Wordt Amsterdam de University Capital van Europa? Internationaal Hoger Onderwijs als Economische Motor

Transcriptie

1 Wordt Amsterdam de University Capital van Europa? Internationaal Hoger Onderwijs als Economische Motor AANBEVELINGEN VAN THE CLASS OF 2020 CONFERENTIE AAN DE STAD AMSTERDAM FEBRUARI 2014

2 Wordt Amsterdam de University Capital van Europa? Op 13 november 2013 vond de conferentie van The Class of 2020 plaats. Internationale experts en investeerders in hoger onderwijs, studentenhuisvesting en youth travel kwamen naar Amsterdam om zich te buigen over het thema The Next European Renaissance: The Rise of the University City. In dit rapport presenteert The Class of 2020 de aanbevelingen van de conferentie aan de stad Amsterdam. Amsterdam presteert onvoldoende als International University Capital: met 6,6% internationale studenten blijft de stad ver achter bij steden als Londen (26%), Parijs (22%), Berlijn (16%), Zürich (24%), Wenen (23%), Barcelona (11%) en Brussel (26%), zo blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau StudentMarketing. Amsterdam is wereldwijd nummer 5 van meestbezochte steden door jongeren. Het aantal internationale studenten verdubbelt de komende jaren naar 8 miljoen wereldwijd. Toch weet de stad al deze jonge bezoekers niet aan zich te binden: het aantal internationale studenten groeit langzamer dan in andere steden in Nederland en Europa. Als de stad het aantal internationale studenten zou weten te verdubbelen dan zorgt dit voor een pool aan internationaal talent die de economie hard nodig heeft. Het levert duizenden banen, miljoenen aan investeringen en honderden mogelijke nieuwe startups op. Maar zelfs met een verdubbeling hoort Amsterdam bij de achterhoede van Europa. Verdubbeling van het aantal internationale studenten is mogelijk wanneer: Bestaande universiteiten meer Engelstalig bacheloronderwijs, Summer Schools, etc. aanbieden. Internationale en Nederlandse universiteiten worden uitgenodigd om in Amsterdam een campus te openen (zoals Nyenrode aan de Keizersgracht). De stad actief gepromoot wordt als studiebestemming voor global talent. In de aanpak om Amsterdam aantrekkelijk te maken voor internationale studenten moet ook het huisvestingsprobleem worden opgelost: de regelgeving op de studentenhuisvestingsmarkt weerhoudt investeerders van het bouwen van kamers en studio s voor studenten, jonge ondernemers en young professionals. Internationale studenten verbeteren niet alleen het vestigingsklimaat, het zijn ook mensen met een directe economische impact op de stad. Internationale studenten geven geld uit, hun vrienden en familie komen op bezoek, ze hebben een dak boven het hoofd nodig en ze zorgen voor werkgelegenheid: Elke extra internationale student betekent ECONOMISCHE IMPACT/JR 0,289 FTE INVESTERING HUISVESTING Bron: StudentMarketing & The Student Hotel, 2014

3 Hoe doet Amsterdam het? Amsterdam heeft minder internationale studenten Met internationale studenten (6,6%) blijft Amsterdam onder het niveau van vergelijkbare Europese steden. Londen is in Europa koploper met ruim studenten uit het buitenland, maar ook steden als Kopenhagen, Berlijn, Madrid en Wenen hebben ieder ruim driemaal zoveel internationale studenten als Amsterdam. Ook binnen Nederland is het aandeel internationale studenten lager dan gemiddeld. Groningen 10% Achterstand loopt op Het aandeel internationale studenten groeit in Amsterdam langzamer dan in andere steden in Nederland en Europa. De achterstand loopt dus op. Als Amsterdam het lage groeitempo vasthoudt, behoort de stad in 2020 tot de achterhoede van Europa. Een inhaalslag is nodig. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% PROGRNOSE INTERNATIONALE STUDENTEN: % %2020 Den Haag 14% Delft 14% Amsterdam 6,6% Leiden 6% Utrecht 4% Rotterdam 11% Enschede 16% Londen Brussel Zürich Wenen Parijs Dublin Berlijn Kopenhagen Barcelona Madrid Amsterdam Eindhoven 11% DUBLIN % Internationale studenten per studentenstad 2012 Bron: The Class of 2020, 2013 Note: data from higher education institutions Maastricht 38% Groei internationale studenten 21% LONDEN % 23% KOPENHAGEN % 34% AMSTERDAM BRUSSEL % 20% BERLIJN Legenda: aantal internationale studenten in % % internationale studenten in 2020 MADRID % PARIJS % 34% ZÜRICH WENEN aantal internationale studenten in % BARCELONA Bron: StudentMarketing, 2014 Note: data includes most, but not all universities and colleges; as publicly available

4 Ketenbenadering: verleiden van talent stokt Jaarlijks bezoeken ruim 1,2 miljoen youth travelers Amsterdam. Dit zijn allemaal jongeren die verleid kunnen worden te blijven. Toch studeren er maar internationale studenten in de stad. Dat betekent dus dat slechts 0,56% van de jaarlijkse bezoekers is verleid te blijven. Amsterdam staat onder jongeren bekend als stad om te feesten en niet om te studeren. Door marketing van Amsterdam als studiestad te integreren in de campagnes gericht op jonge reizigers, kunnen we bezoekers laten zien dat Amsterdam ook een plek is om te studeren. Daarbij moet het aantal studieprogramma s wat geschikt is voor internationale studenten verder worden uitgebreid. Afgestudeerde internationale studenten willen graag blijven, maar vinden onvoldoende aansluiting naar werk en ondernemerschap. Het actief koppelen van studenten aan bedrijven via stages en het ondersteunen van startups verhoogt de retentiegraad. Om internationaal talent te binden aan de Amsterdamse economie is het nodig de keten van reiziger via student naar werk aan te pakken. Afgestudeerde internationale studenten HOEWEL 90% OVERWEEGT TE BLIJVEN Bron: SER / OECD, 2012 BLIJFT SLECHTS 27% NA AFSTUDEREN 1,2 M DE YOUTH TRAVELLER 0,56% VAN VANDAAG IS DE INTERNATIONALE STUDENT VAN MORGEN 27% IS DE EXPAT VAN 2020 Amsterdam trekt jaarlijks 1,2 miljoen youth travellers, maar telt slechts internationale studenten Amsterdam is een sterk merk voor jongeren over de hele wereld. We staan in de top vijf van steden die wereldwijd door jongeren worden bezocht. Top 5 Steden bezocht door youth travellers Bron: WYSTC, London New York Paris Los Angeles Amsterdam 14% 13% 23% 20% 19% Youth travel is booming van bezoekers Amsterdam... is 44,2% jonger dan 30 Bron: Amsterdam Toerisme & Congresbureau, 2012

5 Amsterdam als study destination: Meer internationaal onderwijs nodig Vergroot het Engelstalig onderwijsaanbod Het trekken van meer internationale studenten begint bij het bieden van Engelstalig onderwijs. Op dit moment heeft Amsterdam weinig Engelstalige bachelorprogramma s, terwijl daar internationaal de meeste behoefte aan is. Met Bachelorprogramma s worden studenten vroeg in hun academische carrière aangetrokken. Ook kent Amsterdam weinig Summer Schools, talenscholen en andere laagdrempelige programma s die een breed publiek aanspreken. Ook deze groepen zijn belangrijk om Amsterdam als studiestad op de kaart te zetten. De diverse programma s kunnen ontwikkeld en aangeboden worden door de bestaande én nieuw aan te trekken kennisinstellingen. Utrecht weet met haar Summer School ieder jaar ruim internationale studenten te trekken. Internationale onderwijsinstellingen willen naar Amsterdam komen Internationale en Nederlandse kennisinstituten willen opleidingen en dependances openen in Amsterdam. Het succes van de recente competitie voor een Applied Technology Institute en de opening van de Nyenrode New Business School aan de Keizersgracht onderstrepen dit. Den Haag heeft met succes de Universiteit Leiden naar haar stad gehaald, Qatar heeft een campus geopend met o.a. Texas A&M, Weill Cornell Medical College, Stenden University en anderen. Internationaliserende onderwijsgroepen zoeken plekken waar zij zich kunnen profileren en waar zij zich thuis voelen. Amsterdam kan zo n plek met internationale uitstraling zijn wanneer de stad zich daar actief voor inzet. De OECD voorziet een verdubbeling van het aantal internationale studenten voor 2020 naar 8 miljoen wereldwijd. Met deze nieuwe onderwijsinstellingen kan Amsterdam haar aandeel daarin vergroten. Ontwikkel talent voor de arbeidsmarkt Het aanbod aan technische en IT-opleidingen in Amsterdam is zeer beperkt, terwijl in de arbeidsmarkt juist behoefte is aan technisch en IT-talent. IBM is voor personeel afhankelijk van IT-ers uit India, wat omslachtiger en duurder is dan lokaal opleiden. Maar de spinoff van internationaal talent is breder dan alleen een match met de arbeidsmarkt: een pool van internationaal talent is een belangrijke vestigingsfactor voor bedrijven en startups. Een recent onderzoek onder ondernemers door Endeavor concludeerde: 80% of respondents (entrepreneurs) had lived in their current city at least two years before launching their companies, meaning that cities had to catch them early. And once they started their first company, these businesses rarely moved. So attracting this mobile group at an early age is key. 7% van de internationale studenten in Nederland kiest voor techniek- en bètastudies. Bron: OECD, % NEDERLAND 29% DENEMARKEN 33% DUITSLAND 52% ZWEDEN

