Sluit het VERZORGINGSHUIS in je dorp?

Transcriptie

1 Sluit het VERZORGINGSHUIS in je dorp? Veel verzorgingshuizen sluiten of worden getransformeerd naar verpleeghuizen. Op het platteland stuit dat vaak op weerstand van dorpsbewoners. De volgende zorgvoorziening ligt immers niet om de hoek. In een aantal Groninger dorpen nemen bewoners de regie in handen om hun verzorgingshuis te behouden. En het lukt!

2 Hoe voorkom je sluiting van het VERZORGINGSHUIS in je dorp? Het afgelopen jaar mocht ik de dorpen Noordbroek en Grijpskerk helpen met hun initiatief zelf het verzorgingshuis over te nemen. In dit Ebook lees je welke valkuilen je voor moet waken, en krijg je een praktische aanpak en slimme tips om deze strijd te winnen. Succes gegarandeerd?! Zorgen dat het verzorgingshuis in je dorp open blijft, is een enorme uitdaging. Voor je deze strijd aangaat, wil je zeker weten dat de kans van slagen groot is. Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn, wil het een succes worden? Er is écht een urgentie, bijvoorbeeld de sluiting van het enige verzorgingshuis in het dorp Het verzorgingshuis is heel belangrijk voor de leefbaarheid in het dorp, omdat het bijvoorbeeld sterk vergrijzend is, een sterke gemeenschapszin kent of al veel voorzieningen zijn verdwenen. De culturele afstand met het meest nabijgelegen dorp met een verzorgingshuis is groot. Een klein groepje mensen (5-10 mensen) zet er echt de schouders onder Bewoners trekken het initiatief Diet Hensums Deel dit Ebook

3 Stappenplan: hoe houd je het verzorgingshuis open? Collectieve overname van het verzorgingshuis door het dorp is een nog onontgonnen terrein. Hoe houd je de aanpak overzichtelijk en werkbaar? Terugkijkend op de ervaringen van de pionierende dorpen Warffum, Grijpskerk en Noordbroek, doorlopen allen een soortgelijk proces. Hieronder een praktisch aanvalsplan. 1. Dorpsbewoners, haal alle stakeholders bij elkaar. Dit zijn o.a. gemeente, huisarts, thuiszorg, vastgoedeigenaar verzorgingshuis. Wees niet bang dat deze partijen negatief tegenover het initiatief staan, want ze streven hetzelfde doel na. 2. Brainstorm samen welke partijen belang hebben dat het verzorgingshuis openblijft. Je wilt zo snel mogelijk breed draagvlak creëren in het dorp, en je moet uiteindelijk naar een positieve exploitatie van het verzorgingshuis toe. Deze partijen spelen daarin een sleutelrol. 3. Formuleer de gedeelde droom die je najaagt. Met álle partijen, iedereen moet hier 100% voor gaan! 4. Benoem wat nodig is om dit te realiseren. Denk met stakeholders na over het volgende: Wie kun je, naast de huidige zorgvragers, ook nog van dienst zijn in het verzorgingshuis? Kun je win/wins maken met andere partijen of functies? Wat kun je anders (goedkoper) organiseren met hulp van het dorp? Wat kunnen andere inkomstenbronnen zijn? 5. Onderzoek waar vraag naar is in het dorp Vraag rond in het dorp waar nog meer behoefte aan is waar nu niet in voorzien wordt. Dit kan van alles zijn, van huisarts tot zangclub. 6. Selecteer een zorgleverancier die bij je droom past. Dorpsbewoners gaan gesprekken aan met verschillende zorgpartijen. Die zorgpartijen laten zich graag uitnodigen, want dit biedt kans om mee te liften op de vernieuwing. Wat vinden de bewoners van die zorgpartij? Ervaringen uitwisselen is heel belangrijk. 7. Verruim je blik! Bekijk succesvolle voorbeelden. Ga op excursie naar dorpen waar bewoners de regie op zorg in eigen hand nemen. Inspirerende voorbeelden zijn bijvoorbeeld Kloosterburen, Hollandsche Veld en Warffum. 8. Maak concrete afspraken met inwoners. Het komt er nu echt op aan. Wat moeten de dorpsbewoners bijdragen om het plan te realiseren? Dit kan zijn geld, vrijwilligerswerk, en vooral heel veel tijd. 9. Richt een corporatie op. Zorg dat je als dorpsbewoners een rechtspersoonlijkheid krijgt waardoor je ook contractpartij kunt zijn. Veel dorpen kiezen nu voor een coöperatie omdat daarin iedereen zeggenschap heeft, maar soms is het oprichten van een stichting makkelijker en sneller. 10. Zamel geld in. Om een goede start te maken met een corporatie heb je snel tot euro nodig. Dit geld verzamel je door leden te werven. De leden betalen contributie om het verzorgingshuis in stand te houden en hier eventueel later ook te kunnen wonen. Daarnaast werken crowdfunding en geldinzamelacties goed! 11. Werf meer vrijwilligers. Het nieuwe verzorgingshuis zal voor 80% op vrijwilligers draaien. Dat betekent dat er veel vrijwilligers geworven moeten worden voor het vervoer, koken, activiteiten begeleiden, klussen, de tuin onderhouden etc. 12. Stel een businesscase op met de professionele partijen. In de groene cijfers komen is de grootste uitdaging. Het verzorgingshuis ging immers sluiten omdat het niet meer uit kon. In deze fase moet onderhandeld worden over de baten en de lasten: wie huurt welke ruimte, welke dienstverlening wordt ingekocht. Het contract met de zorgpartij maakt duidelijk wat hun rol is en welke taken zij op zich nemen. 13. Zorg voor zichtbaarheid van je draagvlak! Laat iedereen zien dat dit niet een actie van 10 bewoners is. Tussendoor heel belangrijk om het dorp mee te krijgen, vaak oploopjes organiseren, facebook en buurtkrantjes bijhouden, gemeenteraden in de bres laten springen, artikelen in de krant. Het doel: eerst verontwaardiging en dan enthousiasme kweken! 14. Overname, doorstart, uitbouwen en vooral: volhouden! Hoe voorkom je sluiting van het verzorgingshuis?

