[2011] Angst voor dieren. Frodo Veldt [ ] [Dit document is openbaar] Een onderzoek naar het effect van de MatriXmethode Op angst bij dieren!

Transcriptie

1 [2011] Angst voor dieren Een onderzoek naar het effect van de MatriXmethode Op angst bij dieren! Frodo Veldt [ ] [Dit document is openbaar]

2 Wat is het effect van De MatriXmethode bij mensen met angst voor dieren? Afstudeerder: Frodo Veldt ( ) Organisatie: Begeleider Organisatie: Afstudeerdocenten: Opleiding: Het MatriXmethode Instituut Walter Franssen Datum afstuderen: 27 mei 2011 Katinka van Garderen & Jeske Nederstigt Fontys Hogeschool HRM en Psychologie, Toegepaste Psychologie Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van het MatriXmethode Instituut. 1

3 Voorwoord Dit document is de eindrapportage in het kader van mijn afstuderen ofwel het afstudeeronderzoek voor Toegepaste Psychologie op Fontys Hogescholen te Eindhoven. Het Afstudeeronderzoek is uitgevoerd in opdracht van het MatriXmethode Instituut. Tijdens deze afstudeeropdracht heb ik me kunnen ontwikkelen als een volwaardig Toegepast Psycholoog. Daarnaast heb ik mij kunnen verdiepen in een nieuwe methode van coachen en heb ik mijn certificaat als MatriXcoach behaald. De verdieping in de MatriXmethode is gebeurd op enkelvoudige angsten, volle hoofden en slaapproblemen. Voor deze opdracht had ik geen idee hoe ik als professional zou over komen op cliënten en al helemaal geen idee wat de MatriXmethode was. Nu weet ik dat ik als professional gedreven ben om resultaat te halen. Ingrid Stoop en Walter Franssen Mijn begeleiders tijdens het onderzoek voor de MatriXmethode hebben laten zien dat het mogelijk is om met hard werken en veel inzet een goed resultaat te behalen. Met de bevlogenheid die zij hebben getoond, is elke horde te nemen. Dit zal in mijn verdere carrière een voorbeeld zijn. Graag wil ik mijn dank betuigen aan Ingrid en Walter voor hun tomeloze inzet, mijn collega onderzoekers die altijd bereid waren hulp te geven waar en wanneer dat nodig was. Verder gaat mijn dank uit naar de mensen die bereid waren tijd te steken in mijn onderzoek door zich aan te melden als deelnemer. Daarnaast wil ik mijn praktijkbegeleiders vanuit school bedanken. Katinka van Garderen de begeleider vanuit school en Jeske Nederstigt mijn methodologie docent. Dankzij de inzet van al deze mensen is het mogelijk geweest om tot dit rapport te komen. Heel erg bedankt iedereen! Frodo Veldt Eindhoven

4 Samenvatting Het MatriXmethode Instituut wil toetsen of de methode effectief is op enkelvoudige angsten, in dit geval de angst voor dieren. De onderzoeksvraag vanuit het MatriXmethode Instituut luidt als volgt: Wat is het effect van de MatriXmethode op angst bij dieren? Aan de hand van een experimenteel onderzoek is nagegaan welk effect de MatriXmethode heeft op mensen met angst voor dieren. Er hebben 32 mensen deelgenomen aan dit onderzoek. Verdeeld in een experimentele groep en een controle groep. De angstbeleving wordt gemeten door de criteria van enkelvoudige angsten in de DSM-IV te gebruiken en daar een vijfpunts-schaal aan te koppelen. Deze zijn vervolgens tot vragenlijst samengesteld. Men is begonnen met een nulmeting. Na coaching met de MatriXmethode, zijn er drie nametingen gedaan. Uit dit onderzoek blijkt dat de MatriXmethode ervoor zorgt dat de angstbeleving van de mensen in de experimentele groep na zes weken lager is dan voor de coaching. In de controle groep zijn er tijdens het onderzoek geen significante verschillen gemeten. De daling in angstbeleving welke in de experimentele groep is gemeten mag daarom worden toegeschreven aan de MatriXmethode. Echter zijn er een aantal punten die voor verbetering vatbaar zijn. De eerste is de kleine groep deelnemers tijdens dit onderzoek. Een tweede is de twijfel over intrinsieke motivatie bij de cliënten en de duur van het onderzoek was erg kort. 3

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Theoretisch kader Specifieke fobieën volgens DSM-IV Ontstaan van (specifieke) angststoornissen Huidige behandelingsmethoden specifieke angststoornis Neuro Emotionele Integratie Neuro Linguïstisch programmeren Byron Katie Cognitieve therapie MatriXmethode Methode: het effect van de MatriXmethode bij angst voor dieren Inleiding Onderzoekstype en design Deelnemers Meetinstrumenten Operationalisatie Analyses Resultaten Deelnemers Meetinstrument Rangorde testen of T-toetsen Wat is het effect van de MatriXmethode bij mensen met angst voor dieren Conclusie & discussie Conclusie Discussie Algemene Discussie en aanbevelingen Algemene discussie Aanbevelingen Literatuurlijst Bijlagen Analyseplan 54 4

