EN HOE MOET DAT DAN MET,,,,,,?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EN HOE MOET DAT DAN MET,,,,,,?"

Transcriptie

1 leven, vrijheid, eigendom, absolute rechten van het individu Maandblad No. 39. Oplage: 1000 exemplaren. Verantwoordelijk Uitgever: ir. H,J. Jongen Mei Heikantvenstraat Essen - België. De VRIJBRIEF brengt u eïïce maand nieuws over levens- en maatschappijbeschouwingen aïs het Objectivisme en het Libertarisme. Omdat de VRIJBRIEF ook een forum voor deze beschouwingen is, zijn de artikelen voor verantwoording van de schrijver. Uw kritisch kommentaar is welkom. EN HOE MOET DAT DAN MET,,,,,,? Als libertariërs of als objectivisten krijgen we heel vaak allerlei vragen over de oplossing van detailproblemen. Wij stellen dat ieder mens recht heeft op zijn eigen leven, recht heeft op zijn rechtvaardig verkregen eigendom en het recht heeft zijn eigen geluk na te streven. Dit alles geldt voor alle mensen, en onze stelling houdt daardoor automatisch in dat we nooit iets mogen doen waarmee we Anderen benadelen. Het initiëren van geweld, dwang of fraude is altijd fout. Logisch volgt hieruit dat als ik geen geweld mag beginnen tegen u, dan mag ik dat ook niet als ik een groepje Of een grote groep mensen meebreng. En ik mag het zelfs niet als ik 51% van de hele bevolking meebreng. Anders gezegd betekent dit dat ook de staat óf de overheid geen geweld tegen u mag beginnen. Zij mag u.- in onze filosofie - niet dwingen om dingen te doen tegen uw zin, of dingen verbieden waarmee u geen geweld, dwang of fraude tegen anderen pleegt. ' Heel vaak komen in dit stadium van de diskussie de vragen: - Wie zorgt er dan voor de zwakken in de maatschappij, de werkelozen, de armen, de gebrëkkigen? '..'.''.:..' - Hoe moet dat dan met de wegen? - Je kunt toch niet zonder watervoorziening en riolering? - Wie zorgt voor mensen in nood? - Hoe voorkom je milieuverontreiniging?, < - Je kunt toch niet zonder belasting? Het meest frustrerende van die vragen is niet dat wij dan veel tijd nodig hebben om de oplossingen te verklaren. Het frustrerende is dat de meeste mensen al zo erg verstard zijn in hun denken, dat ze alléén maar de mogelijkheid zien dat de overheid daarvoor moet zorgen. Van huis uit, op school en door de nieuwsmedia is en wordt hen dit steeds verder ingehamerd. Iemand die een andere oplossing voorstelt wordt bekeken alsof hij iets geks zegt. In plaats van het geven van de libertarische oplossing van zo'n detailprobleem, zouden wij veel meer moeten proberen de principiële kant van de zaak vast te houden. Eerst zouden we de ander moeten overtuigen dat "zijn" (huidige) oplossing altijd gepaard gaat met het initiëren van geweld door de staat tegen één of meer burgers. Waarom zou de mensheid alleen maar samen kunnen leven in een gemeenschap waarin steeds geweld gebruikt wordt, of ermee wordt gedreigd? Zoals het nu is. Pas als dit punt van de vrijwilligheid duidelijk is, heeft het zin om op de detailoplossingen door te gaan; als de ander écht wil luisteren naar oplossingen gebaseerd op vrijwilligheid, oplossingen zonder dwang of geweld. Als dit punt niet duidelijk is, wordt u gedwongen na het probleem van de wegen dat van de riolering en daarna dat van de onteigening en daarna dat van de politie enz. op te lossen. En het eind van hét liedje zal: zijn dat u toch niemand overtuigd hebt. (vervolg op pag. 2) Nederland: Libertarisch Centrum, Postbus 5747, 1007 AS Amsterdam (Antwoordnummer SL Amsterdam) - tel abonnementsprijs ƒ 40,- per jaar - t.n.v. Vrijbrief, Amsterdam - AMRO Bank rek.nr , Postrek.nr België : Libertarisch Centrum, Herentalsebaan 109, 2100-B Deurne - abonnementsprijs BF 600,- per jaar - t.n.v. Vrijbrief - Bank J. v. Breda rek.nr

