BF 2008 Uitzending naar Korea OMLT ervaringen 43 BVE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BF 2008 Uitzending naar Korea OMLT ervaringen 43 BVE"

Transcriptie

1 69ste jaargang, nummer 3, 2008 MEDEDELINGEN V ereniging Officieren Cavalerie BF 2008 Uitzending naar Korea OMLT ervaringen 43 BVE

2 Cavalerie officiersdassen VAN SYTZAMA PRINS VAN ORANJE PRINS ALEXANDER BOREEL F.G. VAN DEN HEUVEL LATE VOGELS 1882 TOURNOOIVELD DEN HAAG Telefoon: (070) Fax: (070)

3 Inhoudsopgave VOC Opgericht 25 juli 1934 VOC-Mededelingen - Verschijnt 1 x per kwartaal 69 ste jaargang, nummer 3, september 2008 Ereleden oud res lkol J. Moes oud res maj E.J. Vinkhuyzen oud res elnt ir. J.J. Heyse bgen b.d. J.M.A. Thomas Dagelijks bestuur bgen jhr. J.H. de Jonge voorzitter res ritm jhr. ir. M.O.M. van der Goes vice-voorzitter res elnt drs. R.J. Groot secretaris res ritm R.J Oostendorp penningmeester ritm b.d. G.H.Th. Snellen ledenadministratie res tlnt jhr. drs. Tj. van Citters communicatie Overige leden van het bestuur res lkol D.G.G.M. Alexander lkol A. Koppe maj R. van Ingen ritm L.J.J. Reinders oud res elnt ir. M.A.H.J. Savelsberg Secretariaat res elnt drs. R.J. Groot Graaf Florislaan BW Bussum tel: secretariaat@voc-cavalerie.nl Ledenadministratie, aanmelding lidmaatschap ritm b.d. G.H.Th. Snellen Acaciastraat MA Made ledenadministratie@voc-cavalerie.nl postrekening nummer t.n.v. VOC te Baarn. De leden wordt verzocht aan dit adres opgave te doen van adreswijzigingen, benoemingen, bevorderingen, onderscheidingen, eervolle ontslagen enz. Inloggegevens voor het besloten (alleen voor leden) deel van de website kunnen alhier worden opgevraagd onder vermelding van uw naam, rang en geboortejaar. Opgave advertenties en banners Via ledenadministratie@voc-cavalerie.nl Redactie kol S.M.M. van Hoof (voorzitter redactieraad) lkol D.M. Brongers (vice-voorzitter) lkol b.d. E. Westerhuis maj K.R. Meijer ritm O. Ruiter (redactie coördinator) De redactie dringt er bij de scribenten op aan de kopij en bijbehorende foto s elektronisch (min. 300 dpi) aan te leveren. Overname van artikelen - met bronvermelding - is toegestaan. Kopij voor het volgende nummer inzenden uiterlijk 15 november 2008 Redactieadres ritm O. Ruiter Bernhardkazerne, geb X, kmr 19 MPC 53B Postbus 3003, 3800 DA Amersfoort telefoon: , fax: redactie@voc-cavalerie.nl Mil mail: O.Ruiter@mindef.nl Eenheid Correspondent 11 Tkbat maj W.A. Nieboer 42 Tkbat ritm M.G.M. Lammers 103 ISTARbat maj M.B. Jongma 103 GGVE ritm M.H.L. de Jongh 104 GGVE ritm H. Plakke 42 BVE ritm M.A. Alderden 43 BVE ritm D.H.Tuinier Cav School maj K.R. Meijer Gev Train School ritm P. de Bock OTCOpn lkol J.H. Kooij OTCMan / Kenniscentrum GM lkol D.F. Couveé OTCo Sie Lessens Learned vacant Persco maj R. Meijering 1GNC maj P. Kruijver 101 GSB ritm J.P. Romein Website: Webmaster: oud res elnt ir. M.A.H.J. Savelsberg webmaster@voc-cavalerie.nl Van de Vice-voorzitter 4 Van de Redactie 4 OMLT ervaringen 43 BVE 5 Aanval van Taliban in ons voordeel uitgedraaid 7 VOC Symposium Een verkenner in Sydney 25 Static Covert Surveillance (SCS) 27 Penning ter herinnering aanreünie van het 2e Regiment Gardes d Honneur 29 Forum - Tanks in Afghanistan VOC Activiteitenkalender In Memoriam 39 5 Inzet Leopard 2A6 in Uruzgan 10 RHINO VALIANT jaar BOREEL... Reünie 17 Bult Francis Uitzending naar Korea (10 juni juni 1953) Boekbespreking 31 Mededelingen 33 Personalia 35 Regelmatig terugkerende bijeenkomsten 36 Personeelsmutaties 37 20