6 1. Inleiding Dit onderzoek is begonnen op 1 februari Er zijn vier toegepaste psychologen opgeleid tot MatriXcoach. Tevens voeren zij allemaal een eigen onderzoek uit. Deze onderzoeken zijn: 1.Het effect van de MatriXmethode op mensen met ADHD en volle hoofden; 2.Het effect van de MatriXmethode op mensen met faalangst; 3.Het effect van De MatriXmethode op mensen met verkeersangsten; 4.Het effect van De MatriXmethode op mensen met angst voor dieren. Naast de vier toegepaste psychologen zijn er nog een aantal andere onderzoekers vanuit diverse opleidingen. Deze onderzoekers doen de volgende onderzoeken: 5.het effect van MatriXcoacing op mensen met presentatie angst; 6.Het effect van MatriXcoacing op mensen met slaapproblemen. Veel mensen in Nederland hebben een grote angst voor een bepaald dier of meerdere dieren. Daarbij zoeken ze vaak hun heil bij de gevestigde therapieën. De MatriXmethode is een nieuwe vorm van coaching, die zich onder andere bezig houdt met het coachen op angst voor dieren. In dit onderzoek wordt getoetst welk effect de MatriXmethode heeft na coaching op angst voor dieren. Tijdens het onderzoek wordt er gebruik gemaakt van de criteria van enkelvoudige fobieën om te determineren of iemand geschikt is voor het onderzoek. Een fobische stoornis is langdurige buitensporige vrees voor een specifiek object of een specifieke situatie (Nevid, 2008). Daarnaast wordt beschreven uit welke elementen van andere coaching methoden de MatriXmethode bestaat. De MatriXmethode bevat aspecten van: Neuro linguïstisch programmeren, Byron Katie, Neuro emotionele integratie en cognitieve therapie. De MatriXmethode maakt gebruik van een deel van de Neuro emotionele integratie namelijk van de uitgangspositie dat de programmering van het onderbewuste plaats vindt door ervaringen, vooral door je eigen gedachten over gebeurtenissen die je hebt meegemaakt (Mooijman, 2005). Als tweede maakt de MatriXmethode gebruik van NLP. In NLP wordt gebruik gemaakt van innerlijke codeermechanismen. Deze zijn: Visie, geluid, smaak en geur. Deze zintuigen vormen iemands representatieprocessen (Kerr, 2005). De theorie NLP is nog nooit onderzocht, dus daarom is het noodzaak te bewijzen dat het systeem van de MatriXmethode, gebouwd op onder andere NLP werkt. De derde therapie is die van Byron Katie.In deze therapie heeft de MatriXmethode een raakvlak met de volgende passage: Het hechten aan een gedachte betekent geloven dat ze waar is zonder haar te onderzoeken. Een overtuiging is een gedachte waar we ons vaak jarenlang aan hebben gehecht (Byron Katie, 2008). De MatriXmethode laat deze overtuiging oplossen binnen de persoon zelf. De laatste theorie is de cognitieve therapie. Cognitieve therapie gaat ervan uit dat de angst berust op onjuiste ideeën over de gevaren van het fobische object en de eigen acties (Boer, den & Westenberg, 1995). De MatriXmethode neemt dit over maar stelt niet dat het onjuiste ideeën zijn, maar ideeën die lastig zijn voor jezelf. Doordat de MatriXmethode gebaseerd is op een aantal methoden en theorieën die wereldwijd gedragen worden, kan er vanuit worden gegaan dat de MatriXmethode effect heeft op mensen met angst voor dieren. 5

7 2. Theoretisch kader In het theoretische kader wordt beschreven wat een specifieke fobie inhoud volgens de DSM-IV. Daarna worden er vier veel voorkomende behandelmethoden voor specifieke fobieën besproken. Verder wordt er aandacht besteedt aan de MatriXmethode. Daar wordt duidelijk gemaakt wat de MatriXmethode inhoud. De MatriXmethode is gebaseerd op vier andere methoden. Deze methoden zijn: Neuro Linguistisch programmeren, Neuro emotionele therapie, Byron Katie en cognitieve gedragstherapie. De MatriXmethode is tot stand gekomen door haar jarenlange praktijkervaringen en door die opgedane kennis van die opleidingen waarvoor ze gecertificeerd is. 2.1 Specifieke fobie volgens DSM-IV Een specifieke fobie is een langdurige buitensporige vrees voor een specifiek object of een specifieke situatie (Nevid, 2008). Angststoornis is een term voor de verschillende angststoornissen samen. Een angststoornis bestaat volgens de DSM-IV uit de volgende veertien stoornissen: Paniekaanval, Agorafobie, Paniekstoornis zonder agorafobie, Paniekstoornis met agorafobie, Agorafobie zonder paniekstoornis in de voorgeschiedenis, Specifieke fobie, Sociale fobie, Obsessieve-compulsieve stoornis, Posttraumatische stressstoornis, Acute stressstoornis, gegeneraliseerde angststoornis (met inbegrip van Overmatige angststoornis in de kinderleeftijd), Angststoornis door...(vermeld de somatische aandoening), Angststoornis door een middel en angststoornis niet anders omschreven. De MatriXmethode coacht mensen op één specifieke angst. In het geval van dit onderzoek de angst voor één bepaald dier. Bekijkt men de omschrijvingen van angststoornissen dan mag men concluderen dat de omschrijving van een specifieke fobie aansluit bij het onderzoek naar het effect van de MatriXmethode. Er zijn zeven criteria die bepalen of iemand een fobische stoornis heeft of niet. Volgens de DSM-IV zijn dit de volgende criteria: 1. Een duidelijke en aanhoudende angst, die onredelijk en overdreven is. ten gevolge van een situatie, verwachting of een specifiek object. 2. Blootstelling aan een fobische stimulus veroorzaakt bijna altijd een angstreactie. Deze reactie kan optreden in de vorm van een situatie gebonden of een situatie ingegeven paniekaanval (Bij kinderen kan deze reactie zich uiten in de vorm van huilen, bevriezen, driftbuien en vastklampen). 3. De persoon zelf herkend dat de angst excessief of onredelijk is (bij kinderen kan deze reactie uitblijven). 4. de persoon vermijdt de fobische situatie(s) of ervaart de situatie zeer angstig of met veel spanning. 5. Het vermijden, de angstige verwachtingen of angst in de gevreesde situatie belemmeren in ernstige mate de routine in het dagelijks leven van de persoon. Hierbij moet gedacht worden aan werk, sociale activiteiten of relaties. Of er is een duidelijk lijden van de persoon, door de fobie. 6. onder de 18 jaar, moet de angst minimaal zes maanden aanwezig zijn. 7. De angst, paniek aanvallen of vermijding die geassocieerd worden met het specifieke object of situatie zijn niet het gevolg van een psychische aandoening, zoals obsesieve-compulsieve stoornis, post traumatische stress, 6

8 verlatingsangst, sociale fobie, paniekstoornis met agorafobie of Agorafobie zonder geschiedenis van een paniekstoornis. Naast de zeven criteria die de DSM-IV geeft om te bepalen of iemand een specifieke fobie heeft, wordt er bij een specifieke fobie onderscheid gemaakt in vijf deelgebieden. Welteverstaan: 1. Type dier 2. Type natuur 3. type bloed-injectie-verwonding 4. type situationeel 5. overige Voor dit onderzoek is het deelgebied dieren interessant. De beschrijving volgens DSM-IV is als volgt: De angst die een persoon beleefd wordt veroorzaak door dieren of insecten. Daarnaast stelt de DSM-IV dat deze fobie over het algemeen ontstaat tijdens de jeugd van een persoon. De meest voorkomende fobieën voor dieren zijn voor muizen, spinnen en insecten (DSM-IV, 2000). 2.2 Ontstaan van (specifieke) angststoornissen Specifieke fobieën ontstaan veelal in de kindertijd (Nevid, Rathus, & Greene 2008). Veel kinderen ontwikkelen angsten in de loop der tijd maar veel van die angsten gaan voorbij. Wanneer een dergelijke angst niet voorbij gaat, ontwikkelt zich dat in een fobische stoornis (Merkelbach et al., 1996). Volgens behavioristen worden angststoornissen aangeleerd door klassieke conditionering (Comer, 2010). Behavioristen gaan er van uit dat twee gebeurtenissen die dicht bij elkaar staan in de tijd worden geassocieerd met elkaar. Als één van de gebeurtenissen angst oproept, gebeurt dat ook bij de andere gebeurtenis. Bijvoorbeeld het horen van stromend water op het moment dat je vast zit in een rots en je, je voet niet vrij krijgt (Comer, 2010). Het vastzitten in de rots wordt in deze context gezien als de ongeconditioneerde stimulus en de angst voor het vastzitten als ongeconditioneerde reactie. Het stromende water is de geconditioneerde stimulus en de angst reactie daarop de geconditioneerde angstreactie (Comer, 2010). Behavioristen stellen dat specifieke angsten kunnen omslaan in een gegeneraliseerde angststoornis. Wanneer iemand maar genoeg specifieke angsten heeft. Er wordt vanuit gegaan dat deze ontwikkeling gebeurt door stimulus generalisatie (Comer, 2010). In het kort, een angstreactie die een persoon heeft op één stimulus, geeft eenzelfde angstreactie op een soortgelijke stimulus (Comer, 2010). Een andere vorm die uitlegt hoe angststoornissen ontstaan is: Modeling. Modeling gebeurt door observatie en imitatie (Bandura & Rosenthal, 1969). Modeling gaat ervan uit dat het mogelijk is dat een persoon kan observeren dat andere mensen bang zijn voor bepaalde objecten of gebeurtenissen en ontwikkeld een angst voor dezelfde objecten of gebeurtenissen (Comer, 2010). De impact die een angst heeft op het leven van een persoon hangt samen met wat de angst veroorzaakt (Scher ea., 2006 ).Het is namelijk zo dat niet elke stimulus even vaak voorkomt. Wanneer iemand bang is voor een hond is het meer aannemelijk dat de persoon deze stimulus vaker tegenkomt dan wanneer de angst veroorzaakt wordt door een dier dat niet voorkomt in de buurt waar de persoon leeft. 7

9 Een specifieke angst komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, dit is samenspel van veel verschillende factoren (Vliet, 2004). Nederland telt sinds 1 januari ,6 miljoen inwoners (CBS, 2010). Waarvan 7.9% van de volwassen mensen tot en met 65 wel eens last heeft gehad van een specifieke angststoornis (Trimbos instituut, 2010). Het afgelopen jaar hadden ongeveer inwoners van Nederland, last van een specifieke fobie (Trimbos instituut, 2010). 2.3 Huidige behandelingsmethoden specifieke angststoornis De meest gangbare behandeling voor specifieke fobieën is exposure in vivo ( Vandereycken., Hoogduin & Emmelkamp, 2006). Meer dan bij andere angststoornissen zal de therapeut de klassieke exposureregels moeten aanhouden: zo lang mogelijk blootstellen en beginnen met een andere oefening op het moment dat de spanning is gezakt( Vandereycken, en andere, 2006). Bij specifieke fobieën die onregelmatig voorkomen kan er medicatie worden voorgeschreven (Vandereyceken, en andere, 2006). Een andere behandeling voor een enkelvoudige angststoornis is cognitieve therapie. Bij cognitieve therapie wordt een enkelvoudige angststoornis meestal dezelfde behandeling gegeven als bij andere angststoornissen (Boer, den & Westenberg, 1995). Cognitieve therapie gaat ervan uit dat de angst is gestoeld op onjuiste ideeën over de gevaren van het fobische object en de eigen acties (Boer, den & Westenberg, 1995). Bijvoorbeeld: bij claustrofobie het idee hebben dat er in een kleine ruimte te weinig zuurstof is om te ademen. Cognitieve behandeling richt zich als eerste op het boven tafel krijgen van het denkbeeld van de angstovertuiging (Boer, den & Westenberg, 1995). Daarna is het voor de therapeut mogelijk om de persoon uit te dagen op zijn ideeën, kan er corrigerende informatie worden gegeven en waar nodig een specifiek gedragsexperiment worden ontworpen (Boer, den & Westenberg, 1995). Een derde methode voor behandeling tegen specifieke fobieën is de traditionele psychotherapie. Psychotherapie is bezig om de patiënt bewust te maken van de symbolische relatie tussen de angst en het innerlijke conflict (Nevid, ea., 2008). Hoewel de therapie wel degelijk zijn nut heeft in het bestrijden van specifieke fobieën is er geen empirisch bewijs voor de effectiviteit. Een vierde methode is het leren op gebaseerde methoden. Deze methoden zijn: Systematische desensitisatie, geleidelijke blootstelling en flooding. Systematische desensitisatie komt uit de jaren 50 van de vorige eeuw (Nevid, ea., 2008). Het is een proces waarbij een patiënt geleidelijk steeds angstigere stimuli krijgt toegediend maar wel ontspannen kan blijven (Nevid, ea., 2008). Geleidelijke blootstelling is een methode waarbij stapsgewijs gewerkt wordt met patiënten om te leren om gaan met de fobische angst (Nevid, ea., 2008). Geleidelijke blootstelling gaat ervan uit dat hoe vaker je aan een stimuli wordt blootgesteld en er gebeurt niets, dat de fobische reactie wordt verzwakt en uiteindelijk verdwijnt (Nevid, ea., 2008). Dit kan via exposure in vivo, zoals hierboven beschreven en via imaginaire blootstelling. Flooding is een therapie waarbij de patiënt wordt blootgesteld aan een imaginaire stimulus of een werkelijke stimulus (Nevid, ea., 2008). Flooding gaat ervan uit dat angst een geconditioneerde reactie is. Daaruit afgeleid gaat flooding ervan uit dat als je iemand maar lang genoeg aan een stimulus blootstelt zonder dat er iets ernstigs gebeurt. Dat de angst dan verdwijnt. 8

10 Dit zijn de meest voorkomende behandelmethoden voor een specifieke fobie. In de volgende hoofdstukken wordt eerst de MatriXmethode behandeld als methode voor specifieke fobieën en daarna nog vier alternatieve coaching methoden, waar de MatriXmethode elementen uit gebruikt. 2.4 MatriXmethode De MatriXmethode is een praktische behandelwijze die coacht op leerproblemen, gedragsproblemen, mentale problemen en emotionele problemen (Stoop, 2010). Bij de MatriXmethode staat de persoon altijd centraal of er een diagnose gesteld is maakt niet uit (Stoop, 2010). Het doel van de MatriXmethode is dat mensen leren om zelf problemen aan te pakken. Hierbij moeten zij gebruik maken van hun eigen kwaliteiten, potentieel en kracht. De MatriXcoach helpt daarbij (Stoop, 2010). De MatriXmethode gaat niet opzoek naar de oorzaak van een probleem, maar werkt praktisch en effectief aan de oplossing voor het probleem (Stoop, 2010). Angsten bestaan volgens Ingrid Stoop (2010) uit een beeld, geluid, gevoel en/of gedachte. Tijdens de coaching wordt duidelijk welke van deze variabele van toepassing is op de persoon. Door het beeld, geluid, gevoel en/of gedachte te veranderen, verandert ook de angstbeleving (Stoop, 2010). De resultaten die de MatriXmethode heeft zijn volgens Ingrid Stoop: betere prestaties, meer inzicht en begrip, rust in het hoofd en lichaam, op een handigere manier nieuwe dingen leren, met plezier naar school of werk gaan, tijd hebben om leuke dingen te doen, toekomstplannen maken, jezelf zijn onder alle omstandigheden en ontdekken waar je kracht ligt. Het conceptuele raamwerk van de MatriXmethode is vervat in het onderstaande schema. De coaching begint met het uitleggen van de concepten: Zien, horen, voelen en denken. Dit gebeurt aan de hand van een schema: conceptuele raamwerk MatriXmethode Door middel van het bovenstaande schema wordt uitgelegd hoe coaching met de MatriXmethode in zijn werk gaat. Volgens Stoop (2010) is het zo dat alles in het nu een beleving is. Zo is dit ook met het verleden. Je hebt iets meegemaakt en dat vind je vervelend. Ook je toekomst is een beleving, je vind iets van wat er gaat gebeuren, een beleving (Stoop, 2010). De MatriXmethode gaat er van uit dat de strategie van de beleving van een persoon bestaat uit het horen, zien, voelen en denken (Stoop 2010). De coaching is daar ook op gebaseerd. 9