2 - 2 - (vervolg van pag. 1) Ons advies is daarom dat u eerst de principiële zaak van "het ontbreken van geweld" (de vrijheid) moet behandelen. Wij hopen daar volgende keren nog op terug te komen. Om u te helpen bij de diverse detailproblemen stellen we ons voor om die' in komende Vrijbrieven als een serie te gaan behandelen. Mogelijk aan de hand van ervaringen die blijken uit de "position-papers" van de Amerikaanse S.I.L. (Society for Individual Liberty). In uw gesprekken kunt u dan daarnaar verwijzen. Als u vragen hebt, of bepaalde problemen het eerst behandeld wilt zien, laat ons dat dan even weten, zodat we er rekening mee kunnen houden. Het is noodzakelijk dat wij onze stellingen doed aan de ander duidelijk kunnen maken. Zonder dat zal onze filosofie niet verbreid kunnen worden. AMENDEMENT '80 Wij werden gewezen op een mogelijk interessante aktie van de PW-Jongeren in België. Met behulp van petities en gekoördineerde akties wil Amandement '80 bereiken dat in de grondwet de volgende bepalingen worden opgenomen: 1. de beperking van de macht van Staat en overheid', 2. de verplichting voor regering en Parlement het budget van de lopende staatsuitgaven in evenwicht in te dienen en goed te "keuren; 3. de globale druk van alle belastingen, sociale en andere bijdr,agen te beperken tot een gepaald maximum,, nl. 25% van het totaal nationaal inkomen, hierbij mag de belasting niet hoger zijn dan 1/3 van het inkomen van een persoon; 4. de invoering van economische, sociale, milieu- en consumentenrechten, die door geen enkele- reglementering van de Staat of het Parlement kunnen worden aangetast;, 5. de afschaffing van de stemplicht, de verplichte legerdienst, het monopolie van de overheid inzake de media; : 6. de oprichting van een bijzondere rechtbank waar iedere burger elke beslissing van de Staat, het Parlement, of gelijk welke overheidsadministratie kan laten nietig verklaren, indien die beslissing strijdig is met de gewaarborgde rechten en vrijheden van : de burger. : Als u de aktie steunt of meer informatie wilt hebben, neem dan kontakt op met: AMENDEMENT '80 ',' ' Napelsstraat 39, : BRUSSEL,,, Tel.(02)512.95,38 Wij vinden dit een goede aktie. Vanuit onze libertarische filosofie zouden we uiteraard enkele punten duidelijker principieel gesteld willen zien. Bijvoorbeeld zouden we ons nog gelukkiger voelen als onder punt 3 duidelijk gesteld zou zijn dat dit als een eerste stap gezien moet worden. Wij hopen de PVV-Jongeren daarvan ook te kunnen overtuigen. LP, 10 Van augustus viert de Amerikaanse Libertarische Partij haar 10e verjaardag. Dit zal plaatsvinden op een Conventie in Denver in de staat Coloradp, waar het allemaal begonnen is. In 1971 was David Nolan ervan overtuigd dat er van de Republikeinen, toen met President Nixon, niets te verwachten was. Hij schreef brieven naar mensen waarvan hij wist dat ze voor vrijheid waren, en de partij werd opgericht. Veel is er in die tien jaar gebeurd; dieptepunten en hoogtepunten. Er zijn drie Presidentskandidaten geweest: John Hospers, Roger McBride en Ed Clark. Deze laatste kreeg het vorig jaar bijna een miljoen stemmen. De partij staat nu aan het begin van haar tweede decennium en moet goed koers bepalen. De Denver Conventie zal daarom zeer interessant zijn. : Het zou fijn zijn als velen van U een bezoek aan die conventie zouden kunnen kombineren met de vakantie I ' Meer inlichtingen te verkrijgen bij: Libertarian Conven^ion Committee, 1041 Oherokee Street, Denver CO (tel.(303) ).

