Beslissing nr R/B-25 van 12 december 2006

Transcriptie

1 Beslissing nr R/B-25 van 12 december 2006 Zaak MEDE-R/B-06/0011: NV SPE / CREG I. Procedure Op 1 december 2005 heeft de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (hierna: CREG) een beslissing gewezen, met nummer (B) CDC-494, over de aanvraag tot goedkeuring van het voorstel van de N.V. Elia System Operator betreffende de methodes voor congestiebeheer en de methodes voor de toekenning van de beschikbare capaciteit aan de toegangsverantwoordelijken op de koppelverbinding Frankrijk-België, met toepassing van artikel 180, 2 en 183, 2 van het koninklijk besluit van 19 december 2002 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe. Bij schriftelijk en gemotiveerd verzoek, ingediend bij de Raad voor de Mededinging op 3 maart 2006, heeft de NV SPE, met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Regentlaan 47, ingeschreven in de kruispuntbank van ondernemingen onder nr , tegen die beslissing beroep ingesteld bij de Raad voor de Mededinging. Op 25 april 2006 heeft de toenmalige verslaggever van het Korps verslaggevers bij de FOD Economie, thans auditeur bij de Raad voor de Mededinging, de heer Bert Stulens, een gemotiveerd verslag met bijhorend onderzoeksdossier ingediend bij de Raad voor de Mededinging. Het verslag is beperkt tot de vragen of de Raad voor de Mededinging bevoegd is om van het ingediende verzoek kennis te nemen, en of het beroep ontvankelijk is, met name of het tijdig is ingesteld. Volgens het verslag moeten beide vragen bevestigend beantwoord worden. De kamer van de Raad heeft de auditeur en partijen gehoord op 7 december Het debat was beperkt tot bevoegdheid en ontvankelijkheid. II. Bevoegdheid van de Raad voor de Mededinging 1. Wanneer zowel de bevoegdheid van het geadieerde rechtscollege als de ontvankelijkheid van de vordering, meer bepaald de vraag of zij tijdig werd ingesteld, onderzocht moeten worden, komt de bevoegdheid eerst aan de beurt. Immers, is de rechter onbevoegd, dan moet en kan hij zich niet uitspreken over enig aspect van de ingestelde vordering. Omgekeerd komt uitspraak over vordering alleen toe aan de bevoegde rechter. 2. De regel die de bevoegdheid van de Raad voor de Mededinging bepaalt is vervat in artikel 29ter van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt: Er kan een beroep worden ingesteld bij de Raad voor de Mededinging door elke persoon die een belang aantoont, tegen de beslissingen van de Commissie, genomen in toepassing van artikel 23, 2, tweede lid, 9, betreffende de controle op de toepassing van het technisch reglement bedoeld in artikel 11 en de uitvoeringsbesluiten ervan, voorzover de beslissing de goedkeuring, de aanvraag tot herziening of de weigering tot goedkeuring betreft van: ( ) 1

2 2 de allocatiemethode of methoden voor de toewijzing van de beschikbare capaciteit op de interconnectoren voor de elektriciteitsuitwisselingen met de buitenlandse transmissienetten. Deze bepaling werd, bij artikel 2 van de wet van 27 juli 2005 tot organisatie van de mogelijkheden van beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor Regulering van de Elektriciteit en het Gas (B.S. 29 juli 2005 Ed. 3, p ), als artikel 29ter ingevoegd in de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt, meer bepaald in het nieuwe hoofdstuk VIbis - Rechtsmiddelen tegen de beslissingen genomen door de Commissie, afdeling 2 Geschillen die ressorteren onder de bevoegdheid van de Raad voor de Mededinging. Zij is in werking getreden op 1 februari 2006, overeenkomstig artikel 1 van het koninklijk besluit van 20 januari 2006 tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van sommige bepalingen van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen en van de bepalingen van de wet van 27 juli 2005 tot organisatie van de mogelijkheden tot beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (B.S. 1 februari 2006, p. 5317). 3. Het beroep van SPE voor de Raad voor de Mededinging strekt ertoe: - de beslissing te vernietigen in de mate die de prioritaire invoerrechten ten belope van 100 MW van SPE met betrekking tot Chooz B heeft opgeheven; - aan de CREG opdracht te geven om, binnen de zes maanden na de tussen te komen beslissing van de Raad, een nieuwe beslissing te nemen inzake de methodes voor congestiebeheer en de methodes voor de toekenning van de beschikbare capaciteit aan de toegangsverantwoordelijken op de koppelverbinding Frankrijk-België in de richting Frankrijk-België waarbij aan SPE prioritaire invoerrechten worden gegarandeerd ten belope van 100 MW elektriciteit afkomstig van Chooz B en dit tot 31 maart 2017 voor de tweede eenheid van de centrale van Chooz B en tot 31 juli 2016 voor de eerste eenheid van die centrale. 4. De aangevochten beslissing van de CREG heeft betrekking op een voorstel van NV Elia System Operator betreffende de methodes voor congestiebeheer en de methodes voor de toekenning van de beschikbare capaciteit aan de toegangsverantwoordelijken op de koppelverbindingen Frankrijk-België. Overeenkomstig artikel 180 van het koninklijk besluit van 19 december 2002 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe (B.S. 28 december 2002 Ed. 2, p ), bepaalt de netbeheerder de methodes voor het beheer van congestie die hij toepast, en brengt hij deze ter goedkeuring ter kennis van de CREG. Overeenkomstig artikel 183 van hetzelfde koninklijk besluit waakt de netbeheerder over de uitvoering van één of meerdere methodes voor de toekenning van de beschikbare capaciteit aan de toegangsverantwoordelijken van energie-uitwisselingen met de buitenlandse netten, en brengt hij deze methodes ter goedkeuring ter kennis van de CREG. Overeenkomstig artikel 23, 2, tweede lid, 9 van de wet van 29 april 1999 is de CREG belast met de controle op de toepassing van het technisch reglement. In de aangevochten beslissing weigert de CREG het voorstel van Elia goed te keuren, en vraagt zij Elia haar voorstel te wijzigen, zodat het aan een aantal opgesomde voorwaarden voldoet. Aldus beantwoordt de aangevochten beslissing aan de omschrijving van de beslissingen die volgens de bevoegdheidsbepalende regel vervat in artikel 29ter, 2 aangevochten kunnen worden met een beroep bij de Raad voor de Mededinging: het betreft een beslissing waarbij de CREG de goedkeuring weigert en de herziening vraagt van de allocatiemethode(n) voor de toewijzing van beschikbare capaciteiten op de interconnectoren voor de elektriciteitsuitwisselingen met een buitenlands transmissienet. De Raad voor de Mededinging is dan ook bevoegd om van het voorliggende beroep kennis te nemen. 2

3 De bevoegdheid van de Raad krachtens artikel 29ter, 2 van de wet van 29 april 1999 wordt overigens door geen enkele van de betrokkenen, die allen ondervraagd zijn in het raam van het onderzoek, betwist, ook niet door de CREG. 5. Bij artikel 2 van de wet van 27 juli 2005 (B.S. 29 juli 2005 Ed. 3, p ) wordt eveneens een artikel 29bis ingevoegd in de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt, tevens in het nieuwe hoofdstuk VIbis - Rechtsmiddelen tegen de beslissingen genomen door de Commissie, meer bepaald in afdeling 1 Geschillen die ressorteren onder de bevoegdheid van het hof van beroep te Brussel. Artikel 29bis, 1, 2, bepaalt het volgende: Er kan een beroep worden ingesteld bij het hof van beroep te Brussel zetelend zoals in kort geding, door elke persoon die een belang aantoont, tegen ( ) de beslissingen genomen met toepassing van artikel 23, 2, tweede lid, 9 betreffende de controle op de toepassing van het technisch reglement bedoeld in artikel 11 en de uitvoeringsbesluiten ervan. Ook die bepaling is in werking getreden op 1 februari 2006, overeenkomstig artikel 1 van het koninklijk besluit van 20 januari 2006 (B.S. 1 februari 2006, p. 5317). SPE heeft op 3 maart 2006 krachtens deze bepaling beroep ingesteld bij het Hof van beroep te Brussel tegen dezelfde beslissing van de CREG die zij met het voorliggende beroep voor de Raad voor de Mededinging aanvecht. 6. Indien zowel het Hof van beroep te Brussel als de Raad voor de Mededinging krachtens artikelen 29bis, 1, 2, respectievelijk artikel 29ter van de wet van 29 april 1999 bevoegd zouden zijn om van het beroep tegen een bepaalde beslissing van de CREG kennis te nemen (concurrerende bevoegdheden van het Hof van beroep te Brussel en van de Raad voor de Mededinging), is er geen reden voor de Raad om zich onbevoegd te verklaren. De reden die de CREG aanvoert, luidens dewelke de Raad het Hof uitspraak over het beroep zou moeten laten doen omdat het Hof in de hiërarchische structuur hoger staat, daar het appèlrechter van de Raad is, gaat niet op in de voorliggende zaak, nu tegen beslissingen van de Raad in beroep tegen beslissingen van sectorregulatoren zoals de CREG alleen cassatieberoep bij het Hof van Cassatie ingesteld kan worden, en geen hoger beroep bij het Hof van beroep te Brussel (zie artikel 81 WBEM, gecoördineerd op 15 september 2006, in werking getreden op 1 oktober 2006). De Raad is echter van oordeel dat het geen concurrerende bevoegdheden betreft, tenminste wat betreft het beroep tegen de beslissing inzake allocatiemethoden. De bevoegdheid van de Raad is immers specifieker omschreven dan deze van het Hof (in een 1 en een 2 ). 7. Voor de Raad voor de Mededinging kan geen subjectief recht geldend worden gemaakt. Geschillen over burgerlijke rechten behoren tot de uitsluitende bevoegdheid van gewone hoven en rechtbanken (artikel 144 van de Grondwet). In zoverre de vordering, waarbij de beslissing van de CREG bij de Raad aanhangig wordt gemaakt, in werkelijkheid zou strekken tot erkenning van een subjectief recht, zou de Raad er geen uitspraak over kunnen doen. Het blijkt echter niet dat dit het geval zou zijn. Het beroep beoogt de vernietiging van de aangevochten beslissing, op grond van middelen die de legaliteit ervan betwisten. Indien bij de verdere behandeling zou blijken dat SPE in wezen toch een burgerlijk recht geldend maakt (bijvoorbeeld een wettelijk, reglementair of contractueel recht beoogt te doen erkennen, of schadevergoeding te vorderen), zou de Raad zich alsnog onbevoegd moeten verklaren om van die aanspraak kennis te nemen. 8. De CREG vraagt dat de Raad zijn beslissing zou opschorten tot na de beslissing van het Hof van beroep te Brussel. SPE zegt zich in dat verzoek te kunnen vinden. 3

4 De Raad kan er echter niet op ingaan. Ieder is het erover eens dat de Raad bevoegd is. Indien het Hof van beroep ook bevoegd is, hetgeen twijfelachtig is, kan opschorting van de beslissing van de Raad alleen tot doel hebben de bevoegdverklaring van het Hof af te wachten, waarna de Raad het beroep zou moeten verwerpen ingevolge het gezag van gewijsde van het arrest van het Hof. Maar zoals overwogen is er bij concurrerende bevoegdheden geen reden om voorrang te verlenen aan het Hof. Bovendien voorziet artikel 29quinquies, 1 van de wet van 29 april 1999, ingevoegd bij artikel 68 van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen (B.S. 29 juli 2005 Ed. 3, p ), en gewijzigd bij artikel 116, 1 van de wet van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen (B.S. 28 juli 2006 Ed. 2, p ) in een onderzoek zoals door de mededingingsautoriteit wordt gevoerd inzake restrictieve mededingingspraktijken of concentratiecontrole, door de auditeur en, onder zijn leiding, de ambtenaren van de Dienst voor de Mededinging. Dit onderzoek kan niet plaats vinden in een procedure voor het Hof van beroep te Brussel. 9. De conclusie luidt dat de Raad voor de Mededinging zich bevoegd moet verklaren om van het beroep kennis te nemen. III. De ontvankelijkheid van het beroep ratione temporis 10. Artikel 29quinquies, 2, eerste lid, van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt bepaalt het volgende: Het beroep wordt ingesteld bij de Raad voor de Mededinging binnen een termijn van dertig dagen vanaf de betekening van de beslissing, of voor de belanghebbenden aan wie de beslissing niet is betekend, binnen een termijn van dertig dagen vanaf de publicatie van de beslissing of, bij ontstentenis van publicatie, binnen een termijn van dertig dagen vanaf de kennisneming ervan. Deze bepaling werd in de wet van 29 april 1999 ingevoegd bij artikel 68 van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen (B.S. 29 juli 2005 Ed. 3, p ). Net als voormelde bevoegdheidsbepalende regel is ook zij op 1 oktober 2006 in werking getreden, overeenkomstig artikel 1 van het koninklijk besluit van 20 januari 2006 (B.S. 1 februari 2006, p. 5317). Artikel 10, tweede lid, van de wet van 27 juli 2005 tot organisatie van de mogelijkheden tot beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor Regulering van de Elektriciteit en het Gas (B.S. 29 juli 2005 Ed. 3, p ) bepaalt het volgende: Indien deze wet van kracht wordt gedurende een beroepstermijn die bestaat onder het voorgaande geldende stelsel en op deze basis nog geen beroep werd ingesteld, doet de inwerkingtreding van deze wet een nieuwe beroepstermijn lopen zoals voorzien in deze wet. Ook deze bepaling, evenals de andere bepalingen van dezelfde wet van 27 juli 2005, is op 1 februari 2006 in werking getreden, overeenkomstig artikel 1 van het koninklijk besluit van 20 januari Onder het voorgaande geldende stelsel kon tegen een beslissing van de CREG annulatieberoep bij de Raad van State worden ingesteld, binnen de 60 dagen te rekenen van de betekening of de bekendmaking van de beslissing. Aangezien geen individuele betekening aan SPE heeft plaatsgevonden, geldt de bekendmaking van de beslissing op de webstek van de CREG als betekening. Deze is gebeurd op 20 december De termijn van 60 dagen voor het beroep bij de Raad van State was dus nog niet verstreken op 1 februari 2006, datum van inwerkingtreding van de wet van 27 juli Bijgevolg is op 1 februari 2006 een termijn van dertig dagen ingegaan voor het instellen van het voorliggende beroep bij de Raad voor de Mededinging. 4

5 12. SPE heeft haar schriftelijk verzoek ingediend bij de Raad voor de Mededinging op 3 maart 2006, de dertigste dag na 1 februari 2006, en dus tijdig, op voorwaarde dat 1 februari 2006 zelf niet wordt meegerekend. Wordt 1 februari 2006 wel meegerekend, dan is het beroep buiten termijn ingesteld. De vraag is of de dag van de gebeurtenis of de akte die de termijn doet ingaan, 1 februari 2006, al dan niet de eerste dag van de termijn is, en dus in de termijn begrepen is. Volgens de bewoordingen van de aangehaalde overgangsbepaling (artikel 10, tweede lid van de wet van 27 juli 2005) doet de inwerkingtreding ( ) een nieuwe beroepstermijn lopen zoals voorzien in deze wet. De toevoeging zoals voorzien in deze wet slaat op het beroep zelf, meer bepaald op het rechtscollege dat er kennis van neemt, niet op de termijn als dusdanig, aangezien deze laatste niet in de wet van 27 juli 2005 wordt geregeld, maar in de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen. De Franse tekst van de overgangsbepaling is in dat opzicht duidelijker: l entrée en vigueur de la présente loi fait courir un nouveau délai de recours tel que prévu par la présente loi (artikel 10, tweede lid van de wet van 27 juli 2005). Aldus bepaalt de wet de gebeurtenis of akte die de termijn doet ingaan, maar zeker niet de berekeningswijze. Overeenkomstig artikel 2 van het Gerechtelijk Wetboek zijn de in dit wetboek gestelde regels van toepassing op alle rechtsplegingen, behoudens wanneer deze geregeld worden door niet uitdrukkelijk opgeheven wetsbepalingen of door rechtsbeginselen, waarvan de toepassing niet verenigbaar is met de toepassing van de bepalingen van dit wetboek. Overeenkomstig artikel 52, eerste lid van het Gerechtelijk Wetboek wordt de termijn gerekend vanaf de dag na die van de akte of van de gebeurtenis welke hem doet ingaan. Deze bepaling betreffende de berekeningswijze van de termijn is niet onverenigbaar met de in de voorliggende zaak toepasselijke wettelijke regeling, die, zoals vermeld, geen bepaling bevat betreffende de berekeningswijze van de termijn. Overeenkomst artikel 52, eerste lid van het Gerechtelijk Wetboek is 1 februari 2006, dag van de inwerkingtreding die de termijn doet ingaan, niet in de termijn begrepen, en is de eerste dag van de termijn 2 februari De dertigste dag van de termijn is dan ook 3 maart Het beroep kon die dag nog ingesteld worden. 13. In haar brief van 20 maart 2006 die zich in het onderzoeksdossier bevindt heeft de CREG doen opmerken dat uit de formulering van artikel 29quinquies, 2, eerste lid (dat hierboven wordt geciteerd in randnummer 10) afgeleid kan worden dat de dag van de gebeurtenis of de akte die de termijn doet ingaan, wel in de termijn begrepen zou zijn: binnen een termijn van ( ) vanaf ( ). Had de wetgever die dag willen uitsluiten, dan had hij volgens de CREG als formulering kunnen gebruiken: vanaf de dag volgend op ( ) of binnen een termijn van ( ) na ( ). Deze interpretatie kan de Raad niet overtuigen. In de eerste plaats wordt in de voorliggende zaak niet artikel 29quinquies, 2, eerste lid, van de wet van 29 april 1999 toegepast, maar de overgangsbepaling van artikel 10 van de wet van 27 juli 2005, waarvan de bewoordingen niet overeen stemmen met deze van artikel 29quinquies, 2, eerste lid, zoals in het vorige randnummer werd uiteengezet. In de tweede plaats kan zelfs niet worden aangenomen dat de bewoordingen van artikel 29quinquies, 2, eerste lid, de aangelegenheid van de berekeningswijze van de termijn wél uitdrukkelijk regelen. In een geval waarin de wetgever op het eerste gezicht veel explicieter is geweest omtrent de aanvang van de termijn (artikel 135, 3, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering: De termijn gaat in op de dag waarop de beschikking is gewezen ) wordt door het Hof van Cassatie beslist dat de 5

6 berekeningswijze van de termijn niet bepaald was (maar alleen de aanvangsdatum), zodat artikel 52, eerste lid van het Gerechtelijk Wetboek toepassing moest vinden (Cass. 4 oktober 2005, AR P N; Cass. 9 april 2003, AR P F). 14. In haar brief van 20 maart 2006 die zich in het onderzoeksdossier bevindt heeft SPE gewezen op het advies van de Raad van State bij de bepaling van het voorontwerp van wet tot organisatie van de mogelijkheden tot beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (vervat in het ontworpen artikel 29ter, 9 zie Parl. St. Kamer, doc 51, 1895/001), luidens dewelke de termijnen die gelden voor een beroep tegen een beslissing van de CREG bij het Hof van beroep te Brussel worden berekend overeenkomstig artikelen 52 en 53 van het Gerechtelijk Wetboek (later is de inhoud van dat artikel 29ter overgenomen, als artikel 29quater van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt, in artikel 67 van de wet van 20 juli 2005 houdende diverse bepalingen). Volgens de Raad van State was dat artikel 29ter, 9 overbodig, omdat de artikelen 52 en 53 van het Gerechtelijk Wetboek in ieder geval van toepassing zijn op de in het ontwerp bedoelde geschillen (zie artikel 48 van dat Wetboek) (zie Parl. St. Kamer, doc 51, 1895/001, p. 28, nr. 26). Artikel 29ter, 2 bepaalde dat het beroep (bij het Hof van beroep te Brussel) wordt ingesteld binnen een termijn van dertig dagen vanaf betekening, publicatie of kennisneming. Ingevolge het advies van de Raad van State werd 9 weggelaten. Indien het vanzelfsprekend is dat de berekeningswijze van de termijn van het beroep voor het Hof van beroep te Brussel door artikel 52 van het Gerechtelijk Wetboek geregeld wordt (hetgeen met de Raad van State inderdaad moet worden aangenomen), moet, bij gelijkluidende bewoordingen van de relevante bepalingen, hetzelfde gelden voor de berekeningswijze van de termijn van het beroep tegen beslissingen van dezelfde CREG voor de Raad voor de Mededinging. Een verschil in berekeningswijze van termijnen die voorzien zijn in dezelfde wet die bijzondere rechtsplegingen bevat, kan immers niet worden verantwoord door de enkele omstandigheid dat de ene beroepsprocedure voor het Hof van beroep te Brussel, en de andere voor de Raad voor de Mededinging gevoerd wordt. Er is immers a priori geen reden waarom een gewoon rechtscollege bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek moet toepassen, en een administratief rechtscollege niet, tenminste indien de toepassingsvoorwaarden van artikel 2 van het Gerechtelijk Wetboek vervuld zijn. 15. Besluit. Het beroep bij de Raad voor de Mededinging tegen de aanvochten beslissing van de CREG werd tijdig ingesteld. Andere voorwaarden voor de ontvankelijkheid van het beroep, die eveneens in het verslag onderzocht worden, zijn evenmin voor betwisting vatbaar. Terecht overweegt de verslaggever, thans auditeur, dat SPE doet blijken van een belang bij haar beroep door aan te voeren dat de aangevochten beslissing haar prioritaire rechten met betrekking tot Chooz B opheft. Om deze redenen, De Raad voor de Mededinging, Verklaart zich bevoegd om van het beroep kennis te nemen, en Zegt dat het tijdig is ingediend, en ontvangen kan worden; Verwijst de zaak naar de auditeur, voor onderzoek van het beroep zelf. 6

7 Aldus beslist en uitgesproken op 12 december 2006 door de kamer van de Raad voor de Mededinging samengesteld uit Stefaan Raes, voorzitter van de Raad en voorzitter van de kamer, Patrick De Wolf, ondervoorzitter van de Raad, en Christian Huveneers, voltijds lid van de Raad. Kennisgeving van deze beslissing gebeurt aan de partijen en de Minister die de Economie onder zijn bevoegdheid heeft. 7