Beslissing op bezwaar

Transcriptie

1 Beslissing op bezwaar Kenmerk: JuZa ivs Betreft: Kluwer Collegebundel bezwaar tegen bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni Het Commissariaat voor de Media, gezien het bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni 2006, kenmerk JuZa rw, waarbij het Commissariaat voor de Media (hierna: het Commissariaat) Kluwer B.V. te Deventer (hierna: Kluwer) heeft laten weten dat de Kluwer Collegebundel geen boek is in de zin van de Wet op de vaste boekenprijs, gezien het daartegen op 1 september 2006 namens Ruward c.s. ingediende bezwaarschrift, gelet op de artikelen 1, sub b, onder tweede, 2 en 6, eerste lid, eerste volzin van de Wet op de vaste boekenprijs, gelet op het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht, overweegt als volgt, A. Verloop van de procedure 1. Met een aantal s in april 2006 en een brief van 3 mei 2006 heeft Kluwer B.V. te Deventer het Commissariaat verzocht om een bestuurlijk rechtsoordeel met betrekking tot de vraag of de Kluwer Collegebundel een boek in de zin van de Wet op de vaste boekenprijs is. 2. Met een bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni 2006, kenmerk JuZa rw, heeft het Commissariaat aan Kluwer Juridische Uitgevers laten weten dat de Kluwer Collegebundel kan worden aangemerkt als een almanak in de zin van artikel 1, sub b, onder tweede, Wet op de vaste boekenprijs. 3. Met een brief van 16 augustus 2006 heeft Studieboekhandel Ruward B.V. het Commissariaat gevraagd op te treden tegen Selexyz, dat de Kluwer Collegebundel heeft verkocht door middel van een aanbieding waarbij korting is verleend. 4. Met een brief van 17 augustus 2006, kenmerk BVB bm, heeft het Commissariaat aan Ruward B.V. laten weten dat de Kluwer Collegebundel niet wordt aangemerkt als boek in de zin van de Wet op de vaste boekenprijs. Indien Ruward desondanks van mening zou zijn dat Selexyz in strijd met de Wet op de vaste boekenprijs handelde, is aan Ruward verzocht om daartoe een gemotiveerd handhavingsverzoek in te dienen. JuZa ivs blad 1

2 5. Met een brief van 1 september 2006, ingekomen per telefax en per gewone post, heeft Boek en Bedrijf namens E.R. Ruward B.V. en de Boomker & Savenije v.o.f. bezwaar gemaakt tegen het bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni 2006, kenmerk JuZa rw. 6. Met een brief van 13 september 2006, kenmerk JuZa rw, hebben wij de ontvangst van het bezwaarschrift bevestigd. 7. Met een van 28 september 2006 heeft mr. M. Snoep laten weten de behandeling van het bezwaarschrift over te nemen en verder op te treden als gemachtigde van Ruward en Boomker & Savenije. 8. Op 6 oktober 2006 is de juridische adviseur van de Nederlandse Boekverkopersbond namens Ruward en Boomker & Savenije de beslissingen van de commissie handelsverkeer komen inzien. 9. Met brieven van 13 oktober 2006, ingekomen per telefax en per post, hebben mrs. Snoep en Groenevelt namens E.R. Ruward B.V. en Boomker & Savenije de gronden van bezwaar, alsmede een handhavingsverzoek jegens onder meer Kluwer B.V. te Deventer ingediend. 10. Op 21 november 2006 heeft een hoorzitting plaatsgehad in het kader van de bezwaarschriftprocedure. B. Beoordeling ten aanzien van de ontvankelijkheid Belanghebbendheid 11. Aangezien het bestreden bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni 2006 is gericht aan Kluwer B.V. dient vooraleerst te worden vastgesteld of Ruward c.s. kunnen worden aangemerkt als belanghebbenden bij deze besluitvorming. 12. Daartoe neemt het Commissariaat in aanmerking dat artikel 2 van de Wet op de vaste boekenprijs (hierna Wvbp) aan uitgevers de plicht oplegt om voor boeken een vaste prijs vast te stellen. Tevens neemt het Commissariaat in aanmerking dat op grond van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp de verkoper verplicht is de vaste prijs van een boek toe te passen. De plicht van artikel 6 kan enkel bestaan indien op grond van artikel 1, sub b, onder tweede, is vast komen te staan dat sprake is van een boek. 13. Daarmee is voldoende direct verband aanwezig tussen de status van een schriftelijk werk en de al dan niet bestaande plicht om de vaste boekenprijs te hanteren. Een verkoper heeft om die reden rechtstreeks belang bij de bepaling of een schriftelijk werk een boek is. 14. Het Commissariaat is daarom van oordeel dat Ruward c.s. belanghebbende zijn in een bezwaarprocedure over het bestuurlijk rechtsoordeel dat de Kluwer Collegebundel een almanak is. Inwerkingtreding en bezwaartermijn 15. Met betrekking tot de bezwaartermijn merkt het Commissariaat het volgende op. Ingevolge de artikelen 6:7 en 6:8 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) bedraagt de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift zes weken en vangt deze termijn aan met ingang van de dag na die waarop het besluit op voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. Ten aanzien van een na afloop van de termijn ingediend bezwaarschrift blijft een niet-ontvankelijkverklaring op grond daarvan achterwege indien redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest (artikel 6:11 Awb). JuZa ivs blad 2

3 16. In tegenstelling tot hetgeen Ruward c.s. hebben betoogd is wel degelijk sprake van een gericht besluit, nu het genomen is op de aanvraag van de uitgever van het boek, Kluwer B.V., om een bestuurlijk rechtsoordeel over één van zijn producten. Het bestuurlijk rechtsoordeel is geadresseerd aan Kluwer B.V. en op 22 juni 2006 verzonden per post. Daarmee is het bestuurlijk rechtsoordeel op de voorgeschreven wijze bekend gemaakt, te weten zoals bepaald in artikel 3:41 Awb, en ook vanaf dat moment in werking getreden. 17. Dit neemt evenwel niet weg dat het betreffende bestuurlijk rechtsoordeel ook voor derde belanghebbenden, met name verkopers, relevant is nu zij hieraan rechten en plichten kunnen ontlenen. Een uitgebreidere bekendmaking dan enkel aan geadresseerde, zoals op de website van het Commissariaat, ligt dan ook in de rede. Gebleken is dat het bestuurlijk rechtsoordeel kort nadat het besluit is genomen weliswaar op de website bekend is gemaakt, maar per abuis niet op de plek waar informatie wordt verstrekt over de Wet op de vaste boekenprijs. 18. Ruward c.s. hebben met een brief van 16 augustus 2006 bij het Commissariaat navraag gedaan naar de status van de Kluwer Collegebundel. Met een brief van 17 augustus 2006 heeft het Commissariaat aan Ruward laten weten dat de Kluwer Collegebundel wordt aangemerkt als een almanak en daarom niet onder de Wet op de vaste boekenprijs valt. Op 18 augustus 2006 hebben Ruward c.s. kennis genomen van het bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni Met een brief van 1 september 2006, ingekomen op diezelfde datum heeft Boek & Bedrijf namens Ruward c.s. bezwaar gemaakt tegen de beslissing van 22 juni Nu Ruward c.s. op 18 augustus 2006 bekend zijn geworden met het bestuurlijk rechtsoordeel en vervolgens binnen twee weken bezwaar hebben gemaakt, acht het Commissariaat het bezwaarschrift tijdig ingediend. C. Beoordeling ten aanzien van de inhoud (materiële bezwaren) Bezwaar Ruward c.s. 21. Ruward c.s. voeren aan dat bij de definiëring van het begrip boek in de zin van de wet, en de uitzonderingen daarop een restrictieve interpretatie moet worden gehanteerd. In artikel 1, sub b, onder tweede staat als uitzondering op een boek vermeld agenda s en almanakken die in de titel het jaartal van de gebruiksbestemming vermelden. Ruward c.s. voeren aan dat een wettenbundel niet alleen moet voldoen aan de voorwaarden van artikel 1, sub b, onder tweede, maar ook aan de in het vervallen Reglement Handelsverkeer voor boeken gehanteerde voorwaarde dat deze werken na het jaar van gebruiksbestemming geen duurzame bruikbaarheid en handelswaarde meer hebben. 22. De collegebundel is volgens Ruward c.s. geen almanak vanwege het ontbreken van redactioneel commentaar. Bovendien is een almanak kalendrisch van aard, hetgeen de collegebundel niet is. 23. Verder bevat de collegebundel geen jaartal van gebruiksbestemming, doch twee samengetrokken jaartallen. 24. Ten slotte heeft de collegebundel volgens Ruward c.s. wel degelijk duurzame bruikbaarheid en handelswaarde. Het Commissariaat gaat er ten onrechte van uit dat een groot deel van de wettenbundel jaarlijks gewijzigd wordt. Onderwijsinstellingen schrijven weliswaar vaak, maar niet altijd en in ieder geval niet dwingend, de nieuwste editie van wettenbundels voor. Een oudere wettenbundel is zeer wel bruikbaar indien op een bepaald rechtsgebied geen wijziging heeft plaatsgevonden. Voor wat betreft de professionele markt ligt de aanschaffrequentie lager dan op de studentenmarkt. Voorts bieden studenten via internet tweedehands studieboeken te koop aan, waaronder wettenbundels van het voorgaande jaar. JuZa ivs blad 3

4 25. Concluderend stellen Ruward c.s. dat de wettenbundel aan geen van de cumulatieve vereisten voor de toepassing van artikel 1, sub b, onder tweede Wvbp voldoet. Zienswijze Kluwer 26. mr. H. Struik heeft met een brief van 17 november 2006 namens Kluwer laten weten dat Kluwer zich inmiddels schaart achter de zienswijze van Ruward c.s. Kluwer is daartoe gekomen op grond van voortschrijdend inzicht. De informatie die door Kluwer is gegeven bij het verzoek om een bestuurlijk rechtsoordeel, ter onderbouwing van het standpunt dat de Kluwer Collegebundel geen boek in de zin van de Wet op de vaste boekenprijs is, is volgens Kluwer achteraf onjuist dan wel onvolledig. Kluwer voert aan dat van de jaarlijkse wetswijzigingen slechts een klein deel relevant is, dat onderwijsinstellingen de meest recente editie hooguit adviseren en dat de marktwaarde van oude edities niet nihil is. Het Commissariaat heeft daarmee volgens Kluwer dan ook op onjuiste gronden het oordeel uitgesproken dat de Kluwer Collegebundel is aan te merken als een almanak. Standpunt Commissariaat voor de Media 27. Het Commissariaat heeft in zijn bestuurlijk rechtsoordeel gemotiveerd overwogen dat de Kluwer Collegebundel dient te worden aangemerkt als een almanak. De thans door bezwaarmaker aangevoerde gronden van bezwaar en de door Kluwer ingediende zienswijzen geven geen aanleiding om de conclusie uit het bestuurlijk rechtsoordeel te herzien. Daartoe heeft het Commissariaat het navolgende overwogen. 28. De verklaringen van Kluwer in de bezwaarprocedure over de bruikbaarheid van de wettenbundel nuanceren -of weerspreken zelfs- de eerder door Kluwer gegeven verklaringen. Het Commissariaat zal thans uitgaan van die feiten en verklaringen die onweersproken zijn, dan wel van verklaringen die voldoende onderbouwd worden met relevante informatie. 29. Met betrekking tot de aard van de Kluwer Collegebundel merkt het Commissariaat het volgende op. Artikel 1, sub b, onder tweede, Wvbp bepaalt dat agenda s en almanakken die in de titel het jaartal van de gebruiksbestemming vermelden niet kunnen worden aangemerkt als boek in de zin van de wet. Naar het oordeel van het Commissariaat moet deze bepaling, als uitzondering op de regel dat voor boeken in de Nederlandse of Friese taal een vaste prijs geldt, naar zijn aard beperkt worden uitgelegd. 30. Voor de beoordeling of sprake is van een almanak in de zin van artikel 1, sub b, onder tweede, Wvbp is naar het oordeel van het Commissariaat niet alleen van belang of het jaartal van de gebruiksbestemming in de titel wordt vermeld, maar dient ook te worden gekeken naar de aard van de uitgave en naar de aard en de hoeveelheid van de informatie die jaarlijks wordt geactualiseerd. Aan de hand van laatstgenoemde gegevens kan worden beoordeeld in hoeverre deze uitgave na het jaar dat in de titel wordt vermeld, nog duurzame bruikbaarheid en handelswaarde heeft. 31. Er wordt in de wet geen definitie gegeven van het begrip almanak. Wel blijkt uit de Memorie van Toelichting, Kamerstukken II, 2003/04, , nr. 9, p. 28, dat de uitzondering niet beperkt is tot agenda s en almanakken in strikte zin, maar dat daarmee vergelijkbare uitgaven eveneens van het begrip boek zijn uitgezonderd, gelet op de zinsnede almanakken en agenda s en dergelijke. Deze passage uit de Memorie van Toelichting is gebaseerd op de tekst uit het Reglement Handelsverkeer voor boeken. Uit de Nota van Toelichting op het Besluit vaste boekenprijs, Stb. 2005, 269, p. 7, blijkt dat beoogd is zowel de wet als het besluit aan te laten sluiten bij het voorheen geldende Reglement Handelsverkeer voor boeken. Het Commissariaat baseert zich bij de interpretatie van het begrip almanak daarom niet enkel op de wettekst, maar eveneens op de voorgaande regeling en de wetsgeschiedenis, hetgeen door Ruward c.s. overigens ook wordt bepleit. JuZa ivs blad 4

5 32. Volgens het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal (de Grote Van Dale) is een almanak een jaarboek of een boekje met tijdrekenkundige en astronomische opgaven voor een jaar, vergezeld van andere praktische mededelingen en vaak van letterkundig mengelwerk. 33. Gelet op de veelsoortigheid aan gepubliceerde almanakken bevat niet iedere almanak die als zodanig betiteld wordt tijdrekenkundige en astronomische opgaven. Als voorbeeld kunnen dienen de Elsevier BTW almanak, welke onderdeel is van een hele reeks waarin iedere almanak een bepaald rechtsgebied bestrijkt, de Financiële Almanak van Kluwer en de Almanak watertoerisme van de ANWB. De benaming almanak wordt in het algemeen gebruikt bij uitgaven (zowel op papier als electronisch) die rond een bepaald thema praktische mededelingen bevatten met betrekking tot een bepaald jaar. Niet zelden bevat een dergelijke almanak de wet- en regelgeving van een bepaald jaar, zoals ook in de voornoemde twee voorbeelden. Nu in de Wet op de vaste boekenprijs geen definitie is gegeven van het begrip almanak en in de Grote van Dale een beperktere uitleg wordt gegeven dan in de praktijk voor uitgaven wordt gehanteerd, dient het Commissariaat een eigen afweging te maken betreffende het begrip almanak die recht doet aan de bedoeling van de Wet op de vaste boekenprijs. 34. De Kluwer Collegebundel bevat een actuele collectie wetteksten voor de rechtenstudie op het gebied van Staats- en Bestuursrecht, Burgerlijk recht en Strafrecht, welke jaarlijks wordt bijgewerkt. Een dergelijke collectie wetteksten is naar haar aard vergelijkbaar met de inhoud van een almanak, nu het gaat om juridische informatie ten behoeve van de rechtenstudie, dan wel rechtspraktijk, met betrekking tot een bepaald (studie)jaar. Het al dan niet aanwezig zijn van een redactioneel commentaar is daarbij niet relevant voor de hoedanigheid van almanak. Op grond van de Wet op de vaste boekenprijs dient een almanak in de titel het jaartal van gebruiksbestemming te bevatten. In de titel van de Kluwer Collegebundel wordt het jaartal van gebruiksbestemming vermeld. Met een vermelding van twee jaren op de collegebundel in plaats van één wordt evenzeer voldaan aan de verplichting van vermelding van het jaartal van gebruiksbestemming, nu deze jaartallen zien op het collegejaar, dat loopt over twee kalenderjaren. 35. Met betrekking tot de bruikbaarheid merkt het Commissariaat het volgende op. Het Centraal Wettenbestand van Kluwer draagt jaarlijks rond 1 mei een wettenbestand aan met daarin opgenomen het geldende recht van dat moment. Hoewel niet iedere wet jaarlijks wordt gewijzigd, is de Nederlandse wet- en regelgeving in haar algemeenheid jaarlijks aan verandering onderhevig. De collegebundel die een collectie van deze regelgeving bevat dient daarom ook daadwerkelijk ieder jaar, in meerdere of mindere mate te worden aangepast, alvorens hij wordt uitgegeven. Het Commissariaat overweegt dat de Kluwer Collegebundel jaarlijks, geactualiseerd verschijnt. Het Commissariaat maakt hieruit op dat de hoeveelheid van de informatie die jaarlijks wijzigt van dien aard is dat dit een jaarlijkse uitgave rechtvaardigt. Daarbij is de geactualiseerde uitgave bedoeld om de voorgaande uitgave te vervangen en om te worden gebruikt in het aankomende collegejaar. 36. Voor zover onderwijsinstellingen de meest actuele versie niet zouden voorschrijven, maar hooguit adviseren, merkt het Commissariaat op dat dit niet ter zake doet. Terzijde merkt het Commissariaat op dat het weliswaar de eigen verantwoordelijkheid is van studenten om bij tentamens al dan niet gebruik te maken van de meest actuele versie, bij de beoordeling van de juistheid van de gegeven antwoorden zal in ieder geval worden uitgegaan van deze meest actuele versie. 37. Om bovenstaande redenen is het Commissariaat van oordeel dat de gebruiksbestemming en de daaruit voortvloeiende bruikbaarheid en handelswaarde van de collegebundel is beperkt tot het in de titel vermelde collegejaar. Het beschikbaar blijven van oudere edities en mogelijke tweedehands handel doet daaraan niet af. Ook almanakken (en zelfs agenda s) van voorgaande jaren zijn immers nog verkrijgbaar bij de boekhandel. JuZa ivs blad 5

6 D. Besluit 38. Gelet op het bovenstaande en met inachtneming van alle belangen heeft het Commissariaat als volgt besloten. I het bezwaar van Ruward c.s. tegen het bestuurlijk rechtsoordeel van 22 juni 2006, kenmerk JuZa rw, is ongegrond; II het bestreden besluit wordt gehandhaafd en aangevuld met bovenstaande motivering. Hilversum, 27 februari 2007, mr. Inge Brakman voorzitter prof. dr. Jan van Cuilenburg commissaris Het Commissariaat wijst erop dat een belanghebbende tegen dit besluit op grond van de Algemene wet bestuursrecht beroep kan instellen bij de rechtbank van het arrondissement waarbinnen zijn woonplaats zich bevindt. Dit beroepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. JuZa ivs blad 6