Vijf manieren om x86 s te virtualiseren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vijf manieren om x86 s te virtualiseren"

Transcriptie

1 Virtualisatie DOOR Bram Dons Containervirtualisatie verplettert concurrerende technieken Vijf manieren om x86 s te virtualiseren 28 STORAGE MAGAZINE s p e c i a l i s s u e Toen virtualisatie de oversteek maakte van het RISC-systeem naar het x86-platform, is men de techniek gaan aanpassen zodat deze beter zou functioneren in de nieuwe omgeving. Verschillende ontwikkelaars kozen hierbij verschillende paden, voortbouwend op het werk van anderen. Inmiddels zitten we aan de vijfde generatie van virtualisatietechnieken. De afgelopen drie, vier jaar werden gekenmerkt door de razendsnelle groei van virtualisatie op de x86-architectuur. Deze architectuur heeft zich inmiddels bewezen als een geschikt platform voor de enterpriseomgeving. De huidige generatie x86 CPU s bevat onder meer features als multithreading, ondersteuning van grote geheugensystemen, high-speed CPU-verbindingen en virtualisatie. Dergelijke features waren voorheen alleen voorbehouden aan mainframes en RISC-Unixsystemen. Maar voordat virtualisatie op de x86-architectuur realiteit werd, moest nog wat onderzoek en ontwikkeling worden uitgevoerd. Ontwikkelaars zijn verschillende richtingen op gegaan bij het zoeken naar een virtualisatieoplossing: binary translation, paravirtualisatie, K, hardware-assisted virtualization en containers. We zullen ze in dit artikel een voor een belichten en zien wat de voor- en nadelen van elke technologie zijn. Privilegeniveaus Van oorsprong heeft de door Intel ontworpen x86-cpu-architectuur vier hiërarchisch georganiseerde privilegeniveaus oftewel privilegeringen: ring 0 tot en met 3 (zie figuur 1). Ring 0 kent de meeste privileges, heeft volledige toegang tot de hardware en is bevoegd om geprivilegieerde instructies uit te voeren. Het OS draait in ring 0, waarbij de kernel het OS toegang verleent tot de onderliggende hardware. Ringen 1, 2 en 3 draaien op een lager niveau en mogen geen instructies uitvoeren die zijn gereserveerd voor het OS. In het algemeen worden operating systems, zoals Linux en Windows, in ring 0 gedraaid. De gebruikers zitten in ring 3. Ring 1 en 2 hebben de moderne commerciële OS en nooit gebruikt. Hoewel dit model voordelen biedt voor de ontdekt dat hij een is traditionele baremetaltoepassingen, is het voor een virtuele omgeving echter ongeschikt. In een virtuele omgeving moet de hypervisor, het programma dat de virtuele omgeving bestuurt, namelijk op het hoogste privilegeniveau draaien, zodat hij toegang heeft tot alle hardware en systeemfuncties. In dit model draaien de virtual machines ( s) in een lagere privilegering, meestal in ring 3, met daarbinnen een operating system op basis van virtuele geëmuleerde hardware. Omdat het OS van oorsprong ontworpen is om direct toegang te hebben tot alle hardware, verwacht het in ring 0 te kunnen draaien. Het OS zal daarom privileged calls maken, maar die zijn niet toegestaan in ring 3. Wanneer het OS toch zo n call uitvoert, dan zal de hardware de instructies afvangen en een fout genereren, wat doorgaans de vernietiging van de betekent. De eerste x86 hypervisors, zoals Bochs (een open-source x86-emulator), creëerden een volledig geëmuleerd systeem waarbij de x86 CPU volledig door de software werd nagebootst. Deze techniek presteerde echter slecht, daarom werd een meer geavanceerde techniek ontwikkeld voor toepassing in de latere x86 hypervisors. 1. Binary translation ware was de voortrekker van het model van binary translation, waarbij een direct op de CPU draait in plaats van dat de processor geëmuleerd wordt. Wanneer de CPU een geprivilegieerde instructie tegen :14:04

2 komt, vangt hij deze af, dit noemt men trapping. Deze trap wordt daarna door de hypervisor afgehandeld en geëmuleerd. Er zijn echter een paar x86-instructies, bijvoorbeeld pushf of popf, die geen trap genereren. Er zijn ook gevallen waarin de erachter kan komen dat hij in ring 3 draait. Om met dit soort gevallen om te kunnen gaan, is de techniek binary translation ontwikkeld (zie figuur 2). In dit model scant de hypervisor het geheugen van de en onderschept ongeoorloofde calls voordat ze uitgevoerd kunnen worden. Vervolgens wordt de code dynamisch in het geheugen aangepast. Het is een vorm van dynamische aanpassing van programmacode die programmeurs verafschuwen, maar dat neemt men op de koop toe. De operating system kernel is zich niet bewust van deze aanpassing en zal normaal zijn werk doen. De combinatie van trapand-execute en binary translation staat elk x86 operating system toe om ongemodificeerd boven de hypervisor te draaien. Hoewel deze benadering complex is om te implementeren, biedt zij het voordeel van een belangrijke prestatiewinst in vergelijking met volledige emulatie van de CPU. Full virtualization biedt de beste isolatie en beveiliging voor s en maakt migratie en overdraagbaarheid eenvoudig, omdat dezelfde guest OS instance gevirtualiseerd of op native hardware kan draaien. Behalve ware gebruikt ook Microsofts Virtual Server deze virtualisatietechniek. Applications Operating System Emulated Hardware Physical Hardware Ring 3 Ring 2 Ring 1 Applications Operating System Emulated Hardware Hypervisor Figuur 1: x86-architectuur met privilegeniveaus Ring 0 User Apps Guest OS Host Computer System Hardware Ring 3 Ring 1 & 2 Ring 0 Direct Execution of User Requests Binary Translation of OS Requests STORAGE MAGAZINE special issue Paravirtualisatie De methoden van emulatie en binary translation richten zich op de geprivilegieerde instructie die de moet afhandelen. Het opensourceproject Xen heeft echter voor een andere methode gekozen. In plaats van de geprivilegieerde instructie af te handelen, wordt het guest OS tijdens het draaien in de aangepast middels paravirtualisatie. Alle geprivilegieerde instructies worden daarbij vervangen door directe calls aan de hypervisor. In dit model is het gemodificeerde guest OS zich er wel degelijk van bewust dat het op een hypervisor draait en werkt het met de hypervisor samen om de scheduling en I/O te verbeteren. Dit neemt de noodzaak weg om hardwaredevices te emuleren, zoals netwerkkaarten en diskcontrollers. Voor paravirtualisatie, ook wel OS-assisted virtualization genoemd, moet het OS worden aangepast, daarom kan dit alleen gedaan worden door de leverancier van het OS (zie Figuur 2: Binary translation, hierbij zit het Os niet in ring 0 (bron: ware) figuur 3). Zo werden bij Linux de veranderingen aan het OS oorspronkelijk aangebracht in de vorm van custom patches van de Linux kernel, pas veel later werden ze vast in de Linux kernel opgenomen. In een dergelijk virtualisatiemodel is de Xen hypervisor verantwoordelijk voor de kernactiviteiten van het gevirtualiseerde systeem, zoals CPU-interactie, geheugenvirtualisatie, powermanagement en de scheduling van s. De hypervisor laadt een speciale privileged, domein nul oftewel domain0 (dom0) geheten, die direct toegang heeft tot de hardware. Deze verzorgt de devicedrivers en het I/O-management voor de s. Elke, een unprivileged domain (domu), bevat een gemodificeerde Linux kernel die rechtstreeks met de hypervisor communiceert in plaats van met de hardware-interfaces. CPU en geheugen worden hypervisor ONDERSChEPT ONGEOORlOOfDE CAllS direct door de Xen hypervisor afgehandeld, alleen I/O verloopt via domain0. De requests voor I/O lopen via het backendproces in domain0, dat alle I/O bestuurt. Domain0 kan als Linux, BSD of Solaris worden geïmplementeerd, maar meestal wordt gekozen voor een gemodificeerde Linuxdistributie. Red Hat, Citrix en Oracle gebruiken allemaal een domain0 dat is gebaseerd op Red Hat Enterprise Linux 5-broncode met de kernel. Hoewel Xen vaak wordt gecategoriseerd als een thin hypervisor van type 1, is voor het complete platform een domain0 OS nodig dat toegang geeft tot de hardware. 3. kernel-based virtual machines Het project dat werkt aan een systeem voor kernel-based virtual machines (K) vertegenwoordigt de jongste generatie van de open-source virtualization. Doel van het project was om een moderne hypervisor te ontwikkelen op basis van ervaringen die waren opgedaan met technologieën van :14:05

3 30 STORAGE MAGAZINE s p e c i a l i s s u e Ring 3 Ring 2 Ring 1 Ring 0 User Apps Paravirtualized Guest OS Virtualization Layer Host Computer System Hardware Host (Domain 0) Back End Device drivers Virtual Machine (domu) Front end Xen Hypervisor Direct Execution of User Requests Figuur 3: paravirtualisatie, hierbij zit het Os in ring 0 (bron: ware) Figuur 4: architectuur van de Xen hypervisor Hypercalls` to the Virtualization Layer replace Non-virtualizable OS Instructions Front end Virtual CPU & Memory voorgaande generaties en gebruikmakend van de huidige moderne hardware. K wordt geïmplementeerd als een loadable kernelmodule, die de Linux kernel converteert in een zogenoemde bare-metal hypervisor. Het K-projectteam nam twee fundamentele ontwerpbeslissingen op basis waarvan een stabiele en hoogpresterende hypervisor werd ontwikkeld die al snel de andere open-source hypervisors heeft overschaduwd. Ten eerste: omdat K werd ontworpen na de komst van hardware-assisted virtualization, verviel de noodzaak om deze features in de software in te bouwen. De K hypervisor vereist daarvoor Intel VT-x- of AMD-V-enabled CPU s. Ten tweede: het K-team paste een beproefde en bewezen methode toe in plaats van dat ze het wiel opnieuw gingen uitvinden. Omdat de Linux kernel al de kernfeatures bevat die nodig zijn voor een hypervisor en al vijftien jaar een stabiel enterpriseplatform vormt, is het efficiënter om op basis daarvan iets te bouwen dan om alle benodigde componenten, waaronder een memorymanager en BESTAAT uit TEMPlATE PluS AfwIjkINGEN scheduler, opnieuw te ontwikkelen. In dit opzicht heeft het K-project geprofiteerd van de ervaring die is opgedaan met Xen. Een van de problemen van de Xenarchitectuur is de splitsing tussen domain0 en de Xen hypervisor. De Xen hypervisor gebruikt de kernfeatures van het platform om, zoals gezegd, zelf CPU en geheugen af te handelen. De K-ontwikkelaars wilden dit echter ook door domain0 laten doen, maar daarvoor moesten deze functies opnieuw worden ontwikkeld from scratch. Een andere beslissing die het K-team nam, was om de K in de upstream Linux kernel op te nemen. De K-code werd eind december aan de Linux kernel community overhandigd en na acceptatie voor het eerst geïmplementeerd in de kernel. Vanaf dat moment maakte K een kernonderdeel uit van Linux, dit in tegenstelling tot de Linux kernel patches die nodig zijn voor Xen. De Linuxcommunity-K wordt breed gesteund door leveranciers uit de softwarebranche, zoals AMD, HP, IBM, Intel, Novell, Red Hat, Siemens en SGI. k-architectuur In de K-architectuur wordt de als een regulier Linuxproces geïmplementeerd en door de standaard Linux scheduler aangestuurd. In feite doet elke virtuele CPU zich voor als een regulier Linuxproces, zodat een K kan profiteren van alle features die de Linux kernel biedt. De deviceemulatie wordt afgehandeld door een gemodificeerde versie van Qemu. Deze emuleert BIOS, PCI-bus en USB s en een standaardset aan devices, zoals IDE- en SCSI-diskcontrollers en NIC s. Qemu is een open-source emulatieprogramma dat draait op een beperkt aantal hostarchitecturen, te weten x86-64 en PowerPC. Omdat elke als een Linuxproces is geïmplementeerd, kan hij gebruikmaken van het standaard securitymodel van Linux. De Linux kernel bevat daarvoor Security-Enhanced Linux (SE Linux), een project van het National Security Agency van de VS. K maakt ook gebruik van de krachtige memorymanagementfuncties van Linux. Het ondersteunt de laatste door CPU-leveranciers ondersteunde features voor geheugenvirtualisatie, zoals Intels Extended Page Tables (EPT) en AMD s Rapid Virtualization Indexing (RVI). Memory-page sharing wordt ondersteund via de kernelfeature kernel same-page merging (KSM). Daarbij scant de KSM-functie het geheugen van elke. Waar meerdere s identieke memorypages blijken te hebben, verenigt KSM deze tot een enkele page die onder :14:05

4 CPu krijgt ONDERDANIGE MODuS Applications Virtual Machine Virtual Machine K Linux Kernel x86 Hardware Figuur 5: Kernel-based virtual machine meerdere s kan worden gedeeld. Ook omdat K een onderdeel vormt van Linux, kan het gebruikmaken van het complete hardware-ecosysteem van de technologieleveranciers. Alle nieuwe hardwarefeatures kunnen direct aan de Linux kernel worden toegevoegd en K kan daarvan gelijk profiteren. K kan ook elk storagesysteem dat Linux ondersteunt gebruiken voor de opslag van -images, waaronder lokale IDE-, SCSIen SATA-disks, NAS en (waaronder NFS-, Samba- en CIFS-systemen) en Fibre Channel of iscsi SAN s. K ondersteunt ook -images op shared filesystems, zoals het global file system (GFS2). Het native diskformat voor K is QCOW2, een copy-onwriteformaat dat ondersteuning biedt voor meerdere niveaus aan snapshots, compressie en encryptie. Ten slotte voorziet K in live migration, waarbij actieve s tussen fysieke hosts kunnen worden verhuisd. k guests K ondersteunt een groot aantal guest operating systems, mainstream-os en als Linux en Windows en andere platforms, waaronder OpenBSD, OpenSolaris voor de x86 en ook nog MS-DOS. K is gecertificeerd volgens Microsofts Server Virtualization Validation Program (SVVP), waardoor Windows Server op Red Hat Enterprise Linux (RHEL) en Red Hat Enterprise Virtualization Hypervisor (RHEV-H) de volledige commerciële ondersteuning van Microsoft krijgt. K ondersteunt ook paravirtualized drivers op het guest OS. Deze werken niet met geëmuleerde devices, maar bieden ondertussen een geoptimaliseerde I/O-interface en leveren hoge prestaties voor network I/O en block devices. De K hypervisor maakt gebruik van de standaard virtio, die door IBM en Red Hat is ontwikkeld in samenwerking met de Linuxcommunity. Red Hat heeft virtiodrivers ontwikkeld voor de Windows guests, die zijn gecertificeerd door de Windows Hardware Quality Labs (WHQL) van Microsoft. 4. hardware-assisted virtualization Zowel Intel als AMD hebben de x86-architectuur voorzien van uitbreidingen die een hypervisor kan gebruiken voor het vereenvoudigen van de CPU-virtualisatie. De technieken van Intel (VT-x) en AMD (AMD-V) verschillen weliswaar, maar ze gaan uit van dezelfde benadering. De nieuw toegevoegde CPU operating mode kan werken in hostof guestmodus. Een hypervisor kan de CPU vragen om in guestmodus te opereren, waarbij de CPU nog steeds de vier ringen of privilegeniveaus ziet. De CPU wordt dan geïnstrueerd om de geprivilegieerde instructie af te vangen middels een trapping en de controle aan de hypervisor over te geven. Door deze nieuwe feature hoeft een hypervisor geen binary translation toe te passen, zoals voorheen nodig was. Hoewel de Intel VT-x en AMD-V CPU s de overhead bij CPU-virtualisatie verminderen, moet de hypervisor toch nog een aanmerkelijke hoeveelheid tijd besteden aan geheugenvirtualisatie. Omdat het guest OS geen directe toegang heeft tot het geheugen, moet de hypervisor zorgen voor de mapping (Advertentie) tussen het geheugen op de fysieke host en het door de gebruikte virtuele geheugen. Dit gebeurt vaak via shadow page tables in de hypervisor. Hiervoor ontwikkelde AMD de feature Rapid Virtualization Indexing (RVI), voorheen bekend als nested page tables, en Intel de feature Extended Page Tables (EPT). Beide technieken voorzien in een door de hardware uitgevoerde gevirtualiseerde memory management unit (MMU). Vandaag de dag maakt zo goed als ieder soort virtualisatiesoftware daarvan gebruik, variërend van Microsoft Virtual PC tot ware en Xen Containervirtualisatie Bij het woord hypervisor denken veel ITprofessionals direct aan de consolidatie van OS en op virtuele hosts. Voor veel IT ers is virtualisatie de technologie die de OS en scheidt van de onderliggende hardware. Fysieke bronnen worden daarbij op een bepaalde manier geëmuleerd of de s worden van hun hosts geïsoleerd. Deze vorm van virtualisatie is echter slechts een van vele mogelijke. De voornoemde variant is specifiek ontworpen om de heterogeniteit van OS en te ondersteunen en om tegelijkertijd te dienen als middel voor serverconsolidatie. Dit type virtualisatie noemt men ook wel hardwarevirtualisatie. De abstracte laag tussen virtueel en fysiek bevindt zich daarbij onder het niveau van het gevirtualiseerde OS (zie figuur 6). Laten we nu eens uitgaan van een omgeving waarbij de abstracte laag verhuist van een positie onder het OS naar een nieuwe locatie tussen het OS en de s. In een dergelijke configuratie wordt het OS, dat is geïnstalleerd op de fysieke hardware, samen met STORAGE MAGAZINE special issue :14:05

5 32 STORAGE MAGAZINE s p e c i a l i s s u e Virtual Machine Hosting Platform Hardware Virtualization Hypervisor Physical Hardware Virtual Machine Figuur 6: Hardware- versus containervirtualisatie host Admin. Remote Admin. Core Services /proc /home /usr /dev Apache MySQL PHP /proc /home /usr /dev Containers Virtualization (Deltas) Container (Template)... Shares OS Image Figuur 7: architectuur voor containervirtualisatie de OS-templates in het core OS een kernonderdeel van de virtuele workloads die zich daarboven bevinden. De laag boven en binnen een volledige instantiatie van het OS, namelijk de files en configuraties die een specifieke instantiatie uitmaken, vormt de basis voor de s. De aldus beschreven architectuur toont dus een geheel andere virtualisatiemethode: containervirtualisatie (zie figuur 7). Daarbij bestaat elke individuele virtuele workload of container uit twee delen. Het eerste deel wordt gevormd door de OS-template die zich in het core OS bevindt. Het andere deel wordt samengesteld uit de verschillen tussen de template en de individuele configuratie van de container zelf. Het uiteindelijke resultaat is dat met OS-virtualisatie voor Linux meerdere omgevingen gelijktijdig hetzelfde core OS kunnen draaien. Als voorbeeld nemen we twee identieke Linuxservers, beide vers geïnstalleerd met dezelfde softwarepackage en configuratie. Het enige verschil tussen de twee servers zit NSA MAAkTE linux VEIlIG Host OS (Deltas) Container (Template) Physical Hardware Quake Svr Postgres n /proc /home /usr /dev Virtual Platform in hun namen. In dit geval zullen de configuraties slechts van elkaar afwijken op enkele karakters in een file. Bij hardwarevirtualisatie zijn hiervoor echter twee complete afzonderlijke s nodig. Elke vereist zijn eigen aparte installatie en configuratie. Er bestaat bovendien nog geen enkele verbinding tussen beide systemen. Er moeten cache, diskruimte, buffervolume en andere hardwarebronnen op de hostserver worden gereserveerd voor de verwerking van elke. Dit in tegenstelling tot containervirtualisatie. Daarbij hoeven buffers, cache en hardwarebronnen niet te worden geëmuleerd, omdat elke bijbehorende in feite is samengesteld uit een template en zijn individuele afwijkingen daarvan. Er wordt diskruimte bespaard, omdat alleen de verschillen tussen de s hoeven worden opgeslagen. Voordelen van containers De containermethode biedt op het gebied van prestaties, schaalbaarheid en dichtheid een aantal voordelen die hardwarevirtualisatie niet kent. Wat betreft de prestaties: met hardwarevirtualisatie zijn voor devices op s speciale drivers nodig. Het gebruik van geëmuleerde of synthetische drivers heeft een negatieve invloed op de prestaties van s. Bij containervirtualisatie speelt dit geen rol, omdat de echte drivers worden gebruikt. Wat betreft de schaalbaarheid: dezelfde emulatieactiviteit die van invloed is op de driverbelasting kan ook de schaalbaarheid van s verkleinen. Zo wordt bij hardwarevirtualisatie de hoeveelheid systeembronnen, waaronder processorkracht en geheugencapaciteit, tijdens het booten vastgelegd. Bij containervirtualisatie gebeurt dit juist niet. Bij een veranderde belasting kan de beheerder de bronnen dan nog aanpassen. Wat betreft de dichtheid: door de lage virtualisatieoverhead kunnen gelijktijdig meer s op een enkele server worden toegewezen. Er zijn namelijk minder fysieke bronnen nodig voor een individuele container. Bepaalde hoge werkbelastingen komen nu in aanmerking voor virtualisatie, wat anders niet het geval zou zijn. Containers toepassen Er zijn een aantal IT-omgevingen waar containervirtualisatie beter geschikt is dan hardwarevirtualisatie. Het prestatievoordeel van containervirtualisatie kan het algehele consolidatieniveau verhogen, dat voor virtuele werkbelastingen mogelijk is. Containervirtualisatie kan ook zorgen voor verbeterde prestaties van niet-gevirtualiseerde applicaties met een hoog bronverbruik. De besparing aan diskruimte en de snelle toepassing van s door templates maakt containervirtualisatie een efficiënte toepassing voor test- en ontwikkeldoeleinden. In een hosted desktopomgeving, waarbij elke individuele container in hoge mate vergelijkbaar is met iedere andere, kan op de totale hoeveelheid benodigde diskruimte, geheugen en cache worden bespaard. Containervirtualisatie kan dienen als alternatief voor massive horizontal scaling bij de ondersteuning van grote aantallen desktops. Het kan ook dienen als alternatief voor hosted services, waarbij het meermaals inzetten van dezelfde templates en managementtoolsets tot grote besparingen kan leiden. Bekende producten voor containervirtualisatie zijn Oracle Solaris en Parallels Virtuozzo Containers. Afweging Ruwweg valt onder de virtualisatieoplossingen te kiezen uit hypervisor- of containergebaseerde virtualisatie. Welke van de twee methoden de beste oplossing biedt, hangt af :14:05

6 Techniek Modificatie en compatibiliteit van de guests Full virtualization met binary translation Binary translation en directe executie Ongemodificeerd guest OS, uitstekende compatibiliteit Paravirtualisatie Hypercalls Guest OS is zo gecodeerd dat het hypercalls afgeeft en niet kan draaien op native hardware of andere hypervisors, slechte compatibiliteit, niet beschikbaar op Windows OS en Hardwarevirtualisatie Schakelt over naar rootmodus voor geprivilegieerde instructies Ongemodificeerd guest OS, uitstekende compatibiliteit Performance Goed In sommige gevallen beter Redelijk, momenteel vertraagt het de binary translation onder verschillende werkbelastingen, maar dit wordt in de toekomst beter Gebruikt door Is het guest OS onafhankelijk van de hypervisor? ware, Microsoft, Parallels Ja ware, Xen XenLinux draait alleen op Xen hypervisor, I-Linux is hypervisorneutraal Figuur 8: Overzicht full virtualization, paravirtualisatie en hardwarevirtualisatie. ware, Microsoft, Parallels, Xen van veel factoren, waaronder werkbelasting, hardware en omgeving. Soms valt er een uitgesproken keuze te maken voor een van de twee technieken, in andere gevallen kan voor alle twee worden gekozen. Het belangrijkste voordeel van de hypervisorgebaseerde benaderingen is dat deze een groot aantal operating systems ondersteunen. Met virtualisatieoplossingen als K, ware Server of ESX, Parallels Server 4 Bare Metal en Xen is bijna elk x86 operating system als guest op een groot aantal host-os en te draaien. Het is een zeer effectieve serverconsolidatieoplossing. Heb je tien Windows- en Linuxservers, dan is een hypervisoroplossing een prima keus. Met een hypervisor zijn de prestaties echter wel wat minder. Ook is voor elke guest een complete OS stack nodig, van de kernel tot en met de library s, applicaties enzovoort. Bovendien is er nog sprake van extra storageoverhead en geheugenbeslag, omdat elk OS apart moet worden gedraaid. Desondanks speelt de daling van de prestaties als gevolg van overhead nauwelijks nog een rol, vooral niet in vergelijking met enkele jaren Ja geleden. De verschillende hypervisoroplossingen zijn nu tamelijk goed geoptimaliseerd voor zware belastingen. Het netto-effect van containervirtualisatie verschilt nauwelijks met dat van een hypervisor. Er is een gerede kans dat de gebruikers van guestsystemen nauwelijks enig verschil merken tussen een OS dat draait op bare metal of een dat draait onder een hypervisor of in een container. De installatie van een guest OS is met containervirtualisatie niet zo rechttoe rechtaan als met een hypervisoroplossing. Allereerst moet de beheerder een containertemplate ontwikkelen. Verder is men meestal beperkt tot een enkel OS. Bovendien zijn Linux en Windows niet tegelijkertijd te draaien. Er zijn echter ook voordelen wat betreft prestaties en schaalbaarheid. Hypervisorvirtualisatie kent meestal beperkingen met betrekking tot het aantal CPU s en de hoeveelheid geheugen die een guest OS kan adresseren. Dit in tegenstelling tot containervirtualisatie, waarbij je zo veel CPU s en RAM kan adresseren als de hostkernel toelaat. Meestal hangt het ervan af hoeveel werkbelasting je hebt. Als er tien of honderden Linux guests moeten worden gevirtualiseerd, dan is de containerbenadering waarschijnlijk de beste. p Bram Dons is onafhankelijk IT-analist bij IT-Trendwatch (info@it-trendwatch.nl) STORAGE MAGAZINE special issue 33 (Advertentie) :14:06

Machinevirtualisatie. Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam. Besturingsystemen

Machinevirtualisatie. Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam. Besturingsystemen Machinevirtualisatie Raphael kena Poss Universiteit van Amsterdam Besturingsystemen 1 vandaag... zal je leren: wat machinevirtualisatie is waarvoor het wordt gebruikt hoe het werkt het verschil tussen

Nadere informatie

Virtualisatie. en KVM. Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG

Virtualisatie. en KVM. Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG Virtualisatie en KVM Oscar Buse 14 februari 2017 NLUG Overzicht onderwerpen Terminologie. Historie. Definitie van virtualisatie? KVM, QEMU en libvirt. KVM - command line en grafisch. Virtuele netwerken.

Nadere informatie

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Geavanceerde computerarchitectuur Lieven Eeckhout Academiejaar 2008-2009 Universiteit Gent Virtuele machines Motivatie Interfaces Virtualisatie: inleiding

Nadere informatie

Virtualizatie bij SIN

Virtualizatie bij SIN Virtualizatie bij SIN Inhoud 1 Waarom...2 2 Mogelijkheden:...2 3 Features:...2 3.1 Xen server...2 3.2 HyperV...3 3.3 ESXi...3 4 Pros Cons voor SIN:...3 4.1 Xen Server...3 4.2 HyperV...3 4.3 ESXi...3 5

Nadere informatie

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen Virtualization Definitie "A virtual machine is taken to be an efficient, isolated duplicate of the real machine". Popek en Goldberg, 1974. A little history... Jaren '50 '60. Computers waren groot en kostbaar.

Nadere informatie

Xen virtualisatie en databases

Xen virtualisatie en databases Databases Databases in virtuele datacenter-omgevingen (2) Xen virtualisatie en databases Bram Dons In de vorige aflevering van DB/M zijn de twee belangrijkste virtualisatietechnologieën voor servers in

Nadere informatie

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen Virtualization Definitie "A virtual machine is taken to be an efficient, isolated duplicate of the real machine". Popek en Goldberg, 1974. A little history... Jaren '50 '60. Computers waren groot en kostbaar.

Nadere informatie

Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer

Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer Virtual Desktop Infrastructure Een alternatief SBC concept? Jacco Bezemer Wat ga ik behandelen? Wat is VDI? Voordelen van SBC? VDI versus SBC De voor- en nadelen van VDI De techniek De componenten Use-cases

Nadere informatie

Ictivity Een vreemde eend in de bijt

Ictivity Een vreemde eend in de bijt Ictivity Een vreemde eend in de bijt De virtuele wereld Alles is tegenwoordig virtueel. Virtueel hondje Tamagotchi, virtueel huisdiertje Virtuele huisvrouw Agenda Welke vijf soorten virtualisatie zijn

Nadere informatie

HiveIO Fabric Technical Overview

HiveIO Fabric Technical Overview HiveIO Fabric Technical Overview February 2019 v1.1 HiveIO HiveIO Fabric is een Software Defined Data Center (SDDC) oplossing of anders gezegd een compleet geïntegreerd virtualisatie platform. Dit betekent

Nadere informatie

Hyper-V vs ESX in het datacenter

Hyper-V vs ESX in het datacenter Hyper-V vs ESX in het datacenter Gabrie van Zanten www.gabesvirtualworld.com GabesVirtualWorld.com Welke hypervisor voor het datacenter? Virtualisatie is volwassen geworden Virtualisatie in het datacenter

Nadere informatie

Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1

Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1 Ubuntu Release Party welkom @ XTG 11/23/12 1 Welkom! Xpert in virtualization technology Kenniscentrum op gebied van virtualisatie: VMware, Citrix, Linux Microsoft... LPI Approved Training Partner Guru

Nadere informatie

Datacenters zoeken de ruimte

Datacenters zoeken de ruimte VIRTUALISATIE DOOR BRAM DONS Servervistualisatie biedt potentie Datacenters zoeken de ruimte 42 Bedrijven zijn naarstig op zoek om hun alsmaar uitdijende datacenters tegen beperkte kosten voor hardware

Nadere informatie

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen?

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? ir. Ronald van Vugt ronald@netwell.eu Aanleiding Deze presentatie is ontstaan naar aanleiding van een nieuw architectuur ontwerp voor

Nadere informatie

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter VIRTUALISATIE IRTUALISATIE & C...EEN EEN INTRODUCTIE & CLOUD COMPUTING VIKTOR VAN DEN BERG (XTG) INTRODUCTIE Viktor van den Berg VMware Certified Instructor Product Manager VMware Trainingen Dutch VMUG

Nadere informatie

Arjen Glas Stage: Viaict. Opdracht virtualisatie I44

Arjen Glas Stage: Viaict. Opdracht virtualisatie I44 Arjen Glas Stage: Viaict Opdracht virtualisatie I44 Inhoud Software... 3 Wat wordt er gevirtualiseerd... 4 Hardware... 6 Opslag... 7 Fouttolerantie. High availability, Scalability... 8 Verdere relevante

Nadere informatie

Examen PC-Technologie. Fase 1 ELO/ICT. Bram Van Reusel 1ELO1. Academiejaar 2013-2014. Campus Geel, Kleinhoefstraat 4, BE-2440 Geel

Examen PC-Technologie. Fase 1 ELO/ICT. Bram Van Reusel 1ELO1. Academiejaar 2013-2014. Campus Geel, Kleinhoefstraat 4, BE-2440 Geel Examen PC-Technologie Fase 1 ELO/ICT Bram Van Reusel 1ELO1 Academiejaar 2013-2014 Campus Geel, Kleinhoefstraat 4, BE-2440 Geel 3 INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 3 1 VIRTUALISATIE... 4 1.1 Toepassingsgebied...

Nadere informatie

Vmware presentatie NGN virtualisatiedag Bouke Groenescheij. Notities door Kees Stravers

Vmware presentatie NGN virtualisatiedag Bouke Groenescheij. Notities door Kees Stravers Vmware presentatie NGN virtualisatiedag Bouke Groenescheij Notities door Kees Stravers Overzicht Vmware is begonnen met virtualisatie voor het Intel platform: Vmware workstation. Dit draait op een host

Nadere informatie

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf Van dvd naar webserver Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf 1 Indeling Start installatie Wat is linux Wat zijn distributies Geschikte distributies

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Infrastructuur en platformen

Infrastructuur en platformen Centric Productbeleid Lokale Overheid 2018 2019 ALGEMEEN BELEID Technologische ontwikkelingen Infrastructuur en platformen Infrastructuur en platformen Het configuratiemanagementteam (CMT) binnen Centric

Nadere informatie

Databases in virtuele datacenter-omgevingen (1)

Databases in virtuele datacenter-omgevingen (1) Thema Databases Vierdelige serie begint met overzicht van virtualisatie Databases in virtuele datacenter-omgevingen (1) Bram Dons Er woedt een ware virtualisatiegolf in IT-land. Veel leveranciers schreeuwen

Nadere informatie

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen

Virtualization. Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen Virtualization Definitie "A virtual machine is taken to be an efficient, isolated duplicate of the real machine". Popek en Goldberg, 1974. A little history... Jaren '50 '60. Computers waren groot en kostbaar.

Nadere informatie

Hyper-V vsesx in het datacenter

Hyper-V vsesx in het datacenter Hyper-V vsesx in het datacenter Gabrie van Zanten Logica 2008. All rights reserved Intro Welke hypervisor voor het datacenter? Wat moet een hypervisor bieden? Vergelijk tussen Hyper-V en ESX No. 2 Welke

Nadere informatie

Vervang uw verouderde hardware

Vervang uw verouderde hardware Whitepaper Vervang uw verouderde hardware Dedicated of Cloud? Alles over virtualisatie. Wat is het, hoe werkt het en wat zijn de voordelen? INHOUD» Wat is virtualisatie?» Wat is een Virtual Server?» Besparen

Nadere informatie

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2.

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2. Procesbeheer: kenmerken van moderne besturingssystemen. 1. Bespreek de (drie) meest typische kenmerken van moderne besturingssystemen. 2. In hoeverre beantwoorden UNIX, Linux en Windows NT hieraan? Geef

Nadere informatie

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen??

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen?? Vragen?? Vandaag Hoofdstuk 4: threads (tentamenstof : 4.1 t/m 4.2) Kleine Opgaven 4.1 (niet alleen ja of nee, ook waarom!) en 4.4 inleveren maandag Centrale begrippen hoofdstuk 3 processen proces state:

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe.

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Algemeen Met de KYOCERA scannen naar Exact Globe beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Exact Globe. Met deze oplossing

Nadere informatie

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit.

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Algemeen Met de Kyocera Scannen naar AFAS Profit beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar AFAS Profit. Met deze oplossing

Nadere informatie

Infrastructuur en platformen

Infrastructuur en platformen Infrastructuur en platformen Het Configuratie Management Team (CMT) binnen Centric volgt de ontwikkelingen op het terrein van infrastructuur en platformen. Bij elke ontwikkeling zal bepaald worden of dit

Nadere informatie

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Welkom bij IT-Workz Altijd en overal werken en leren Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Etten-Leur, 16 november 2010 IT-Workz is de verzelfstandigde Dienst ICT van het ROC West-Brabant.

Nadere informatie

Windows Server 2008 met Hyper-V

Windows Server 2008 met Hyper-V Windows Server 2008 In het kort: Implementatiefuncties Configuration Manager Maken en aanpassen van server task sequences Serverrollen toevoegen Computerspecifieke variabelen instellen Windows Server 2008

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Algemeen Met de KYOCERA Scannen naar UNIT4 DocumentManager beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar UNIT4 DocumentManager

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement.

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement. Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement. Algemeen Met KYOCERA scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen

Nadere informatie

Oracle en virtualisatie

Oracle en virtualisatie Oracle en virtualisatie Introductie Virtual Machine omgeving Bijna geen enkel softwarebedrijf ontkomt aan de virtualisatiegolf, want virtualisatie is in de mode en biedt alleen maar voordelen. Elke publicatie

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software.

Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software. Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software. Algemeen Met de KYOCERA scannen naar van Brug Software beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar het Notarieel

Nadere informatie

Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces Operating System Overview (Hfst 2) Wat is een OS? Wat was een OS? Evolutie van OS. OS als virtuele machine OS als beheerder van hulpbronnen (resources) Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

Nadere informatie

CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES

CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES Day WEB 1APP FOR CONTAINERS 04-10-2018 Lead - Consultant Cloud Infra & Apps@ InSpark Twitter: @Johanbiere Community blog: talkingazure.com

Nadere informatie

MINIMALE SYSTEEMEISEN. Vakware 6

MINIMALE SYSTEEMEISEN. Vakware 6 MINIMALE SYSTEEMEISEN Vakware 6 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 1. BESTURINGSSYSTEMEN... 4 2. WEBAPPLICATIES... 5 2.1 Vakware Digitale Werkbon... 5 3. HARDWARE-EISEN... 6 3.1 Database server(s)... 6 3.2 Werkstation(s)/client(s)...

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar Trivium FORTUNA.

Functionele beschrijving: scannen naar Trivium FORTUNA. Functionele beschrijving: scannen naar Trivium FORTUNA. Algemeen Met KYOCERA scannen naar Trivium FORTUNA beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Trivium FORTUNA. Met

Nadere informatie

5/9 PlateSpin. 5/9.1 PlateSpin Portability Suite

5/9 PlateSpin. 5/9.1 PlateSpin Portability Suite Management Services 5/9 PlateSpin 5/9.1 PlateSpin Portability Suite PlateSpin Portability Suite is ontwikkeld voor physical-tovirtual migratie en nog veel meer manieren om werklasten om te zetten. U leest

Nadere informatie

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder Een.NET-besturingssysteemtoolkit Discovering Cosmos Sijmen J. Mulder Agenda Boek 1 Cosmos: a very short introduction Boek 2 Modern Operating Systems Pauze Boek 3 The Design and Implementation of the Cosmos

Nadere informatie

CareConnect Fin Pre-requirements

CareConnect Fin Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie

Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie Onverwachte voordelen van Server Virtualisatie Ronald van Vugt NetWell ronald@netwell.info www.netwell.info Herkent u dit? Of u vandaag nog twee servers beschikbaar wilt stellen Geen goede testomgeving

Nadere informatie

Zeven virtualiseerders in gevecht

Zeven virtualiseerders in gevecht isatie DOOR Bram Dons Leaders, visionaries, challengers and niche players Zeven virtualiseerders in gevecht 40 STORAGE MAGAZINE special isseu Het is hommeles in de virtuele wereld. Nee, ze zitten nog net

Nadere informatie

IO virtualisatie I/O voor netwerken

IO virtualisatie I/O voor netwerken IO virtualisatie I/O voor netwerken Virtualisatie technologieën vormen in snel tempo de basis voor moderne data centers. De drie daarvoor belangrijke kern technologieën zijn: server, netwerk en storage

Nadere informatie

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl)

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Wat is het probleem met Windows XP De opties te vervanging van Windows XP Migratie naar Linux Mint Probleem met

Nadere informatie

operating system beveiliging

operating system beveiliging De evolutie van operating system beveiliging Erik Poll Digital Security group Radboud Universiteit Nijmegen Moderne Operating Systems? 2 Eerst: geloof in evolutie & vooruitgang Eerste editie Source: http://www.galvin.info/history-of-operating-system-concepts-textbook

Nadere informatie

Automated computing-model geen toekomstmuziek meer

Automated computing-model geen toekomstmuziek meer IPStor combineert server- en opslagvirtualisatie Automated computing-model geen toekomstmuziek meer Bram Dons Voor veel bedrijven is het automated computingmodel het ideale automatiseringsmodel voor de

Nadere informatie

slides3.pdf April 15, 2002 1

slides3.pdf April 15, 2002 1 Wat is een Operating System? CSN CS3 OS structuur en File management Standaard verzameling software voor een computer Besturing/beheer van de computer Gemak voor schrijvers van programma s Standaarden

Nadere informatie

WHITEPAPER NIEUWE HARDWARE? LET OP UW ORACLE LICENTIES EN VOORKOM FINANCIËLE GEVOLGEN. Hardwarevirtualisatie en licenties

WHITEPAPER NIEUWE HARDWARE? LET OP UW ORACLE LICENTIES EN VOORKOM FINANCIËLE GEVOLGEN. Hardwarevirtualisatie en licenties WHITEPAPER NIEUWE HARDWARE? LET OP UW ORACLE LICENTIES EN VOORKOM FINANCIËLE GEVOLGEN Hardwarevirtualisatie en licenties Financieel risico? Vijf belangrijke vragen Prakijkscenario en advies Inleiding Virtualisatie

Nadere informatie

10/4.5 Nieuwe virtuele machines aanmaken in Xen HA -cluster

10/4.5 Nieuwe virtuele machines aanmaken in Xen HA -cluster Integratie 10/4.5 Nieuwe virtuele machines aanmaken in Xen HA -cluster Soms is het lastig door de bomen het bos te zien. Daarom beschrijven we in deze paragraaf de hele procedure kort en duidelijk. Hieronder

Nadere informatie

Infrastructuur en platformen

Infrastructuur en platformen Centric Productbeleid Lokale Overheid 2017 2018 ALGEMEEN BELEID Technologische ontwikkelingen Infrastructuur en platformen Infrastructuur en platformen Het configuratiemanagementteam (CMT) binnen Centric

Nadere informatie

Virtualisatie en de IT-auditor

Virtualisatie en de IT-auditor 39 Virtualisatie en de IT-auditor Bert Rechter Virtualisatie is het gebruik van software om hardware of een gehele computeromgeving anders dan die waar de software feitelijk op draait, te emuleren 1. In

Nadere informatie

Virtualisatie met SAN 12/10/2010

Virtualisatie met SAN 12/10/2010 Virtualisatie met SAN 12/10/2010 1 Wat is virtualisatie? Extra laag tussen hard en software OS onafhankelijk van de hardware Laat verschillende OS toe op éénzelfde hardware 2 Klassieke situatie Een server

Nadere informatie

PGGM. Inkomensverzorger voor de sector zorg en welzijn. Hans de Harde Sr. ICT Architect Fysieke Infrastructuur

PGGM. Inkomensverzorger voor de sector zorg en welzijn. Hans de Harde Sr. ICT Architect Fysieke Infrastructuur PGGM Inkomensverzorger voor de sector zorg en welzijn Hans de Harde Sr. ICT Architect Fysieke Infrastructuur Wat doet PGGM Uitvoeringsorganisatie collectieve pensioenregelingen voor de sector zorg en welzijn

Nadere informatie

25 11 2009 Spreker Olaf van Oord. Gebruikersvereniging Transport ICT

25 11 2009 Spreker Olaf van Oord. Gebruikersvereniging Transport ICT 25 11 2009 Spreker Olaf van Oord Gebruikersvereniging Transport ICT virtualisatie van systemen en back-up procedures 2 AGENDA Wie is PROXSYS? Welke vormen van virtualisatie? Server virtualisatie Online

Nadere informatie

Hypervisor gebaseerde x86 virtualisatie Xen en VMware ESX

Hypervisor gebaseerde x86 virtualisatie Xen en VMware ESX Hypervisor gebaseerde x86 virtualisatie Xen en VMware ESX Philip Dubois & Thomas De Ly Academiejaar 2007 2008 Promotor: Lector J. De Gelas, Sizing Servers Lab Scriptie voorgedragen tot het behalen van

Nadere informatie

Aan de slag met Hyper-V

Aan de slag met Hyper-V Windows Server 2008 In het kort: Mogelijkheden met en voordelen van Windows Server 2008 en Hyper-V Inzetmogelijkheden van een Hyper-V infrastructuur Hardware-ondersteuning en gecertificeerde servers Aan

Nadere informatie

Systeemeisen Facet 6.0

Systeemeisen Facet 6.0 Systeemeisen Facet 6.0 Facet is het computerexamensysteem voor het afnemen van centraal geplande examens en toetsen. Facet kan zowel offline als online gebruikt worden. Bij een online-afname worden de

Nadere informatie

Virtualisatie & Storage. VMware ESX en uw Storage Frederik Vos

Virtualisatie & Storage. VMware ESX en uw Storage Frederik Vos Virtualisatie & Storage VMware ESX en uw Storage Frederik Vos Wie? Frederik Vos (f.vos@xtg.nl) Technical Trainer @ XTG VMware Certified Instructor: Overview, Operations, Install & Configure, DSA en SRM.

Nadere informatie

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties In 2010 werden 7 Unix servers geconsolideerd naar een nieuwe Unix omgeving, waar gebruik gemaakt wordt van srp s (vergelijkbaar met zone, of container).

Nadere informatie

1 Dienstbeschrijving Datacenter in a BOX

1 Dienstbeschrijving Datacenter in a BOX 1 Dienstbeschrijving Datacenter in a BOX Lancom Automatisering heeft jarenlang ervaring opgedaan in het ontwerpen, implementeren en beheren van ICT infrastructuren bij het MKB (+). Met deze informatie

Nadere informatie

Cloud Computing. Bart van Dijk

Cloud Computing. Bart van Dijk Cloud Computing Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Cloud Computing Wat is Cloud Computing, en waarom Geschiedenis Cloud Computing Techologie Service modellen Voor en nadelen Cloud Computing voor consumenten

Nadere informatie

Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter. Stichting An Meaisín Dénártha

Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter. Stichting An Meaisín Dénártha Developers vs... (Dev, biz & tech) Harmen de Ruiter Stichting An Meaisín Dénártha Waarom deze talk Hoe word je een betere developer? Kennis Kennis infra Kennis Kennis van je programmeertaal (!) van de

Nadere informatie

VMware ThinApp. Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files

VMware ThinApp. Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files VMware ThinApp Application Virtualization Platform that enables complex software to be delivered as self-contained EXE files Edwin Friesen Senior Solution Consultant @ Ictivity B.V. edwin.friesen@ictivity.nl

Nadere informatie

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Introductie Linux/UNIX Erik Poll Martijn Warnier http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Concrete doel van vandaag Basisvaardigheden UNIX/Linux werken met de command line shell file beheer proces beheer Betere

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken Toets 1 4 okt

Computerarchitectuur en netwerken Toets 1 4 okt 11.00 13.00 De open vragen moet je beantwoorden op tentamenpapier. De multiple-choice antwoorden moet je op het vragenblad invullen in de rechtervakjes en dat blad inleveren. Schrijf je naam, studentnummer

Nadere informatie

Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs

Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs Virtual Desktop Infrastructure in het Onderwijs Sprekers: Penta college CSG MDCS Demo Scense Leo Smit Raymond Drielinger Dennis van Eijk Agenda Het PENTA college CSG Huidige situatie Toekomst van het

Nadere informatie

Functionele beschrijving: Scannen naar Pro Management

Functionele beschrijving: Scannen naar Pro Management Functionele beschrijving: Scannen naar Pro Management Algemeen Met de KYOCERA scannen naar oplossing beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Pro Management. Met deze oplossing

Nadere informatie

CAD supersnel laten draaien

CAD supersnel laten draaien PTC User Event CAD supersnel laten draaien Transformatie van de grafische werkplek IT met impact Agenda Over ITON De grafische werkplek anno 2015 Wat zijn de voordelen Voor wie Onder de motorkap, beschikbare

Nadere informatie

Voor op afstand os installatie moeten de volgende onderdelen geïnstalleerd zijn op de Windows 2000 server.

Voor op afstand os installatie moeten de volgende onderdelen geïnstalleerd zijn op de Windows 2000 server. Werkstuk door een scholier 1063 woorden 13 januari 2006 6,8 51 keer beoordeeld Vak Informatica Risimage Hoe werkt RIS? RIS gebruikt DHCP en de Active Directory service om cliënt van afstand te installeren.

Nadere informatie

3 Installatie Vmware Player 3.1

3 Installatie Vmware Player 3.1 25 3 Installatie Vmware Player 3.1 Om m eerde besturingssystem en en netwerken te testen gebruiken we een virtualisatietoepassing. Dit is een program ma dat ons toelaat om bovenop een besturingssysteem,

Nadere informatie

End to End Virtualisation

End to End Virtualisation End to End Virtualisation Virtualisatie in een Citrix wereld Edwin van den Broek Valid ICT Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde De DSM visie Applicaties transparant aan gebruikers aanbieden, ongeacht

Nadere informatie

Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 P1 P2 P3 P4 P5 P1 P3 P5 P4 P2 P1 P3 P5 P3. Opgave 1

Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 P1 P2 P3 P4 P5 P1 P3 P5 P4 P2 P1 P3 P5 P3. Opgave 1 Uitwerking Tentamen Operating Systems Maandag 15 juni 2015 Belangrijk: de gegeven antwoorden vormen één mogelijke uitwerking van het tentamen. Echter zijn er bij vele vragen meerdere correcte antwoorden

Nadere informatie

Gebruikt u wel het meest geschikte platform voor uw workloads?

Gebruikt u wel het meest geschikte platform voor uw workloads? Gebruikt u wel het meest geschikte platform voor uw workloads? Alles over de verschillen tussen, en Linux op Intel. Gebruikt u wel het meest geschikte platform voor uw workloads? Inhoudsopgave Gebruikt

Nadere informatie

Advies rapport Project: VIRT

Advies rapport Project: VIRT Team 1 Advies rapport Project: VIRT Auteur(s): Ashwin Heddes Bas van der Waal Anas Younis Adem Demirel Arvind Bhageloe Arif Kemal Cagdas Sasitharan John Versie: 0.2 Status: concept Datum: 2-12-2013 ITopia

Nadere informatie

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat C8108 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat Keuze voor Windows NT BIBLIOTHEEK BOUWOiENST RI.IKSWATERSTAAT

Nadere informatie

Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper

Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper Auteur: Roy Scholten Datum: woensdag 16 september, 2015 Versie: 1.1 Hoe u kunt profiteren van de Cloud Met de komst van moderne technieken en de opmars van

Nadere informatie

Vergelijking van Xen en OpenVZ. Project aangeboden door: Bart Dresselaers Alexander Vandeneede Davy Dullaert

Vergelijking van Xen en OpenVZ. Project aangeboden door: Bart Dresselaers Alexander Vandeneede Davy Dullaert Vergelijking van Xen en OpenVZ Project aangeboden door: Bart Dresselaers Alexander Vandeneede Davy Dullaert In opdracht van: Hogeschool West Vlaanderen, Departement PIH Multimedia & Communicatie Technologie,

Nadere informatie

5/9.2 PlateSpin Protect

5/9.2 PlateSpin Protect Management Services 5/9.2 PlateSpin Protect 5/9.2.1 Businessredenen voor Protect Onderzoeken van Gartner en IDC tonen aan dat veel organisaties eigenlijk niet voldoende voorbereid zijn op echte problemen

Nadere informatie

Naar de cloud: drie praktische scenario s. Zet een applicatiegerichte cloudinfrastructuur op. whitepaper

Naar de cloud: drie praktische scenario s. Zet een applicatiegerichte cloudinfrastructuur op. whitepaper Naar de cloud: drie praktische scenario s Zet een applicatiegerichte cloudinfrastructuur op whitepaper Naar de cloud: drie praktische scenario s Veel bedrijven maken of overwegen een transitie naar de

Nadere informatie

Dit document beschrijft de hardware eisen voor het gebruik van WBI software.

Dit document beschrijft de hardware eisen voor het gebruik van WBI software. gebruikers van het WBI instrumentarium Hardware eisen WBI2017 Zuiderwagenplein 2 8224 AD LELYSTAD Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 0320 298411 F 0320 249218 www.rijkswaterstaat.nl Contactpersoon Robert Slomp

Nadere informatie

Inleiding. We hopen dat u nog lang gebruik mag maken van onze software. Samen Wassen. Pagina 2

Inleiding. We hopen dat u nog lang gebruik mag maken van onze software. Samen Wassen. Pagina 2 Inleiding. Voor u ligt het beveiligingsbeleid van de website SamenWassen. SamenWassen.nl is een flexibele en gebruikersvriendelijke website waarop gegevens met betrekking tot het reinigen van voertuigen

Nadere informatie

Private Cloud: Virtuele servers op basis van Windows Azure Pack

Private Cloud: Virtuele servers op basis van Windows Azure Pack Private Cloud: Virtuele servers op basis van Windows Azure Pack Virtuele servers op basis van Windows Azure Pack De Private Cloud oplossing van 2tCloud is gebaseerd op de geavanceerde Windows Azure Pack

Nadere informatie

VMware View 4.5 een overview. Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl

VMware View 4.5 een overview. Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl VMware View 4.5 een overview Eline Klooster Technical Trainer e.klooster@xtg.nl Eline Klooster Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen

Nadere informatie

HP Hyper-ConvergedSystem StoreVirtual & EVO: RAIL

HP Hyper-ConvergedSystem StoreVirtual & EVO: RAIL U aangeboden door HP & Intel HP Hyper-ConvergedSystem StoreVirtual & EVO: RAIL Ready... Set... Done! Een gevirtualiseerde datacenter omgeving in 15 min. met de Hyper-Converged systemen van HP Server- en

Nadere informatie

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst Deel 1 Inleiding 1 Client/Server 2 Geschiedenis 3 Toekomst Het client-server model is een model voor de samenwerking tussen twee of meer programma's, die zich op verschillende computers kunnen bevinden.

Nadere informatie

Cerussa FIN Pre-requirements

Cerussa FIN Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Het flash datacenter: moderne uitdagingen opgelost

Het flash datacenter: moderne uitdagingen opgelost Het flash datacenter: moderne uitdagingen opgelost Het flash datacenter: moderne uitdagingen opgelost Inhoudsopgave Moderne datacenters, moderne uitdagingen De eindeloze mogelijkheden van virtualisatie

Nadere informatie

Netwerkvirtualisatie implementeren in VMware-omgevingen met NSX

Netwerkvirtualisatie implementeren in VMware-omgevingen met NSX Netwerkvirtualisatie implementeren in VMware-omgevingen met NSX VMware vforums 2014 Geordy Korte Networking and Security BU (NSX) System Engineer 2014 VMware Inc. Alle rechten voorbehouden. Agenda Het

Nadere informatie

Windows Basics. yvan vander sanden. 22 februari 2015

Windows Basics. yvan vander sanden. 22 februari 2015 Windows Basics yvan vander sanden 22 februari 2015 Windows is nog altijd een veel gebruikt operating system. Als technicus moet je bekend zijn met het Windows operating system om gebruikers te kunnen helpen,

Nadere informatie

Microsoft Clustering Service op VMware

Microsoft Clustering Service op VMware NetOpus: Februari 2005 Thema: Directories Rubriek: Titel: MS Clustering Service op VMware Auteur: Bram Dons Pagina s: 30, 31, 32, 33 en 35 Microsoft Clustering Service op VMware Clusteren in een virtuele

Nadere informatie

Backups in een gevirtualiseerde omgeving

Backups in een gevirtualiseerde omgeving Backups in een gevirtualiseerde omgeving Erik De Nert, Centix Storage Expo, 24-03-2010 2010 Centix Olsenesteenweg 56-9770 Kruishoutem - Belgium : T - (+32) 9 222 58 88 Agenda Inleiding Problematiek Overzicht

Nadere informatie

Cloud Geintegreerde Backup & Storage met Microsoft Azure en Storsimple. Maarten Goet Bert Wolters

Cloud Geintegreerde Backup & Storage met Microsoft Azure en Storsimple. Maarten Goet Bert Wolters Cloud Geintegreerde Backup & Storage met Microsoft Azure en Storsimple Maarten Goet Bert Wolters Cloud Geintegreerde Backup met Microsoft Azure en SC Data Protection Manager Maarten Goet Availability

Nadere informatie

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het vormt een schil tussen de applicatiesoftware en de hardware

Nadere informatie

Windows Server Patrick van den Born Consultant 6 april 2017

Windows Server Patrick van den Born Consultant 6 april 2017 Windows Server 2016 Patrick van den Born Consultant 6 april 2017 Agenda Cloud Optimized Software Defined Security Licensing Nano Server Compute Shielded VM s De kleine lettertjes Containers Networking

Nadere informatie

Rent+ Pre-requirements

Rent+ Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Hard- en softwarevereisten voor

Hard- en softwarevereisten voor Hard- en softwarevereisten voor Datum Maart 2017 Versie 1.37 LIS BV www.lisbv.nl Inhoud Inhoud 1. Operating systemen en databases... 3 2.1. Minimale eisen (maximaal 3 gebruikers)... 4 2.1.1. Werkplek met

Nadere informatie

Functionele beschrijving: Scannen naar Fidura-oplossing

Functionele beschrijving: Scannen naar Fidura-oplossing Functionele beschrijving: Scannen naar Fidura-oplossing Algemeen Met KYOCERA scannen naar Fidura beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Fidura. Met deze oplossing kunnen

Nadere informatie