1 Eerste vraagstelling: wordt het GRS gehanteerd als afwegingskader bij beoordeling aanvraag stedenbouwkundige vergunning

Transcriptie

1 VARKENSHOUDERIJ KLEINREES 1 Eerste vraagstelling: wordt het GRS gehanteerd als afwegingskader bij beoordeling aanvraag stedenbouwkundige vergunning In de eerste plaats wordt een aanvraag stedenbouwkundige vergunning beoordeeld op basis van de legaliteitstoets. In de tweede plaats wordt een aanvraag beoordeeld op basis van de opportuniteitstoets. Daarbij is een beoordeling van de goede ruimtelijke ordening aan de orde. Eveneens kan bij deze beoordeling geargumenteerd worden vanuit het begrip Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen als bijzondere vorm bij beoordeling goede RO. Hieronder wordt toegelicht op welke manier het GRS hieronder kan ressorteren. Bij art , 2, 2 VCRO wordt gesteld dat ook beleidsmatig gewenste ontwikkelingen met betrekking tot de aandachtspunten, vermeld in 1, in rekening kunnen gebracht worden. Vrij recent is er door rechtspraak en rechtsleer meer duidelijkheid gekomen over het gebruik van deze bepaling en de randvoorwaarden hierbij. Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen die uitging geven (of kunnen geven) aan een bestaande of toekomstige visie op de goede ruimtelijke ordening in hoofde van een vergunningverlenende overheid kunnen door toepassing van art , 2, 2 VCRO mee opgenomen worden in de beoordeling goede ruimtelijke ordening. Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen kunnen structuurplannen, masterplannen, stedenbouwkundige studies, beeldkwaliteitsplannen, zijn. Op basis van parlementair voorbereidingswerk, rechtspraak en rechtsleer worden wel enkele voorwaarden aan het gebruik van deze rechtsfiguur gekoppeld. Zo moet (1) de beleidsvisie ter kennis gebracht zijn aan de aanvrager en (2) de ganse bevolking. De figuur dient toepast te worden binnen (3) de beginselen van behoorlijk bestuur. En ten slotte is er (4) de noodzaak tot afdoende motivering aangaande het feit of de aanvraag tot vergunning in concreto voldoet aan de beleidsmatig gewenste ontwikkeling. De vaststelling dat een aanvraag tot het bouwen van een grote nieuwe varkenshouderij in een gebied welke volgens het GRS wordt aangeduid als een bouwvrij agrarisch gebied kan dus mee in overweging genomen worden bij de toetsing van de aanvraag aan de goede ruimtelijke ordening. De bedenking van de discretionaire bevoegdheid van de verschillende vergunningverlenende overheden zoals gemaakt in het vorige punt blijft ook hier staande. Opnieuw wordt dus gewezen op het belang van een uitgebreide en grondig onderbouwde motivering. In de marge wordt hierbij nog opgemerkt dat de deputatie van de provincie Antwerpen een bijkomende voorwaarde aan het gebruik van de figuur van beleidsmatig gewenste ontwikkeling lijkt te koppelen. De deputatie verlangt immers dat een beleidsmatig gewenste ontwikkeling enkel wordt gebruikt als een soort voorafname in een effectief proces om het gewenste beleid te verankeren in een verordenend stedenbouwkundig instrument (een RUP of een stedenbouwkundige verordening). In de marge wordt nog opgemerkt dat het GRS Kasterlee voor de deelruimte Vorsel Kluis Rees volgende visie m.b.t. de inrichting van de ruimte in functie van de professionele landbouw voorziet: In dit gebied met een solide agrarische structuur moet de landbouw als hoofdgebruiker kansen krijgen om op een duurzame manier te kunnen ontwikkelen. De nadruk moet daarbij liggen op de grondgebonden landbouw als hoofdbeheerder. Er is geen ruimte voor nieuwe grondloze bedrijven; uitbreiding, herlokalisatie of vernieuwen van vergunningen van bestaande bedrijven is wel mogelijk. De bebouwing moet functioneel in de eerste plaats ten dienste blijven staan van de hoofdgebruiker, i.c. de landbouw. Er is geen ruimte voor uitbreiding van residentiële bebouwing in de landbouwgehuchten omdat dit de agrarische structuur zou kunnen aantasten en afbreuk doet aan de landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten van het gebied. Aan de landbouw gerelateerde bedrijven en activiteiten (maneges e.d.) mogen niet onbeperkt toegelaten worden. Enkel waar het ruimtelijk functioneel verantwoord is, kan hiervoor ruimte gecreëerd worden. Aansluitend op de gehuchten is beperkte ruimte op het niveau van het gehucht afgestemde sportmogelijkheden, in zoverre dat daarvoor behoefte bestaat. GR2015_11_24 IOK 1

2 Art VCRO als bijzondere vorm bij beoordeling goede RO Art VCRO stelt: De ruimtelijke ordening is gericht op een duurzame ruimtelijke ontwikkeling waarbij de ruimte beheerd wordt ten behoeve van de huidige generatie, zonder dat de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang gebracht worden. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt rekening gehouden met de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en de culturele, economische, esthetische en sociale gevolgen. Op deze manier wordt gestreefd naar ruimtelijke kwaliteit. De doelstellingen uit dit artikel moeten volgens art , 2 VCRO ook in acht genomen worden bij de aspecten ter beoordeling van de goede ruimtelijke ordening. Vaak zijn de doelstellingen zoals opgenomen in het artikel VCRO eerder vaag. Maar bijvoorbeeld doelstellingen m.b.t. klimaat of CO 2 -reductie opgenomen in een gemeentelijk beleidsplan zouden via deze weg ook ingang kunnen vinden in de stedenbouwkundige vergunningsbeoordeling. Opnieuw moet hier op het belang van een uitgebreide en grondig onderbouwde motivering gewezen worden. Zo kan hierbij b.v. ingegaan worden op het gelijktijdig afwegen van de gevolgen voor het leefmilieu enerzijds en de economische en sociale gevolgen anderzijds. Conclusie Ongeacht een eventuele overeenstemming met de bestemmingsvoorschriften dient een aanvraag toch geweigerd te worden als blijkt dat het gevraagde de opportuniteitstoets, de toetsing aan de goede ruimtelijke ordening, niet doorstaat. Aspecten van functionele inpasbaarheid, schaal en mobiliteitsimpact tot zelfs hinderaspecten, gezondheid en gebruiksgenot kunnen hierbij bepalend zijn. Ook beleidsmatig gewenste ontwikkelingen (b.v. GRS Kasterlee) en doelstellingen zoals opgenomen in art , waarbij gesteld wordt dat bij de ruimtelijke ordening rekening wordt gehouden met ondermeer de gevolgen voor het leefmilieu, kunnen meegenomen worden bij deze toetsing aan de goede ruimtelijke ordening. 2 Tweede vraagstelling: waarom werd nooit een RUP agrarische gebieden opgemaakt hoewel het als actiepunt opgenomen is in het GRS De gemeente heeft in eerste instantie werk gemaakt van RUP s vanuit concrete (vaak acute) probleemstellingen: Zonevreemdheidsproblematiek (bedrijven en recreatieve inrichtingen) verschillende RUP s (inclusief Ark Van Noë, ) vergunningenprobleem voor betrokkenen Zonevreemde woningen achterhaald door totstandkoming van generieke regelgeving Woonkernen concrete problematiek van wildgroei appartementen met als gevolg verlies aan landelijkheid/identiteit. Lokaal bedrijventerrein dringende nood aan bijkomende ruimte voor bedrijvigheid (diverse vragen vanuit bedrijven binnen de gemeente) Toeristisch recreatieve parkings (Andere?) Voor de landbouwsector in het bijzonder werden de jongste jaren beleidsinitiatieven genomen vanuit de hogere planningsniveaus: Afbakening van de agrarische structuur in het kader van herbevestigd agrarisch gebied (HAG). Beleidsinitiatieven in het kader van NATURA 2000 met impact op de landbouw. Het lijkt aangewezen om in eerste instantie ten volle de consequenties van beide af te wachten alvorens planologische stappen te ondernemen op het lokale niveau. (anderzijds zou deze case een concrete en acute aanleiding kunnen zijn om verkennende stappen in de richting van een RUP agrarische structuur te zetten, in analogie met hogere redenering.) GR2015_11_24 IOK 2

3 3 Derde vraagstelling: wat verstaat het gemeentebestuur onder grondloze bedrijven? Grondloos en grondgebonden zijn antoniemen. De term grondgebonden kent diverse definities. De belangrijkste zijn: Grondgebonden in het kader van de milieu-/mestwetgeving Grondgebonden in de context van de ruimtelijke planning. In deze context wordt eveneens gesproken van grondloze bedrijven. In voorliggend geval wordt verwezen naar de ontwikkelingsperspectieven voor grondloze bedrijven zoals geformuleerd in het GRS en is dus de definitie in het kader van de ruimtelijke planning relevant. De termen grondbonden en grondloos worden in de eerste plaats gedefinieerd in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. In het GRS van Kasterlee wordt deze terminologie overgenomen en wordt hierop verder gebouwd. Vooral in de deelnota landbouw wordt hierop uitvoerig ingegaan. In de rest van het GRS worden deze termen regelmatig gebruikt, waarbij dus de definitie uit RSV en Deelnota Landbouw aan de orde is. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen RSV, p 40: Landbouwproductierichtingen zijn grondgebonden indien er voor de productie cultuurgrond vereist is. Productierichtingen zijn grondloos indien er voor de productie in principe geen cultuurgrond vereist is. De vereiste oppervlakte beperkt zich in dit geval tot de oppervlakte voor gebouwen zoals stallen, schuren en silo's. Deze oppervlakte behoort met andere woorden niet tot de netto-nettolandbouwnuttige oppervlakte van Vlaanderen. Tot de grondgebonden productierichtingen behoren grazend rundvleesvee en melkvee, akkerbouw- (granen), voeder- en nijverheidsgewassen, aardappelen, extensieve (voor industriële verwerking) en intensieve (voor verse markt) groententeelt in open grond, fruit en niet eetbare tuinbouwgewassen (bloemen, heesters en bomen) in open grond. Tot de grondloze productierichtingen behoren niet grazend runderjongvee en mestvee (vleeskalveren), varkens, pluimvee (leg- en braadkippen) en niet eetbare tuinbouwgewassen, groenten en fruit onder glas of plastiek. RSV, p317 (voetnoot 18): Een grondloos agrarisch bedrijf is een agrarisch bedrijf dat zijn landbouwproductie (plantaardig/dierlijk) uitsluitend in bedrijfsgebouwen voortbrengt. Deze bedrijven hebben slechts behoefte aan een bouwplaats voor de oprichting van hun bedrijf. Grondloze bedrijven met een beperkte grondgebonden activiteit zijn eveneens grondloze bedrijven. Een grondgebonden agrarisch bedrijf is een agrarisch bedrijf dat zijn landbouwproductie (plantaardig/dierlijk) geheel of gedeeltelijk voortbrengt via eigen uitbating van landbouwgronden. Bedrijven die een grondloze en grondgebonden bedrijfstak combineren, behoren eveneens tot de categorie van de grondgebonden bedrijven. GRS deelnota landbouw Deelnota landbouw p2 e.v. (definities): Er wordt gezocht naar een bruikbare definitie van het begrip grondgebonden landbouw. Dit is nodig om inzicht te krijgen in de agrarische structuur en om de juiste sectorgerichte maatregelen te kunnen nemen. Ruimtelijke benadering vanuit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Landbouwproductierichtingen zijn grondgebonden indien er voor de productie cultuurgrond vereist is. Een grondgebonden agrarisch bedrijf is dus een agrarisch bedrijf dat zijn GR2015_11_24 IOK 3

4 landbouwproductie (plantaardig/dierlijk) geheel of gedeeltelijk voortbrengt via eigen uitbating van landbouwgronden. Tot de grondgebonden productierichtingen behoren : grazend rundvleesvee en melkvee akkerbouw- (granen), voeder- en nijverheidsgewassen aardappelen extensieve (voor industriële verwerking) / intensieve (voor verse markt) groenteteelt in volle grond fruit en niet eetbare tuinbouwgewassen (bloemen, heesters en bomen) in volle grond. Productierichtingen zijn grondloos indien er voor de productie in principe geen cultuurgrond vereist is. De vereiste oppervlakte beperkt zich dan tot de oppervlakte voor gebouwen, zoals stallen, schuren en silo s. Deze oppervlakte behoort met andere woorden niet tot de nettolandbouwnuttige oppervlakte van Vlaanderen. Een grondloos agrarisch bedrijf is dus een agrarisch bedrijf dat zijn landbouwproductie (plantaardig/dierlijk) uitsluitend in bedrijfsgebouwen voortbrengt. Tot de grondloze productierichtingen behoren : niet grazend runderjongvee en mestvee (vleeskalveren) varkens pluimvee (leg- en braadkippen) niet eetbare tuinbouwgewassen, groenten en fruit onder glas of plastiek Het RSV is verder onduidelijk in haar definities voor een bedrijf dat grondgebonden en niet grondgebonden activiteiten combineert. Schijnbaar bepaalt het al dan niet grondgebonden zijn van de hoofdactiviteit of het bedrijf al dan niet als grondgebonden moet beschouwd worden. Verder wordt ervan uitgegaan dat een bedrijf grondgebonden is als de grondgebonden activiteiten van het bedrijf 50 % of meer van het BSS vertegenwoordigen; in het andere geval wordt het bedrijf als grondloos beschouwd. Het is deze definitie die verder gebruikt zal worden bij de visievorming. Grondgebondenheid en de gesloten stofcyclus Deze ruimtelijke definitie moet niet verward worden met de definitie die gehanteerd wordt in het kader van de stofcycli en de mestproblematiek. De verhouding tussen de geproduceerde mest en de beschikbare oppervlakte cultuurgrond is dan een maat voor de graad van grondgebondenheid van een bedrijf (mogelijkheden voor grondgebonden afzet van mest). Grond en ruimte krijgen vanuit deze invalshoek een heel andere betekenis en verworden in feite tot dumpplaats voor mest (binnen de wettelijk opgelegde normering). In deze definitie is het perfect mogelijk dat een kippenbedrijf met voldoende cultuurgrond (voor mestafzet en veevoederproductie) 100 % grondgebonden mestafzet heeft, terwijl ruimtelijk gesproken dit bedrijf per definitie grondloos is. Anderzijds is het evengoed mogelijk dat een melkveebedrijf (per RSV-definitie grondgebonden) met veel te veel dieren in vergelijking tot de oppervlakte grond die het in gebruik heeft, niet stofcyclus-grondgebonden is. Het typeren van deze vorm van grondgebondenheid kan gebeuren via het begrip grootveeeenheid (GVE, zie verder). Het aantal grootvee-eenheden per hectare is dan een maat voor de stofcyclus-grondgebondenheid van een landbouwbedrijf. Algemeen wordt aangenomen dat bij een grootveebezetting van 2 eenheden per hectare de draagkracht niet overschreden wordt. Wat is volledige grondgebondenheid? Volledige grondgebondenheid wordt pas bereikt als de stofcyclus op een (grondgebonden) grondgebonden bedrijf volledig gesloten is. Voor een melkveebedrijf wil dit onder andere zeggen dat naast de zomervoeding ook de wintervoeding op het bedrijf zelf wordt gewonnen en dat mest binnen de wettelijke normen volledig op eigen grond kan verspreid worden. GR2015_11_24 IOK 4

5 Conclusie Op basis van de beschikbare info is in voorliggend geval sprake van een bedrijf dat exclusief gericht is op intensieve varkenshouderij. Alle teelten staan ten dienste van deze productie-inrichting. In die zin lijkt er weinig discussie te kunnen bestaan over het feit dat het hier in de context van de ruimtelijke planning - om een grondloze inrichting gaat. Volgens deze definitie is de hoeveelheid grond dat het bedrijf in beheer heeft niet relevant voor deze classificatie. Deze hoeveelheid grond kan wel een maatstaf vorm in de beoordeling van de mate van grondgebondenheid in de context van milieu- en mestwetgeving. GR2015_11_24 IOK 5