4 Van de Vice-voorzitter Op het moment dat de VOC Mededelingen op de deurmat ploffen, staan we aan de vooravond van een geweldig evenement: de SROC reunie gecombineerd met de Vriendendag van het Museum. Vanaf deze plaats wil het bestuur haar dank uit spreken jegens Kolonel Willem van den Bos, Kolonel Bas van Hoof, Kolonel b.d. Pier Selles, Luitenant- Kolonel Hans Petter en de vele anderen die op de achtergrond opereren om deze joint operatie mogelijk te maken. Het Cavalerie Ere-Escorte heeft op 16 september jl. Majesteit en Leden van Haar Huis voor de 37e keer geëscorteerd sinds WOII. Tijdens de beroemde strandoefening op de maandag voorafgaand, werden de ruiters begeleid door 2 Leopards. Werkelijk een unieke happening. ontwerp en het vullen van de site met content. Vanaf deze plaats doe ik een oproep aan u om toe te treden als redacteur voor het regelmatig aanleveren van content voor één of meer onderdelen van de site. Zoals u weet, een site leeft bij de gratie van continue verfrissing. Ten slotte roep ik u op om op 12 december aanstaande het VOC Symposium bij te wonen; elders in de VOC Mededelingen treft u nadere details aan. Het bestuur spreekt de hoop en verwachting uit velen van u aldaar aan te treffen. Vol trots meldt het bestuur dat begin september de nieuwe VOC website het levenslicht heeft gezien. Alle hulde voor Tjardus van Citters, die binnen het bestuur verantwoordelijk is voor communicatie. Hij heeft geweldig tijd gestopt in het V an de Redactie Het gaat goed! Het blijft goed gaan met het aanbod van kopij voor de VOC- Mededelingen, ook dit keer weer afkomstig van jong en oud. Deze toenemende respons, in combinatie met een groeiend aantal positieve reacties van de leden over de samenstelling van het blad, heeft de redactie de voorzichtige conclusie laten trekken dat u de huidige opzet van het blad waardeert. Gezien het kopijaanbod ook dit keer een extra dikke uitgave van het blad. De opzet van relatief korte artikelen in combinatie met bijbehorende illustraties is ons inziens een goede formule. Daarin zit overigens ook een probleem. De aangeleverde foto s zijn nog wel eens van een beperkte kwaliteit. Deze dienen minimaal 300 dpi te zijn. De redactie adviseert de scribenten dan ook de foto s apart aan te leveren, zonder ze te verkleinen om bijvoorbeeld in één keer over de te versturen. Dit gaat ten koste van de resolutie van de foto s. Uiteraard zijn de redactieleden altijd bereid u hierover van advies te dienen. De bijdragen van jonge en oudere leden komt in dit nummer sterk naar voren door twee verslagen: één uit 1953/1954 en één uit 2007/2008, beide van cavaleriecollega s op missie. De eerste bijdrage is van lkol b.d. Piet Hoevenaars over zijn uitzending in Korea. Hij deelt in een intrigerend verslag zijn uitzendervaringen met de lezers. Hij beschikte daarnaast over voldoende beeldmateriaal om zijn verslag voor de lezers te verhelderen en herinneringen op te roepen bij die cavaleristen die er bij waren. Daarnaast is er een artikel van de hand van elnt Steve Kloosterman die verslag doet van zijn ervaringen met 43 BVE in Afghanistan. Tot slot wil de redactie u mededelen dat de afgelopen maanden ritmeester b.d. Wil Schutrups en oud-reserve elnt Otto Maitimu hebben aangegeven hun redactiewerkzaamheden te willen beëindigen. We willen deze collega s van harte danken voor hun activiteiten die ze veelal in eigen tijd hebben uitgevoerd voor de totstandkoming van uw blad. Dit betekende tevens dat de redactie, die vanaf dat moment alleen nog maar uit actieve leden bestond, de transfermarkt is opgegaan. We hebben hoog ingestoken en zijn bijzonder verheugd dat we een ervaren b.d-er hebben kunnen strikken. Lkol b.d. Ed Westerhuis heeft aangeven deel te willen gaan uitmaken van de redactie. Het nieuwe redactielid neemt een schat aan ervaring mee en beschikt daarnaast over een zeer breed netwerk, niet alleen binnen Defensie maar ook in het bedrijfsleven. We heten hem hierbij van harte welkom. Wij wensen u veel leesplezier bij deze jongste uitgave. 4

5 OMLT ervaringen 43 BVE It s better to let themselves do it imperfectly than to do it yourself perfectly. It is their country, their way, and our time is short. T.E. Lawrence 1918 Door elnt J.S. Kloosterman Het begeleiden en trainen van buitenlandse legers is geen nieuw fenomeen. In 1918 was Thomas Lawrence ook bezig met het begeleiden en trainen van het Arabische leger, zodat deze kon vechten tegen het Ottomaanse rijk. Bijna 90 jaar later, op 20 december 2007 ging een detachement van 43 BVE richting Tarin Kowt met een soortgelijke taak. Dit detachement bestond uit een stafelement en het 1e peloton. Onze taak was het begeleiden en trainen van een Afghaans bataljon, oftewel OMLT. OMLT staat voor Operational Monitoring and Liaison Team. Dit hield dan ook ons werk in het kort in: monitoren en optreden als liaison. Het Afghaanse leger bestaat pas sinds 6 jaar en in vergelijking met het Nederlandse leger zitten zij nog niet op het professionele niveau als wij in Nederland bereikt hebben. Aan ons detachement de taak om het 1e kandak (bataljon) van de 4e Brigade van 205 Corps te begeleiden. De Afghan National Army (ANA) hebben hun eigen structuren en werkwijzen. Deze processen diende begeleid te worden door onze OMLT staf. Als er een opdracht binnen kwam, vanuit de Battlegroup of vanuit de ANA Brigade zelf, ging onze staf de kandakstaf begeleiden/monitoren. OMLT speelt een grote rol als liaison tussen de Battlegroup en de ANA Brigade. Opdrachten van de Battlegroup voor het Afghaanse kandak werden bij het OMLT weggezet en daarna door het OMLT met de ANA gecommuniceerd, of het OMLT bracht de Battlegroup en het ANA kandak bij elkaar om samen zaken te doen. Voor beide partijen makkelijk omdat ze OMLT als vast aanspreekpunt hadden. OMLT kon daarna de opdrachten bij de ANA monitoren. Deze voorbeelden typeerden de werkzaamheden van de OMLT staf. De staf besloeg sectie 1 t/m 6. Deze werden gekoppeld aan de ANA S1 t/m 6. Naast hun eigen werkzaamheden voor het peloton begeleidde de staf hun ANA counterparts met hun werkzaamheden. Het 1e peloton van 43 BVE hield zich bezig met diverse ANA pelotons die het kandak rijk was. 1 ANA peloton bestaat over het algemeen uit 1 officier, 3 onderofficieren en 16 manschappen. 1 ANA peloton werd begeleid door 1 OMLT team van ons. Dit team bestaat uit 1 teamcommandant, 1 schutter en 1 bestuurder. De teamcommandant begeleidde de Afghaanse pelotonscommandant in de technische voorbereiding van missies en de tactische uitvoering ervan. Hierbij werd hij ondersteund door zijn bestuurder en schutter die lessen gaven aan het peloton en de onderofficieren van het ANA peloton begeleidden. Daarnaast was het OMLT team liaison voor de Nederlandse eenheid waar een ANA peloton aan gekoppeld werd. De OMLT teams begonnen allemaal in Tarin Kowt, maar al gauw werden de teams verdeeld over diverse locaties. 2 teams permanent op FOB (Forward Operating Base) Tycz, Deh Rawod vanaf 30 december. Er werden 2 OMLT teams ter ondersteuning bij het OMLT van de mariniers onder bevel gesteld voor een periode van 3 weken. Deze teams zijn gestationeerd op FOB Khyber en FOB Chora. Uiteindelijk zaten er 4 teams permanent op FOB Tycz en 2 teams in Tarin Kowt. De 4 teams in Deh Rawod draaiden per toerbeurt vanaf eind februari de FOB Phoenix en FOB Coyote. De 2 teams in Tarin Kowt deden zelfstandig missies met ANA pelotons in de nabije omgeving van Tarin Kowt. De samenwerking met de Afghaanse collega s begon op Tarin Kowt op het ANA kamp. Daar werden de 1e cultuurverschillen duidelijk. De uitspraak: Wij hebben de horloges, maar de Afghanen hebben de tijd, was zeker in het begin van toepassing. In de Afghaanse cultuur is het Inshallah (Als Allah het wil) principe zeer dominant aanwezig. Als Allah het wil dan zijn we er morgen op tijd, waardoor de OMLT teams weer lang op ze aan het wachten waren. Een hoop moeite is in het begin gestoken om ze duidelijk te maken dat afspraken nakomen en betrouwbaarheid belangrijk is in een professioneel leger. De Afghaanse militairen zijn heel gedreven om de strijd aan te gaan met de Taliban. Vaak zijn zij zelf slachtoffer geworden van de Taliban; beschoten of bedreigd. Dan wel hebben 5

6 ze familieleden die hetzelfde hebben meegemaakt of in het ergste geval zijn omgekomen. De Afghaanse militairen hebben daardoor goede fightingspirit en zijn voor niemand bang. Hier speelt het Inshallah principe natuurlijk ook weer een rol. Doordat je een hoop tijd met je team bij de Afghanen doorbrengt gaat er een goede band ontstaan en worden ze een van je mannen. Je eet met ze, je leert Afghaanse woorden en praat met ze over hun cultuur. Tijdens de samenwerking met de Battlegroup kom je op voor de belangen van de Afghaanse collega s, doordat zij dit niet kunnen vanwege hun taalbarrière of dat er wel eens anders werd gedacht over de Afghaanse militairen over hun doen en laten. Aan de OMLT om de vooroordelen weg te nemen en aan de ANA militairen om dat te bewijzen. In het begin was voor de meeste Nederlandse pelotons het samenwerken wat onwennig, maar dit werd al gauw een zeer positieve samenwerking omdat de ANA militairen een goede force multiplier zijn. De Afghaanse bevolking is blij met de ANA militairen. Zij zien hun eigen mensen patrouille lopen en hun eigen problemen op lossen, onder begeleiding van Nederlanders. Dit spreekt hun meer aan, dan alleen Nederlandse aanwezigheid. Voor de Hearts & Minds was dit een positieve ontwikkeling. Ook voelen de ANA militairen sommige non-verbale signalen van de bevolking veel beter aan, aangezien het hun cultuur en eigen bevolking is. Ook omdat de ANA militairen vanuit verschillende delen uit Afghanistan komt wordt voorkomen dat er corruptie ontstaat ten opzichte van de bevolking. Bij de Afghan National Police (ANP), die lokaal gerekruteerd werden, was dit probleem wel aanwezig. Door hun banden met de locale bevolking waren zij gevoeliger voor corruptie en voortrekken van bepaalde stammen. De ANA militairen hadden geen banden met de lokale bevolking en waren dus in de ogen van de bevolking betrouwbaar. Tijdens de operatie Kapcha As kwamen al deze bovengenoemde punten bij elkaar. 4 OMLT teams en 2 ANA pelotons werden verdeeld over de A-cie en de C-cie. Een van de eerste acties voor sommige OMLT teams samen met de Battlegroup. Toen het Battlegroup peloton en het ANA peloton na een paar minuten al onder vuur lagen reageerden de ANA militairen precies zoals dat wij als Nederlands leger ook doen, qua Contactdrills. Op zo n kritiek moment werd de rol van het OMLT heel belangrijk aangezien de Battlegroup pelotonscommandant het OMLT team als groepscommandant beschouwde. De OMLT commandant ontving de opdrachten van de pelotonscommandant en speelde deze door naar de Afghaanse commandant. De tolk was hier van groot belang omdat hij de opdracht en intentie goed moest vertalen en overbrengen aan de Afghaanse commandant. Dit moest vaak onder tijdsdruk en soms onder vuur. Dit maakte het OMLT-werk heel uitdagend. Wanneer er soms gebrek aan een tolk was kon er met militaire velddiensttekens of met houterig Pharsi (taal die het meest gesproken werd door de Afghaanse militairen) er het een en het ander duidelijk worden gemaakt. De inzet waarmee Afghaanse militairen die operatie zijn ingegaan werd door een ieder van het OMLT zeer gewaardeerd. Vanuit onze kant was er op dat gebied veel respect voor de ANA militairen. Waar het Afghaanse leger nog aan moet werken is planning. Omdat het in hun cultuur gebakken zit om alles op zijn beloop te laten, omdat als God het wil het toch anders zal gaan, zal dit een lange tijd duren alvorens zij zelf gaan inzien dat plannen ook zijn voordelen heeft. Uiteindelijk zullen ze voor zichzelf een werkbare manier van optreden gaan ontwikkelen. Terugkijkend naar de vier maanden in het uitzendgebied kunnen we merkbare verschillen zien. In december zat het 1e kandak op Tarin Kowt. Het kandak was niet volledig gevuld, was er een verlofprobleem en werd er enorm veel Naast het overbrengen van de opdrachten van de Battlegroup aan de ANA pelotons trad het OMLT ook vaak op als adviseur aan de Battlegroup. De onmogelijkheden en de mogelijkheden van de ANA militairen werden dan duidelijk gemaakt aan de pelotonscommandant van de Battlegroup. Doordat de ANA pelotons verschilden in opleidingsniveau kon er door het OMLT duidelijk worden aangegeven wat er wel en niet mogelijk was. 6

7 gevraagd om leiding van het OMLT voor hun dagelijkse gang van zaken. 4 Maanden later zat het grootste gedeelte in Deh Rawod. Daar hebben ze hun infrastructuur verbeterd en zijn ze aan het plannen voor een nieuwe base. Ook het verlofprobleem was verholpen en werd er zelfstandig gepland om FOB s logistiek te bevoorraden en het personeel te wisselen. Een aantal goede stappen vooruit richting de zelfstandigheid van het Afghaanse leger. OMLT is een mooie functie om tijdens uitzending te vervullen, echter vraagt het veel geduld in het begeleiden. Dit als gevolg van de taalbarrière, hun denk/planniveau en hun cultuur. Eenieder van de OMLT rotatie van 43 BVE kijkt met mooie herinneringen terug aan hun samenwerking met het Afghaanse leger. BOREEL! Aanval van Taliban in ons voordeel uitgedraaid De redactie kreeg van een lezer het volgende interview uit De Standaard van 23 juni 2008 toegestuurd. Van De Standaard-redactrice in Afghanistan Corry Hancké bevolking heeft gezien dat haar overheid wél kan optreden tegen de Taliban. Dat is precies wat we bij ISAF willen: we willen dat de Afghanen zelf instaan voor de veiligheid in hun land. Met de manier waarop de Afghanen op de gevangenisuitbraak hebben gereageerd, zou je kunnen zeggen dat ze in de vuurproef geslaagd zijn. KANDAHAR Generaal Harm de Jonge is plaatsvervangend commandant van Regional Command South van de Navotroepen in Aghanistan. Dat is de onveiligste regio van Afghanistan, de Taliban en de criminele krijgsheren slaan er regelmatig toe. ISAF(International Security Assistance Force, de Navo-troepen in Afghanistan) probeert niet alleen de veiligheid in de regio teverhogen, maar werkt ook aan de wederopbouw van het land. RC-South geeft leiding aan de Taks forces in de provincies Kandahar, Uruzgan, Helmand en Zabul. Onlangs hebben de Taliban bij een aanval op de gevangenis van Kandahar honderden Talibanstrijders bevrijd. Was dat een grote overwinning voor de Taliban? De aanval heeft even voor plaatselijk succes gezorgd. De plaatselijke media hebben er veel aandacht aan besteed, waardoor de bevolking vreesde dat de Afghaanse overheid dan toch niet in staat zou zijn om de Talibant te controleren. Maar vier dagen later waren de meeste opstandelingen gedood of weggejaagd uit de regio en dat was vooral het werk van de Afghanen, het leger, de politie en de gouverneur. De actie heeft uiteindelijk in hun voordeel gewerkt. De Hoe verloopt de strijd tegen de Taliban? We hebben de Taliban kunnen marginaliseren en neutraliseren. Op basis van ons inlichtingenwerk wisten we vaak waar ze zaten en wat ze van plan waren. We hebben dit en vorig jaar belangrijke successen geboekt. De Taliban: zijn er nog, maar ze werken minder gestructureerd en gecoördineerd. Ze hebben minder wapens of IED's (Improvised ExplosiveDevice). In tegenstelling tot hebben ze minder logistieke mogelijkheden. Is er wanorde bij de leiding van de Taliban? Ja, we hebben hun leiderschap kunnen neutraliseren. Er zijn nu nieuwe, jonge leiders opgestaan. Zij kunnen veel minder op het vertrouwen van de opstandelingen rekenen, ze hebben niet zo veel aandacht voor de behoeften van de bevolking. De afstand tussen hen en de lokale bevolking is groter geworden, bovendien zijn de Afghanen nu zelf vaak het slachtoffer van de Taliban. De nieuwe leiders zijn veel extremistischer dan de oudere generatie. Ze dwingen de bevolking om met hen samen te werken, in plaats van hen voor zich te winnen. 7

8 De nieuwe Talibanleiders behoren niet meer tot de lokale bevolking. Komen ze uit het buitenland? Dat is moeilijk te beantwoorden. Zelfs een lokalé leider van Tarin Kowt (stadje in Uruzgan, nvdr.), zal waarschijnlijk het land hebben ontvlucht ten tijde van de Russische bezetting of na het Talibanregime. Hij zal opgegroeid zijn in een vluchtelingenkamp in Pakistan of in Iran, en zijn opleiding genoten hebben in een madrassa. Als hij na 28 of 30 jaar terugkomt naar Afghanistan, wordt hij door de bevolking als een vreemdeling aangezien. Wat is de volgende stap in uw beleid? Hier in het zuiden moeten de Afghaanse veiligheidsdiensten en de overheidsfunctionarissen onafhankelijk en degelijk kunnen werken. We doen veel inspanningen om het Afghaanse leger, de politie en de grenspolitie uit te rusten en te trainen. Het is een langzaam proces, je kunt geen leger opbouwen in twee jaar. Maar we zien maand na maand verbetering. Ze nemen steeds vaker de leiding in de planning, in het stellen van prioriteiten en in de uitvoering van hun taken. We zouden graag zien dat de overheid in dezelfde mate vooruitgang maakt, maar dat is niet het geval. Op welke manier ondersteunt u de Afghaanse beleidsmakers? We proberen de leden van de nationale regering in Kaboel duidelijk te maken dat ze naar het zuiden moeten komen. In de Westerse landen trekken de nationale leiders ook het land in om te peilen naar de behoeften van de bevolking. Dat noemen we key leader engagement. We bezoeken een ministerie, en we leggen daar uit wat in het zuiden aan het gebeuren is en we raden hen aan om de regio zelf te bezoeken, zodat ze kunnen zien wat de noden zijn en welke plannen nodig zijn om de situatie te verbeteren. De inwoners van het zuiden moeten merken dat de regering in Kaboel wel degelijk in hen geïnteresseerd is, en dat ze de regering kunnen vertrouwen: Alles heeft met perceptie te ma- ken. De analfabete boeren, die geen radio of internet hebben, kunnen gemakkelijk worden beïnvloed door de Taliban. Daarom moeten ze het gevoel hebben dat ze gehoord worden door de centrale regering. Het is een legitieme regering, verkozen door het volken gesteund door de internationale gemeenschap. Mooie woorden en statements zijn onvoldoende, de overheid moet acties opzetten rond veiligheid, wederopbouw en justitie. Wij zijn hier maar tijdelijk, de Afghaanse leiders zullen het uiteindelijk alleen moeten doen. Hebt u voldoende middelen? ISAF heeft meer middelen gevraagd. De vorige bevelhebber van ISAF heeft vaak gezegd dat we onvoldoende middelen hebben. Is dat een probleem? Neen, we passen onze operaties aan aan de middelen die we hebben. Als we meer soldaten of helikopters zouden hebben, dan zouden we ons operationeel tempo kunnen verhogen en zouden we kunnen werken in de gebieden waar we nu niet aanwezig zijn. Wat kan de Belgische regering doen opdat de publieke opinie de missie in Afghanistan zou steunen? Je moet de bevolking duidelijk maken dat we hier zijn als onderdeel van de NAVO om een overheid te ondersteunen die het gebied in het zuiden moet stabiliseren. Je moet kunnen tonen dat er vooruitgang is voorde lokale bevolking. Dat zal ertoe leiden dat het thuisfront de missie aanvaardt. Is dat het verlies van mensenlevens waard? Jazeker. We moeten verder kijken dan ons eigen land. Als een land en zijn bevolking moet je fier zijn, als je regering een rol wil spelen in een gemeenschappelijke internationale actie. Laat de mensen begrijpen dat in deze tijden ons niet kunnen veroorloven om te doen alsof de Westerse wereld geïsoleerd is. We moeten samenwerken om stabiliteit in de wereld te brengen. De Standaard maakt reportages uit Afghanistan. 8

