Richtlijn Overgewicht voor de jeugdgezondheidszorg
|
|
- Timo Verbeke
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 RICHTLIJNEN Richtlijn Overgewicht voor de jeugdgezondheidszorg Joana E. Kist-van Holthe, Anneke M.W. Bulk-Bunschoten, Carry M. Renders, Monique L Hoir, Ton Kuijpers en Remy A. HiraSing* Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4997 puter zitten en minder energierijke tussendoortjes. * Namens de multidisciplinaire werkgroep Richtlijn Overgewicht voor de Jeugdgezondheidszorg, waarvan de leden aan het eind van dit artikel staan vermeld. VUmc/EMGO + -Instituut, afd. Sociale Geneeskunde, Amsterdam. Dr. J.E. Kist-van Holthe, kinderarts; dr. A.M.W. Bulk-Bunschoten, arts maatschappij en gezondheid; Prof. dr. R.A. HiraSing, hoogleraar Jeugdgezondheidszorg. Vrije Universiteit en EMGO + -Instituut, afd. Gezondheidswetenschappen, Amsterdam. Dr. C.M. Renders, epidemioloog TNO, Leiden. Dr. M. L Hoir, klinisch pedagoog en psychotherapeut CBO, Utrecht. Dr. T. Kuijpers, epidemioloog Contactpersoon: dr. J.E. Kist-van Holthe (j.kist@vumc.nl) Uit de resultaten van de 5e Landelijke Groeistudie blijkt dat het percentage kinderen (0-19 jaar) met overgewicht in Nederland in de periode verder is gestegen. Het percentage jongens met overgewicht (inclusief ) was in % en in %, bij meisjes was dit respectievelijk 12 en 15%. Overgewicht komt vaker voor bij kinderen van Turkse (33% van de jongens en 32% van de meisjes) en Marokkaanse afkomst (25 en 29%). Deze verschillen kunnen niet alleen door sociaaleconomische verschillen worden verklaard. Zorgwekkend is dat het percentage jongens met is toegenomen van 0,3% in 1980 tot 0,9% in 1997 en 1,8% in Bij meisjes is een vergelijkbare trend te zien: 0,5% (1980), 1,6% (1997) en 2,2% (2009). Opmerkelijk is dat de prevalentie van overgewicht bij kinderen in de grote steden lijkt te stabiliseren. Overgewicht en zeker kunnen tot ernstige gezondheidsproblemen leiden als psychosociale problemen (gepest worden, depressie), gewrichtsproblemen, diabetes mellitus type 2, hart- en vaatziekten (waaronder hypertensie) en leververvetting. Sinds enkele jaren wordt diabetes mellitus type 2 niet alleen na langdurig bestaand overgewicht op volwassen leeftijd vastgesteld, maar ook al bij kinderen. De jeugdgezondheidszorg heeft een unieke setting om de ontwikkeling, het gedrag en de groei van kinderen te bevorderen. Alle kinderen van 0-19 jaar worden op vaste leeftijden binnen de jeugdgezondheidszorg gezien. Op de meeste contactmomenten worden gewicht en lengte gemeten. De jeugdgezondheidszorg kan daardoor preventie op maat aanbieden. Dit is een belangrijk onderdeel van de integrale aanpak van overgewicht en, waarbij de rijksoverheid, de lokale overheid, de school, NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4718 1
2 het gezin, de jeugdgezondheidszorg, de huisarts, de kinderarts, gedragsdeskundigen, maar ook sportclubs en het bedrijfsleven allemaal een belangrijke rol spelen. Voor een doeltreffende aanpak van overgewicht werd voor de jeugdgezondheidszorg, in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, een masterplan ontwikkeld: in 2002 werd voor medewerkers van de jeugdgezondheidszorg een BMI-nomogram ontwikkeld. Deze is bedoeld om snel de BMI van een kind te kunnen bepalen en te vergelijken met internationale leeftijd- en geslachtsafhankelijke criteria voor overgewicht. In 2004 werd het signaleringsprotocol ontwikkeld om overgewicht en uniform te kunnen signaleren en in 2005 kwam het overbruggingsprotocol, een interventieprogramma dat na het signaleren van overgewicht kon worden ingezet. De richtlijn Overgewicht is hier het vervolg op. Het doel van deze richtlijn is het voorkomen, tijdig signaleren, interveniëren en eventueel verwijzen van kinderen met overgewicht in de jeugdgezondheidszorg. De richtlijn is ontwikkeld door een multidiscplinaire werkgroep volgens de systematiek van evidencebased richtlijnontwikkeling (EBRO-systematiek) van het CBO. Allereerst is een knelpuntenanalyse verricht. Het grootste knelpunt bij de aanpak van overgewicht is het motiveren van kind en ouders. Naar aanleiding van de knelpuntenanalyse werden uitgangsvragen geformuleerd, vervolgens werden deze vragen met behulp van systematisch literatuuronderzoek beantwoord. Voor de ontwikkeling van de richtlijn werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van wetenschappelijk bewijs en waar dit niet voorhanden was van expert opinion. Het signaleren van en het interveniëren bij kinderen met overgewicht door de jeugdgezondheidszorg gebeurt binnen een keten met huisarts, kinderarts, diëtist, leerkracht, fysiotherapeut, pedagoog en psycholoog. Er is daarom een klankbordgroep opgericht waarin overleg plaatsvond met de belanghebbende beroepsgroepen. Dit artikel is een verkorte versie van de aanbevelingen uit de richt lijn; de uitgebreide versie is te zien op bibliotheek/richtlijnen. PREVENTIE Preventie van overgewicht spitst zich enerzijds toe op speciale aandacht voor kinderen met risicofactoren. Hieronder vallen kinderen van ouders met overgewicht of, met een lage sociaaleconomische positie of van Turkse en Marokkaanse afkomst en kinderen met een laag of hoog geboortegewicht. Anderzijds worden beschermende factoren bevorderd, zoals het krijgen van borstvoeding, veel bewegen en het creëren van voldoende mogelijkheden om buiten te spelen. Universele preventie bestaat uit het stimuleren van het geven van borstvoeding, bewegen, ontbijten en het verminderen van de consumptie van gezoete frisdranken, fastfood en energierijke tussendoortjes en beperken van televisie kijken en computeren. Wij gebruiken hier het acroniem BOFT voor. In tabel 1 staan praktische adviezen voor preventie van overgewicht. Deze adviezen worden ook gebruikt voor interventie bij overgewicht. SIGNALEREN Zelfrapportage van gewicht en lengte is onvoldoende betrouwbaar. Gewicht en lengte moeten daarom door de medewerker van de jeugdgezondheidszorg worden gemeten volgens het protocol van de Landelijke Groeistudies. Met deze gegevens wordt de BMI berekend. De BMI is nog steeds het beste instrument om overgewicht vast te stellen. Voor kinderen van 2-19 jaar worden internatio- TABEL 1 kinderen met overgewicht leeftijd adviezen 0-1 jaar continueren nodig) wipstoel leggen te spelen aanlengen met water eten op vaste tijden jonge kinderen niet voor de televisie zetten geen televisie op de slaapkamer zetten 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4718
3 TABEL 2 2 jongens en meisjes leeftijd (jaren) jongens overgewicht meisjes overgewicht 2 18,4 20,1 18,0 19,8 3 17,9 19,6 17,6 19,4 4 17,6 19,3 17,3 19,2 5 17,4 19,3 17,2 19,2 6 17,6 19,8 17,3 19,7 7 17,9 20,6 17,8 20,5 8 18,4 21,6 18,4 21,6 9 19,1 22,7 19,1 22, ,8 24,0 19,9 24, ,6 25,1 20,7 25, ,2 26,0 21,7 26, ,9 26,8 22,6 27, ,6 27,6 23,3 28, ,3 28,3 23,9 29, ,9 28,9 24,4 29, ,5 29,4 24,7 29, ,0 30,0 25,0 30,0 nale afkappunten van de BMI gebruikt voor het vaststellen van overgewicht en (tabel 2 en figuur 1). Als de BMI op de grens van niet-afwijkend gewicht en overgewicht ligt, kan de klinische blik gebaseerd op kunde en ervaring de doorslag geven. Uit de knelpuntenanalyse bleek dat medewerkers van de jeugdgezondheidszorg overgewicht op jongere leeftijd wilden kunnen signaleren. Voor kinderen < 2 jaar bestaan echter nog geen internationaal gevalideerde afkappunten voor de BMI. Voor het bepalen van overgewicht wordt op deze leeftijd daarom de voorkeur gegeven aan gewicht naar lengte. Er is sprake van overgewicht als het gewicht 1 tot 2 standaarddeviaties boven het ideale gewicht naar lengte ligt. Obesitas wordt gedefinieerd als een gewicht van 2 standaarddeviaties boven het ideale gewicht naar lengte. COMORBIDITEIT De prevalentie van hypertensie is in vergelijking met kinderen met een niet-afwijkend gewicht hoger bij kinderen met overgewicht en nog hoger bij kinderen met. Van de kinderen met overgewicht heeft 4-13% hypertensie; bij kinderen met is dat 11-28%. Het vroegtijdig opsporen en zo nodig behandelen van kinderen met hypertensie kan cardiovasculaire schade beperken. Daarom wordt geadviseerd de bloeddruk te meten bij kinderen met overgewicht vanaf 5 jaar. Het is nog niet bekend of het bepalen van glucose en vetspectrum in het bloed toegevoegde waarde heeft bij kinderen met overgewicht. VERWIJZEN Een onderliggende oorzaak voor overgewicht komt bij < 2% van de kinderen voor. Het kind heeft vaak bijzondere gewicht en lengte meten en BMI berekenen geen overgewicht overgewicht; bloeddruk meten 5 jaar reguliere zorg bloeddruk niet afwijkend bloeddruk verhoogd; bloeddrukmeting herhalen, indien weer verhoogd verwijzen naar huisarts of kinderarts behandeling volgens overbruggingsplan FIGUUR 1 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4718 3
4 kenmerken, zoals dysmorfieën, verminderde lengtegroei, een laag IQ, kenmerken van het syndroom van Cushing of dikmakende medicatie (bijvoorbeeld glucocorticoïden, sommige anti-epileptica of orale anticonceptiva). Naast kinderen met verdenking op een medische oorzaak voor het overgewicht worden ook kinderen met en kinderen met hypertensie naar de huisarts of kinderarts verwezen (NHG-standaard Obesitas en CBO-richtlijn Obesitas ). Kinderen die al bij een professional buiten de jeugdgezondheidszorg voor het overgewicht behandeld worden (bijvoorbeeld bij de diëtist), blijven daar onder behandeling. INTERVENTIE 1e consult: anamnese en lichamelijk onderzoek, bespreken gevolgen van overgewicht, veranderplan op maat opstellen 2e consult 8 weken: gewicht, lengte en middelomtrek (bij kinderen 12 jaar) meten, BMI berekenen, motiveren, successen en belemmeringen bespreken voldoende effect: nieuwe afspraak na 1 jaar maken onvoldoende effect: bijstellen veranderplan Bij het zoeken en beoordelen van studies over interventies bij kinderen met overgewicht bleek dat bijna nooit vermeld werd uit hoeveel kinderen met overgewicht en hoeveel kinderen met de onderzoekspopulatie bestond. Om het effect van een interventie te beoordelen is dat gegeven uiteraard van belang. 