Infiltratie. Opbouw. Theorie en praktijk van een ultimum remedium

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Infiltratie. Opbouw. Theorie en praktijk van een ultimum remedium"

Fenna van Dijk
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Infiltratie Theorie en praktijk van een ultimum remedium Edwin Kruisbergen 14 oktober 2015 Opbouw Infiltratie als opsporingsmiddel WODC-onderzoek naar infiltratie Uitvoeringspraktijk Regulering <-> uitvoeringspraktijk Toetsing door de rechter Conclusies 2 1

2 Infiltratie als opsporingsmiddel +/- 1970: War on drugs geeft impuls aan undercoveroperaties Wat maakt Undercoveroperaties bijzonder? Verborgenheid, misleiding, politie participeert in misdrijven Een omstreden opsporingsmiddel (Un)necessary evil Affaires België: François VS: Abscam NL: IRT-affaire 3 Infiltratie als opsporingsmiddel IRT-affaire Van Traa (1996) Wet Bob (2000) Wet Bob Wetboek van Sv: drie undercoverbevoegdheden: Stelselmatig inwinnen van informatie Pseudo-koop/-dienstverlening Infiltratie 4 2

Infiltratie als opsporingsmiddel Wat weten we ervan?

Weinig tot geen onderzoek 5 WODC-onderzoek: Opsporing

dragen undercovertrajecten bij aan de opsporing en

Data: Alle undercovertrajecten 2004 Alle

3 Infiltratie als opsporingsmiddel Wat weten we ervan? Normatief debat Feiten? Weinig tot geen onderzoek 5 WODC-onderzoek: Opsporing onder dekmantel Kruisbergen, De Jong en Kouwenberg Wat dragen undercovertrajecten bij aan de opsporing en berechting? Data: Alle undercovertrajecten 2004 Alle infiltratiezaken CTC- en opsporingsdossiers Gegevens infiltratieteams Interviews Jurisprudentie NL Regulering in VS, Duitsland, VK en België 6 3

4 Uitvoeringspraktijk SI/PK: 2004: in 89 zaken overwogen in 37 zaken besluit tot inzet in 34 zaken SI/PK ingezet IF: : in 24 zaken toestemming voor IF gevraagd aan CvPG s in 17 zaken toestemming gegeven in 15 zaken IF ingezet Ter vergelijking: 2008: telefoontaps 7 Uitvoeringspraktijk Waarom wordt IF zo weinig gebruikt? Onbekendheid Van Traa-trauma Angst om controle over onderzoek te verliezen Afscherming IF-trajecten HOvJ, CTC - CvPG s 8 4

5 Uitvoeringspraktijk infiltratie : 23 zaken toestemming gevraagd aan CTC Delict 17 drugs (o.a.) 1 terrorisme 1 geweld 1 wapenhandel 1 kinderporno 1 seksuele uitbuiting minderjarigen 1 mensensmokkel 9 Uitvoeringspraktijk infiltratie : 14 zaken waarin IF is uitgevoerd Moment inzet: Gem. 9 mndn tussen start onderzoek en start IF Min. 1 mnd <-> max. 31 mndn Reden inzet: Falen andere opsporingsmiddelen IF als laatste redmiddel?! 10 5

6 Infiltratie voorgesteld: 23 Toestemming: 16 Geen toestemming: 7 Infiltratie gestart: 14 Infiltratie niet gestart: 2 Contact subject: 13 Geen contact: 1 Bijdrage aan opsporing/berechting: 10: obewijs: 6 osturings-/restinformatie: 4 Geen bijdrage aan opsporing/berechting: 4 Uitvoeringspraktijk infiltratie Bijdrage aan opsporing van IF in 14 zaken 4 x geen bijdrage, 4 x sturingsinformatie, 6 x bewijs Is dit goed of slecht? Factoren van invloed op uitvoering en resultaten IF Voldoende informatie over subject! Reden inzet IF = reden falen IF Sociale leven subject De onvoorspelbaarheid van criminele zakenpartners! 12 6

7 Uitvoeringspraktijk infiltratie Het onvoorspelbare verloop van IF-trajecten Contact met verdachte loopt doorgaans anders dan gepland Vooral bij pseudokopen (pk) De onvoorspelbaarheid van criminele zakenpartners' Deel PK-trajecten gaat niet door, omdat: verdachte niet kan of niet wil leveren; contacten met hoofdverdachte te summier zijn; verdachte wel kan leveren maar te laat; verdachte wel kan leveren maar via persoon die niet onderwerp van onderzoek is; 13 Uitvoeringspraktijk infiltratie De onvoorspelbaarheid van criminele zakenpartners' Deel PK-trajecten gaat wel door, maar: drugs in plaats van wapens; veel minder dan toegezegd; pas na eerdere mislukte poging(en); geleverde materiaal voldoet niet aan verwachtingen: 14 7

8 Regulering <-> uitvoeringspraktijk Toets op subsidiariteit IF mag alleen als onderzoek inzet van IF dringend vordert Toets op subsidiariteit door CvPG s: inschatting kans dat met andere middelen zelfde doel bereikt kan worden Het onvoorspelbare verloop van onderzoeken naar georg. cri. maakt dat lastig, zo blijkt: Toestemming CvPG s voor IF in 16 zaken: in 5 zaken wordt doel echter toch met andere middelen bereikt 15 Regulering <-> uitvoeringspraktijk Wettelijk onderscheid tussen undercoverbevoegdheden Wet: voor IF zwaardere voorwaarden dan voor SI Praktijk: inzet SI soms ingrijpender dan IF Toestemmingsprocedures Kunnen OvJ s afschrikken Liever geen IF? Liever SI+PK ipv IF? 16 8

Underocoveroperaties getoetst door de rechter Meer dan 70 uitspraken bekeken Verweren raadsman: Instigatieverbod Proportionaliteit/subsidiariteit Procedurele gronden Doorlaatverbod In het overgrote

9 Underocoveroperaties getoetst door de rechter Meer dan 70 uitspraken bekeken Verweren raadsman: Instigatieverbod Proportionaliteit/subsidiariteit Procedurele gronden Doorlaatverbod In het overgrote deel verwerpt rechtscollege verweer Transparantie! 17 Conclusies Infiltratie Sporadisch ingezet Omstreden Resultaten Onvoorspelbaarheid De manipulerende infiltrant <-> de onvoorspelbare crimineel Regulering <-> uitvoeringspraktijk Toetsing door de rechter transparantie! 18 9

10 Tot slot Ook geheime middelen moeten kritisch bekeken kunnen worden Hoe zwaar is dit middel? Zijn we Van Traa ontgroeid? Omvang gebruik IF Criminele burgerinfiltrant Verruiming mogelijkheden toezeggingen aan getuigen 19 10

Vergelijkbare documenten

Opsporen onder dekmantel

Opsporen onder dekmantel 282 Onderzoek en beleid Opsporen onder dekmantel Regulering, uitvoering en resultaten van undercovertrajecten E.W. Kruisbergen D. de Jong m.m.v. R.F. Kouwenberg Onderzoek en beleid