3 - 3 - DE ONZICHTBARE HAND Iedere ochtend kunt u naar ieder hotel gaan en een ontbijt bestellen. U kunt dingen bestellen als: vers vruchtensap, verse eieren, verse vleeswaren, jam, koffie, boter en toast gemaakt van vers brood. U zult suiker, peper en zout, servetten, lepels en tafellakens vinden. En als u uw ontbijt niet in een restaurant eet, kunt u het hiervoor genoemde in praktisch elk huishouden terugvinden. Géén centrale planningskamer in Den Haag of Brussel had er iets aan gedaan om ervoor te zorgen dat er genoeg, werd geproduceerd om alles bijelkaar te krijgen. De overheid hoefde niemand te vertellen waar de produkten van hun arbeid naar toe te sturen, zodat die produkten voor uw genoegen elke dag op de ontbijttafel staan. Op geen enkele manier kan 's werelds grootste genie, met 's werelds grootste computer, regelen dat het hiervoor genoemde wonder plaatsvindt. Honderden mensen besloten wat kippen te fokken en er kwamen genoeg eieren beschikbaar om honderden mensen meer die eieren te laten verpakken en distribueren naar de juiste plaatsen, zodat ze 's morgens uiteindelijk bij u op tafel staan. Praktisch het gehele boerenbedrijf is vertegenwoordigd in uw ontbijt; van de graanboer tot de sinaasappelkweker, de zoutindustrie tot de tropische peperboer^ de veeboer tot de fruitplukker. En niemand heeft hen verteld hoeveel ze moesten doen, wat ze moesten doen en wanneer ze het moesten doen. Toch was het er: daar op uw tafel. Ondanks dat schijnen de lui in Den Haag en in de Verenigde Naties te denken dat het voorgaande niet goed is en dat het verbeterd kan worden door centrale planning, het vormen van monopolies om de prijzen voor producenten in arme landen hoog te houden en tegelijk laag voor consumenten die het spul kopen. Om het allemaal wat beter te laten klinken dan het plan echt is, worden woorden gebruikt als "de enige echte oplossing is het vormen van een nieuwe internationale ekonomische orde". Het klonk zo nobel om "de rijken" de "armen" te laten helpen, dat bijna iedereen gelooft dat Robin Hood een witte hoed droeg in plaats van een roversmasker* Bijna elke ambtenaar heeft het gelegde van Lincoln vergeten: "Je kunt de armen niet rijk maken door van de rijken te nemen (en te geven aan de armen)." Als de idealisten van de nieuwe ekonomische orde de ontbijtzaken zouden moeten regelen, zouden ze: 1. falen. 2. U zou de hele week slechts gemalen graan krijgen (dat is beter voor u). 3. Ze zouden vinden dat graan gevaarlijk is voor uw gezondheid en u op een dieet zetten van twee maaltijden per dag. Deze goedwillende idealisten hebben binnen de V.N., het Internationale Monetaire Fonds, de Wereldbank, Washington en Den Haag, meer gedaan om die "verschrikkelijke vicieuze cirkel van armoede" die ze verafschuwen te laten bestaan, dan alle ondernemers en kapitalisten gekombineerd. Centraal geleide ekonomieën hebben hun verlies en fouten in de basisgedachte ingebakken. Centrale planning vergroot geen'bronnen van welvaart; het vergroot slechts alleen macht. Een staat kan geen nieuwe additionele produktiviteit verordineren. Behalve als iemand denkt dat hij winst op eieren kan maken, zult u 's morgens een'ei bij uw ontbijt kunnen hebben. Toch schijnt deze simpele ge'dachte niet tot voornoemde "idealisten" door te dringen. Waarom niet? Zou' het kunnen zijn dat zij meer geïnteresseerd zijn in macht dan in goed te doen? (naar een wb-ikel van Eugene Jaokson) THE WALL STREET JOURNAL "Westerse politici blijken liever de publieke opinie te volgen dan te leiden. Wanneer de publieke opinie gevormd wordt door de TV en de ''kranten, ontstaat de mogelijkheid dat een, relatief kleine groep de politieke loop gaat bepalen; zoals op het ogenblik in de V'.S,, op gevaarlijke manier aan de gang is." Uit.: The International Harry Sahultz Anti-Communism Crusade. En als dit rode lampje brandt, moet er weer een inflatiecorrectie toegepast worden.

4 - 4 - ALTERNATIEF LIBERTARISME Lezers met een goed geheugen zullen zich wellicht nog mijn stukjes van enkele maanden geleden herinneren. Mijn bedoeling daarmee was niet zozeer een bepaalde visie te propagereü (mocht ik daarin geslaagd zijn dan is dat natuurlijk meegenomen), als wel een alternatieve INTERPRETATIE van het libertarisme voor te stellen: libertarisme dan niet meer zozeer als een kwestie van een strikt te volgen partijlijn, met wel omlijnde geloofspunten, maar eerder ais (even slikken, want dat wordt nogal een bombastische formulering) een harmonische ideeënekologie rondom bepaalde sleuteltermen als vrijheid, eigendom, eigenbelang, individualisme, autenticiteit. Niet het feit dat een bepaalde denker het 24-karaat goede antwoord geeft op de vraag: "zou x in een libertarische maatschappij toegelaten of verboden zijn" is bepalend voor de waarde die we hem toekennen, maar wel: zijn bepaalde van de visies en hypoteses die hij biedt vruchtbaar om een op vrijheid geaxeerde levens- en maatschappijbeschouwing te verrijken. Van daaruit gezien verdienen b.v. meestal "links" gerangschikte auteurs als een Ivan Illich, een Norman Brov/n, een Schumacher ("Small is beautiful") een nogal hoge kwotering. Maar ook onder de in libertarische kringen wat meer bekende auteurs mag onze belangstelling gerust wat verder gaan dan het nogal overtrokken en nu trouwens op de terugweg zijnde objektivisme van Ayn Rand (sorry als ik daarmee mensen vóór hei; hoofd stoot, maar dat je uit het Aristoteliaanse A = A zomaar kunt deduceren wat er vandaag moet gebeuren om de sociale zekerheid gezond te maken gelooft niemand meer...behalve precies dé objektivistèn). Of ze dit willen toegeven of niet (eri persoonlijk vind ik dit een zeer gelukkige zaak) de meeste libertariërs zijn sterk beïnvloed geworden door de stelling van Thomas S.Kuhn ("The Structüre of Scientific Rêvolutions") die erin bestaat dat de keuze van een bepaalde wetenschappelijke hypotese inderdaad precies DAT is: een KEUZE, d.w.z. een aktieve daad, een beslissing en als dusdanig niet zover verwijderd van andere beslissingen die men in het leven neemt: wat zai ik vandaag eten, voor welk beroep zal ik studeren, welk schilderij zal ik kopen om aan mijn muur te hangen, enz.,.. Iemand die beter dan ik thuis is in de wiskunde heeft mij eens verteld dat de wiskundigen elke teörie wantrouwen die niet "mooi" is,..'. inet goed gevolg, want de "lelijke" teorieën blijken uiteindelijk toch niet houdbaar., '.",. ;-..'..! : ' '.,.:/. ' : ' ; :. ' ;. ' ; ' '. ' ". ' : ': ' Maar goed, er zijn dup behalve die van Ayn Rand een heleboel andere manieren om de problemen van vrijheid enz. té bekijken, waarvan de meeste het ultra-rationalisme van Ayn Rand (die het verdedigen van een vrije maatschappij herleidt tot een mechanische berekening met als premisse: de natuur van de mens) overboord gooien. Op sommige ervan kunnen we wellicht bij een volgende gelegenheid kort (of, waar de belangstelling bestaat, minder kort) ingaan. De bedoeling is dat dit tot een vruchtbare en, zoals de hippies destijds zegden, geestes-v verruimende dialoog leidt. Spaar dan ook alvast reeds nu uw kommentaar niet.. Guy de Maertelaere. VUL DEZE BON IN, OF GEEF HEM AAN EEN RELATIE : Stuur ook een proefnummer van de VRIJBRIEF aan: Naam : Adres : Naam : Adres : U hoeft uw enveloppe niet te frankeren als u dit strookje stuurt aan: HET LIBERTARISCH CENTRUM ANTWOORDNUMMER SL AMSTERD'AM Naam Adres :