3e consult 8 weken, voldoende effect: nieuwe afspraak na 1 jaar maken 3e consult 8 weken, onvoldoende effect KINDEREN < 2 JAAR Het is nog niet bekend of noodzakelijk is om bij jonge kinderen (< 2 jaar) met overgewicht te interveniëren en welke interventie dan het effectiefst is. Niettemin kan het noodzakelijk zijn bij een jong kind dat erg snel in gewicht toeneemt de voeding bij te stellen en het bewegen te stimuleren. Dit moet uiteraard op een positieve en steunende manier gebeuren. In tabel 3 staan algemene adviezen. KINDEREN 2-19 JAAR Het overbruggingsplan voor kinderen met alleen overgewicht waarbij ouders en opvoeders betrokken zijn, lijkt het succesvolst. Stapsgewijs wordt het overgewicht in 1-3 extra consulten binnen de jeugdgezondheidszorg aangepakt (figuur 2). Vervolgconsulten kunnen ook telefonisch TABEL 3 kinderen < 2 jaar algemene adviezen opvoedingsondersteuning geven: gezonde voeding gezond voedingsgedrag overgewicht: lokaal gecombineerd leefstijl programma en/of verwijzen huisarts : verwijzen naar huisarts of kinderarts FIGUUR 2 of via verricht worden. Tijdens het 1e consult wordt de anamnese afgenomen, lichamelijk onderzoek verricht ( bij kinderen 5 jaar inclusief de bloeddruk en bij kinderen 12 jaar ook de middelomtrek) en de groei- en BMI-curve ingevuld. Een eet- en beweegdagboek kan ouders en professionals helpen meer inzicht in de leefstijl van het kind te krijgen. Kennis van voedingsgewoonten, beweeggedrag en opvoeding van kinderen is hierbij essentieel. Er wordt samen met het kind en de ouders een veranderplan met haalbare doelen opgesteld met een gecombineerde leefstijlaanpak volgens het overbruggingsplan (tabel 4). In dit veranderplan worden specifieke doelen geformuleerd die aansluiten bij het gezin. Ook wordt de voorbeeldfunctie van ouders besproken. Er moet rekening gehouden worden met etniciteit, cultuur en het inkomen van de ouders, om te bepalen wat gezond, haalbaar en betaalbaar is. De adviezen voor preventie gelden ook voor interventie 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4718
5 bij kinderen met overgewicht (zie tabel 1). Wanneer wordt gekozen om het voedingspatroon aan te pakken, kan zo nodig een diëtist worden ingeschakeld. Optimaliseren van lichamelijke activiteit gebeurt door te streven naar de Nederlandse norm voor gezond bewegen. Dit houdt voor grotere kinderen in dat zij dagelijks minimaal 1 uur matig intensief bewegen door onder meer voetballen, skateboarden, dansen en hardlopen. Wanneer zowel het voedings- als het bewegingspatroon worden aangepakt, is de kans van slagen groter dan wanneer maar 1 aspect wordt veranderd. Motiverende gespreksvoering en kennis van leertheorie en oplossingsgerichte methoden zijn belangrijke instrumenten om ouders en kind te motiveren. Motiverende gespreksvoering is een manier om mensen te helpen hun problemen te onderkennen en om hen te motiveren iets te doen aan hun huidige of potentiële problemen. Bij het 2e consult, dat binnen een interval van 8 weken plaatsvindt, worden opnieuw het gewicht en de middelomtrek gemeten. Er wordt verder gewerkt aan bewustwording en aan het versterken van de motivatie om het gewicht te veranderen en er wordt opvoedingsondersteuning gegeven. De successen en belemmeringen worden besproken. Het effect van de interventie wordt beoordeeld en zo nodig wordt het veranderplan bijgesteld. De nadruk moet liggen op het doorgroeien in de lengte en het stabiel blijven in gewicht. Hiervoor is leefstijlverandering van het gehele gezin nodig. Indien bij het 3e consult opnieuw blijkt dat er onvoldoende effect bereikt is, kan de huisarts bij het proces betrokken worden om het kind en de ouders extra te motiveren. Er kan ook verwezen worden naar een lokaal gecombineerd leefstijlprogramma voor kinderen met TABEL 4 jaar met overgewicht overgewicht waarbij ook de ouders betrokken worden. Een lokaal gecombineerd leefstijlprogramma bestaat uit meerdere aspecten met aandacht voor gezonde voeding en lichamelijke activiteit. Hierbij kunnen de diëtist, de fysiotherapeut, de pedagoog en de psycholoog een belangrijke rol spelen. Indien het kind verder is aangekomen en inmiddels obees is, is verwijzing naar huisarts of kinderarts geïndiceerd. In het kader van de integrale aanpak van overgewicht is het belangrijk dat de aanpak op individueel niveau, zoals geïnitieerd vanuit de jeugdgezondheidszorg, wordt versterkt door programma s die binnen de school en de wijk worden aangeboden. Vanuit het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) is een interventiepakket overgewicht samengesteld waar scholen interventies kunnen uitzoeken om kinderen meer te laten bewegen ( CONCLUSIE De jeugdgezondheidszorg is in Nederland een unieke setting voor preventie van overgewicht bij kinderen. Daarnaast is er een belangrijke rol voor de jeugdgezondheidszorg weggelegd in de ketenaanpak van signaleren en begeleiden van kinderen met overgewicht. De jeugdgezondheidszorg is in staat grote volksgezondheidsproblemen te keren (bijvoorbeeld wiegendood) of te voorkomen (onder andere door vaccinaties); dit moet ook lukken voor overgewicht. De werkgroep bestond naast de auteurs van dit artikel uit: drs. M.Beltman, onderzoeker (TNO, Leiden); dr. M. Boere-Boonekamp, arts maatschappij en gezondheid (TNO, Leiden); drs. E.P. Timmermans-Leenders, arts Jeugdgezondheidszorg (TNO, Leiden); dr. F. Pijpers, senior adviseur Jeugdgezondheidszorg (RIVM, Bilthoven); drs. D-I.J. Blok, arts Jeugdgezondheidszorg (VUmc/EMGO + -Instituut, Amsterdam); drs. M. van de Veer, projectmedewerker (VUmc/ EMGO + -Instituut, Amsterdam). haalbare doelen dag) Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: voor de ontwikkeling van de richtlijn werd subsidie verstrekt door ZonMw (projectnummer ). Aanvaard op 6 maart 2012 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4718 > Meer op NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A4718 5
Richtlijn Overgewicht voor de jeugdgezondheidszorg
Richtlijnen Richtlijn Overgewicht voor de jeugdgezondheidszorg Joana E. Kist-van Holthe, Anneke M.W. Bulk-Bunschoten, Carry M. Renders, Monique L Hoir, Ton Kuijpers en Remy A. HiraSing* Gerelateerd artikel:
Nadere informatieCONCEPT SAMENVATTING RICHTLIJN OVERGEWICHT JGZ
CONCEPT SAMENVATTING RICHTLIJN OVERGEWICHT JGZ 16-5-2011 Inleiding Velen werken al met het signalerings- en het overbruggingsprotocol; deze protocollen gelden voor kinderen vanaf 2 jaar. Jeugdgezondheidszorg
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Overgewicht
Richtlijn JGZ-richtlijn Overgewicht Eerste - en vervolg consulten Het eerste consult Bij de anamnese wordt aandacht besteed aan voorgeschiedenis, familieanamnese, gezondheid, voeding, lichamelijke activiteit
Nadere informatieRichtlijn Overgewicht (2012)
Richtlijn Overgewicht (2012) Totstandkoming Richtlijn Uit de Vijfde Landelijke Groeistudie (2010) blijkt dat de prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen hoger is dan in 1997. In 1997 was de
Nadere informatieJGZ-richtlijn Overgewicht
J.E. Kist-van Holthe, M. Beltman, E.P. Timmermans-Leenders, A.M.W. Bulk-Bunschoten, C.M. Renders, M. L Hoir, T.E.P. Kuijpers en R.A. HiraSing JGZ-richtlijn Overgewicht Preventie, signalering, interventie
Nadere informatieKansen voor de (kinder)diëtist?!
JGZ-richtlijn Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg Richtlijn OVERGEWICHT Preventie, signalering, Interventie en verwijzing Kansen voor de (kinder)diëtist?! Ingrid Mimpen, stuurgroeplid netwerk JGZ kinderdiëtisten
Nadere informatieJGZ-richtlijn. Overgewicht. Preventie, signalering, interventie en verwijzing
JGZ-richtlijn Overgewicht Preventie, signalering, interventie en verwijzing JGZ-richtlijn Preventie, signalering, interventie en verwijzing van kinderen van 0-19 jaar Ontwikkeld door Auteurs J.E. Kist-van
Nadere informatieJGZ-richtlijn. Overgewicht. Preventie, signalering, interventie en verwijzing
JGZ-richtlijn Overgewicht Preventie, signalering, interventie en verwijzing JGZ-richtlijn Preventie, signalering, interventie en verwijzing van kinderen van 0-19 jaar Ontwikkeld door Auteurs J.E. Kist-van
Nadere informatieIntegrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo
Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo Voorstellen Marlie Cerneus GGD Regio Twente Jeugdgezondheidszorg 0-19! Wie zijn jullie? Gemeente Enschede en Almelo Waar gaat deze presentatie
Nadere informatieOvergewicht bij kinderen
Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Overgewicht bij kinderen Toelichting Pagina 1 Achtergrondinformatie Prevalentie: Uit CBO: Sinds 1997 is het percentage 4 t/m 15 jarige jongens met overgewicht
Nadere informatieSamenvatting. Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie
Opvoeding en thuis omgeving als aangrijpingspunten in de preventie van overgewicht bij kinderen: resultaten van de ChecKid studie Overgewicht is een snel groeiend wereldwijd probleem en is geassocieerd
Nadere informatieConceptrichtlijn Overgewicht Jeugdgezondheidszorg:
Conceptrichtlijn Overgewicht Jeugdgezondheidszorg: Preventie, signalering, interventie en verwijzing van kinderen van 0-19 jaar 16-5-2011 IN SAMENWERKING MET: Actiz Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland
Nadere informatieoinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd
oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden
Nadere informatie2. Overgewicht. allochtone kinderen. autochtone kinderen. eenouder ouder+stiefouder. beide ouders. % kinderen met overgewicht. laag.
2. Overgewicht De gevolgen van overgewicht op de kinderleeftijd zijn uiteenlopend van psychosociale problemen, zoals gepest worden, negatief zelfbeeld en depressiviteit, tot lichamelijke problemen zoals
Nadere informatieOvergewicht en obesitas bij kinderen: oorzaken en preventie. Joana Kist-van Holthe Amika Singh Marianne van der Velde
Overgewicht en obesitas bij kinderen: oorzaken en preventie Joana Kist-van Holthe Amika Singh Marianne van der Velde 13-10-2016 Prevalentie overgewicht Nederland Jongens Prevalentie overgewicht bij jongens
Nadere informatieHet overbruggingsplan
Het overbruggingsplan Dr Anneke Bulk-Bunschoten Vumc Amsterdam 1 Overgewicht: Signalering BMI (IOTF) Bij twijfel overgewicht/ normaal gewicht klinische blik: Etniciteit Lichaamsbouw (vetverdeling) Puberteitsstadium
Nadere informatieJGZ-richtlijn. Overgewicht. Preventie, signalering, interventie en verwijzing. Samenvatting
JGZ-richtlijn Overgewicht Preventie, signalering, interventie en verwijzing Samenvatting JGZ-richtlijn Preventie, signalering, interventie en verwijzing van kinderen van 0-19 jaar Samenvatting Ontwikkeld
Nadere informatieImplementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project
Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project Annemarie Schalkwijk Sandra Bot, co-promotor Petra Elders, co-promotor Giel Nijpels, promotor Lifestyle, Overweight and Diabetes
Nadere informatieBegeleiden naar doorverwijzing
Standaard d Gewicht Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg i.o.v. de Vlaamse Overheid Doelstelling (vroeg)tijdige opsporing van kinderen/jongeren met obesitas (vroeg)tijdige opsporing
Nadere informatieSamenvatting Jong; dus gezond!?
Samenvatting Jong; dus gezond!? Deel III Gezondheidsprofiel regio Nieuwe Waterweg Noord, 2005-2008 Samenvatting rapport Jong; dus gezond!? Gezondheidssituatie van de Jeugd (2004-2006) Regio Nieuwe Waterweg
Nadere informatieGezonde groei en ontwikkeling voor ieder kind in Nederland
Gezonde groei en ontwikkeling voor ieder kind in Nederland Februari 2017 Gezonde groei en ontwikkeling voor ieder kind in Nederland Ongezonde eet-, beweeg- en slaapgewoonten vormen een grote bedreiging
Nadere informatie37 Over gewicht bij Turkse en Nederlandse jeugd
37 Over gewicht bij e en e jeugd 2016 Het stimuleren van gezond gewicht is een speerpunt in veel gemeenten. Een gezond gewicht voorkomt welvaartsziekten. Culturele achtergrond is van invloed op gewicht.
Nadere informatieRealFit. Wat is het Doelstelling Voor wie Historie Waarom RealFit
RealFit Wat is het Doelstelling Voor wie Historie Waarom RealFit Wat is RealFit? Effectieve multidisciplinaire aanpak van overgewicht bij jongeren van 13 tot 18 jaar. De 13 weken durende cursus bevat:
Nadere informatieK I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R
VOEDING, BEWEGING EN GEWICHT K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Jeugd 2010 6 Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD
Nadere informatieMijn kind is te dik Oorzaak, gevolg en behandeling. Rintveld, Altrecht
Mijn kind is te dik Oorzaak, gevolg en behandeling Rintveld, Altrecht Medisch contact nr 49 In een nieuwe multidisciplinaire richtlijn is afgesproken dat obesitas een chronische ziekte is. Dit heeft niet
Nadere informatieToelichting stroomschema
Toelichting stroomschema Versie april 2017 Verbinding Preventie en Zorg Een sluitende ketenaanpak voor kinderen boven een gezond gewicht in Weststellingwerf Verbinding Preventie en Zorg In de gemeente
Nadere informatieBij de behandeling en begeleiding van CVRM neemt de diëtist als zorgaanbieder binnen de zorgketen de dieetadvisering 1 op zich.
Bijlage 1: samenwerkingsafspraken diëtisten binnen DBC CVRM GHC Uitgangspunten Cardio Vasculair Risico Management (CVRM) staat voor de diagnostiek, behandeling en follow-up van risicofactoren voor hart-
Nadere informatieProtocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis. Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen
Protocol Obesitas St. Antonius Ziekenhuis Gera Hoorweg-Nijman & Marja van der Vorst kinderartsen Kinderen en adolescenten met obesitas 1. Definities 2. Indicatie verwijzing 3. Poliklinische verwijzing
Nadere informatieGGD Drenthe T.a.v. de directie Postbus AC Assen. Datum 31 juli 2014 Onderwerp Vastgesteld rapport Toezichtonderzoek Jeugdgezondheidszorg
> Retouradres Postbus 20584 1001 NN Amsterdam GGD Drenthe T.a.v. de directie Postbus 144 9400 AC Assen Datum 31 juli 2014 Onderwerp Vastgesteld rapport Toezichtonderzoek Jeugdgezondheidszorg Geachte directie,
Nadere informatieFactsheet nulmeting pilot-onderzoek B-Fit bij kinderen, jongeren en volwassenen
TNO-rapport KvL/GB 2009.111 Factsheet nulmeting pilot-onderzoek B-Fit bij kinderen, jongeren en volwassenen Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T +31 71 518 18 18
Nadere informatieEvaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin. Resultaten evaluatie JOGG December 2017
Evaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin Resultaten evaluatie JOGG December 2017 Inleiding Achtergrond In het kader van de JOGG aanpak in de gemeente Roosendaal heeft op basisschool de Vlindertuin
Nadere informatieEen voorbeeld van een schoolprogramma gericht op preventie van overgewicht in Nederland: het DOiT programma
7 Samenvatting 8 Dit proefschrift beschrijft de voorbereiding op de landelijke implementatie van het Dutch Obesity Intervention in Teenagers (DOiT) programma. Daarnaast wordt de evaluatie beschreven die
Nadere informatieResultaten van de proefimplementatie van de richtlijn overgewicht voor de Jeugdgezondheidszorg 2-11-2011
Resultaten van de proefimplementatie van de richtlijn overgewicht voor de Jeugdgezondheidszorg 2-11-2011 Inleiding In opdracht van ZonMw is de richtlijn Overgewicht voor de Jeugdgezondheidszorg ontwikkeld.
Nadere informatieInhoud presentatie. Noodzaak Zorgmodule Voeding? Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Ontwikkeling Zorgmodule Voeding (1)
Inhoud presentatie 1. De Zorgmodule Voeding. Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013 i. Wat is de Zorgmodule Voeding? Hoe is deze tot stand gekomen? Op
Nadere informatieZorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013
Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013 Inhoud presentatie 1. De Zorgmodule Voeding. i. Wat is de Zorgmodule Voeding? Hoe is deze tot stand gekomen? Op
Nadere informatieStichting zorgbeheer de Zellingen T.a.v. de Raad van bestuur Postbus AA Capelle aan den IJssel
> Retouradres Postbus 20584 1001 NN Amsterdam Stichting zorgbeheer de Zellingen T.a.v. de Raad van bestuur Postbus 36 2900 AA Capelle aan den IJssel Datum 30 juni 2014 Onderwerp vastgesteld rapport Toezichtonderzoek
Nadere informatieEerste resultaten inzet centrale zorgverlener s-hertogenbosch
Eerste resultaten inzet centrale zorgverlener s-hertogenbosch In het voorjaar van 2018 heeft proeftuin s-hertogenbosch een evaluatie uitgevoerd naar de rol van de centrale zorgverlener. Deze evaluatie
Nadere informatieDe aanpak van eet- en gewichtsproblemen in de CLB
De aanpak van eet- en gewichtsproblemen in de CLB Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging i voor Jeugdgezondheidszorg In opdracht van de Vlaamse Gemeenschap Wat is een standaard jeugdgezondheidszorg? een
Nadere informatieSamenvatting. Epidemie
Samenvatting Met dit advies voldoet de Gezondheidsraad aan het verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een inventarisatie op te stellen van nieuwe inzichten en te verwachten wetenschappelijke
Nadere informatieCheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Nadere informatieVOEDING, BEWEGEN EN GEWICHT
IJsselland VOEDING, BEWEGEN EN GEWICHT Jongerenmonitor 2015 77% ontbijt dagelijks 10.3 jongeren School 13-14 jaar 15- jaar 76% een gezond gewicht 15% beweegt voldoende Genotmiddelen Psychosociale gezondheid
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Overgewicht
Richtlijn JGZ-richtlijn Overgewicht Inleiding Overgewicht is een van de grootste public health -problemen van nu en de toekomst, het wordt zelfs de cholera van deze tijd genoemd (van der Woud, 2011). Nog
Nadere informatieLandelijke Jeugdmonitor. Rapportage 3e kwartaal 2007
Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 3e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien
Nadere informatieOvergewicht en Obesitas op Curaçao
MINISTERIE VAN Gezondheid, Milieu & Natuur Volksgezondheid Instituut Curaçao Persbericht Overgewicht en Obesitas op Curaçao In totaal zijn 62,6% van de mannen en 67,3% van de vrouwen op Curaçao te zwaar,
Nadere informatieHANDREIKING GECOMBINEERDE LEEFSTIJLINTERVENTIE VOOR GEZINNEN
HANDREIKING GECOMBINEERDE LEEFSTIJLINTERVENTIE VOOR GEZINNEN 1 Inleiding ROS Friesland is betrokken geweest bij het project Fitter Families, een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) voor gezinnen.
Nadere informatieNederlandse samenvatting SAMENVATTING
AMENVATTING Obesitas is een groeiend wereldwijd probleem. Om die reden is preventie onderzoek erg belangrijk. In de zwangerschap is dit zelfs nog belangrijker. Vrouwen met overgewicht of obesitas die zwanger
Nadere informatie29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma
Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2 29 juni 2011 1 Ondergewicht = A. Een gewicht of BMI onder een bepaalde grenswaarde Gewicht naar lengte, per geslacht Gewicht naar
Nadere informatieBeweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen
Beweegprogramma kinderen met overgewicht Carlijn Groenen Aanleiding beweegprogramma Voor een goede gezondheid is een gezond gewicht belangrijk, zowel op jonge als op latere leeftijd. Het percentage mensen
Nadere informatieVerwijsschema huisarts, jeugdarts, kinderarts. obesitas
Verwijsschema huisarts, jeugdarts, kinderarts obesitas Meisje 6 jaar BMI 27,6 (124 / 42 ) Hoe afwijkend is dit? 1. Licht verhoogd 2. Verhoogd 3. Matig verhoogd 4. Ernstig verhoogd Diagnose: BMI gerelateerd
Nadere informatieDe voedingsrichtlijnen zijn gebaseerd op de wetenschappelijke onderbouwde NDF-richtlijnen, NHGstandaard,
Bijlage 1: Samenwerkingsafspraken diëtiek binnen DBC Diabetes GHC Het uitgangspunt is dat iedere diabetes patiënt recht heeft op optimale zorg door de juiste professionals. Een goede behandeling van diabetes
Nadere informatieVisie op aanpak overgewicht jeugd, GGD Zaanstreek-Waterland november Inleiding Doelgroep Leeswijzer 3
Inhoudsopgave Hoofdstuk Paginanummer 1. Inleiding 2 1.1 Doelgroep 2 1.2 Leeswijzer 3 2. Visie aanpak overgewicht jeugd 4 3. Uitgangspunten aanpak overgewicht jeugd 5 3.1 Inhoudelijke uitgangspunten 5 3.1.1
Nadere informatieOvergewicht 2-4 jaar. JGZ-Organisatie: Yunio, 2014. Inleiding
Overgewicht 2-4 jaar JGZ-Organisatie: Yunio, 2014 Inleiding Met behulp van Jeugd in Beeld (JIB, http://jeugdinbeeld.databank.nl/) worden gegevens uit het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid (DD JGZ) voor
Nadere informatieGezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen
Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam
Nadere informatieRESULTATEN ZWOLLE GEZONDE STAD
RESULTATEN ZWOLLE GEZONDE STAD 2010-2013 Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Overgewicht gedaald 2. Gezonde leefstijl: 4 een wisselend beeld 3. Samenwerking versterkt 5 en geborgd 4. Landelijke uitstraling 6
Nadere informatieSlim & creatief omgaan met data
Slim & creatief omgaan met data Annette Zwart, Adviserend Geneeskundige Arts Maatschappij en Gezondheid Nevenfunctie: (gewezen) lid RGS Inhoud Positie zorgverzekeraars Van idee naar praktijk - JOGG - Lekker
Nadere informatieVoedingsmanagement in de Psychiatrie
Voedingsmanagement in de Psychiatrie Anneke van Hellemond, diëtist Anneke Wijtsma, diëtist 1 Inhoud presentatie Voedingsproblemen Overgewicht Metabool syndroom Verwijzen naar gespecialiseerd diëtist Behandelwijze
Nadere informatieRichtlijn Overgewicht (2012)
Richtlijn Overgewicht (2012) Onderbouwing Uitgangsvragen Voor het ontwikkelen van de richtlijn zijn uitgangsvragen geformuleerd. Deze uitgangsvragen zijn een zo goed mogelijke weergave van de belangrijkste
Nadere informatieSAMENVATTING. MVW_proefschrift_170x240_17042013.indd 172
SAMENVATTING MVW_proefschrift_170x240_17042013.indd 172 ALIFE@WORK DE EFFECTEN VAN EEN LEEFSTIJLPROGRAMMA MET BEGELEIDING OP AFSTAND VOOR GEWICHTSCONTROLE BIJ WERKNEMERS ACHTERGROND Overgewicht, waarvan
Nadere informatieEffectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist
Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist - Sportdietist: - Eigen praktijk: SMC Fysiomed Amsterdam - Nationale roeiselectie: KNRB - Schrijven van blogs en columns: JOGG,
Nadere informatieOvergewicht 4-19 jaar
Overgewicht 4-19 jaar JGZ-Organisatie: GGD Zaanstreek - Waterland, 2014 Inleiding Met behulp van Jeugd in Beeld (JIB, http://jeugdinbeeld.databank.nl/) worden gegevens uit het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid
Nadere informatieBijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen
Bijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen Doel Met behulp van het Diagnostisch instrument overgewicht kinderen kan de kinderarts signaleren in welke mate er sprake is van overgewicht, een
Nadere informatieSamenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications
Chapter 9 Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Obesitas (vetzucht) bij kinderen is gedurende de afgelopen decennia een groeiend en wereldwijd probleem geworden. De snel toenemende prevalentie
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Dikke Vrienden Club Maasstad Ziekenhuis (voor ouders)
PATIËNTEN INFORMATIE Dikke Vrienden Club Maasstad Ziekenhuis (voor ouders) 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding Overgewicht is een bedreiging voor de gezondheid. Het kan leiden tot hart- en vaatziekten, suikerziekte
Nadere informatieNIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ
NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS Algemene Abdominale Chirurgie SFZ Welkom Beste Mevrouw/Mijnheer, Welkom in het obesitascentrum van het SFZ Heusden-Zolder. Deze brochure bevat
Nadere informatieBehandeling van kinderen en jongeren met overgewicht
Het Obesitas Centrum Behandeling van kinderen en jongeren met overgewicht Deze folder is bedoeld voor ouders van kinderen en jongeren met ernstig overgewicht, die hier samen onder professionele begeleiding
Nadere informatieChirurgische behandeling van ernstig overgewicht
Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht Welkom bij het Centrum Obesitas Noord Nederland van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Ons centrum is gespecialiseerd in de chirurgische behandeling
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieDe Leefgezondcoach in de praktijk. Een handleiding voor professionals
De Leefgezondcoach in de praktijk Een handleiding voor professionals Waarom deze handleiding? Heeft u ook cliënten die weinig weten over gezonde voeding? Die wel minder vet willen eten, maar niet goed
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatie218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongen
Samenvatting 217 218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongens en 14.8% van de meisjes overgewicht,
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrondinformatie van de relatie tussen intrauteriene groeivertraging, waarvan het lage geboortegewicht een uiting kan zijn, en de gevolgen in de
Nadere informatieWaardoor wordt overgewicht en obesitas veroorzaakt? Gewichtstoename ontstaat door een langdurige onevenwichtigheid in de energiebalans.
Ouderinformatiebrief: Obesitas & kinderfysiotherapie Wat is overgewicht of obesitas? Eenvoudig gezegd: Je weegt te veel en je hebt te veel lichaamsvet. Meer dan goed is voor je gezondheid. De termen overgewicht
Nadere informatieFACTSHEET VOORLOPIGE RESULTATEN LEFF
FACTSHEET VOORLOPIGE RESULTATEN LEFF SANNE NIEMER & EMMA VAN DEN EYNDE FEBRUARI 2015 Introductie In het najaar van 2014 is in 8 steden, op 10 locaties de pilot LEFF uitgevoerd. In deze factsheet worden
Nadere informatiehoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
SAMENVATTING Dit proefschrift is gewijd aan Bouwen aan Gezondheid : een onderzoek naar de effectiviteit van een leefstijlinterventie voor werknemers in de bouwnijverheid met een verhoogd risico op hart
Nadere informatieFACTSHEET VOORLOPIGE RESULTATEN LEFF
FACTSHEET VOORLOPIGE RESULTATEN LEFF SANNE NIEMER & EMMA VAN DEN EYNDE FEBRUARI 2015 Introductie In het najaar van 2014 is in 8 steden, op 10 locaties de pilot LEFF uitgevoerd. In deze factsheet worden
Nadere informatieKernbevindingen 0- t/m 11-jarigen, 2008
Gezondheid telt! Ook voor de kinderen in Oss Kernbevindingen 0- t/m 11-jarigen, 2008 In 2008 is in de GGD-regio Hart voor Brabant voor de tweede keer de Jeugdenquête 0- t/m 11-jarigen bij hun ouders afgenomen.
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieNulmeting Zwolle Gezonde Stad 2009. Ingrid van Aart, Silvia de Roos en Tommy Visscher 13 september 2012, CIAO bijeenkomst
Nulmeting Zwolle Gezonde Stad 2009 Ingrid van Aart, Silvia de Roos en Tommy Visscher 13 september 2012, CIAO bijeenkomst Inhoud - Doelstellingen - Indicatoren - Gebruikte bronnen/ meetinstrumenten - Ervaringen/
Nadere informatieInformatorium voor Voeding en Diëtetiek
Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement
Nadere informatieWerkblad 16 Vragen (hoofdstuk 10)
Werkblad 16 Vragen (hoofdstuk 10) Probeer de volgende vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Tijdens de afspraak die u heeft met de professional worden de vragen met u doorgenomen en onduidelijkheden
Nadere informatieDikke kinderen Wat moet ik ermee op mijn spreekuur? M.Hurenkamp, huisarts I.Bertrams-Maartens, kinderarts A.Roeleveld-Versteegh, kinderarts
Dikke kinderen Wat moet ik ermee op mijn spreekuur? M.Hurenkamp, huisarts I.Bertrams-Maartens, kinderarts A.Roeleveld-Versteegh, kinderarts Prevalentie 13.1 9.8 14.0 11.8 13.5 10.7 3.3 2.2 2.5 Trend kinderen
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse kinderen
Gegevensbronnen De overgewichtcijfers in deze factsheet zijn gebaseerd op lengte en gewicht gegevens uit twee verschillende registratiesystemen: Kidos en de Fitmeter. Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse
Nadere informatieNHG Stendardo Obesità
NHG Stendardo Obesità Begripsomschrijving Obesitas: BMI( kg/m2) 30 Overgewicht (Sovrappeso): BMI 25 en 30 én een ernstig vergrote buikomvang, 102 cm bij mannen en 88 cm bij vrouwen. Sluit aan bij Multisciplinaire
Nadere informatieSamenvatting. Het Terneuzen Geboortecohort. Detectie en Preventie van Overgewicht en Cardiometabool Risico vanaf de Geboorte
Het Terneuzen Geboortecohort Detectie en Preventie van Overgewicht en Cardiometabool Risico vanaf de Geboorte In Hoofdstuk 1 worden de achtergrond, relevantie, gebruikte definities en concepten, en de
Nadere informatieGGD Gelderland Zuid, regio Rivierenland T.a.v. de directie Postbus 1120 6501 BC Nijmegen
> Retouradres Postbus 20584 1001 NN Amsterdam GGD Gelderland Zuid, regio Rivierenland T.a.v. de directie Postbus 1120 6501 BC Nijmegen Programma Publieke gezondheid Kabelweg 79-81 Amsterdam Postbus 20584
Nadere informatieGemeente Echt-Susteren
Inzicht Jeugdgezondheidszorg 2017 Gemeente Echt-Susteren Inleiding De GGD, onderdeel van de Veiligheidsregio Limburg-Noord, helpt gemeenten bij de uitvoering van de wettelijke taken op het gebied van publieke
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding
Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Voeding : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatiezwaartekracht Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het programma voor kinderen met overgewicht Informatie voor kinderen en ouders
Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische
Nadere informatieVitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011
Vitale Vaten Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Verleiden Opbouw presentatie Inleiding hart- en vaatziekten Project Vitale Vaten Gorinchem
Nadere informatieambitieakkoord stichting jongeren op gezond gewicht
akkoord stichting jongeren op gezond gewicht De stichting Jongeren Op Gezond Gewicht en haar partners verbinden zich met dit akkoord gezamenlijk, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, in de periode
Nadere informatieZorgketen c.q. Netwerkaanpak actieve leefstijl. Anneke Hiemstra en Marloes Aalbers, NISB
Zorgketen c.q. Netwerkaanpak actieve leefstijl Anneke Hiemstra en Marloes Aalbers, NISB Ketenaanpak / netwerkaanpak actieve leefstijl De oplossing om meer mensen met een hoog gezondheidsrisico in beweging
Nadere informatieVoorwoord. JONG Nieuwsbrief Opvoedpraktijk Jong - November 2015. 1. Voorwoord 2. Nieuwsberichten 3. Thema 4. Aan het Woord 5. Agenda.
JONG Nieuwsbrief Opvoedpraktijk Jong - November 2015 1. Voorwoord 2. Nieuwsberichten 3. Thema 4. Aan het Woord 5. Agenda Voorwoord Beste Lezers, We naderen al weer de laatste maand van het jaar, de maand
Nadere informatiePersoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra
Persoonsgerichte preventie in de praktijk S.A. Petra 30-09-2010 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Wij staan voor gezondheid! Kernwoorden Gezondheid Eigen regie Samenwerken Optimisme Innovatie
Nadere informatieFactsheet. Meet the Needs. Onderzoek naar de behoefte aan leefstijlaanbod van mensen met een lage SES in Maastricht
Factsheet Meet the Needs Onderzoek naar de behoefte aan leefstijlaanbod van mensen met een lage SES in Maastricht ZIO, Zorg in Ontwikkeling Regio Maastricht-Heuvelland Maart 2013 Colofon: Onderzoeksteam
Nadere informatieHet Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend
Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Nationale Gezondheidsbeurs 13 februari 2016 Utrecht Yolande Appelman Interventiecardioloog VU medisch centrum Amsterdam 2015 Campagne Hartstichting Awareness
Nadere informatieBrede anamnese overgewicht
Werkinstructie Brede anamnese overgewicht Proeftuin Amsterdam Proeftuin s-hertogenbosch Versie: 6 december 2018 Inhoud 1. Inleiding... 2 1.1 Waarom deze werkinstructie?... 2 1.2 Voor wie is deze werkinstructie
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieOutcome monitor Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht 2016 DEEL 2: BUURTAANPAK
Outcome monitor Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht 2016 DEEL 2: BUURTAANPAK Colofon Gemeente Amsterdam Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht Ilona Steenkamer isteenkamer@ggd.amsterdam.nl Sanne Franssen sfranssen@ggd.amsterdam.nl
Nadere informatieHerziening NVAB richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk
Herziening NVAB richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk Ageeth Schonewille-Rosman, verloskundige, senior onderzoeker Monique van Beukering Bedrijfsarts, onderzoeker Disclosure belangen spreker
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatie