SPANJE. Over het hoger onderwijs in Spanje, en meer in het bijzonder over de opleiding van ingenieurs, bestaan er bij ons veel misvattingen.
|
|
- Andreas Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SPANJE 1. Inleiding Over het hoger onderwijs in Spanje, en meer in het bijzonder over de opleiding van ingenieurs, bestaan er bij ons veel misvattingen. Tijdens het Franco-tijdperk (tot 1975) werd het technisch hoger onderwijs immers door de overheid stiefmoederlijk behandeld. Bovendien was er een versnippering van talrijke kleine instellingen en een eerder gebrekkige onderwijsinfrastructuur. De oude universiteiten vertoonden daarentegen het klassieke stramien voor de traditionele opleidingen. Veel universiteiten hebben in Spanje immers een eeuwenlange traditie. Op de wereldranglijst, met betrekking tot het stichtingsjaar, staat bijvoorbeeld de universiteit van Salamanca (1243) op de 14de plaats. Ter vergelijking : Leuven (1425) staat op de 46ste plaats. De nieuwe Spaanse grondwet, die in december 1978 bij volkstelling werd aangenomen, voerde de parlementaire democratie op een constitutionele basis opnieuw in. Dit was meteen ook de aanzet voor een aantal fundamentele veranderingen in het Spaans onderwijslandschap, meer bepaald voor het hoger onderwijs en voor de studies van ingenieur. Toch zou het nog enkele jaren duren vooraleer organieke wetten orde brachten in de structuur en in de reglementering van het hoger onderwijs. Een eerste organieke wet dateert van Deze wet bepaalt het kader van de universitaire hervorming en legt tevens de autonomie vast van alle universiteiten. Een tweede organieke wet van 1990 regelt de onderwijssystemen. Veel hogere opleidingen zijn dan ook in Spanje vrij nieuw. In dit perspectief werd de laatste jaren o.m. ook een grondige rationalisatie doorgevoerd. Kleinere onderwijsinstellingen fuseerden tot grotere entiteiten of verdwenen van de kaart. Deze vernieuwde aanpak ging gepaard met een modernisering van de onderwijsinfrastructuur. De dereglementering en de openstelling voor de concurrentie in de sectoren waar de staat traditioneel tussen beide kwam, vormen momenteel één van de voornaamste punten op de agenda van de Spaanse regering. Het instrument van de vrije concurrentie vraagt vanwege de regering een prioritaire aandacht voor de hogere opleidingen, waaronder deze voor ingenieurs. De nieuwe generatie van ingenieurs ("ingeniero"), opgeleid aan universiteiten, is van een hoog niveau. 2. Universiteiten Ingenieurs worden in Spanje opgeleid aan enerzijds universiteiten en anderzijds aan scholen (escuela) die gehecht zijn aan een universiteit. Voor beide opleidingen bestaan er uiteraard duidelijke verschillen (zie verder). De "ingeniero" is niet de "ingeniero técnico" en deze laatste is helemaal niet equivalent aan de industrieel ingenieur. Vooraleer daar verder op in te gaan geven we eerst een overzicht van enkele Spaanse universiteiten. Spanje 1
2 Voor een totaal van circa 38,5 miljoen inwoners (36,4 miljoen voor het vasteland en 2,1 miljoen voor de eilanden - Balearen en Canarias) zijn er in Spanje 40 universiteiten. Hoger onderwijs wordt er hoofdzakelijk verstrekt aan universiteiten. De oudste universiteit is, zoals reeds aangehaald, deze van Salamanca (1243). In volgorde van oprichting heeft men verder : Valladolid (1346), Sevilla (1502), Madrid (1508), Granada (1540), Santiago (1546), Oviedo (1608), enz. De universiteit van Madrid is, met circa studenten, de grootste van Spanje. Bij haar oprichting (1508) was ze gevestigd in Alcalá de Henares, een stadje ten oosten van Madrid. In 1836 werd ze naar Madrid verplaatst. Bij het beleg van de stad (1939) werd de universiteitswijk volledig met de grond gelijk gemaakt. De gebouwen van de Madrileense universiteit zijn nu geheel geconcentreerd in een wijk ten noordwesten van het stadscentrum, de "Ciudad Universitaria". De universiteit van Madrid heeft talrijke (moderne) faculteiten en de Madrilenen zijn bijzonder fier op "hun" universiteit. Aan 9 scholen van de "Universidad Politécnica de Madrid" kan men voor "ingeniero" studeren. Aan 11 scholen, eveneens gehecht aan de universiteit, kan men ook voor "ingeniero técnico" studeren. De eerste opleiding duurt 6 jaar, de tweede 3 jaar. De "ingeniero técnico" noemt zich ook wel eens kortweg een "ingeniero", maar dit is natuurlijk niet helemaal correct. Bovendien leidt dit nog al eens tot verwarring, zeker voor buitenlanders. Voor onze normen is het aantal studenten aan de Madrileense universiteit wellicht "enorm". Voor de Spanjaarden is dit aantal studenten eerder "gering". De nationale hoofdstad heeft immers circa 3,2 miljoen inwoners, of met de voorsteden 4,5 miljoen. Het recruteringsveld is dus groot. De tweede belangrijkste universiteit, ook voor de opleiding van ingenieurs, is deze van Barcelona. Met circa 1,7 miljoen inwoners staat Barcelona ook bekend als de grootste Spaanse industriestad. Ingenieurs worden er veel gevraagd. Aan de "Universidad Politécnica de Barcelona" leidt men eveneens ingenieurs op. De "Politécnica" staat bekend voor haar hoog opleidingsniveau. In talrijke andere steden heeft men eveneens opleidingen voor ingenieurs (zie verder). 3. Typen van ingenieurs in Spanje Men onderscheidt 2 typen van ingenieurs : - de "ingeniero" en - de "ingeniero técnico" "Ingeniero" Men studeert voor "ingeniero" aan een "Universidad Politécnica". De faculteit (school) die deze opleiding aanbiedt noemt "Escuela Técnica Superior" (Technical School of Engineering). De opleiding duurt (nominaal) 6 jaar en ze is geïnspireerd op de Franse "Grandes Ecoles". De opleiding is theoretisch en wetenschappelijk georiënteerd. Naar het Franse model wordt men tot de studies toegelaten op het niveau van "baccalauréat - BAC" of "Cours Spanje 2
3 Préparatoire à l'université". Het project- en laboratoriumwerk vormt circa 35% van de opleiding. In de zes jaar opleiding is er ook één jaar voorzien voor het eindwerk (thesis). Men onderwijst er alleen technische vakken en specialisatie is er algemeen. Enkele voorbeelden zijn : "Ingeniero en Informática" "Ingeniero Industrial" "Ingeniero de Telecommunicacion" "Ingeniero Aeronáutico" "Ingeniero en Electrónica", enz. Doctoraat Met de graad van "ingeniero" wordt men toegelaten tot het doctoraat (min. 2 jaar). De Ph.D.-graad wordt alleen door universiteiten verleend "Ingeniero Técnico" Men studeert voor "ingeniero técnico" aan een "Universidad Politécnica". De faculteit (school) die deze opleiding aanbiedt noemt "Escuela Universitaria". De school is gehecht aan een universiteit. De opleiding duurt (nominaal) 3 jaar. Zij is vooral op de praktijk georiënteerd. Er worden weinig theoretische technische vakken aangeboden. Niet-technische vakken komen in de opleiding niet voor. Het project- en laboratoriumwerk vormt circa 50% van de opleiding. In de drie jaar opleiding zijn er ook zes maanden voorzien voor het eindwerk (thesis). De graad van "ingeniero técnico" is voor talrijke disciplines mogelijk. Naast de afkorting "I.T." (Ingeniero Técnico) wordt de specialiteit vermeld. Enkele voorbeelden : "Ingeniero Técnico de Telecommunicacion" "I.T. en Informática de Gestion" "I.T. en Topografia" "I.T. en Mecánica", enz. Doctoraat Met de graad van "Ingeniero Técnico" is doctoreren niet mogelijk. 4. Enkele voorbeelden van onderwijsinstellingen voor ingenieurs In hetgeen volgt geven we enkele voorbeelden van instellingen en de aldaar aangeboden ingenieursdisciplines "Universidad Politécnica de Madrid" Deze universiteit heeft 9 "Escuelas Universitarias" en 11 "Escuelas Técnica Superior" * De "Escuela Universitaria" biedt een 3 jaar opleiding leidend tot de graad van "ingeniero técnico". De volgende disciplines worden aangeboden : bosbouw, bouwkunde, chemie, elektriciteit, elektronica, informatica, landbouw, landmeten, luchtvaart, mechanica, mijnbouw, technische architectuur, telecommunicatie. * De "Escuela Técnica Superior" biedt een 6 jaar opleiding leidend tot de graad van "ingeniero". De volgende disciplines worden er aangeboden : architectuur, bosbouw, bouwkunde, chemie, computerwetenschappen, elektriciteit, elektronica, landbouw, luchtvaart, mechanica, scheepsbouw, Spanje 3
4 telecommunicatie. Met de graad van "ingeniero" is doctoreren (Ph.D.) mogelijk (min. 2 jaar) "Universidad Politécnica de Barcelona" * De "Escuela Universitaria" heeft een 3 jaar opleiding leidend tot de graad van "ingeniero técnico". De volgende disciplines worden aangeboden : chemie, elektriciteit, elektronica, informatica, landbouw, mechanica, technische architectuur. * De "Escuela Técnica Superior" heeft een 6 jaar opleiding leidend tot de graad van "ingeniero". De volgende disciplines worden er aangeboden : elektriciteit, elektronica, management, mechanica, textiel. In de zes jaar opleiding zijn er voor het eindwerk 30 weken voorzien. De graad van "ingeniero" heeft aan dezelfde universiteit de mogelijkheid om te doctoreren (min. 2 jaar). 5. "Universidad de León" * De "Escuela Universitaria de Ingenieria Técnica Minerva" biedt een 3 jaar opleiding leidend tot de graad van "Ingeniero Técnico" (de school is gehecht aan de universiteit van León). * De "Escuela Universitaria de Ingenieria Técnica Industrial", eveneens gehecht aan de universiteit van León, is een drie jaar opleiding ("Grado Medio"), in de automatisatie, elektronica en regeltechniek. De school werd in 1980 opgericht. De opleiding leidt tot de graad van "Ingeniero Técnico". 6. "Universidad Politécnica de las Palmas de Gran Canaria" * De "Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industriales" van deze universiteit heeft een opleiding van 6 jaar voor de volgende disciplines : chemie, elektriciteit, mechanica, openbare werken, scheepsbouw, telecommunicatie en topografie. De opleiding leidt tot de graad van "ingeniero". * De "Escuela Universitaria de Arquitectos Técnicos" (gevestigd op de campus La Laguna - Tenerife en gehecht aan de universiteit van Las Palmas) leidt technici op in de architectuur. De opleiding duurt 3 jaar en leidt tot de graad van "Arquitectos Técnicos". Gelijkaardige opleidingen kan men volgen aan de "Universidad Santiago de Compostella" en de "Universidad de Sevilla". 7. Voorbeelden van ingenieursopleidingen 7.1. Drie jaar opleidingen (ingenieria técnica) zijn ook mogelijk aan : "Universidad Rovira i Virgili" : computersystemen, computerwetenschappen en landbouw. Spanje 4
5 "Universidad Politécnica de Catalunya" : bouwkunde, elektronica, mijnbouw en telecommunicatie. "Universidad Autónoma de Barcelona" : computerwetenschappen en management. "Universidad de Girona" : elektronica en mechanica Zes jaar opleidingen (ingeniero) zijn ook mogelijk aan : "Universidad de Sevilla" : chemie, elektronica en mechanica. "Universidad Politécnica de Catalunya" : bouwkunde, telecommunicatie en transport. "Universidad de Girona" : chemie, elektronica en mechanica Andere universiteiten die een opleiding bieden voor "ingeniero técnica" en "ingeniero" zijn o.m. Cadiz, Cordoba, Extemadura, Granada, Murcia, Navarra, Oviedo, Pais Vasco, Santander, Valencia en Zaragoza. 8. Industrieel ingenieur versus Spaanse ingenieur Als men de opleiding van de industrieel ingenieur vergelijkt met deze van de Spaanse "ingeniero" dan is het verschil in aantal jaren opleiding (4 t.o.v. 6) een eerste opvallend feit. Hetzelfde kan worden gezegd als men de vergelijking maakt met de opleiding leidend tot de graad van "ingeniero técnica" (4 t.o.v.3). De opleiding van de "ingeniero técnica" is vooral op de praktijk georiënteerd. Ze omvat weinig theoretische vakken. De wetenschappelijke polyvalentie die de opleiding van industrieel ingenieurs kenmerkt ontbreekt in de opleiding van de "ingeniero técnica". Er is ook geen wetenschappelijke basis voor de specialisatievakken die worden onderwezen aan de "escuela universitaria de ingenieria técnica". Het opleidingsniveau voor industrieel ingenieurs ligt ongetwijfeld hoger dan dat van de "ingeniero técnica". De "ingeniero técnica" kan men vergelijken met een technicus. Iedere opleiding heeft vanzelfsprekend zijn eigen attitude en doelstelling. Men mag echter geenszins de industrieel ingenieur gelijkstellen aan een "ingeniero técnica". De Spaanse vertaling van de graad van industrieel ingenieur zou dit nochtans kunnen doen vermoeden. Ook hier willen we nogmaals wijzen op een verkeerde inschatting die door de Spaanse vertaling van de graad van industrieel ingenieur kan ontstaan. Daarentegen kan men stellen dat de opleiding van industrieel ingenieur de opleiding van de Spaanse "ingeniero" goed benadert. Bemerk dat de opleiding van de twee typen van Spaanse ingenieurs aan een universiteit gebeurt. De universiteitslabel zorgt ervoor dat de Spaanse ingenieurs, de "ingeniero" en de "ingeniero técnica", een betere herkenning en erkenning genieten in de internationale wereld van ingenieurs. De industrieel ingenieurs kunnen internationaal gezien van dit onmiskenbaar voordeel niet genieten. Dit kan tot een verdringing leiden. Spanje 5
6 Spanje 6
GRIEKENLAND. 1. Inleiding
GRIEKENLAND 1. Inleiding 1.1. De republiek Griekenland, waarvan de officiële naam Elliniki Dimokratia (Helleense Democratie) luidt, telt zo'n 10,1 miljoen inwoners. Het vasteland en de 1425 eilanden (waarvan
Nadere informatieTSJECHIË EN SLOVAKIJE
TSJCHIË N SLOVAKIJ 1. Het land in een notedop 1.1. Het universitair onderwijs heeft in Tsjechië en Slovakije een lange traditie. Reeds in 1348 werd in Praag een universiteit opgericht. Op de wereldranglijst
Nadere informatieZWEDEN. 1. Het Hoger Onderwijs in Zweden. 1.1. In Zweden kan men hoger onderwijs volgen aan :
ZWEDEN 1. Het Hoger Onderwijs in Zweden 1.1. In Zweden kan men hoger onderwijs volgen aan : 7 universiteiten; 15 zelfstandige universitaire scholen ("University Colleges"); 17 instituten met gespecialiseerde
Nadere informatiePrijslijst Taalreizen Spaans - Spanje 2012 (versie jan. 2012)
Prijslijst Taalreizen Spaans - Spanje 2012 (versie jan. 2012) Barcelona Cursus 1 week 2 weken 3 weken 4 weken 5 weken 6 weken 7 weken 8 weken 9 weken 10 weken Extra week 11 wkn - Initial niveau 2,824 11
Nadere informatieDENEMARKEN. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs
DNMARKN 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs Zoals voor de meeste andere landen van de U vond ook in Denemarken, enkele jaren geleden, een hervorming plaats van het hoger onderwijs. Voor de opleiding
Nadere informatieITALIË. 1. Inleiding. Italië 1
ITALIË. Inleiding.. Voor circa, miljoen inwoners telt de republiek Italië universiteiten ( openbare en 9 privéinstellingen). Tot dit aantal behoren eveneens de polytechnische hogescholen. Aan openbare
Nadere informatieFINLAND. 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs in Finland
FINLAND 1. Hervorming van het Hoger Onderwijs in Finland Het vooruitzicht van de toetreding tot de EU (1 januari 1995) en de aanhoudende economische recessie zorgde in Finland voor een structurele hervorming
Nadere informatiePrijslijst Taalreizen Spaans - Spanje - 2011
Prijslijst Taalreizen Spaans - Spanje - 2011 Barcelona Cursus 1 week 2 weken 3 weken 4 weken 5 weken 6 weken 7 weken 8 weken 9 weken 10 weken Extra week Spaans & Cultuur (Koken) - 20 + 10 L/W - 615 910
Nadere informatiePrijslijst Taalreizen Spaans - Spanje - 2011
Prijslijst Taalreizen Spaans - Spanje - 2011 Barcelona Cursus 1 week 2 weken 3 weken 4 weken 5 weken 6 weken 7 weken 8 weken 9 weken 10 weken Extra week Spaans & Cultuur (Koken) - 20 + 10 L/W - 615 910
Nadere informatie289 525 760 995 1,130 1,345 1,560 1,775 1,990 2,205 215 Accommodatie
Spanje - Cadiz Cursus Standaard - 25 L/W 289 525 760 995 1,130 1,345 1,560 1,775 1,990 2,205 215 HP 229 458 687 916 1,145 1,374 1,603 1,832 2,061 2,290 229 Gedeeld appartement - 1pk LG 110 220 330 440
Nadere informatieDUITSLAND. Tot deze soort instellingen behoren: - de Universiteiten; en - de gelijkwaardige instellingen voor hoger onderwijs.
DUITSLAND 1. Hoger onderwijs in Duitsland De Bondsrepubliek Duitsland heeft 234 instellingen voor hoger onderwijs. Deze instellingen voor hoger onderwijs zijn in de regel staatsinstellingen van de deelstaten.
Nadere informatieLIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM)
UNIVERSITEIT GENT ACADEMIEJAAR 2019-2020 LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE BRUGPROGRAMMA S (HORIZONTALE INSTROOM) FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN ARCHITECTUUR STUDIEGEBIED: TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN
Nadere informatieL 93/28 Publicatieblad van de Europese Unie
L 93/28 Publicatieblad van de Europese Unie 4.4.2008 RECTIFICATIES Rectificatie van Richtlijn 2005/36/EG van het Europees Parlement en de Raad van 7 september 2005 betreffende de erkenning van beroepskwalificaties
Nadere informatieIERLAND. 1. Inleiding
IERLAND 1. Inleiding 1.1. De laatste jaren is Ierland bezig met het inhalen van een enorme economische achterstand. Industriële sectoren voor elektronische apparatuur, computers, textiel en farmaceutische
Nadere informatieINPROFIEL. 2 de graad TSO
INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden
Nadere informatieTalen en wetenschappen
Talen en Grieks- Industriële Latijn-moderne talen Latijn- Moderne talen-wiskunde Wetenschappen-wiskunde Techniek- Studieaanbod derde graad 1 Grieks Aardrijkskunde 1 2 Esthetica 1 0 Grieks 4 4 Biologie 2 1
Nadere informatiefocus op vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen
focus op vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen U bent uitkeringsgerechtigd volledig werkloos? U hebt sinds tenminste 2 jaar uw studies of leertijd beëindigd? U hebt geen einddiploma
Nadere informatieNIEUWE TECHNOLOGIE VOOR BOYOMA STUDENTEN vzw
NIEUWE TECHNOLOGIE VOOR BOYOMA STUDENTEN vzw Kisangani Democratische Republiek Kongo 26/02/2011 1 Website: www.etudiantsboyomais.org Email: belgie@etudiantsboyomais.org Doelen? Verhogen toegang tot computers
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieGenderverhouding in de Faculteit Ingenieurswetenschappen (FirW): academiejaren en
Genderverhouding in de Faculteit Ingenieurswetenschappen (FirW): academiejaren 2003-2004 en 2004-2005 Auteur: Sabine VAN HUFFEL Op 30 maart 2000 organiseerden de mainstreaming-promotoren prof.dr.ir.sabine
Nadere informatieVLAAMSE RAAD VOORSTEL VAN DECREET. - van de heer G. Moens C.S. - houdende erkenning van het Postuniversitair Centrum Limburg TOELICHTING
Stuk 167 (1985-1986) - Nr. 1 VLAAMSE RAAD ZITTING 1985-1986 13 OKTOBER 1986 VOORSTEL VAN DECREET - van de heer G. Moens C.S. - houdende erkenning van het Postuniversitair Centrum Limburg TOELICHTING DAMES
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieB.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003. Academiejaar 2003-2004
B.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003 Academiejaar 2003-2004 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Onderwijs Inhoudsopgave Hoger onderwijs
Nadere informatieOmvorming naar de masteropleidingen
Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk
Nadere informatieEMIGREREN NAAR SPANJE
EMIGREREN NAAR SPANJE Emigreren naar Spanje Hans Mantel, Eric Jan van Dorp ISBN 9789461852038 Redactie: I. op den Orth, A. Koorn Vormgeving: E. Singer, E.J. van Dorp Afbeeldingen: K. Hovenkamp, S. Mantel,
Nadere informatieHoe begeleidt u uw leerlingen in hun studiekeuze? Prof. Gert de Cooman Onderwijsdirecteur FEA
Hoe begeleidt u uw leerlingen in hun studiekeuze? Prof. Gert de Cooman Onderwijsdirecteur FEA DE OPLEIDINGEN DRIE GROTE RICHTINGEN BURGERLIJK INGENIEUR BURGERLIJK INGENIEUR-ARCHITECT INDUSTRIEEL INGENIEUR
Nadere informatieSpanje. Sectoren met hoog potentieel Marktbenadering Aanbevelingen. Mei Ariane LEONARD Economische en handelsattaché - Madrid
Spanje Ariane LEONARD Economische en handelsattaché - Madrid madrid@brusselsinvestexport.com 00 34 91 435 13 23 Sectoren met hoog potentieel Marktbenadering Aanbevelingen Mei 2017 Carmen COCA Assistente
Nadere informatieOmvorming naar de masteropleidingen
Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk
Nadere informatieSTUDIEGEBIED CHEMIE (tso)
(tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk
Nadere informatiePrijslijst Spanje 2017 Barcelona
Prijslijst Spanje 2017 Barcelona Standaard 20 269 438 607 776 895 1.054 1.213 1.372 1.531 1.690 159 Intensief 25 25 289 478 667 856 995 1.174 1.353 1.532 1.711 1.890 179 Extra een-op-een lessen* 5 180
Nadere informatieJob- en Stage-event. Voorwoord. Geachte heer, Geachte mevrouw,
Job- en Stage-event Voorwoord Geachte heer, Geachte mevrouw, Wij zijn zeer verheugd om u in naam van de studentenkring Hermes ons jaarlijkse Job - en Stage-event te mogen voorstellen. Dit evenement hebben
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatie2 d INPROFIEL graad TSO
INPROFIEL 2 de graad TSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het technisch onderwijs. Kiezen voor het technisch onderwijs is kiezen voor ruime studiemogelijkheden
Nadere informatieautomatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek
Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische
Nadere informatieautomatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek
Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische
Nadere informatiefocus op vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen
focus op vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen U bent uitkeringsgerechtigd volledig werkloos? U hebt sinds tenminste 2 jaar uw studies of leertijd beëindigd? U hebt geen einddiploma
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatieGids met algemene informatie rond Cultuur en Onderwijs in België
Ambassade van België in Spanje Gids met algemene informatie rond Cultuur en Onderwijs in België Paseo de la Castellana 18 6º E-28046 Madrid +34 915 776 300 +34 914 318 166 @: madrid@diplobel.fed.be http://countries.diplomatie.belgium.be/nl/spanje
Nadere informatieSpanje. Kansrijke Sectoren Marktbenadering Aanbevelingen. Economisch en Handelsattaché Ariane LEONARD (Madrid)
Spanje Kansrijke Sectoren Marktbenadering Aanbevelingen Economisch en Handelsattaché Ariane LEONARD (Madrid) madrid@brussels-spain.com madrid@brusselsinvestexport.com 00 34 91 435 13 23 www.brussels-spain.com
Nadere informatieStudiegebied. (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen. Derde graad...
Studiegebied (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad... Techniek-wetenschappen STUDIEGEBIED CHEMIE Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting...
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieGids met algemene informatie rond Cultuur en Onderwijs in Spanje
Ambassade van België in Spanje Gids met algemene informatie rond Cultuur en Onderwijs in Spanje Paseo de la Castellana 18 6º E-28046 Madrid +34 915 776 300 +34 914 318 166 @: madrid@diplobel.fed.be http://countries.diplomatie.belgium.be/nl/spanje
Nadere informatieVan 2 naar 3 een belangrijke stap
Van 2 naar 3 een belangrijke stap spel groei hoop geloof vreugde vertrouwen verbondenheid DIT SPEL SPELEN WE SAMEN 2017-2018 JIJ kiest! HOE KIES JE? MOTIVATIE TALENT INFORMATIE TOEKOMSTGERICHT OPDELING
Nadere informatieTSO 2 DE GRAAD - 1 STE EN 2 DE LEERJAAR ELEKTROMECHANICA
TSO 2 DE GRAAD - 1 STE EN 2 DE LEERJAAR ELEKTROMECHANICA HANDEL 3de jaar 4de jaar 3de jaar 4de jaar BASISVORMING 17U 18U 18U 18U Godsdienst/zedenleer 2 2 2 2 Aardrijkskunde 1 1 1 1 Engels 2 2 2 2 Frans
Nadere informatieUGENT opleidingen op de Verderstudeerbeurs
UGENT opleidingen op de Verderstudeerbeurs Open Universiteit Universitair Centrum voor Talenonderwijs Innoverend ondernemen voor ingenieurs Wijsbegeerte Research Master Philosophy Moraalwetenschappen Tolken
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieDON BOSCO. INPROFIEL info@donboscohoboken.be. 2 de graad BSO TECHNISCH INSTITUUT
DON BOSCO TECHNISCH INSTITUUT INPROFIEL info@donboscohoboken.be 2 de graad BSO INLEIDING Wanneer je deze infomap in handen krijgt, duidt dit op interesse voor het beroepsonderwijs. Kiezen voor het beroepsonderwijs
Nadere informatieBruggen naar ingenieurswetenschappen
Bruggen naar ingenieurswetenschappen Master in de ingenieurswetenschappen voor bachelors en masters in de industriële wetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Industrieel ingenieur Sta je graag
Nadere informatiecode AOU-TOE-ING 1/15 Academisch onderwijs aan de universiteiten INGENIEURSWETENSCHAPPEN
code AOU-TOE-ING 1/15 Klemtonen De bachelorjaren zijn gericht op een brede algemene basisvorming en een beginnende specialisatie binnen de gekozen afstudeerrichting. De nadruk wordt gelegd op de vakken
Nadere informatieJe kan overal worden geplaatst Spanje, inclusief de Balearen en de Canarische Eilanden.
EASY LANGUAGES School integratie in Spanje Waarom dit programma? Van 15 tot 18 4-12 weken De totale onderdompeling in de taal en cultuur Ontdekking van de Spaanse schoolsysteem De mogelijkheid om zijn
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieVan 2 naar 3 een belangrijke stap
Van 2 naar 3 een belangrijke stap spel groei hoop geloof vreugde vertrouwen verbondenheid JIJ kiest! HOE KIES JE? MOTIVATIE TALENT INFORMATIE TOEKOMSTGERICHT OPDELING UREN PER RICHTING BASISVORMING RICHTINGSVAKKEN
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT ACADEMIEJAAR LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE MASTEROPLEIDINGEN AANSLUITEND OP BACHELOROPLEIDINGEN (ManaBa)
UNIVERSITEIT GENT ACADEMIEJAAR 2019-2020 LIJST VAN DE TOELATINGSVOORWAARDEN TOT DE MASTEROPLEIDINGEN AANSLUITEND OP BACHELOROPLEIDINGEN (ManaBa) Goedgekeurd op 1 april 2019 door de Directeur Onderwijsaangelegenheden
Nadere informatieBruggen naar ingenieurswetenschappen
LEUVEN t Bruggen naar ingenieurswetenschappen Master in de ingenieurswetenschappen voor bachelors en masters in de industriële wetenschappen Faculteit Ingenieurswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, een
Nadere informatieProjectmanagement onderzoek. www.bitti.nl. Meest succesvolle projectmanagement methodiek is PINO. 6 december 2006 Barry Derksen MSc MMC CISA CGEIT RI
Projectmanagement onderzoek Meest succesvolle projectmanagement methodiek is PINO 6 december 2006 Barry Derksen MSc MMC CISA CGEIT RI Agenda Aanleiding & werkwijze Projecten mislukken Projectmethodieken
Nadere informatieOmvorming naar de masteropleidingen
Omvorming naar de masteropleidingen Herindiening van Masteropleiding Informatica - 120 studiepunten Juni 2004 I. Indiener 1. Faculteit / Gemeenschappelijke Raad - Onderwijscommissie WETENSCHAPPEN - Onderwijscommissie
Nadere informatieAlgemene Informatie. id 564 Ik ben student in : Studiefase op het moment dat je op Erasmus
Algemene Informatie id 564 Ik ben student in : Leuven Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok (hoofdinschrijving) Master eerste studiefase opleiding Master of Science in de psychologie afstudeerrichting:
Nadere informatieStudierichtingen met bijhorende lessentabellen aangeboden door het Atheneum De Vesten
Studierichtingen met bijhorende lessentabellen aangeboden door het Atheneum De Vesten Atheneum De Vesten Augustijnenlaan 32 2200 Herentals Tel. 014/21 11 44 Fax 014/21 61 06 Email: info@goherentals.be
Nadere informatieBevolkingsleegloop van het Spaanse platteland. Figuren
Bijlage 1 Spanje staatkundig Figuren 1.1 Staatkundige kaart van Spanje 1.2 De Spaanse Autonome Regio s (Comunidades Autónomas) 1.3 De Spaanse provincies (Provincias) 1.4 De comarcas van de autonome regio
Nadere informatieDe middenschool is ten einde. Iedereen vertrekt naar een andere school
De middenschool is ten einde Iedereen vertrekt naar een andere school Een stapsgewijs proces Een gezamenlijk proces Leerling Ouders School CLB STAP 1: werken aan keuzerijpheid Wie ben ik? Rapportonderzoek
Nadere informatieN Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S. over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT
N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen
Nadere informatieKies uit onze vele programma's in Spanje; van een standaard cursus tot privélessen of examenvoorbereidingen: alles is mogelijk.
EASY LANGUAGES Spanje Kies uit onze vele programma's in Spanje; van een standaard cursus tot privélessen of examenvoorbereidingen: alles is mogelijk. Afgelopen twintig jaar is Spanje ontwikkeld tot een
Nadere informatieautomatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek
Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische
Nadere informatieStijn Trappeniers. Opleiding keuzerichting Chemie optie procestechnologie Academiejaar 2009-2010 Periode 12 februari tot 19 mei 2009
Stijn Trappeniers Opleiding keuzerichting Chemie optie procestechnologie Academiejaar 2009-2010 Periode 12 februari tot 19 mei 2009 Gastland Spanje Gaststad Vitoria Gasteiz Gastinstelling Universidad del
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatieonthaalbrochure
morgen begint vandaag onthaalbrochure 2017-2018 Hoe werkt onze school? iedereen telt mee EERSTE GRAAD In de eerste graad neem je een gemeenschappelijke start. Hier ontdek je waarvoor je aanleg en interesse
Nadere informatieWetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap
Wetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap Nood aan W&T profielen op het werkveld Wetenschap en technologie _Leuven 111114 1 Leuven, 14 november 2011 Eric Vermeylen Directeur kenniscentrum
Nadere informatievan professionele bachelor naar industrieel ingenieur
van professionele bachelor naar industrieel ingenieur Greet Langie, Verderstudeerbeurs 24 februari 2017 2 Ervaringen van (ex) schakelstudenten Film: interviews met schakelstudenten 3 Wat wil je te weten
Nadere informatieAlgemene Informatie. id 508 Ik ben student in : Studiefase op het moment dat je op Erasmus
Algemene Informatie id 508 Ik ben student in : Leuven Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok (hoofdinschrijving) Bachelor derde studiefase opleiding Psychologie optie: Klinische- en Gezondheidspsychologie
Nadere informatiePositionering technologische profielen. Johan Baeten Campusvoorzitter KU Leuven Diepenbeek Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen
Positionering technologische profielen Johan Baeten Campusvoorzitter KU Leuven Diepenbeek Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen Situering v/d industrieel ingenieur Doen Theorie Academische opleiding
Nadere informatieKoopbegeleiding Spanje
Koopbegeleiding Spanje Juridisch Fiscaal Financieel Praktisch Veilig kopen in Spanje Euro Economics Euro Economics is met circa vijftig collega s het grootste zelfstandige adviesbureau in Spanje dat aankopen
Nadere informatie2. Uit welke sectoren waren de werknemers afkomstig (procentueel) die opleidingscheques aanvroegen, respectievelijk in 2003, 2004, 2005, 2006?
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDER- WIJS EN VORMING Vraag nr. 95 van 7 februari 2007 van HILDE CREVITS
Nadere informatieIn de Erasmushogeschool (15F) zijn er enkel afstudeerrichtingen binnen een algemene opleiding Industriële wetenschappen.
code AHO-IND-IND 1/7 Klemtonen Industriële wetenschappen beoogt de verschillende aspecten van de techniek diepgaand theoretisch wetenschappelijk en toegepast wetenschappelijk te doorgronden. De klemtoon
Nadere informatieautomatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek
Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische
Nadere informatieFOCUS op. vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen
FOCUS op vrijstelling voor studies in het kader van de knelpuntberoepen Als u aan deze voorwaarden voldoet, kunt u een vrijstelling krijgen om studies te volgen met volledig leerplan die u voorbereiden
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op de Codex Hoger Onderwijs van 11 oktober 2013, bekrachtigd bij het decreet van 20 december 2013, artikel II.
Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de lijst van de bachelor- en masteropleidingen en afstudeerrichtingen binnen een masteropleiding met een bijkomende titel DE VLAAMSE REGERING, Gelet
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatieWorkshops. Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie: workshops (EDUGO campus Glorieux)
STEM in de lessen Workshops Proeven van STEM Techniekacademie LAGER ONDERWIJS 3 de graad Wiskunde Wereldoriëntatie Mens en techniek Mens en natuur Wetenschappen: labo (EDUGO campus De Toren) Technologie:
Nadere informatieDe drie belangrijkste verbeteringen worden op de website van VLAIO als volgt omschreven:
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 103 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 25 oktober 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Kmo-portefeuille - Stand van zaken subsidiëring De kmo-portefeuille
Nadere informatieSportwetenschappen Zeesport & WaterSportwetenschappen. 1 ste en 2 de leerjaar
13 Tweede Graad ASO Lessentabel: 32 uur Latijn Wetenschappen Sportwetenschappen Latijn wiskunde Latijn moderne talen Wetenschappen wiskunde economie Moderne talen wiskunde Sportwetenschappen Zeesport &
Nadere informatieGeachte collega's, beste studenten,
College van Bestuur Geachte collega's, beste studenten, Na de hectische weken met de bezetting van het Bungehuis en het Maagdenhuis, hebben we een moment van bezinning ingelast. Wij hebben tijd genomen
Nadere informatieHet event vindt plaats op ons departement, zodat u uw bedrijf in een gemoedelijke sfeer kunt voorstellen aan onze studenten.
24 februari 2011 Job- en stage-event Hogeschooll Gentt Departtementt Toegepastte Ingeniieurswettenschappen Woord vooraf Geachte heer, Geachte mevrouw, Met trots stellen wij van de studentenvereniging Hermes
Nadere informatieWELKE CURSUS WIL JE VOLGEN?
WELKE CURSUS WIL JE VOLGEN? Op de website van een school zie je informatie over verschillende cursussen. Je zoekt de cursus die het beste bij jou past. De informatie in deze taak is gebaseerd op de brochures
Nadere informatieZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA TECHNISCH INDUSTRIËLE ONDERHOUDSTECHNIEKEN SECUNDAIR NA SECUNDAIR
SECUNDAIR NA SECUNDAIR AFDELING MECHANICA ONDERHOUDSTECHNIEKEN Roze 131, 9900 Eeklo secretariaat@ptieeklo.be www.facebook.be/ptieeklo www.ptieeklo.be 09 370 73 73 Science Technology Engineering Maths TECHNISCH
Nadere informatieAanvulling opleidingsbrochure. Master en Schakel in de industriële wetenschappen
Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen Campus Geel Aanvulling opleidingsbrochure Master en Schakel in de industriële wetenschappen 1-1 WAAROM EEN MASTEROPLEIDING NA EEN PROFESSIONELE BACHELOR? Tijdens
Nadere informatieUniversiteitsbreed OO Coaching en Diversiteit is probleemloos op te nemen met een diplomacontract (= binnen het curriculum) in volgende opleidingen:
Universiteitsbreed OO Coaching en Diversiteit is probleemloos op te nemen met een diplomacontract (= binnen het curriculum) in volgende opleidingen: OPGELET: Vind je jouw opleiding niet terug in onderstaande
Nadere informatieStudierichtingen met bijhorende lessentabellen 1 ste graad
Studierichtingen met bijhorende lessentabellen 1 ste graad 2017-2018 Pagina 1 van 15 1 ste graad A - stroom 1 ste leerjaar 2 de leerjaar Reguliere aanpak cognosco Latijn Latijn - cognosco MODULES - Latijn
Nadere informatieMaster of Science in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie Master of Science in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen
Master of Science in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie Master of Science in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen Bachelor of Science in de biomedische wetenschappen (Kortrijk)
Nadere informatieIedere student gelijk aan de start?
Iedere student gelijk aan de start? Datagestuurde studie-oriëntering Maarten Pinxten Project Coordinator readystemgo project Faculteit Industriële ingenieurswetenschappen, KU Leuven Logo s toevoegen L
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieburgerlijk ingenieur na Ba of Ma industrieel ingenieur
burgerlijk ingenieur na Ba of Ma industrieel ingenieur profielen wetenschapper en ingenieur ind.ing. en burg.ir. arbeidsmarkt 2 wetenschapper vs. ingenieur interesse voor wetenschappen gebeten om te weten
Nadere informatieOmvorming van het eenjarige Master in Industrial Management tot een tweejarige Master in de Technische Bedrijfskunde
1 Omvorming van het eenjarige Master in Industrial Management tot een tweejarige Master in de Technische Bedrijfskunde November 2005 Comité-leden : Koenraad Debackere, Guido Dedene, Erik Demeulemeester,
Nadere informatieStudierichtingen met bijhorende lessentabellen 1 ste graad
Studierichtingen met bijhorende lessentabellen 1 ste graad 2018-2019 Pagina 1 van 15 1 ste graad A - stroom 1 ste leerjaar 2 de leerjaar Reguliere aanpak cognosco Latijn Latijn - cognosco MODULES - Latijn
Nadere informatieUNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN
UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN In Vlaanderen is er een universiteit in elke provincie, maar je kan niet alle opleidingen aan elke universiteit volgen. Wat kan je waar studeren? Bron: www.ond.vlaanderen.be
Nadere informatieKAZ launch. woensdag 29 januari 2014. Aanbod in het eerste jaar: Deze tekst in MS Word formaat
Deze tekst in MS Word formaat woensdag 29 januari 2014 KAZ launch Binnenkort ziet het KAZ er helemaal anders uit. En dan hebben we het niet alleen over de gebouwen of het aanzicht van op straat. Ook de
Nadere informatieErasmusbestemming: Sevilla, Spanje Academiejaar: 2013 2014 Eén semester
Erasmusbestemming: Sevilla, Spanje Academiejaar: 2013 2014 Eén semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De rechtsfaculteit is sinds een aantal
Nadere informatieNODIG SCHRIFTELIJK LEERMATERIAAL EN HANDBOEKEN
NODIG SCHRIFTELIJK LEERMATERIAAL EN HANDBOEKEN Prof. bachelor Elektromechanica: 1ste jaar REG - OPO 1 Elektrotechnieken: OLA 1 Elektrotechnieken - 1 Schemalezen EM-1-JLWD7-00 1 Oefeningen in schemalezen
Nadere informatieVRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Toelatingsvoorwaarden tot de masters ACADEMIEJAAR
VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Toelatingsvoorwaarden tot de masters ACADEMIEJAAR 2011-2012 Studiegebied Wetenschappen Master in de Wiskunde (120 SP) Bachelor in de Wiskunde Master in de Fysica en de Sterrenkunde
Nadere informatieFRANKRIJK. hetzij de "Sections de Techniciens Supérieures - STS" Dit is een opleiding (2 jaar) leidend tot hogere technici.
FRANKRIJK 1. Inleiding 1.1 Baccalaureaat Het hoger onderwijs in Frankrijk is het onderwijsniveau van het "post-baccalaureaat". Het baccalaureaat (BAC) is het diploma waarmee het secundair onderwijs wordt
Nadere informatieProfilering derde graad
Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige
Nadere informatie