PRIKKELSERIE: TEKENEN VAN DE LENTE. Auteurs: André Donker, boswachter Natuurmonumenten (les 1) en Sigrid Frensen, botanisch tekenaar (les 2)
|
|
- Sonja van Dam
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PRIKKELSERIE: TEKENEN VAN DE LENTE. Auteurs: André Donker, boswachter Natuurmonumenten (les 1) en Sigrid Frensen, botanisch tekenaar (les 2) Informatie In deze lessen gaan de kinderen de lente voelen, zien, horen en ruiken en de levenscyclus van een kikker tekenen. Ze doen dit door regelmatig en heel goed te kijken naar de veranderingen die zich in een pot kikkerdril voordoen. Jaargetijde: lente. Periode: maart tot juni. Meerdere lessen, aantal bepaal je zelf: 1. Bespreking in de kring, excursie. 2. Bespreking in de kring. 3. Tekenlessen. De lessen zijn geschikt voor alle groepen. De jongste kinderen tekenen uiteraard minder goed dan de kinderen uit de hogere groepen. Het gaat er echter niet om dat ze perfect kunnen tekenen. Het is vooral de bedoeling dat ze goed gaan kijken en ontdekken dat ze het misschien wel heel erg leuk vinden om te zien hoe kikkervisjes groeien, of te tekenen wat ze zien. Aanvullende inspiratie 1. Laat de kinderen alle informatie die ze verzamelen en alles wat ze maken, verwerken in een expositie. Het is bijvoorbeeld leuk om een aantal kinderen tijdens de excursie uit les 1 de lente te laten fotograferen of filmen. De foto s kunnen de basis zijn voor een tentoonstelling over de lente, of een lenteboek. Ook de presentatie die de kinderen in les 2 maken, kan in deze expositie verwerkt worden. Het filmpje dat de kinderen tijdens de excursie eventueel maken, kan de basis zijn voor een lezing over de lente. 2. Het wordt nog leuker wanneer je aan het eind van deze lessencyclus een prikkelende lentemiddag organiseert. Met expositie, filmpje, lentedans, lentemuziek (zie de muzieklessen in dit inspiratieboek), proeven van lentekookkunst etc. VOORAF: DE PASSIE VAN André Donker Toen ik op school zat, zat ik het liefst bij het raam. Altijd keek ik naar buiten. In de lente zag ik hoe de bomen langzaam groen werden, ik hoorde dat de vogels terugkwamen uit het zuiden en zag hoe ze met takjes aan het slepen waren om een nest te bouwen. In de zomer speelden wind en zon soms samen een spel met de takken van de bomen, waardoor het onder de boom dan weer lichter werd en dan weer donker. Mijn favoriete seizoen was ook toen al de herfst: ik zag de blaadjes langzaam verkleuren, hoorde de wind hen losrukken van de takken, vond het geweldig om door de bladeren op de grond te stampen en ze allemaal in de lucht te gooien. Wanneer ik genoeg blaadjes gooide, vond ik schatten: beukennootjes, eikels, insecten. De winter was voor mij het seizoen van de geheimen. Ik wist dat alle dieren die ik in de zomer hoorde en zag, zich ergens verstopt moesten hebben. Diep onder de grond lagen de kikkers te slapen, onder de bladeren kon je misschien een egel vinden Jij moet maar boswachter worden, zuchtte de hoofdmeester tegen mij. En dat deed ik dus. 61
2 Les 1. Lenteprikkels Informatie Tijdens deze les gaan we de lente voelen, ruiken, horen, zien De lente is het seizoen waarin mensen en dieren weer naar buiten komen. De vogels die in de herfst zijn weggevlogen naar het warme zuiden komen terug naar ons land. Zij komen niet alleen: ook de zon komt langzaam terug. De kou van de winter verdwijnt. Het licht en de warmte van de zon zorgen ervoor dat bomen en struiken nieuwe blaadjes laten groeien. Vogels bouwen nesten en leggen daar eieren in. De lente is het seizoen waarin het nieuwe leven groeit. 1. Inleiding op het onderwerp. vol 2. Excursie naar vijver of sloot. Onderweg: ervaren van de lente door te kijken, te luisteren, te ruiken en te voelen. n om te ontdekken wie zij zijn en waar hun talent ligt en biedt hen de talent binnen de school te ontwikkelen of in te zetten bij het verwerken ie. Koffer vol leert Duur kinderen bovendien om hun eigen wensen en daagt hen uit om in verbinding Afhankelijk op ontdekkingsreis van het enthousiasme te gaan, tot van ver-deeën en creaties te komen en de eigen kwaliteiten en talenten dienend te groep: minimaal 75 minuten en maximaal zo lang als je zelf wilt! et grotere geheel. Voorbereiding 1. Zoek in maart een sloot of een vijver waarin kikkerdril ligt en controleer van te voren of dit er daadwerkelijk te vinden is. Probeer zo jong mogelijk kikkerdril te vinden! boek bevat wenslessen, verbindingslessen, prikkellessen en ininderen met thema s te laten werken en hun talenten in te zetten om 2. Bedenk in hoeveel groepjes je de kinderen op pad wilt laten gaan en organiseer voor ieder groepje een verwerken. De prikkellessen zijn ontwikkeld door vele professionals die ssie als vertrekpunt hebben genomen volwassen voor de begeleider. ontwikkeling van unieke deren en leerkrachten de kans geven om te ontdekken waar ze goed in n worden. Benodigdheden 1. Voor ieder groepje een schepnetje en een grote glazen pot waarin het kikkerdril bewaard kan worden. boek is ontwikkeld voor alle groepen van het basisonderwijs 2. Voor ieder kind een kopie van het observatieblad dat bij deze les hoort. aar binnen weekendscholen en buitenschoolse opvang. 3. Voor iedere begeleider een kopie van de beide inspiratiebladen die bij deze les horen: één met inspiratie voor boek is onderdeel van Koffer vol de. excursie Deze en één koffer met inspiratie voor het invullen van het observatieblad door de kinderen. aterialen van de stichting De Kracht van 8, als praktisch instrument atie van een klimaat waarin Advies ieder kind zich welkom en gezien voelt en chzelf de ruimte geeft. Laat de groepjes niet te veel kikkerdril uit de sloot scheppen. Het is prettig voor de natuur wanneer er nog dkracht biedt bovendien workshops iets achter die teams blijft. inspireren en ondersteuerken aan. Meer informatie over deze workshops, onze visie terialen: NB: Kikkerdril mag niet warm worden. Zorg er daarom voor dat een pot met kikkerdril niet in de zon staat! ffervolkindkracht.com Wij gaan naar buiten om de lente te ervaren. We gaan zoeken naar bewijzen van het feit dat het lente is, door te kijken en te luisteren. We gaan de lente voelen en proberen om deze te ruiken. We gaan op zoek naar nieuw leven. En kijken hoe dit groeit. Opbouw les ontwikkeling van wensen, talenten, verbindingskracht en innovatie voor alle groepen van de basisschool
3 Les Kring 1. Inspiratie: hebben jullie al gezien of gemerkt dat het lente is. Waaraan kun je dit merken? Kun je zien, voelen, ruiken of horen dat het lente is? En weten jullie wat er in de lente gebeurt. 2. Organisatie: vertel de kinderen dat ze op excursie gaan en wat ze daarbij gaan doen. Verdeel ze vervolgens in groepjes. Excursie HOERA! IK HOOR, ZIE, VOEL EN RUIK DE LENTE! Inspiratie voor begeleiders, om mee op pad te gaan. Excursie met als eindpunt een vijver of sloot: voelen, ruiken, horen, zien 1. Laat de kinderen onderweg zoeken naar bewijzen van nieuw leven: blaadjes in de knop, lammetjes, vogels, de eerste bloemen..laat ze benoemen wat ze zien, welke kleuren heeft de lente? 2. Laat de kinderen stil staan, stil zijn en luisteren: kun je de lente horen? Bijvoorbeeld: mannetjesvogels die vrouwtjes lokken, kwakende kikkers. Kun je de lente ruiken? Wat ruik je allemaal? Waait de wind? Laat de kinderen voelen hoe de wind door hun haren strijkt. Hoe voelt dat? En hoe voelt het als de wind pal in je gezicht blaast? 3. Bij de vijver of de sloot: vraag de kinderen om heel stil te zijn en goed te luisteren. Zitten er geluiden in de sloot? Zo ja: wat hoor je? 4. Laat de kinderen met hun handen door het water gaan. Is het warm of koud? Wat voel je in het water? 5. En ten slotte: zou er kikkerdril in het water kunnen liggen? Wie durft met zijn handen te voelen of dit zo is en de kikkerdril te pakken? NB: probeer zo jong mogelijk kikkerdril mee te nemen. 63
4 PROEVEN MET OGEN, OREN, NEUS EN HANDEN! Inspiratie voor het invullen van het observatieblad! ZIEN 1. Kun je zien dat het lente is? Waaraan zie je dat het lente is? 2. Welke lentekleuren zie je? HOREN 1. Kun je horen dat het lente is? Welke lentegeluiden hoor je? Waardoor worden die geluiden veroorzaakt? 2. Zit er geluid in de sloot? Welke geluiden hoor je? Waardoor worden die geluiden veroorzaakt? vol RUIKEN 1. Kun je de lente ruiken? Waaraan? Waardoor worden die geuren veroorzaakt? n om te ontdekken wie zij zijn en waar hun talent ligt en biedt hen de talent binnen de school te ontwikkelen of in te zetten bij het verwerken ie. Koffer vol leert kinderen bovendien om hun eigen wensen en daagt hen uit om in verbinding VOELEN op ontdekkingsreis te gaan, tot vereeën en creaties te komen en 1. de eigen Kun kwaliteiten je voelen en dat talenten het lente dienend is? Waaraan? te et grotere geheel. 2. Voel je de wind? Waaraan voel je dat het waait? 3. Hoe voelt het wanneer de wind door je haren strijkt? boek bevat wenslessen, verbindingslessen, prikkellessen en ininderen met thema s te laten werken en hun talenten in te zetten om 4. Hoe voelt het wanneer de wind pal in je gezicht blaast? 5. Wat voel je wanneer je met je handen door het water gaat? verwerken. De prikkellessen zijn ontwikkeld door vele professionals die 6. Voelt het ssie als vertrekpunt hebben genomen voor de water ontwikkeling warm of van koud? unieke deren en leerkrachten de kans geven om te ontdekken waar ze goed in n worden. boek is ontwikkeld voor alle groepen van het basisonderwijs aar binnen weekendscholen en buitenschoolse opvang. boek is onderdeel van Koffer vol. Deze koffer aterialen van de stichting De Kracht van 8, als praktisch instrument atie van een klimaat waarin ieder kind zich welkom en gezien voelt en chzelf de ruimte geeft. dkracht biedt bovendien workshops die teams inspireren en ondersteuerken aan. Meer informatie over deze workshops, onze visie terialen: ffervolkindkracht.com ontwikkeling van wensen, talenten, verbindingskracht en innovatie voor alle groepen van de basisschool
5 Obeservatieblad naam: Ik zie: Ik hoor: vraag eerst aan je meester of juf of je dit vak ook mag doen. Ik proef: Ik hoor: Ik ruik: 65
6 Les 2. Tekenen van de lente Informatie Doel Het observeren en tekenen van de metamorfose van de kikker. Organisatie Deze les begint in de kring. De kinderen gaan daarna een aantal keren tekenen. Hoe vaker de kinderen tekenen, hoe beter ze zien hoe de kikkervisjes groeien. Die groei gaat namelijk snel. Als je even niet oplet, ziet het kikkerdril er al weer heel anders uit. Wij raden aan om de kinderen om de dag te laten tekenen. vol Duur NB: De kinderen moeten het kikkerdril tijdens het tekenen goed kunnen zien. Het is handig wanneer een klein groepje kinderen samen de beschikking over één pot kikkerdril heeft. Zorg ervoor dat ieder groepje steeds dezelfde pot met dril tekent. Reken op ongeveer een half uur per keer dat de kinderen tekenen. De laatste opdracht, het maken van de n om te ontdekken wie zij zijn en waar hun talent ligt en biedt hen de presentatie, kost meer tijd. talent binnen de school te ontwikkelen of in te zetten bij het verwerken ie. Koffer vol leert kinderen bovendien om hun eigen wensen en daagt hen uit om in verbinding Materiaal op ontdekkingsreis te gaan, tot vereeën en creaties te komen en 1. de eigen Vers kwaliteiten kikkerdril en in talenten een glazen dienend pot te of bak. et grotere geheel. 2. Potlood met scherpe punt. 3. Kleurpotloden. boek bevat wenslessen, verbindingslessen, prikkellessen en ininderen met thema s te laten werken en hun talenten in te zetten om 4. Tekenpapier A4 (losse vellen). 5. Vergrootglas. verwerken. De prikkellessen zijn ontwikkeld door vele professionals die ssie als vertrekpunt hebben 6. genomen Zaklantaarn voor de ontwikkeling of lampje om van op unieke de kikkervisjes te schijnen. deren en leerkrachten de kans 7. geven Lijm om en te een ontdekken groot vel waar tekenpapier ze goed in (voor de presentatie). n worden. Les boek is ontwikkeld voor alle groepen van het basisonderwijs aar binnen weekendscholen en buitenschoolse opvang. Kring, rond een pot met kikkerdril boek is onderdeel van Koffer vol. Deze koffer aterialen van de stichting De Juf Kracht of meester van 8, als vertelt.. praktisch instrument atie van een klimaat waarin ieder De kikkerdril kind zich in welkom deze pot en gezien hebben voelt wij en zelf uit het water gehaald. Het leuke van kikkerdril is dat je hieraan chzelf de ruimte geeft. heel goed kunt zien hoe een nieuw leven groeit. Iedereen heeft vast weleens een vrouw met een dikke buik dkracht biedt bovendien workshops gezien. die Je teams kunt die inspireren buik niet en ondersteuerken aan. Meer informatie over deze workshops, onze visie openmaken om te kijken hoe de baby erin groeit. En ook in een vogelei of een kippenei kun je geen kijkgaatje maken. Bij kikkerdril zitten de kleine kikkertjes in doorzichtige bolletjes. terialen: Wanneer we daar elke dag even naar kijken, kunnen we prachtig zien hoe de zwarte puntjes uitgroeien tot kikkertjes. Die kikkerdril is door een kikker in het water gelegd. De kikkers leven in de lente en in de zomer namelijk in en rond het water. Maar dat doen ze niet altijd. In de winter wonen de meeste kikkers op het land. Ze ffervolkindkracht.com vluchten voor de kou en ontwikkeling verstoppen zich onder van de grond. wensen, Hoe kouder het wordt, hoe dieper ze wegkruipen. Zodra de talenten, winter afgelopen verbindingskracht is, zoeken de kikkers het water en op. innovatie De mannetjes gaan voor het eerst. Zij weten precies waar ze naartoe moeten en zoeken de mooiste plekjes bij het water uit. Hebben ze dat allermooiste alle groepen van de basisschool plekje gevonden, dan gaan ze heel hard zitten kwaken. Zo hard, dat ook de vrouwtjes uit de grond tevoor