5 De heer vds schrijft ons: i ~" O STAATSBEVOORDELING Het heeft mij bijzonder teleurgesteld dat -in uw rubriek "tips voor beleggers" de suggestie wordt gedaan om staatsobligaties (zij- ~het Amerikaanse) te Verhandelen. Ik ben van mening dat elke handel in staatsfondsen voor een libertariër/objectivist uit den boze is. Zulke fondsen verschaffen nl. aan de staat de mogelijkheid (a) meer macht over de burgers te verkrijgen, (b) een minder verantwoordelijke monetaire politiek te voeren, en (G) "het "gedogen" van een dergelijke politiek door de kopers te verkrijgen. In mijn ogen dient elke rechtgeaarde libertariër zich afzijdig te houden van welke handel " in staatsfondsen dan ook, en het-als zijn plicht te beschouwen anderen te bewegen evenmin zulke fondsen te verhandelen. Nu ik toch op mijn stokpaardje rijd: tot mijn spijt zie ik dat de Vrijbrief een postgiro heeft. De postgiro is de staat. Door het crediet dat de Vrijbrief door zijn saldo bij de girodienst aan de staat geeft, kan de staat de weldenkenden weer beter in het nauw brengen.. In feite heeft de heer vds gelijk. Principieel moet een rechtgeaarde libertariër niets doen om de staat te helpen. De qbjectivisten onder ons zullen zelfs nog strenger zijn. De Amerikaanse staatsobligaties werden aangeraden om te profiteren van een redelijk snelle verwachte prijsstijging. Maar we geven toe dat dit helemaal niet konsekwent is en dus af te raden op principiële basis. Daarom is ook beleggen in goud zo nuttig. Overheden kunnen daar niet mee knoeien. Als overheden een algemeen geaccepteerde standaard aan zouden hou*- den, b.v. de gouden standaard, dan hoefden we niet naar.zoveel "alternatieve'beleggingen te zoeken. Ditzelfde geldt voor onze postgirorekening. Het probleem dat we daarmee hebben, is dat abonnees kennelijk heej moeilijk via de bank kunnen of willen betalen. Het merendeel van onze abonnees wil per giro betalen. Een van de redenen is dat de giro het de mensen gemakkelijker maakt dan de banken. De banken zouden dezelfde service moeten geven, en deze beter verkopen. Wij maken hier graag van de gelegenheid gebruik om onze abonnees nogmaals te vragen om hun betalingen zo mogelijk via de bank te doen. Overigens hebben wij het "pnprincipiële compromis" gevonden dat we ons saldo op de giro tot een heel laag minimum beperken, en het ontvangen geld Onmiddellijk overmaken naar onze bankrekening. De staatsinvloed gaat in het algemeen veel verder dan de meeste mensen zich realiseren. Zo zijn er talloze zaken waarin u thans geen alternatief hebt, b.v.: De brief van de heer vds bereikte ons door middel van de monopolistische PTT en RTT, wat ook staatsbedrijven zijn. Deze Vrijbrief is ook door de posterijen bij u bezorgd. U kunt zelfs geen brood kopen of de prijs en produktie is door allerlei overheidsmaatregelen en subsidies beïnvloed. - ZUID-AFRIKA EN HET WESTEN Het is erg gemakkelijk de ongelijke rechten in Zuid-Afrika te bekritiseren, maar de herverdelers-met-de-grote-mond zouden ook eens moeten willen inzien dat de wereld de Zuidafrikaanse blanken dankbaar moet zijn voor het bekostigen, via belastingen, van grati's scholing, gezondheidszorg en behuizing voor enorme aantallen zwarten die geen belasting betalen. Het Westen is in een val gelopen, door de 20 jaar durende haatcampagne van anti- Zuidafrikaanse Sovjet-propaganda te geloven, die niets anders voor ogen had dan het Westen ervan te weerhouden Zuid-Af rika militair te helpen. * en de Sovjets zijn daarin geslaagd 1. Nu behandelt het Westen Zuid-Afrika als een verschoppeling, hoewel vele landen veel erger tegen hun burgers zondigen. Het is dus geen verrassing te horen dat een recente daad van sabotage aan een olieraffinaderij in Zuid-Afrika is uitgevoerd door zwarten die door Cubanen in Mozambique getraind waren, en daarna naar Rusland gestuurd zijn voor een specialistische opleiding in het omgaan met explosieven. Als wij in het Westen willen overleven, dan mogen we wel snel vriendschap sluiten met Zuid- Afrika. ('naar.-kie International Harry Schültz Letter, FERC, Postfach 88, Basel 4010, Zwitserland/ 9 juni 1980) \ :