11 Tijdens een coaching wordt er gevraagd naar wat iemand ziet, hoort, voelt en/of denkt. De persoon geeft aan welke van de vier het meest aanwezig is. Dit kunnen er meerdere zijn. Vervolgens gaat de coach aan de slag met het horen, zien, voelen en/of denken. Op deze manier probeert de MatriXmethode de beleving van angst weg te nemen (Stoop, 2010). Op de volgende afbeelding is te zien hoe de MatriXmethode coacht op het gevoel: Coaching op gevoel 2.5 Neuro Emotionele Integratie Neuro staat voor het neurologische systeem in ons lichaam. Hier worden alle impulsen die we binnen krijgen ontvangen. Emotie staat voor de emotionele reacties die ontstaan door de impulsen die wij krijgen. Integratie staat voor het verwerken van oude geblokkeerde emoties. Daarbij komt de geblokkeerde energiestroom weer op gang. Door terug te gaan naar de situatie waar het is misgegaan, dus naar de tijd waar de emotie werd geblokkeerd. Je herbeleeft de situatie maar op dit moment wordt de situatie begrepen. De geblokkeerde emotie zit in het rechterbrein (gevoel) en wordt tijdens de integratie overgebracht naar het linkerbrein (denken) om daar begrepen te worden. NEI staat voor neuro emotionele integratie. NEI is ontwikkeld door een arts genaamd Roy Martina. Deze methode maakt gebruik van een simpele spiertest en een lichte oormassage om tot het onderbewuste door te dringen (Mooijman, 2005). Je onderbewustzijn wordt geprogrammeerd, zo is dat vroeger ook gebeurt. De programmering van je onderbewuste vindt plaats door ervaringen, voornamelijk door je eigen gedachten over dingen die je hebt meegemaakt (Mooijman, 2005). Vanuit deze ervaringen kan iemand een conclusie trekken daarbij heeft iedere ervaring de neiging zichzelf waar te maken (Mooijman, 2005). Hieruit kan men concluderen dat je aangestuurd wordt door je onderbewuste zowel positief als negatief (Mooijman, 2005). Het onderbewuste denkt in plaatjes en kent daarom het woord niet, niet (Mooijman, 2005). De informatie die in ons onderbewuste komt heet ook wel psycho energetisch geheugen kortweg PEG (Mooijman, 2005). Het PEG is een geest/lichaams patroon waarbij negatieve ervaringen worden opgeslagen in cellen of organen van het lichaam (Mooijman, 2005). Hoe langer er niets met deze emoties wordt gedaan hoe groter de kans dat er daadwerkelijk fysieke problemen optreden (Mooijman, 2005). Omdat het bewuste maar tien procent is van ons complete bewustzijn, is het handig om te weten wat je onderbewuste doet. NEI is een therapie die gebruikt wordt bij het ontrafelen van onderbewuste strategieën. Ofwel het onderbewuste zichtbaar maken. NEI doet dit door gebruik te maken van het oosterse denken. Namelijk dat alles met elkaar in verband staat. Volgens de oosterse denkwijze verloopt communicatie via energiebanen ofwel meridianen. Accupunctuur werkt door middel van drukpunten. Door op bepaalde punten te drukken wordt er energie toegevoerd of verminderd in de meridianen. 10

12 NEI maakt gebruik van het uitgangspunt van accupunctuur. Namelijk onderdrukte emoties die nog niet zijn verwerkt beïnvloeden door middel van de energetische toestand van de acupunctuurpunten. Op deze manier brengt NEI onderbewuste informatie naar boven. Daarnaast maakt NEI gebruik van Integra. Integra is een systeem dat zoekt naar wat het lichaam uit balans brengt. De wijze waarop dat gebeurt, is de spiertest. Deze spiertest wordt gebruikt bij NEI om emotionele blokkades op te sporen. De spiertest is gebaseerd op het vlucht- en vechtreactie mechanisme. Een bekende coachingstherapie waar NEI op gebaseerd is, is Neuro linguïstisch programmeren. Technieken die NEI heeft overgenomen van NLP zijn: het coachmodel, het communicatiemodel, doelvormvoorwaarden, tijdslijn en communicatie met persoonheidsdelen. Ook maakt NEI veel gebruik van congruentie. Congruentie in deze situatie is als ratio en emotie op een lijn zitten. Om congruentie op te sporen maakt NEI gebruik van affirmatie ofwel bevestiging. Bij affirmatie is het belangrijk dat deze zinnen positief zijn. Het onderbewuste kent het woord niet, niet. Bijvoorbeeld: Wanneer ik zeg dat je niet aan een roze olifant moet denken, denk je aan een roze olifant. Visualisaties worden bij NEI gebruikt om gedetailleerde beelden te krijgen. Zowel van de huidige situatie als de toekomstige situatie. Voor datgene waar je naartoe wil. Daarnaast wordt er veel tijd besteed aan ademhaling bij het verwerken van emoties. Naast ademhaling, visualisatie, integra, accupunctuur en NLP maakt NEI gebruikt van het werkmodel. Mensen kunnen moeilijk aangeven waar ze werkelijk voor willen gaan. Het gevolg is dat ze een gedragsstrategie ontwikkelen die is gebaseerd op vermijden in plaats van bereiken. In het kort A staat voor de huidige situatie en B staat voor de gewenste situatie of de droom. In NEI worden twaalf basisbehoeften gehanteerd namelijk: Zorg en verzorging, Vertrouwen, Begrip, Acceptatie, Respect, Bewondering, Bevestiging, Waardering, Erkenning, Goedkeuring, Geruststelling, Aanmoediging Het invullen van deze behoeften zijn nodig om vaardigheden te ontwikkelen. Zodat iemand uiteindelijk een zelfstandig persoon wordt. Naast de twaalf basisbehoeften heeft NEI zeven punten waar de methode mee werkt: Emoties nauwkeurig waarnemen, beoordelen en uiten, emoties en kennis die daaruit voortkomt beter begrijpen, inzicht verkrijgen in belemmerende patronen en sabotages, durven vertrouwen op jezelf, daadwerkelijk tot intrinsieke gedragsverandering komen, inzicht krijgen in je hoogste doelstellingen en waarden, inzicht verkrijgen in het doel van je leven en hoe je succes en levensvervulling kan definiëren. De MatriXmethode en NEI hebben veel raakvlakken met elkaar. Zo zijn het beide therapieën die ingaan op de emoties van de mens. Echter is er een groot verschil tussen de MatriXmethode en NEI, namelijk NEI gaat uit van acupunctuurpunten waardoor de spierspanning verzwakt en zo worden de emoties opgespoord. De MatriXmethode richt zich ook op emoties maar doet dit niet lichamelijk door middel van drukpunten. Dit is een zeer belangrijk verschil omdat bij NEI de coaching wordt gedaan op basis van de gevonden zwakkere energiebronnen. De MatriXmethode coacht op een beeld, geluid, gevoel en/of gedachte. Daarom is een groot deel van NEI niet te vergelijken met de MatriXmethode. Er kan geconcludeerd worden dat het grote verschil tussen NEI en MatriXmethode is, dat NEI test onbewuste blokkades en de MatriXmethode test bewuste blokkades. 11

13 2.6 Neuro Linguistisch programmeren Neuro Linguistisch Programmeren (NLP) is een manier van communiceren met jezelf en anderen. Daarnaast is NLP een ontwikkeling vanuit de psychologie, linguïstiek, antropologie en neurowetenschappen. Het buigt zich over de wisselwerking tussen geest en lichaam, denkwijzen en gedrag. De methode is ontwikkeld om het gedrag en de overtuigingen van een persoon te beïnvloeden en te wijzigen. Mensen handelen vaak alsof de eigen ervaringen over de werkelijkheid gelijk zouden zijn aan de werkelijkheid zelf. Echter de menselijke ervaring wordt beperkt door zijn of haar waarneming. Waarnemingen van buitenaf worden door waarnemingsorganen vertaald naar een innerlijke ervaring. Dit betekent dat iemands ervaringen nooit hetzelfde kunnen zijn als de werkelijkheid. In NLP trainingen ligt de nadruk op effectieve communicatie naar jezelf en anderen, verandering van gedrag, overtuigingen en het loslaten van belemmerende emoties. Een NLP training biedt geen inhoudelijke oplossingen aan, maar biedt vragen en ideeën aan om situaties/problemen etc. anders te bekijken of anders aan te pakken. De coaches zorgen ervoor dat de cliënt zelf zijn of haar oplossingen weet te vinden waarmee eigen blokkades worden overwonnen. Wel moet de cliënt overtuigd zijn van zijn of haar eigen oplossend vermogen, anders zal het niet werken (NLPOnline, 2010). De theorie en effectiviteit van NLP hebben geen wetenschappelijke ondersteuning (Davies,2009). Volgens vele wetenschappers en psychologen ontbreekt een wetenschappelijke onderbouwing voor de claims van NLP, zowel voor de effectiviteit als voor de onderliggende theorie (Heap,1988). NLP kan geclassificeerd worden als een pseudowetenschap, aangezien vaak beweerd wordt dat het op wetenschappelijke gronden is gebaseerd, terwijl het niet voldoet aan de gebruikelijke eisen van wetenschappelijke ondersteuning, reproduceerbaarheid en falsifieerbaarheid (Lilienfeld et al., 2004). NLP komt met een aantal belangrijke vlakken overeen met de MatriXmethode. Bij NLP is het ook essentieel dat een cliënt gebruik maakt van zijn of haar eigen probleemoplossend vermogen. Een MatriX coach brengt samen met een cliënt zijn of haar representatiesysteem (zien, horen, voelen en/of denken) in beeld. In het geval van NLP wordt er gesproken over innerlijke codeermechanismen van visie, geluid, smaak en geur die iemand representatieprocessen vormen (Kerr, 2005). Een andere overeenkomst is de nadruk op het loslaten van belemmerende emoties door een nieuwe strategie te creëren die niet belemmerend werkt. In het geval van NLP worden dit metaprogramma s genoemd. Metaprogramma s worden binnen NLP gebruikt om voorkeuren aan te geven (veelal is dit onbewust). Dit zijn strategieën die iemand hanteert om te bepalen welke soort informatie uit de werkelijkheid gefilterd word en hoe die informatie verwerkt en gewaardeerd wordt. Deze voorkeuren kunnen betrekking hebben op bijvoorbeeld de manier waarop iemand informatie opneemt, beoordeelt en verwerkt, (motieven van) het gedrag, de belangstelling, de manier waarop iemand besluiten neemt, de werkstijl en de wijze waarop je dingen plant. Metaprogramma's kunnen op die manier ook als patronen worden gezien die gebruikt worden bij het hanteren van criteria en strategieën. (Kerr, 2005) Het verloop van een NLP-Consult volgens Lubeck (1995): De eerste stap die een NLP coach maakt is het afstemmen op de cliënt. Het is de bedoeling dat er in de beginfase van het consult de natuurlijke autoriteit van de coach wordt erkend. Gebeurt dit niet gaat de coach niet door met het consult. De tweede stap die gemaakt wordt is de vaststelling van het doel. Hierbij wordt gelet op onnauwkeurigheden die de cliënt bewust achterhoud. De derde stap die gemaakt wordt tijdens een NLP-consult is kracht verschaffen. Dit is nodig want voor verandering is kracht nodig. De vierde stap is de eco-check en de verandering bewerkstelligen. 12