4 Vermijd deze drie grootste valkuilen 1. Zorgprofessionals die aan chronisch systeemdenken lijden Zorgprofessionals zijn gewend om te denken vanuit systemen die de reguliere gang van zaken bepalen. Door deze systemen weet je de weg en kun je dingen snel en efficiënt regelen. Maar bij een onconventioneel project als dit, werken die systemen vooral tegen. Als adviseur heb ik gemerkt dat je dit systeemdenken vooral aan het begin helemaal los moet laten. Ga mee in de open ideeën van de bewoners. Zij hebben een heel helder beeld hoe zij hun ouderen graag oud zien worden en laten zich niet beperken door regels. 2. Geen communicatieplan voor behoud van vrijwilligers Het overgenomen verzorgingshuis draait op vrijwilligers, maar wat gebeurt er als die er genoeg van hebben? Het op peil houden van je vrijwilligers vraagt om een goed communicatieplan, voortdurende inspanning en waardering tonen. Mensen willen er graag toe doen en doen veel voor dat goede gevoel. Zorg dat je dat goede gevoel koestert! 3. Eten als bijzaak zien Eten verbindt, en die verbinding is precies waar het uiteindelijk om draait. De keuken openhouden was daarom een belangrijk doel in de drie dorpen. Tegelijkertijd is dit financieel gezien een van de moeilijkste puzzels. De oplossing is overal anders. In Grijpskerk wordt de keuken rendabel door het MFC aan te trekken, waardoor extra baropbrengsten de cijfers weer in het groene trekken. In Noordbroek overwegen we de dagbesteding de keuken te laten runnen. In dat geval wordt de begeleider de kok is en doen de cliënten het snij- en roerwerk als dagbesteding. Hoe voorkom je sluiting van het verzorgingshuis?

5 De beste tips uit de praktijk 1. Communiceren! De belangrijkste tip is blijf communiceren, om vrijwilligers te houden, als je weer geld nodig hebt, om het huis vol te houden. Als vrijwilligers die bij mensen thuis zorg leveren heel enthousiast vertellen over het huis, is de stap ernaartoe uiteindelijk veel kleiner. Je grootste belang is dat het dorp zich heel betrokken voelen. Nog een tip voor de zorgorganisatie 2. Gebruik voorbeelden om de gemeente van bewonerskracht te overtuigen De gemeente blijkt vaak de lastigste partij om te overtuigen dat het dorp de sluiting kan tegengaan. Vanuit hun beleidsmakende achtergrond zijn ze niet gewend om te denken vanuit de kracht van bewoners. In zo n geval kan een zorgprofessional wel dat vertrouwen geven dat het goed komt. In de drie pionierende dorpen heb ik de gemeente kunnen enthousiasmeren door hen goede voorbeelden te laten zien. 3. Kijk breed naar mogelijke participanten Om het businessplan rond te krijgen, moeten zo veel mogelijke derden aangetrokken worden om ruimtes mee te delen. Welke andere functies kunnen een plek krijgen in het verzorgingshuis? Denk aan verenigingen, kerken en ondernemers. Niets is te gek, dus verwerp een idee niet te snel. 4. Wees helder in je verwachtingen Wees helder naar je vrijwilligers in je verwachtingen en vraag niet meer van ze dan ze kunnen. 5. Kijk elders, maar vertrouw op je eigen kennis. Jij weet het beste wat nodig en goed is in je eigen dorp. 6. Organiseer zorg aan huis Als je toch aan de slag bent, kun je vanuit de zorgcoöperatie ook meteen zorg aan huis leveren voor de mensen die langer thuis blijven wonen 7. Steek de inwoners een hart onder de riem. Bewoners zijn de enige juiste partij om dit proces te trekken. Als bewoner ben je eigenlijk heel machtig. Toch voelt dat vaak niet zo, omdat het verzorgingshuis misschien wel dicht gaat zonder dat het dorp hier inspraak in heeft gehad. Maar bewoners zijn de enige legitieme verbinder tussen alle partijen. Die kun je niet links laten liggen. 8. Bewoners, wees niet bang de regie te verliezen! De meeste partijen gunnen je de regie. Neem dorpsbewoners serieus en ga met ze in overleg zodra je merkt dat het verzorgingshuis op deze manier niet open kan blijven. Je goede naam ligt namelijk wél te grabbel. Want als je het niet geprobeerd hebt, en de bewoners niet serieus hebt genomen, dan wil uiteindelijk niemand meer in je verzorgingshuizen wonen, ook niet elders. Hoe voorkom je sluiting van het verzorgingshuis?

6 Wanneer professionele hulp inschakelen? Als je professionele hulp inschakelt, is het belangrijk dat je die persoon maximaal kunt vertrouwen dat diegene 100% achter de bewoners en hun plannen staan. Hulp inschakelen is een idee als: je merkt dat je moeite hebt de stakeholders ervan te overtuigen dat je het zorgcomplex een (financieel) gezonde toekomst kunt bieden. Dit zijn wij KAW is een groep enthousiaste, veelal jonge mensen, met kennis van architectuur en stedenbouw, zorggebouwen en -organisatie, volkshuisvesting, procesmanagement, kostenadvies en bouwtechnische dienstverlening. Wij staan voor vernieuwing, vrijheid en verbondenheid en werken aan de verbetering van de woon- en leefomgeving van mensen. je merkt dat je geen gesprekspartner bent voor de andere stakeholders. Het huidige zorglandschap is zo ingewikkeld gemaakt, dat je zonder kennis daarvan snel verzandt in alle regeltjes, vakterminologie en afkortingen. Ben je ook bezig met het behoud van de zorg in je dorp en weet je soms even niet hoe je verder moet? Bel gerust, ik help graag! Meer weten? Onze opgaven zijn meestal complex en vragen veel inlevingsvermogen. Onze ambitie is ruimtelijke en sociale vernieuwing vooruit helpen. Met mooie ontwerpen, goed onderzoek, werkzame adviezen, duurzame techniek en resultaatgericht projectmanagement. Ons team bestaat uit zo n 50 mensen die werken vanuit Groningen, Rotterdam en Eindhoven. Deel dit Ebook

7