Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 7, tweede studiejaar Groep 8, eerste studiejaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 7, tweede studiejaar Groep 8, eerste studiejaar"

Transcriptie

1 Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist Groep 7, tweede studiejaar Groep 8, eerste studiejaar

2 Inhoud De Academie voor Overheidsjuristen... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel... 3 Het curriculum... 5 Onderwijsvormen, intervisie, toetsing en Eindopdracht... 7 Evaluaties en feedback... 8 De patroon... 9 De examencommissie... 9 Collegevrije perioden 2016/ De organisatie De staf van de academie Docenten, betrokken bij de opleiding Modules eerste en tweede semester (groep 8 ) Modules derde en vierde semester (groep 7) Keuzevakken

3 De Academie voor Overheidsjuristen De masteropleiding tot overheidsjurist De Academie voor Overheidsjuristen is in 2009 opgericht voor de werving, selectie en opleiding van recent afgestudeerde juristen. De geselecteerde trainees gaan in een juridische functie werken bij de Rijksoverheid, hetzij in de centrale juridische directie van een ministerie, hetzij in een beleidsdirectie, een toezichthoudende instelling of een uitvoerende dienst. De academie biedt naast deze opleiding ook cursussen en trainingen aan voor overheidsjuristen die al als zodanig binnen de Rijksoverheid werkzaam zijn. In deze studiegids staat alleen de masteropleiding tot overheidsjurist centraal. Meer informatie over de andere cursussen is te vinden op De Academie voor Wetgeving Al in 2001 is de zusteracademie, de Academie voor Wetgeving, opgericht. Die academie biedt ook een masteropleiding aan en verzorgt eveneens cursussen voor ambtenaren die al in dienst zijn van de Rijksoverheid. Daarbij richt zij zich primair op wetgevingsjuristen. Voor meer informatie, zie De Academie voor Overheidsjuristen wordt samen met de Academie voor Wetgeving beheerd door de Stichting Recht en Overheid. Externe contacten De academie heeft nauw contact met de Vereniging JuristenRijk, die is opgericht voor alle juristen die werkzaam zijn bij de rijksoverheid. Ook werkt zij samen met het Kenniscentrum Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Verder onderhoudt de academie goede banden met alle Nederlandse universiteiten die zich bezighouden met onderzoek op de vakgebieden die van belang zijn voor de opleiding en het werk van overheidsjuristen. De opleiding De opleiding wordt omgeschreven als een duale, post-universitaire masteropleiding tot overheidsjurist. Duaal betekent dat de trainees de opleiding combineren met werk. Postuniversitair betekent dat de trainees een universitaire studie rechten op masterniveau afgerond moeten hebben en gerechtigd moeten zijn tot het voeren van de titel meester of doctorandus in de rechten. De masteropleiding is gericht op het beroep van overheidsjurist en daarmee een professionele master in de termen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). De NVAO accrediteerde de opleiding in De student die de opleiding met goed gevolg afrondt, ontvangt de titel Master of Legal Affairs in Public Administration (LL.M.gov.). Het competentieprofiel Het doel van de opleiding is studenten de kennis, vaardigheden en attitude bij te brengen die nodig zijn voor het functioneren als overheidsjurist teneinde ten behoeve van de rijksoverheid kwalitatief goede juridische producten en adviezen tot stand te kunnen brengen en de Staat te kunnen vertegenwoordigen in procedures (artikel 2, eerste lid, van de Onderwijs- en examenregeling Academie voor Overheidsjuristen). De vraag is dan wat die kennis, vaardigheden en attitudes zijn die een overheidsjurist moet hebben om succesvol te zijn. Daarvoor is een competentieprofiel voor overheidsjurist opgesteld. Het competentieprofiel is de verzameling kerncompetenties van een overheidsjurist en geeft een beeld van de functie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen intern en extern functioneren. Intern houdt de situatie in dat men zelfstandig werkt dan wel met directe collega s, begeleiders en leidinggevenden van de eigen afdeling samenwerkt. Extern houdt de situatie in dat men in overleg is met ambtenaren van een andere afdeling of andere organisatie. De interne situatie is meer 3

4 juridisch gekleurd (de overheidsjurist), terwijl in de externe situatie een bredere rolopvatting speelt (de ambtenaar). Het profiel ziet er als volgt uit: Tabel 1: het competentieprofiel van de overheidsjurist Situatie Intern Extern Kerncompetentie Juridische professionaliteit Oplossingsgerichtheid Snel schakelen en snel schaken Creativiteit Beleid- en omgevinggevoelig Overtuigend verwoorden Flexibiliteit het kunnen toepassen van een brede juridische kennis en het tonen van belangstelling voor de diverse voor de overheid relevante rechtsgebieden in het algemeen en voor het recht van het specifieke beleidsterrein in het bijzonder het met anderen zoeken naar en vinden van manieren waarop problemen kunnen worden opgelost of vraagstukken op afdoende wijze kunnen worden behandeld het stellen van de juiste prioriteiten en het alert en zorgvuldig verrichten van verschillende taken die afwisselend en snel na elkaar om aandacht vragen alsmede het in korte tijd kunnen verwerken van informatie alsmede het onderkennen van de relevantie daarvan het bedenken en uitwerken van originele oplossingen voor problemen die de organisatie ontmoet en het bedenken en uitwerken van nieuwe ideeën en werkwijzen ter verbetering van de organisatie of het vakgebied gevoel hebben voor de keuzes en de prioritering binnen het beleid van de eigen organisatie en inzicht hebben in de beleidsomgeving en de belangen die daarin een rol spelen het mondeling en schriftelijk verwoorden van doelstellingen, problemen, opvattingen, keuzes en oplossingen en het helder formuleren van standpunten, waarin de juridische aspecten worden meegenomen op een wijze die juristen en niet-juristen overtuigt het verwerken van nieuwe gegevens in ingenomen standpunten en het openstaan voor nieuwe taken, opdrachten en kansen het onderkennen van juridisch relevante aspecten van een onderwerp en het kunnen toepassen van kennis van de rechtsgebieden waarmee de eigen organisatie in aanraking komt het geven van informatie over en suggesties voor de aanpak van vraagstukken op een effectieve wijze verschillende dossiers tegelijkertijd behandelen en verschillende personen juridisch tijdig van dienst zijn het buiten de gebruikelijke kaders zoeken van oplossingen en formuleren van reacties op door anderen aangedragen standpunten en stellingen het kunnen inschatten van kansen en risico s bij van een voorstel en het bij het oordeel kunnen betrekken van maatschappelijke en politieke uitgangspunten, ontwikkelingen, verbanden en achtergronden het verwoorden van duidelijke standpunten in een heldere betoog of een schrijfstijl op een wijze die juristen en niet-juristen overtuigt de eigen houding en opvattingen kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Het bestuur van de academie en de Deelnemersraad hebben het competentieprofiel geaccordeerd en de Curriculumcommissie aanvaardt het als uitgangspunt van de opleiding. Het is daarmee van 4

5 belang voor de selectie voor het traineeship en de invulling van het programma. Ook geeft het het streefdoel van de opleiding weer: wie de gehele opleiding gevolgd heeft, moet zich de in het profiel weergegeven competenties eigen gemaakt hebben. Dat wordt beoordeeld door toetsing van individuele modules en de Eindopdracht. Het curriculum De opleiding duurt twee jaar. Het eerste jaar is het basisjaar, waarin het gaat om de essentie, dat wil zeggen de onderwerpen die je moet beheers om als overheidsjurist te kunnen functioneren. Het tweede jaar is de het verdiepingsjaar. Daarin gaat het om de onderwerpen die van belang zijn om beter te worden in de functie van overheidsjurist. De onderwerpen zijn verdeeld over modules, die gegroepeerd zijn in vier clusters, als volgt: Tabel 2: het curriculum Cluster Democratie en rechtsstaat Basis Rollen en taken van overheidsjuristen Cluster Overheidsrecht Verantwoord besluiten Cluster EU en Internationaal recht Europees recht 1 Cluster Vaardigheden Presenteren Verdieping Staats- en bestuursrecht Politicologie en bestuur Recht vanuit sociaalwetenschappelijk gezichtspunt Behandeling van klachten en geschillen Regelgeving Rechtshandhaving en sanctionering Overheid en privaatrecht Werkbezoek buitenland en werkweek in Den Haag Europees recht 2 Internationaal recht en bestuur Schrijfvaardigheid 1 en 2 Adviseren Pleiten Onderhandelen Praktijkstage Mensenrechten Andere stage Keuze Rechtsfilosofie Effectiever regelgeven Wetgeving en rechtstoepassing Gemeente in de teugels Europees bestuursrecht Eindopdracht Telecommunicatierecht Cybersecurity Keuzemodules Met ingang van het studiejaar 2015/2016 bevat het opleidingsprogramma ruimte voor keuze uit een aantal modules. Een aantal van deze modules was voorheen (onderdeel) van het verplichte programma, andere zijn afkomstig uit het programma met cursussen die de academie in open inschrijving aanbiedt. Andere wetgevingsjuristen of overheidsjuristen dan trainees nemen daarom ook deel aan deze keuzemodules. Er moet voor (tenminste) 4 ec s aan keuzevakken worden gevolgd. Verderop in deze studiegids wordt uitgelegd wat precies de bedoeling is ten aanzien van de keuzevakken. Stages Gedurende de opleiding volgt de trainee overheidsjurist twee stages. De trainee werkt ten minste één maand bij een andere relevante overheidsinstantie (dat kan ook een orgaan zijn van de 5