6 l Rente D'E VRIJE MARKT IN EEN ONVRIJE EKONOMIE Een van de meest moeilijk te voorspellen beleggingsfaktoren is het renteniveau. Op zich zou dat niet zo'n ramp zijn als er niet zo veel zaken aan de rente gekoppeld zouden zijn. Allereerst is het renteniveau natuurlijk nauw verbonden met de hypotheekrente. Hierop kom ik straks terug. Voor beleggers kan het renteniveau een aanduiding zijn voor hun beleggingskeuze. Krijgt een belegger nl. 20% op zijn geld door het op de bank (min of meer risikovrij) te zetten, dan zal hij hier eerder voor kiezen dan voor een riskant aandeel waar hij maar 6% dividend op krijgt met de kans dat het aandeel in waarde daalt. De kans op waardedaling van een aandeel (= een stukje van een bedrijf) is nog groot ook bij hoge renteniveaus, want voor bedrijven wordt het dan duur om geld te lenen met als gevolgen: - ze produceren liever niet op voorraad, want dat legt beslag op het dure geld; - ze verkopen minder omdat ze hun prijs moeten verhogen om de rentelasten door te berekenen én - omdat afnemers ook liever een lage voorraad hebben; - investeringen in nieuwe ontwikkelingen of verbeteringen zijn te duur om met geleend \ geld te doen. Kortom het gevolg van een hoog renteniveau is in het algemeen dat bedrijven slechter gaan draaien en "de ekonomie" minder wordt. Een kanttekening is echter wel dat als de inflatie hoog is, mensen wel bereid zijn om tochj een hoge rente te betalen. Als bijvoorbeeld in een Zuidamerikaans land de inflatie 120%,, per jaar is, maar men kan er geld lenen tegen 70%, dan zal de geldnemer waarschijnlijk well lenen omdat hij dan 50% beter af is. Dat brengt ons op het volgende aspekt dat met rente te maken heeft: overheidsingrijpen f! i ' Er werd en wordt door de overheid meer geld uitgegeven dan er binnenkomt. Zelfs daar daagt' het dat dat dé inflatie verhoogt en dat dat niet goed is.i Om nu als overheid minder inflatie te veroorzaken (bankbiljetten te drukken), zien we dat allerlei regeringen enorme hoeveelheden geld lenen. Door die leningen van overheden is er minder geld beschikbaar voor! bedrijven en partikulieren en gaat de prijs Van geld omhoog. De prijs van geld is het bedrag dat er betaald moet worden aan rente. Een bijkomstig effekt is dan dat bij hoge rente beleggers Uit het buitenland hun geld Op rente willen zetten in dat land waar ze de hoogste rente verwachten. Er komt dus een vraag naar die valuta én zoals meestal: bij grotere vraag zal die valuta stijgen in waarde ten opzichte van andere valuta. De wet van vraag en aanbod geldt ook hier. Dat is thans bijvoorbeeld het geval met de Amerikaanse dollar. Hier is de rente hoog en wordt hoog gehouden door de Amerikaanse overheid. We zien dan ook een hoge dollarkoers. Prompt gaan andere landen hun rente ook verhogen, want anders daalt daar de valuta te veel in waarde. We zagen het al in België en nu is in Nederland de rente ook relatief hoog aan het worden. Met verwijzing naar de eerste regel van dit artikel zou ik willen stellen dat in Nederland de rente beslist nog geen top bereikt heeft. Dat is dus erg vervelend voor degenen die hypotheken afsluiten of verlengen. Laat u in dit verband erg goed voorrekenen wat het u zou kosten om geld in Zwitserland,te gaan lenen tegen lage percentages. In het algemeen bent u in Zwitserland zeker niet goedkoper uit'. Zeker moet u heel goed het koersrisiko onder ogen zien. (Zie deze kolom in Vrijbrief nr. 28.) : In een volgend artikel komen we op het rentegebeuren terug, maar dan wat betreft beleggingen. KR I N G E N ir. L.H.M. Jongen. Kring Rotterdam/Vlaardingen had op 2 april een zeer interessante lezing over leven en werken van Karl Marx, gehouden door de heer J. v.d. Kooi. Het bleek zeer wetenswaardig en nuttig om diverse achtergronden van het communisme te belichten. Op 7 mei komen weer diverse inderessante onderwerpen ter sprake, en ook op 4 juni en 2 juli bent u van harte welkom. Kring Den Haag plande op 4 mei een voordracht van de heer P. Meyroos getiteld: "Het ontstaan van een ekonomische crisis en de invloed van overheidsingrijpen en de belasting daarop". In principe zijn volgende bijeenkomsten gepland op 25 mei en 29 juni, maar bel even op als u komen wilt. '.

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID

EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID LIBERTARISME IN T KORT GALE BOETTICHER Copyright 2016 Gale Boetticher Auteur: Gale Boetticher Eindredactie: Pim Pauwels Uitgever: Bert Boekenmans

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn.

Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. 1. De Wereldbank berichtte onlangs dat de Chinese economie binnen afzienbare tijd de grootste economie van

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten

1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten 1. Met andere ogen Wetenschap en levensbeschouwing De wereld achter de feiten Dit boek gaat over economie. Dat is de wetenschap die mensen bestudeert in hun streven naar welvaart. Het lijkt wel of economie

Nadere informatie

Ondernemerschapsblokkades

Ondernemerschapsblokkades Ondernemerschapsblokkades Wat houdt je tegen om je droom werkelijkheid te laten worden? En hoe los je dat op? 7 tips om in actie te komen! Samengesteld door Willemijn Lau Hoi toekomstig professional, Wat

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Met het Kinderrechtenverdrag

Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?

Nadere informatie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie Normaal gezien sluit de netbeheerder de elektriciteit nooit af. Er zijn echter 3 uitzonderingen. De eerste uitzondering is als er gevaar is door technische

Nadere informatie

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf

Uw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf Uw pensioenbulletin juli 2011 Beleggingsbeleid doorgelicht Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf Externe deskundigen hebben in opdracht van het bestuur een zogenaamde ALM-studie (Asset Liability Management)

Nadere informatie

Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week.

Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week. Aanvullende dialogen Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week. Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week. Scenario:

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Bevrijdingsdag, Leek, 5 mei 2010 Dames en heren, [Inleiding] In de zomer van 1946 voer een schip van Thailand naar Nederland. Een kleine Nederlandse

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Is jouw eurocent al gevallen

Is jouw eurocent al gevallen Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend.

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Klein bedrag? Pinnen mag! 1 C 2 maximumscore 1 Voorbeelden van een juist voordeel (één van de volgende): geld staat

Nadere informatie

Management en Organisatie. Proefles

Management en Organisatie. Proefles Management en Organisatie Proefles I. Geld lenen. Stel: je wordt 18 jaar, je haalt je rijbewijs en je wilt dan direct een auto hebben. Die kost 25.000, maar jij hebt geen cent. Je kijkt naar de TV en je

Nadere informatie

de 4de editie spuugt vuur!

de 4de editie spuugt vuur! de 4de editie spuugt vuur! Nu kan je je afvragen wat ik hier eigenlijk doe. Heb je beslist, vriend? Jullie hangen hier al bijna 3 uur rond. Ooo kijk deze! Die is echt super cool, K. Ja. Cool. Zeker. Eerlijk

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

In gesprek over: Arm en Rijk

In gesprek over: Arm en Rijk Bij Open Deur nummer 2, februari 2013 In gesprek over: Arm en Rijk Armoede en rijkdom. Twee woorden waar een hele wereld achter schuil kan gaan. Werelden waarin niet alleen geld en goederen een rol spelen,

Nadere informatie

Ons economische zelf. Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan

Ons economische zelf. Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan Ons economische zelf Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan Plaatjes invoegen Contrast tussen overvloed en gebrek Contrast tussen genieten van materie en uitbuiten

Nadere informatie

ONTMOETEN KENNY KOKEN

ONTMOETEN KENNY KOKEN Gratis Excemplaar ONTMOETEN KENNY KOKEN WIL JIJ HET HELE (VOORLEES) VERHAAL GRAAG LEZEN? Je krijgt Ontmoeten Kenny Koken thuis gestuurd als je een mailtje stuurt naar timo-co@coderups.nl met je naam, adres

Nadere informatie

De eerste liefde van God

De eerste liefde van God De eerste liefde van God Trouwpreek over 1 Johannes 3:16 (ds. Jos Douma) gehouden in de trouwdienst van Jeroen en Marjoke Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

uw klacht en de ombudsman

uw klacht en de ombudsman uw klacht en de ombudsman over de ombudsman De Financial Ombudsman Service kan het overnemen als u een klacht heeft ingediend bij een financieel bedrijf en u niet tevreden bent met de uitkomst. Het kost

Nadere informatie

Exodus 35:4-36:7 Bijdrage voor de bouw van de tabernakel. Zondag 20 januari 2013 Thema: Je geld of

Exodus 35:4-36:7 Bijdrage voor de bouw van de tabernakel. Zondag 20 januari 2013 Thema: Je geld of Exodus 35:4-36:7 Bijdrage voor de bouw van de tabernakel 35:4-5 Mozes zei tegen de Israëlieten: De HEER draagt u op hem geschenken te geven. Laat iedereen die daartoe bereid is iets aan de HEER afstaan:

Nadere informatie

Slim omgaan met geld

Slim omgaan met geld Slim omgaan met geld Deel 1 Oorzaken en financieel overzicht. Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright - Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Drukke Moeders Online Cursus Financiën Werkboek Dit is een werkboek

Nadere informatie

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING.

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Bij deze data moeten we het 1 en ander uitleggen. Jouw geld dat je hebt ontvangen, maakt

Nadere informatie

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

= de ruilverhouding tussen 2 munten De wisselkoers is de prijs van een buitenlandse valuta uitgedrukt in de valuta van het eigen land.

= de ruilverhouding tussen 2 munten De wisselkoers is de prijs van een buitenlandse valuta uitgedrukt in de valuta van het eigen land. 1 De wisselmarkt 1.1 Begrip Wisselkoers = de ruilverhouding tussen 2 munten De wisselkoers is de prijs van een buitenlandse valuta uitgedrukt in de valuta van het eigen land. bv: prijs van 1 USD = 0,7

Nadere informatie

Waarom zijn er ongelukkige mensen?

Waarom zijn er ongelukkige mensen? Eerste Communieproject 8 Waarom zijn er ongelukkige mensen? De mensen doen niet wat God wil Je hebt gezien wat geluk is. Als mensen van jou houden, word je gelukkig. Niet iedereen is gelukkig. Als andere

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

SPEL VAN DE GOUDEN EEUW - LESMATERIAAL

SPEL VAN DE GOUDEN EEUW - LESMATERIAAL Amsterdam in 1594, aan het begin van de Gouden Eeuw. De Nederlandse kunst, wetenschap en vooral de economie bloeien op. Ondernemers krijgen nieuwe kansen en kunnen steeds grotere investeringen doen. De

Nadere informatie

Hoeveel geld zit er in de bedrijfsvoering?

Hoeveel geld zit er in de bedrijfsvoering? Hoeveel geld zit er in de bedrijfsvoering? Een simpele vraag met een simpel en nuttig antwoord. Deze vraag is de eerste stap bij het opstellen van kristalheldere financiële overzichten. Hoeveel geld zit

Nadere informatie

VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING

VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is

Nadere informatie

Meepraten over hypotheken als u een huis wilt kopen

Meepraten over hypotheken als u een huis wilt kopen Meepraten over hypotheken als u een huis wilt kopen Inleiding Welkom bij ZO.nl 3 De beste rente 1.1 Kijk verder dan het laagste rentepercentage 5 1.2 De samenstelling van je maandlast 6 1.3 Pas op met

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Plannen... 4 Hoofdstuk 2 Meubels enzo... 6 Hoofdstuk 3 Geld... 8 Hoofdstuk 4 Winkelen... 10 Hoofdstuk 5 Adreswijziging... 12 Hoofdstuk 6 De sleutel!... 14 Hoofdstuk 7 Voorbereiden...

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Eigen huis. Vermogensopbouw. Oudedagsvoorziening. Nabestaanden

Eigen huis. Vermogensopbouw. Oudedagsvoorziening. Nabestaanden Eigen huis Vermogensopbouw Oudedagsvoorziening Nabestaanden Zeker nu Maatschappijwinstdeling De Onderlinge Levensverzekering-Maatschappij De Onderlinge s-gravenhage kent een maatschappij- 25 Te verdelen

Nadere informatie

Beursdagboek 24 Mei 2013.

Beursdagboek 24 Mei 2013. Beursdagboek 24 Mei 2013. Loopt Abenomics nu al op zijn laatste benen! Tijd 10:30 uur. Het was afgelopen nacht in Japan een angstige sessie voor de handelaren. Na eerst een winst van drie procent vlogen

Nadere informatie

Antwoorden Economie Handel

Antwoorden Economie Handel Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten

Nadere informatie

economie CSE GL en TL COMPEX

economie CSE GL en TL COMPEX Examen VMBO-GL en TL 2010 tijdvak 1 donderdag 27 mei 272010 mei totale examentijd 2 uur economie CSE GL en TL COMPEX Vragen 1 tot en met 22 In dit deel van het examen staan vragen waarbij de computer niet

Nadere informatie

Voelen arme mensen zich eigenlijk arm?

Voelen arme mensen zich eigenlijk arm? Journalisten, politici en wetenschappers beweren van alles over armoede. Maar de cijfers die ze gebruiken zijn niet onomstreden. Deze zomer zoeken wij uit waarom het zo moeilijk is om armoede te meten.

Nadere informatie

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent

Nadere informatie

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen Door rechtopmigratie op 8 oktober, 2015-00:00 foto, school in Nederland uit 1937 De aanslepende vluchtelingencrisis en de daar bijhorende verklaringen van bepaalde politici heeft niemand onberoerd gelaten.

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Wat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel)

Wat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel) Wat is realiteit? De realiteit is de wereld waarin we verblijven met alles wat er is. Deze realiteit is perfect. Iedere mogelijkheid die we als mens hebben wordt door de realiteit bepaald. Is het er, dan

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

affirmaties voor een gelukshuis

affirmaties voor een gelukshuis affirmaties voor een gelukshuis affirmeer de verkoop van je huidige huis affirmeer de aankoop van je droomhuis Edith Hagenaar Affirmeren Weet je niet wat affirmaties zijn? Lees dan dit artikel: http://www.palaysia.com/affirmatie/index.html#aff

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Adverteren op one2xs

Adverteren op one2xs Adverteren op one2xs GPT advertenties die wél rendabel zijn. Laat u overtuigen door de vele mogelijkheden die one2xs u biedt. www.one2xs.com 28-11-2008 Adverteren op one2xs. Waarom? Enorm brede doelgroep

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

ID 343 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) Pedagogische Wetenschappen.

ID 343 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) Pedagogische Wetenschappen. ID 33 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Pedagogische Wetenschappen optie: Land (bestemming) Aan welke universiteit/onderwijsinstelling

Nadere informatie

Essay door Jojanneke Scheepers

Essay door Jojanneke Scheepers Waarom is er (nog steeds) op grote schaal honger en armoede in de wereld en hoe kunnen armoede en onderontwikkeling worden bestreden in een globaliserende wereld? Essay door Jojanneke Scheepers September

Nadere informatie

NEDERLANDS VERKIEZINGSJAAR 1981

NEDERLANDS VERKIEZINGSJAAR 1981 leven, vrijheid, eigendom, absolute rechten van het individu info nummer 6 februari/maart Maandblad No. 36..Oplage: 1000 exemplaren.verantwoordelijk Uitgever: ir. H.J. Jongen Februari 198K 5êi^ê3iYÊ5 s.

Nadere informatie

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis

Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk door A. 2214 woorden 2 februari 2013 6,6 119 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van de Economische

Nadere informatie

Hoe gelukkig ben je? Opdracht 1

Hoe gelukkig ben je? Opdracht 1 Hoe gelukkig ben je? Geluk is een veranderlijk iets. Het ene moment kun je jezelf diep gelukkig voelen, maar het andere moment lijkt het leven soms maar een zware last. Toch is voor geluk ook een soort

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Genieten van het echte leven

Genieten van het echte leven Genesis 3: 19 Tot de dag van je dood zul je zwetend het land bewerken om te kunnen leven. 1 De Hamvraag Mag ik genieten en wat is dan eigenlijk genieten? Het leven is toch vooral lol maken! X Het moet

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Les1, Beperkende overtuigingen

Les1, Beperkende overtuigingen Les1, Beperkende overtuigingen Welkom! Bedankt voor het aanvragen van deze mini-cursus. Blijkbaar ben jij op zoek naar een manier om goed voor jezelf te zorgen, om het roer om te gooien. Deze cursus heb

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Deze site gaat je niet gelukkig maken...

Deze site gaat je niet gelukkig maken... naam wachtwoord login informatie aanmelden Deze site gaat je niet gelukkig maken... Dat wil zeggen dat je hier niet leert hoe je een leven zonder teleurstelling, pijn, somberheid, angst, onzekerheid of

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Denkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril

Denkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Valutamarkt. De euro op koers. Havo Economie 2010-2011 VERS

Valutamarkt. De euro op koers. Havo Economie 2010-2011 VERS Valutamarkt De euro op koers Havo Economie 2010-2011 VERS 2 Hoofdstuk 1 : Inleiding Opdracht 1 a. Dirham b. Internet c. Duitsland - Ierland - Nederland - Griekenland - Finland - Luxemburg - Oostenrijk

Nadere informatie

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders,

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders, Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921 Vader en Broeders, Uw brief ontvangen en ik dacht al eerder te schrijven, maar het is er altijd overheen gegaan totdat het nieuwjaar werd en nu volgens oud gebruik

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt.

Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt. Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt. Wij vinden dat de overheid zich daarom minder met jou moet bemoeien en dat bedrijven minder invloed moeten hebben. Wij willen de overheid

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie