden nog tot in 2010 worden benut. In 2011 zijn nog kleine bedragen op basis van later ontvangen bewijsmateriaal betaald en zijn betalingen gedaan naar aanleiding van een gerechtelijke uitspraak. Interventieregelingen boter en mager melkpoeder Van de interventieregeling voor boter en magere melkpoeder is in 2011 geen gebruik gemaakt. Het interne prijsniveau (boter 395, magere melkpoeder food kwaliteit 239,- per 100 kg) op de interne markt lag ruim boven het interventieniveau ( 221,75 per 100 kg voor boter en 169,80 per 100 kg voor magere melkpoeder). Het in de tabel " Interventie in de vorm van particuliere opslag van boter " vermelde bedrag heeft betrekking op de betaalde steun voor de particuliere opslag van boter. Opslag van room onder de particuliere opslag regeling is sedert 2008 niet meer mogelijk. Tabel 4 Uitgaven marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun zuivel Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Restituties voor melk en zuivelproducten Restituties voor non-annex I producten (melk en boter) Steun voor de afzet van melk en ondermelk Interventie in de vorm van opslag van boter en room Interventie in de vorm van opslag van mageremelkpoeder Andere maatregelen voor botervet Extra heffing van de melkproducenten ( superheffing ) Specifieke steun - melksector - VO.1233/09 - EU Directe inkomenssteun Melkpremie Extra betalingen voor melkproducenten Overige maatregelen melk en zuivelproducten * Non-Annex 1= alle industriële producten waarin landbouwgrondstoffen zijn verwerkt. 7 van 16

8 Verkoop van boter en magere melkpoeder uit interventievoorraden Er werd van de beschikbare voorraad melkpoeder bijna ton verkocht. Aan het eind van het kalenderjaar was er nog ruim 3500 ton in voorraad. Het in de tabel Interventie in de vorm van opslag van boter en magere melkpoeder vermelde bedrag bestaat uit opbrengsten door de verkoop van magere melkpoeder ( ), aan vrieshuizen betaalde kosten voor opslag van boter ( ) en kosten voor de opslag van mager melkpoeder betaald aan opslaghouders ( ). Omdat de verkoopprijs van het magere melkpoeder hoger was dan de boekwaarde is het bij de EU gedeclareerde bedrag negatief Akkerbouw Tabel 5 laat zien dat de uitgaven voor de marktmaatregelen in de akkerbouwsector in de periode zijn gedaald. De belangrijkste oorzaak hiervan ligt in een verminderde aanvraag van uitvoerrestituties voor Non Annex I producten (producten waarin landbouwproducten zijn verwerkt). In 2011 is het Nederlandse quotum aardappelzetmeel ( ton) niet helemaal benut. Omdat het bedrijf minder heeft geproduceerd ontving het euro aan evenwichtspremie. Deze premie overbrugt het verschil in kostprijs tussen aardappelzetmeel en maïs/tarwezetmeel. In 2011 zijn in het kader van artikel 68 betalingen gedaan in de vorm van een vaarvergoeding voor specifiek aangewezen percelen. In 2010 was dit nog alleen mogelijk voor percelen in het gebied Laag Holland. Hiervoor was een maximaal budget van 1 miljoen beschikbaar. De beschikbare middelen zijn door het nog beperkte gebied met euro voor de helft uitgeput. In 2011 is de maatregel uitgebreid naar vaarpercelen in Weerribben en De Wieden. Betalingen over beide gebieden zullen in 2012 plaatsvinden. Voor de Brede Weersverzekering is een budget van beschikbaar. De benutting van euro blijft daarbij aanzienlijk achter. Suiker Sinds de hervorming van de suikermarktordening in 2006 hebben suikerproducerende bedrijven hun suikerquotum geheel of gedeeltelijk ingeleverd in het kader van een herstructureringsregeling. Zij hadden recht op een vergoeding uit het herstructurereringsfonds voor suiker. De betaling van deze vergoeding is in 2010 afgerond. In 2011 is ,37 steun betaald in het kader van het diversificatieprogramma voor Nederland. In september 2011 is het nationale herstructureringsprogramma afgesloten. De uitvoerrestituties voor suiker zijn met ingang van 1 oktober 2008 op nul gesteld. De bedragen die hiervoor in 2009 en 2010 in de tabel waren opgenomen vormden de overloop van de betalingen naar 2009 en In 2011 zijn geen betalingen meer verricht. Daarnaast wordt er steeds minder gebruik gemaakt van de uitvoerrestituties voor zogenaamde Non-Annex I producten, voornamelijk vanwege het wegvallen van de uitvoerrestituties op de basisproducten (de desbetreffende niet-verwerkte landbouwproducten). Ook de complexiteit, o.a. veroorzaakt door strengere regelgeving op het gebied van douanecontroles en gedifferentieerde restituties, van het systeem en het steeds geringer wordende verschil met de wereldmarktprijzen hebben er toe bijgedragen dat er in 2011, evenals in voorgaande jaren, minder belangstelling was voor deze restituties. Graan De betalingen voor restituties in 2009 en 2010 waren naijl-effecten van de afschaffing ervan in In 2011 zijn geen betalingen meer verricht. Evenals bij suiker hangen ook hier de gedaalde uitgaven voor restituties op graancomponenten in Non-Annex I producten samen met de verlaging van de uitvoerrestitutie voor het basisproduct graan. 8 van 16

9 Tabel 5 - Uitgaven marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun akkerbouw Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Uitvoerrestituties voor granen Uitvoerrestituties voor rijst Uitvoerrestituties voor suiker en isoglucose Interventie/productierestitutie voor zetmeel Restituties voor non-annex I producten (granen, rijst) Restituties voor non-annex I producten (suiker) Productierestitutie voor suiker gebruikt in de chemische industrie Gedroogde voedergewassen en zaaddragende leguminosen Steun voor vezelvlas en hennep Fonds voor de suikerherstructurering Uitvoerrestituties - producten van de wijnbouwsector Directe inkomenssteun Areaalsteun voor producenten van granen, oliehoudende zaden, eiwithoudende gewassen en kuilgras, incl braak Premie voor eiwithoudende gewassen Steun voor energiegewassen Zaaizaad Betalingen voor producenten van zetmeelaardappelen Weersverzekering vaarvergoeding van 16

