Wondzorg. ulcus cruris ambulante compressie diabetische voet decubitus smetten skin tears brandwonden

Transcriptie

1 In de regio Oost-Achterhoek werken zorgverleners samen om de juiste zorg aan mensen met wonden en/of doorligplekken te bieden. Door ervaringen met elkaar te delen en afspraken te maken hoe we de (wond)zorg uitvoeren, zorgen we ervoor dat mensen in het ziekenhuis, thuis, in het woonzorgcentrum en het verpleeghuis op dezelfde wijze worden behandeld en voorgelicht. Deelnemende organisaties zijn: Wondzorg richtlijnen Dit boekje is ontwikkeld door Wondzorgcentrum SKB. Streekziekenhuis Koningin Beatrix; Wondconsulent Sensire; Wondzorg / Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé; Verpleegkundigen wondzorg Buurtzorg; Careaz; Centraal nummer wondzorg ulcus cruris ambulante compressie diabetische voet decubitus smetten skin tears brandwonden Netwerk Wondzorg

2 Richtlijn wondzorg De arts en/of (wond)verpleegkundige neem een (wond)anamnese af behandel zo mogelijk onderliggend lijden en verbeter beïnvloedende factoren kies een wondverband op basis van kleur en mate van wondexsudaat (WCS en TIME) noteer de wondbehandeling op het daarvoor bestemde formulier Algemene richtlijnen zie voor meer informatie het wondzorgprotocol van eigen instelling werk hygiënisch: zie protocol verzorgen van wonden aantal verbandwisselingen per dag is afhankelijk van hoeveelheid exsudaat en productkeuze bij verbandwisseling douchen/spoelen met (lauw) kraanwater (eerst 30 seconden laten stromen), spoelen met NaCl 0.9% wondranden zonodig beschermen, korsten verwijderen gekozen materiaal moet contact maken met de wondbodem, dus diepe wonden altijd opvullen vraag om advies aan de wondconsulent van je instelling e valueer minimaal 1x per week de voortgang WCS Classificatiemodel Het classificatiemodel deelt de wonden op in een drietal kleuren, namelijk zwarte, gele en rode wonden. Het model is niet toepasbaar op brandwonden en oncologische wonden. De lokale behandeling van deze wonden wordt bepaald door onder andere de diepte, het oppervlak en de plaats van de wond en de algehele conditie van de patiënt. TIME Classificatiemodel TIME is een wereldwijd wondobservatie-instrument dat toelaat om op basis van 4 kenmerken de wond te beoordelen en het wondbeleid te bepalen. TIME ondersteunt het principe van wondbedpreparatie met als doel acties te ondernemen om het wondbed van een chronische wond om te buigen naar een wondbed dat meer lijkt op dat van een acute wond. Pas als dat alles is bereikt, kan een wond dicht granuleren of is een huidtransplantatie mogelijk. De 4 kenmerken van TIME zijn: T I M E Tissue/weefsel Is het weefsel vitaal of niet? Kies de juiste maatregel (necrose verwijderen, reinigen of beschermen). Infection/infectie Is er een infectie? (rood, warm, pijn, zwelling, beperkte functie, geur, kleur, sereus exsudaat). Kies antibacteriëel verband. Bij koorts raadpleeg arts. Moisture/vochtbalans Is er sprake van juiste vochtbalans (nat, vochtig en droog)? Absorbeer adequaat een teveel aan wondvocht. Edge/wondrand Zijn de wondranden wel of niet intact? Omschrijf ook de wondomgeving: maceratie (verweking), eczematisch, ondermijning enz. Dit overzicht is een algemene beslisboom voor het gebruik van producten bij verschillende wondtypes.

3 Beslisboom wondzorg Start hier Kleur wond Hoeveelheid wondvocht Productkeuze Is de wond een brandwond of oncologische wond? nee Is de wond ZWART? Doel; reinigen Is het droge necrose? nee Is het natte necrose of zijn er infectie verschijnselen? Bestaat er fluctulatie? (alsof er vloeistof onder zit) nee nee Necrotomie en/of hydrogel, alginaat Enzymatisch necrose -oplosser, reinigende vloeistof Arts of wondconsulent inschakelen Droog houden, zn. droog kompres Zie specifiek protocol brandwonden of oncologische wond Is de wond GEEL? Doel; reinigen Is de wond gëinfecteerd? (roodheid, warmte, zwelling, pijn, geur, temperatuur stijging) Antibacterieel product reinigende vloeistof / verband Arts of wondconsulent inschakelen nee nee Is de hoeveelheid wondvocht weinig? nee Is de hoeveelheid wondvocht matig tot veel? Hydro-gel, alginaat, schuimverband Alginaat, hydrofiber, schuimverband Is de wond ROOD? Doel; beschermen Is de hoeveelheid wondvocht weinig tot geen? nee Niet verklevend wondverband, hydrogel, schuimverband, siliconengaas Is de hoeveelheid wondvocht matig tot veel? Alginaat, hydrofyber, schuimverband

4 Generieke naamvoering wondverzorgingsproducten Absorberende verbanden Vliwazell, Exsupad, Cutisorb Absorberend primair of secundair verband. Alginaten Suprasorb A, Kaltostat, Cutimed Alginate Heeft een hoge absorptiecapaciteit, een reinigend effect en een licht bloedstelpende werking. Verwisselen indien verzadigd. Binnen de wondranden aanbrengen. Anti-bacteriële zalfgazen en zalven/cremes/gels Flammazine creme, Fucidinezalf/crème, Urgotull SSD, Betadine zalfgaas, Mesitran, Rozex gel Doodt de bacteriën in de wond, bestrijdt de wondinfectie, heeft een reinigende werking. Maximaal 14 dagen gebruiken. Schuimverbanden Mepilex, Mepilex (lite) border, Suprasorb P, Allevyn, Cutimed Siltec Bestaan meestal uit polyuretaan en hebben een goede absorptie capaciteit. Laten geen partikels in de wond achter en kunnen goed op maat geknipt worden. Fixatie is meestal nodig met een pleister, zwachtel. Hydrocoloïden Suprasorb H, Duoderm ET Is een occlusief verband (afsluitend) en op de wond zelfklevend verband. Bij in contact komen met de beschadigde huid verandert de hydrocolloïd laag geleidelijk in een gel. De zachte gel creëert een vochtig wondmilieu wat bevorderlijk is voor de wondgenezing. Reinigende verbanden en vloeistoffen Kraanwater, NaCl 0,9%, Prontosan wondspoelvloeistof, Kerlix gazen, Hibicet verdunning Kunnen meestal op twee manieren gebruikt worden, als spoelvloeistof en als tijdelijk natverband. Kerlix gazen reinigen de wond en nemen vocht op, geven wel een vochtig wondmilieu. De gazen los halen, rustig in de wond vleien tot hele wond is opgevuld, niet in de wond proppen. Enzymatische necrose oplossers Novuxol, Eusol paraffine Breekt necrotisch weefsel af. Novuxol niet gebruiken in combinatie met zinkoxide bevattende producten. Geurneutraliserende verbanden Vilwactiv, Actisorb, Carboflex Absorbeert en neutraliseert de geur. Haemostatische verbanden Spongostan, Surgicel, Suprasorb A Hebben een licht bloedstelpende werking. Huidvervangende wondbedekker Donorhuid, Suprasorb C, Epigard Een definitieve en tijdelijke (suprasorb C) huidbedekking.

5 Hydro actieve verbanden Aquacel (foam), Suprasorb X, Suprasorb G (vaste vorm) Hoge absorptiecapaciteit, neemt wondvocht verticaal op in de vezels, waardoor de kans op verweking aanzienlijk minder is. Reinigt de wond actief. Verwisselen bij verzadiging. Verband 1 cm over wondranden aanbrengen. Hydro gels Prontosan gel, flaminal hydro/forte, Suprasorb G, Intrasite gel, Nu-gel. Bestaan grotendeels uit water en creëren een vochtig wondmilieu door afhankelijk van de vochtigheid van de wond, vocht af te staan of vocht op te nemen. Afdekken met een siliconen gaas en absorberend verband. Wondrand- en huidbeschermers Cavilon, Vaseline, Zinkoxidesmeersel, Proshield Zinkoxide bevattende producten: DUN aanbrengen, verwijderen met zoete olie Bij Cavilon film: kruisje op de intacte huid zetten met ballpoint, daarna aanbrengen en 30 seconden laten drogen. Opnieuw aanbrengen als het kruisje vervaagt. Wondverband met zilver Suprasorb A+AG, Mepilex+AG, Aquacel+AG Doodt de bacteriën in de wond, bestrijdt de wondinfectie, heeft een reinigende werking. Maximaal 14 dagen gebruiken. Transparante wondfolie Suprasorb F, Op Site, Tegaderm, X-trata, Leucomed T De folie is semipermeabel (verdampen het vocht), door de transparantie een continue wond inspectie, vooral geschikt als secundair verband. Wondcontactmateriaal (niet verklevend) < 1 dag: Atrauman, Klinitulle, Lomatuell H > 1 dag: Adaptic, Mepitel De gazen bestaan meestal uit een open geweven katoen, viscosevezel geïmpregneerd met een vet, meestal paraffine of vaseline. Het gaas verkleeft hierdoor minder snel met het wondbed en granulatieweefsel wordt niet beschadigd bij de verbandwisseling. Mepitel is op basis van siliconen gemaakt.

6 Richtlijn ulcus cruris Ulcus cruris (open been) is een defect van de huid van het onderbeen tot in de subcutisof dieper met geringe genezingstendens. Doel Behandelen onderliggend lijden, optimaliseren lokale factoren, oedeemvrij maken en houden van been, ulcus is genezen, nabehandeling d.m.v. therapeutisch elastische kous. Diagnose ulcus cruris Ulcus t.g.v. veneus vaatlijden enkel-armindex putjes oedeem varices wond meestal binnenzijde enkel grillige wondranden lokale verkleuringen (bruin/blauw) en verharding van de huid paars-rode vaatjes geur zwaar vermoeid gevoel bij stilstaan, bij lopen neemt dit af jeuk nachtelijke pijn, kramp hyperpigmentatie atrofie blance eczeem Ulcus t.g.v. arterieel vaatlijden enkel-armindex <0.5 meestal geen oedeem wond vaak buitenzijde enkel, scheenbeen, voorvoet en/of tenen meestal scherpe wondranden wondbodem vaak zwart etalagebenen (claudicatio intermittens) pijn vaak s nachts, vermindert door been laten hangen koude, blauw/witte voet weinig beharing perifere pulsaties zwak tot afwezig 1. wondbehandeling zie wondbeslisboom SKB 2. compressietherapie (zie protocol ambulante compressie) a. (niet) klevende korte rek (mobiele patiënten) b. lange rek (immobiele patiënten) c. meerlaags compressiesysteem (mobiele en immobiele patiënten) d. dubbellaagse compressiekous (mobiele en immobiele patiënten) 3. pijnbehandeling: vraag VAS 4. medische en chirurgische behandeling 5. overig: voorlichting (oorzaak, behandeling, beweging, schoeisel, nagel, huidverzorging, voeding) overhandig patiëntenfolder ulcus t.g.v. veneus vaatlijden doorverwijzen naar specialist: vaatchirurg, chirurg, dermatoloog geen compressie therapie zie 1, 3, 4, 5 doorverwijzen naar specialist: vaatchirurg, chirurg, dermatoloog verminderde compressie therapie zie 1, 3, 4, 5 behandel onderliggend lijden compressie om oedeem terug te dringen gebaseerd op EAI zie 1, 2, 3, 4, 5 Resultaten Ulcus t.g.v gecombineerd vaatlijden enkel-armindex tussen 0.5 en 0.89 Overig aandoeningen Ulcus is genezen nabehandeling d.m.v. therapeutische elastische kous advies m.b.t. dragen kousen, mobiliteit, stoten, huidverzorging controle van eventueel chirurgisch ingrijpen door behandeld arts Ulcus vertoont binnen 4 weken geen genezingstendens evaluatie van behandeling en diagnose verwijzen naar specialist voor verder onderzoek dan wel chirurgische correctie of huidplastiek Redenen voor verwijzing Allergische reactie op (onderdeel van) behandeling, niet in staat compressie vol te houden, onbehandelbare pijn, geen afname grootte van ulcus na 4 tot 6 weken, ulcus na 6 maanden nog aanwezig, frequent recidiveren van het ulcus. Anamnese Aandacht voor: duur en beloop, eerder doorgemaakt ulcus cruris, trombose, tromboflebitis, varices, claudicatioklachten, lymfoedeem, ingrepen aan vaatstelsel in benen en/of bekken, immobiliteit, langdurig staan, roken, overgewicht, voedingstoestand, medicatie, diabetes mellitus, hartfalen, hypertensie, paresen, betekenis in het dagelijkse leven voor de patiënt en/of zijn omgeving.

7 Richtlijn ambulante compressietherapie Indicatie Oedeem ten gevolge van veneuze insufficiëntie in opdracht van behandelaar. Benodigdheden korte rek-zwachtels (min. 2 rollen per onderbeen) tricot buisverband polstermateriaal fixatiepleister Voorbereiding Breng buisverband en zo nodig polstermateriaal aan. 1. Neem de 1 e zwachtel en begin boven op de voet, langs inplant van de tenen. 2. Zwachtel 1 à 2x met stevige slag om de voet. 3. Houdt voet in 90 positie en zwachtel hielgewricht in, waarbij de slag 2/3 deel om hiel en 1/3 deel onder de voetzool. Zwachtel op spanning houden. 4. Zwachtel vervolgens 1/3 om de hiel en 2/3 onder de voetzool. 5. Zwachtel 1 slag circulair om de enkel. Rol de zwachtel het been volgend af, zonder te sturen en houd de zwachtel zo kort mogelijk op het been met gelijkmatige spanning tot 2 cm onder de knie. 6. Maak één circulaire toer onder de knie zonder spanning. 7. Laat vervolgens de zwachtel met gelijkmatige spanning de vorm van het been naar beneden volgen. 8. Door de zwachtel constant tegen de huid af te rollen gaat de zwachtel zijn eigen weg, meestal is dit weer naar boven en dan naar beneden. Fixeer de zwachtel met fixatiepleister. 9. Herhaal met de 2 e zwachtel dezelfde procedure maar dan in tegengestelde richting. 10. Na elke wissel evalueer met cliënt hoe het heeft gezeten? Bij pijn zwachtels altijd verwijderen! Leefregels zoveel mogelijk lopen en de kuitspier gebruiken door de voet goed af te wikkelen korte rekzwachtels dag én nacht laten zitten en minimaal 1x per week vervangen indien kuitspier niet gebruikt kan worden, dan één lange rekzwachtel gebruiken (indien huid niet helemaal bedekt met één, dan twee lange rekzwachtels tegengesteld aan brengen); deze moet(en) s nachts af goed sluitend schoeisel zonder hoge hakken Alternatieven verbandkous, bijvoorbeeld Venotrain ulcertec (Bauerfeind), Mediven Ulcerkit (Medi), Mediven Struva 23/ 35 (Medi) 2-laags zwachtelsysteem, bijvoorbeeld Coban2 (3M), Urgo K Als er gekozen wordt voor een alternatief compressiemiddel dit in overleg met wondconsulent.

8 Richtlijn verwijzing diabetische voet Simm s 0; Simm s 1; Simm s 2; geen verminderd gevoel, geen arterieel vaatlijden verminderd gevoel of arterieel vaatlijden zonder verhoogde druk (eeltvorming) verminderd gevoel en/of arterieel vaatlijden en/of lokaal verhoogde druk (eeltvorming, roodheid, blaren) doorverwijzing naar huisarts medische pedicure/pedicure diabetische voet aantekening podotherapie Simm s 3; actief ulcus en/of ulcus of amputatie in de anamnese nieuwe cliënt; doorverwijzing naar huisarts/specialist bekende cliënt; rechtstreeks naar voetenpoli

9 Richtlijn decubitus Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkracht. Dit zakprotocol is een korte samenvatting van het transmuraal protocol decubitus. Voor de behandeling van de verschillende categorieën verwijzen we u naar het protocol. Voor vragen kunt u altijd contact opnemen met de wondconsulent in uw eigen organisatie. Risico-inventarisatie Voor de risico-inschatting van decubitus: invullen risicoscorelijst gebruik klinische blik Preventieve maatregelen Voorlichting informeer zorgvrager en/of mantelzorger over risicofactoren en de te nemen maatregelen geef informatiefolder aan de zorgvrager en/of mantelzorger Voeding beoordeel voedingstoestand zorgvrager en neem bij afwijkingen voedingsmaatregelen neem een voedingsanamnese af zorg voor voldoende inname van calorieën, eiwitten en vocht spoor aan tot eten en drinken bied hulp bij eten en drinken meet 1 keer per week het gewicht en rapporteer consulteer bij verslechtering voedingstoestand een diëtiste Huidverzorging inspecteer de huid dagelijks en let op de huidconditie voorkom verweking van de huid ten gevolge van urine, faeces, transpiratie en wondlekkage droge huid zalven: voorzichtig zacht masserend/kloppend aanbrengen en niet wrijven verschoon regelmatig incontinentiemateriaal dagelijks schoon ondergoed/kleding aandacht voor onderlaag span lakens niet te strak aan let op rimpel- en plooivorming verwijder oneffenheden als kruimels, geplooide celstofmatjes of andere vreemde voorwerpen zorg voor adequaat opvangmateriaal, droge kleding en onderlaag Juiste houding Doel: opheffen van druk en schuifkrachten. let op de houding in (rol)stoel en bed (zie illustraties) stimuleer tot houdingsveranderingen om drukgevoelige plaatsen te ontlasten pas consequent wisselligging toe mobiliseer indien mogelijk tref bij bedreigde hielen of ellebogen maatregelen om deze vrij te leggen door kussen onder de onderbenen/armen informeer de zorgvrager en/of mantelzorger over de invloed van houding op het decubitusrisico gebruik indien nodig antidecubitus kussen en/of matras in overleg met wondconsulent en/of ergotherapeut Decubitus bedreigde gebieden In ieder geval zorgen voor: steun nemen op gehele bovenbeen (voetsteun niet te hoog) steun nemen op voeten (voetsteun niet te laag) steun nemen op armen (hoogte armleuning) groot steunvlak op rug; maar zonder verstelbare zittingen, niet teveel achterover zitten Dit protocol is gebaseerd op CBO richtlijnen 2011.

10 Goede houdingen Foute houdingen Beengedeelte in dezelfde hoek omhoog als hoofddeel ter vermijding van schuifkrachten. Schuifkracht stuit en hielen bij halfzit in bed. Beste zithouding: gewicht verdeeld over zitvlak, voeten, armen en rug schuifkrachten afwezig door kantelzitting Te lage voetsteunen: minder gewicht op de voeten patiënt schuift naar voren en onderen; schuifkrachten op een kleiner gewichtsvlak afknellen bovenbenen ter plaatse van randzitting Beste lighouding (fowler-houding): stuit moet vrij liggen onderrug met kussen ondersteunen kussen tussen knieën plaatsen Te hoge voetsteunen: bovenbenen raken de zitting niet, waardoor meer gewicht op kleiner oppervlak (drukverhoging) Kussen in de rug geeft onderuitzakken met als gevolg: schuifkrachten ter plaatse van zitbeenknobbels kleiner steunoppervlak bovenbeen

11 Decubitus wordt in opklimmende categorie van ernst als volgt onderverdeeld: Categorie 1: niet wegdrukbare roodheid van de intacte huid Categorie 3: huiddefect met schade of necrose van de huid en onderhuidsweefsel (oppervlakkige decubitus) Categorie 2: blaarvorming en/of een oppervlakkige ontvelling Categorie 4: uitgebreide weefselschade of weefselversterf (necrose) aan spieren, botweefsel of ondersteunend weefsel (diepe decubitus)

12 Richtlijn smetten (intertrigo) en vochtletsel Preventie Neem preventieve maatregelen bij iedereen: die lichamelijke verzorging krijgt waarbij sprake is van een risicoconditie Risicocondities Personen met de volgende condities hebben een verhoogd risico: obesitas verminderde mobiliteit ouderen vrouwen: - vochtige huid ten gevolge van incontinentie of transpireren verhoogde lichaamstemperatuur diabetes verminderde weerstand: - eerdere smetten beperkingen in de ADL tekortschietende persoonlijke hygiëne Geef informatie en/of advies over onderstaande aanbevelingen en pas de volgende interventies toe: Voorkom huid-op-huid-contact door: het, bij voorkeur, dragen van ademende katoenen kleding het dragen van ondersteunende kleding goedsluitend, niet knellend ondergoed met pijpen (mannen en vrouwen); bij voorkeur geen strings katoenen pymabroek in plaats van nachtpon katoenen BH; bij voorkeur eerst een katoenen hemd/t-shirt aantrekken en daarboven de BH suspensoir (balzakdrager) bij mannen het tussen de huidplooien aanbrengen van één van de volgende materialen: - scheurlinnen - non-woven gaas - engels pluksel (leg opgeruwde/pluizige kant tegen de huid) > vervang deze als ze vochtig zijn minimaal 2x daags regelmatige lichaamsbeweging, zowel actief als passief (wisselligging) Voorkom overmatig transpireren door: het dragen van ademende, absorberende (katoenen) kleding, sokken en schoeisel het verlagen van de omgevingstemperatuur door: - te zorgen voor een koele omgevingstemperatuur - het gebruik van katoenen beddengoed Houd de huid(plooien) droog door middel van: De toepassing van één van de volgende lokale middelen: zinkoxidesmeersel FNA (zinkolie), dun aanbrengen (huid moet zichtbaar blijven) > resten eerst verwijderen met zoete olie barrièrecrème of -film: maak geen gebruik van talkpoeders, pasta s, zinkzalf of apparatuur om de huid droog te blazen (bijvoorbeeld föhn) > zorg voor een schone, droge onderlaag Pas dagelijkse huidzorg toe door: wassen met ruim water en goed (deppend) drogen van de huid(plooien) het dagelijks observeren van de huid en de huidplooien observatie optreden symptomen van smetten of vochtletsel (zie behandeling) het gebruik van géén of een ph-neutrale zeep bij incontinentie: - regelmatig toiletbezoek - direct te verschonen, te wassen en te drogen - juiste indicatie en gebruik van (wasbaar) incontinentiemateriaal Evalueer dagelijks de preventieve maatregelen door: Degene die de preventieve maatregelen toepast. Observatie optreden symptomen van smetten of vochtletsel (zie behandeling).

13 Behandeling Stel op basis van onderstaande symptomen vast of er sprake is van smetten of vochtletsel, in welke fase het zich bevindt en behandel met de interventies beschreven bij de desbetreffende fase. Consulteer bij twijfel een deskundige (wondverpleegkundige of arts). Symptomen Smetten intacte huid licht rode tot felrode, glanzende huid jeuk (niet altijd) schrijnend, branderig gevoel (niet altijd) Interventies Smetten één of meerdere preventieve maatregelen, minimaal 2x daags bij een felrode, glanzende huid Zinkoxidesmeersel FNA (dun!)* of een barrièreproduct, minimaal 2x daags Smetten met nattende huid felrode huid nattende, kapotte huid verweking van de huid erosies scherpe, rode wondlijn (fissuur) zichtbaar op breuklijn tussen beide huidplooien jeuk (niet altijd) schrijnend, branderig gevoel (niet altijd) Smetten met nattende huid één of meer preventieve maatregelen minimaal 3x daags zinkoxidesmeersel FNA (dun!)* eventueel lokaal een antischimmelpreparaat gebruik geen barrièreproduct (hecht niet) raadpleeg bij twijfel een meer deskundige Smetten met geïnfecteerde huid symptomen van smetten met een nattende huid én één of meerdere van de volgende symptomen - pustels (puistjes) - natten - geel/groen exsudaat - randschilfering - eilandjes voor de kust (bij candida-infectie) - pus - korstvorming - een onaangename geur Smetten met geïnfecteerde huid consulteer een deskundige preventieve maatregelen minimaal 3x daags 1-2x daags combinatie (preparaat) van Zinkoxidesmeersel FNA en antischimmelpreparaat (dun)** gebruik miconazol niet samen met een oraal antistollingsmiddel gebruik alleen barrièreproduct ter bescherming van de droge huid, niet op de nattende smetplek zelf Evaluatie: minimaal na 3, 7 en 14 dagen na start behandeling. Indien geen verbetering of klachten verergeren, schakel wondverpleegkundige of arts in (eventueel kweek). Gebruik bij overmatig exsudaat een niet-verklevend wondverband. * verwijder altijd eerst de resten van Zinkoxidesmeersel FNA (= zinkolie) van een vorige behandeling met olie ** eerst antischimmelpreparaat, daarna Zinkoxidesmeersel FNA opbrengen óf gelijktijdig in een combinatiepreparaat. Altijd dun opbrengen! Gebruik (combinatiepreparaten met) corticosteroïden alleen in opdracht van de arts

14 Richtlijn skin tears preventie en behandelschema Skin Tears zijn traumatische wonden, die voornamelijk ontstaan op extremiteiten van ouderen ten gevolge van wrijving, of een combinatie van wrijvings- en schuifkrachten. Hierdoor wordt de epidermis van de dermis gescheiden (partial-thickness wond) of wordt zowel de epidermis als de dermis gescheiden van de onderliggende structuren (full-thickness wond). Gebruik van corticosteroïden geeft een hoger risico! Behandeling Doel Het voorkomen, herkennen en op de juiste en eenduidige manier verzorgen van skin tears. Preventieve maatregelen > Vermelden in dossier CAVE kwetsbare huid zorgen voor een veilige omgeving zo nodig aanvraag ergotherapeut handhaven van goede voeding en vochtopname geen pleisters op de huid huidverzorging goede tiltechnieken voorlichting d.m.v. informatiefolder bedekkende katoenen kleding voor de patiënt geen sieraden bij patiënt en zorgverlener Wondverbandmaterialen (zie behandeling) arts/wondconsulent waarschuwen bij infectieverschijnselen! Categorie 1 geen weefselverlies en mogelijkheid om huidflap en wondranden terug tegen elkaar aan te leggen Categorie 2 skin tears met gering weefselverlies (<25%) skin tears met matig tot groot weefselverlies (>25%) Categorie 3 volledig verlies van de huidflap (3) huidflap spoelen en terugplaatsen binnen 6 uur na trauma Categorie 1 siliconen wondcontactlaag: 7 dagen ter plaatse, zo nodig herhalen absorberend verband: in het begin dagelijks wondinspectie op infectie verschijnselen en zo nodig dagelijks wisselen fixatiewindel en éénlaags elastisch buisverband Categorie 2 idem categorie 1 zo nodig hydrogel op de vierde dag Categorie 3 non-adhesief schuimverband zo nodig hydrogel fixatiewindel en éénlaags elastisch buisverband

15 Richtlijn behandelprotocol voor tweedegraads brandwonden Brandwondencentra Beverwijk: / Rotterdam: / Groningen: Indicatie: Verbandwisselingsadvies Wondaspect bij Aquacel Advies Verwijs-criteria in overleg met chirurg of plastisch chirurg Functionele gebieden: Handen, voeten, genitaliën, gelaat en inhalatietrauma TVLO* > 10% bij volwassenen TVLO* > 5% bij kinderen Bij verdenking op diep tweedegraads binnen 3 dagen consult trauma- of plastisch chirurg. Contra indicatie geïnfecteerde brandwonden oude (> 8 uur) onbehandelde brandwonden i.v.m. dan al aanwezige contaminatie eerstegraads brandwonden - eerstegraads: koelen en vet houden derdegraads brandwonden Aanbrengen Aquacel verband Onmiddellijk koelen gedurende minuten. Restanten kapot blaardak verwijderen. Aquacel verband hoeft niet geknipt te worden, ruim overlappen (4 à 5 cm.) over de wondranden én over de naastliggende Aquacel verbanden i.v.m. krimpen van het verband Aquacel verband direct op de wond aanbrengen. Aquacel verband afdekken met nonwoven gaas en fixeren met elastische windsel en/of netverband. toereikende, voldoende pijnbestrijding *TVLO: Totaal Verbrand LichaamsOppervlak DAG 0/2 Zie Aanbrengen Aquacel verband. DAG 2/5 Controle op verkleving. Bij het niet geheel bedekken van de brandwond of schaafwond door verschuiving of krimpen van Aquacel, extra Aquacel verband bijleggen (zie casuïstiek). Alléén bij totale verzadiging van Aquacel, Aquacel verband verwisselen. DAG 5/12 Indien noodzakelijk patiënt 1-2 maal op controle. DAG 12/14 Aquacel korst insmeren met vaseline/ paraffine ter versoepeling van de korst. Aquacel korst laat dan vanzelf los. Hierna de genezen huid insmeren vette crème. Bij verkleving blijft Aquacel verband insitu totdat het loslaat. Versoepeling van de korst bewerkstelligen door de Aquacel korst vanaf DAG 12 in te smeren met vaseline/paraffine. Aquacel verband dient niet losgeweekt te worden om de voortgang van de epithelialisatie niet te verstoren. Bij twijfel over contaminatie op DAG 0 Aquacel ligt nog geheel los op DAG 2 Aquacel is niet verkleefd op DAG 4 Op DAG 10/14 is de brandwond (of delen daarvan) nog niet genezen. Pus Overweeg Flammazine of ander antibacterieel verband en op DAG 1 de behandeling met Aquacel volgens protocol vervolgen. Aquacel verband vervangen door nieuwe Aquacel verband. controle op infectie, indien : behandeling in overleg met arts. lokatie van de brandwond of schaafwond is onderhevig aan te veelbeweging, overweeg immobilisatie. de brandwond is mogelijk derdegraads, behandeling starten volgens het derdegraads behandelprotocol in overleg met arts. De brandwond of de restdefecten zijn mogelijk derdegraads, behandeling starten volgens het derdegraads behandelprotocol in overleg met arts. i.o.m. arts wondkweek afnemen. Aquacel verband verwijderen en behandeling in overleg met arts vervolgen met Flammazine. Consulteer zonodig de wondconsulent bij verband controle. Advies aan de patiënt: Leg uit dat het verband er grauw en bruin uit gaat zien. Dit aspect is normaal! Aquacel verband wordt in de loop van de behandeling een stevige korst, dit zou lastig kunnen zijn voor de patiënt. Adviseer de patiënt hier absoluut niet aan te trekken of los te weken! Versoepeling van de korst bewerkstelligen door de korst vanaf DAG 12 in te smeren met vaseline/paraffine. Het verband mag niet nat worden.

16 Casuïstiek Aquacel Tweedegraads steekvlamverbranding DAG 1: Aanbrengen Aquacelverband (ruim over de wond randen en overlappen). DAG 2: Goed overlappen Aquacelverband. DAG 5/12: Indrogen wondexsudaat in Aquacelverband duidelijk zichtbaar, losse droge Aquacel langs de randen wegknippen. DAG 12/14: Korst insmeren met vaseline/paraffine ter versoepeling van de korst. Zodra de Aquacel korst is losgekomen, de genezen huid insmeren met vette crème.