6 decentrale of gedeconcentreerde overheid). Tevens is in de opleiding ruimte gereserveerd voor nog een stage van ten minste één maand. Dat kan een ruilstage zijn, wat wil zeggen dat hij of zij voor een maand van plaats verwisselt met een andere collega. Zo ziet iedere trainee ook hoe er op de andere deelnemende ministeries gewerkt wordt. De stage kan, in overleg met de opleidingscoördinator, ook anders worden ingevuld. Studiepunten en studie-uren Iedere geaccrediteerde masteropleiding moet minimaal 60 studiepunten beslaan. Deze studiepunten, of ec s, worden bepaald volgens het Europees Systeem voor de overdracht en de accumulatie van studiebelastingpunten (in het Engels: European Credit Transfer System). Eén ec staat voor 28 studie-uren, die ingevuld kunnen worden met contacturen en uren voor zelfstudie. De modules zijn verdeeld in contacturen en zelfstudie-uren. Contacturen zijn de uren dat de trainee op de academie moet zijn. Voor de bijeenkomsten geldt namelijk een aanwezigheidsverplichting. Tentamens die op de academie gemaakt moeten worden, worden ook aangemerkt als contacturen. Zelfstudie-uren betreffen de uren waarop men niet op de academie moet zijn, maar zelfstandig werkt aan de opleiding. Het gaat daarbij in het bijzonder om de voorbereiding van de bijeenkomsten en de tentamens alsmede het maken een opdracht die ter voorbereiding of afsluiting van een module moet worden gemaakt. Begeleiding door de patroon of begeleider op het werk kan ook onder de zelfstudie-uren vallen. In het onderstaande overzicht staan de modules vermeld met de daarbij behorende studiepunten en de ermee corresponderende studie-uren. Tabel 3a: Modules, studiepunten en studie-uren voor groep 7 1 Module ec s studie-uren Cluster Democratie en rechtsstaat: Burger en Overheid 3 84 Staatsrecht Politicologie en bestuur 2 56 Recht vanuit sociaal-wetenschappelijk gezichtspunt 2 56 Cluster Overheidsrecht: Awb vanuit overheidsperspectief Regelgeving 3 84 Rechtshandhaving en sanctionering 3 84 Overheid en privaatrecht Cluster EU en internationaal recht: Europees recht 1 en Internationaal recht en bestuur 2 56 Mensenrechten Werkbezoek en werkweek 3 84 Cluster Vaardigheden: Presenteren, Pleiten, Onderhandelen en Adviseren 3 84 Schrijfvaardigheid 1 en Intervisie 1 28 Praktijkstage en ruilstage 2 56 Eindopdracht Tussentotaal Keuzevakken: kies uit aanbod voor 4 ec s Eindtotaal Omdat er verschuivingen zijn in het programma voor groep 8, wordt hier de puntenverdeling voor beide groepen apart gegeven. 6

7 Tabel 3b: Modules, studiepunten en studie-uren voor groep 8 Module ec s studie-uren Cluster Democratie en rechtsstaat: Rollen en taken van overheidsjuristen 2 56 Staats- en bestuursrecht 3 84 Politicologie en bestuur 2 56 Recht vanuit sociaal-wetenschappelijk gezichtspunt 2 56 Cluster Overheidsrecht: Verantwoord besluiten 3 84 Behandeling van klachten en geschillen 3 84 Regelgeving 2 56 Rechtshandhaving en sanctionering 3 84 Overheid en privaatrecht Cluster EU en internationaal recht: Europees recht 1 en Internationaal recht en bestuur 2 56 Mensenrechten Werkbezoek en werkweek 3 84 Cluster Vaardigheden: Presenteren, Pleiten, Onderhandelen en Adviseren 3 84 Schrijfvaardigheid 1 en Intervisie 1 28 Praktijkstage en ruilstage 2 56 Eindopdracht Tussentotaal Keuzevakken: kies uit aanbod voor 4 ec s Eindtotaal Onderwijsvormen, intervisie, toetsing en Eindopdracht Onderwijsvormen De onderwijsvorm van de modules in het eerste jaar betreft voornamelijk de interactieve overdracht van kennis en het aanleren van vaardigheden. Er wordt uitgegaan van een basisniveau aan kennis voor de juridische vakken, zodat direct de verdieping kan worden gezocht en datgene kan worden gedoceerd, wat eigen is aan en belangrijk is voor het werken binnen de overheid. Ook wordt in het eerste jaar onderzocht wat de democratische rechtsstaat inhoudt om al vanaf het begin van de opleiding duidelijk te maken in welke context de trainees functioneren. Daarbij reflecteren zij op hun werk en de (ambtelijke en maatschappelijke) werkelijkheid. In het tweede jaar wordt de student geacht meer ervaring te hebben en in staat te zijn complexere materie te bevatten. Daarom wordt dan ook verwacht dat de trainee eigen werk meeneemt in de opleiding, nadenkt over het werk als overheidsjurist en zelfstandiger leert zich kennis en vaardigheden eigen te maken. In het tweede jaar zijn de meeste bijeenkomsten interactief en worden de trainees door de docenten aangesproken op een actieve, kritische en creatieve houding ten opzichte van de materie. Intervisie Het aanleren van kennis omtrent het werk van een overheidsjurist kan niet los worden gezien van het vergroten en verbeteren van de vaardigheden om het geleerde te benutten in de praktijk. Die kennis en vaardigheden zijn daarbij geen zaken die worden overgedragen van deskundigen op leerlingen. Zij worden tijdens de opleiding en het werk aangeboden en elke trainee is er zelf 7

8 verantwoordelijk voor om zich deze eigen te maken en daarmee het maximale te halen uit het traineeship. Om hierbij te helpen worden al jarenlang vaardigheidstrainingen gegeven. Daarnaast is er intervisie. Bij intervisie gaat het erom dat men elkaar ondersteunt en adviseert bij werkproblemen. Dat gebeurt in een groep van gelijken, waarbij in een gezamenlijk afgesproken structuur gereflecteerd wordt op die problemen, die van technische of persoonlijke aard kunnen zijn. Het doel van deze gesprekken is om tot inzichten en oplossingen te komen die benut kunnen worden op het werk. Het startpunt voor de intervisiebijeenkomsten is het assessmentrapport, dat is opgesteld tijdens de selectieprocedure, aangevuld met een ontwikkeladvies. Met behulp daarvan maakt iedere trainee een persoonlijk ontwikkelingsplan. Dat dient zowel om de focus te richten op de competenties die ontwikkeld moeten worden, als om de eigen verantwoordelijkheid van de trainee voor het leerproces vorm te geven. Tijdens de intervisiebijeenkomsten wordt immers bezien of de gewenste ontwikkeling plaatsvindt. Toetsing De wijze van toetsing wordt voor iedere module vastgesteld, lettend op de leerdoelen en inrichting van de desbetreffende module. In deze studiegids wordt aangegeven op welke wijze de modules worden getoetst. De verschillende toetsvormen zijn tentamens (beantwoording van schriftelijke of mondelinge vragen), schriftelijke of mondelinge opdrachten en actieve deelname aan werkbezoeken en trainingen. Bij de beoordeling van de tentamens en opdrachten wordt in ieder geval gekeken naar de juistheid van het antwoord, de opbouw van de argumentatie en de schriftelijke presentatie. Bij een aantal tentamens worden aanvullende of meer specifieke beoordelingscriteria toegepast. Deze worden dan vooraf meegedeeld. Trainees hebben recht op inzage in hun werk en de daarbij door de docent gegeven opmerkingen. Ook kunnen zij standaardantwoorden ontvangen en verzoeken om een nabespreking van het tentamen of de opdracht. Eindopdracht De opleiding wordt afgesloten met een uitgebreide Eindopdracht, een meesterproef waarmee de trainees kunnen laten zien dat zij zich ontwikkeld hebben tot overheidsjurist. Om deze meestersproef met een goed cijfer te kunnen afronden, wordt van de trainee een brede kennis en kunde en een grote inzet verlangd. Evaluaties en feedback Het opleidingsprogramma wordt op verschillende manieren achteraf beoordeeld en geëvalueerd. Allereerst zijn er de evaluaties, die na afloop van elke module door de trainees moeten worden ingevuld. Voor de academie is dat van groot belang, omdat de evaluatieresultaten gebruikt worden bij de continue verbetering van het opleidingsprogramma. Vragen van algemene aard en opmerkingen met betrekking tot de studie, de studielast of de programmering kunnen in het studentenoverleg aan de orde komen. Vier trainees (vertegenwoordigers voor elke groep trainees wetgevingsjuristen en overheidsjuristen één) spreken maandelijks met de programmamanager en de opleidingscoördinator. Voorafgaand aan elk overleg vraagt de opleidingscoördinator om de inbreng van de trainees. Aan het eind van het eerste opleidingsjaar vinden individuele gesprekken met de trainees plaats, waarin zij vrij (zonder verslaglegging) met de rector en de programmamanager kunnen spreken over de goede en minder goede kanten van de opleiding, de relatie met het werk, de organisatie en alle zaken die met de opleiding samenhangen. Met behulp van de inbreng van de trainees, de eigen bevindingen van de programmamanager en de opleidingscoördinator en van gesprekken met docenten en trainers worden ieder jaar verbeteringen in het programma voorgesteld. Deze voorstellen worden besproken met de kerndocenten en de 8

9 Curriculumcommissie. Aan de hand van hun opmerkingen en suggesties daarbij wordt het opleidingsprogramma voor het volgende jaar vorm gegeven. De patroon Bij de werkzaamheden binnen de organisatie waarbij de trainee werkt, ontvangt de trainee begeleiding van een patroon. Dat is een ervaren jurist die voor deze inhoudelijke begeleiding is geselecteerd. Soms treedt de patroon ook als mentor op, wat wil zeggen dat hij of zij de trainee wegwijs maakt binnen het departement en helpt bij het wennen aan werken in een ambtelijke organisatie. De omschakeling van het volgen van een universitaire studie naar het voltijds uitvoeren van nieuwe werkzaamheden is immers niet altijd gemakkelijk. Het is primair de verantwoordelijkheid van de trainee om de patroon in te lichten over de activiteiten bij de academie. Regelmatig contact tussen de trainee en de patroon is belangrijk, zeker in het eerste jaar van de opleiding. De academie organiseert ook twee keer per jaar een patroonsbijeenkomst waarin de patroons over recente ontwikkelingen worden geïnformeerd. In het contact tussen de academie en de werkgevers van de trainees is het uitgangspunt dat de rector een trainee beoordeelt op diens functioneren in het kader van de opleiding en de leidinggevende de trainee op diens functioneren tijdens het uitvoeren van werkzaamheden. Dat betekent ook dat eventuele problemen met het werk of de aanstelling niet door de academie of de rector kunnen worden opgelost, maar met de werkgever moeten worden besproken. Natuurlijk kunnen patroons en trainees met vragen en suggesties terecht bij de academie. De examencommissie De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een student voldoet aan de eindkwalificaties van de opleiding. In de Onderwijs- en examenregelingen van beide academies (OER AvW en OER AvO) zijn deze eindkwalificaties vastgesteld en door middel van toetsing van de afzonderlijke modules kan worden beoordeeld of de student aan die kwalificaties voldoet. Zodoende ondertekent de voorzitter van de examencommissie ook de cijferlijst die hoort bij het diploma. Daarnaast heeft de examencommissie de taak om de kwaliteit van tentamens en examens te waarborgen. Het waarborgen van de kwaliteit doet de examencommissie met name in het voortraject, door bijvoorbeeld: deskundige examinatoren aan te wijzen; checklists vast te stellen waarmee de toetscommissie (die daartoe is aangewezen door de examencommissie) de toetstechnische en inhoudelijke kwaliteit van toetsen controleert; het toetsbeleid van de academies vast te stellen. Ook beslist de examencommissie overeenkomstig de OER op eventuele bezwaren tegen de toetsuitslag. In het traject na de toetsafname heeft de examencommissie evenwel beperkte bevoegdheden. Het is aan de examinator om de uitslag van een toets vast te stellen en de examencommissie toetst deze afweging marginaal, waarbij de vraag gesteld wordt of de examinator in redelijkheid tot zijn beslissing heeft kun komen. De examencommissie kan alleen ingrijpen als de examinator bij de beoordeling evident onjuiste maatstaven heeft aangelegd. Ten slotte beslist de examencommissie op verzoeken om het verlenen van vrijstellingen. Een belangrijk uitgangspunt bij vrijstellingen is dat de academie ervan uitgaat dat een student aan alle verplichte onderdelen van de opleiding meedoet, ook als hij of zij in de bachelor- of masteropleiding bepaalde onderdelen al heeft gevolgd. Het hebben van een master Staats- en bestuursrecht ontslaat dus niet van de verplichting om de module Staats- en bestuursrecht te volgen. Op grond van de artikelen 23 OER AvW en 24 OER AvO worden vrijstellingen verleend als een student niet in staat is om aan een module deel te nemen of de toets af te leggen. De examencommissie toetst dan of de 9

10 kennis of vaardigheden die in de module overgedragen of getraind worden, bij de student aanwezig zijn. Collegevrije perioden 2016/2017 Herfstvakantie: 15 oktober t/m 23 oktober 2016 Kerstvakantie: 24 december 2016 t/m 8 januari 2017 Voorjaarsvakantie: 25 februari t/m 5 maart 2017 Goede vrijdag en Pasen: 14, 16 en 17 april 2017 Koningsdag: 27 april 2017 Meivakantie: 22 april t/m 30 april 2017 Hemelvaartsdag: 25 mei 2017 Pinksteren: 4 en 5 juni 2017 Zomervakantie: 8 juli t/m 20 augustus

11 De organisatie Deelnemersraad Examencommissie Bestuur Rector Opleidingscoördinatoren Programmamanagers Onderwijs- en Curriculum Commissie Kerndocenten en docenten Studentenoverleg Coördinator bedrijfsvoering Medewerkers opleidingen en communicatie Facility manager Office manager Het bestuur van de Academie voor Wetgeving bestaat uit mr. R.J.J.M. Pans, staatsraad in de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (voorzitter), prof. mr. W. den Ouden, hoogleraar Staatsen bestuursrecht en Dean van de Honours Academy van de Universiteit Leiden en mr. F.H.G. de Grave, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal en voorzitter van de Orde van Medisch Specialisten. De directeur WJZ van het ministerie van Veiligheid en Justitie, mr. drs. A.G. van Dijk, neemt namens de minister deel aan de beraadslagingen van het bestuur. De voorzitter van de Onderwijs- en Curriculumcommissie is adviserend lid van het bestuur. De directeuren Wetgeving en Juridische Zaken van de ministeries en de griffier van de Tweede Kamer vormen de Deelnemersraad. Deze raad adviseert over alle aangelegenheden van de Academie. Bovendien neemt de raad besluiten over een aantal onderwerpen. De raad wordt voorgezeten door de directeur WJZ van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De Onderwijs- en Curriculumcommissie adviseert de rector, de programmamanagers en de opleidingscoördinatoren over de opleidingen, met name over de aard en omvang van de vakgebieden en modules de programmering op hoofdlijnen, de inhoud van de modules, en de te benoemen kerndocenten. De voorzitter van de Onderwijs- en Opleidingscommissie is prof. mr. F.J. van Ommeren, hoogleraar Staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De kerndocenten zorgen, samen met de programmamanagers, voor een coherent programma met modules over de door hen beheerde onderwerpen. Zij adviseren ook over de in te schakelen docenten. De kerndocenten zijn: voor Staatsrecht en Bestuursrecht: prof. mr. S.E. Zijlstra, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, Vrije Universiteit te Amsterdam; voor Politiek en bestuur: prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar Nationale Politiek, Universiteit Leiden; 11

12 voor Wetgeving: prof. dr. W.J.M. Voermans, hoogleraar Staats- en bestuursrecht, Universiteit Leiden. De examencommissie bestaat uit de volgende leden: prof. dr. M. Kuijer, voorzitter, inhoudsdeskundige prof. mr. P.J.J. Zoontjens, extern lid, inhoudsdeskundige drs. E. Smeitz-Cohen, secretaris en lid mr. T. Witberg, adviserend lid dr. N.A. Florijn, adviserend lid De rector is het hoofd van de opleiding en geeft tevens als directeur leiding aan de staf. De programmamanagers dragen, samen met de kerndocenten, zorg voor de inhoudelijke kwaliteit van de opleidingen. De opleidingscoördinatoren verzorgen de organisatie van de opleidingen. Daarbij ondersteunt de medewerker opleidingen hen. De coördinator communicatie en werving is verantwoordelijk voor de communicatie over de academie en de werving van nieuwe trainees. De coördinator bedrijfsvoering, de office manager en de facility manager zorgen voor de organisatorische, secretariële en facilitaire ondersteuning. Het studentenoverleg bestaat uit vertegenwoordigers van de groepen studenten die door de programmamanager en opleidingscoördinator geïnformeerd worden over de opleiding. Zij bespreken maandelijks de gang van zaken tijdens de opleiding en brengen advies uit over alle aangelegenheden van de opleiding. 12

13 De staf van de academie Rector prof. mr. Bert Niemeijer t Programmamanagers dr. Nico Florijn t prof. dr. Pauline Westerman t mr. Tineke Witberg t dr. mr. Monique Wesselink t e e.niemeijer@acjur.nl e n.florijn@acjur.nl e p.westerman@acjur.nl e t.witberg@acjur.nl e m.wesselink@acjur.nl Opleidingscoördinatoren drs. Alice Kieboom, overheidsjuristen en wetgevingsjuristen t e a.kieboom@acjur.nl Barbara van der Kleij, trainees wetgevingsjuristen t e b.vanderkleij@acjur.nl drs. Esther Smeitz-Cohen, adviseur opleiding en selectie, en secretaris examencommissie t e e.smeitz@acjur.nl Coördinator bedrijfsvoering en financiën mr. Liesbeth Heessels t e l.heessels@acjur.nl Medewerkers opleidingen mr. Rinus Cost, medewerker opleidingen t e r.cost@acjur.nl Lydia Dijkhuizen, medewerker opleidingen en communicatie t e l.dijkhuizen@acjur.nl Esther Ruigrok van de Werve, medewerker opleidingen en directiesecretaresse t e e.ruigrok@acjur.nl Coördinator officemanagement Karen van der Els t Coördinatoren facility management Richard Parlevliet & Herjan Treurniet t e k.vanderels@acjur.nl e facilitair@acjur.nl 13

14 Docenten, betrokken bij de opleiding prof. mr. dr. A.B. Blomberg, bijzonder hoogleraar Rechtshandhaving, Erasmus Universiteit Rotterdam en advocaat/partner, ngnb advocaten mr. H.J. Boerma, wetgevingsjurist/adviseur wetgevingskwaliteit, Ministerie van Financiën mr. dr. A. van den Brink, universitair Hoofddocent aan de Universiteit Utrecht en directeur van het Europa Instituut dr. C.M. Brölmann, universitair hoofddocent Internationaal recht, Universiteit van Amsterdam mr. drs. M.H. Broodman, senior juridisch specialist, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties prof. mr. dr. H.E. Bröring, hoogleraar Integrale rechtsbeoefening, Rijksuniversiteit Groningen prof.mr. P.J.J. van Buuren, staatsraad, Raad van State mr. L.J. Clement, clustercoördinator medisch-ethische wetgeving, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mr. B.J. Drijber, advocaat Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn mr. P.M. van den Eijnden, senior juridisch specialist, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mr. P.J. van der Flier, voormalig hoofd sector Juridische Zaken en juridisch adviseur ministerie van Veiligheid en Justitie dr. N.A. Florijn, programmamanager, Academie voor Wetgeving mr. J.P. Heinrich, senior advocaat, Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn prof. dr. J.J.M. van Holsteyn, bijzonder hoogleraar Kiezersonderzoek, Universiteit Leiden prof. dr. J.C. Kennedy, hoogleraar Nederlandse geschiedenis, Universiteit van Amsterdam prof. mr. dr. B.F. Keulen, hoogleraar straf- en strafprocesrecht, universiteit Groningen mr. D.R.P. de Kok, coördinerend jurist, Ministerie van Economische Zaken prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar Politicologie, Universiteit Leiden mr. J.H. van Kreveld, voormalig staatsraad, Raad van State prof.dr. E. Lijnzaad, bijzonder hoogleraar Internationaal recht, Universiteit Maastricht, en hoofd afdeling Internationaal recht, ministerie van Buitenlandse Zaken prof. mr. drs. M.L.P. Loenen, hoogleraar Mensenrechten en Diversiteit, universiteit Leiden mr. dr. J. Luijendijk, raadadviseur, ministerie van Algemene Zaken prof. mr. dr. A.J.C. de Moor-van Vugt, hoogleraar Staats- en bestuursrecht, Universiteit van Amsterdam prof. mr. B.E.P. Myjer, bijzonder hoogleraar Rechten van de Mens Vrije Universiteit, voormalig rechter, Europees Hof voor de Rechten van de Mens dr. P. Nieuwenburg, universitair hoofddocent politieke filosofie, Universiteit Leiden en directeur, Centre for Political Philosophy mr. J.M. Palm, adviseur mensenrechten bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie mr. H.F.Th. Pennarts, advocaat Ploum Lodder Princen en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. prof. dr. J. Renkema, hoogleraar Tekstwetenschap, Universiteit van Tilburg prof. mr. M.W. Scheltema, partner/advocaat Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn en hoogleraar handhavingkwesties in het privaatrecht, Erasmus Universiteit Rotterdam prof. mr. A.E. Schilder, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, Vrije Universiteit Amsterdam prof. dr. L.A.J. Senden, hoogleraar Europees recht, Universiteit Utrecht mr. A. Siemons, advocaat/partner, Wieringa advocaten te Amsterdam mr. P.J. Stolk, hoofd afdeling juridisch adviseur, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties drs. E.J.R. Swaving, zelfstandig communicatie adviseur dr. R.K. Tromble, universitair docent politieke communicatie prof. mr. G.A. van der Veen, advocaat/partner AKD Prinsen van Wijmen en bijzonder hoogleraar Milieurecht, universiteit Groningen 14

15 prof. mr. L.F.M. Verhey, staatsraad en bijzonder hoogleraar Constitutioneel recht, Universiteit Leiden mr. M.C. de Voogd, adviseur en partner, KokxDeVoogd dr. S.A. de Vries, universitair hoofddocent Europees Recht, Europa Instituut, Universiteit Utrecht mr. dr. D.W.M. Wenders, senior juridisch adviseur, ministerie van Veiligheid en Justitie prof. dr. P.C. Westerman, hoogleraar Rechtsfilosofie, Rijksuniversiteit Groningen en programmamanager, Academie voor Wetgeving prof. dr. H.B. Winter, bijzonder hoogleraar Toezicht, Rijksuniversiteit Groningen M. van der Zande, docent/staffunctionaris, Hogeschool Utrecht en docent/adviseur, Nederlandse Orde van Advocaten en zelfstandig communicatietrainer prof. mr. S.E. Zijlstra, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, Vrije Universiteit Amsterdam mr. R.F.B. van Zutphen, substituut Nationale Ombudsman prof. mr. dr. G.J. Zwenne, partner Brinkhof Advocaten, hoogleraar Recht en de Informatiemaatschappij, Universiteit Leiden 15

16 Modules in de opleiding tot overheidsjurist, groep 8 ec s studie contacturen zelfstudie Eerste semester (najaar 2016): uren uren Rollen en taken van overheidsjuristen Verantwoord besluiten Regelgeving Politicologie en bestuur Staats- en bestuursrecht I Presenteren 0, Juridisch schrijven Tussentotaal 14, Tweede semester (voorjaar 2017): Behandeling van klachten en geschillen Overheid en privaatrecht* Europees recht Werkbezoek Berlijn Nota s schrijven Onderhandelen Adviseren 0, Pleiten Intervisie 0, Tussentotaal 14, Derde semester (najaar 2017): Rechtshandhaving en sanctionering Europees recht Intervisie 0, Internationaal recht en bestuur Tussentotaal 7, Vierde semester (voorjaar 2018): Recht vanuit soc.-wet. gezichtspunt Mensenrechten Werkweek: De EU in Den Haag Intervisie 0, Eindopdracht Tussentotaal 18, Stages en keuzevakken Praktijkstage en andere stage Keuzevakken Totaal

17 Eerste semester 1. Rollen en taken van overheidsjuristen in vogelvlucht De Rijksoverheid is belast met een veelheid aan taken en verantwoordelijkheden. En omdat eigenlijk al het handelen van de overheid genormeerd is door het recht, moet er bij de overheid adequate kennis voorhanden zijn over het toepasselijke recht. En die kennis moet ook zo efficiënt en effectief mogelijk worden ingezet. Hoe zorgen we daarvoor? Het maakt nogal verschil of je werkzaam bent bij een overheidsinstelling die op één rechtsgebied hoog gespecialiseerd werk verricht (denk bijvoorbeeld aan de IND of de ACM) of bij een centrale juridische afdeling van een ministerie, waar zich de meest uiteenlopende vragen met een juridische component kunnen voordoen. In de praktijk zien we veel mengvormen van deze twee uitersten. In dit introductieprogramma voor de overheidsjuristen krijg je inzicht in de organisatie van de Rijksoverheid en de plaats van de overheidsjuristen daarbij. We bespreken de diverse rollen die van overheidsjuristen worden verwacht en de taken en rechtsgebieden die daarbij aan de orde kunnen komen. Daarbij gaan we in op de meest voorkomende werkzaamheden waarmee overheidsjuristen worden belast, maar we leggen steeds een verband met jouw éigen plaats in de organisatie en jouw éigen werkpakket. De werkvorm is interactief en van iedereen wordt vanzelfsprekend een actieve inbreng verwacht. We bespreken vragen en dilemma s die aan de praktijk zijn ontleend en we bekijken hoe je die het best kunt aanpakken. Daarbij maken we ook gebruik van voorbeelden die door zittende overheidsjuristen worden aangedragen en eventueel besproken. Leerdoelen De studenten hebben een globaal inzicht in de wijze waarop de Rijksoverheid is georganiseerd en in hun eigen plaats in die organisatie. Zij hebben inzicht in de diversiteit van taken en werkzaamheden die door overheidsjuristen worden verricht. Zij hebben een eerste inzicht in de rollen die overheidsjuristen vervullen en in de attitudes die daarbij behulpzaam kunnen zijn. Zij hebben kennis gemaakt met de instrumenten die voor overheidsjuristen ter beschikking staan en zij weten hoe zij daarin de weg kunnen zoeken. Zij hebben kennis gemaakt met een aantal rechtsgebieden waarop overheidsjuristen veelal worden ingezet. Tenslotte hebben de studenten ook onderling een beeld gekregen van de plaats waar iedereen werkt en van de uiteenlopende werkzaamheden die worden verricht. Programma Sessie 1: Sessie 2: Introductie: de organisatie van de rijksoverheid en de organisatie van de eigen werkplek; introductie op het gebruik van het Instrumentarium voor overheidsjuristen ; bespreking van een casus mr. P.J. van der Flier en drs. D. de Groot (KCWJ) 6 september 2016, van 9.30 tot uur De taken van de overheidsjurist: hoe ziet een werkdag eruit? Wat doet een overheidsjurist, en wat zou hij of zij moeten of kunnen doen? mr. P.J. van der Flier en eventueel andere docent(en) 6 september 2016, van tot uur 17

18 Sessie 3 en 4: Behandeling van een aantal casusposities uit de algemene praktijk van overheidsjuristen: algemeen bestuursrecht, openbaarheid van bestuur, gegevensuitwisseling, aansprakelijkstelling, staatsrecht e.a. mr. P.J. van der Flier en eventueel andere docent(en) 9 september 2016, van 9.30 tot uur (lunchpauze van tot uur) Sessies 5 en 6: Terugblik met feedback en vervolg mr. P.J. van der Flier 30 september 2016 van 9.30 tot uur. Toets De beoordeling vindt plaats op basis van actieve participatie tijdens de training. 18

19 2. Verantwoord besluiten Bestuursorganen nemen besluiten om wettelijke regels toe te passen in individuele gevallen. In deze module wordt inzicht gegeven in alle aspecten die van belang zijn om als overheidsjurist verantwoorde besluitvorming voor te bereiden. Allereerst wordt het bestuursrecht in vogelvlucht behandeld, waarna meer in detail wordt gekeken naar hoofdstuk 3 en titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht. Er is daarbij veel aandacht voor de jurisprudentie, onder andere ten aanzien het begrip belanghebbende en de ontvankelijkheid. Onderwerpen die aan bod komen zijn, onder meer: wat zijn besluiten eigenlijk? wie doen een aanvraag tot een besluit, tot wie richten besluiten zich en wie worden er verder door geraakt? welke procedures moeten worden gevolgd om tot een besluit te komen? hoe zit het met de bevoegdheid om besluiten te nemen, en hoe wordt het optreden van het bestuur wettelijk ingekaderd? Daarnaast gaat het in deze module om enkele belangrijke soorten besluiten die veel beginnende overheidsjuristen moeten voorbereiden, namelijk Wob-beschikkingen en subsidiebesluiten. Ook wordt ingegaan op een belangrijk onderwerp dat vaak speelt bij besluitvorming, namelijk de gegevensuitwisseling tussen bestuursorganen, die nodig is om op zorgvuldige wijze te besluiten, maar die geen onnodige inbreuk mag maken op de privacy van de betrokkenen. Leerdoelen De studenten kennen de hoofdlijnen en de belangrijkste begrippen van de Algemene wet bestuursrecht en kunnen deze kennis toepassen bij de zorgvuldige voorbereiding van besluiten; zij kennen de Wet openbaarheid van bestuur en de regelgeving ten aanzien van subsidies en zijn in staat besluiten op deze terreinen voor te bereiden; zij zijn vertrouwd met de Europese en Nederlandse regelgeving ten aanzien van privacy en gegevensuitwisseling en weten hoe zij de naleving daarvan kunnen waarborgen; zij zijn in staat een helder en bondig geformuleerd besluit te schrijven, waarbij zij aan de formele vereisten voldoen en zij zich in het bijzonder richten op nauwkeurigheid en zorgvuldigheid, wat mede inhoudt het kunnen onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Programma Sessie 1: Sessie 2: Sessie 3: Sessie 4: Sessie 5: Sessie 6: Sessie 7 en 8: Algemene wet bestuursrecht: structuur en begrippen mr. J.P. Heinrich 14 september 2016, van 9.30 tot uur Belanghebbenden mr. L. van Leusden 14 september 2016, van tot uur Procedure voor het nemen van besluiten mr. J.P. Heinrich 21 september 2016, van 9.30 tot uur Openbaarheid van bestuur mr. drs. M.H. Broodman 30 september 2016, van 9.30 tot uur Bevoegdheid om te besluiten mr. M.C. de Voogd 30 september 2016, van tot uur Normering van bestuurshandelen en algemene beginselen van behoorlijk bestuur mr. H.F.Th. Pennarts 5 oktober 2016, van 9.30 tot uur Subsidiëring mr. H.F.Th. Pennarts 19

20 Sessie 9: 7 oktober 2016, van 9.30 tot uur (lunchpauze van tot uur) Privacy en uitwisseling van gegevens prof. mr. dr. G.J. Zwenne 12 oktober 2016, van 9.30 tot uur Toets: een opdracht over het maken van een besluit, inleverdatum in overleg met docent. 20

21 3. Staats- en bestuursrecht Deze module wordt samen met groep 16 WJ gevolgd In deze module gaat het over de democratische gelegitimeerde en binnen de rechtsstaat functionerende overheidsorganen. Aan de orde komen de organisatie van de overheid, inclusief decentralisatie, het legaliteitsbeginsel, de Grondwet met inbegrip van de eisen die voortvloeien uit de grondrechten en het toezicht en de controle op (zelfstandige) bestuursorganen. Ook wordt aandacht besteed aan het Koninkrijksrecht en de staatkundige verhoudingen ten aanzien van Curaçao, St. Maarten en Aruba, alsmede de BES-eilanden. Ten slotte wordt er een werkbezoek gebracht aan de beide Kamers der Staten-Generaal. Leerdoelen Studenten kunnen uiteenzetten hoe de bestuursorganen op rijksniveau georganiseerd zijn, welke beginselen van belang zijn voor hun onderlinge taakverdeling en welke politieke en juridische regels van toepassing zijn op hun functioneren; zij hebben inzicht in politieke besluitvorming, mede in het licht van de Nederlandse en Europese constitutionele verhoudingen; zij kennen de verschillende door de overheid gebruikte rechtsvormen en de verhoudingen tussen de mede-overheden en de landen binnen het Koninkrijk en zij kunnen deze kennis in hun werk toepassen; daarbij tonen zij een kritische houding ten opzichte van de politieke besluitvorming, die zij analyseren in relatie tot de beginselen van de democratische rechtstaat en de constitutie. Programma Sessie 1: Sessie 2: Sessie 3: Sessie 4: Sessie 5: Sessie 6: Sessie 7: Sessie 8: Democratische rechtsstaat en legaliteitsbeginsel prof. mr. S.E. Zijlstra 14 oktober 2016, van 9.30 tot uur Grondwet, legaliteitsbeginsel en grondrechten prof. mr. A.E. Schilder 14 oktober 2016, van tot uur Organisatie van de overheid I prof. mr. S.E. Zijlstra 28 oktober 2016, van 9.30 tot uur Organisatie van de overheid II prof. mr. S.E. Zijlstra 28 oktober 2016, van tot uur Organisatie van de overheid III (alleen WJ) prof. mr. S.E. Zijlstra 4 november 2016, van 9.30 tot uur Oefensessie: werken met staatsrecht (alleen WJ) prof. mr. S.E. Zijlstra 4 november 2016, van tot uur Koninkrijksrecht prof. mr. L.F.M. Verhey 10 november 2016, van 9.30 tot uur Nabespreking tentamen en module prof. mr. S.E. Zijlstra 13 januari 2017, van tot uur Toets De module wordt afgesloten met een tentamen (open boek) op 30 november 2016, van 9.30 tot uur 21

22 4. Politicologie en bestuur Deze module wordt samen met groep 16 WJ gevolgd In deze module gaat het over de politieke en bestuurlijke context waarbinnen de wetgevingsjurist of overheidsjurist functioneert. Daarbij komen allereerst de instellingen en de hoofdrolspelers op het politieke terrein aan de orde, in het bijzonder de werking van de regering en het parlement in hun onderlinge verhoudingen. Ook wordt aandacht besteed aan de ministeriële verantwoordelijkheid en de betekenis daarvan voor ambtelijke verhoudingen. Verder wordt de rol van de media ten opzichte van politiek en bestuur belicht. In twee sessies wordt bovendien getoond wat de gevolgen zijn van de politieke en bestuurlijke context voor de cultuur van de Nederlandse overheid, en voor de Nederlandse democratische rechtsstaat. Leerdoelen Studenten kennen de politieke en bestuurlijke omgeving waarin zij werken en zijn in staat hun gedrag tegenover andere juristen, ambtenaren, politici en de personen buiten de overheid te bepalen; Zij zijn in staat het beleid van de Nederlandse regering ten aanzien van recht en wetgeving in verband te brengen met actuele maatschappelijke en politieke opvattingen over de democratische rechtsstaat; Zij weten hoe politieke en bestuurlijke instellingen discussies over maatschappelijke onderwerpen organiseren en hoe deze over oplossingen daarvoor onderhandelen; Zij zijn in staat politieke standpunten te beargumenteren; Daarbij zijn zij in het bijzonder nieuwsgierig naar de politieke context waarin zij hun werk doen. Programma Sessie 1: Sessie 2: Sessie 3: Sessie 4: Sessie 5: Sessie 6: Sessie 7: Politieke cultuur en dilemma's voor (juridische) ambtenaren - inleiding prof. dr. R.A. Koole 7 december 2016, van 9.30 tot uur Politieke partij of niet? prof. dr. R.A. Koole 7 december 2016, van tot uur Verkiezingen of regeren? Veranderend kiesgedrag en de stabiliteit van regeringen prof. dr. J.J.M. van Holsteyn 9 december 2016, van 9.30 tot uur Democratie of rechtsstaat? De inherente spanning van een democratische rechtsstaat dr. P. Nieuwenburg 14 december 2016, van 9.30 tot uur Polderen of majoritarian democracy? Politiek-bestuurlijke overleg cultuur prof. dr. J. Kennedy 14 december 2016, van tot uur Gehoorzaamheid of professionaliteit? Politiek-ambtelijke verhoudingen en ministeriële verantwoordelijkheid prof. mr. L.F.M. Verhey 15 december 2016, van 9.30 tot uur Huwelijk of oorlog? De relatie tussen media en politiek (het college is in het Engels) dr. R.K. Tromble 16 december 2016, van tot uur 22

23 Sessie 8: Bezoek aan de Eerste Kamer der Staten-Generaal 15 november 2016, van 9.30 tot uur Toets De module wordt afgesloten met een opdracht die moet worden ingeleverd voor 16 januari 2017, uur. 23

24 5. Regelgeving Regelgeving, zowel in formele als materiële zin, staat in de module centraal. Er is veel aandacht voor de technische kant van het maken van regelingen, zoals de vormgeving, indeling en structuur, maar ook voor de procedures en de praktische toepassing van de Aanwijzingen voor de regelgeving. De ministeriële regeling - een beleidsinstrument bij uitstek wordt besproken, alsmede de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid ervan en de toelichting erbij. Ten slotte komen de beleidsregels aan de orde als instrument om de uitvoering van een bestuursbevoegdheid te structureren. In deze module is er ruimte voor praktijkoefeningen. Leerdoelen De studenten zijn in staat ministeriële regelingen en beleidsregels met de daarbij behorende toelichtingen helder, bondig en consistent te schrijven; zij kunnen regelingen ontwerpen die uitvoerbaar en handhaafbaar zijn; zij kunnen deze kennis en vaardigheid toepassen en overbrengen aan anderen in de samenwerking met hen tijdens het schrijven aan regelgeving; daarbij richten zij zich in het bijzonder op accuratesse en zorgvuldigheid, wat mede inhoudt het kunnen onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Programma Sessie 1: Wetgeving, vorm en procedure dr. N.A. Florijn 31 oktober 2016, van 9.30 tot uur Sessies 2 en3: Beleidsregels mr. J.H. van Kreveld Sessie 4: Sessie 5: Sessie 6: Sessie 7: Sessie 8: 11 november 2016, van 9.30 tot uur Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van regelingen mr. D.R.P. de Kok 16 november 2016, van 9.30 tot uur Vormgeving, indeling en structuur van ministeriële regelingen I mr. H.J. Boerma 16 november 2016, van tot uur Redigeren van een toelichting mr. D.R.P. de Kok 18 november 2016, van 9.30 tot uur Vormgeving, indeling en structuur van ministeriële regelingen II mr. H.J. Boerma 23 november 2016, van tot uur Oefensessie (+ uitdelen opdracht) mr. H.J. Boerma 2 december 2016, van tot uur Toets De module wordt afgesloten met de opdracht een regeling met toelichting te schrijven. Deze moet worden ingeleverd voor 9 januari 2017, voor uur. 24

25 6. Presenteren Deze training wordt samen met groep 16 WJ gevolgd In deze module leert men hoe van een tekst een presentatie gemaakt kan worden. De training zet in op het belang van de boodschap, de structuur en relevante stijlkenmerken als ook op het adresseren van een gehoor. Primair gaat het om het presenteren van informatie aan al dan niet deskundige collega s of externen. Juristen hebben er belang bij dat hun advies of ander juridisch product op een voor anderen begrijpelijke wijze wordt overgebracht, waarbij keuzes en mogelijk alternatieven duidelijk naar voren komen. In de training komt zowel de verbale als de non-verbale kant van het presenteren aan de orde. Aspecten van de houding, stem, gezicht en het managen van zenuwen worden getraind. Leerdoelen Studenten beheersen de Nederlandse taal terdege en kunnen aangeven hoe een presentatie kan worden opgebouwd; Zij kunnen op effectieve en aansprekende wijze presentaties houden, niet alleen over specifieke wetgevingsprojecten, maar ook over meer algemene onderwerpen; Daarbij benaderen zij de vaardigheid vanuit een communicatieve instelling. Programma Groep A, 2 dagen: 19 en 20 september 2016, van 9.30 tot uur Groep B, 2 dagen: 22 en 23 september 2016, van 9.30 tot uur (lunchpauze van tot uur) Zie voor de indeling in groepen agenda-item Outlook. De docent is drs. E.J.R. Swaving. Toets De beoordeling vindt plaats op basis van actieve participatie tijdens de training. 25

26 7. Juridisch schrijven Deze module wordt deels samen met groep 16 WJ gevolgd Schrijven maakt een belangrijk deel uit van het werk van overheidsjuristen. Het blijft, ook voor ervaren schrijvers, lastig om een tekst goed te structureren en de informatie erin op een toegankelijke wijze te formuleren. In deze module wordt het structureren en formuleren van adviezen, nota s, toelichtingen bij regelingen getraind. Ook wordt aandacht besteed aan de redactionele vaardigheden. Voorafgaand aan de eerste sessie zal een schrijfopdracht moeten worden gemaakt en ingeleverd. De docent zal hierop feedback geven. Ook tijdens deze praktijksessie zal een schrijfopdracht moeten worden gemaakt. Leerdoelen De studenten beheersen de Nederlandse taal terdege en kunnen aangeven hoe officiële teksten worden gestructureerd en geformuleerd; zij kunnen begrijpelijke officiële teksten zowel specifiek juridische producten als meer algemeen ambtelijke schrijven; daarbij zijn zij erop gespitst fouten in hun teksten te voorkomen. Programma Sessie 1: Sessie 2: Inleiding (samen met groep 16 WJ) 2 november 2016, van tot uur Training 21 november 2016, van tot uur De docent is prof. dr. J. Renkema. Toets De beoordeling vindt plaats op basis van actieve participatie tijdens de training. 26

27 Tweede Semester 1. Overheid en privaatrecht Deze module wordt samen met groep 7 OJ gevolgd In bepaalde gevallen neemt de overheid op voet van gelijkheid met de burgers aan het rechtsverkeer deel. Soms is dat omdat de overheid als private partij optreedt, soms doet zij dit op grond van een weloverwogen keuze om een publieke doelstelling te verwezenlijken. Tijdens deze module wordt gekeken wanneer deze privaatrechtelijke weg juridisch houdbaar is. Ook worden de kenmerken, vereisten en mogelijkheden van een overheidscontract, een convenant en een aanbesteding bezien. Overheidsjuristen komen ook in aanraking met het privaatrecht als het gaat om de aansprakelijkheidstelling voor schade die het gevolg is van rechtmatig of onrechtmatig handelen of nalaten door een bestuursorgaan. In deze module wordt zowel gekeken naar de materiële kanten (in welke gevallen is de Staat aansprakelijk) als naar de procedurele kanten van het (bestuursrechtelijk) schadevergoedingsrecht. Leerdoelen De trainees weten wanneer en op welke wijze een overheidscontract en een convenant opgesteld worden en kunnen deze kennis toepassen; zij weten in welke gevallen een opdracht moet worden aanbesteed en welke aanbestedingsprocedure kan of moet worden gevolgd; de trainees herkennen een aansprakelijkstelling en weten hoe hierover procedureel en inhoudelijk te adviseren; zij kennen de vereisten en grondslagen voor onrechtmatig handelen van de overheid en van nadeelcompensatie en kunnen daarnaar handelen. Programma Sessie 1: Sessie 2: Sessie 3: Overheidscontracten mr. drs. H. Doornhof 18 januari 2017, van 9.30 tot uur Standaardcontracten mr. P.P. Reimer 18 januari 2017, tot uur Convenanten in de praktijk mr. M.R. Birnage 25 januari 2017, van 9.30 tot uur Sessies 4 en 5: Hoofdlijnen van het aanbestedingsrecht prof. mr. dr. H.D. van Romburgh Sessie 6: Sessie 7: Sessie 8: Sessie 9 : 27 januari 2017, van 9.30 tot uur (lunchpauze van tot uur) Privaatrechtelijke handhaving dr. G.A. van der Veen 1 februari 2017, van 9.30 tot uur Overheidsaansprakelijkheid theorie prof. mr. M.W. Scheltema 1 februari 2017, van tot uur Overheidsaansprakelijkheid nadeelcompensatie mr. dr. M.K.G. Tjepkema 13 februari 2017, van 9.30 tot uur Overheidsaansprakelijkheid, oefencasus en uitdelen opdracht mr. J.H.A. van der Grinten 13 februari 2017, van tot uur 27

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 8, tweede studiejaar Groep 9, eerste studiejaar

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 8, tweede studiejaar Groep 9, eerste studiejaar Studiegids 2017-2018 masteropleiding tot overheidsjurist Groep 8, tweede studiejaar Groep 9, eerste studiejaar Inhoud De Academie voor Overheidsjuristen... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel...

Nadere informatie

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 9, tweede studiejaar Groep 10, eerste studiejaar

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 9, tweede studiejaar Groep 10, eerste studiejaar Studiegids 2018-2019 masteropleiding tot overheidsjurist Groep 9, tweede studiejaar Groep 10, eerste studiejaar Inhoud De Academie voor Overheidsjuristen... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel...

Nadere informatie

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 8, tweede studiejaar

Studiegids masteropleiding tot overheidsjurist. Groep 8, tweede studiejaar Studiegids 2017-2018 masteropleiding tot overheidsjurist Groep 8, tweede studiejaar Inhoud De Academie voor Overheidsjuristen... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel... 3 Het curriculum... 5 Onderwijsvormen,

Nadere informatie

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 15, tweede studiejaar Groep 16, eerste studiejaar

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 15, tweede studiejaar Groep 16, eerste studiejaar Studiegids 2016-2017 masteropleiding tot wetgevingsjurist Groep 15, tweede studiejaar Groep 16, eerste studiejaar Inhoud De Academie voor Wetgeving... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel... 3 Het

Nadere informatie

Studiegids 2014-2015. Masteropleiding tot overheidsjurist

Studiegids 2014-2015. Masteropleiding tot overheidsjurist Studiegids 2014-2015 Masteropleiding tot overheidsjurist Inhoud De Academie voor Overheidsjuristen De organisatie van de Academie De staf van de Academie De opleiding Het competentieprofiel Het curriculum

Nadere informatie

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 17, tweede studiejaar Groep 18, eerste studiejaar

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 17, tweede studiejaar Groep 18, eerste studiejaar Studiegids 2018-2019 masteropleiding tot wetgevingsjurist Groep 17, tweede studiejaar Groep 18, eerste studiejaar 1 Inhoud De Academie voor Wetgeving... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel... 3

Nadere informatie

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 16, tweede studiejaar

Studiegids masteropleiding tot wetgevingsjurist. Groep 16, tweede studiejaar Studiegids 2017-2018 masteropleiding tot wetgevingsjurist Groep 16, tweede studiejaar Inhoud De Academie voor Wetgeving... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel... 3 Het curriculum... 5 Onderwijsvormen,

Nadere informatie

STUDIEGIDS 2014-2015

STUDIEGIDS 2014-2015 Studiegids 2014-2015 STUDIEGIDS 2014-2015 masteropleiding tot wetgevingsjurist Groep 13, tweede studiejaar Groep 14, eerste studiejaar Inhoud De Academie voor Wetgeving... 3 De opleiding... 3 Het competentieprofiel...

