Zoeken naar medische literatuur. Marianne van der Heijden Bureau Andromeda 19 januari 2006

Transcriptie

1 Zoeken naar medische literatuur Marianne van der Heijden Bureau Andromeda 19 januari 2006

2 Andromeda Advies bibliotheek en informatie Training en coaching Cursussen : zoekvaardigheid internet pubmed

3 Zoeken naar Known item exact antwoord te geven b.v. adres, exacte naam van een geneesmiddel Onderwerpsgericht geen exact antwoord mogelijk b.v. nieuwste data over toepassing van een middel

4 Zoektechniek: stappen 1. Probleemafbakening - PICO wat is de vraag 2. Opstellen Zoekstrategie welke informatiebron, formulering 3. Selecteren en Verwerken resultaten opvragen, beoordelen en verwerken 4. Proces evaluatie antwoord op de vraag gevonden?

5 1. Probleemafbakening Wat is de vraagstelling? Welke elementen kan ik daarin onderscheiden? PICO = patient, intervension, comparison, outcome - EBM-evaluatietechniek Hoe formuleer ik mijn zoekvraag? trefwoorden, taal, combinatie van woorden, synoniemen

6 2. Zoekstrategie Wat voor soort informatie zoek ik? literatuur, cijfers, bronpublicatie, overzicht, meningen, discussies Welke bronnen kan ik gebruiken? internet, encyclopedie, handboek, docentmedestudent, bibliotheek Welke hulpmiddelen gebruik ik daarbij? hoe verwerk ik links/verwijzingen, kan ik downloaden, kopieren, literatuur opvragen

7 3. Selectie Beoordeling gevonden informatie betrouwbaarheid, validiteit, accuratesse, datering, controleerbaar Match met zoekvraag Is het gevonden ook een antwoord op je vraag, ruis, duidelijke omissies Kan ik het toepassen mag/kan ik de informatie gebruiken, kan ik literatuur opvragen

8 4. Evaluatie Is dit een antwoord op de vraag? Moet de vraagstelling gezien de gevonden informatie worden bijgesteld? Heb je alle bronnen gebruikt en alle technieken toegepast? Zijn je formuleringen correct?

9 Zoekmethoden Sleutelpublicatie = uitgangspunt Sneeuwbalmethode forward chaining - citatie indexen backward chaining - voetnoten en referenties Serendipiteit omgeving - locatie - auteurs - organisatie associatief surfen

10 Literatuur zoeken Uitgangspunt: Digitale Bibliotheek Boeken: in bibliotheekcatalogi: Eigen catalogus, MD Consult Core collection Tijdschriftartikelen: Pubmed,OVID, Nederlandstalige artikelen in Picarta Zoeken levert bibliografische beschrijving Volgende stap is opvragen van de publicatie zelf (elektronisch of in fysieke vorm)

11 Bronnen 1. Handboeken / Naslag UptoDate / afz. Disciplines / Cochrane 2. Abstract/ inhoudsopgaven databases Pubmed, Picarta 3. Internet Google Scholar, Ingenta. Link via sleutelweb 4. Catalogi / bezits-database Eigen bibliotheek, Md Consult

12 1. Handboek / Naslag Afzonderlijke handboeken b.v. MD Consult Up to Date Systematisch overzicht stand van zaken Systematic reviews Cochrane

13 Voorbeeld hartfalen Zoeken naar een handboek: kijk dan in de MD Consult core collection (via digitale bibliotheek) Zoek naar overzicht haert failure in Up to date Volg link uit Ref (#92) naar Cochrane Volg link bij databases naar tijdschriftartikel uit tijdshcrift Circulation Zoek tijdschrift Circulation in Ovid via digitale bibliotheek

14

15

16 Systematic reviews zijn artikelen die ontstaan na een meta-analyse van bestaande artikelen. De primaire artikelen publiceren de resultaten van onderzoeken. Die onderzoeken worden geëvalueerd en in samenhang bestudeerd en beschreven in een systematisch overzichtsartikel. The Cochrane library

17 Cochrane Library

18 Kenmerken Cochrane Library Overzicht stand van zaken Beperkt van omvang Niet alle onderwerpen / deelonderwerpen Referenties

19 2. Abstract-database Titelsearch wetenschappelijke publicaties: 1. Pubmed 2. Picarta Daarna opsporen van daadwerkelijke publicatie

20 Full Text Bij sommige tijdschriften kunt u (vanuit bibliotheek of virtuele balie) rechtstreeks doorklikken naar full text Alleen vanuit AsZ-netwerk

21 Literatuurdatabases Referenties zijn nog niet de artikelen/boeken zelf. Link naar full text niet altijd mogelijk. Samengesteld door mensen, voorzien van metadata, d.w.z. indexen op onderwerp (trefwoorden) en ev. samenvatting (= abstract), d.w.z. taal van maker = taal van de database. Bibliotheekcatalogus = Nederlands, Pubmed = Engels. Grote bestanden vergen specifieke zoekmethoden (Pubmed > 12 miljoen ref.). Kleine bestanden (Cochrane) bevatten niet alle onderwerpen. Alle databases hanteren eigen zoekmethoden/ zoekschermen.

22 Kenmerken databases Basis en Advanced zoekschermen Opslaan van zoekgeschiedenis is zoeksets met mogelijkheid tot setmanipulatie Zoekmogelijkheid via gecontroleerde trefwoorden, thesaurustermen, subject headings Mogelijkheid tot verfijnen / beperken vanhet zoekresultaat

23 Wetenschappelijke artikelen Een artikel dat gepubliceerd is in een wetenschappelijk tijdschrift heeft een kwaliteitskeur ondergaan: het is nagekeken door een aantal deskundigen op het gebied, voordat het is vrijgegeven voor publicatie ( = peer reviewed). Pubmed / Psychinfo

24 Kenmerken Pubmed Medisch, ook veel dierexperimenteel Internationaal, maar toch Amerikaans tintje Mapping van termen naar gebruikte termen in indexen en verantwoording in Detailsscherm Standaard database voor eerste gebruik in de medische wereld

25

26 PUBMED PUBMED - MEDLINE - MEDLARS - INDEX MEDICUS bibliografisch bestand verwijst naar tijdschriftartikelen

27 PUBMED onderdeel ENTREZ Entrez databases van de NCBI NLM en NIH onderdeel NCBI Amerikaanse overheid [zwarte balk]

28 Zoekstrategie in Pubmed Deel uw zoekvraag op in componenten controleer zoekvraag met DETAILS Zoek per component zo veel mogelijk treffers in MesH (geindexeerd) en in tekstwoorden (voor premedline) Combineer sets Breng limits en andere zoekbeperkingen aan

29 Zoekbalken Databases op zwarte balk Zoekvenster Grijze balk voor nadere mogelijkheden

30 Display balk Standaard-presentatie is Summary.U kunt ook kiezen voor Abstract of Medline (veldoverzicht) Aantal treffers per pagina en sorteervolgorde kunt u aanpassen met Display Met Send To kunt u uitvoer maken naar tekst of Clipboard

31 Zijbalk Blauwe balk aan zijkant Toegang tot browsers Browsers = zoekmachines van Pubmed Hulp en Tutorial

32 Details Zoekvraag automatisch gemapped Kijk in Details Tussen vierkante haken veldaanduiding MeSH Terms en als Text Word

33 MeSH Medical Subject Headings Trefwoordensysteem NLM Trefwoorden = MeSH terms afzonderlijk en handmatig aan ieder artikel toegekend MeSH terms zijn hiërarchisch gerangschikt in een boomstructuur MesH is een aparte database

34 Heart Als onderdeel van het Cardiovascular System Lees Scope note, ev. Datum en let op boom MeSH heeft aparte boom voor fysiologie en aparte voor pathologie

35 Heart Diseases Onder Cardiovascular Diseases Zelf ook onderverdelingen Zoals Arrhytmia, Cardiomegaly, Cardiomyopathy etc Heart failure zelf ook weer onderverdelingen

36 Zoek op Heart + Heart Diseases Kies Heart in MeSH Database Kies Send to Search Box (with AND) Kies Haert Diseases in MeSH Database Kies Send to Search Box (with OR) Search PUBMED Kijk naar Details, Sla URL op in Favorieten

37 Cardiology

38 Explode Zoek in MeSH browser naar Heart Diseases Klik op de term voor een overzicht van de details, een scope note met uitleg over de term, subheadings en de boom Kies voor Detailed Display Klik op Do not explode

39 Aspect (subheadings) Via de MeSH browser kunt u ook aangeven welk aspect u belicht wilt zien Zoek op Heart failure, Congestive Kies voor de behandelings-aspecten (drug therapy, therapy) Kies voor Send to Searchbox en Search Pubmed

40 Subheadings als trefwoord Niet allemaal aangegeven, er zijn er meer Zoek in MesH op trends Maak een aparte set door trends naar Search Box te sturen en in Pubmed te zoeken Te combineren met andere zoeksets

41 History Grijze balk kies voor History Overzicht van zoekvragen genummerd #1, #2 Combineren van zoekresultaten is mogelijk Booleaanse operatoren AND, OR, NOT

42 Combineer

43 Limits Beperk uw zoekvraag Dierproeven uitsluiten Leeftijdcategorie aangeven Datum limiet, bijv. laatste jaar Publicatietype [NB gebruik voor meta-analyses liever geen limit, maar de clinical queries]

44 Indexen Bijvoorbeeld zoeken op auteursnaam Klik op Preview/Index in grijze balk Helemaal onderaan kiest u het veld Author

45 Zoek in veld Author met index

46 Journal browser / databases

47 Journals openen Klik onder LINKS Kies PUBMED En alle artikelen uit dat tijdschrift worden gezocht. Bijvoorbeeld ook alles uit Cochrane Systematic Reviews

48 Clinical Queries Zoekvraag kopiëren en via Clincal queries scherm invullen om systematic reviews, metaanalyses en clinical trials op te sporen. AND systematic[sb])

49

50 Zoekvraag bewaren volledige zoekvraag in zoekbalk Via Details - URL In de locatiebalk van uw browser Opslaan in Favorieten/ bookmarks Alleen op dezelfde computer Via My NCBI/Cubby Registreren (= gratis, maar registratie vereist) Op iedere plek en tijd is de zoekvraag te herhalen

51 My NCBI/Cubby

52 Tutorial

53 Kenmerken Picarta Gemeleerd bestand, bestaand uit boeken, inhoudsopgave tijdschriftartikelen e.d. Niet alles is op dezelfde manier geindexeerd Ook Nederlandstalig, ook boeken, ook videobanden etc. Leveranties mogelijk

54

55 Zoekstrategie Picarta Bij zoeken naar een boek is het mogelijk gebruik te maken van trefwoorden Anders zoeken in alle velden, en in alle talen combineren met OF Ook mogelijk te zoeken naar tijdschrift en dan alle afleveringen opvragen

56 Navigatie Via de groene balk kunt u de zoekgeschiedenis opvragen, de titellijst de boekgegevens en de beschikbaarheid

57 3. Internet =/= Bibliotheek Waarom is Internet niet om te zoeken? de selectie de meta-informatie het opsporen van informatie

58 Problemen met zoeken op Internet Niet alle informatie is op Internet te vinden Internetzoekmachines zoeken (meestal) niet in databases Kwaliteit van aangeboden informatie is sterk wisselend

59 Medische gidsen en zoekmachines MedHunt Medical World Search OMNI - browse -mesh Dutchess bladeren - 44 e.v.

60 Wetenschappelijke metazoekmachines Sumsearch zoekt in verschillende databases en Amerikaanse richtlijnen Google scholar zoekt op web en in databases Scirus zoekt op het web (niet in databases, Elsevier) Scopus (betaalde- dure- zoekmachine van Elsevier) zoekt naar tijdschriftliteratuur uit verschillende bronnen Ingenta Zoekt naar tijdschriftliteratuur uit verschillende bronnen (randgebied medisch)

61

62 Problemen met zoekmachines omvatten slechts een fractie van het totale WWW van het geïndexeerde deel wordt ongeveer eenderde van de te vinden sites ook daadwerkelijk gevonden de zoekresultaten zijn over langere tijd genomen inconsistent het duurt meestal maanden voordat een nieuwe site wordt geïndexeerd en nog langer voordat zogenoemde "dode" links verwijderd zijn

63 Kenmerken GOOGLE scholar Zoeken naar websites en in databases Veel resultaten vanuit Pubmed ter herkennen aan de bronvermelding : ncbi.nlm.nih.gov, maar niet altijd alles Onduidelijk wat de bronnen zijn

64

65 Indexen In het advanced search scherm kunt u Zoeken op plaatsing woorden Zoeken op auteur, publicatie en datum Er is geen onderwerpsindexering (thesaurus o.i.d.) omdat de publicaties uit verschillende bronnen gehaald worden. De volgorde van presentatie is op relevance, wat Google daaronder verstaat en hoe dat wordt uitgewerkt is onbekend

66 Advanced search

67 Resultaat Het resultaat van Google scholar is een lijst met de beschrijving van een publicatie en een link naar de bron. In veel gevallen is die link Pubmed of een inhoudsopgave van een tijdschriftsite.

68 Algemene Aanbeveling Lees de helpteksten over optimaal gebruik van de databases. Ben u bewust van mogelijke beperkingen van de database aangaande: bronnen, taal, land. Ben u bewust van de beperkingen van de indexen: taal, gecontroleerde indexen, handmatige indexering. Let op waar u bent in het programma, bij nieuwe zoekacties eerst Clear

69 Verder lezen Praktische handleiding PubMed /Marjan Loep e.a. Bohn, Stafleu Van Loghum ISBN Effectief zoeken van medische literatuur / S.T. Houweling e.a. Zwolle, ISBN User guides to the medical Literature / American Medical Assosciation