10 1.2.3 Veehouderij (excl. zuivel) Rundersector In de rundersector is in 2011 ruim 1,0 miljoen meer aan exportrestitutie uitbetaald dan in Zowel de export van vlees als van levende runderen (restituties alleen voor fokvee) is toegenomen. De export van fokvee is toegenomen o.a. doordat een aantal exportbelemmeringen t.a.v. blauwtong werd opgeheven. In 2010 zijn de slachtpremies voor kalveren en volwassen runderen ontkoppeld. Het negatieve getal voor de slachtpremie volwassen runderen wordt veroorzaakt door terugvorderingen. merken is van de 2 miljoen euro aan artikel 68 middelen ,63 euro benut. Voor de investeringsheffing is I&R is van 1.5 miljoen euro ,65 benut, waarmee ook deze maatregel bijna geheel is uitgeput. De maatregelen diervriendelijk produceren en verbetering van welzijn van varkens en vleeskuikens zijn vanaf 2011 opengesteld. Hiervoor zijn nog geen betalingen verricht. Varkenssector Om de sterk gedaalde prijzen van varkensvlees te ondersteunen stelde de EU in februari 2011 een particuliere opslag in voor varkensvlees. In totaal werd zo ton varkensvlees tijdelijk aan de markt onttrokken (10% hiervan in Nederland). Voor bepaalde verwerkte producten (bijvoorbeeld luxe hammen) bleven de restituties gehandhaafd en ongewijzigd. Nederland exporteert deze verwerkte producten nauwelijks. Pluimvee- en eiersector In de pluimee- en eiersector zijn de uitbetaalde exportrestituties min of meer gelijk aan die van Voor eiwit is er meer uitbetaald dan in Oorzaak is voornamelijk de gestegen export van eiwit naar Japan. Bijenteelt Voor de bijenteelt wordt een jaarlijks programma ter bevordering van de productie en afzet van bijenteeltproducten uitgevoerd. Hiervoor wordt jaarlijks ongeveer eenzelfde bedrag (als 50% cofinanciering) uitbetaald. Maatregelen genomen onder artikel 68 In 2011 zijn de eerste betalingen gedaan voor de artikel 68 maatregel duurzame stallen. Bij deze maatregel wordt gebruik gemaakt van een tendersysteem, waarbij de ingediende aanvragen op basis van de criteria dierenwelzijn, marktintroductie, milieu, diergezondheid, arbeidsomstandigheid en economisch en technisch perspectief worden gerangschikt. Deelnemers mogen de duurzame stal in 2 jaar realiseren. Daarbij wordt in het eerste jaar 50% van de bovenwettelijke kosten vergoed en in het tweede jaar 40%. Hiervoor is in 2010 een budget beschikbaar van 10,5 miljoen euro waarvan euro in 2011 tot betaling is gekomen. De artikel 68 maatregel I&R schapen en geiten bestaat uit twee onderdelen te weten een vergoeding voor het elektronisch merken van schapen en geiten en een tegemoetkoming voor de investeringsheffing van het I&R. De maatregel voor het elektronisch merken van schapen en geiten was tot en met 30 juni 2010 opengesteld voor landbouwers die op 1 november 2009 meer dan 100 schapen of geiten op hun bedrijf hielden en waarvan 90% daarvan op 30 juni 2010 elektronisch gemerkt was. Voor het elektronisch 1 van 16

11 Tabel 6 Uitgaven marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun veehouderij Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Restituties voor rundvlees Restituties voor levende runderen Restituties voor varkensvlees Interventiemaatregelen voor varkensvlees Restituties voor eieren Restituties voor non-annex I producten (eieren) Buitengewone ondersteuningsmaatregelen voor eieren Restituties voor slachtpluimvee Programma betalingen bijenteelt Directe inkomenssteun Ooipremie (incl. aanvullende betalingen) Premie voor zoogkoeien Slachtpremies volwassen dieren Slachtpremies kalveren Speciale premies in de rundvleessector (mannelijke runderen) Extensiveringsbedrag Extra betalingen producenten rundvlees Duurzame stallen ,63 I&R schapen en geiten/ elektronisch merken I&R schapen en geiten/investeringsheffing , Tuinbouw GMO groenten en fruit De steun die voortvloeit uit de marktordening voor groenten en fruit bestaat in Nederland vooral uit steun aan telersverenigingen. Daarin bundelen de producenten van groenten en fruit hun krachten in het streven naar verbetering van de marktpositie van de sector. In 2011 waren in Nederland 20 erkende telersverenigingen. Circa 85 procent van de Nederlandse groente- en fruitproductie wordt via telersverenigingen afgezet een record binnen de EU. In 2011 waren er 18 erkende telersverenigingen. Met de steun financieren de telersverenigingen mede activiteiten om, onder andere, milieuvriendelijke teelt te stimuleren en om de afzet te verbeteren. Telersverenigingen kunnen voor dit soort activiteiten maximaal 4,1 procent van hun jaarlijkse omzet aan Europese steun ontvangen. Daar bovenop kunnen zij jaarlijks 0,5 % van de omzet gebruiken voor crisispreventiemaatregelen. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat de telersverenigingen eenzelfde bedrag bijdragen (50/50 - financiering). In 2011 is de EHEC-crisis geweest. De markt voor vers product was ingestort. Dit heeft tot minder omzet geleid voor de telersverenigingen. Door de verslechterde economische situatie zijn de investeringen in 2011 ook afgenomen, met als resultaat dat de totale steun via de actiefondsen is afgenomen naar 75 mln euro. In 2011 heeft de Europese Commissie een noodfonds opengesteld. In het fonds was 227 mln euro beschikbaar voor heel Europa om telers tegemoet te komen in de geleden schade als gevolg van de EHEC-crisis. Nederland heeft een bedrag 27 miljoen euro aan geleden schade ingediend onder het fonds. Na controles is uiteindelijk 25,5 miljoen euro uitbetaald. Ook telers die niet bij een telersvereniging zijn aangesloten konden voor een tegemoetkoming in aanmerking komen. Schoolfruit In schooljaar 2009/2010 is de Europese schoolfruitregeling van start gegaan. De bedoeling van de schoolfruitregeling is om de consumptie van groente en fruit door kinderen te stimuleren. 1 van 16

12 Afhankelijk van het aantal kinderen tussen de 6 en 12 jaar in een lidstaat krijgen landen geld om aan schoolfruit te besteden. Lidstaten moeten een door de EU bepaald percentage aan cofinanciering (mag uit publieke of private middelen afkomstig zijn) bijdragen. Voor Nederland ligt dat percentage op 50% en was er vanuit de EU 2,9 miljoen euro beschikbaar voor het schooljaar 2009/2010. Nederland heeft ervoor gekozen om geen publieke middelen ter beschikking te stellen voor de co-financiering. Wel wordt de uitvoering van de EU- schoolfruitregeling in Nederland bekostigd door de Rijksoverheid. In 2011 is een bedrag van ruim 1,7 miljoen euro uitbetaald (betreffende de uitvoering over schooljaar 2010/2011). Dit is een forse toename ten opzichte van het vorige schooljaar. Het programma loopt voorspoedig en er zijn inmiddels veel sponsors vanuit het bedrijfsleven die een financiële bijdrage hebben gedaan. Tabel 7- Uitgaven marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun tuinbouw Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Uitvoerrestituties groenten en fruit Compensatie voor het uit de markt nemen en aankopen van producten Actiefondsen voor Telersverenigingen en Operationele programma s Buitengewone marktondersteuningsmaatregelen: actiefonds GMO (EHEC) Buitengewone marktondersteuningsmaatregelen ophoud en niet-oogsten (EHEC) Buitengewone marktondersteuningsmaatregelen voor niet-aangesloten leden (EHEC) Schoolfruit Directe inkomenssteun Areaalbetalingen voor noten van 16 2

13 1.3 Tweede pijler Het plattelandsontwikkelingsprogramma (POP 2) loopt van Het programma is medio 2007 goedgekeurd. De uitgaven in 2008 betreffen vooral betalingen van verplichtingen uit de vorige programmaperiode ( ). Vanaf 2009 is een stijging van de uitgaven te zien die voortvloeien uit verplichtingen in de huidige programmaperiode. In 2010 is de stijging van de uitgaven verder toegenomen, met name op de assen 1, 3 en 4. Met betrekking tot de Health checkgelden heeft de eerste (bescheiden) declaratie in 2010 plaatsgevonden. In 2011 nemen de uitgaven verder toe, met name op as 2, 3 en 4. Op as 1 zijn de uitgaven minder hoog dan in Op as 1 is er een afname van de uitgaven op de onderdelen beroepsopleiding en voorlichting (maatregel 111), modernisering landbouwbedrijven (maatregel 121) en infrastructuur (maatregel 125). Dit komt ondermeer omdat de demonstratieregeling onder maatregel 111 in 2009 en 2010 niet opengesteld is vanwege een evaluatie van de regeling. Dit heeft een doorwerking op de declaraties van Voor maatregel 121 modernisering landbouwbedrijven geldt dat aanvragers een jaar langer de tijd hebben om de investering te realiseren. Op as 2 is de toename toe te schrijven aan betalingen agromilieubetalingen (maatregel 124) en op as 3 en 4 heeft de toename betrekking op (nagenoeg) alle maatregelen. De verwachting is dat de uitgaven in 2012 op alle onderdelen zullen toenemen. Onderstaande tabel geeft de uitgaven van EU middelen weer en heeft betrekking op het EU jaar: van 16 oktober jaar n-1 t/m 15 oktober jaar n. Grafiek 8 - Uitgaven plattelandsontwikkeling van 16