Nadere informatie

Staatsrecht. Course information. Commencement Period. Lecturer(s) RD Nederlands

Staatsrecht. Course information. Commencement Period. Lecturer(s) RD Nederlands Staatsrecht Course information C OURSE RD201 AC ADEMIC YEAR 2017-2018 EC 7.5 LANGUAGES Nederlands PROGRAMME bachelor 2 / Bachelor Rechtsgeleerdheid / Vrijdagmiddagonderwijs C ONT AC T mr. S Philipsen Commencement

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling bacheloropleidingen 2013-2014: specifiek deel bachelor European Law School Inhoud

Onderwijs- en Examenregeling bacheloropleidingen 2013-2014: specifiek deel bachelor European Law School Inhoud Onderwijs- en Examenregeling bacheloropleidingen 2013-2014: specifiek deel bachelor European Law School Inhoud Onderwijs- en Examenregeling bacheloropleidingen 2013-2014: specifiek deel bachelor European

Nadere informatie

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Juridisch inzicht is essentieel voor succesvolle samenwerking tussen overheden. Mr. dr. Willem Janssen v Executive onderwijs Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Masterclass voor professionals

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl - 2 - Voorwoord

Nadere informatie

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Internationalisering Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Minor algemeen Alle studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) volgen in het derde Bachelorjaar

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

MPA. Master of Public Administration. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

MPA. Master of Public Administration. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur MPA Master of Public Administration Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Voorwoord De NSOB wil opleiden voor een hoogwaardig openbaar bestuur. Met geavanceerde en uitdagende opleidingen voor het topsegment

Nadere informatie

mastertrack Governance & Law in Digital Society

mastertrack Governance & Law in Digital Society Bijlage 2 Samenvatting aanvraag nevenvestiging mastertrack Governance & Law in Digital Society Faculteit Rechtsgeleerdheid Campus Fryslân 1 Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Vastgesteld door de Examencommissie CoH, clustercommissie Filosofie op 1-2-2019 Scriptiereglement

Nadere informatie

Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova. Middenmanagement (MMOT)

Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova. Middenmanagement (MMOT) Fricolore Academy in samenwerking met Penta Nova Middenmanagement (MMOT) Doelgroep Inhoud Docenten die belangstelling hebben voor een functie als team- of afdelingsleider. Oriëntatie op management is bedoeld

Nadere informatie

Executive onderwijs. Risico's en kansen beter inschatten door een integraal perspectief. Masterclass Overheidsaansprakelijkheid 2017

Executive onderwijs. Risico's en kansen beter inschatten door een integraal perspectief. Masterclass Overheidsaansprakelijkheid 2017 i Deze brochure is met zorg samengesteld. Aan de inhoud kunnen echter geen rechten worden ontleend. De inhoud geeft de stand van zaken op het moment van schrijven weer. Fotograaf: Ed van Rijswijk, Steven

Nadere informatie

Versie 26 januari 2016 Uitgave Centrum voor Bestuurlijke Activiteiten

Versie 26 januari 2016 Uitgave Centrum voor Bestuurlijke Activiteiten Procedure aangaande de Onderwijs- en examenregeling van Fontys Dit is een uitgave van het Centrum voor Bestuurlijke Activiteiten. Het CBA ondersteunt de medezeggenschap en inspraak binnen Fontys Hogescholen

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum Opleidingsspecfiek deel Art.2.3 colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau: Nederlands,

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl Voorwoord De Onderwijs-

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Kenmerk: BOZ IO/ex/ Huishoudelijk reglement

Kenmerk: BOZ IO/ex/ Huishoudelijk reglement Kenmerk: BOZ IO/ex/15.0076 30 06 2015 Huishoudelijk reglement examencommissie IO/IDE Artikel 1 Algemene bepalingen Overeenkomstig het faculteitsreglement (CTW, artikel 11) is de examencommissie Industrieel

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2012-2013 wo-masteropleiding Rechtsgeleerdheid 1 van 5

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2012-2013 wo-masteropleiding Rechtsgeleerdheid 1 van 5 wo-masteropleiding Rechtsgeleerdheid 1 van 5 U2012/00018 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2012 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2012-2013

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Omschrijving eisen en bevoegdheden

Omschrijving eisen en bevoegdheden Omschrijving eisen en bevoegdheden examinatoren CMD 2018 Inhoud: Aanstellen...2 Module-examinator...3 Modulecoördinator-examinator...4 Afstudeerproject-examinator...5 Stage-examinator...5 Assessor...6

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 8 0 2 9 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam] te Boskoop, appellant tegen [namen], in hun hoedanigheid

Nadere informatie

7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor:

7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor: 7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor: Lerarenopleidingstraject van de Educatieve Master / Master Communicatie en Educatie Master LVHO Educatieve Minor met betrekking

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [66810] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs

Nadere informatie

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden Succesvol samenwerken door een multidisciplinaire

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden Succesvol samenwerken door een multidisciplinaire i Executive onderwijs Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2018 Masterclass voor professionals Kijk voor meer informatie over onze opleidingen op www.uu.nl/rebo/executive Recht, Economie,

Nadere informatie

BACHELOR RECHTSGELEERDHEID AFSTUDEERRICHTING JURIDISCHE BESTUURSKUNDE. Bestuurskundig onderzoeksproject

BACHELOR RECHTSGELEERDHEID AFSTUDEERRICHTING JURIDISCHE BESTUURSKUNDE. Bestuurskundig onderzoeksproject Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde BACHELOR RECHTSGELEERDHEID AFSTUDEERRICHTING JURIDISCHE BESTUURSKUNDE Bestuurskundig onderzoeksproject Versie september

Nadere informatie

Masterclass Toezicht op en in de financiële sector

Masterclass Toezicht op en in de financiële sector Masterclass Toezicht op en in de financiële sector ALGEMEEN KADER STAATSRECHT PROFMR LODEWIJK ROGIER 19 MAART 2019 1 STAATSRECHT 2 RECHTSSTAAT 3 CONCORDANTIEBEGINSEL 4 BESTUURLIJKE HANDHAVING ALGEMEEN

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Reactie bachelor OER

Reactie bachelor OER Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam (020) 525 3278 fgw@studentenraad.nl studentenraad.nl/fgw Reactie bachelor OER 2015-2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Artikel 3: Inrichting opleiding... 2 3.1 Indeling

Nadere informatie

COLLEGE VAN BEROEP VOOR DE EXAMENS. Uitspraak van het College van Beroep voor de Examens van Tilburg University

COLLEGE VAN BEROEP VOOR DE EXAMENS. Uitspraak van het College van Beroep voor de Examens van Tilburg University COLLEGE VAN BEROEP VOOR DE EXAMENS Uitspraak van het College van Beroep voor de Examens van Tilburg University in de zaak tussen X1, appellant en de examencommissie van Tilburg School of Economics and

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Bestuursreglement College sanering zorginstellingen

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Bestuursreglement College sanering zorginstellingen STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 67902 4 december 2018 Bestuursreglement College sanering zorginstellingen Artikel 1 Begripsbepalingen In dit bestuursreglement

Nadere informatie

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies Bachelor 2019-2020 Europese studies uva.nl/ba-europese-studies In de bachelor Europese studies bestudeer je uiteenlopende aspecten van Europa, zoals de politiek en cultuur van de Europese landen in het

Nadere informatie

Jurist. Doel. Context

Jurist. Doel. Context Jurist Doel Adviseren over en behartigen van juridische (beleids)zaken, alsmede opstellen en toetsen van juridische documenten, binnen de kaders van de Nederlandse en Europese wet- en regelgeving, beroepscodes

Nadere informatie

Rechtsvinding staats- en bestuursrecht. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct

Rechtsvinding staats- en bestuursrecht. Beschrijving en doel van dit beroepsproduct Titel Onderwijseenheid (OWE) Code OWE Eigenaar OWE Staatsrecht STD De heer mr. C Wisse 1 Opleiding HBO-Rechten 2 Doelgroep: variant(en) VT / DT / DU / EL E-learning Cluster C- en D-cluster Niveau van de

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

Tax Control voor Bestuurders

Tax Control voor Bestuurders www.esaa.nl Erasmus School of Accounting & Assurance Executive Program Tax Control voor Bestuurders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Erasmus School of Accounting & Header Assurance Erasmus

Nadere informatie

Basis leergang opleider medezeggenschap. Dr. Martha Meerman

Basis leergang opleider medezeggenschap. Dr. Martha Meerman Basis leergang opleider medezeggenschap Dr. Martha Meerman Wat is AIAS/UvA Onderzoek, opleidingen en conferenties over arbeidsmarkt, sociale zekerheid, zeggenschap, beleid etc. Interdisciplinair, vergelijkend,

Nadere informatie

Opleidingscommissies Hogeschool Utrecht

Opleidingscommissies Hogeschool Utrecht Opleidingscommissies Hogeschool Utrecht Feiten en cijfers 40 (gemeenschappelijke) opleidingscommissies 280 studenten / 30 docenten Vergoeding: 40 euro per vergadering, max. 10 vergaderingen (studenten)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Examenreglement 2014-2015

Examenreglement 2014-2015 Examenreglement 2014-2015 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Algemeen 3 Hoofdstuk 2 Toelating tot opleidingen en cursussen 4 Hoofdstuk 3 Onderwijsprogramma 5 Hoofdstuk 4 Getuigschrift 7 Hoofdstuk 5 Doel en vorm

Nadere informatie

Na artikel 4.3 Professionele kennis en kunde worden de volgende artikelen ingevoegd:

Na artikel 4.3 Professionele kennis en kunde worden de volgende artikelen ingevoegd: Besluit van het college van afgevaardigden van 21 juni 2017 houdende de wijziging van de Verordening op de advocatuur in verband met de invoering van de kwaliteitstoetsen (Wijzigingsverordening kwaliteitstoetsen)

Nadere informatie

Beginselen van de democratische rechtsstaat

Beginselen van de democratische rechtsstaat Beginselen van de democratische rechtsstaat Prof. mr. M.C. Burkens Prof. mr. H.R.B.M. Kummeling Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen Prof. mr. R.J.G.M. Widdershoven Inleiding tot de grondslagen van het Nederlandse

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 5 1 6 3 van het College van beroep van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellant tegen de Examencommissie van de opleiding Bestuurskunde, verweerder 1. Ontstaan

Nadere informatie

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde

Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde Erratum studiegids 2014-2015 Bachelor opleiding Werktuigbouwkunde In de studiegids 2014-2015 van de bachelor opleiding Werktuigbouwkunde zijn ondanks zorgvuldige voorbereiding een paar onjuistheden geslopen.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Journalistiek. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Journalistiek. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling [60628] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Journalistiek Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM Rotterdam, maart 2011 Jaarverslag 2010 Examencommissie Faculteit der Wijsbegeerte 1 In de Wet Versterking Besturing

Nadere informatie

Samenwerkingsverbanden en de AVG

Samenwerkingsverbanden en de AVG Realisatie Handreiking Samenwerkingsverbanden en de AVG Deel 1 - Verwerkingsverantwoordelijke Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Verwerkingsverantwoordelijke...4 2.1 Wat zegt de AVG?...4 2.2 Wat betekent

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

1. Algemene functie-informatie Resultaatgebieden

1. Algemene functie-informatie Resultaatgebieden Profielschets Coördinerend Voorzitter Regionale Toetsingscommissies Euthanasie, tevens (plaatsvervangend) Voorzitter van een van de vijf Regionale Toetsingscommissies Euthanasie 1. Algemene functie-informatie

Nadere informatie

Media Outlook 2 HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI CDMMOU02-2. Aantal studiepunten:2 Modulebeheerder: Ayman van Bregt. Goedgekeurd door:

Media Outlook 2 HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI CDMMOU02-2. Aantal studiepunten:2 Modulebeheerder: Ayman van Bregt. Goedgekeurd door: HOGESCHOOL ROTTERDAM / CMI Media Outlook 2 CDMMOU02-2 Aantal studiepunten:2 Modulebeheerder: Ayman van Bregt Goedgekeurd door: (namens curriculumcommissie) Datum: MARKETING MET INTERACTIEVE MEDIA 6-5 -

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling [60717] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

Regeling examencommissies NHTV Breda

Regeling examencommissies NHTV Breda Regeling examencommissies NHTV Breda NHTV internationale hogeschool Breda Aldus vastgesteld in de vergadering van het College van Bestuur van: 6 september 2016 De instemming van de medezeggenschapsraad

Nadere informatie

Trainingen die je in beweging brengen!

Trainingen die je in beweging brengen! Trainingen die je in beweging brengen! Een training bij Caro van Roon brengt je in beweging. Dat levert je inzichten, ervaringen en kennis op over jezelf en de ander. Je leert vanuit je eigen persoonlijkheid

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor pedagogiek van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief) Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

Archiveren toetsen. Toetsadviescommissie, Johan Jeuring Faculteit Bètawetenschappen Januari 2012

Archiveren toetsen. Toetsadviescommissie, Johan Jeuring Faculteit Bètawetenschappen Januari 2012 Archiveren toetsen Toetsadviescommissie, Johan Jeuring Faculteit Bètawetenschappen Januari 2012 Moeten we toetsen archiveren? Welke onderdelen? Waarom moeten we dat doen? Hoe lang moeten we dat doen? Wie

Nadere informatie

Moduleboek Homiletiek. Leerjaren 3 en 4

Moduleboek Homiletiek. Leerjaren 3 en 4 Moduleboek Homiletiek Leerjaren 3 en 4 2012-2014 1 Module Homiletiek keuzevak PW-/GL-variant leerjaren 3 en 4 drs. J. van Mourik ORIËNTATIE 1. Titel collegeserie Het Woord vertolken 2. Introductie a. Wat

Nadere informatie

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies X0A0T Validiteit Betrouwbaarheid Functionaliteit Condities Toetsbeleid Het toetsbeleidsplan is valide Het toetsbeleidsplan is betrouwbaar Het toetsbeleidsplan is functioneel Het toetsbeleidsplan voldoet

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20372 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lochem, P.J.P.M. van Title: Rechtsrelativering : een verkenning op het terrein

Nadere informatie

Voor het beoordelen en het becijferen van de modules en projecten wordt door de docenten een scoringsformulier van competenties ingevuld.

Voor het beoordelen en het becijferen van de modules en projecten wordt door de docenten een scoringsformulier van competenties ingevuld. PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING Vak: Innovatieve Techniek Inleiding Innovatieve Techniek is een vak waarbij je een brede oriëntatie op techniek krijgen. Je werkt in de vorm van modules en projecten,

Nadere informatie

Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree. 7 juni 2010

Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree. 7 juni 2010 Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree 7 juni 2010 versie februari 2011 Inhoud Voorwoord 3 1 Inleiding 3 2 Wanneer kan een toets nieuwe opleiding leidend

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 53588 25 september 2017 Besluit van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 22 augustus 2017, kenmerk 1193476-166555-WJZ,

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 0-1 2 2 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van XXX, appellante tegen Bachelor Examencommissie Instituut Politieke Wetenschappen,

Nadere informatie

REGLEMENT VAN ORDE VAN HET ALGEMEEN BESTUUR EN BESTUURSCOMMISSIE

REGLEMENT VAN ORDE VAN HET ALGEMEEN BESTUUR EN BESTUURSCOMMISSIE REGLEMENT VAN ORDE VAN HET ALGEMEEN BESTUUR EN BESTUURSCOMMISSIE HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 Dit reglement dient ter uitwerking van relevante artikelen van de Gemeenschappelijke Regeling

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Opleiding Docent Weerbaarheid

Opleiding Docent Weerbaarheid Over MOVISIE MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 3-0 6 3 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam en woonplaats appellant], appellant tegen [naam verweerder], namens verweerder

Nadere informatie

Leiden Leadership Programme Honours programma voor ambitieuze masterstudenten

Leiden Leadership Programme Honours programma voor ambitieuze masterstudenten Leiden Leadership Programme Honours programma voor ambitieuze masterstudenten Bij ons leer je de wereld kennen Leiden Leadership Programme Voor wie? In het Leiden Leadership Programme ontwikkel je als

Nadere informatie

Zaaknummer : 2014/153

Zaaknummer : 2014/153 Zaaknummer : 2014/153 Rechter(s) : mr. Olivier Datum uitspraak : 10 december 2014 Partijen : Appellant en CBE Erasmus Universiteit Rotterdam Trefwoorden : Begeleiding, (tussentijdse) beoordeling, evenredigheidsbeginsel,

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Master leraar Algemene Economie Croho: 45275 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie

Nadere informatie

VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF

VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF Inleiding De raad van toezicht van Laverhof heeft de wettelijke taak toezicht te houden op de besturing door de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Laverhof

Nadere informatie

Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een aantal vragen om de kennis te toetsen. Het betreft steeds drie multiplechoicevragen en drie open vragen.

Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een aantal vragen om de kennis te toetsen. Het betreft steeds drie multiplechoicevragen en drie open vragen. 1 Inleiding In wetten worden veel zaken geregeld: studiefinanciering, de huur van een studentenkamer, de koop van studieboeken en kleding, maar ook verkeersregels en belastingheffing. Hiermee en met vele

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De Associate degree Human Resource Management (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Mensen zijn het belangrijkste

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Inhoudsopgave : PARAGRAAF 4 EXAMEN 6 Artikel 4 Iudicium 6

Inhoudsopgave : PARAGRAAF 4 EXAMEN 6 Artikel 4 Iudicium 6 Regels en Richtlijnen voor de Bacheloropleiding Gezondheidswetenschappen 2015-2016 voor studenten die per 1 september 2014 of eerder zijn gestart met de opleiding, zoals bedoeld in artikel 7.12b van de

Nadere informatie