Nutritionele karakterisatie en opportuniteit van alternatieve eiwitbronnen voor de veevoeding ILVO-DIER

Transcriptie

1 Nutritionele karakterisatie en opportuniteit van alternatieve eiwitbronnen voor de veevoeding Daniël De Brabander, Gerard Huyghebaert, Sam Millet, Sam De Campeneere, Johan De Boever, Luc Maertens ILVO-DIER 9 oktober 2008

2 Nutritionele karakterisatie Nutritionele waarde Eénmagigen * Compleet voeder Energie Eiwit Aminozuren Andere kenmerken Herkauwers * Ruwvoeder * Aanvullend voeder Energie Eiwit DVE, OEB Andere kenmerken Anti-nutritionele factoren (ANF) Belemmeringen 9 oktober

3 Energiewaarde varkens en RE-gehalte NEv (MJ/kg) RE (g/kg) NEv (MJ/kg) RE (g/kg) Bron: CVB, oktober

4 Lysine- en methionine-aandeel (g/100 g RE) 8 Lysine Methionine ine (g/100 g RE) Lysi Methio onine (g/100 g RE) Bron: CVB, oktober

5 Gehalten methionine + cystine, threonine, tryptofaan en isoleucine in RE 5,0 4,5 Meth + Cys Threonine Tryptofaan Isoleucine 4,0 3,5 g AZ/ g RE 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Bron: CVB, oktober

6 Darmverteerbaar lysinegehalte varken - schijnbaar (g/100 g RE) Bron: CVB, oktober

7 Sojaschroot + zeer hoog RE-gehalte vrij hoge eiwitbestendigheid hoge energiewaarde hoog LYS - rel. laag MET hoge DVE ANF s: meerdere (trypsine inhib., (con)vicine, alcaloïden); door optimalisatie toast proces vrij const. en max. voedingswaarde van soja-eiwit Limiet: geen 9 oktober

8 Koolzaadproducten: voederwaarde (VS) Schroot Schilfers Koek Ruw eiwit (g) Ruw vet (g) VEM DVE (g) OEB (g) KZK geen eiwitvervanger bij herkauwers Bron: CVB en ILVO-DIER 9 oktober

9 Koolzaadkoek: eiwit- en vetgehalte RE en RV (% op DS) van 29 monsters Bron: ILVO-DIER 9 oktober

10 Koolzaadkoek Proef varkens (n=90) - Fremaut, 2008 Voor- (25-50 kg) en afmestfase ( kg) 3 behandelingen - controle - 7,5% koolzaadkoek - 15% koolzaadkoek 9 oktober

11 Koolzaadkoek: voederopname Controle 7,5 % KZK 15 % KZK 2000 g/dag Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Fremaut, oktober

12 Koolzaadkoek: dagelijkse groei Controle 7,5 % KZK 15 % KZK Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Fremaut, oktober

13 Koolzaadkoek: voederconversie 4 3,5 Controle 7,5 % KZK 15 % KZK 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Fremaut, oktober

14 Koolzaadkoek Voederopname 1 e fase: 19% lager bij 15% KZK 2 e fase: 12% hoger bij 15% KZK Totaal: 5% hoger bij 15% KZK 7,5% aanleunend bij 15% Groei 1 e fase: 19% lager bij 15% KZK 2 e fase: 13% hoger bij 15% KZK Totaal : 7,5% intermediair Voederconversie Totaal: 3% hoger bij KZK 9 oktober

15 Koolzaadkoek Proef melkvee (n=20) - De Campeneere et al., 2007 Koolzaadkoek 17% vet op DS 4 Perioden kg KZK 0 1,5 3,0 4,5 DS-opname (kg) Koolzaadkoek Krachtvoeder Ruwvoeder Totaal 0 7,1 13,9 21,0 1,4 5,4 13,6 20,4 2,7 3,7 14,0 20,4 4,1 2,3 13,1 19,5 Totaal 21,0 20,4 20,4 19,5 Productie kg Melk waargen. kg M* % V* % E* MUC (mg/l) 33,8 33,8 4,4 3, ,1 35,0 4,1 3,1 297 * Inclusief correctie voor verschil in lactatiestadium 33,9 36,0 3,8 3, ,6 35,8 3,7 3, oktober

16 Koolzaadkoek Proef melkvee (n=40) - Johansson et al., kg koolzaadkoek Melkproductie : + 3 kg/dag Melkvetgehalte : Melkeiwitgehalte : Meetmelk : = Meer onverzadigd vet en CLA in melk koolzaadkoek: melkprod. stimulerend 9 oktober

17 Koolzaadschroot + hoog RE-gehalte goede AZ-voorziening, behalve LYS - hoog RC-gehalte lage energiewaarde ANF s: glucosinolaten, erucazuur; 00 variëteiten (canola) sinapine: kippenrassen bruine eieren visachtige geur tannine Limiet: 10% varkens, 5-10% pluimvee 9 oktober

18 Erwten - Bonen Proef varkens (n=150) - Fremaut, 2006 Voor- (20-50 kg) en afmestfase ( kg) Voormestfase Erwten Bonen Afmestfase Erwten Bonen Controle Erwten Bonen 8,0 - % in voeder 11, ,0-16,5-16,5 9 oktober

19 Erwten Bonen: voederopname, groei en voederconversie 110 Controle Erwten Bonen 105 % t.o.v. co ontrole Voederopname Groei Voederconversie Bron: Fremaut, oktober

20 Erwten Bonen : Besluit Algemeen goede zoötechnische resultaten 9 oktober

21 Erwten + hoge energiewaarde hoog LYS vrij hoog RE-gehalte - laag rel. MET, THR, TRP (t.o.v. LYS) lage eiwitbestendigheid lage DVE variatie RE-gehalte ANF s: tanninen; tann. arme variëteiten trypsine-inhibitor; door behandeling met ca. 90% gereduceerd Limiet: 10-15% biggen, 20% varkens < 40 kg, 35% varkens > 40 kg, 25% lact. zeugen, 15% dr. zeugen, 20%? pluimvee 9 oktober

22 Bonen (Vicia faba) + hoge energiewaarde vrij hoog RE-gehalte - laag rel. MET, TRP variatie RE-gehalte ANF s: vicine, convicine, tannine geheel of gedeelt. door behand. te vernietigen effect variabel Limiet: 0% biggen,10-15% varkens, 15% dr. zeugen, 0% lact. zeugen 10-20% pluimvee 9 oktober

23 Lupinen Proef varkens (n=150) - Dewitte et al., 2006 Alkaloïde arm ras Inhoud (%/DS): RE: 31,0 ; RVET: 11,3 ; RC: 11,6 ; RAS: 4,2 3 L-niveaus: 0, 7,5 en 15% Voor- (20-45 kg) en afmestfase ( kg) 9 oktober

24 Lupinen: dagelijkse voederopname % 7,5% 15% g/dier Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Dewitte, oktober

25 Lupinen: dagelijkse groei 800 0% 7,5% 15% g/dier Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Dewitte, oktober

26 Lupinen: voederconversie 3,5 3 0% 7,5% 15% 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Fase 1 Fase 2 Totaal Bron: Dewitte, oktober

27 Lupinen : Besluiten 15%: sign. lagere VO, lagere groei, VC trend lager slachtrendement MBI en type-getal minder goed Lit.: niet eensluidende resultaten BESLUIT: lupinen in varkensvoeding mogelijk 15% + enkel altern. eiwitbronnen te veel 9 oktober

28 Lupinen + hoog RE-gehalte hoog vetgehalte (onverz. vetzuren) hoge energiewaarde - hoog RC-gehalte laag rel. LYS, MET, TRP (t.o.v. LYS) lage eiwitbestendigheid variatie RE-gehalte ANF s: alkaloïden; alk. arme variëteiten Limiet: 5% biggen, 10% vleesvarkens en zeugen 10% vlees- en legkippen 9 oktober

29 Luzerne + caroteen (eidooierpigmenten, vruchtbh.) - zeer lage energiewaarde hoog RC-gehalte matig (variërend) RE-gehalte laag AZ, vooral LYS ANF s: saponinen Limiet: enkel te gebruiken bij melkvee, dr. zeugen, leghennen (5%) 9 oktober

30 Relatief DVE-gehalte (t.o.v. VEM) DVE/kVEM g Norm +/ Bron: CVB, oktober

31 Melk-equivalent VEM en DVE 8 7 VEM DVE lk-equivalent (kg ) Mel oktober

32 DVMET en DVLYS herkauwers (g/100 g DVE) DVMET DVLYS 12 g AZ Z/100 g DVE MET 2,5 LYS 7,3 2 0 Bron: CVB, oktober

33 Ruwvoeders melkvee Winter: maïskuil + graskuil Verhouding DVE-gehalte graskuil Klaver (in graskuil) Voederbieten Zomer: gras + maïskuil Verhouding Klaver in grasland 9 oktober

34 Effect meer graskuil Maïsk. 205 g RC, 945 VEM, 50 g DVE Grask. 245 g RC, 875 VEM, 67 g DVE 100% VEM, 100% DVE Maïskuil / graskuil 60/40 40/60 Eiwitcorrector (kg) Sojaschroot 1,8 1,2 of So + Ko (60/40) 2,8 1,8 So + Ko: sojaschroot + koolzaadschroot 9 oktober

35 Effect eiwitrijkere graskuil 100% VEM, 100% DVE Maïskuil/graskuil 60/40 40/60 Gem. +10 g DVE Gem. +10 g DVE Eiwitcorrector (kg) Sojaschroot 1,8 1,3 1,2 0,4 of So + Ko (60/40) 2,8 2,0 1,8 0,6 9 oktober

36 Gras / Rode klaver kuil Graskuil Gras / Rode klaver kuil Grashooi n RC (g/ds) RE (g/ds) DVE (g/ds) Bron: ILVO-DIER 9 oktober

37 Invloed ingekuilde witte en rode klaver Kuilv. van Gras Gras + w. klaver Rode klaver DS-opname (kg) Gras/Klaver Krachtvoeder 12,7 8,6 13,9 8,5 13,6 8,7 kvem-opname 20,8 21,8 20,2 DVE-opname (g) Melkprod. (kg) 31,5 33,3 31,3 klaver: hogere opneembaarheid rode klaver: geen eiwitvervanger Bron: Remmelink, oktober

38 Rode klaverkuil vs graskuil Proef met 2 vergelijkbare kwaliteiten Graskuil Klaverkuil VEM (/DS) DVE (g/ds) DS-opn. (kg) Klaverk./Grask. Maïskuil Sojaschroot Krachtvoeder Totaal kvem-opname DVE-opname (g) 6,0 7,9 0,8 3,6 18,2 16, ,2 8,5 0,9 3,4 19,0 17, Melkprod. (kg) 22,3 22,5 rode klaver: hogere opneembaarheid Bron: ILVO-DIER 9 oktober

39 Effect van voederbieten MK/GK 60/ kg DS bieten Zonder VB Met VB Eiwitcorrector (kg) Sojaschroot 1,8 1,3 of So + Ko (60/40) 2,8 2,0 1 ha grasland 1 e snede maaien: kg DVE/ha uitsl. kuilvoeder: kg DVE/ha 1 ha voederbieten: kg DVE/ha 9 oktober

40 Witte klaver in grasland Remmelink, proeven ( 94-97) Klaveraandeel RE (g/ds) DVE (g/ds) VEM (/DS) Bioveen, 2006 Gras Grasklaver Ø 46% (10-85%) Klaveraandeel gem. RE (g/ds) DVE (g/ds) VEM (/DS) < > witte klaver: licht hogere eiwitwaarde 9 oktober

41 Invloed witte klaver op opname en productie bij melkvee Aantal proeven Maïsbijvoedering DS-opname (kg) Gras (klaver) Maïskuil Krachtvoeder 3 - Gras Grasklaver Gras Grasklaver 14,6-3,8 15,0-3,8 11,9 3,4 4, ,8 3,5 4,4 Totaal 18,4 18,8 19,6 20,7 kvem-opname DVE-opname (g) 17, , , , Melkprod. (kg) 24,4 25,3 27,3 28,7 witte klaver: opnamestimulerend Bron: Remmelink, oktober

42 Krachtvoeders melkvee Belang van eiwitrijke corrector Gebruik beschermd eiwit Normvoedering 9 oktober

43 Belang hoge DVE eiwitcorrector melkvee Ruwvoeder: Maïskuil/Graskuil 60/40 Sojaschroot Bestendig sojaschroot So + Ko* (60/40) Ko + Bo + Lu* (⅓, ⅓, ⅓) Corrector (kg) 1,8 0,8 2,8 11,7 Productie (kg Mm) 21,6 19,2 23,4 43,3 * So: sojaschroot; Ko: koolzaadschroot; Bo: bonen; Lu: lupinen 9 oktober

44 Invloed eiwitbescherming op DVE (%) DVE in % van onbehandeld eiwit (%) n=14 n=9 Onbehandeld Beschermd n=2 n= ILVO-DIER CVB 2007 ILVO-DIER CVB 2007 Sojaschroot Koolzaadschroot 9 oktober

45 Beschermd eiwit voor herkauwers Voorbeeld 1 kg beschermd sojaschr. 2 kg sojaschroot 1 kg tarwe gdve 2x 234 = = 480 VEM 2x 1015 = oktober

46 Effect verlaagde eiwitvoorziening (DVE) % DVE-norm Koe 40 kg M; 4% V; 3,3% E; 100% VEM Eiwitcorrector Sojaschroot (kg) of 3,0 2,0 1,0 So + Ko* (60/40) (kg) 4,6 3,1 1,5 Corr. + evenwichtig KV (10% So) Sojaschroot (kg) 3,8 2,9 2,0 * So + Ko: sojaschroot + koolzaadschroot 9 oktober

47 Invloed eiwitvoorziening bij melkvee Vérité, oktober

48 Lagere eiwitvoorziening Vleesvarkens kg % ref RE (g/kg voeder) Groei (g/d) Voederconversie (g/g) Eiwitefficiëntie (%) N-excretie (kg/dier) 182*-160** 692 a 2,64 a 36,1 a a 2,61 a ab 639 ab 2,66 a 4,2 a 40,0 b 3,6 b 44,2 c b 2,93 b 43,4 bc 3,0 c 2,9 c * tot 70 kg, ** kg Bron: ILVO-DIER 9 oktober

49 DDGS: lagere AZ-verteerbaarheid LYS MET THR TRP Maïs Tarwe Graan DDGS Graan DDGS 67,7 54,0 77,2 54,0 84,0 80,0 88,4 84,2 73,7 67,4 78,9 70,2 72,8 76,4 91,2 85,7 Bron: Nyachote et al., 2005 Stein et al., 2006; Fastinger and Mahan, 2006; Wadyaratne and Zijlstra, oktober

50 DDGS: variatie energiewaarde - Waarde graan - Aandeel condensed distillers solubles - Residueel ZET-gehalte - Vetgehalte - Hoeveelheid en type celstof - Temp. en duur droogproces DDGS (kleur indicator oververhitting) 9 oktober

51 Analyse DDGS maïs - Maïs DDGS M Maïs Bron Dairy One CVB RE (g/ds) Eiwitbestendigh. (%) RC (g/ds) ZET (g/ds) Vet (g/ds) As (g/ds) NE l (Mcal/DS) VEM (/DS) Ca (g/ds) P (g/ds) * Aantal monsters n* Analyse SD , ,07 (1257) 0,8 9,0 40 8, ,14 1,2 1, ,2 2,7 9 oktober

52 Analyse DDGS tarwe - Tarwe DDGS T Tarwe Bron ILVO CVB Herkomst n RE (g/ds) Eiwitbestendigheid (%) Eiwitoplosbaarheid (%) RC (g/ds) Vet (g/ds) As (g/ds) VEM cell. * Alco Bio Fuel ABF* Andere oktober

53 DDGS T? + hoog RE-gehalte hoge energiewaarde ( hoog vetgeh.) - laag LYS, en andere ess. AZ n Limiet: 7-10% gesp. biggen, 10-15% vleesvarkens, 50% drachtvoeder, 15% lactatievoeder 9 oktober

54 Opportuniteitswaarden ( /ton) erwten en lupinen Erwten Lupinen S G+F Lh Vlees- EW ER S G+F Lh Vlees- EW ER Pluimvee Varkens Melkvee Pluimvee Varkens Melkvee S= starter; G+F= groeier + finisher; Lh= leghennen; EW= evenwichtig (110 g DVE); ER= eiwitrijk (150 g DVE) 9 oktober

55 Opportuniteitswaarden: hoogste twee E/ton Diersoort Koolzaadschroot Erwten Bonen Lupinen Zonnebloemschroot 201/ / / / /142 Melkvee, EW*/Vleesv. Leghennen/Vleesv. Leghennen/Vleesk. Melkvee, EW/Vleesv. Legh./Melkvee, EV Sojaschroot 351/327** Melkvee, ER*/Vleesv. * EW = evenwichtig (110 g DVE), ER = eiwitrijker (150 g DVE) KV, bij melkvee hoogste van beide ** pluimvee buiten beschouwing gelaten 9 oktober

56 BESLUITEN Voedertechnisch kunnen alternatieve eiwitbronnen gebruikt worden, mits passende supplementatie. Economisch? Normvoedering respecteren Melkvee aanbevelingen * witte klaver in grasland * voederbieten * beschermde eiwitbronnen * DDGS biedt perspectieven 9 oktober