Deel 4: Samenleving in evenwicht en beweging: Hoofdstuk 18 Stabiliteit en verandering
|
|
- Karolien de Jong
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Deel 4: Samenleving in evenwicht en beweging: Hoofdstuk 18 Stabiliteit en verandering
2 Begrippen Sociale statica Sociale dynamica Theorieen van middelbare reikwijdte Relatieve deprivatie Revolution of the rising expectations Comte, Durkheim, Marx, Ellul s visie m.b.t. sociale verandering Endogene factoren van sociale verandering Exogene factoren van sociale verandering
3 Stabiele samenleving: verandering is abnormaal Dynamische maatschappij: verandering is normaal
4 Comte s benadering van sociale Sociologie in 2-en: Sociale statica verandering samenleving in rust/ evenwicht Sociale dynamica samenleving in beweging verandering/wijziging
5 Sociale statica De statica bestudeert de wetten die de regelmaat bij in tijd naast elkaar bestaande sociale verschijnselen veroorzaken. V.b. regelmaat bij rechtsregels, verenigingen, instituties, armoede, de bureaucratie, etc. die naast elkaar bestaan Interdependentie!! Verschijnselen zijn niet afzonderlijk te bestuderen.
6 Bij statica gaat het om sociale processen (interactie en communicatie) die bijdragen tot het voortbestaan van de maatschappij die zich steeds op ongeveer dezelfde wijze afspelen (kinetische processen).
7 Sociale dynamica De dynamica bestudeert de wetten die de regelmaat in de opeenvolging (=historische benadering) van sociale verschijnselen veroorzaken. Sprake van veranderingen en wijzigingen. M.a.w. de overgangsverschijnselen van de ene maatschappijvorm naar de anderen.
8 Veel sociologen na Comte: Een beperking: Van Comte is men overgegaan tot theorieen van middelbare reikwijdte (Theories of the middle range): - Slechts onderdelen van een samenleving of verschijnselen binnen de samenleving in beschouwing (als object van studie) - Bestudering functioneren samenleving op dit moment (a-historisch)
9 Stabiliteit onveranderlijkheid Stabiel = veranderingen komen langzaam op gang
10 In iedere maatschappij tendenties (=handelende mensen) tot verandering push factoren, en Tendenties (handelende mensen) die verandering belemmeren/blokkeren pull factoren
11 Verandering: resultante van tegenstrijdige krachten m.a.w. sprake van allerlei spanningen in de samenleving Stabiliteit: bedriegelijke schijn (sprake van tijdelijk machtsevenwicht )
12 Spanningen Bron van verandering Spanning: verhouding tussen groeperingen die al bij een geringe aanleiding tot uitbarsting kan leiden t.g.v. gevoelens van wrok en afwijzing van een sociale orde die als onrechtvaardig wordt ervaren door één van de groeperingen (=oorsprong).
13 Relatieve deprivatie Groepen gaan eigen omstandigheden vgl met die van anderen krijgen dan vaak het gevoel dat hen te kort wordt gedaan. Sprake van relatieve deprivatie.
14 Benaderingswijze bij verklaren van sociale Historisch verandering zoeken naar oorzaken van hetgeen men bestudeert in het verleden en de ontwikkeling ervan volgen in het heden A-historisch uitgangspunt: te bestuderen samenleving /sociale verschijnselen daarbinnen van dit moment worden als een gegeven gezien. Gekeken naar effecten (functies) in het heden
15 Durkheim s onderscheid tussen oorzaken en gevolgen strikt onderscheid tussen oorzaken en functies Vroegere oorzaken van een verschijnsel: niet automatisch huidige betekenis van het verschijnsel. Vb. oorspronkelijk: immigratie van buitenlanders om werk te doen dat eigen inwoners niet willen doen. Huidige betekenis: integratie/assimilatie, multiculturele samenleving
16 Indien men zich bij de verklaring van een verschijnsel beperkt tot de oorzaken ervan en de bedoeling ermee mogelijk onbedoelde en/of onvoorziene effecten ervan over het hoofd zien.
17 Volgens Durkheim: volledige verklaring: afzonderlijk de oorzaken opsporen van een verschijnsel toen, en de effecten die het nu heeft (functies die het thans vervult).
18 Verklaren van veranderingen binnen de samenleving Benadering Historisch A-historisch Idealistisch Materialistisch Type A: Comte s dynamica en ook Max Weber. Comte: vooruitgang samenleving a.g.v. de ontwikkeling (=historisch) van het menselijk denken (=idealistisch) m.a.w. de 3 ontwikkelingsstadia van het denken. Deze zorgen voor 3 typen samenlevingen. Theologisch stadium naar metafysisch en positivistisch stadium Type C: Marx theorie t.w. historisch materialisme (thans ook wel dialectische sociologie). Verandering komt voort uit verandering van het materiele [=materialistisch] bestaan. Maar maatschappijvorm is afhankelijk van ontwikkeling van productiekrachten (door activiteiten van voorgaande generaties [=historisch]) Type B: oorsprong is Comte s statica, thans uitgegroeid tot het functionalisme. Verandering in de huidige samenleving [=a-historisch] verklaard vanuit denkbeelden, ideeën, opvattingen (=waarden, normen, rollen) van mensen [=idealistisch] Type D: Komt op zijn tijd ook voor bij materialisten. Bestudering van hetgeen op dit moment [=a-historisch] de effecten zijn van handelingen van mensen. Zie hfdst. 19
19 Marx visie op sociale verandering sociale verandering: proces dat vanuit de samenleving zelf op gang wordt gebracht. veranderingsproces agv de spanning tussen de productiekrachten (=de stand van de technologie) en productieverhoudingen (=de verhouding tussen de klassen tav het bezit der productiemiddelen: de bezitters en nietbezitters van grond, fabrieken, machines, enz.) Ideologische bovenbouw (ideeën, opvattingen) past zich aan materiële onderbouw (economische omst.heden) aan
20 Marx: maatschappij is product van het wederzijdse handelen van mensen. Mensen echter niet vrij zomaar een maatschappijvorm te kiezen, die is op zijn beurt afhankelijk van bepaald niveau van ontwikkeling van de productiekrachten (stand technologie). Productiekrachten verworven door activiteiten van voorgaande generaties Maatschappij verandert steeds
21 Ellul s visie niet economische of politieke machten, maar de techniek stuurt de veranderingen. Willen mensen de greep op hun leven en toekomst (her)krijgen dan de technische ontwikkelingen onder controle krijgen.
22 vruchtbare wisselwerking tussen mens en techniek kan weer op gang worden gebracht door christelijk geloof; de factor die de mens en de technologie te boven gaat volgens Ellul
23 Factoren in sociale verandering Endogene factoren (van binnenuit komend) in verandering: 1. Uitbreiding culturele basis Meer beschikbare en combineerbare cultuurelementen geeft kans op sociale verandering.
24 Vervolg 2. Uitvindingen en ontdekkingen binnen een samenleving (als ze bijdragen tot verandering) 3. Doordat cultuur niet biologisch (niet onveranderlijk) wordt overgedragen, maar door middel van leerprocessen. - (kleine) verschuivingen in interpretatie mogelijk tijdens leerprocessen Vb. kledingvoorschriften
25 4. Socialisatie Mensen worden nooit voor 100% gesocialiseerd. Dus bijna niemand houdt zich altijd aan alle regels. M.a.w. verandering mogelijk 5. Bestaande rollenconflicten en inconsistenties binnen een cultuurpatroon. Cultuurpatroon bevat vaak strijdige waarden en normen.
26 6. Machts- en bezitsverhoudingen. Kunnen destabiliserend werken. Kunnen namelijk soms spanningen oproepen kan op gegeven moment op de een of andere wijze tot acties leiden die het begin van sociale verandering inluiden.
27 7. Relatieve deprivatie en revolution of rising expectations. Door eigen omstandigheden met die van anderen te vergelijken krijgen mensen vaak het gevoel (beleefde werkelijkheid) dat hun tekort wordt gedaan (relatieve deprivatie).
28 nl: discrepanties tussen bepaalde idealen die in de cultuur besloten liggen (bijv. de wens naar materieel welzijn voor alle leden) en de feitelijke situatie. Dit kan spanningen veroorzaken. En evt uitbarsting als mensen zich tekort gedaan voelen.
29 Er kan ook sprake zijn van revolution of rising expectations. Juist groeperingen die het wat beter krijgen (doordat de machthebbers geleidelijk iets toegeven) willen meer, terwijl degenen die er slechter aan toe zijn geen kracht hebben om een revolutie te ontketenen.
30 8. Botsing tussen productiekrachten en productieverhoudingen Engels: techniek is afhankelijk is van de stand en de behoeften van de techniek. Maar of uitvinding/ontdekking voorziet in een maatschappelijke behoefte hangt mede af van de culturele basis van de samenleving.
31 Veel endogene factoren staan niet helemaal op zichzelf!
32 Exogene factoren (van buitenaf komend): 1. Cultuuroverdracht in de geografische ruimte Cultuuroverdracht als gevolg van contacten tussen verschillende samenlevingen.
33 Dynamiserende en stabiliserende krachten Tendenties tot verandering (dynamiserende krachten) en Tendenties die verandering belemmeren (stabiliserende krachten)
34 In schema: Endogeen Exogeen Stabiliserend Cultuuroverdracht in tijd (socialisatie), sociale controle, macht Dwang van bezetters en kolonisatoren; Economisch imperialisme Dynamiserend Endogeen Exogeen Uitvindingen, ontdekkingen; Spanningen door rollenconflicten, strijdige waarden en normen, grote verschillen tussen idealen en feitelijke situatie Cultuuroverdracht in de ruimte, rampen, oorlogen
35 Innovatie, diffusie en adoptie Innovatie: iets nieuws. Innovatie kan uit de samenleving zelf voortkomen of van elders worden overgenomen. Vb. Nieuwe ideeën, onderwijsmethoden, geneeswijzen,voedingsgewoonten.
36 De innovatie wordt verbreid (=diffusie) en eventueel aanvaard (adoptie) door individuen. Verbreiding van innovatie (= diffusie) is een belangrijk mechanisme van sociale verandering
37 Diffusie en adoptie 1. Niet alle cultuurelementen waarmee mensen in aanraking komen worden ook door hen aanvaard (adoptie). Geen overname: Als ze in strijd zijn met de waarden en de normen van de mensen (V.b. Abortus evt in strijd met geloofsovertuiging of opvoeding)
38 Vervolg: geen overname Wanneer economische en/of psychische kosten in relatie tot baten te hoog zijn (V.b. overstap van typemachine op computers in een bedrijf waar veel ouderen werken. Nl: oude gewoonten afleren en mensen overtuigen van voordeel) Igv negatieve referentiegroepering
39 Wel overname: Als mensen zich graag identificeren met degenen van wie ze afkomstig zijn.
40 2. Als cultuurelementen wel worden overgenomen: vaak sprake van bepaalde veranderingen. Dit ivm aanpassing aan het eigen cultuurpatroon. Referentiekader van mensen speelt hier belangrijke rol.
41 3. Niet iedereen even toegankelijk voor vernieuwingen. Soms zijn de kernleden, soms de nominale en randleden eerder toegankelijk. Afhankelijk van de omstandigheden. V.b. vernieuwing in de kerk
42 4. Niet iedereen heeft evenveel toegang tot informatie over nieuwe dingen Enerzijds communicatie vlotter tussen relatief gesloten netwerken met vooral sterke bindingen. Anderzijds juist minder informatie over nieuwe dingen. Via zwakke bindingen: meer informatie over nieuwe dingen, maar communicatie stroever tgv verschillen in referentiekader en minder persoonlijke relaties tussen zender en ontvanger van die informatie
43 In schema: Gesloten Open Gesloten Minimale kans op diffusie en adoptie Doortobben in isolement tov omgeving Geestelijke instelling Open (Kans op) conflicten Maximale kans op diffusie en adoptie
44 Aspecten van verandering in een samenleving Tijdseenheid steeds aangeven v.b. eeuwen, jaren, maanden, enz. Beginpunt aangeven (vrij arbitrair) t.a.v. bestudering van verandering en ter vergelijking van uiteindelijke situatie. Vb Beginpunt is spectaculaire gebeurtenis. Let op: dikwijls slechts aanleiding tot verandering geweest en geen oorzaak.
45 Vervolg: aspecten van verandering sociale eenheid aangeven V.b. gaat het om de samenleving als geheel, om een bepaalde groepering daarbinnen of over sociale posities.
46 Aangeven welke aspecten van de samenleving veranderen, t.w. : 1.De kenmerken van een samenleving of groepering (aantal leden, samenstelling naar geslacht, leeftijd, beroep,.., geboorte- en sterftecijfers, verdeling bezit en inkomen, verhouding tussen aantallen werkenden en niet-werkenden/ stads- en dorpsbewoners,..)
47 2.Gedragingen van individuele mensen V.b.Meer/minder huwelijken/concubinaat, kindertal etc. 3.Structuur verschuivingen in onderlinge (machts)- verhoudingen en relaties tussen mensen en groeperingen.
48 4.De cultuur Verandering van waarden, normen, rollen en andere opvattingen, die het (inter)menselijk gedrag mede beïnvloeden V.b. veranderde vrijetijdsbesteding, veranderde omgangsvormen tussen de geslachten
49 Verklaren van sociale verandering: 2 opvattingen 1. Causaliteit (deterministische, verouderde opvatting) causaliteit als oorzaak van veranderingen. M.a.w. verandering als één kracht van buitenaf die overal en altijd tot hetzelfde gevolg leidt.
50 2.Interdependentie Meer zoeken naar samenhangen en wisselwerkingen tussen verschijnselen, zowel onderling als met hun maatschappelijke context. Alle variabelen en factoren erbij betrekken.
51 Vraagstelling = onder welke omstandigheden veranderingen in: de kenmerken van een samenleving gedragingen van individuen relaties en verhoudingen tussen mensen (structuur) of gemeenschappelijke opvattingen (cultuur). Hoe meer mensen erbij betrokken (=sociale eenheid), hoe langer de bestudeerde periode (tijdseenheid), hoe moeilijker de verklaring,
52 Definitie sociale verandering Socio-culturele verandering bestaat uit belangrijke en in de tijd optredende partiële wijzigingen in de bestaande structuur en cultuur.
53 Igv onderscheid cultuur en structuur: culturele verandering: belangrijke wijzigingen in waarden, normen, rollen, instituties, kennis, taal, vaardigheden, kunststijlen, enz. structurele verandering: wijzigingen in posities, groeperingen en verhoudingen daartussen binnen de maatschappij.
54 2 problemen bij bestudering socio-culturele verandering: 1.Welke aspecten van de samenleving zijn voor ons zo essentieel dat, wanneer ze veranderen, we kunnen spreken van socio-culturele verandering?
55 2. In welke mate moeten afwijkingen/ verschuivingen zich voordoen alvorens we van sociale verandering kunnen spreken? Onderscheid: verandering binnen de samenleving (zekere mate van migratie, sociale stijging/daling, werkloosheid, deviantie etc. in elke samenleving en geldt daar als normaal) en verandering van de samenleving (dat maatschappij duidelijk van karakter is veranderd?).
56 Samenlevingen steeds meer op elkaar betrokken geraakt en invloed van exogene factoren bij sociale verandering neemt toe. Zeggenschap van nationale parlementen en overheden over tal van zaken vermindert. Grotere rol van wereldwijde aandelenmarkten en mondiaal kapitaal etc (Globalisering).
57 Deel 4: Samenleving in evenwicht en beweging: Hoofdstuk 19 Functie analyse
58 Begrippen Functionalisme Functies/effecten Taken Eufuncties dysfuncties Manifeste latente functies Externe interne functies Functie analyse
59 Functionalisme (benaderingswijze) Het functioneren van de bestaande maatschappij Diverse varianten: - Parsons (meest omvattende) - Merton (belangwekkendste)
60 Parsons variant (a-historisch & idealistisch) Vraag: hoe is de samenleving mogelijk? Uitgangspunt: elke samenleving stelt aantal minimumeisen om te kunnen voortbestaan. En in elke samenleving sprake van consensus Nagaan of, en in welke mate aan die eisen wordt voldaan en wat bijdraagt tot het voortbestaan van de maatschappij. Hij kijkt dus naar socialisatie van waarden en normen en de sociale controle op het gedrag van mensen.
61 Merton s functionalistische benadering Uitgangspunt: de functies van verschijnselen binnen de maatschappij. Hij neemt onderdelen of enkele verschijnselen van de samenleving (zoals zij zich binnen die samenleving voordoen) als object van studie. Beperking: theorieën van middelbare reikwijdte (niet gehele samenleving)
62 Sociologische definitie van functie elk objectief waarneembaar gevolg of effect van menselijk handelen voor de samenleving of groep(ering) waarbinnen dit handelen zich voordoet.
63 Taken Al die activiteiten die binnen een samenleving aan het gezin, de school enz. zijn toebedeeld of opgedragen, vaak met de overtuiging dat zo n instantie die taken ook (grotendeels) behoort te doen. Taken dus wel gericht op doel, vaak normatief V.b. taken van het gezin
64 Soorten functies: Eufuncties en dysfuncties Manifeste functies en latente functies Externe functies en interne functies Let wel het gaat om objectief waarneembare gevolgen
65 Eufuncties en dysfuncties Eufuncties Leveren een bijdrage tot instandhouding, integratie, stabilisatie van een groep(ering) (let wel: niet perse positieve gevolgen) v.b. inburgeringsactiviteiten ter integratie van allochtonen
66 Dysfuncties Doet afbreuk aan instandhouding, integratie, stabilisatie van een groep(ering) (let wel: niet perse negatieve gevolgen) V.b. staking die leidt tot splitsing in 2 kampen
67 Manifeste en latente functies Manifeste functies: voorziene en algemeen herkende gevolgen (als mensen zich bewust zijn van de gevolgen van hun handelen). V.b. een algemene staking in het land (=activiteit) om een regering omver te werpen (=bewust) en men slaagt in zijn opzet.
68 Latente functies: onvoorziene en niet nagestreefde gevolgen van het menselijk handelen. (als mensen zich niet bewust zijn van de gevolgen van hun handelen) V.b. een onderwijsstaking (=activiteit) om loonsverhoging maar die erin resulteert dat de regering omver wordt geworpen (=onvoorzien)
69 Externe en interne functies Externe functies dragen bij tot (=eufuncties) /doen afbreuk aan (=dysfuncties) het voortbestaan van een stabiele en geïntegreerde samenleving v.b. gevolgen van handelingen van het gezin op de samenleving
70 Interne functies dragen bij tot (=eufuncties) /doen afbreuk aan (=dysfuncties) het bestaan van een bepaalde groepering binnen de samenleving v.b. gevolgen voor een vakbond, politieke partij, religieuze groepering, sportclub, school
71 Externe en interne functies: zowel eufuncties als dysfuncties Vb. een staking (=handeling) die leidt tot saamhorigheid (=eufunctie) onder de leden van de vakbond (=intern omdat het betrekking heeft op een groepering binnen de samenleving). Dus: interne eufunctie
72 Vervolg: Externe en interne functies: zowel eufuncties als dysfuncties Vb. een nationale staking (=extern, heeft betrekking op de hele samenleving) die leidt tot terugtrekking van multinationals uit ontwikkelingsprojecten (=dysfunctie) Dus: externe dysfunctie.
73 Opmerkingen mbt functies Eenzelfde verschijnsel/activiteit kan eufunctie hebben voor de ene groepering/samenleving als geheel en dysfunctie voor een andere of omgekeerd. V.b. bedrijfsstaking: dysfunctioneel voor bedrijf (daling omzet, niet productief) maar eufunctioneel voor vakbond (eenheid onder leden, bereiken van doelen)
74 Eenzelfde verschijnsel/activiteit kan zowel eufunctie als dysfunctie hebben voor dezelfde groepering/maatschappij. V.b. aanwezigheidsverplichting tijdens colleges: eufunctioneel voor administratie en docenten zodat ze weten wie er wel/niet is; dysfunctie: houding van de studenten dysfunctioneel voor bedrijf (daling omzet, niet productief) maar eufunctioneel voor vakbond (eenheid onder leden, bereiken van doelen)
75 Soorten functies in schema: Extern: Intern: Functies mbt andere groeperingen of de samenleving als geheel mbt de groepering zelf Eufuncties Dysfuncties Manifest Latent Manifest Latent
76 Functie analyse: een voorbeeld Vb. Reclame Eufunctie Dysfunctie Latente functie Manifeste functie Externe functie gevolgen voor wie? handel (omzetvergroting) gezin (onenigheid over verdeling schaarse middelen) handel: schaarste door stormloop gezin/samenleving: meer aankopen samenleving: verandering leefpatroon/cultuur
Hoofdstuk 6: waarden, normen en. instituties
Hoofdstuk 6: waarden, normen en Begrippen hoofdstuk 6: Normen Sancties Socialisatie Waarden Belangen Instituties Anticiperen Internalisatie Vertraging instituties vervolg Taboe Folkways en mores Universals
Nadere informatieSociale kaders: Hoofdstuk 16 Cultuur
Sociale kaders: Hoofdstuk 16 Cultuur Begrippen: -Cultuur -Cultureel relativisme -Cultuur patroon -Cultural lag -Culturele uitrusting -Subcultuur -Contracultuur Definitie Cultuur Samenhangend geheel van
Nadere informatieDeel 5: Maatschappelijke veranderingen
Deel 5: Maatschappelijke veranderingen 5.1 Stabiliteit en verandering Maatschappelijke veranderingen zijn veranderingen in de maatschappelijke structuren. Ze kunnen variëren van een betekenisvolle overgang
Nadere informatieHoofdstuk 10: Positie, status en rollen
Hoofdstuk 10: Positie, status en rollen Begrippen hoofdstuk 10 Sociale posities Toegewezen posities Verworven posities Sociale status Aanzien Achting Sociale rollen Role set Positie-set Rollenconflicten
Nadere informatieAlgemene Sociologie PA B1
Algemene Sociologie PA B1 Doel college kennismaking met en inzicht geven in: de geschiedenis van de Sociologie gezichtspunten en sociologische begrippen hanteren van sociologische begrippen in mondelinge
Nadere informatieHoofdstuk 8: Afwijkend gedrag en conflict
Hoofdstuk 8: Afwijkend gedrag en conflict Hoofdstuk 8: Afwijkend gedrag en conflict Begrippen hoofdstuk 8: Afwijkend gedrag / Deviantie Etikettering Blaming the victim Criminogene marktstructuur Ventielzeden
Nadere informatieWaar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Nadere informatieMaatschappijleer in kernvragen en -concepten
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten Deel I Kennis van de benaderingswijzen, het formele object Politiek-juridische concepten Kernvraag 1: Welke basisconcepten kent de politiek-juridische benaderingswijze?
Nadere informatieTheorieën en hoofdfiguren uit de sociologie?
Theorieën en hoofdfiguren uit de sociologie? Deel 1 Theorie... Eenvoudig netwerk van met elkaar verbonden hypothesen (beweringen over waarschijnlijke relaties tussen twee of meer variabelen acties of kenmerken
Nadere informatieSamenvatting Economie H 6
Samenvatting Economie H 6 Samenvatting door een scholier 977 woorden 10 mei 2002 5,8 40 keer beoordeeld Vak Economie Hfst. 6 6.1 - Ideaaltypische omschrijving: omschrijving van het volmaakte model * Vrije
Nadere informatieSociale kaders Hoofdstuk 15: Sociale ongelijkheid
Sociale kaders Hoofdstuk 15: Sociale ongelijkheid Begrippen: Sociale ongelijkheid: belonings- en kansongelijkheid Integratie & Assimilatie Stand / Kaste/ Klasse Toestandsklasse & Mentaliteitsklasse Merocratie
Nadere informatieOpgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? 1 maximumscore 2 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk beargumenteerd met behulp van kernconcept sociale cohesie 1 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk
Nadere informatieOpgave 3 Een nieuwe klassenmaatschappij?
Opgave 3 Een nieuwe klassenmaatschappij? 19 maximumscore 4 een beschrijving van twee moderniseringsprocessen op economisch gebied (per proces 1 scorepunt) 2 het aangeven van het gevolg: vraag naar hogeropgeleide
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Multiculturele samenleving
Samenvatting Maatschappijleer Multiculturele samenleving Samenvatting door M. 1352 woorden 8 december 2016 6,3 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Multiculturele samenleving begrippen Hoofdstuk 1 Multiculturele
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatieProfielkeuzevakken C&M E&M. Ak Ec Mw. Fa/Du Ak BE Mw. N&G en N&T in de vrije ruimte. Een van de volgende vakken. Een van de volgende vakken:
Profielkeuzevakken C&M Een van de volgende vakken Ak Ec Mw E&M Een van de volgende vakken: Fa/Du Ak BE Mw N&G en N&T in de vrije ruimte verschillen Ma Geen eindexamen Niet in eindexamenklas Veel discussie
Nadere informatie5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari 2011 5,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Pluriforme samenleving In Nederland wonen ruim zestien miljoen mensen.
Nadere informatieIs een klas een veilige omgeving?
Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag
Nadere informatieSociale kaders: Hoofdstuk 14 Sociale structuur
Sociale kaders: Hoofdstuk 14 Sociale structuur -Structuur -Organisatie -Bureaucratie -Routinisering Begrippen: Sociale structuur Definitie: Geheel van posities binnen groeperingen (vb. arbeidsverdeling)
Nadere informatieOnderwijssociologie & Diversiteit
Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com
Nadere informatieChristina van der Feltz-Cornelis en Willem van Tilburg
De revanche van het systeemdenken: wat is de waarde voor de sociale psychiatrie? Christina van der Feltz-Cornelis en Willem van Tilburg SYMPOSIUM SOCIALE PSYCHIATRIE: REVANCHE VAN HET SYSTEEMDENKEN 6 november
Nadere informatiekleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek
1 kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en ontwikkelingsdoelen techniek 2 Ontwikkelingsdoelen techniek Kleuteronderwijs De kleuters kunnen 2.1
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Pluriforme samenleving. Samenvatting Maatschappijleer hoofdstuk 4 Pluriforme samenleving
Samenvatting Maatschappijleer Pluriforme samenleving Samenvatting door Nynke 1210 woorden 5 april 2018 8,9 9 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting Maatschappijleer
Nadere informatieGrondbeginselen der sociologie
Grondbeginselen der sociologie Inzicht in sociale relaties Hugo de Jager Albert Mok Pauwke Berkers Veertiende druk Noordhoff Uitgevers Groningen / Houten Ontwerp omslag: Omslagillustratie: Pictogrammen
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieSociale controle & deviantie
Sociale controle & deviantie Hoofdstuk 4 4.1.1 Niveaus van sociale controle Sociale ongelijkheid klein groot Etihsche sociale controle Moraal Religie Politieke sociale controle Leger Politie 1 4.1.2 Ethische/Morele
Nadere informatieGeweld is het vernietigen of schade toebrengen aan mensen, de natuur of aan dingen/
Samenvatting door Jasmijn 918 woorden 27 juni 2016 6,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Zin in zin Godsdienst/ levensbeschouwing samenvatting hoofdstuk 5 geweld. Geweld is het vernietigen
Nadere informatieInhoud Deel I Wat is sociologie? Sociologie, een eerste omschrijving Sociologie als wetenschap Weerstanden tegen sociologie
Inhoud I Deel I 1 Wat is sociologie?.... 3 1.1 Sociologie, een eerste omschrijving.... 4 1.2 Sociologie als wetenschap... 6 1.3 Weerstanden tegen sociologie.... 8 1.4 Sociologie en verpleegkunde... 9 1.5
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik
Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke
Nadere informatieOpdracht behorende bij de Atlas of European Values
Leertekst: materialisme en postmaterialisme, modernisme en postmodernisme Geert Hofstede laat zien hoe culturen dus op die 5 dimensies van elkaar verschillen en/of overeenkomen. Er zijn natuurlijk ook
Nadere informatieSamenvatting M&O H6: Communicatieproces
Samenvatting M&O H6: Communicatieproces Samenvatting door K. 1320 woorden 29 oktober 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans H6; Communicatieproces 6.1 De definitie van communicatie Bij communicatie
Nadere informatieDiverse school, diverse kansen
Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.
Nadere informatieKeurmerk: Duurzame school
Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen
Nadere informatieMens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)
Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een
Nadere informatieExamenprogramma maatschappijleer havo/vwo (gemeenschappelijk deel)
Examenprogramma maatschappijleer havo/vwo (gemeenschappelijk deel) Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatieVisie op duurzaam Veranderen
Visie op duurzaam Veranderen Ruysdael Ruysdael is een gerenommeerd bureau dat zich sinds haar oprichting in 1994 heeft gespecialiseerd in het managen van veranderingen. Onze dienstverlening kent talloze
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
Parenting Support in Community Settings: Parental needs and effectiveness of the Home-Start program J.J. Asscher Samenvatting (Dutch summary) Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen.
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer vwo 2003-II
Opgave 1 Armoede en werk 1 Het proefschrift bespreekt de effecten van het door twee achtereenvolgende kabinetten-kok gevoerde werkgelegenheidsbeleid. / De titel van het proefschrift heeft betrekking op
Nadere informatieEffectieve samenwerking met ketenpartners
Nieuwe inzichten Huiselijk geweld is een veiligheidsprobleem Grote omvang en veel verschijningsvormen Zorgwekkende stapeling van problemen Van opvang naar aanpak Geweldspiraal en overdacht tussen generaties
Nadere informatieExamen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2007 tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
220 Nederlandse Samenvatting Summary in Dutch Teams spelen een belangrijke rol in moderne organisaties (Devine, Clayton, Phillips, Dunford, & Melner, 1999; Mathieu, Marks, & Zaccaro, 2001). Doordat teams
Nadere informatieSociologie & interculturele psychologie
Sociologie & interculturele psychologie 0. Sociologie vs interculturele psychologie Situering van het vak o Psychologie o Studie van het individuele gedrag o Vaak experimenteel opgezet o Abstractie van
Nadere informatieParagraaf 2 De hedendaagse arbeids samenleving 2.1 wat is een arbeids samenleving?
Antwoorden door een scholier 1490 woorden 7 april 2006 4,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Paragraaf 2 De hedendaagse arbeids samenleving 2.1 wat is een arbeids samenleving? In 1948
Nadere informatieHC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )
HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke
Nadere informatieNeurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L B R U S S E L
Neurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L 2 0 1 5 B R U S S E L Stelling Stelling: Goed onderwijs betrekt de resultaten van cognitieve neurowetenschappen en de neuropedagogiek in de besluitvorming
Nadere informatieVerbinden vanuit diversiteit
Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De
Nadere informatieMaterie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018
Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.
Nadere informatieGAMMA VAKKEN Aardrijkskunde, Economie, Filosofie, Geschiedenis en Maatschappijeer.
GAMMA VAKKEN Aardrijkskunde, Economie, Filosofie, Geschiedenis en Maatschappijeer. Aardrijkskunde Bij NT en NG kiest de leerling in klas 4 tussen Aardrijkskunde of Geschiedenis. SE in klas 5 en 6; CE in
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieArmoede en Onderwijs Onderwijs en Armoede. Carlien de Witt Hamer 24 februari 2018
Armoede en Onderwijs Onderwijs en Armoede Carlien de Witt Hamer 24 februari 2018 De maatschappelijk functies van het Kwalificatie onderwijs. Kwalificaties bevatten een breed spectrum aan kennis, vaardigheden
Nadere informatieLezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte
Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,
Nadere informatieHUMANE WETENSCHAPPEN S I N T - J A N S C O L L E G E. w w w. s j c - g e n t. b e
S I N T - J A N S C O L L E G E w w w. s j c - g e n t. b e Campus Heiveld Heiveldstraat 117 9040 Sint-Amandsberg Tel: 09 228 32 40 heiveld@sjc-gent.be Campus Visitatie Visitatiestraat 5 9040 Sint-Amandsberg
Nadere informatieVAN ZORG NAAR PREVENTIE
VAN ZORG NAAR PREVENTIE Jaap van der Stel Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Brijder-Parnassia GGZ ingeest Legitimatie psychische gezondheidszorg Legitimiteit van de psychische gezondheidszorg
Nadere informatieBijlage bij hoofdstuk 11 Wederzijdse beeldvorming
Jaarrapport integratie 27 Jaco Dagevos en Mérove Gijsberts Sociaal en Cultureel Planbureau, november 27 Bijlage bij hoofdstuk 11 Wederzijdse beeldvorming Mérove Gijsberts en Miranda Vervoort B11.1 Aandeel
Nadere informatieWerken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek
Werken in Teamverband Vragen voor een groepsgesprek Don Boscocollege Hechtel Hieronder vind je een tekst en bijbehorende vragen waarmee de gangmakers in Hechtel een gesprek op gang willen brengen in verschillende
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1106 woorden 6 oktober 2002 7,8 30 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Paragraaf 1.1 communicatie: Het proces waarbij
Nadere informatieINSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1
INSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1 Doel Doel is om bij de start van relatiebegeleiding deze vragenlijst af te nemen om een zicht te krijgen over waar de conflicten zitten maar ook om partnergeweld te
Nadere informatieLeerlijn historisch denken havo
Leerlijn historisch denken havo Albert van der Kaap vwo Tijd en chronologie klas 1 klas 2 klas 3 vwo 6 gebeurtenissen uit zijn eigen leven alsmede verschijnselen, gebeurtenissen en personen uit de geschiedenis
Nadere informatieDe machinemens in de medische geschiedenis en in de huidige medische praktijk
De machinemens in de medische geschiedenis en in de huidige medische praktijk Nel van den Haak Filosofisch Café Zwolle 19 januari 2015 Aandachtspunten: Wat zijn metaforen? De machinemens in de historische
Nadere informatieE-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?
E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken
Nadere informatienhoud Maatschappelijke problemen als collectieve kwaden Sociaal-wetenschappelijk onderzoek in macro-micro- macroperspectief
I nhoud 1 Maatschappelijke problemen als collectieve kwaden 12 1.1 De problematische samenleving 12 1.2 Wanneer wordt een probleem een maatschappelijk probleem? 14 1.3 Sociale normen als collectief goed
Nadere informatieEindexamen havo maatschappijwetenschappen pilot 2014-II
Aanwijzing voor de kandidaat Als in een vraag staat dat je een hoofd- of kernconcept moet gebruiken, dan gebruik je in het antwoord die elementen uit de omschrijving van het hoofd- of kernconcept die nodig
Nadere informatieSyllabus maatschappijwetenschappen havo 2014
examenprogramma maatschappijwetenschappen Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatiePTA MAVO 2011-2013. Docenten: Felix van de Gein (sectievoorzitter) en Nol Voskens
PTA MAVO 2011-2013 Docenten: Felix van de Gein (sectievoorzitter) en Nol Voskens Dit PTA bestaat bevat het verplichte vak maatschappijleer 1 (mavo 3 / mavo 4 voor instromers uit havo 3) en het keuze examenvak
Nadere informatieExamen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 2 dinsdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2013 tijdvak 2 dinsdag 18 juni 13.30-16.30 uur maatschappijwetenschappen (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 71 punten
Nadere informatieVisie op burgerschap en sociale integratie
Visie op burgerschap en sociale integratie CNS De Regenboog Inleiding Tegenwoordig leven we in een multiculturele samenleving. Burgerschap is in toenemende mate belangrijk geworden. Kennis hebben over
Nadere informatieLANDSEXAMEN VWO
LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor
Nadere informatieVRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA
Vak Maatschappijleer Thema de multiculturele samenleving Datum december 2013 Onderwerp Socialisatie en cultuur VRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA Het multiculturele drama 1. a. Wat wordt bedoeld
Nadere informatieOefening 3: Keuzes maken
Oefening 3: Keuzes maken In oefening 2 heeft u gezien dat keuzes gemaakt kunnen worden op basis van belangrijkheid en urgentie. Wat belangrijk is wordt deels extern bepaald en is deels persoonlijk. De
Nadere informatieGedragscode Fondsenwerving
Gedragscode Fondsenwerving Inleiding Financiering van de Vereniging VGnetwerken vindt plaats langs vier hoofdstromen: 1. structurele financiering (subsidiëring) vanuit de overheid, bedoeld voor de instandhouding
Nadere informatieWaar sta jij? (Uit: Kompas)
Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische
Nadere informatieExamenprogramma maatschappijleer havo/vwo
Examenprogramma maatschappijleer havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Rechtsstaat
Nadere informatieVoorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO
Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage
Nadere informatieAardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo)
Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden Kernen 1. Burgerschap 36: hoofdzak de Nederlandse
Nadere informatieZelfsturend leren met een puberbrein
Zelfsturend leren met een puberbrein Jacqueline Saalmink In het hedendaagse voortgezet onderwijs wordt een groot beroep gedaan op zelfsturend leren. Leerlingen moeten hiervoor beschikken over vaardigheden
Nadere informatie1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader
1. Kennis en Inzicht 1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader 1. verduidelijken de begrippen generatie, decennium, eeuw, millenium aan de hand van historische evoluties, vertrekkend
Nadere informatieTheorie en Empirisch Onderzoek. Werkcollege 2.1: Norris & Inglehart 9 februari 2015
Theorie en Empirisch Onderzoek Werkcollege 2.1: Norris & Inglehart 9 februari 2015 Inglehart Amerikaanse politicoloog / socioloog Uitvinder van de post-materialisme schaal: Inspraak, democratisering Vrijheid
Nadere informatieDoelen. Leergebieden
1 Doelen KENNEN & KUNNEN SAMENHANG BALANS OVERLADENHEID EIGEN RUIMTE Leergebieden 2 Ontwikkelproces 125 18 9 ONTWIKKELTEAMS 84 ONTWIKKELSCHOLEN Randvoorwaarden Het ontwikkelteam richt zich op: kerncurriculum:
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20566 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wit, Frank R.C. de Title: The paradox of intragroup conflict Issue Date: 2013-02-28
Nadere informatieVoor de Raad van State als adviseur en bestuursrechter is het van. belang zicht te hebben op wat er leeft in de werelden van recht,
Inleiding Vice-President Raad van State tijdens de bijeenkomst van een delegatie van de Raad met de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling donderdag 12 februari 2009 Dames en heren, Voor de Raad van State
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieIK, MIJ, ZELF. IDENTITEIT IN TIJDEN VAN HET INTERNET BEATE VOLKER, SOCIOLOGE, UVA BEATEVOLKER.NL
IK, MIJ, ZELF. IDENTITEIT IN TIJDEN VAN HET INTERNET BEATE VOLKER, SOCIOLOGE, UVA B.VOLKER@UVA.NL BEATEVOLKER.NL RONDJE LANGS 3 VRAGEN: Bestaat onze identiteit los van een toeschouwer? Is er een harde,
Nadere informatiex x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk
Nadere informatieOnderzoek nieuwe examenprogramma MAW
Onderzoek nieuwe examenprogramma MAW Voorbeeldlesmateraal maakt vernieuwingen Maatschappijwetenschappen concreet en uitvoerbaar In het kader van haar afstudeerproject voor de eerstegraads lerarenopleiding
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.
Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen
Nadere informatieAcademisch Centrum voor Praktische Theologie
2010-2011 Academisch Centrum voor Praktische Theologie Is spirituele zorg de unieke taak van pastores of behoort het ook tot het werkterrein van de psycholoog? Weten we van elkaar wat we doen met betrekking
Nadere informatieWie geeft hulp, wie ontvangt hulp en wie helpt wie? Hoe hangt het geven en ontvangen van hulp samen met vriendschap?
De overgang van de basisschool naar de middelbare school kent vele uitdagingen. Jongeren krijgen te maken met sociale, biologische en cognitieve veranderingen, zoals de puberteit, spanningen in de relatie
Nadere informatieMorele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012
Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele
Nadere informatieInterculturele Competentie:
Interculturele Competentie: Een vak apart W. Shadid, Leiden, mei 2010 Inleiding In deze korte uiteenzetting wordt aandacht besteed aan het onderwerp interculturele competenties waarop de laatste tijd en
Nadere informatieGelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017
Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017
Nadere informatieHuwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012
Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012 Maatschappelijke Context Toenemende individualisering Economische crisis Migratie en Huwelijksmigratie Globalisering en diversiteit
Nadere informatieARMOEDEVRAAGSTUKKEN: VISIE EN DOELGROEPEN. Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, HvA Oranje Fonds Utrecht, 11 oktober 2018
ARMOEDEVRAAGSTUKKEN: VISIE EN DOELGROEPEN Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, HvA Oranje Fonds Utrecht, 11 oktober 2018 1 INHOUD Jullie visies op armoedevraagstuk Visies op armoede: nu en vroeger?
Nadere informatieVerandering in de frequentie van het gemengde huwelijk
Verandering in de frequentie van het gemengde huwelijk G. Dekker Aan het kerkelijk gemengde huwelijk wordt vanuit de sociale wetenschappen niet zo bijzonder veel aandacht geschonken. De belangstelling
Nadere informatie