6 Huisvesting voor jong talent: een bottleneck Wil Amsterdam groeien dan moet een belangrijk knelpunt worden opgelost: het structurele tekort aan woningen voor studenten en starters. Via wachtlijsten en een groot grijs circuit moet jong talent zich een plekje verwerven in de stad. De toegankelijkheid en reputatie van de stad staat al jaren op het spel. De huisvesting die beschikbaar is voldoet vaak niet aan de verwachtingen van internationale studenten. Het aanbod loopt steeds verder achter bij de vraag, terwijl de crisis in de vastgoedsector schreeuwt om nieuwe banen in de bouw. De gemeente heeft berekend dat er op basis van de autonome groei de komende vier jaar nog kamers bij moeten worden gebouwd. De grote universiteiten UvA, VU en HvA spreken van extra kamers voor Dit gaat uit van de huidige verwachtingen en houdt geen rekening met de mogelijkheden het aantal internationale studenten met te laten groeien. Ook wordt hier nog geen rekening gehouden met de woningnood onder stagiaires, trainees en young professionals. Zij zijn afhankelijk van kamers en woningen van 500 tot 1000 euro per maand. Investeerders staan klaar Internationale investeerders staan klaar om meer en beter te bouwen, maar zij worden weerhouden door de (huur)regulering die in Amsterdam geldt. De regels maken het onaantrekkelijk voor investeerders om kleine en betaalbare woningen te bouwen. In het Nationaal Akkoord Studentenhuisvesting hebben woningbouwcorporaties aangegeven 50% van nieuwe studentenhuisvesting te willen bouwen. In Amsterdam is dat een forse opgave door de hoge ontwikkelingskosten. Private ontwikkelaars en internationale investeerders zien enorme kansen om die andere helft van de markt te bedienen. Zij kunnen nieuwe concepten voor zelfstandige en onzelfstandige woningen voor studenten en starters bouwen. De huidige huurregels maken het echter onaantrekkelijk voor internationale investeerders om in kleine woningen te investeren. Door steeds nieuwe huur- en bouwregels op elkaar te stapelen overheerst onzekerheid. De mate van huuregulering is binnen Europa ongekend en past niet meer bij deze tijd. Het levert Amsterdam een achterstand op ten opzichte van de Europese universiteitssteden waar ze mee concurreert. Wanneer de private studentenhuisvestingsmarkt gedereguleerd wordt kunnen ontwikkelaars en investeerders vernieuwende concepten aanbieden die de diversiteit van de markt vergroot.

7 Aanbevelingen van The Class of 2020: Verhoog de ambitie voor internationalisering De OECD voorspelt een verdubbeling van het aantal internationale studenten wereldwijd. Maar als Amsterdam het aantal internationale studenten verdubbelt blijven we nog altijd onder het Europees gemiddelde. Een hogere ambitie is realistisch mits bestaande en nieuwe kennisinstellingen, bedrijfsleven en de gemeente zich committeren. Verruim het aanbod Engelstalig onderwijs Meer Engelstalige opleiding zijn een voorwaarde voor verdere internationalisering. Het aanbod kan worden vergroot door meer Bachelors, University Colleges, Foundation Year, Executive Education en Summer Schools te ontwikkelen. Het succes van het Amsterdam University College toont dat de vraag er is. Trek nieuwe onderwijsinstellingen aan Een campus in de global business hub Amsterdam is voor veel kennisinstellingen een aantrekkelijke propositie. Haal met Amsterdam in Business meer vestigingen van internationale en Nederlandse kennisinstellingen naar Amsterdam. De komst van Nyenrode, StudyGroup en de belangstelling voor de derde universiteit onderstrepen de potentie. Haal een IT-Bachelor universiteit naar Amsterdam Amsterdamse bedrijven hebben dringend behoefte aan IT talent. Talent uit het buitenland halen kan, maar hier opleiden is op termijn makkelijker en goedkoper. Volg het voorbeeld van de stad New York en haal een universiteit naar Amsterdam die is gespecialiseerd in IT Bachelors. Ontwikkel ketenbenadering: verleiden en binden jong talent Amsterdam trekt jaarlijks 1,2 miljoen jongeren uit de hele wereld, waarvan er slechts komen studeren. In haar internationale marketingstrategie moet de stad jonge reizigers wijzen op de mogelijkheden om in Amsterdam te studeren. Korte programma s zoals Summer Schools zijn uitstekend als eerste kennismaking Benchmark prestaties van Amsterdam als University Capital Gekwantificeerde doelstellingen en de gespecificeerde economische en maatschappelijke spin-off (meer banen, meer investeringen) zijn de basis voor doelgerichte samenwerking tussen stad, onderwijs en bedrijfsleven. Groot- Brittannië heeft goede ervaringen met het ontwikkelen van een dashboard. Het CPB heeft methodes ontwikkeld voor het meten van impact. Promoot Amsterdam als study destination Internationale jongeren kennen Amsterdam als partystad en niet als studiestad. Marketing kan dit veranderen: Ook in hoger onderwijs moet je veel en vaak vertellen wat je te bieden hebt. Succesvolle campagnes van Australië, Wenen en Singapore laten zien hoe we Amsterdam als University Capital op de kaart kunnen zetten. Bied studenten aansluiting op ondernemerschap en werk Het CPB berekende dat de economische bijdrage internationale studenten omhoogschiet als ze na hun studie blijven. Op dit moment blijft slechts 27% van de internationale studenten, terwijl 90% overweegt te blijven. Het koppelen van studenten aan bedrijven via stages en het ondersteunen van start-ups verhoogt de retentiegraad. Maak hoger onderwijs prioriteit van het stadsbestuur De onderschatte economische potentie van hoger onderwijs voor Amsterdam vereist een bestuurlijke strategie en ondersteuning. De gemeente Den Haag heeft met een wethouder voor hoger onderwijs de stad als International University City op de kaart gezet (14% van de studenten is internationaal). 10 Dereguleer private markt studenten- en starterswoningen Internationale studenten en jong talent zijn afhankelijk van ongesubsidieerde huisvesting. Private investeerders uit binnen- en buitenland staan klaar om in Amsterdam starterswoningen (tot 40m 2 ) en studentenkamers te bouwen mits deze markt wordt gedereguleerd. De huidige overregulering houdt investeerders onnodig buiten de deur.

8 AMSTERDAM: 225M M ECONOMISCHE IMPACT/JR ECONOMISCHE IMPACT/JR BANEN BANEN INTERNATIONALE STUDENTEN 20% 894M INVESTEING HUISVESTING INTERNATIONALE STUDENTEN 16% SCENARIO 562M INVESTEING HUISVESTING SCENARIO EUROPEES GEMIDDELDE BERLIJN 2020

9 KIES JE AMBITIE 139M ECONOMISCHE IMPACT/JR BANEN 91M ECONOMISCHE IMPACT/JR 527 BANEN INTERNATIONALE STUDENTEN 12% 337M INVESTEING HUISVESTING SCENARIO INTERNATIONALE STUDENTEN 8% SCENARIO 89M INVESTEING HUISVESTING HUIDIGE KOERS VERDUBBELING Iedere internationale student brengt direct economische dynamiek met zich mee. Het is aan Amsterdam om te kiezen wat de ambitie van de stad is. The Class of 2020 ontwikkelde vier scenario s voor 2020 en brengt in beeld wat deze scenario s betekenen. De keuze is aan Amsterdam: Scenarios by THE CLASS OF 2020 Source: StudentMarketing, The Student Hotel, 2014