14 2 Geschiedenis van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2.1 Succesverhaal met schaduwzijden Toen in 1957 de doelstellingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) werden geformuleerd lagen de verwoestingen en de voedselschaarste van tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen. Het was toen vooral zaak om de productiviteit snel te verhogen om de voedselvoorziening veilig te stellen en sociale onrust te voorkomen. Boeren moesten kunnen rekenen op een redelijke levensstandaard en consumenten op eerlijke prijzen. Voor een aantal landbouwproducten werden daarom zogenaamde marktordeningen ingesteld. Dat zijn stelsels van gegarandeerde prijzen en invoerheffingen; later kwamen daar ook exportsubsidies bij. Dit beleid is succesvol geweest maar kende beslist ook schaduwzijden. De Europese Unie (EU), destijds nog Europese Economische Gemeenschap (EEG), kon al snel in haar eigen voedselbehoefte voorzien. Desondanks bleef de productie groeien. Daardoor ontstonden er al snel grote overschotten, die Europa alleen met behulp van forse exportsubsidies (om de kloof tussen de prijs op de interne markt en de wereldmarkt te overbruggen) kon afzetten op de wereldmarkt. Andere grote handelsblokken, zoals de Verenigde Staten, deden overigens precies hetzelfde. In de jaren tachtig ontstonden daarover serieuze handelsconflicten. Protest kwam ook van andere landen, waaronder ontwikkelingslanden. Uiteindelijk is in 1994 besloten om in de WTO bindende handelsafspraken te maken over interne steun, exportsubsidies en invoertarieven voor landbouwproducten. Niet alleen internationaal maar ook binnen de EU ontstonden problemen met het landbouwbeleid. Naast de genoemde overschotten leidde het beleid ook tot sterk stijgende kosten en onevenwichtige prijsverhoudingen. Verder had de nadruk op productiegroei allerlei ongewenste neveneffecten, zoals het mestprobleem, die de landbouw bovendien een negatief maatschappelijk imago bezorgden. Het roer moest om. Vanaf 1984, toen de melkquotering werd ingevoerd, is het GLB drastisch hervormd. In het begin van de jaren negentig vond de MacSharry-hervorming plaats, gevolgd door Agenda 2000 en de Midterm Reviewhervormingen van De eerste hervormingen waren vooral gericht op betere afstemming van de productie op de vraag. Er kwamen productiebeperkende regelingen en in een aantal sectoren (graan, rundvlees en zuivel) werden de garantieprijzen verlaagd. Voor de daaruit volgende lagere opbrengstprijzen werden de boeren deels gecompenseerd met directe inkomenssteun. Onder invloed van de WTO-onderhandelingen en de groeiende aandacht voor de maatschappelijke effecten van de landbouwproductie gingen de hervormingen in het begin van de 21e eeuw verder in de richting van een meer maatschappelijk georiënteerd inkomensbeleid en een minder handelsverstorend markt- en prijsbeleid. Zo werd de basis van de inkomenssteun gewijzigd. Vroeger was de inkomenssteun gebonden aan productie in bepaalde sectoren. Tegenwoordig wordt die steun verleend in de vorm van een bedrijfstoeslag, ongeacht de vraag wat en hoeveel er geproduceerd wordt. Om de steun te ontvangen moeten boeren sinds 2005 bovendien voldoen aan eisen op het gebied van milieu, voedselkwaliteit en dierenwelzijn: de zogenaamde cross-compliance. Tegelijkertijd zijn exportrestituties en verwerkingssteun geleidelijk aan verlaagd en in sommige sectoren afgeschaft, met het oog op de verwachte wereldwijde afschaffing van exportsubsidies na 2013 als gevolg van de WTO-onderhandelingen. De achtereenvolgende hervormingen in alle sectoren hebben inmiddels geleid tot het einde van de boterbergen en melkplassen. Daarnaast hebben de hervormingen bijgedragen tot een sterke vermindering van de handelsverstorende steun. De Europese Commissie wil het markt- en prijsbeleid verder afbouwen, het plattelandsbeleid versterken en de inkomensondersteuning van boeren aan nieuwe uitdagingen verbinden. Daarom stond in 2008 de zogenaamde Health Check op de agenda van de Landbouwraad. In november 2008 hebben de Europese ministers van landbouw afspraken vastgelegd tot en met Dit heeft onder meer geleid tot de inzet van maatregelen onder het zogenaamde artikel 68. Dit artikel verruimt de mogelijkheden om een deel van de nationale enveloppe van de inkomenssteun te herbestemmen om daarmee milieu- en diervriendelijke productiemethoden, kwaliteitslandbouw en het gebruik van risicoverzekeringen te stimuleren 2.2 Meer aandacht voor het platteland De toegenomen aandacht voor de maatschappelijke effecten van de landbouw heeft ook geleid tot de uitbreiding van het EUlandbouwbeleid met een tweede pijler. Naast markt-, prijs- en inkomensbeleid ( eerste pijler ) omvat het GLB sinds Agenda 2000 ook plattelandsbeleid. Het EU plattelandsbeleid richt zich op innovatie en versterking van de concurrentiekracht, verbreding van landbouwactiviteiten, bevordering van natuurbehoud, milieumaatregelen, verbetering van het waterbeheer en ontwikkeling van voorzieningen voor de plattelandsgemeenschappen en van toerisme en recreatie. Om meer financiële middelen vrij te maken voor het plattelandsbeleid is tijdens de Midterm Review-hervormingen (MTR) afgesproken om vanaf 2005 een deel van de inkomenstoeslagen af te romen en over te hevelen naar het plattelandsfonds( modulatie ). In het politiek akkoord over de Health Check in 2008 is afgesproken om die verplichte overheveling jaarlijks te verhogen van 5 procent tot 10 procent vanaf Aan deze middelen zijn nieuwe uitdagingen gekoppeld: biodiversiteit, klimaatverandering, waterbeheer, hernieuwde energie, innovatie op het gebied van deze vier uitda- 1 van 16

15 gingen, plus een structuurversterking van de melkveehouderij. De financiële effecten worden pas vanaf 2010 in de cijfers zichtbaar. 2.3 GLB voortdurend in beweging De ontwikkeling van het GLB blijft ook in de toekomst volop in beweging. De markt- en prijssteun zal nog verder afnemen waardoor boeren als voedselproducenten marktgerichter moeten gaan produceren. Dit brengt grote uitdagingen met zich mee, onder andere op het gebied van de concurrentiekracht van de Europese landbouw. In toenemende mate wordt erkend dat boeren ook producenten zijn van collectieve goederen die niet eenvoudig door de markt kunnen worden geleverd. Denk aan het instandhouden van het cultuurlandschap en de vitaliteit van het platteland. Het idee dat bepaalde vormen van agrarisch ondernemerschap zouden moeten worden ondersteund omwille van de maatschappelijke rol van de landbouw heeft al geleid tot de invoering van de eerder genoemde cross-compliance (de koppeling van de inkomenssteun aan maatschappelijke prestaties op het gebied van milieu, voedselkwaliteit en dierenwelzijn). In de verordening voor inkomenssteun, die naar aanleiding van de Health Check is aangepast, zijn mogelijkheden opgenomen om extra geld in te zetten voor speciale doelen: kwaliteitslandbouw, enkele landbouwsectoren die economisch of ecologisch kwetsbaar zijn, gebieden met een ontwikkelings- of herstructureringsprogramma, risicoverzekeringen en waarborgfondsen. In 2010 is de Mid term Review plattelandsontwikkelingsprogramma uitgevoerd over de periode De resultaten worden meegenomen bij mogelijke aanpassingen van POP2 en de ontwikkeling van POP3. Op 12 oktober 2011 heeft de Europese Commissie de wetsvoorstellen gepresenteerd voor het GLB Op 28 oktober 2011 heeft het kabinet haar inzet op dit dossier bekend gemaakt. De onderhandelingen over de wetsvoorstellen zijn gaande. Naast voorstellen over inkomensondersteuning en POP maakt marktondersteuning deel uit van de wetsvoorstellen. Want de zuivelcrisis van 2009 en de EHEC crisis in de tuinbouw van 2011 hebben geleerd dat ondersteuning in bepaalde gevallen belangrijk blijft. Om de positie van de primaire producent in de keten te versterken, heeft de Europese Commissie voorgesteld om het oprichten van producentenorganisaties te stimuleren. Deze producentenorganisaties kunnen dan onder meer namens de aangesloten ondernemers producten afzetten op de markt. Dit moet leiden tot betere prijzen voor de primaire producent. 2.4 Budget in het juiste perspectief De kosten van de Europese Unie, en dan vooral de omvang van de EU landbouwuitgaven, staan volop ter discussie. De GLB-begroting beslaat tenslotte jaarlijks ongeveer 45 miljard euro (waarvan 8 miljard euro voor plattelandsbeleid) - zo n 40% van het hele EUbudget. Hierdoor ontstaat al gauw de indruk dat het Europees landbouwbeleid (te) duur is. Daar passen echter wel enkelel kanttekeningen bij. Ten eerste is het GLB nog steeds het enige beleidsterrein dat werkelijk gemeenschappelijk dus niet nationaal wordt gefinancierd. Niet verwonderlijk dus dat een groot deel van het EU-budget naar het GLB toegaat. Overigens is door de hervormingen het aandeel van het landbouwbeleid in de totale EU begroting al aanzienlijk kleiner geworden. In 1990 bedroeg dat nog 80 procent, in 2013 zal het landbouwdeel van de begroting waarschijnlijk zijn gedaald tot 33 procent. Die dalende lijn is ook te danken aan het feit dat in 2002 is besloten de GLB-uitgaven (in reële waarde) te bevriezen tot eind Tegelijkertijd stijgt het aantal boeren: van 6,3 miljoen in 2003 naar 15,5 miljoen na de toetreding tot de EU van 10 nieuwe lidstaten in 2004, plus Roemenië en Bulgarije in Ten tweede maakt het feit dat de landbouwuitgaven in de Europese Unie voornamelijk communautair worden gefinancierd een vergelijking met de overheidsuitgaven voor andere terreinen lastig. Afgezet tegen de totale Europese openbare bestedingen (EU en nationale begrotingen samen) bedroegen de GLB-uitgaven in 2003 nog geen 1% daarvan. Ter vergelijking: het aandeel van de totale EUoverheidsuitgaven voor onderwijs en onderzoek bedroeg in hetzelfde jaar ongeveer 14%. Ten slotte is het uitgavenpatroon van het GLB verschoven. De verwachting is dat de ingezette daling op deze subsidies en marktondersteuning zich de komende jaren voort zal zetten. Er zal zich een verdere verschuiving voordoen naar plattelandsontwikkeling en ontkoppelde steun. De cijfers van 2011 bevestigen dit. Een overzicht van de ontwikkeling in steun tussen 1980 en In de tabel is goed te zien hoe de steun voor het markt- en prijsbeleid is afgebouwd en ten gunste van ontkoppelde betalingen en plattelandsontwikkeling Daarnaast heeft de Europese Commissie een kwaliteitspakket gepresenteerd waarin maatregelen zijn opgenomen om de kwaliteit van landbouwproducten (en daarmee de afzetperspectieven) te verbeteren. De onderhandelingen over dit pakket zijn nog gaande. 1 van 16

16 Grafiek 8 Overzicht ontwikkeling in steun tussen 1980 en van 16 6

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID (GLB) IN HET BOEKJAAR 2009 Deze toelichting behandelt de meest opvallende ontwikkelingen in de betalingen die Nederlandse

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008 TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008 1. Het Europees landbouwbeleid Succesverhaal met schaduwzijden Toen in 1957 de doelstellingen van het Gemeenschappelijk

Nadere informatie

Europese landbouwbeleid

Europese landbouwbeleid Europese landbouwbeleid TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN HET BOEKJAAR 2014 Gemeenschappelijk landbouwbeleid Deze toelichting behandelt de meest opvallende

Nadere informatie

Europese landbouwbeleid

Europese landbouwbeleid Europese landbouwbeleid Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid in het boekjaar 2016 Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid

Nadere informatie

Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Tijdens de Landbouw- en Visserijraad van november 2008, de bijeenkomst van alle ministers van Landbouw van de Europese Unie,

Nadere informatie

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I)

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Ontstaan Jaren vijftig: Voedselzekerheid Deviezen sparen

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2010-2020 Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV Opzet presentatie 1.Terugblik op ontwikkeling GLB tot op heden 2.Waar staan we anno 2010?

Nadere informatie

Europese landbouwbeleid

Europese landbouwbeleid Europese landbouwbeleid TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN HET BOEKJAAR 2015 Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 19.9.2007 COM(2007) 544 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Alarmsysteem

Nadere informatie

EU Programma s GLB

EU Programma s GLB EU Programma s 2014-2020 GLB 2014-2020 Carlo Vromans Programma Ontwikkeling GLB tot 2014 GLB 1 e pijler: inkomenssteun met maatschappelijke verplichtingen GLB 2 e pijler: plattelandsontwikkelingenprogramma

Nadere informatie

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota Jan Maarten Vrij Indeling presentatie 1. De zuivelsector in Nederland 2. Hoog Niveau Expert Groep Zuivel 3. Discussiepunten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 4. Standpunten Nederlandse Zuivelindustrie 2van

Nadere informatie

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid, Herman Snijders Ontwikkelingen en structuur GLB 2 Ontwikkeling van het GLB van start tot nu 1960 ca 1980: Markt-

Nadere informatie

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid Het GLB 2014-2020 Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari 2012 Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid GLB-uitgaven in constante prijzen 2007 70 miljard euro % van

Nadere informatie

producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst

producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst Producentenorganisaties (wettelijk kader) Inleiding Doelstellingen en voorwaarden Uniek lidmaatschap / contractuele onderhandelingen Praktisch Andere

Nadere informatie

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1.

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De markt voor de Nederlandse landbouw 9 1.1 De Nederlandse landbouw en de handel 9 1.2 Orde in de handel 10 1.3 WTO en EU 12 1.4 Afsluiting 13 2 Bepaling verkoopprijs 14

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Geachte dames en heren,

Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Geachte dames en heren, Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Land- en Tuinbouworganisatie Nederland Postbus 29773, 2502 LT Den Haag Bezoekadres

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 VOORSTEL van: de Commissie d.d.: 12 november 2003 Betreft:

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr.

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.2.2018 COM(2018) 70 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. 11-12/2017

Nadere informatie

Datum 30 mei 2011 Betreft Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: inzet artikel 68 in 2011, 2012 en 2013

Datum 30 mei 2011 Betreft Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: inzet artikel 68 in 2011, 2012 en 2013 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/eleni

Nadere informatie

Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland

Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland Inleiding De hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) begint steeds meer vorm te krijgen. Op 12 oktober 2011

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2010

De agrarische handel van Nederland in 2010 De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Wereldhandel in agrarische producten daalde in met ruim 10%, maar vertoont in weer herstel Nederlandse agrarische export groeit in naar

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten.

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten. Budget Ontwikkeling van het Budget In 23 kostte het prijs- en inkomensbeleid 4 miljard en in 24 bijna 43 miljard. Op basis van het

Nadere informatie

Producentenorganisaties Brancheorganisaties

Producentenorganisaties Brancheorganisaties Producentenorganisaties Brancheorganisaties 9/10/2015 Lea Elst Producentenorganisaties Brancheorganisaties Inleiding Producentenorganisaties (PO/UPO) (startsteun) Brancheorganisaties (BO) Uitbreiding van

Nadere informatie

RECHTSGRONDSLAG OVERZICHT: VAN 21 GMO'S NAAR ÉÉN ENKELE GMO

RECHTSGRONDSLAG OVERZICHT: VAN 21 GMO'S NAAR ÉÉN ENKELE GMO DE EERSTE PIJLER VAN HET GLB: I GEMEENSCHAPPELIJKE MARKTORDENING (GMO) VOOR LANDBOUWPRODUCTEN De GMO vormt het kader voor de marktmaatregelen binnen het GLB. De achtereenvolgende hervormingen hebben ertoe

Nadere informatie

Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's)

Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's) ,.~~ re ~ ~ Vlaanderen is landbouw & visserij Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's) Lea Elst DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Producentenorganisaties Doel? Versterking van de marktpositie

Nadere informatie

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013 GLB-akkoord en nationale invulling Reutum, 26 november 2013 Gerbrand van t Klooster Coordinator beleidsteam omgeving LTO Nederland Natuur : Water: Ruimte: Flora en fauna: Schaderegelingen: GLB EHS, Natura

Nadere informatie

Schuivende panelen. Petra Berkhout

Schuivende panelen. Petra Berkhout Schuivende panelen Petra Berkhout Kerncijfers agrocomplex Nederland, 2012 2 Aandeel (%) van deelcomplexen in TW en werkgelegenheid, 2012 Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenh eid 2012 2012 Akkerbouw

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.11.2017 COM(2017) 696 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2013

De agrarische handel van Nederland in 2013 De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in opnieuw

Nadere informatie

pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU

pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU MARKT- en PRIJSBELEID Het gemeenschappelijk landbouwbeleid beoogt o.a. de agrarische bevolking een redelijk inkomen te verschaffen en de consumenten te verzekeren

Nadere informatie

TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006

TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006 TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006 Deze toelichtingen op de regelingen zijn geschreven als toelichtingen bij de openbaarmaking van

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

1.1 Oppervlaktesteun voor bepaalde akkerbouwgewassen. Hierbij wordt een premie per hectare voor bepaalde gewassen verstrekt:

1.1 Oppervlaktesteun voor bepaalde akkerbouwgewassen. Hierbij wordt een premie per hectare voor bepaalde gewassen verstrekt: Toelichting per regeling Hieronder volgt het overzicht van de regelingen met een korte toelichting. 1. Directe inkomenstoeslagen De inkomenssteunregelingen zijn grofweg in twee groepen in te delen: 1.1

Nadere informatie

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019 15 mei 2019 Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019 Landbouwfondsen Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale Verklaring

Nadere informatie

*PDOC01/260420* PDOC01/ De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

*PDOC01/260420* PDOC01/ De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/eleni

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2012

De agrarische handel van Nederland in 2012 De agrarische handel van Nederland in 2012 1. Opvallende ontwikkelingen Totale wereldhandel in agrarische producten groeit voor tweede opeenvolgende jaar met ruim 10% Nederlandse agrarische export groeit

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 133 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 25 074 Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 61 BRIEF VAN

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2013

De agrarische handel van Nederland in 2013 De agrarische handel van Nederland in 2013 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in 2013

Nadere informatie

Peter van Giersbergen Rob Verhees CROSS COMPLIANCE. Voordat je het weet heb je ermee te maken. Inspecteurs Toezichtontwikkeling

Peter van Giersbergen Rob Verhees CROSS COMPLIANCE. Voordat je het weet heb je ermee te maken. Inspecteurs Toezichtontwikkeling 1 CROSS COMPLIANCE Voordat je het weet heb je ermee te maken Peter van Giersbergen Rob Verhees Inspecteurs Toezichtontwikkeling Onderwerpen voor vandaag Controle Coördinatie Autoriteit Terug in de tijd:

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2014

De agrarische handel van Nederland in 2014 De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Totale Nederlandse handelsoverschot is in gelijk gebleven aan het niveau van ( 47,6 mld.); handelsoverschot agrarische producten komt

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7854 25 maart 2013 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 22 maart 2013, nr. WJZ / 13038391, tot wijziging

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Ontwikkeling van het GLB van start tot nu Start (1960): gebrek aan voedsel, geld en arbeid verhoging

Nadere informatie

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 6 september 2017 (OR. en) 11765/17 ADD 1 AGRIFIN 84 FIN 513 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 28 augustus 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de

Nadere informatie

NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling III - Commissie

NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling III - Commissie NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.10.2010 COM(2010) 601 definitief NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING 2011 STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese

Nadere informatie

2 Het Europese landbouwbeleid in verandering

2 Het Europese landbouwbeleid in verandering 2 Het Europese landbouwbeleid in verandering 2.1 Verleden en heden In de vroege jaren zestig van de vorige eeuw is de EEG een gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) gaan voeren op basis van marktordening

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE LEDEN

MEDEDELING AAN DE LEDEN EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie juridische zaken 10.3.2011 MEDEDELING AAN DE LEDEN (27/2011) Betreft: Met redenen omkleed advies van de senaat van de Republiek Polen over het voorstel voor een verordening

Nadere informatie

L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie

L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie 20.12.2013 VERORDENING (EU) Nr. 1370/2013 VAN DE RAAD van 16 december 2013 houdende maatregelen tot vaststelling van steun en restituties in het kader van de

Nadere informatie

Economie en melkproductie

Economie en melkproductie Economie en melkproductie Productschap Zuivel onderwijsdag Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO 19 november 2013 Agenda Stand van de economie Beschikbaarheid van grondstoffen en zuivel

Nadere informatie

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid 2 Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Overgangsjaar Toegang tot nglb Basispremie Vergroening en

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie VERORDENINGEN

Publicatieblad van de Europese Unie VERORDENINGEN L 70/4 VERORDENINGEN UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2019/386 VAN DE COMMISSIE van 11 maart 2019 tot vaststelling van regels betreffende de verdeling, na de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de

Nadere informatie

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Rijnsburg, 13 oktober 2014 Inhoud in vogelvlucht Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Toegang tot nglb Basispremie + vergroening op hoofdlijnen Voorbereiding

Nadere informatie

Oekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be)

Oekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be) Landbouw in Oekraïne 12/05/2011 Oekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be) Oekraïne is groter dan elk land van de EU. De goede ligging van het land, gecombineerd met de vruchtbare bodems, geeft

Nadere informatie

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB 2014-2020 Herman Snijders Gemeenschappelijk landbouwbeleid Eerste pijler, Markt en inkomensondersteuning Tweede pijler, Plattelands- Ontwikkeling o.a. Producenten organisaties

Nadere informatie

Vereniging voor Weide en Voederbouw Verdwijnt de grond gebonden landbouw uit Nederland?

Vereniging voor Weide en Voederbouw Verdwijnt de grond gebonden landbouw uit Nederland? Vereniging voor Weide en Voederbouw Verdwijnt de grond gebonden landbouw uit Nederland? Herman Versteijlen, Directeur DG AGRI Lelystad, 21 september 2006 Verleiding van beweiding Vele ontwikkelingen die

Nadere informatie

Kamerstukken , nr. 39; nr. 73 en / , nr

Kamerstukken , nr. 39; nr. 73 en / , nr Directie Internationale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum onderwerp doorkiesnummer bijlagen Hervorming

Nadere informatie

Is er nog eten over 20 jaar. Fred Klein Productschap Akkerbouw

Is er nog eten over 20 jaar. Fred Klein Productschap Akkerbouw Is er nog eten over 20 jaar Fred Klein Productschap Akkerbouw 1 Productschap Akkerbouw Taken van het Productschap Akkerbouw: Is er voor alle bedrijven en werknemers die akkerbouwproducten telen, verwerken

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 0 9 46 Agentschap Dienst Regelingen LNV (DRL) Nr. BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 28 november 2008 (01.12) (OR. fr) 16454/08 AGRI 418 AGRIFI 108 FI 524

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 28 november 2008 (01.12) (OR. fr) 16454/08 AGRI 418 AGRIFI 108 FI 524 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 28 november 2008 (01.12) (OR. fr) 16454/08 AGRI 418 AGRIFI 108 FI 524 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van

Nadere informatie

Onderbenutting toeslagrechten: campagne

Onderbenutting toeslagrechten: campagne Onderbenutting toeslagrechten: campagne 2008-2009 2012 Departement Landbouw en Visserij afdeling Monitoring en Studie Joeri Deuninck Onderbenutting toeslagrechten: campagne 2008-2009 Joeri Deuninck Februari

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.6.2018 C(2018) 3316 final UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 7.6.2018 houdende wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) 2017/892 tot vaststelling van voorschriften

Nadere informatie

Ik werp mij niet op als pleitbezorger van een economische sector.

Ik werp mij niet op als pleitbezorger van een economische sector. Directie Internationale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EK 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 7 september 2007 2060724810 IZ. 2007/2013

Nadere informatie

PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 2012

PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 2012 AMS FOCUS 212 PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 212 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij 1. Blik op de productierekeningen 2. Productiewaarde 3. Intermediair verbruik 4. Netto

Nadere informatie

Market Outlook. Een perspectief op de middellange termijn voor de Nederlandse landbouw

Market Outlook. Een perspectief op de middellange termijn voor de Nederlandse landbouw Market Outlook Een perspectief op de middellange termijn voor de Nederlandse landbouw Roel Jongeneel Elk jaar brengt de OECD-FAO in juli haar Agricultural Outlook uit. Dat biedt een vooruitblik op de wereldmarkt

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting Samenvatting De Tweede Kamer vraagt advies van de SER over de haalbaarheid, de afdwingbaarheid en de consequenties van cofinanciering van (de inkomenstoeslagen in) het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Nadere informatie

2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen

2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen 2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen 2.1 Inleiding In het kader van de besluitvorming over Agenda 2000 is afgesproken dat de Europese Commissie na verloop van tijd met een tussentijdse

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie

Publicatieblad van de Europese Unie L 242/4 9.9.2016 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1612 VAN DE COMMISSIE van 8 september 2016 tot vaststelling van steun om de melkproductie te reduceren DE EUROPESE COMMISSIE, Gezien het Verdrag betreffende

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017

PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017 PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017 Inhaalbeweging voor de landbouwers in 2017 De heeft samen met de gewestelijke overheden en deskundigen de voorlopige schattingen van de Belgische landbouweconomische

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr.

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.4.2019 COM(2019) 214 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. 1-3/2019

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 23 januari 2009 (26.01) (OR. en) 5668/09 AGRI 27 AGRIFI 8 FI 27

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 23 januari 2009 (26.01) (OR. en) 5668/09 AGRI 27 AGRIFI 8 FI 27 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 23 januari 2009 (26.01) (OR. en) 5668/09 AGRI 27 AGRIFI 8 FI 27 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretaris-generaal van de Europese

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7566 12 maart 2014 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 maart 2014, nr. WJZ/14033092, houdende

Nadere informatie

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies 1 Inleiding 1.1 Duiding van de adviesaanvraag Namens het kabinet heeft minister Veerman van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) de SER gevraagd advies uit te brengen over de integratie van nieuwe

Nadere informatie

De fiche ligt op het bureau van

De fiche ligt op het bureau van Economie Landbouw DE BOER DIE STERFT Als het tij niet snel keert, zullen er zich dit najaar grote drama s afspelen bij de boeren. De Vlaamse landbouw zit midden in de diepste crisis uit de geschiedenis.

Nadere informatie

'H &RPPLVVLH VWHOW HHQ ODQGERXZKHUYRUPLQJ YRRU RP GH ODQGERXZHUV HHQ ODQJHWHUPLMQSHUVSHFWLHI RS GXXU]DPHODQGERXZWHELHGHQ

'H &RPPLVVLH VWHOW HHQ ODQGERXZKHUYRUPLQJ YRRU RP GH ODQGERXZHUV HHQ ODQJHWHUPLMQSHUVSHFWLHI RS GXXU]DPHODQGERXZWHELHGHQ ,3 Brussels, 22 januari 2003 'H &RPPLVVLH VWHOW HHQ ODQGERXZKHUYRUPLQJ YRRU RP GH ODQGERXZHUV HHQ ODQJHWHUPLMQSHUVSHFWLHI RS GXXU]DPHODQGERXZWHELHGHQ 'H (XURSHVH &RPPLVVLH KHHIW YDQGDDJ HHQ SDNNHW YRRUVWHOOHQ

Nadere informatie

DE PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW

DE PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW FOCUS 214 DE PRODUCTIEREKENING VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW 214 Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij 1. Blik op de productierekeningen 2. Productiewaarde 3. Intermediair verbruik 4. Netto

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 oktober 2007 (31.10) (OR. en) 14457/07 FIN 484

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 oktober 2007 (31.10) (OR. en) 14457/07 FIN 484 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 29 oktober 2007 (31.10) (OR. en) 14457/07 FIN 484 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

Nadere informatie

Het GLB nu en na 2020

Het GLB nu en na 2020 Het GLB nu en na 2020 Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt Bemuurde Weerd OZ 12 3514 AN Utrecht Contactpersoon: Wolter Neutel, projectleider NAJK 030-2769855/ 06-19368395 wneutel@najk.nl www.najk.nl Voor

Nadere informatie

In de periode januari- augustus is de gecumuleerde productie met 0.01 % gestegen.

In de periode januari- augustus is de gecumuleerde productie met 0.01 % gestegen. Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG - Beheerscomité zuivel 19 oktober 2017 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012

Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012 Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012 Verordening van het bestuur van het Productschap Tuinbouw van 2012, houdende bepalingen met betrekking tot uitvoering van de integrale

Nadere informatie

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur

Nadere informatie

SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij

SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij advies over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juli

Nadere informatie

Landbouw en de wer eld

Landbouw en de wer eld Inhoud 3 1. Over deze brochure 4 2. Eerst wat geschiedenis 4 Waarom afspraken over landbouw? 4 Vroeger 4 Nederland zoekt samenwerking 4 Het begin van de Europese Unie 5 Een gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid

Nadere informatie

////////////////////////////////////////// ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG - Beheerscomité zuivel 23 november 2017 ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 108 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan

Nadere informatie

Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten. Jan Moggré ZLTO advies

Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten. Jan Moggré ZLTO advies Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten Jan Moggré ZLTO advies Ontwikkeling GLB 1960 1980 Markt- en prijsbeleid 1980-1990 2000; Produktiebeperking, afbouw markt- en prijsbeleid, gekoppelde inkomenssteun

Nadere informatie

Innovatie in de land- en tuinbouw 2016

Innovatie in de land- en tuinbouw 2016 Innovatie in de land- en tuinbouw 2016 In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (voorheen het ministerie van Economische Zaken) December 2017, R.W. van der Meer en M.A. van

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 40632 12 juli 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 juli 2017, nr. WJZ /17111666, tot wijziging

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 438 Interdepartementaal beleidsonderzoek: Beleidsvarianten voor cross-compliance Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUURBEHEER EN VISSERIJ

Nadere informatie

Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Zuivel

Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Zuivel Bestuurskamer Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Zuivel 1. Inleiding Artikel 5 van het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen schrijft voor dat de beoordeling

Nadere informatie

Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU

Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU Het GLB en dierenwelzijn: hoge normen in de EU De Europese Unie mikt hoog Europese Commissie Landbouw en plattelandsontwikkeling Bijdrage van het landbouwbeleid Het GLB biedt landbouwers een aantal stimuli

Nadere informatie

Impact van de Russische boycot op de prijzen en de uitvoer van bepaalde landbouwproducten

Impact van de Russische boycot op de prijzen en de uitvoer van bepaalde landbouwproducten Impact van de Russische boycot op de prijzen en de uitvoer van bepaalde landbouwproducten FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Algemene Directie Economische Analyses en Internationale Economie

Nadere informatie

Schatting EU-landbouwuitgaven bij toetreding Bulgarije en Roemenië tot de EU

Schatting EU-landbouwuitgaven bij toetreding Bulgarije en Roemenië tot de EU Schatting EU-landbouwuitgaven bij toetreding Bulgarije en Roemenië tot de EU Ida Terluin Ton de Kleijn 11 maart 2004 LEI Postbus 29703 2502 LS Den Haag Tel: 070 33 58 348 Email: Ida.terluin@wur.nl. De

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE L 242/10 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE van 8 september 2016 tot vaststelling van buitengewone aanpassingssteun voor melkproducenten en landbouwers in andere veehouderijsectoren

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-32 Landbouw- en Visserijraad Nr. 874 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.

Nadere informatie