7 schijn komen. Die vrouwtjes lopen gewoon hun oortjes achter na. Naar het mannetje dat het mooiste roept. Als de vrouwtjes komen, proberen de mannetjes elkaar allemaal aan de kant te duwen. Ze vechten zelfs met elkaar. Iedere kikker wil namelijk het mooiste vrouwtje. En alleen de sterkste kan haar winnen. De kikkers die het sterkst zijn, bespringen snel de vrouwtjes. Die vrouwtjes gaan namelijk hun eitjes in het water leggen. Een mannetje dat een vrouwtje bespringt, spuit kleine wolkjes zaad over die eitjes. Die eitjes zitten allemaal aan elkaar vastgeplakt. In de buik van het vrouwtje zijn ze samen zo groot als een knikker. In het water gaat dat kleine knikkertje heel snel groeien. Het zwelt op tot een hele grote klomp met wel 800 vruchtjes erin. 800 nieuwe kikkertjes. Zullen we gaan kijken hoe dat eruit ziet en proberen dit te tekenen? Instructie voor het tekenen 1. Gebruik een vergrootglas en een lampje om de dril goed te bekijken. 2. Teken wat je ziet en teken dit groter dan het in werkelijkheid is. 3. Zet de datum waarop je de tekening gemaakt hebt bij de tekening. 4. Probeer de juiste kleuren in je tekening aan te brengen. Kijken 1. Kijk goed wat er te zien is. Wat voor vorm heeft ieder doorzichtig bolletje. Ziet ieder bolletje er hetzelfde uit of zijn ze verschillend van vorm. Let goed op het zwart/bruine stipje in de bolletjes. Kijk iedere keer of er belangrijke veranderingen te zien zijn en laat die duidelijk zien in de tekening. 2. De achterpootjes groeien buiten het lichaam en de voorpootjes groeien onder de huid. Die dikke bobbels kun je zien. Gebruik het vergrootglas om het goed te zien. 3. De kikkervisjes krijgen op een bepaald moment een soort veertjes op hun kop. Dat zijn de uitwendige kieuwen en je kunt ze heel duidelijk zien. Zodra de kikkervis gaat groeien, maakt het visje zich op om het land op te gaan. De kieuwen worden net als bij ons longen en de veertjes verdwijnen. 4. Wat voor kleur heeft het dril? En wat voor kleur heeft het slootwater? Bekijk ook wat voor kleur de kikkervisjes zelf hebben en of dat misschien in de loop van de dagen verandert. Er komt een dag dat de kikkervisjes zo groot zijn, dat het lastig wordt om ze goed te kunnen bekijken. Gelukkig kun je de veranderingen nu ook duidelijker zien, zelfs zonder vergrootglas. Tip Je kunt bij de tekeningen schrijven wat je opvalt. Bijvoorbeeld wanneer de glazige bolletjes los van elkaar gaan dobberen. Of wanneer je ziet dat er een staartje, kieuwen of pootjes te zien zijn. Schrijf het bij je tekening en vergeet niet te noteren op welke dag je het zag. Als de kikkervisjes niet meer in de klas zijn Als de kikkervisjes te groot worden, moeten ze terug naar de sloot. De kinderen kunnen ze dan jammer genoeg niet meer van dichtbij bekijken. Gelukkig kun je op internet veel foto s van grotere kikkervisjes en kikkers vinden en ook bij deze les horen tekeningen. Je kunt deze gebruiken om de kinderen nog een groot kikkervisje en een volwassen kikker te laten tekenen. Doe dat niet door een plaatje te printen en over te trekken, maar kijk goed naar de plaatjes en kijk hoe de kikker er echt uitziet. Hoe zitten de achterpoten in elkaar? Waar zitten de zwemvliezen van de kikker? Wat voor kleur en vlekken heeft de kikker? 67
8 Een presentatie maken Laat de kinderen in groepjes, of als klas, een presentatie maken van de vier of vijf belangrijkste fases van de levenscyclus van de kikker. Ze knippen daartoe de tekeningen uit het papier en plakken dit op een groot vel stevig gekleurd papier. Het is leuk om de tekeningen in een kring te plakken, zodat ze samen de levenscyclus van een kikker in beeld brengen. Laat de kinderen tussen de fases pijlen tekenen. Ook tussen de kikker en het dril. De kikker zorgt er immers voor dat er weer nieuwe dril komt. Laat de kinderen ten slotte bij iedere fase de belangrijkste veranderingen schrijven en plak deze naast de tekeningen. vol n om te ontdekken wie zij zijn en waar hun talent ligt en biedt hen de talent binnen de school te ontwikkelen of in te zetten bij het verwerken ie. Koffer vol leert kinderen bovendien om hun eigen wensen en daagt hen uit om in verbinding op ontdekkingsreis te gaan, tot vereeën en creaties te komen en de eigen kwaliteiten en talenten dienend te et grotere geheel. Metamorfose van de Kikker boek bevat wenslessen, verbindingslessen, prikkellessen en ininderen met thema s te laten werken en hun talenten in te zetten om verwerken. De prikkellessen zijn ontwikkeld door vele professionals die ssie als vertrekpunt hebben genomen voor de ontwikkeling van unieke deren en leerkrachten de kans geven om te ontdekken waar ze goed in n worden. boek is ontwikkeld voor alle groepen van het basisonderwijs aar binnen weekendscholen en buitenschoolse opvang. boek is onderdeel van Koffer vol. Deze koffer aterialen van de stichting De Kracht van 8, als praktisch instrument atie van een klimaat waarin ieder kind zich welkom en gezien voelt en chzelf de ruimte geeft. dkracht biedt bovendien workshops die teams inspireren en ondersteuerken aan. Meer informatie over deze workshops, onze visie terialen: ffervolkindkracht.com ontwikkeling van wensen, talenten, verbindingskracht en innovatie voor alle groepen van de basisschool Sigrid Frensen
VOORAF: DE PASSIE VAN... Margriet de Graaf en Ingrid Brust
PRIKKELSERIE: onderneem het! Auteurs en inspiratie: Margriet de Graaf en Ingrid Brust, eigenaren van een delicatessenwinkel (auteurs les 1 en 2), Martin de Bruin, marktkoopman (inspiratie les 3) en Marlijn
Nadere informatieAuteurs: Saskia Zoet, pianiste, en Wietske Zoethout, fluitiste (les 1 en 2); Marjan Priet, amateur toneelspeler (les 3) en Marlijn Nijboer (les 4)
Prikkelserie: DE TAAL VAN MUZIEK Auteurs: Saskia Zoet, pianiste, en Wietske Zoethout, fluitiste (les 1 en 2); Marjan Priet, amateur toneelspeler (les 3) en Marlijn Nijboer (les 4) De kinderen gaan tijdens
Nadere informatieAuteurs: Marjan Priet, onderwijzeres en amateur toneelspeler (les 1), en Maud Walkate, onderwijzeres en balletdanseres (les 2)
PRIKKELSERIE: express jezelf Auteurs: Marjan Priet, onderwijzeres en amateur toneelspeler (les 1), en Maud Walkate, onderwijzeres en balletdanseres (les 2) Informatie In deze lessen gaan de kinderen spelen
Nadere informatieAuteurs: Marlijn Nijboer, Neerlandica en taalkunstenaar (les 1), en Maud Walkate, onderwijzeres en balletdanseres (les 2)
PRIKKELSERIE: spelen met taal Auteurs: Marlijn Nijboer, Neerlandica en taalkunstenaar (les 1), en Maud Walkate, onderwijzeres en balletdanseres (les 2) Informatie Deze les bestaat uit twee lessen: spelen
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieAquarium. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs
Aquarium Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! In het aquarium leven heel veel verschillende vissen en ook een paar amfibieën, zoals kikkers. In deze Doe Mee staan
Nadere informatieInspiratieboek Kindkracht. Werken met thema's
Werken met thema's 1 COLOFON Uitgave: Koffer vol in samenwerking met Levendig Uitgever Vormgeving: Beeldende Zaken, Wolvega Druk: SMG, Heerenveen vol www.koffervolkindkracht.com 2013, Koffer vol n om te
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieAmfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.
Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign
Nadere informatieuitga uitg v a e v 2013
Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad
Nadere informatieVOORAF: DE PASSIE VAN Koos Wiersma
Prikkelserie: ZIJN, GEVEN, LEIDEN BURGER-MEESTERSCHAP! Koos Wiersma, burgemeester De Marne (inspiratie) en Marlijn Nijboer (auteur) VOORAF: DE PASSIE VAN Koos Wiersma Als kind was ik dol op spelletjes
Nadere informatieVOORAF: DE PASSIE VAN Theo Hoek, stedenbouwer
PRIKKELSERIE: wonen Auteurs: Theo Hoek, stedenbouwer en Francien van Soest, landschapsdeskundige (les 1 t/m 8), Wietske Zoethout, fluitiste (les 9) Informatie Deze serie bestaat uit acht lessen over wonen
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatiePRIKKELSERIE: IK Auteurs: Jan Jansen, filosoof (les 1), Marlijn Nijboer, taalkunstenaar (les 2) en Marlies Bosch, fotograaf (les 3)
PRIKKELSERIE: IK Auteurs: Jan Jansen, filosoof (les 1), Marlijn Nijboer, taalkunstenaar (les 2) en Marlies Bosch, fotograaf (les 3) Informatie Deze serie bestaat uit drie lessen: 1. Filosofie 2. Drama
Nadere informatieNaam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6
Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine
Nadere informatieAvonturenpad: Er waren eens twee kikkertjes
Avonturenpad: Er waren eens twee kikkertjes docentenhandleiding Inhoud 1 Omschrijving Er waren eens twee kikkertjes... 2 2 Lessuggesties bij Er waren eens twee kikkertjes... 4 2.1 Voorbereiding... 4 2.2
Nadere informatieinhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.
Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2009 Hoi! Kikkers en padden komen in de lente uit hun winterslaap. Sommige al in februari /maart, als het nog bibberkoud is. Zoals de bruine kikker. Of de bufo
Nadere informatiep a h sc d n a L s rg u b im L
Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2009 Hoi! Kikkers en padden komen in de lente uit hun winterslaap. Sommige al in februari /maart, als het nog bibberkoud is. Zoals de bruine kikker. Of de bufo
Nadere informatieInspiratieboek Kindkracht. Wenslessen
Wenslessen 1 COLOFON Uitgave: Koffer vol in samenwerking met Levendig Uitgever Vormgeving: Beeldende Zaken, Wolvega Druk: SMG, Heerenveen vol www.koffervolkindkracht.com 2013, Koffer vol n om te ontdekken
Nadere informatieInspiratieboek Kindkracht. Verbindingskracht
Verbindingskracht 1 COLOFON Uitgave: Koffer vol in samenwerking met Levendig Uitgever Vormgeving: Beeldende Zaken, Wolvega Druk: SMG, Heerenveen vol www.koffervolkindkracht.com 2013, Koffer vol n om te
Nadere informatie4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:
4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:
Nadere informatieSpinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke
Spinners Een nieuwe rage: spinners! Heb jij ze al gespot in jouw klas? Vervelend, al dat speelgoed op school, of handig! spinners in de klas, daar kun je leuke, leerzame activiteiten mee doen! Wij bedachten
Nadere informatiejaar 1 Dieren en hun vacht voorbeeldles uit het thema wie ben ik?
MB jaar 1 Dieren en hun vacht voorbeeldles uit het thema wie ben ik? DaVinci, Enschede 2014 www.demethodedavinci.nl www.uitgeverijdavinci.nl Met medewerking van: Michael de Wit, Jessica Huls Vormgeving:
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens
Nadere informatieEen. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5
Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat
Nadere informatieVogelproject Maak een poster over één van de vogels van BdL junior!
Vogelproject Maak een poster over één van de vogels van BdL junior! Groep Dit project is primair geschikt voor de groepen 5 en 6. Introductie en instructie voor de leerkracht Met dit project maken de kinderen
Nadere informatieKikkers. Inleiding. Kikkers bij ons in de buurt
Kikkers Inleiding Vandaag wil ik jullie graag iets meer vertellen over de kikker. Iedereen van jullie kent wel de kikker, misschien woont er wel ergens één in jullie tuin? Zoals in onze tuin, daar woont
Nadere informatieLessuggesties voor groep 1 & 2
Lessuggesties voor groep 1 & 2 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Van ven en veen Groep 3-4
Voorbereiding post 4 Van ven en veen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Van ven en veen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel
Nadere informatieWriemelbeestjes. Als je een holletje gaat graven kom je kleine beestjes tegen. Kun jij kleine beestjes vinden als je in de bladhoop graaft?
Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatieWerkblad: Vind me dan
Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf
Nadere informatieAuteurs: Janet Frieling, kruidendeskundige (les 1) en Toos Weijermans, docente kinderyoga en beeldend kunstenares (les 2 en 3)
PRIKKELSERIE: Gedachten wassen Auteurs: Janet Frieling, kruidendeskundige (les 1) en Toos Weijermans, docente kinderyoga en beeldend kunstenares (les 2 en 3) Informatie Deze serie bestaat uit drie lessen:
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: zandhagedissen Groepje 2: mierenleeuwen Groepje 3: boompiepers Groepje 4: zandoorwormen Groepje 5: sneeuwvlo
Nadere informatieNME-leerroute Kabouters in het Westerpark
NME-leerroute Kabouters in het Westerpark 1 Groep Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen In het Westerpark woont een kaboutervolk. Dat weten niet zoveel mensen, maar voor deze ene keer hebben
Nadere informatieOntwerp je eigen superbijzondere dier
Ontwerp je eigen superbijzondere dier Activiteit in de klas Doelgroep: basisonderwijs groep 1 t/m 4 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: - Leerlingen zien hoe divers de natuur is; - Leerlingen denken na over vorm
Nadere informatieKijk een kikker. Maak kennis met kikkers van Nederland! Groep 5 en 6. Kennis maken. Observeren. Leren
Kijk een kikker Maak kennis met kikkers van Nederland! Kennis maken Observeren Leren Inleiding op de lessen: Bij de lente horen natuurlijk amfibieën, zoals kikkers, padden en salamanders. Dit zijn soorten
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieThemawandeling Herfst
Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier
Nadere informatieMoeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES
Naam: Moeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES Bekijk het clipje: Beschuit met muisjes Groep: LES 8 - WERKBLAD 1 a) Weet je hoe het was toen jij een baby was? Bijvoorbeeld: Was je het eerste kind bij jou thuis
Nadere informatieLespakket Lente. Instructieblad groep 3 & 4. Begrippen:
Lespakket Lente Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/lesmateriaalnatuuronderwijs - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Voor
Nadere informatieLesbrief Beestjes tekenen naar verhaal
Lesbrief Beestjes tekenen naar verhaal Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het leren hoe
Nadere informatieseizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de
Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren
Nadere informatieWe hebben voor de verschillende ontwikkelingsgebieden activiteiten en ideeën verzameld.
Thema Lente 1 Hierbij presenteren wij het thema lente! We hebben voor de verschillende ontwikkelingsgebieden activiteiten en ideeën verzameld. Het boek dat dit thema centraal staat is Moederdag valt ook
Nadere informatieLees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente
Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels
Nadere informatieWriemelbeestjes. Aanwijzingen begeleider: Laat gevangen diertjes naderhand weer los.
Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten
Nadere informatieVoorbereiding post 3. Allemaal beestjes Groep 1-2-3
Voorbereiding post 3 Allemaal beestjes Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 3: Allemaal beestjes, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
Opdrachten thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: edelherten Sporen zoeken (+ Gipsafdruk maken) Groepje 2: hindes Groepje 3: kalfjes Groepje 4: zwijnen
Nadere informatieNatuurtentoonstelling
Natuurtentoonstelling We gaan schilderijlijstjes maken. Knip elk een rechthoekige lijst uit een vel A4-papier. Daarna mag je jouw lijst versieren met kleurpotloden, verf, wascokrijt of ander materiaal.
Nadere informatieIK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera
KLIK! IK HEB JE! Kindertour Jacht met de camera Dit avonturierspaspoort is van: Bij de opdrachten in het boekje zie je steeds een icoon (plaatje) staan. Dit plaatje komt overeen met de ruimte waar je de
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
Opdrachten thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: schaatsenrijders Groepje 2: beekprikken Groepje 3: schrijvertjes Groepje 4: bloedzuigers Groepje 5:
Nadere informatieHet kikkerpad. veldwerk - onderbouw
Het kikkerpad veldwerk - onderbouw Inhoud: korte omschrijving opbouw en organisatie kikkertjeslied lessuggesties kopieerbladen: kleurplaat met versje handleiding begeleiding/ouders Milieu Educatie Centrum
Nadere informatieLente. Lente. Zomer. Herfst. Winter
Lente Winter Lente Zomer Herfst De zon schijnt, de lucht is blauw, de vogeltjes fluiten en het wordt een mooie dag! Beer Juf zingt: La, la, la, ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk, zo vrolijk. Zo vrolijk
Nadere informatie12 spits je oren eekhoorntjes, ga in een kring zitten met de ogen dicht. spits je eekhoorn-oortjes en luister goed. wat hoor je allemaal? ritselt er e
14 raadsel 8 versierde poot! met mijn poot pak ik van alles vast. pak de poot van de eekhoorn en strijk ermee langs deze planten. blijven er zaadjes aan mijn poot hangen? blijven ze ook aan jullie eekhoornjas
Nadere informatieHier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en
Nadere informatieLesbrief bij: SNEEUWWIT VOGELTJE. een voorstelling van De Zingende Harp voor iedereen vanaf 4
Lesbrief bij: SNEEUWWIT VOGELTJE een voorstelling van De Zingende Harp voor iedereen vanaf 4 Deze lesbrief is bedoeld voor kinderen vanaf 4 jaar. Wat er komt kijken bij theaterbezoek Het theatergezelschap
Nadere informatieVisje,visje, in de sloot. Waterdiertjes vangen en bekijken
Water 1 en 2 5 Visje,visje, in de sloot Waterdiertjes vangen en bekijken Doelen Begrippen Materialen Duur Inleiding (10 minuten) De leerlingen: ontdekken dat er in de sloot behalve eenden ook andere dieren
Nadere informatieOrdening. Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Ordening Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Over de hele wereld verspreid leven zeer veel verschillende dieren die allemaal hun eigen kenmerken hebben. Als je in de dierentuin rondloopt kun je de
Nadere informatieKijk een kikker. Maak kennis met kikkers van Nederland! Groep 3 en 4. Kennis maken. Observeren. Leren
Kijk een kikker Maak kennis met kikkers van Nederland! Kennis maken Observeren Leren Lespakket kikkers groep 3/4 (Lente-thema) Les 1: Kennis maken Inleiding op de lessen: Bij de lente horen natuurlijk
Nadere informatieVolg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 7-8 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatiePlant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8
Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs
Nadere informatieKennisnet community 5-6 / herfst 2006
HERFSTWEER Als de zomer voorbij is begint de herfst. Dat merk je niet direct. Er verandert wel steeds meer. Het wordt kouder. Je kunt niet meer zonder jas naar buiten. Er komen herfstbuien. Het waait en
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2012 Hoi! Salamanders zien eruit als dino s in het klein. Het zijn prehistorische beestjes die al miljoenen en miljoenen jaren op onze aardbol wonen. Ze waren
Nadere informatiebijenpad
bijenpad Uitleg Loop met de kinderen een bijenpad en ontdek op die manier wat bijen doen en hoe ze leven. Ontdek dit door opdrachten en spelletjes te doen over bijen. Tip Maak groepjes van de klas en laat
Nadere informatiehoge stroming Fase Ontdek en onderzoek
Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje
Nadere informatieinh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.
Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieOrdening. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs. D M O B - B & E - j u l i - 2 0 1 2
Ordening Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs D M O B - B & E - j u l i - 2 0 1 2 1 In de dierentuin leven heel veel dieren. Sommige lijken op elkaar, andere juist helemaal niet. Door te kijken
Nadere informatieHet kiemen van zaden
Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming
Nadere informatieLevenscyclus dieren vmbo-b12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 januari 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieLevenscyclus dieren vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDoe-tips bij Pauline Oud prentenboeken
Doe-tips bij Pauline Oud prentenboeken Wat leuk dat je aan de slag wil met de prentenboeken van Pauline! In deze brief vind je volop inspiratie bij 'Sem op het potje'. Veel plezier! Breng het verhaal tot
Nadere informatieSPREEKBEURT GROENE BOOMKIKKER
SPREEKBEURT GROENE BOOMKIKKER l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GROENE
Nadere informatieEen. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 5-6. uitgave 2013
Een hoort erbij! Over dieren uit een ei uitgave 2013 groepen 5-6 inhoud blz 1 Een ei hoort erbij 3 2 De kip en het ei 4 3 Eitjes op een blad 5 4 Eieren op het strand 6 5 Op zoek naar een ei 7 6 Eitjes
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieVlinders kijken. op Landgoed Schothorst
Vlinders kijken op Landgoed Schothorst Enke Kleine vos erdpa In de maanden mei tot en met september zie je ze vliegen: eeg vandaag ga je op zoek naar s. In dit boekje s!iveook nst Du vind je allerlei spelletjes
Nadere informatieLesbrief Kikker viert de lente. Kikkertiendaagse: 21 t/m 30 maart Thema: Kikker viert de lente Leeftijd: voor kinderen van 3 tot en met 6 jaar
Lesbrief Kikker viert de lente Kikkertiendaagse: 21 t/m 30 maart 2018 Thema: Kikker viert de lente Leeftijd: voor kinderen van 3 tot en met 6 jaar Van 21 t/m 30 maart kleurt heel Nederland groen met het
Nadere informatieOok$met$kinderen$van$0$/$4$jaar$de$natuur$in!
Ook$met$kinderen$van$0$/$4$jaar$de$natuur$in! Inleiding Ook met kinderen van 0-4 jaar kun je de natuur in! Kinderen willen spelen, ontdekken, leren en genieten. Hun leefwereld wordt langzaam groter en
Nadere informatieH1 en 1+ Eekhoorn-herfsttocht. Suggesties voor inleiding en afsluiting:
H1 en 1+ Eekhoorn-herfsttocht Suggesties voor inleiding en afsluiting: Heeft iemand wel eens een eekhoorn gezien? Heb je ook gezien wat hij deed? Kun je hem nadoen? In de herfst gaan eekhoorns voedsel
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieKaart 7 Vogels op reis
Kaart 7 Vogels op reis Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bij het wak Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Vogeltrek Standvogels Wintergasten
Nadere informatieInformatieles Vleermuizen
Informatieles Vleermuizen De les is bedoeld voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs en leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Er komen verschillende facetten over het leven van de vleermuis
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij
Nadere informatieLente Winter. Zomer. Herfst. Herfst
Lente Winter Herfst Zomer Herfst De beertjes komen in de klas waar Beer Juf al klaarzit. In de klas staat een grote tafel en alle beertjes vragen zich af waar die voor is. Dan komt Beertje Strik in de
Nadere informatie1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20
Seizoenen inhoud. Seizoenen 3. Lente 4 3. Zomer 7 4. Herfst 0 5. Winter 3 6. Filmpje 6 7. Pluskaarten 7 Bronnen 9 Colofon en voorwaarden 0 . Seizoenen Een jaar heeft vier seizoenen. De vier seizoenen zijn:.
Nadere informatieKIJK! KLEUTERS. Vind je de natuur mooi? Kijk je in de verte of zoek je een mooie bloem of tak dichtbij?
KIJK! KLEUTERS Mooi gekiekt eventueel ipad van klas Vind je de natuur mooi? Kijk je in de verte of zoek je een mooie bloem of tak dichtbij? Neem eventueel een foto met de ipad van iets dat jullie mooi
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 7-8 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun
Nadere informatieInspiratieboek. Kindkracht.
Prikkelserie: TERUG NAAR DE NATUUR! Auteurs: Janet Frieling, kruidendeskundige (les 1), André Donker, boswachter Natuurmonumenten (les 2), Saskia Zoet, pianiste en Wietske Zoethout, fluitiste (les 3) Informatie
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieKrak de eekhoorn, mag naar het verjaardagsfeestje van zijn vriendinnetje Friedel.
Van tak naar tak......met Friedel en Krak Natuurbelevingspad voor kleuters Krak de eekhoorn neemt de kleuters mee naar het verjaardagsfeestje van zijn vriendinnetje Friedel. Onderweg voeren de kinderen
Nadere informatieinhoud blz. 1. Au! Dat prikt! 3 2. Stekels 4 3. Nacht 5 4. Op zoek naar eten 6 5, Egel, pas op! 7 6. Mensen 8 7. Het nest van de egel 9 8.
De egel inhoud blz. 1. Au! Dat prikt! 3 2. Stekels 4 3. Nacht 5 4. Op zoek naar eten 6 5, Egel, pas op! 7 6. Mensen 8 7. Het nest van de egel 9 8. Jonge egels 10 9. Winter 11 10. Filmpje 12 Pluskaarten
Nadere informatie