10 Leiderschap betaalt zich terug Het aantrekken van jong talent is essentieel voor elke stad. Amsterdam kent het economische en maatschappelijke belang van internationale studenten en kan politiek leiderschap tonen om de achterstand in te lopen. De stad kan haar kansen verzilveren door zich aan een nieuwe ambitie te verbinden. Een speciaal aangestelde wethouder voor hoger onderwijs kan het thema stevig op de kaart zetten. De nieuwe bestuurder promoot Amsterdam als onderwijsstad en kan harde afspraken maken om de nieuwe aanpak te realiseren. De wethouder Hoger Onderwijs gaat zelf actief op zoek naar onderwijsinstellingen die zich in Amsterdam willen vestigen. Den Haag heeft met een wethouder hoger onderwijs de stad op de kaart gezet als studiestad met een helder profiel en met succes de Universiteit Leiden naar de stad gehaald. Aanbod aan de stad Amsterdam: The Class of 2020 helpt de nieuwe ambitie realiseren Stichting The Class of 2020 wil het niet bij aanbevelingen laten. Zoals dit rapport laat zien is het strategisch belang van hoger onderwijs voor de stad zeer groot en is nu visie en leiderschap nodig om de opgelopen achterstand in te halen. De gemeente kan dat niet alleen, maar heeft publieke en private inzet en investeringen nodig. The Class of 2020 biedt de internationale partners, expertise en netwerken aan die onmisbaar zijn om de nieuwe ambitie van Amsterdam te realiseren. Samen met The Class of 2020 kan de stad de meest effectieve strategie voor het hoger onderwijs ontwikkelen en uitvoeren. Zo kan Amsterdam University Capital van Europa worden.

11 English Summary: Will Amsterdam be Europe s next University Capital? The Class of 2020 Conference took place in Amsterdam on November 13 th This report summarises the conference s recommendations for the City of Amsterdam. Amsterdam is underperforming as international university capital: with only 6,6% international students Amsterdam is far behind leading university cities such as London (26%), Paris (22%), Berlin (16%), Zurich (24%), Vienna (23%) and Barcelona (11%). Amsterdam s conversion rate from visitor to student is extremely low. As the 5th global destination for youth travellers this gap is inexcusable. If the city were to double the number of international students, it would create a pool of much needed young talent, generate thousands of new jobs, millions in student housing investment and hundreds of potential new start-ups. One major bottleneck must be resolved: overregulation of the housing market prevents investors from building rooms and small studios for students, young entrepreneurs and young professionals. 10 recommendations to Amsterdam: 1. Commit to an ambitious vision for academic internationalisation; 2. Increase the number of English language programmes offered in the city; 3. Attract new higher education institutions; 4. Focus on IT bachelor education as top specialisation; 5. Develop a chain approach: from visitor to student to expat; 6. Benchmark Amsterdam s performance as a University Capital; 7. Market Amsterdam as a study destination; 8. Offer international students the prospect of work and entrepreneurship; 9. Make higher education a priority for city government; 10. Deregulate the private residential market for students.

12 A production of The Class of 2020 foundation Concept & production: Frank Uffen Text & editing: Wouter Onclin Research: The Class of 2020, StudentMarketing Design & concept: Bart Sasim, Jean-Paul Frans More information: The Class of 2020 is een denktank en platform gericht op studentenhuisvesting en hoger onderwijs in Europa. Door het ontwikkelen en delen van kennis willen wij de investeringscondities in studentenhuisvesting verbeteren en de markttransparantie vergroten. Wij verbinden partijen, organiseren events en publiceren onderzoek. Voor meer informatie zie NL/ Dit rapport bevat de conclusies van The Class of 2020 conferentie die plaatsvond op 13 november De conferentie is mogelijk gemaakt door de steun van onze partners en sponsors. Dit raport kan afwijken van de mening van de afzonderlijke partners en sponsers van de stichting The Class of EN/ This report contains the conclusions of The Class of 2020 conference that was held on November 13 th The Class of 2020 conference was made possible by the generous support of our partners and sponsors. This report does not necessarily reflect the opinion of individual partners and sponsors of The Class of 2020 foundation. Partners: Sponsors: Institutional Partners: Real Estate Media Partner: Education Media partner: Supporter: