ORTHO trends. Geef dementie geen kans!

Transcriptie

1 Jaargang 14 December januari 2009 Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché Kerkstraat Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5 Vitamine B12 tekort bij dementie Liponzuur in de strijd van alzheimer Fyto een uitdaging voor alzheimer Curcumin tegen hersenontstekingen Dichloorazijnzuur tegen kanker Thema: Alzheimer Geef dementie geen kans! 73 inclusief middenkatern met: ORTHO trends Orthofytho en Orthotrends zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM.

2 Kappa Rest van Biotics. De natuurlijke ontstekingsremmer. Kappa Rest is een product met een uniek mengsel van kruidenextracten en liponzuur, dat een brede remmende werking heeft op de productie van ontstekingsmediatoren. Chronische ontstekingsactiviteit speelt een belangrijke rol bij veel klachten en daarmee is Kappa Rest breed inzetbaar. Indien pijn onderdeel is van uw klachtenpatroon, zal gebruik van Kappa Rest leiden tot pijnverlichting. Het is een product van Biotics Research Corporation, de gerenommeerde producent van hoogwaardige natuurlijke preparaten met bewezen therapeutische waarde. Biotics. Natuurlijk. Energetica Natura BV, België, Tel , Fax ,

3 Afgiftekantoor Lochristi Verantwoordelijke uitgever: Walter, O. M. Faché Kerkstraat Laarne België: e 7,8 Nederland: e 8,5 zijn een Belgisch tweemaandelijks wetenschappelijk tijdschrift voor Orthomoleculaire geneeskunde, voeding en fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire Geneeskunde BSOM. Inhoud Tweemaandelijks magazine - orthofyto - orthotrends ORTHOfyto ORTHOtrends Twintig jaar Faché instituut...4 Levenskwaliteit van de mens zal altijd centraal blijven staan! Geef dementie geen kans!...6 Verband is tussen luchtvervuiling en alzheimer aangetoond!...8 Vitamine B-12 tekort kan dementie veroorzaken...11 Liponzuur, een zwaargewicht in de strijd tegen alzheimer...13 Kwik is moorddadig onder hersencellen!...15 Alzheimer: een grote fyto-uitdaging...26 Curcumine tegen (hersen)ontstekingen...30 DCA: the sequel...32 ApoE4 Nutrigenetica in de praktijk...34 FACHé instituut nieuws Boek Revolutionaire aanpak van onze gezondheid...29 Boek ziekte van Alzheimer...36 Bistro Opleiding tot orthomoleculair nutritionist..37 Colofon Faché Instituut...37 Faché Instituut Online...37 Seminaries Adverteerders Energetica Natura... 2 Pharma Nord... 5 Orthica Primrose Urmale...36 Similia...36 Pharma Nord School van Ayurveda Springfield...39 Ojibwa/De Roeck...40 Cardiologie Eindejaarsfeesten...18 en hartritmestoornissen Kalium zorgt voor een lichte...18 bloeddrukdaling Vitamine De tekort kan gevaarlijk...18 zijn voor het hart. Dermatologie Veenbessen elimineren cellulitis...19 Diabetes Pycnogenol vermindert hoge...19 bloeddruk bij diabetici Het verband tussen melatonine...20 en diabetes Immuniteit Rust, fruit en vitaminen om griep...20 te verbannen Nefrologie Vermoeide bijnieren, een stille...21 epidemie Neurologie Twijfels over de efficiëntie...21 van Ginkgo Biloba? Gebrek aan omega-3 leidt tot depressie...22 Oncologie Olijfolie doodt borstkankergenen...21 Omega 3 en prostaatkanker...22 Obesitas Vermageren met (trage) suikers!...22 Urologie Veenbessen veiliger, goedkoper...23 en evengoed als antibiotica bij urineweginfecties Voeding Hoge levenskwaliteit dankzij proteïnen.. 23 Toxiciteit Dodende chemie...24 OrthOfytO Jaargang 14 Vitamine B12 tekort bij dementie Liponzuur in de strijd van alzheimer Fyto een uitdaging voor alzheimer Curcumin tegen hersenontstekingen Dichloorazijnzuur tegen kanker THema: alzheimer inclusief middenkatern met: OrTHO Geef dementie geen kans! trends coverstory 7 3 Orthofytho en Orthotrends Alzheimer ligt jammer genoeg goed in de markt bij de chronische ziekten. Bij de alleroudsten onder ons (80-plussers) ligt het risico op 12%. Maar vooraleer het zover komt, heeft men de geruime tijd om zich te beschermen tegen de ziekten. In dit artikel worden een algemene anti-alzheimerplan opgesteld op basis van wat wetenschappelijke studies door laten schijnen. Erkenning is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de European Union of Science Journalists Associations en de European Research Advisory Board (EURAB).

4 Redactioneel 4 Twintig jaar Faché Instituut Levenskwaliteit van de mens zal altijd centraal blijven staan! Walter OM Faché, hoofdredacteur en Medisch Journalist. Bezoek onze nieuwe website Dagelijkse gezondheidstip Faché Alle data van onze komende activiteiten Schrijf u in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief Twee proefnummers Leefnu en Lijst goedgekeurde orthomoleculaire firma s Maak ook kennis met onze wekelijkse gratis nieuwsbrief Faché Instituut Neem hiervoor ook een kijkje op onze website om de nieuwsbrief ook bij u thuis te ontvangen. Abonneer u op het gesloten gedeelte van onze website: Volledig archief van en Leefnu met meer dan 6000 artikels Meer dan 400 actuele artikels Seizoensadviezen Nieuws op vlak van orthomoleculaire diagnostiek Zoekfunctie Mis de seminaries niet Elk jaar organiseert het Faché Instituut een zestal seminaries. Het volgend seminarie is op vrijdagnamiddag 5 december Ubiquinol, een superieure vorm van ubiquinon of CoQ10. Levenskwaliteit van de mens zal altijd centraal blijven staan! Het Faché Instituut viert dit jaar 2009 haar twintig jarig bestaan. Ik heb in 1989 het Vlaams Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschappen (VIOW) samen opgericht met apotheker Hubert Goossens en dokter Frans Fermont omdat ik als biochemicus steeds ervaarde dat vele klassieke en niet klassieke medische praktijken niet altijd de geneeskunde uitoefenden zoals ik dat zou gewild hebben. Het VIOW kreeg in 2008 een naamsverandering en werd omgedoopt tot het Faché Instituut. De visie van het Instituut is een gezondheidszorg creëren in resonantie met het leven. Onze missie is dan ook mensen leren om zichzelf, anderen en hun leefomgeving gezond te houden. In de afgelopen twintig jaar heeft het Faché- Instituut in België en Nederland via professionele cursussen, seminaries, bijscholingen, gezondheidsbistro s en voordrachten, ruim dertienduizend mensen opgeleid tot orthomoleculair arts, apotheker, osteopaat, diëtist, therapeut, orthomoleculair voedingsconsulent en honderdduizenden kunnen motiveren de orthomoleculaire voeding en geneeskunde toe te passen bij zichzelf, familieleden en vrienden. We hebben tijdens deze 20 jaar verschillende samenwerkingspartners gehad zowel in academische als orthoceutische kringen. Doch de klassieke, patent georiënteerde geneeskunde had niet altijd het respect voor de orthomoleculaire geneeskunde. Orthomoleculaire producten kunnen helaas niet gepatenteerd worden omdat ze natuurlijke stoffen zijn en natuurlijke stoffen kunnen nooit gepatenteerd worden. Wij moesten onze eigen koers gaan, de successen bleven niet uit en het Instituut groeide buiten zijn voegen, letterlijk en figuurlijk. Gelukkig zien we vooral bij jongere artsen een kentering. Ook de farmaceutische industrie doet er alles aan om nu van voedingssupplementen, die ze eerst hebben afgedaan als kwakzalverij, tot de medicijnenstatus te verheffen, voor zover men ze moleculair iets kan veranderen, zodat er een patent kan op genomen worden Het is spijtig dat de Europese Commissie zich - financieel of niet laat leiden door de multinationals die de Codex Alimentarius samenstellen. In mensentaal komt dit hier op neer dat alles laat uitschijnen dat heel wat hooggedoseerde voedingssupplementen vanaf januari 2010 enkel nog beschikbaar zullen zijn als geneesmiddel en voorgeschreven zullen moeten worden door een arts. Politici, farmaceuten en multinationale ondernemingen noemen dit de bescherming van de patiënt die straks enkel nog laag gedoseerde vitaminen en mineralen zal kunnen kopen. Gelukkig komt er zeer sterke tegenwind vanuit Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Beide landen zijn voor de verdere liberalisering van de niet toxische geneeskunde op basis van nutriënten. Het eeuwenoude adagio maak van uw voeding uw medicijn is dus actueler dan ooit. Alleen heeft de gezondheidsbewuste man en vrouw straks blijkbaar niet meer het recht zelf in te staan voor zijn of haar welzijn. Het kaf van het koren scheiden Twintig jaar Faché Instituut heeft me ook geleerd dat er in de wereld van de voedingssupplementen veel kaf tussen het koren zit. Dat is de reden waarom we jaren geleden al het orthoceutical-label hebben gelanceerd. Het is voor de consument immers zeer moeilijk geworden om tussen de bomen het bos nog te zien. Enerzijds komen teveel nieuwe bedrijven van voedingssupplementen en anderzijds voldoen deze meestal niet aan de orthomoleculaire criteria, die werden opgesteld door het Faché Instituut. Artsen, therapeuten en mensen die zorg willen dragen voor hun eigen gezondheid weten niet op welke wijze ze degelijke supplementen kunnen onderscheiden van de minder goede aangeboden merken. Zowel professionals als consumenten kunnen via de verschillende opleidingen aan het Faché Instituut alles te weten komen over degelijke kwalitatieve voedingssupplementen. Men kan bovendien het diploma behalen van orthomoleculair nutritionist of van orthomoleculair voedingsconsulent. De vijf jaar

5 Redactioneel durende cursus geeft een totaalbeeld van hoe vitaminen, mineralen en andere nutriënten dienen gebruikt te worden. Onze voeding is immers arm aan de essentiële nutriënten en zit vol met toxische stoffen. Medicijnen bevatten een toxische factor die het lichaam verzwakt tijdens het klassieke genezingsproces. Het milieu wordt giftiger en de arbeidsdruk stressvoller. Het Faché Instituut is de enige organisatie in de Benelux met een volledig neutraal gezondheidsconcept, om iedereen volgens zijn eigenheid de kans te geven zijn of haar gezondheid volledig in eigen handen te nemen. Het toenemende succes van onze opleidingen, de abonnementen op onze beide tijdschriften en de toetredende firma s in de firmaraad bewijst dat zowel artsen als gezond denkende mensen zich goed realiseren dat een lang en kwalitatief leven in de allereerste plaats een opdracht is die ze zelf tot een goed einde moeten brengen. Het is treurig vast te stellen dat dit streefdoel de reguliere geneeskunde niet dient omdat de winstfactor te klein is. Gezonde mensen betekenen immers het gedeeltelijke faillissement van de hedendaagse gezondheidszorg. Hoe meer mensen niet ziek worden, hoe minder medicijnen er kunnen verkocht worden. In een gezonde wereld hebben chirurgen een pak minder werk, renderen heel wat peperdure apparaten in ziekenhuizen niet meer en worden er tienduizenden mensen minder per jaar opgenomen. Vanuit die hoek bekeken is gezondheid eigenlijk een taboe die andermaal de fabelachtige winsten van de farmaceutica in dit land te sterk aan banden zouden moeten leggen. Gelukkig kan iedereen zelf zijn conclusies trekken en opteren voor een eigen gezond leven. Het Faché Instituut het nieuwe medisch bastion van de toekomst. Met ons tweemaandelijks magazine LeefNu richten we ons op de gezondheidsbewuste Vlaming en Nederlander. Het vaktijdschrift, dat ook zesmaal per jaar verschijnt, is meer gericht op artsen en therapeuten. Wetenschappers, voorschrijvers, therapeuten en zelfs leken die een abonnement nemen op onze gesloten website lezen er dagdagelijks het allerlaatste orthomoleculaire nieuws. De open website wordt elke maand geconsulteerd door meer dan 7000 bezoekers en onze gratis nieuwsbrief wordt naar meer dan abonnees verstuurd, mijn pas geopende blog wordt in enkele maanden tijd bezocht door meer dan 4000 lezers en de cursisten weten dat wij het enige neutrale, wetenschappelijk en didactisch opleidingscentrum zijn voor orthomoleculaire voeding en geneeskunde. Zij die de cursussen volgen krijgen een zeer grondige kennis van hoe ze ziektebeelden kunnen voorkomen en wat ze op een niet toxische wijze kunnen ondernemen om een ziekte in de meeste gevallen terug om te buigen tot een gezond en kwaliteitsvol leven. Het Faché Instituut plant ter gelegenheid van haar twintigjarig bestaan op 13 juni 2009 een lustrumcongres. Op deze dag wordt 100 jaar toxiciteit verantwoordelijk gesteld voor de opmars van kankers. De mensen blijven steunen in hun zoektocht naar een optimale levenskwaliteit blijft ons enige en dus ook belangrijkste streven. DRANG NAAR ZOET? Weg met die onweerstaan bare drang naar zoetigheden! Chromium - goed voor een evenwichtige suikerspiegel Chromium is een essentieel spoorelement dat in verschillende levensmiddelen voorkomt zoals vlees, volkoren brood, noten en specerijen. Chromium is noodzakelijk voor het behoud van een goed suikermetabolisme en maakt een belangrijk deel uit van een complex, Glucose Tolerantie Factor (GTF). Een betrouwbare bron van chromium Er bestaan organische en anorganische bronnen van chromium. In voedingssupplementen is het gebruik van organische chroom (zoals het in de natuur voorkomt) te verkiezen omdat deze vorm over de grootste biologische beschikbaarheid beschikt. Bio-Chromium bevat een bijzonder stabiele gepatenteerde organische bron van chroom: ChromoPrecise. Dit garandeert ons een optimale opname en werkzaamheid van de Bio-Chromium. Opname-ratio Anorganisch Chromium Organisch (synthetisch) Organisch (natuurlijk uit voeding) Opname door de mens van verschillende vormen van chromium (EU Scienific Committee on Food 23/04/2003; SCF/CS/NUT/UPPLEV/67 Final) Bio-Chromium bevat een bijzonder stabiele gepatenteerde organische bron van hoogwaardig chromium: ChromoPrecise. Dit garandeert een optimale opname en werkzaamheid van de Bio-Chromium. NIEUW Walter O M Faché Hoofdredacteur van Publi Media Directeur Faché Instituut BE_Chrom_Ad_Leef_Nu_Viow_0109_105x297 Bio-Chromium is verkrijgbaar in apotheken in verpakkingen van 30 tabletten (CNK ; richtprijs: 8,95 voor 1 maand) en 90 tabletten: CNK ; richtprijs: 18,40 voor 3 maanden). Vraag uw apotheker Jaargang de overeenkomstige 14 ~ nr.73 CNK-code. ~ Innoverend voor de gezondheid Minervastraat Zaventem Tel.: Fax: info-be@pharmanord.com

6 Hoofdartikel dementie Joost Meeusen Geef dementie geen kans! Over de preventie van alzheimer Alzheimer ligt jammer genoeg goed in de markt bij de chronische ziekten. Bij de alleroudsten onder ons (80-plussers) ligt het risico op 12%. Maar vooraleer het zover komt, heeft men de geruime tijd om zich te beschermen tegen de ziekten. In dit artikel worden een algemene anti-alzheimerplan opgesteld op basis van wat wetenschappelijke studies door laten schijnen. 6 Referenties: 1. Wang J-Z, Wang Z-F. Role of melatonin in Alzheimer-like neurodegeneration. Acta Pharmacologica Sinica. 2006; 27(1): Frank B, Gupta S. A review of antioxidants and Alzheimer s disase. Ann Clin Psychiat. 17(4): Boothby LA, Doering PL. Vitamin C and Vitamin E for Alzheimer s disease. Ann Pharmacother. 2005; 39: Castellani R, Hirai K et al. Role of mitochondrial dysfunction in Alzheimer s disease. J Neurosci Res. 2002; 70: Demarin V, Podobnik SS et al. Treatment of Alzheimer s disease with stabilized oral nicotinamide adenine dinucleotide: a randomized, double-blind study. Drugs Exp Clin Res. 2004;30(1): Ames BN. Mitochondrial decay, a major cause of aging can be delayed. J Alzheimer Dis. 2004; 6: Cole GM, Lim GP et al. Prevention of Alzheimer s disease: Omega-3 fatty acid and phenolic antioxidant interventions. 2005; Neurobiol Ageing. S133-S Ravaglia G, Forti P et al. Physical activity and dementia risk in the elderly. Findings from a prospective Italian study. Neurology. 2008;70(19 Pt 2): Spreuk van Decimus Junius Juvenalis (circa ) Definitie De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve ziekte waarbij amyloïde-β-plaques gevormd worden in de hersenen (buiten de cellen), begeleid met neurofibrillaire klitten (Eng. tangles) in het cytoplasma van zenuwcellen die voornamelijk uit tau-proteïnen bestaan. De ziekte gaat gepaard met volgende pathologieën: toename van oxidatieve stress in de hersenen, opstapeling van zware metalen in de plaques (zie: artikel over zware metalen), aanslepende ontstekingen (zie: artikel over curcumine), hersendiabetes (zie: artikel over liponzuur), aftakeling van de mitochondriën, geautomatiseerde celdood (ook apoptose genoemd), een calciumdisbalans, vorming van advanced glycation endproducts en een bloedvatenpathologie. De symptomen Geheugenstoornissen zijn typisch bij de ziekte van Alzheimer. Deze geheugenstoornissen moeten zo objectief mogelijk gemeten worden (geheugentests) om ze te onderscheiden van normale ouderdomsvergeetachtigheid. Men hoeft zeker niet te panikeren indien je meer zaken begint te vergeten, want van de ziekte van alzheimer ben je meestal niet bewust. De geheugenstoornissen moeten bekeken worden in een context van meerdere cognitieve stoornissen: spraakstoornissen, handelingen, herkennen, identificeren, plannen, stemmingswisselingen..., dermate dat sociaal en beroepsmatig functioneren niet meer mogelijk wordt. Genetica versus preventie Slechts in zeer beperkte gevallen is Alzheimer een zuiver genetische ziekte, de zogenaamde familiale alzheimer. Men schat het aantal op 5% van alle alzheimergevallen. De genen hiervoor verantwoordelijk (APP, PSEN1 en PSEN2) hebben rechtstreeks te maken met de aanmaak van amyloïde-β-peptiden. Wegens een fout in die genen wordt de kans dat plaques worden gevormd wel zeer groot. Bij de resterende alzheimerpatiënten is de oorzaak meervoudig. Slechts één gen kent men dat een verhoogd risico met zich kan meebrengen, ApoE ε4, voor het overige staan er een 30-tal andere genen op de longlist. Hiervan heeft men slechts een vermoeden. Men heeft berekend dat kleine neurodegeneratieve processen al 20 à 30 jaar de eigenlijke symptomen van alzheimer voorafgaan. Onder andere ontstekingen en verstoord glucosemetabolisme zitten aan de oorsprong van een lange aftakeling waarvan het geheugenverlies slechts het eindresultaat is. Belangrijke supplementen in de preventie DHA Docosahexaeenzuur (DHA) is het belangrijkste omega 3-vetzuur in de hersenen. Dankzij het DHA in de membranen kunnen zenuwcellen hun werking uitvoeren. Immers valt de functie van een zenuwcel grotendeels samen met de celmembraan. Geheugen hangt ook af van de uitgroei van de zenuwceluitlopers om nieuwe contacten te leggen met andere zenuwcellen. Kinderen die suppletie van DHA toegediend kregen bleken een betere cognitieve ontwikkeling door te maken dan kinderen met een DHA-arm dieet. Niet te vergeten zorgt DHA en andere omega 3-vetzuren voor een onderdrukking van ontstekingen. Ook de omega 6-vetzuren, vnl. gammalinoleenzuur, zijn essentieel voor de membranen van de hersencellen. Vitamine E Men mag de waarde van vitamine E zeker niet onderschatten. Zware tekorten lopen uit in neurologische mankementen, dus moet men zich bij kleine tekorten verwachten aan subtiele aftakelingsprocessen. Inderdaad, vitamine E staat vooraan in de verdediging tegen

7 Joost Meeusen Hoofdartikel dementie antioxidanten, maar het heeft nog tal van andere functies. Zo heeft vitamine E ontstekingsremmende eigenschappen en treedt het op als cellulaire beschermer tegen vernietigende werking van amyloïde-β-peptiden. Metingen hebben zichtbaar gemaakt dat een hoge vitamine E-inname een Mitochondriën Het oplappen van de mitochondriën lijkt misschien een beetje symptomatisch. Hoewel, veel van het zinkende schip kan gered worden indien de mitochondriën boven water gehouden worden. Beschadigde mitochondriën produceren meer vrije radicalen, verbranden geen Liponzuur: Zie artikel Liponzuur, een zwaargewicht in de strijd tegen alzheimer Denkoefeningen De geest moet gevoed worden: actieve hersenen zullen veel minder snel aftakelen. In een studie onderzocht men Zenuwcel bij alzheimer Minder mitochondriën Mitochondriën zijn opgezwollen en beschadigd Celuitlopers zijn ingekort en maken geen contact meer met andere zenuwcellen Lysosomen worden geoxideerd Gezonde zenuwcel Fig.: Aftakeling van de mitochondriën is één van de redenen waarom de hersencellen niet meer functioneren bij alzheimer. beschermende factor is tegen alzheimer. Nog duidelijker was het verband tussen de combinatie vitamine E/vitamine C en alzheimer. Echter studies met vitamine E-suppletie zijn op dat vlak slechts gematigd positief, vaak zonder resultaat. De termijnen die men gebruikt zijn meestal te kort om echt duidelijke effecten te meten: alzheimer is een proces van minstens 20 jaar en zolang duurt de langste studie zelfs niet. Met alle gezond verstand van de wereld zou men geen spectaculaire effecten mogen verwachten door enkel deze twee supplementen toe te dienen. Melatonine Met alle chaos in de hersenen is het niet verwonderlijk dat de meeste alzheimerpatiënten slaapstoornissen hebben. De melatonineniveau s zijn dan ook aan de zeer lage kant: ongeveer één vijfde van wat het zou moeten zijn. Zoals in vorige orthofyto uitgeklaard werd, gaat de werking van melatonine veel verder dan de regeling van het dagnachtritme. Als hersenhormoon heeft het vrije toegang tot de hersenen, stimuleert het de neurotransmissie en treedt het onverzettelijk op als antioxidant. glucose en leveren bovenal geen energie aan de cel. Voorts is gebleken dat het mank lopen van de mitochondriën voldoende is om een neuropathologie uit te lokken. CoQ10: Als schakel in de elektronentransportketen en als antioxidant is dit het mitochondriaal pepmiddel bij uitstek. Bij de ziekte van Parkinson en van Huntington (twee andere neurodegeneratieve aandoeningen) gaf mg zichtbare verbetering; voor alzheimer is het nog wachten op de eerste studies. Carnitine: Carnitine haalt de vetzuren binnen in de mitochondriën voor verbranding. In een overzichtsstudie dat 21 suppletiestudies met alzheimer overspande, vond men meetbare verbeteringen in gedragsstoornissen met 1,5 à 3 gram acetylcarnitine. NADH: In een kleinschalige test met 26 alzheimerpatiënten gaf 10 mg gestabiliseerde NADH verbetering in geheugenwerking. Andere: Ook zink, koper, biotine en vitamine B6 zijn nutriënten die de mitochondriën broodnodig hebben. muziek spelen, lezen, bordspelen: dat zou een vermindering van dementie van liefst 67% opleveren wanneer je 11 van zulke activiteiten per week uitoefent! Alles van ervaringen dat verrijkend is voor het leven, draagt bij tot een scherpere geest. Zelfs een beetje televisie kijken zit daarbij, maar met mate. Televisie is toch wel de grootste oorzaak van de sedentaire levenswijze in de hele wereld. Beweging Logischerwijs zal een vermindering van de hersendoorbloeding een vermindering teweegbrengen in de hersencapaciteiten. Lichaamsbeweging is daarom een must in dit alzheimerpreventieplan. Naast verbetering van de conditie van bloedvaten zorgt lichaamsbeweging voor betere uitgroei van neuronen en verlaging van de stresshormonen. Een gezonde geest in een gezond lichaam, zo luidt een eeuwenoude spreuk. 7

8 Milieu en alzheimer Dirk Bogaert Verband is tussen luchtvervuiling en alzheimer aangetoond! Qua luchtvervuiling vormt Vlaanderen een zwarte plek op onze aardbol. Onze hersenfuncties hebben daar fel onder te lijden. Immers wordt de hersenbloedbarrière beschadigd, waardoor meer en meer toxinen in de hersenen terechtkomt. Deze zogenaamde nanopartikels veroorzaken ontstekingsreacties, een welgekende factor in de pathologie van alzheimer. Om de gevolgen van luchtvervuiling te beperken raden we hier omega 3-vetzuren, co-enzym Q10 en B-vitamines aan. 8 Fig.1: Er is nu een rechtstreeks verband aangetoond tussen luchtvervuiling, schade aan de hersenbloedbarrière en dementie. Het is de Amerikaanse universiteit van Montana die onlangs het duidelijke postmortembewijs leverde dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen het ontstaan van dementie en de ziekte van Alzheimer en de steeds toenemende luchtvervuiling. De wetenschappers kwamen tot die ontdekking door de hersenen van relatief jonge mensen en senioren na hun dood te analyseren. Een aantal onderzochte hersenen waren afkomstig uit gebieden die te vergelijken zijn met de meeste Vlaamse steden, anderen kwamen van mensen die op het duidelijk minder vervuilde platteland hadden gewoond. Men ontdekte al zeer vlug dat er in de hersenen van mensen die in vervuilde gebieden hadden geleefd een sterk verhoogde activiteit was geweest van cyclooxygenase-2 en interleukine-1. Verder kon men vaststellen dat er een verstoring van de bloedhersenbarrière was ontstaan door luchtvervuiling. Er waren tot slot ook zeer duidelijke kenmerken van oxidatieve stress en andere ontstekingsprocessen waar te nemen.

9 Dirk Bogaert Milieu en alzheimer Cyclooxygenase-2 is een enzym dat een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen. Een ongecontroleerde activering van interleukine 1 kan aanleiding geven tot verschillende inflammatoire processen die ook bij de ziekte van Alzheimer voorkomen. Een eerste besluit van de onderzoekers was dat mensen die in sterk vervuilde gebieden wonen hersenen hadden waarin veel ontstekingsverschijnselen in terug te vinden waren, alsook amyloïde proteïnen of eiwitten die tot onherstelbare plaquevorming leiden. Luchtvervuiling verandert de werking van de hersenen! Een uurtje vuile lucht opsnuiven resulteert niet alleen in soms pittige hoofdpijn, het beïnvloedt volgens Nederlandse wetenschappers ook op een negatieve wijze de werking van de menselijke hersencellen. Fig. 2: Een van vele mogelijkheden om een elektro-encefalogram op te nemen. Het resultaat van een ECG is een grafiek met vele pieken die de hersengolfactiviteit weergeven (bron: Nunez, 2002). De toxische nanopartikels, die onzichtbaar in de lucht die we inademen, aanwezig zijn, dringen volgens de Nederlandse onderzoekers door tot in onze hersenen. De Nederlandse wetenschappers van de Zuyd universiteit bewezen dit door tien vrijwilligers te betalen om een uur in een ruimte door te brengen die vergeleken kan worden met de werkomstandigheden en de luchtkwaliteit in een garage die langs een drukke verkeersweg is gelegen. Hun verrassende onderzoeksresultaten werden gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad Particle and fibre toxicology. De tien proefpersonen werden gedurende de test verbonden met een elektroencefalogram. Het was de bedoeling na te gaan welke effecten de luchtvervuiling had op de signaaloverdracht in de hersenen. De hersenactiviteit werd tijdens het verblijf in de vervuilde lucht gemeten, alsook een uur nadat de proefpersonen zich terug in een meer gezonde omgeving bevonden. Nadat de proefpersonen dertig minuten vervuilde lucht hadden ingeademd zag men op het elektro-encefalogram dat er een duidelijke, negatieve stressreactie in de hersenen plaatsvond. Informatie in de cortex werd minder goed verwerkt (het concentratievermogen en de geheugenfunctie van de proefpersonen werd slechter). Het elektro-encefalogram bleef dezelfde oxidatieve stresssignalen optekenen nadat de vrijwilligers een uur de vervuilde lucht hadden ingeruild voor een kamer waar de zuurstofkwaliteit optimaal was. De Nederlandse wetenschapper, Paul Borm, die deze studie leidde, verklaarde dat deze proef een indicatie geeft van wat er met onze hersenfunctie gebeurt indien we dagelijks voortdurend sterk toxisch bezoedelde lucht inademen. Alle aanwijzingen bewijzen dat luchtvervuiling mee verantwoordelijk is voor een sterk verminderd concentratievermogen, een slechter geheugen en mindere prestaties in het algemeen. Het lijkt er sterk op dat iedereen winst zou boeken indien bedrijven en privépersonen zouden investeren in zuivere lucht. De kans dat het aantal alzheimerpatiënten zou dalen is reëel. Hier is het ook belangrijk om op te merken dat alzheimer amper voorkomt in gebieden die nog niet worden getroffen door luchtvervuiling en waar de bevolking tot de oudste van deze planeet mag worden gerekend. De studie van Paul Borm, die vooral betrekking had op de uitstoot van nanopartikels die afkomstig zijn van dieselmotoren, werd gepubliceerd in Particle and fibre toxicology. Het wetenschappelijk vakblad Neurology had eerder al overduidelijk aangetoond dat het inademen van minuscule loodstofdeeltjes voor een minimale hersenveroudering zorgde van zes jaar. Voor deze studie deed men beroep op 985 personen in de leeftijdscategorie tussen vijftig en zeventig jaar in de Amerikaanse staat Baltimore. Toxische looddeeltjes zorgden voor een duidelijke vermindering van twintig cognitieve functies zoals, concentratievermogen, geheugenfunctie (visueel en auditief) en reactiesnelheid. Het is volgens de wetenschappers heel goed mogelijk dat een deel van de ongelukken, thuis, op het werk en op de weg mee veroorzaakt worden voor het inademen van giftige, onzichtbare nanopartikels. Het belang van de B-vitaminen In het december 2008 nummer van de Journal of clinical nutrition verscheen er een rapport waarin Japanse onderzoekers een rechtstreeks verband aantoonden tussen een te laag foliumzuurgehalte en vitamine B12-niveau in het bloed en het ontstaan van dementie. De wetenschappers ontdekten tevens een verband tussen hoge homocysteïnewaarden en cognitieve problemen. De auteurs pleitten voor een levenslange toediening van B-vitaminen om de gevolgen van luchtvervuiling mee te helpen beperken. Omega 3-vetzuren maken een antialzheimerproteïne aan. Een andere studie die in Neurology verscheen toont aan dat de onverzadigde vetzuren in visolie een eiwit in de hersenen helpt aanmaken dat mensen beschermt tegen het ontstaan van dementieklachten en de ziekte van Alzheimer. Het omega 3-vetzuur DHA zorgt voor de productie van het LR11- eiwit. Professor Greg Cole, die aan de universiteit van Californië al jarenlang onderzoek doet naar hoe alzheimer kan voorkomen worden verklaarde aan de redactie van : We weten met absolute zekerheid dat een vermindering van het LR11-eiwit in de hersenen verantwoordelijk is voor het ontstaan van bèta-amyloïde plaques. Vermoed wordt dat de vorming van amyloïde plaques bijdraagt aan de afbraak van de zenuw- 9

10 Milieu en alzheimer Dirk Bogaert Fig. 3: Plaquevormende amyloïde-b-peptide worden aangemaakt uit het amyloïde precursorproteïne. Een aantal oorzaken maken dat deze peptiden inderdaad plaques gaan vormen. Omega 3-vetzuren verhogen de expressie van het LR11-eiwit dat mede voor de afvoer van de amyloïde peptiden zorgt. Faché Instituut 10 cellen in de hersenen. Een gebrek aan het LR11-eiwit is voor een zeer klein deel genetisch bepaald. Omgevingsfactoren, zoals luchtvervuiling, remmen de productie van de LR11-proteïne. Dit komt, met de huidige kennis waarover wetenschappers beschikken, door de oxidatieve stress die toxische nanopartikels veroorzaken wanneer we ze inademen. Omega 3 biedt op dit vlak een deeloplossing. Eén van de kenmerken van de ziekte van Alzheimer is de opeenhoping van amyloïde plaques tussen de zenuwcellen in de hersenen. Amyloïde is een algemene term voor eiwitfragmenten die een normaalfunctionerend lichaam aanmaakt. Bèta-amyloïden zijn eiwitfragmenten van het veel grotere APP-eiwit (amyloid precursor protein). In gezonde hersenen worden deze eiwitfragmenten afgebroken en verwijderd. In hersenen van een alzheimerpatiënt stapelen deze amyloïden zich op en vormen stevige, onoplosbare plaques. Co-enzym Q10 helpt om alzheimer en parkinson te voorkomen Veel wetenschappers doen momenteel onderzoek hoe dat oxidatieve stress en een minder optimale werking van de mitochondriën leiden tot hersenceldood die op termijn leidt tot alzheimer en andere vormen van dementie. In het wetenschappelijk vakblad Toxicology and Applied Pharmacology verschenen verschillende studies die aantoonden hoe toxische stofdeeltjes in de lucht de mitochondriën beschadigden door het aanmaken van massa s vrije radicalen. Deze vrije radicalen zorgden mee voor de dood van miljoen hersencellen. Door preventief gebruik te maken van het co-enzym Q10 (Ubiquinon) slaagde men er in de toxische overlast, die voor de vrije radicalenvorming verantwoordelijk was, grotendeels te neutraliseren. Professor Clifford Shults, die als neuroloog verbonden is een de universiteit van San Diego in Californië, vertelde dat 1200 milligram co-enzym Q10 (Ubiquinon) per etmaal in staat is mensen niet alleen preventief te beschermen tegen de toxische gevolgen van luchtvervuiling, maar tevens patiënten, die zich in het beginstadium van de ziekte bevinden 44 procent minder snel achteruitgaan dan zieken die dit voedingssupplement niet gebruiken. Concreet betekent dit dat deze mannen en vrouwen veel langer zelfstandig kunnen leven. Professor Shults deed ook proeven met 2400 tot 3000 milligram co-enzym Q10 per dag, maar stelde vast dat er geen verdere verbeteringen werden genoteerd. De dosis van 1200 milligram co-enzym Q10 (Ubiquinon) lijkt tot vandaag de beste bescherming te bieden tegen alle vormen van milieuvervuiling die een impact hebben op de hersenen. Besluit De Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) pakte begin januari 2009 uit met verklaringen dat de concentraties fijn stof voor het eerst in tien jaar beter overeenstemden met de (te hoge) Europese normen. Toch werden in tien verschillende agglomeraties nog veel te hoge waarden opgetekend. Het is duidelijk dat we dringend naar een samenleving moeten evolueren die begrijpt dat zuivere lucht, zuiver drinkwater en gezonde landbouwgrond essentieel zijn voor de toekomst van onze kinderen. Het is echter ondenkbaar dat dit positief proces in de eerstkomende twintig jaar kan worden gerealiseerd. Tot zo lang is het dan ook meer dan hoopvol dat drie orthomoleculaire stoffen, vitamine B, omega 3-vetzuren en het co-enzym Q10 mensen een relatief degelijke bescherming bieden tegen neurodegeneratieve ziektebeelden. Referenties: 1. Calderón-Garcidueñas L, Solt AC et al. Long-Term Air Pollution Exposure Is Associated with Neuroinflammation, an Altered Innate Immune Response, Disruption of the Blood-Brain-Barrier, Ultrafine Particulate Deposition, and Accumulation of Amyloid {beta}-42 and {alpha}-synuclein in Children and Young Adults. Toxicol Pathol Mar G.M. Cole Omega-3 Fatty Acid Docosahexaenoic Acid Increases SorLA/LR11, a Sorting Protein with Reduced Expression in Sporadic Alzheimer s Disease (AD): Relevance to AD Prevention, Journal of Neuroscience. December 2007, Volume 27, Pages ; 3. Chaturvedi RK, Beal MF. Mitochondrial approaches for neuroprotection. Ann N Y Acad Sci Dec;1147: Yang X, Yang Y et al. Coenzyme Q10 attenuates beta-amyloid pathology in the aged transgenic mice with Alzheimer presenilin 1 mutation. J Mol Neurosci Feb;34(2): Nunez PL (2002) EEG. In VS Ramachandran (Ed) Encyclopedia of the Human Brain, La Jolla: Academic Press,

11 Dirk Bogaert en Walter Faché Vitamine B12 Vitamine B-12 tekort kan dementie veroorzaken Een vitamine B12-deficiëntie komt veel voor bij ouderen. Dit wordt echter dikwijls niet gediagnosticeerd door het subtiele, sluipende en vaak vage karakter van de symptomen. Meestal worden de klachten toegeschreven aan het ouder worden. Gezien de ernst van de gevolgen die kunnen ontstaan, zou de mogelijkheid van een vitamine B12-deficiëntie bij ouderen echter zeer grondig moeten bekeken worden. Volgens hematologen bedraagt de vitamine B12-ondergrens pmol/l. Dit betekent dat bijna de helft van de senioren 47 procent te weinig vitamine B12 in zijn bloed heeft. Bij ouderen vermindert de serumconcentratie van vitamine B12 jaarlijks met gemiddeld pmol/l. Dit betekent concreet dat een normale waarde binnen een paar jaar kan dalen tot het niveau van een deficiëntie. Is vitamine B12-tekort te herkennen zonder bloedanalyse? Chronische atrofische gastritis is een chronische ontsteking van het maagslijmvlies. Bij chronische atrofische gastritis wordt het slijmvlies aangetast, het wordt dunner. Bij een milde vorm van chronische atrofische gastritis zijn er veelal geen tot weinig klachten. Soms klaagt de patiënt over vage, moeilijk te omschrijven pijn in de bovenbuik. Een gebrekkige eetlust, vermagering, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en zuurbranden. Dit alles zou het gevolg kunnen zijn een tekort aan vitamine B12. De symptomen die op een vitamine B12 tekort bij ouderen voorkomen, zijn: depressiviteit dementie onverklaarbaar vallen, ataxie concentratieproblemen verwardheid, gedragsveranderingen gewichtsverlies, verlies van eetlust het koud hebben incontinentie Fig. 1: Homocysteïnemetabolisme. Homocysteïne is een normaal eindproduct die voortkomt uit de methylatiereacties met S-adenosylmethionine of SAM. Met behulp van vitamine B12 en foliumzuur kan homocysteïne omgezet worden naar het essentieel aminozuur methionine, dat terug SAM kan aanmaken. Faché Instituut De meeste oorzaken van een vitamine B12-malabsorptie zijn niet omkeerbaar, en dus zou de diagnose in levenslange suppletie moeten resulteren. Zelfs een laagnormale waarde van serum-b12 wordt geassocieerd met vaatziekten en neurocognitieve aandoeningen zoals depressie en beperkte cognitieve vermogens. Een lage (of zelfs laagnormale) waarde van B12 wordt verder geassocieerd met de ontwikkeling en progressie van dementie (met name alzheimer). Dit is met name waarneembaar als er ook een lage foliumzuurwaarde wordt gevonden. Het is aan te raden mensen boven de 60 jaar geregeld te controleren op vitamine B12, en indien nodig aan te vullen. Indien een patiënt één of meerdere van bovenstaande symptomen, en/of de klassieke symptomen heeft, is het testen van serum-b12 absoluut aan te raden. Indien onbehandeld, lijkt de progressie van de bovengenoemde symptomen onafwendbaar, omdat malabsorptie van vitamine B12 door zal zetten, en de weefsels langzaam uitgeput zullen raken. Vroege behandeling is belangrijk om permanente (neurologische) schade te voorkomen. De gevolgen van een vitamine B12-deficiëntie strekken verder dan de hematologische en neurologische gebieden. Lage serum-b12- waarden worden bijvoorbeeld geassocieerd met een gebrekkige humorale immuniteit, en verhoogde plasmahomocysteïnewaarden die nu worden erkend als een toegenomen risico 11

12 Vitamine B12 Dirk Bogaert en Walter Faché Fig.2: Dementie voorkomen met dagelijks vitamine B12 in de mond te laten smelten 12 op hart- en vaatziekten. Deze bevindingen onderstrepen dat oudere patiënten met een lage serum-b12-waarde levenslange vitamine B12-behandeling zouden moeten krijgen. Homocysteïne, Alzheimer en depressie Uit het grote Framinghamonderzoek is gebleken dat mensen met verhoogde homocysteïnewaarden (boven de 14 umol/l) dubbel zoveel kans hadden op dementie, dan mensen met normale homocysteïnewaarden. Serumhomocysteïne is dikwijls verhoogd bij patiënten met vasculaire dementie, maar is ook vaak verhoogd bij mensen die aan de ziekte van Alzheimer lijden. Het is bekend dat foliumzuur van grote invloed is op het homocysteïnegehalte. Bij ouderen echter, is vitamine B12 belangrijker voor het homocysteïnegehalte dan foliumzuur dat is. Verhoogde homocysteïnewaarden worden significant en positief geassocieerd met wittestoflaesies, herseninfarcten en atrofie van de cerebrale cortex en hippocampus, naast cognitieve beperkingen. Aangezien homocysteïne gemakkelijk verlaagd kan worden met supplementen van foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12, bestaat de mogelijkheid dat deze vitaminen dementie kunnen helpen voorkomen. In enkele onderzoeken wordt gesproken van verbeteringen bij dementiepatiënten door suppletie met vitamine B12, vitamine B6 en foliumzuur. Meting van vitamine B12 en foliumzuur (en homocysteïne) is gezien deze informatie essentieel bij patiënten met (beginnende) dementie. Deze vitaminen zouden regelmatig en ook bij jongere mensen moeten gemeten worden ter preventie. De visie van Dr. Luc Swinnen Volgens een studie die op 9 september 2008 werd gepubliceerd bij de Amerikaanse Academie voor Neurologie is het bijzonder zinvol om regelmatig vitamine B12 te gebruiken. We weten al dat B12 beschermt tegen bloedarmoede, ijzerverlies en moeheid. Nu heeft men aangetoond dat deze vitamine ook de vermindering van het hersenvolume kan tegengaan. Dergelijke vermindering is kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer. Het nut van vitamine B12 voor het behoud van het hersenvolume werd reeds langer vermoed maar was tot nu toe nog niet bewezen. Men baseerde zich op onduidelijke resultaten bij een verouderde bevolking. Maar nu werd een unieke revolutionaire methode gebruikt. De auteur, Anna Vogiatzoglou, professor aan de Britse Universiteit van Oxford, ontwikkelde een zeer nauwkeurigere methode. In haar studie ondergingen 107 mensen tussen de leeftijd van 61 tot 87 jaar allerlei testen naar hersenfunctie en het geheugen. Deze mensen werden ook lichamelijk onderzocht. De vorsers bepaalden ook de hoeveelheden B12 in het bloed van de proefpersonen. Dit hersenonderzoek en de geheugentesten werden na vijf jaar opnieuw uitgevoerd. De studie toonde aan dat de mensen die hogere vitamine B12-concentraties hadden, zes keer minder cognitieve problemen vertoonden dan de mensen met lage vitamine B12-waarden. Deze studie suggereert dat het aanpassen van onze voeding zodat we meer vitamine B12 opnemen, kan leiden tot een betere hersenfunctie. Het onderzoek toont aan dat een tekort aan vitamine B12 een probleem is voor de volksgezondheid. We moeten ervoor zorgen dat we genoeg vitamine B12 opnemen, eventueel door supplementen in te nemen. Misschien zijn we met dit onderzoek een stuk op weg naar het voorkomen van alzheimer, aldus Dokter Swinnen Een getuige die anoniem wenst te blijven Mijn vader (65) heeft alzheimer. Hij neemt hiervoor Reminyl. Hij is ook vaak depressief, maar dat komt door de ziekte zeggen de dokters. Hij had de laatste tijd altijd heel veel zenuwpijnen. De artsen vertelden ons dat dit kwam omdat zijn hersenen verkeerde signalen doorgeven aan zijn spieren en zenuwen. Ik ben dan opzoekingen gaan doen en kwam terecht op een Amerikaanse site waar vitamine B12 werd aangeraden in smelttabletvorm. Ik heb dit besteld en hij neemt dit nu twee weken in en het is opmerkelijk hoe hij verbeterd is. Hij is opgewekt, klaagt niet meer van pijn en is terug energieker. Zijn geheugen is er niet echt op vooruit gegaan, maar zijn moraal spreekt boekdelen. Zeker een aanrader voor een betere levenskwaliteit, ook in het geval dat er al sprake is van alzheimer. Referenties: 1. Kim JM, Stewart R et al. Changes in folate, vitamin B12 and homocysteine associated with incident dementia. J Neurol Neurosurg Psychiatry Aug;79(8): Li L, Cao D et al. Cognitive performance and plasma levels of homocysteine, vitamin B12, folate and lipids in patients with Alzheimer disease. Dement Geriatr Cogn Disord. 2008;26(4):

13 Joost Meeusen, Walter OM Faché Liponzuur Liponzuur, een zwaargewicht in de strijd tegen alzheimer Alzheimer is een ziekte waarbij geheugencellen afsterven als gevolg van opeenstapeling van plaques in de hersenen. Bij diabetes staat een verstoorde insulinemetabolisme centraal: de pancreas kan geen voldoende insuline leveren of de cellen worden ongevoelig voor het insuline (diabetes type I en II). De twee ziektebeelden lijken op het eerste gezicht niets met elkaar gemeen te hebben. Nochtans heeft de ziekte van Alzheimer nog maar recent de bijnaam diabetes type III meegekregen. Alzheimer als hersendiabetes is het best te vergelijken met diabetes type II. Diabetes type II is een wisselwerking van insulineresistentie (de cel reageert niet meer op insuline om glucose uit het bloed op te nemen) en uitputting van de pancreas. Men gelooft dat snelle suikers mee kan bijdragen tot diabetes omdat ze scherpe pieken in de glucosespiegel veroorzaken. De pancreas kan deze snelle glucoseveranderingen dan niet meer volgen. Epidemiologische links Het risico op alzheimer stijgt met factor 2 à 5 wanneer iemand aan diabetes lijdt. Ook dementie bleek vaker voor te komen bij diabetes, evenzeer zoals hyperinsulinemie geassocieerd werd met een snellere daling van het geheugen bij zestigplussers. Omgekeerd, alzheimerpatiënten hebben gemiddeld hogere insulineniveaus dan normale mensen. Diabetische plaques Wist u dat ook bij diabetes plaques worden gevormd? Deze plaques zijn eveneens het gevolg van een opstapeling van amyloïde peptiden, welke uit islet amyloid-polypeptiden aangemaakt worden. Bij alzheimer zijn de amyloïde-β-peptiden de boosdoeners en die worden uit amyloid percursor-proteïnen gemaakt. Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen deze proteïnen gevonden. Daar waar amyloïde-β-plaques de zenuwcellen gaan vernietigen, veroorzaken de islet amyloïde peptiden een groot verlies aan β-cellen van de pancreas. Insuline Insuline heeft meer pijlen op zijn boog dan alleen het glucose te reguleren. In de hersenen beïnvloedt het tal van andere processen. Zo ziet men dat het een rol speelt in hongergevoel en regeling van het lichaamsgewicht. Specifiek voor alzheimer vond men een invloed op neurotransmissie en op de werking van het geheugen en leerprocessen. Glucosemetabolisme Het glucosemetabolisme is zodanig verstoord dat het een instrument in de diagnosestelling blijkt te zijn. In PET-scans (positron emission tomography) ziet men een duidelijke achteruitgang van het glucosemetabolisme bij alzheimerpatiënten, tesamen met een vermindering van de bloedstroom. Deze aandoening kan zelfs zichtbaar gemaakt worden bij jonge, nog gezonde mensen die een zwaar alzheimergen dragen. Bij normale veroudering is deze achteruitgang nauwelijks zichtbaar. Glucose is onmisbaar voor de energie-opslorpende cellen van de hersenen, en ook voor de aanmaak van glutamine, gammaboterzuur en acetylcholine, enkele belangrijke neurotransmitters. In de hersenen vormt glucose de enige grondstof om ATP aan te maken, terwijl in andere weefsels ook gebruik gemaakt wordt van vetzuren. Tabel: Talrijke contactpunten tussen alzheimer en diabetes. Diabetes Islet amyloïde plaques in de pancreas Sterke verhoogd risico op hart- en vaatziekten Oxidatieve stress Verhoogde inflammatoire respons AGE s Zware metalen doden pancreascellen af Insulineverstoring Hyperfosforylatie Overactiviteit glycogeensynthasekinase 3 Alzheimer Amyloïde-β-plaques in de hersenen Verslechterde bloedtoevoer naar hersenen kan dementie veroorzaken Oxidatieve stress Inflammatie in de hersenen AGE s in de hersenen Zware metalen veroorzaken alzheimerplaques Insulineverstoring ook invloed op ontwikkeling van zenuwcellen Hyperfosforylatie (tauproteïnen) 13

14 Liponzuur Joost Meeusen, Walter OM Faché 14 AGE s Diabetes is een aandoening van hyperglycemie: het glucose geraakt niet meer in de cellen. Het teveel aan glucose in het bloed leidt tot vervelende reactieproducten tussen glucose en eiwitten, die in het Engels aangeduid worden met advanced glycation endproducts (AGE s). Naast beschadiging van eiwitten hebben AGE s nog andere gevolgen: - Ontstaan van vrije radicalen - AGE s vormen een toxische last op het metabolisme omdat ze geëlimineerd dienen te worden - Plaquebevorderend. - AGE s zijn ontstekingsbevorderend. Faché Instituut plan AGE s Centraal in de strijd tegen AGE s staat het nutriceutical carnosine. Carnosine is een dipeptide bestaande uit alanine en histidine. Het lichaam vindt men hoge concentraties carnosine terug in de spiercellen, maar in het bloed wordt het snel afgebroken door carnosinase. Een dosis van 2x500mg is elke dag noodzakelijk. Ook vitamine B1 en vitamine B6 zijn nuttig om de AGE-last te verlagen. Info: Meer informatie over carnosine: - 62: Carnosine tegen veroudering en AGE s - 64: Rol van carnosine in de spieren. Insulin degrading enzyme (IDE) Een frappante connectie tussen diabetes en alzheimer is het insuline-afbrekend enzym (IDE). IDE breekt de insuline af en, toeval of niet, ook de amyloïdeβ-peptiden. IDE is een enzyme dat zink als cofactor nodig heeft. Dus diabetes en alzheimer hebben beide veel zink nodig. Info: Zie orthofyto n 69 Jg.13. Metallothioneïne, een zinkrover Tauproteïnen Het tweede grote kenmerk bij alzheimer zijn de intracellulaire klitten (tangles) die zich in het cytoplasma van zenuwcellen gevormd worden. Deze klitten bestaan uit tauproteïnen en maken de hersencel zo goed als kapot. Bij hyperinsulinemie zorgt het teveel aan insuline voor een verhoging van de klitvorming. Liponzuur Een diabetesvriendelijke behandeling tegen alzheimer vinden we compleet in liponzuur. Liponzuur werd ooit nog onder de B-vitaminen gerekend omwille van zijn rol in de glucoseverbranding, maar in feite is het geen vitamine. Het lichaam kan normaal zelf instaan voor de aanmaak van liponzuur uit het kokosvetzuur octaanzuur (ook caprylzuur genoemd) en cysteïne, een belangrijk zwavelhoudend aminozuur. Beide stofjes komen meestal te weinig voor in onze voeding. Bovendien wordt cysteïne in de microgolfoven grotendeels vernietigd. Albicans patiënten vertonen eveneens tekorten aan caprylzuur door een hogere noodzaak om de schimmels te helpen neutraliseren. Liponzuur is essentieel in de verbranding van glucose. Fig. : Structuur van liponzuur Antioxidant zonder weerga Liponzuur voldoet aan alle criteria waar een antioxidant zou moeten voldoen. Het is goed opneembaar, het is zeer veelzijdig en het bezit geen toxiciteit. Liponzuur is uniek als antioxidant omdat het zowel vetoplosbare als wateroplosbare karakteristieken bezit! Een andere grote kracht schuilt in het feit dat liponzuur andere antioxidanten kan regeneren, zoals vitamine C en vitamine E. Het stimuleert bovendien de aanmaak van glutathion. Studies diabetes Liponzuur helpt bij de verbranding van glucose en helpt daarmee ook de diabetespatiënt. Studies behaalden goede resultaten met verbetering van insulinegevoeligheid van 20-57%. Oraal kwam men niet verder dan 20%, maar via intraveneuze toediening kan men betere resultaten halen. Studies alzheimer In 1997 diende zich aan een kliniek een man van 74 aan met geheugenstoornissen die als alzheimer gediagnosticeerd werden. Naast de klassieke acetylcholinesterase-inhibitoren kreeg de man ook 600 mg liponzuur. Sindsdien konden de daarop volgende testen geen geheugenachteruitgang meer detecteren. Enkele jaren later werd het initiatief genomen om liponzuur uit te testen op negen patiënten. Deze patiënten vertoonden een continue neergang van hun cognitieve vaardigheden, ook al namen ze acetylcholine-esteraseremmers. Ook bij deze patiënten kon de cognitieve neergang drastisch verminderd worden. Men heeft later de studie nog voortgezet tot 43 patiënten met gelijkaardige resultaten. Vooral bij de patiënten met de mildste symptomen verliep de alzheimerprogressie zeer traag. Jammer genoeg zijn deze studies niet dubbelblind en/of gerandomiseerd uitgevoerd. Het onderzoek verloopt dan ook tergend traag indien je weet dat in Duitsland liponzuur reeds 30 jaar toegepast wordt bij neuropathieën! De andere troeven van liponzuur Liponzuur activeert choline-acetyltransferase, het enzym dat acetylcholine aanmaakt. Acetylcholine is een neurotransmitter van onder andere de hersencellen die iets met geheugenwerking te maken hebben. Daar waar farmaceutische choline-esteraseremmers de afbraak van acetylcholine remmen (momenteel de standaardbehandeling bij alzheimer), stimuleert liponzuur de aanmaak van choline. We zien bij vele goede antioxidanten dat ze tegelijk een anti-ontstekende werking hebben. Bij liponzuur geldt dat evenzeer. Een niet te versmaden eigenschap van liponzuur is binding van metalen, dat in een ander artikel toegelicht wordt. Referenties: 1. Vanhanen M, Koivisto K et al. Association of metabolic syndrome with Alzheimer disease: a population-based study. Neurology. 2006; 67: Rhein V, Eckert A. Effects of Alzheimer s amyloid-beta and tau protein on mitochondrial function - role of glucose metabolisme and insulin signalling. Archives of physiology and biochemistry. 2007; 113(3): Li Lin, Hölscher C. Common pathological processes in Alzheimer disease and type 2 diabetes: a review. Brain Res Rev. 2007; E-pub 4. Hager K, Marahrens A et al. Alpha-lipoic acid as a new treatment option for Alzheimer type dementia. Archives of gerontology and geriatrics. 2001; 32: Singh U, Jialal I. Alpha-lipoic acid supplementation and diabetes. Nutr Rev. 2008; 66(11): Maczurek A, Hager K et al. Lipoic acid as an anti-inflammatory and neuroprotective treatment for Alzheimer s disease. Advanced Drug Delivery Reviews. 2008; 60: Holmquist L, Stuchbury G et al. Lipoic acid as a novel treatment for Alzheimer s disease and related dementias. Pharmacol Therapeutics. 2007; 113:

15 Joost Meeusen, Walter OM Faché Alzheimer en zware metalen Kwik is moorddadig onder hersencellen! Over zware (en minder zware) metalen in de hersenen Drie metalen die iets met alzheimer te maken hebben, worden hieronder besproken: kwik, aluminium en koper. Kwik is een sterk giftig, aluminium is dat veel minder. Bij koper ligt dat helemaal anders, want dat is op de eerste plaats een essentieel nutriënt. Kwalitatief gezien behoren de meeste verbindingen in ons lichaam tot de metalen. Immers indien men koolstof, waterstof, zuurstof, stikstof, fosfor, zwavel en de halogenen niet meerekent, dan blijven er nog minstens twaalf elementen over die tot de metalen gerekend worden. Daarnaast zitten nog andere metalen in ons lichaam, de meeste met giftige eigenschappen. Kwik Kwik is een zwaar metaal. Hoewel zwaar duidt op een hoger atoomgewicht, hebben zware metalen enkel een biologische betekenis. Ze zijn zoals bekend erg giftig. Een groot deel van het kwik in de natuur is van menselijke oorsprong. Fossiele verbranding (kwik in de atmosfeer) en kwikmijnen (kwik in het zeewater) leidden ertoe dat kwikcontaminatie alomtegenwoordig is. Het probleem van zware metalen is dat ze essentiële mineralen van hun positie verstoten. Vele enzymen hebben een metaalion (typisch ijzer, zink, koper en selenium) als reactieve kern en deze metaalionen worden op hun positie gehouden door hun positieve lading. Zware metalen hebben ook een sterke positieve lading en kunnen die plek in het enzym inpikken. Echter verliest het enzym hierdoor haar werking. De hersencellen zijn erg gevoelig aan zware metalen. Kwik is stellig de gevaarlijkste onder de zware metalen: niet alleen omdat we hoge concentraties (tot 20 µg per dag) van binnen krijgen. Zelfs de laagste concentraties aan kwik zijn nefast voor hersencellen. Volgens Mutter et al bewijzen epidemiologische en klinische studies dat kwik beslist een rol heeft in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Fig. 1: Kwik is een zwaar metaal dat zelfs in de kleinste concentraties hersencellen kan afdoden. Orthomoleculaire chelatie van kwik Kwik bindt zich gaarne aan zwavelhoudende moleculen. Vanzelfsprekend zal in eerste instantie glutathion de rol van kwik-eliminator op zich nemen. Glutathion wordt hoe dan ook aangemaakt door het lichaam voor de detoxificatie van tal van andere giftige stoffen. Een manier om het glutathion te verhogen, is suppletie met acetylcysteïne. Acetylcysteïne heeft zelf een metaalchelerende waarde. Liponzuur komt als tweede kandidaat op om kwik te elimineren. Dit molecule heeft zelfs twee zwavelatomen in zijn structuur. Bij ratten kon men de uitscheiding van anorganisch kwik via de gal verhogen door middel van liponzuursuppletie. Liponzuur verhoogt ook het metabolisme van glutathion. Er bestaat een vermoeden dan selenium ook tegen kwik beschermt. Immers is selenium een nutriënt met gelijkaardige Fig. 2: Selenium staat onder zwavel in de tabel van Mendeljev. Ze hebben evenveel valentie-elektronen, waardoor ze gelijkaardige chemische eigenschappen hebben en uitstekend het kwik in ons lichaam kunnen elimineren. Een aanrader om te lezen! Faché Walter OM. Fluor en kwikbelasting. Biochemische evaluatie en Orthomoleculaire detoxificatie. Publi Media (2008); monografie nr. 27 Te bestellen bij het Faché Instituut. 15

16 Alzheimer en zware metalen Joost Meeusen, Walter OM Faché Fig. 3: Illustratie hoe dat zware metalen enzymen inactiveren. Een actief enzym heeft normaal een metaalion (groen) nodig om een reactie (Ax/By) te voltrekken. Het zware metaalion kan de plaats innemen van het essentiële metaalion, zodat het enzym zijn activiteit verliest. Ook de structuur van het enzym word gewijzigd. Faché Instituut chemische eigenschappen als zwavel. Selenium kan alleszins met kwik binden. Deze Hg-Se-complexen zouden niet meer toxisch zijn en worden uitgescheiden. Aluminium Als het op toxiciteit aankomt is aluminium een stuk minder giftig dan kwik. Anderzijds heeft het geen biologische functie en is het een driewaardig positief ion (Al 3+ ). Vooral bij nierpatiënten moest men met aluminium rekening houden, maar recent onderzoek toont ook aan dat aluminium betrokken is bij de ziekte van Alzheimer. De epidemiologische studies laten geen ruimte meer toe voor twijfel. Aluminium in het milieu verhoogt de risico op alzheimer. Bovendien vindt men in de hersenen van alzheimerpatiënten meer aluminium terug. Over het biologische mechanisme is men er nog niet helemaal uit. Aluminium lijkt de plaquevorming te verhogen, verhoogt de oxidatieve stress voortkomend uit vrije ijzerionen en het bindt met ATP. Bovendien heeft het ontstekingsbevorderende eigenschappen en induceert crosslinking van eiwitten. Orthomoleculaire chelatie van aluminium Normaal wordt aluminium vrij vlot uit het lichaam geëxcreteerd. De meeste stoffen die ijzer en koper cheleren, binden tevens met aluminium. Silicium Nog beter dan chelatie is natuurlijk het verhinderen dat aluminium in het lichaam komt. Dat kan, namelijk met silicium. Silicium treedt als een natuurlijk antidotum op tegen aluminiumtoxiciteit door haar biologische opneembaarheid in de darmen te verlagen. Overigens vond men dat aluminium in het drinkwater de kans op alzheimer verhoogde enkel wanneer het drinkwater arm was aan silicium. Momenteel gaat men de therapeutische waarde van siliciumverbindingen na, die in staat blijken de amyloïde-β-peptiden in de plaques terug in oplossing te brengen! Koper (en ijzer) Koper is een essentieel nutriënt, onder ander nodig voor antioxidant-enzymen en voor de opbouw van onze mitochondriën. De toestand van koper bij alzheimer is paradoxaal: koper (evenals ijzer) versnelt de plaquevorming, maar gemiddeld zit er minder koper in de hersenen van alzheimerpatiënten. In de plaques vindt men enorme hoeveelheden aan ijzer, zink en koper. Dit lijkt bijna onvermijdelijk aangezien amyloïde-βpeptide de belangrijkste component van de plaques een zeer hoge affiniteit heeft voor deze metaalionen. Koper en ijzer moeten zoveel mogelijk gebonden blijven aan proteïnen. Als vrije ionen gaan ze vrije radicalen vormen. Voor ijzer beschikt het lichaam daarvoor over transferrine, een ijzeropslagproteïne. Voor koper is dat ceruloplasmine. Orthomoleculaire chelatie van koper en ijzer Van curcumine is aangetoond geweest dat het ijzerionen kan binden en op die manier de concentratie aan vrije ijzerionen in het lichaam kan verlagen. Liponzuur bindt tevens aan ijzer en koper. Men heeft experimenteel vastgesteld dat liponzuur ijzer en koper niet kan cheleren indien ze gebonden zijn aan enzymen, dus indien ze functioneel zijn. Voorts zijn er vele polyfenolen gekend die zich aan ijzer kunnen cheleren, waaronder het epigallocatechine-3-gallaat. (EGCG) uit groene thee. Besluit 1. Uiteraard bindt een chelerende stof met meerdere metaalionen, dus ook met alle essentiële mineralen. Wanneer men parenterale chelatietherapie ondergaat, is de kans op een tekort aan belangrijke goede mineralen zeer groot. Men neemt dan na de chelatie kuur het best een gecheleerd mineralentablet in. 2. Koper is nodig voor een normaal functioneren van de hersenen en de inbouw van Fe in hemoglobine. (Ceruloplasmine). Een kopersuppletie is aldus ook belangrijk (bijvoorbeeld koperorotaat) bij Alzheimer. 3. Andere orthomoleculaire chelerende agentia zijn taurine (zwavelhoudend) en citraat. En vergeet daarbij de knoflook en yoghurt niet! Noot: farmaceutische chelatietherapie bij alzheimer haalt het niet op de orthoceuticatherapie. Chelatietherapie wordt ook intensief onderzocht door de farmaceutische industrie. Met clioquinol heeft men op die manier testen gedaan op muizen en bij alzheimerpatiënten, waar het een daling van amyloïde-β-peptiden in bloed teweegbracht. Clioquinol werd vroeger als antiobioticum gebruikt en heeft vermoedelijke neurotoxische eigenschappen. In een studie vond men bovendien dat clioquinol de plaquevorming induceerde bij ratten waar normaal geen plaquevorming verwacht werd! De zoektocht naar nieuwe chelatoren loopt ondertussen in een grote vaart door. Ook desferrioxamine werd uitgetest, een stof dat in bruik is om ijzer te cheleren. Desferrioxamine kan men echter niet oraal innemen. Referenties: 1. Mutter J, Naumann J et al. Mercury and Alzheimer s disease. Fortsch Neurol Psychiatr. 2007; 75(9): Topf E. Iron dysregulation in Alzheimer s disease. Prog Neurbiol. 2007; 82(6): Gupta VB, Anitha S et al. Aluminium in Alzheimer s disease: are we still at a crossroad? Cell Mol Life Sci. 2005; 62: Campbell A. The potential role of aluminium in Alzheimer s disease. Nephrol Dial Transplant. 2002; 17(suppl. 2): Smith DG, Cappai R et al. The redox chemistry of the Alzheimer s disease amyloid beta-peptide. Biochimica et biophysica acta. 2007; 1768: Patrick Lyn. Mercury toxicity and antioxidants: Part I: Role of glutathion and alpha-lipoic acid in the treatment of mercury toxicity. Altern Med Rev. 2002; 7(6): Bolognin S, Zatta P, Drago D et al. Mutual Stimulation of Beta-Amyloid Fibrillogenesis by Clioquinol and Divalent Metals. Neuromolecular Med Aug 19; E-publicatie 8. Klevay LM. Alzhzeimer s disease as copper deficiency. Med Hypotheses. 2007; E-publicatie 9. Gillette Guyonnet S et al. The potential influence of silica present in drinking water on Alzheimer s disease and associated disorder. J Nutr Health Aging Mar-Apr;11(2):

17 ORTHO trends ORTHOTRENDS wordt samengesteld uit de wetenschappelijke literatuur en de actualiteit en voorzien van orthomoleculaire commentaren, toelichtingen en adviezen. ORTHOTRENDS wordt samengesteld door Orth. Biochemicus Walter OM Faché, Wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Bio-Ir. Joost Meeusen en Dr. Biol. Katleen Van der Gucht Eindredactie Walter OM Faché, Directeur van het Faché Instituut FIOW. ORTHOtrends Cardiologie Eindejaarsfeesten...18 en hartritmestoornissen Kalium zorgt voor een lichte...18 bloeddrukdaling Vitamine De tekort kan gevaarlijk...18 zijn voor het hart. Dermatologie Veenbessen elimineren cellulitis...19 Diabetes Pycnogenol vermindert hoge...19 bloeddruk bij diabetici Het verband tussen melatonine...20 en diabetes Immuniteit Rust, fruit en vitaminen om griep...20 te verbannen Nefrologie Vermoeide bijnieren, een stille...21 epidemie Neurologie Twijfels over de efficiëntie...21 van Ginkgo Biloba? Gebrek aan omega-3 leidt tot depressie...22 Oncologie Olijfolie doodt borstkankergenen...21 Omega 3 en prostaatkanker...22 Obesitas Vermageren met (trage) suikers!...22 Urologie Veenbessen veiliger, goedkoper...23 en evengoed als antibiotica bij urineweginfecties Voeding Hoge levenskwaliteit dankzij proteïnen...23 Dit label is voor alle orthoceutische producten een kwaliteitsgarantie! Toxiciteit Dodende chemie...24

18 Orthomoleculaire trends Cardiologie Eindejaarsfeesten en hartritmestoornissen Kerstmis- en oudejaarsavond behoren tot de meest Bourgondische momenten van het hele jaar. De keerzijde van de medaille is dat het ook in die periode is dat veel mensen last krijgen van hartritmestoornissen, soms met een fatale afloop. Uit een Amerikaanse studie, die op 3 december 2008 verscheen in de Journal of the american medical association, blijkt dat gezonde mensen geen verhoogd risico hebben op hartritmeproblemen zolang ze geen medicijnen nemen met een alcoholcontraindicatie, niet aan hypertensie lijden of niet geregistreerd staan als hartpatiënt. De voorwaarde blijft wel dat men niet meer dan twee alcoholische drankjes per dag drinkt. Ook gezonde mannen en vrouwen die meer alcohol consumeren zien hun risico op hartritmeproblemen dan met een factor 1,6 toenemen. De Amerikaanse studie werd uitgevoerd door Dokter David Conen. Hij is verbonden aan de universiteit van Harvard in Boston. Hij en zijn team volgden gedurende een periode van 12 jaar meer dan gezonde mensen en ontdekten een rechtstreeks verband tussen de alcoholconsumptie en het optreden van hartritmestoornissen. (WF) Referentie: 1. Conen D, Tedrow UB et al. Alcohol Consumption and Risk of Incident Atrial Fibrillation. JAMA. 2008;300(21): Vol. 300 No. 21, December 3, 2008 Cardiologie Referentie: 1. Ziomber A, Machnik A et al.sodium, potassium, chloride, and bicarbonate-related effects on blood pressure and electrolyte homeostasis in deoxycorticosterone acetate-treated rats. Am J Physiol Renal Physiol Oct 8. Kalium zorgt voor een lichte bloeddrukdaling! Personen die aan prehypertensie of beginnende hypertensie lijden (bloeddrukwaarden 135/85 of 145/90) kunnen positieve effecten bekomen door kaliumrijke voeding of supplementen te gebruiken. Dat blijkt uit een analyse van 33 klinische studie die uitgevoerd werd door wetenschappers van de Amerikaanse John Hopkins-universiteit. Men moet er dan wel in slagen om met kaliumrijke voeding, zoals bananen en andere fruitsoorten en groenten, alsook kalium-magnesiumsupplementen, tot 2500 milligram kalium per etmaal op te nemen. Kaliumgluconaat wordt door specialisten als een van de beste kaliumvormen beschouwd. Toch gelden hier enkele waarschuwingen voor mannen en vrouwen die suikerpatiënt zijn, hart- en vaatproblemen hebben, last hebben van een maagzweer of weten dat hun bijnieren onvoldoende werken. Deze mensen wordt zeker aangeraden om eerst de huisarts in te lichten vooraleer te beginnen met het innemen zuivere, zwaar gedoseerde kaliumpreparaten. (WF) 18 Cardiologie Walter O M BREEDSPECTRUM EIGENSCHAPPEN VAN VITAMINE D3 Dringende noodzaak de vitamine D status bij patiënten te controleren. Meer dan alleen calcium MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA ORTHOS Instituut VIOW Laarne Referentie: 1. James H. O Keefe et al., Lack of vitamin D could spell heart trouble, Journal of the American College of Cardiology (JACC), December, 9, 2008 Vitamine D tekort kan gevaarlijk zijn voor het hart! Meer dan de helft van de volwassen mannen en vrouwen en dertig procent van de kinderen hebben een tekort aan vitamine D. Dat schrijven Amerikaanse wetenschappers. Mensen leven vandaag 85 tot 90 procent van de tijd binnen (eigen woning, kantoor, fabriek, auto, warenhuis). Door een gebrek aan zonlicht ontstaat er - totaal onbewust - een vitamine D-tekort. Uit de pas verschenen studie blijkt nu dat personen met een te laag vitamine D-niveau in hun bloed dubbel zoveel kans maken ORTHO trends op een hart- of herseninfarct, diabetes en hypertensie, dan mensen die wel voldoende zonlicht of vitamine D, via supplementen, hebben opgenomen in hun organisme. Iedereen heeft dagelijks 15 tot 30 minuten zonlicht nodig om voldoende gratis vitamine D te kunnen opnemen. Mensen, die zich voor deze beperkte tijd insmeren met een zonnecrème, krijgen geen natuurlijke vitamine D. De zonnelotion blokkeert 99 procent van de natuurlijke vitamine D-opname. (WF)

19 Orthomoleculaire trends Dermatologie Veenbessen elimineren cellulitis Cellulitis is een symptoom die duidt op de aanwezigheid van toxische stoffen in het menselijk organisme. Dit giftig afval stapelt zich op in het bindweefsel. Iedere poging van de mens, om toxines uit het lichaam te verwijderen, zal er tevens voor zorgen dat cellulitis vermindert. Er bestaan tal van natuurlijke middelen om giftige afvalstoffen uit het organisme te elimineren. Uit onderzoeken blijkt dat veenbessensap en dito supplementen tot de beste natuurlijke voedingstoffen behoren om tegen cellulitis in te zetten. Deze kleine zure vrucht zit vol bioflavonoïden en antioxidanten, kortom zeer nuttige nutriënten om beschadigde weefsels te zuiveren en te herstellen. Veenbessen herstellen zelfs kleine bloedvaatjes die instaan voor een optimale doorbloeding en de aanvoer van zuurstof. Veenbessen zorgen verder voor de eliminatie van vloeibare toxines. Deze eigenschap is zeer belangrijk bij de natuurlijke behandeling van cellulitis. Volgens een aantal dermatologen is een veenbessenkuur van drie weken voldoende om reeds merkbare cellulitisverminderingen waar te nemen. (DB) Referentie: 1. Bernard P. Management of common bacterial infections of the skin. Curr Opin Infect Dis Apr;21(2):122-8 Pycnogenol vermindert hoge bloeddruk bij diabetici Volgens een Amerikaanse studie kan het voedingssupplement Pycnogenol het risico van hartziekten bij mensen met diabetes van het type 2 gevoelig verminderen. Dit komt omdat Pycnogenol een zeer gunstige invloed heeft op een aantal gezondheidsbedreigende factoren die typisch zijn voor een patiënt die aan suikerziekte lijdt. Pycnogenol bevat flavonoïden die gewonnen worden uit de bast van de Pinus pinaster. Wetenschappers die verbonden zijn aan de Universiteit van Arizona voerden een eerste klinische studie uit met 48 diabetici die leden aan hypertensie. Alle deelnemers namen ook een geneesmiddel om hun bloeddruk onder controle te houden. Het extract van sparrenbast slaagde er in om gelijktijdig de bloeddruk te verlagen, de glucosespiegel gezonder en stabieler te houden en de slechte cholesterolwaarden in het bloed te verminderen. Volgens de resultaten konden 58 procent van de vrijwilligers, die behandeld werden met Pycnogenol, hun hypertensiemedicatie met de helft verminderen. De bloedglucose daalde gemiddeld met 16.7 procent en het cholesterolniveau ging met 12 procent omlaag. De deelnemers aan deze studie waren 40 tot 75 jaar oud en kregen gedurende een periode van 12 werken 125 milligram Pycnogenol per dag. (DB) ORTHO trends Diabetes Referentie: 1. Zibadi S, Rohdewald PJ et al. Reduction of cardiovascular risk factors in subjects with type 2 diabetes by Pycnogenol supplementation. J Nutr Res, Vol. 28, Issue 5, May 2008, pp

20 Orthomoleculaire trends Diabetes Het verband tussen melatonine en diabetes! Referentie: 1. Nabila Bouatia-Naji et al. A variant near MTNR1B is associated with increased fasting plasma glucose levels and type 2 diabetes risk Nature Genetics Published online: 7 December 2008 Jonge, gezonde volwassenen, die gedurende drie opeenvolgende nachten geen herstellende nachtrust krijgen zien hun glucosetolerantie met een kwart dalen. Dit is het resultaat van een studie die gepubliceerd werd in de Proceedings of the National Academy of Sciences. Het is ook zeer waarschijnlijk dat een verstoord slaappatroon tevens een cruciale rol speelt bij het ontstaan van ouderdomsdiabetes. Oudere mensen slapen meestal minder goed en hebben daardoor te lijden aan overgewicht, beweren wetenschappers. Drie studies die op 7 december 2008 in Nature genetics werden gepubliceerd tonen nu heel duidelijk aan dat deze eerder bekende visie correct is. Een gen dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van een melatoninereceptor kan bij veel mensen niet goed functioneren. Daardoor maken die personen nog minder melatonine aan waardoor er ernstige slaapproblemen en diabetes kunnen ontstaan. Dit niet goed functionerend gen zorgt voor een 20 procent verhoogd risico op het ontstaan van suikerziekte omdat de bloedglucose sterk toeneemt. Meer dan mannen en vrouwen namen deel aan de drie vermelde studies. Uit een studie die in 2006 werd gepubliceerd blijkt dat een juiste combinatie melatonine en zink diabetici kunnen helpen om beter te slapen en een meer gezonde bloedsuikerspiegel te krijgen. Melatonine werkt niet verslavend. (JM) Immuniteit Rust, fruit en vitaminen om griep te verbannen! Ons land wordt momenteel getroffen door een epidemie van buikgriep, bronchitis en verkoudheden. De beste manier om dergelijke winterkwaaltjes te voorkomen is het afweersysteem van het lichaam optimaal te versterken. Probeer in de mate van het mogelijke iedere vorm van overbelasting (mentaal en fysiek) te voorkomen. Zorg voor voldoende (nacht)rust. Mensen die al ziek zijn doen er best aan, behalve te rusten ook het lichaam te zuiveren. Dit kan op een smakelijke manier. Vervang een tot twee dagen uw dagelijkse maaltijden door fruit of fruitsappen. Het komt er immers op aan de ziektekiemen zo snel mogelijk uit het lichaam te verwijderen. Fruit speelt hierin een cruciale rol. Zorg tevens voor een degelijke darmwerking. Vergeet niet dat 70 procent van het menselijk afweersysteem zich in de dunne darm bevindt. Maar ook op die plaats kunnen de ziektekiemen zich verder ontwikkelen. Een regelmatige stoelgang is bijgevolg belangrijk. Mariadistel, artisjok of vitamine C kunnen in zware tijden hulp bieden. (PV) 20 Referentie: 1. Hamer DH, Sempértegui F et al. Micronutrient Deficiencies Are Associated with Impaired Immune Response and Higher Burden of Respiratory Infections in Elderly Ecuadorians. J Nutr Dec 3 ORTHO trends