73/1/ c MUo KIJKSDIENST VOOR DE IJSSELMEERPOLDERS SMEDINGHUIS LELYSTAD Abw oktober WERKDOCUMENT AANLEG VOGELPARK(EN) IN FLEVOLAND

Transcriptie

1 WERKDOCUMENT AANLEG VOGELPARK(EN) IN FLEVOLAND door H. van Elburg R Abw oktober 71 73/1/ c MUo 6440 KIJKSDIENST VOOR DE IJSSELMEERPOLDERS SMEDINGHUIS LELYSTAD

2 AANLEG VOGELPARK(EN) IN FLEVOLAND Met verwijzing naar het RUP-rapport Abw en een notitie van 5 oktober 1978 over de aanleg van vogeltuinen in het stedelijk gebied van Flevoland, zal in het hierna volgende een meer gedetailleerde omschrijving worden gegeven over de inrichting. Er is gesteld, dat de plaatsen die voor het aanleggen van een vogelpark in aanmerking kunnen komen, zijn: het Kromslootpark bij Almere- Haven, het Stadspark in Almere-Stad en het Zuigerplaspark in Lelystad. In de bijgevoegde tekening is globaal aangegeven, hoe de gedachten zijn over de opzet en de inrichting van een vogelpark. Over de te gebruiken oppervlakte is discussie mogelijk, maar minimaal 5 tot 10 ha is wel wenselijk. Om de vestiging van veel soorten vogels mogelijk te maken, is het duidelijk dat een zekere rust in het park van belang is, vooral in het broedseizoen. Het is daarom gunstig het gehele terrein te omgeven met een brede sloot met een of twee brugjes als toegangen. In het vogelpark dient een flinke vijver te worden gegraven met hierin een eilandje. Enkele kleine plasjes op andere plaatsen in het park kunnen dienen als waad- en drinkplaats voor vogels. Het sortiment van de aanplant en de vorm spelen een belangrijke rol. In de aanplant moeten veel dekking biedende struiken en een aantal besdragende soorten ruim aanwezig zijn. Door het aanplanten in hagen, stroken en kleine bosjes ontstaan in ruime mate randen, die door veel vogelsoorten gewild zijn als broedplaats. Ook wat grotere complexen, beplant met licht-doorlatende loofbomen zoals eik, populieren e.d., waaronder een gevarieerde bodembegroeiing mogelijk is, zijn nuttig voor bepaalde vogelsoorten (o.a. nachtegaal en fluiter). Het is aan te bevelen tevens van oorsprong uitheemse struik- en boomsoorten aan te planten, die in ons land al lange tijd zijn ingeburgerd. Veel van deze soorten zijn niet alleen aantrekkelijk voor vogels, maar worden bovendien gewaardeerd door de bezoeker om zijn vorm, blad, bloei of opvallende vruchten. VIJVER MET EILANDJE t Een vrij grote vijver in het vogelpark heeft als voordeel, dat langs de oevers en in het water moeras- en watervegetaties ontstaan, waarin water- en moerasbewonende vogels zich thuis voelen. Zoals op de tekening is aangegeven, kunnen op enkele plaatsen steile, zandige oeverwallen worden aangelegd, die dienen als broedplaats voor de oeverzwaluw en de ijsvogel. Steenhopen met broedholten op bepaalde plaatsen aan de oevers van de vijver helpen andere holenbroeders aan nestgelegenheid, zoals witte kwikstaart en tapuit. Op het eilandje is plaats voor een minimaal ca. 4 m hoog bouwsel (uilenruine), opgetrokken van bij voorkeur reeds gebruikt steenmateriaal. Bovenin het bouwsel moeten in de zijmuren enkele openingen (vlieggaten) voorkomen met daarachter een stenen gemetselde holte of houten nestkast. Deze kunnen o.a. dienen als broedplaats voor kerkuilen. Enkele spleetvormige, ca. 5 cm brede openingen, met aan de binnenzijde ook een op ca. 5 cm van de buitenmuren aangebracht binnenmuurtje, kan dienen als schuilplaats voor vleermuizen. Op een wat lager niveau kunnen op willekeurige plaatsen kleine vliegopeningen met broedholten worden gemaakt ten behoeve van de kleine soorten holenbroeders (mezen, vliegenvangers, gekraagde roodstaart e.d.). Een begroeiing van het bouwsel met klimplanten als kliraop, bosrank, karaperfoelie e.d. is gunstig voor ander vogelsoorten als broed- en slaapplaats. 3387/ /TW

3 -2- DE AANPLANT ALS BROEDPLAATS EN VOEDSELBRON VOOR VOGELS Zoals reeds eerder is opgemerkt moeten de struiken, die de vogels voldoende dekking en broedplaatsen bieden, een belangrijk deel van de aanplant vormen. Dit houdt in, dat in de eerste plaats vrij veel meidoorn- en sleedoornstruiken dienen voor te komen. Het snoeien van deze soorten is nodig om vanaf de bodem een dichte takkenmassa te verkrijgen. Maar ook compacte bossen braamstruiken zijn hiervoor geschikt. Een aantal soorten, die in de winter groen blijven, zijn tevens geliefd als broed- en slaapplaats voor de vogels. Dit zijn o.a.: taxus, hulst, liguster, thujasoorten en diverse soorten sparren. Als voedselbron voor de vogels kunnen in de vogelbosjes de hierna genoemde besdragende soorten worden aangeplant, zoals lijsterbes, vuurdoorn, vuilboom, gewone vlier, wegedoorn, trosvlier, bergvlier, vogelkers en krentenboompje. Verder nog nog kornoelje, meelbes, ribessoorten en bottelroos; de zaadjes van laatstgenoemde struik worden graag door Groenlingen gegeten, die ze uit de rozenbottels peuteren. Van de els, die elders in de polder veel is aangeplant, worden de zaadjes gegeten door o.a. sijsjes. Om het insectenleven, het hoofdvoedsel van veel kleine broedvogels, te bevorderen is de inzaai van een aantal wilde plantensoorten aan te bevelen. Het gaat om planten, die al in de polder voorkomen of in de toekomst hier vast^voet kunnen krijgen, zoals bereklauw, pastinaak, boerenwormkruid, wilde cichorei, margriet, vlasbekje, knoopkruid, wilde peen, fluitekruid en duizendblad. DE AANPLANT VAN ANDERE SOORTEN BOMEN EN STRUIKEN Naast de hiervoor genoemde boom- en struiksoorten kunnen nog een aantal andere in het vogelpark worden aangeplant. Een gevarieerde aanplant heeft als voordeel, dat het niet alleen rijker is aan insecten en vogels, maar dat het bovendien uit esthetisch oogpunt wordt gewaardeerd. Veel soorten zijn door hun vorm, de vorm en de kleur van de bloei of vruchten en de herfstkleur van de bladeren aantrekkelijk. Een wandeling in het park zal naast het beleven van de vogels tevens door zijn soortenrijke aanplant de moeite waard zijn. De soorten, die hiervoor eventueel in aanmerking komen kunnen zijn: Acacia, plataan, eik, moseik, moeraseik, hazelaar, toverhazelaar, aardbeiboom, alpenbes, zwarte bes, aalbes, jasmijn, framboos, fluweelboom, haagbeuk, gewone beuk, bruine beuk, cotoneaster, tulpenboom, kardinaalsmuts, bezembrem, gaspeldoorn, walnoot, vleugelnoot, zwarte noot, theeboomje, bruidsluier, ginkgo, roodbloeiende meidoorn, paardekastanje, tamme kastanje, prunus-soorten en diverse soorten populieren, linden, esdoorn, wilgen en rozenstruiken. Ook de vorm waarin de beplanting wordt aangebracht, kan meehelpen het geheel aantrekkelijk te maken. Zo kunnen bijv. naast de in rechte lijn aangeplante hagen tevens hagen worden aangelegd met een half-ronde of geheel ronde vorm. Dit geldt ook voor de vogelbosjes, die in diverse vormen geplant kunnen worden. Op een aantal plaatsen kan een boombeplanting aan beide zijden van een wandelpad een laan-idee geven. Bij de toegang(en) van het park kunnen bijv. haagbeuken, gesnoeid in de vorm van een poort, een aardig effect opleveren. Zoals uit het voorgaande blijkt, is de aanplant in het vogelpark een combinatie van de soorten bomen en struiken die in de bossen van Flevoland voorkomen, en van soorten die in een stadsbeplanting aanwezig kunnen zijn. Naast de inzaai van wilde planten op een aantal open plaatsen in het

4 -3- park is het inzaaien van zoveel mogelijk soorten grassen aan te bevelen. Voor kleine holenbroeders is het aanbrengen van nestkastjes op diverse plaatsen in het park wenselijk. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt, dat de genoemde soorten aanplant en de opzet van het vogelpark, zoals in de tekening is aangegeven, alleen als vingerwijzing dienen. De keuze van de te planten soorten - wel of niet mogelijk of wenselijk in de polder - en de uiteindelijke vormgeving en indeling van het vogelpark zal door deskundigen van de afd. Beplantingen dienen te geschieden, waarbij rekening wordt gehouden met de soorten die voor de vogels gunstig zijn als broedplaats en als voedselbron.

5 O c/mb.r? ^ULnitz*rui ne* 'voor hi.ier-, & r o ecterj 1 If&ctf e.c fc'^-r 6L. ST*! O ft X-e-t IriSA L L t t S. I i t t U L -VC-r^tCrttlZJ^J <ted C.J a A- J, tit- k-if j