14 Tijdens deze fase wordt gekeken of de doelen ook conform de omgeving zijn en na controle van de doelen wordt de juist NLP methode gekozen. De vijfde stap is het opsporen van zwakke punten. Daarna wordt er een plan opgesteld en wordt de cliënt geholpen met de gewenste verandering. Als laatste wordt gekeken of de verandering nog steeds in harmonie met het leven van de cliënt is en of er negatieve gevolgen zijn opgetreden. Belangrijke instrumenten bij NLP volgens Lubeck (1995): Afstemmen met de cliënt is een belangrijk instrument in de NLP. Daarnaast wordt er ook een rapport gemaakt dit houdt de afstemming in stand. Leiden is een ander belangrijk instrument op deze manier kan de coach de cliënt leiden, zodat de cliënt gelukkiger wordt. Dan is er de vastgelopen staat, dit gebeurt wanneer een cliënt weinig betrokken is en nauwelijks flexibiliteit toont. Een extreme vorm daarvan is depressie. Bij NLP wordt gebruik gemaakt van het metamodel. Dit is een vorm van taalgebruik die het mogelijk maakt om tot de daadwerkelijke ervaring te komen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van herkadering en ankeren. Ankeren is het koppelen van losstaande zintuiglijke prikkels aan een ervaring. Verder maakt NLP gebruik van separeren, afstemmen voor de toekomst een omgevingscheck en VAKOG-trance. VAKOG-trance is een reis door de binnenwereld. Als laatste maakt NLP gebruik van hulpbronnen. Dit zijn alle middelen die ervoor zorgen dat een persoon succesvol uit de NLP therapie komt. NLP is geen MatriXmethode en andersom. NLP coach gaat niet op zoek naar de strategie maar gaat samen met de cliënt op zoek naar de oplossing. De MatriXmethode gaat opzoek naar de strategie. 2.7 Byron Katie The Work van Byron Katie is een manier om de gedachten die al het lijden in de wereld veroorzaken op te sporen en te onderzoeken. Het is een manier om vrede in jezelf en met de wereld te vinden (Byron Katie, 2008). In The Work geeft Byron Katie aan dat je alleen lijdt in het leven door gedachte te hebben over hoe de werkelijkheid zou moeten zijn. Je kunt de werkelijkheid immers niet veranderen en deze gedachten zijn dus zinloos. Je lijdt onder deze gedachten, terwijl je er niets aan kunt doen. In plaats van hopeloos te proberen de wereld aan te passen aan onze gedachten over hoe het zou moeten zijn kunnen we deze gedachte ook onderzoeken en aanpassen. Door de realiteit te ervaren zoals deze is, kan een onvoorstelbare vrijheid en vrede ervaren worden (Byron Katie, 2008). The Work is volledig gebaseerd op de directe ervaring van Byron Katie zelf over hoe lijden wordt gecreëerd en beëindigd. Byron Katie is eenvoudig toegankelijk voor mensen van elke leeftijd en achtergrond en vraagt niets meer dan pen, papier en een open geest (Byron Katie, 2008). Alle stress die we voelen wordt veroorzaakt door te strijden tegen wat is (Byron katie, 2008). Een gedachte doet ons niets tenzij we haar geloven. Het zijn niet de gedachten, maar het hechten aan de gedachten dat lijden veroorzaakt. Hechten aan een gedachte betekent geloven dat ze waar is zonder haar te onderzoeken. Een overtuiging is een gedachte waar we ons vaak jarenlang aan hebben gehecht. (Byron Katie, 2008) 13

15 De eerste stap van The Work is: jouw oordelen opschrijven over een stressvolle situatie in het leven, uit het verleden, heden of toekomst over een persoon die je niet aardig vind of over een situatie met iemand die je boos, bang of verdrietig maakt. (Byron Katie, 2008) Vervolgens onderzoek je deze oordelen door middel van de volgende vier vragen: 1. Is het waar? 2. Kun je absoluut weten dat het waar is? 3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft? 4. Wie zou je zijn zonder de gedachte? En keer deze gedachte om. Door deze vier stappen te doorlopen, onderzoek je een gedachte die je niet helpt in je leven of een gedachte waar je misschien last van hebt. Door deze gedachten te onderzoeken en om te keren, pas je, je gedachte aan en kun je deze gedachte loslaten. Op deze manier voel je, je vrijer in je leven. De MatriXmethode maakt gebruik van het aanpassen van een gedachte of gevoel dat je zelf gecreëerd hebt. Dit is de overeenkomst tussen beide aanpakken. De MatriXmethode gaat in op een gevoel en/of gedachte en door de gecoachte zelf deze gedachte aan te laten passen, wordt deze gedachte vervangen door een minder beangstigend plaatje en/of geluid, een fijner gevoel en/of gedachte. Verschil tussen beide aanpakken is dat bij The Work van Byron Katie gewerkt wordt met vier vragen en onderzocht wordt of de gedachte daadwerkelijk waar is. De MatriXmethode van Ingrid Stoop werkt aan de hand van stappen om een plaatje, gedachte, gevoel en/of geluid waar iemand last van heeft aan te passen. Deze theorie laat de coachee zelf zijn strategie aanpassen door het aanpassen van het plaatje, geluid, gedachte en/of gevoel. Hiermee verandert ook de beangstigende gedachte, de gedachte waar deze persoon last van heeft. Dit gebeurt bij de MatriXmethode in tegenstelling tot The Work niet aan de hand van het toetsen van de gedachten. 2.8 Cognitieve therapie Een andere behandeling voor een enkelvoudige angststoornis is cognitieve therapie. Tijdens cognitieve therapie wordt bij een enkelvoudige angststoornis meestal dezelfde behandeling gegevens als bij andere angststoornissen (Boer, den & Westenberg, 1995). Cognitieve therapie gaat ervan uit dat de angst berust op onjuiste ideeën over de gevaren van het fobische object en de eigen acties (Boer, den & Westenberg, 1995). Bijvoorbeeld: bij claustrofobie het idee hebben dat er in een kleine ruimte te weinig zuurstof is om te ademen. Beck (1993) stelt dat cognitieve therapie opgevat kan worden als het werken met een cognitief model van een stoornis, waarbij verschillende methoden toegepast worden, met als doel om verkeerde ideeën en verschillende wijzen van informatie verwerken, die kenmerkend zijn voor een bepaalde stoornis, te veranderen. Het Brugse model van keuzevrijheid (Isebaert, 2007) kijkt naar de samenhang tussen de realiteit en de waarneming hiervan, het toekennen van betekenissen en het handelen daarop. Hierdoor wordt het onderscheid duidelijk gemaakt tussen de betekenisverlening (de semantische keuze) en de handelingsbeslissing die uit de betekenisverlening komt (de pragmatische keuze).tijdens het waarnemen van de realiteit geeft een individu daar zelf een betekenis aan. De betekenis van deze waarnemingen kunnen erg divers zijn. Dit is de semantische keuze. Een persoon kan bijvoorbeeld aan de realiteit auto de betekenis nuttig vervoersmiddel geven, maar een ander individu kan er de betekenis gevaarlijk vervoersmiddel aan geven. Deze betekenis vormt de basis van de pragmatische 14

16 keuze dit is de handelingsbeslissing. Met het voorbeeld van de auto kan dit betekenen dat een individu het als een plezierig of gevaarlijk vervoersmiddel beschouwd. Als de keuze in de waarnemingsfase beperkt is, dan ligt de handeling voor de hand. Iemand die bijvoorbeeld niet in een auto durft te stappen denkt bij het aanschouwen van een auto niet alleen aan de betekenis gevaarlijk vervoersmiddel, maar hierbij is er ook de angst voor het verongelukken en in extreme gevallen de doodsangst. Hierbij speelt de handelingswijze een rol. Diverse mensen zullen deze gedachtes delen, maar iemand die er angstig voor is zal zijn handelingswijze beperken door het rijden op een motor te vermijden. Cognitieve behandeling richt zich als eerste op het boven tafel krijgen van het denkbeeld van de angstovertuiging. Daarna is het voor de therapeut mogelijk om de persoon uit te dagen op zijn ideeën, kan er corrigerende informatie worden gegeven en waar nodig een specifiek gedragsexperiment worden ontworpen (Boer, den & Westenberg, 1995). Bij het behandelen van angststoornissen met behulp van cognitieve therapie wordt er gebruik gemaakt van diverse specifieke interventies. Hierbij worden ontspannings- en meditatietechnieken gebruikt zoals afleidingstechnieken, confrontatietherapie en onderbrekingstechnieken. Simons (2004) geeft aan dat uit een groot aantal effectstudies blijkt dat cognitieve therapie een effectieve vorm is van psychotherapie. Cognitieve therapie richtte zich aanvankelijk op depressies en angsten, maar uit de meest recente gecontroleerde effectstudies blijkt dat het ook een effectieve vorm van therapie is voor zwaardere stoornissen, zoals de bipolaire stoornis en schizofrenie. Uit de literatuur blijkt dat cognitieve therapie en de MatriXmethode overlappingen hebben. Bij beide wordt er gekeken naar hoe een individu stimuli verwerkt en hoe men daar vervolgens mee omgaat. Bij het (onbewust) foutief verwerken van informatie kunnen deze gegevens veranderd worden. Deze informatie kan bestaan uit irrationele gedachten, gevoelens, beelden en/of geluiden. Daarnaast komt het ABC-schema van de cognitieve gedragstherapie overeen met de eigen ideeën van belemmerende strategieën. De MatriXmethode gaat ervan uit dat wanneer iets heeft plaatsgevonden of nog gaat plaatsvinden (A) mensen daar eigen details aan koppelen uit hun eigen beleving (de beelden, geluiden, gevoelens en/of gedachtes) die fijn of minder fijn waren of zullen zijn (B). Deze ervaringen koppelen mensen aan hun eigen ontwikkelde strategie en problemen zoals de angst voor tunnels en het daarbij horende gevoel en gedrag (bedreigend gevoel en vermijding (C). Het verschil tussen cognitieve therapie en de MatriXmethode is dat er bij cognitieve therapie diverse volgopdrachten gecreëerd worden. Dit gebeurt bij de MatriXmethode niet. Ook spelen de vervolgsessies die bij cognitieve therapie gegeven worden een rol in het verschil. Bij de MatriXmethode wordt dit niet gedaan omdat deze methode haar resultaat na de eerste sessie van een uur zegt te behalen. 15

17 3. Het effect van De MatriXmethode bij mensen met angst bij dieren 3.1 Inleiding Tijdens dit onderzoek wordt er gekeken naar de effectiviteit van De MatriXmethode op angst voor dieren. Er wordt gekeken of er een significant verschil is bij de deelnemers die een coaching hebben ontvangen en er wordt gekeken of er een significant verschil is tussen deelnemers die een coaching hebben gehad en deelnemers die geen coaching hebben gehad. Er wordt gewerkt met een intakelijst, een nulmeting en drie nametingen. Op deze manier worden de gegevens verkregen bij zowel de mensen die een coaching hebben gekregen als de mensen die geen coaching hebben gekregen. Deze gegevens worden met bijvoorbeeld SPSS geanalyseerd. De groepen deelnemers, de onderzoeksprocedure, het onderzoeksdesign en dergelijke worden in dit hoofdstuk beschreven. 3.2 Onderzoekstype en -design Baarda (2009) stelt in dat als je de invloed van het een op het ander wil onderzoeken, dat daar een experiment voor nodig is. Dit onderzoek wil onderzoeken of de MatriXmethode een positief effect (invloed) heeft op de beleving van angst. De angst wordt dus minder. Hierbij is de MatriXmethode de onafhankelijke variabele en de angstbeleving is de afhankelijke variabele (effect variabele). Volgens Baarda (2009) is een onderzoek met een onafhankelijke variabele en een afhankelijke variabele met een experiment, een effect- of evaluatie onderzoek. Dit onderzoek is dus een experimenteel effectonderzoek. In een effectonderzoek stelt de onderzoeker mensen bloot aan een experimentele interventie of stimulus (Boeije, Hart, & Hox 2009). De onafhankelijke variabele (MatriXmethode) wordt gemanipuleerd om te kijken wat het effect is op de afhankelijke variabele (fobie). De afhankelijke variabele wordt ook wel de effectvariabele genoemd (Boeije, Hart, & Hox 2009). Het onderzoek naar het effect van de MatriXmethode wordt gedaan met twee groepen: de experimentele groep, dit is de groep waar het experiment daadwerkelijk op wordt gedaan en de controle groep, deze groep ondergaat het experiment niet, maar doet wel mee aan de metingen. Een effectonderzoek begint met een nulmeting ofwel pretest (Boeije, Hart, & Hox 2009). Dit gebeurt voor dat het experiment heeft plaatsgevonden. Daarna ondergaat de experimentele groep het experiment. Wanneer het experiment heeft plaatsgevonden wordt meteen daarna nog een meting gedaan. Deze meting wordt ook wel de posttest genoemd (Boeije, Hart, & Hox 2009). In dit onderzoek wordt er na de postmeting ook nog een derde meting gedaan. In een experimenteel onderzoek wordt geprobeerd een causaal verband aan te tonen, maar op het moment dat er een effect gemeten wordt wil dit niet zeggen dat, dat alleen aan de onafhankelijke variabele ligt (Boeije, Hart, & Hox 2009). In dit onderzoek wordt er rekening me gehouden dat de coach van invloed kan zijn op het effect, daarom is er gekozen meerdere coaches te gebruiken om deze storende factor te controleren. 16

18 Buiten het experiment is voor zowel de experimentele- als de controlegroep het onderzoeksdesign hetzelfde. O staat voor meting en X voor experiment. In schets: Experimentele groep Week 1 Week 1 Week 1 Week 3 Week 7 Nulmeting (O1) Interventie (X) Nameting 1 (O2) Nameting 2 (O3) Nameting 3 (O4) Meten van Het doen van de Meten van Meten van Meten van angstbeleving coaching angstbeleving angstbeleving angstbeleving Controle groep Week 1 Week 1 Week 3 Week 7 Week 7 Nulmeting (O1) Nameting 1 (O2) Nameting 2 (O3) Nameting 3 (O4) Interventie (X) Meten van Meten van Meten van Meten van Het doen van de angstbeleving angstbeleving angstbeleving angstbeleving coaching O1 = De pretest (nulmeting) O2 = Eerste posttest (nameting) O3 = Tweede posttest O4 = Derde posttest X = Coaching 3.3 Deelnemers De deelnemers aan dit onderzoek zijn niet gediagnosticeerd met een fobische stoornis. Daarom worden de zeven kenmerken van voor een specifieke fobie gebruikt om personen te selecteren voor dit onderzoek. Deze kenmerken worden ook gebruikt om de beleving van angst voor en na de coaching te meten Deelnemers van dit onderzoek komen uit heel Nederland. Zij moeten voldoen aan de doelgroepbeschrijving en DSM- IV criteria voor een enkelvoudige fobie. Het werven van deelnemers gebeurt op de volgende manieren: Via de MatriXmethode site, brief aan basisscholen (bijlage 4), sociale media; krant en erkende onderzoeksites. Door het gebruik van meerdere platformen en te kijken in het eigen netwerk, wordt er vanuit gegaan dat genoeg personen zich aanmelden voor een representatief onderzoek. Een a-selecte steekproef houdt in dat elke eenheid uit een de gekozen populatie een gelijke kans heeft om in de steekproef te komen (Baarda, 2009). Bij een selecte steekproef beoordeelt de onderzoeker of een eenheid in de steekproef terecht komt (Plooij, 2008). Naast a-selecte steekproeven zijn er ook selecte steekproeven, dit zijn meestal verlegenheidssteekproeven (Baarda, 2009). Maar in het geval van dit onderzoek wordt er gebruik gemaakt van een quota steekproef. Volgens Baarda is een quota steekproef een variant waarbij de onderzoeker de eerste persoon die hij/zij tegenkomt benadert en die persoon vraagt mee te doen aan zijn/haar onderzoek. Daarnaast heeft de onderzoeker een quotum vastgesteld. In dit onderzoek is het minimale aantal deelnemers dertig. 17

19 Aan dit onderzoek hebben tweeëndertig mensen meegedaan (N=32) waarvan vijftien mannen en zeventien vrouwen. De leeftijd varieert van zes jaar tot vijftig jaar De oorspronkelijke doelgroep zou bestaan uit mannen en vrouwen met de leeftijd van zes tot en met twaalf jaar, maar het bleek dat hierdoor het aantal deelnemers te laag zou zijn voor een representatieve steekproef. In overleg met de opdrachtgever is besloten de leeftijdgrens uit te breiden. De deelnemers zijn verdeeld over twee groepen. Dit betekent dat er zestien personen in zowel de experimentele groep als de controle groep zitten. De deelnemers weten niet of zij in de experimentele- of controle groep zijn ingedeeld. 3.4 Meetinstrumenten Het onderzoek begint met een aanmeldingsformulier (bijlage 5). Hier worden de eerste gegevens opgevraagd ofwel een eerste meting gedaan. Dit om te kijken of iemand voldoet aan de criteria voor deelname aan het onderzoek. Door middel van een enquête wordt er een nulmeting (bijlage 6) gehouden voordat er coaching heeft plaatsgevonden. De vragen die van belang zijn voor de analyses, worden na de coaching opnieuw geënquêteerd (bijlage 7). De eerste nameting is direct na de coaching, de tweede nameting is twee weken na de coaching en de laatste meting is vier weken na de coaching. De enquête bestaat uit stellingen die te maken hebben met de criteria voor een specifieke fobie volgens de DSM-IV. Deze stellingen worden beantwoord op een vijf punt schaal. Waarbij één helemaal niet van toepassing is en vijf helemaal van toepassing is. Tijdens SPSS worden aan alle vijf de keuzes een waarde gehecht. Dit moet in SPSS anders accepteert het programma de invoering niet. Naast de enquête die wordt afgenomen. Is er ook nog een verklaring (bijlage 8) die de deelnemers ondertekenen. Daarmee wordt duidelijk dat de deelnemer op de hoogte is dat hij/zij deel neemt aan een onderzoek en dat daar bepaalde rechten en plichten bij horen. Ook is deze verklaring een belofte aan de deelnemers dat er ethisch verantwoord onderzoek wordt gedaan. De gedeelde variantie (het gebruik van dezelfde methode van meten) wordt in het onderzoek uitgesloten. Dit is gedaan door de intake vragenlijst digitaal in te laten vullen, de nulmeting en eerste nameting in persoon te doen en de tweede en laatste nameting gebeurt via de telefoon. De vragen uit de intakelijst worden anders gesteld dan de vragen van de nulmeting en bij de nameting is er een extra vraag gesteld. Op deze manier is geprobeerd de common methode variance uit te sluiten. Wel wordt er bij iedere meting gebruik gemaakt van dezelfde vragenlijst. De vragenlijst bestaat uit zes vragen, waarbij de derde vraag uit twaalf onderdelen bestaat. De vragenlijst is opgesteld aan de hand van de DSM IV kenmerken voor een specifieke fobie. De stellingen die in de DSM IV staan zijn overgenomen. De meting van de stellingen gaat door middel van een vijf punten systeem, waarbij punt één staat voor helemaal niet van toepassing en punt vijf voor helemaal van toepassingen. Alle tussenliggende punten zijn op even grote afstand van elkaar, maar hebben op de vragenlijst geen waarde toegekend zoals punt één en vijf. In SPSS moet dit wel. 18

20 3.5 Operationalisatie Tijdens dit onderzoek wordt onderzocht of de MatriXmethode een negatief effect heeft op mensen met de beleving van angst voor dieren. De beleving van angst wordt gemeten aan de hand van DSM-IV kenmerken van een specifieke fobie en aan de hand van angstreacties wanneer de persoon wordt blootgesteld aan angstreactie. In de vragenlijst staan stellingen die uit de DSM-IV criteria zijn gehaald. Deze vragen zijn: o Ik ervaar een dreiging als ik geconfronteerd word met het dier waar ik bang voor ben. o Ik doe er alles aan om het dier te vermijden. o Ik ervaar lichamelijke angstverschijnselen tijdens de angst die ik ervaar (Dit zijn meerder stellingen) o Mijn sociale contacten lijden onder de angst die ik heb voor dieren o Mijn beleving van angst is reëel in verhouding tot de realiteit. o Andere mensen in mijn omgeving vinden mijn angst reëel in verhouding tot de realiteit. De scores van deze stellingen zijn van één tot en met vijf, waarbij één aangeeft totaal niet van toepassing te zijn op de persoon en vijf aangeeft dat de stelling helemaal van toepassing is op de persoon. Zo zijn de stellingen meetbaar op interval niveau. Deze stellingen worden tijdens de nulmeting en de nametingen afgenomen. Zo wordt er gemeten of er een significant verschil is in angstbeleving voor en na de coaching. Na het onderzoek wordt er een advies gegeven. Om het advies kracht bij te zetten, worden er in de nameting een aantal open vragen gesteld over de coaching van de angstbeleving. 19