9 VOC Symposium 2008 Op 12 december 2008 organiseert de Vereniging Officieren Cavalerie haar jaarlijkse symposium. Het thema zal dit jaar zijn: De rol van de cavalerie tijdens Counter Insurgency Operations (COIN) Om dit thema inhoud te geven, probeert ook dit jaar de VOC weer buitenlandse sprekers te krijgen. Concreet gaat het hier om een inleider uit de Verenigde Staten, om het Amerikaanse optreden met tanks in NAJAF (IRAK) toe te lichten. Daarnaast probeert de vereniging een inleider uit Denemarken te verzorgen, om het Deense optreden met Leopard 2A5 tanks in Helmand (Afghanistan) toe te lichten. Eveneens zal het verkenningsoptreden in een COIN omgeving de revue passeren. Locatie Tenue Kosten : KMA : DT : Er zijn voor deelnemers geen kosten verbonden aan deze dag. Tot Slot: Dit jaar heeft de vereniging ervoor gekozen om het symposium op een zelfde datum te plannen als het KILACADMONdiner van de Cadetten Revolver Schiet Vereniging. Daar dit diner ook op de KMA zal plaatsvinden (en deels dezelfde deelnemers zal hebben) hoopt de VOC op een grote opkomst. Gezien het feit dat de VOC in hoge mate afhankelijk is van externe sprekers en de aanvraagprocedures op dit moment nog lopen, zijn wijzigingen op het programma niet uit te sluiten. Aanmelden voor 15 november Het digitaal aanmelden kan via mail aan het volgende adres: vocsymposium@hotmail.com. Er kan ook gebruik gemaakt worden van onderstaande antwoordstrook. Programma (voorlopig) uur : Ontvangst in de Grote zaal van het Kasteel; t/m uur : Lezingen/presentaties van de inleiders (incl. lunch); uur : Borrel in de Grote Zaal. Voor vragen kunt u contact opnemen met maj Remco van Ingen: vocsymposium@hotmail.com. ANTWOORDSTROOK SYMPOSIUM 2008 Dit deel van de pagina inzenden voor 15 november 2008 Naam: Datum: Rang: Handtekening: Adres: Postcode: Woonplaats: Opsturen naar: Maj R. van Ingen, Duivenlaan11-2, 7331 AP Apeldoorn 9

10 De inzet van de Leopard 2A6 in Uruzgan, de Key Enabler voor tactische mobiliteit Door ritm Peter de Bock (Sie S3/Trost GTS OTCMan) Foto s: - Lord Strathcona s Horse (Royal Canadians), - Owi Hulshof, Kenniscentrum Tanks - Wmr 1 Van den Brink, Cavalerieschool Dit artikel is een bewerkte weergave. Het is geschreven voor en reeds gepubliceerd in de INFANTERIE Samen met de rest van het Combined Arms Team (CAT) verplaatste ik begin dit jaar mee naar de Forward Operating Bases (FOB s) Worsley en Khyber om aldaar een aflossing en herbevoorrading te helpen uitvoeren. In een 28 voertuigen grote CAT laat ik als manoeuvreman mijn blik gaan over het terrein en bezie de eventuele mogelijkheden van tanks in dit gebied. Opvallend zijn de dikke qualamuren en vele irrigatiekanalen, die veelal parallel lopen aan de verplaatsingsroutes. Duidelijk kanaliserende hindernissen, denk ik. Voor de tanks zie ik ontplooiingsmogelijkheden in de dasht (dessert), een veel ruiger en soms onherbergzaam terrein dat wel een hogere kans biedt op Improvised Explosive Devices (IED). Als we dezelfde dag nog terug willen komen op kamp Holland, moeten de wissellaadsystemen op Worsley en Khyber snel gelost en opnieuw beladen worden. Gelukkig kunnen we net op tijd voor de deadline Return To Base. Als het CAT aan het einde van de dag is terugverplaatst en weer veilig op Kamp Holland is aangekomen, komt de CAT-commandant naar mij toe en vraagt mij wat ik van de dag had gevonden. Allereerst heb ik hem een welgemeend compliment gegeven dat hij als organieke pelotonscommandant (pc) van een pantserinfanteriepeloton, met zoveel niveau IV middelen en Enablers (toegevoegde middelen uit andere eenheden Battle Group of TF-U) in zijn CAT het geheel als een geoliede machine geleid had. Wel stel ik hem een paar vragen over tactische zaken die mij tijdens de verplaatsing zijn opgevallen. Vragen over bijvoorbeeld de route, het gebruik maken van essentiële (hoger gelegen) terreindelen en de beveiliging middels de mogelijkheid tot afgifte van direct en indirect vuur. Om operationele redenen kan ik hier niet verder over uitweiden. Eén ding is mij duidelijk geworden tanks kunnen hier een groot verschil maken. Doelstelling artikel Sinds jaar en dag wordt het optreden met verbonden wapens door Nederlandse eenheden beoefend. Hierbij Canadese Leopard 1A5 in Afghanistan. Leopards zijn uiterst terreinvaardig en kunnen op plekken komen waar andere voertuigen niet kunnen komen wordt de manoeuvre gevormd door infanterie en cavalerie eenheden. De geschiedenis leert ons echter dat binnen de beschikbare manoeuvrecapaciteit, tanks steeds minder worden ingezet tijdens missies. In de huidige missie in Afghanistan heeft Nederland er voor gekozen om geen tanks met de Battle Group mee uit te zenden. Maar waarom niet? Is men van mening dat de Leopard alleen effectief ingezet kan worden tijdens grootschalige conflicten tegen een reguliere vijand? Is men bang dat de tank te agressief over zal komen op de bevolking? Zal de tank zorgen voor extra nevenschade (Collateral Damage)? Is het niet mogelijk tanks logistiek te ondersteunen? Of weet men gewoonweg onvoldoende wat de tank kan betekenen voor de huidig aanwezige eenheden in het missiegebied en ziet men de toegevoegde waarde van inzet niet in? In dit artikel wil ik voor u inzichtelijk maken wat de Leopard 2A6 kan betekenen binnen opdrachten zoals hierboven beschreven en hoe de inzet van de Leopard 2A6 in Uruzgan een meerwaarde kan vormen als aanvulling op de huidige middelen die al ingezet worden. De rol en inzet van (cavalerie) verkenningseenheden worden hierbij buiten beschouwing gelaten. Belangrijk te vermelden is dat ik in dit artikel niet wil beweren dat de Leopard 2A6, andere middelen die nu al (met succes) worden ingezet zou kunnen of moeten vervangen. Wel zal ik uiteenzetten op welke manieren binnen de huidige wijze van optreden van de Battle Group, de Leopard 2A6 meerwaarde kan hebben. Hierbij maak ik onderscheid in inzet tijdens Normal Framework Operations (NFO) en offensieve operaties. Tevens zal ik voorbeelden gebruiken hoe Deense en 10

11 Canadese troepen optreden met Leopard tanks in andere provincies in Zuid-Afghanistan. Ik zal dit artikel afsluiten door het schetsen van conclusies en aanbevelingen voor wat betreft mogelijke inzet van de Nederlandse Leopard 2A6 in Uruzgan. Canadese Leopard 1A5 in Afghanistan. Leopards zijn uiterst terreinvaardig en kunnen op plekken komen waar andere voertuigen niet kunnen komen Normal Framework Operations Het dagelijkse optreden, veelal Normal Framework Operations of NFO-taken genoemd, valt onder te verdelen in meerdere taken, waarvan ik er een aantal zal bespreken. Basebeveiliging Een van de NFO-taken is de basebeveiliging van de Nederlandse kampen. Gezien de grootte van kamp Holland en het grote aantal eenheden welke daar aanwezig zijn, zie ik geen rol voor tanks in het Base-Defenceplan. Echter, in Deh Rawod op kamp Hadrian of op de White Compound in Chora kunnen tanks een welkome aanvulling zijn in de basebeveiliging. Het grote voordeel om tanks temidden van de Hesco-buitenwallen neer te zetten is dat men daadwerkelijk op de hoogte van deze wal uitstekende waarneming zal hebben op strijders die naderen. Door de hoge bescherming van de bepantsering kunnen de Leopards zonder problemen stand houden zonder extra dekking te hoeven zoeken. Zelfs na meerdere treffers van door de Taliban gebruikte Rocket Propelled Granates (RPG) zal de Leopard nog in staat zijn om in hoog tempo vijand uit te schakelen. Nog een groot voordeel is dat tanks door de hoge mate van bescherming en terreinbegaanbaarheid eenvoudig vuurposities kunnen betrekken buiten de Base Defence Wall, waardoor de commandant in staat is tijdens de verdediging het gevecht buiten zijn base te voeren. Nog belangrijker is de verdediging van de FOB s. Eerder is gebleken dat tactisch optreden vanuit een FOB enorme voordelen heeft voor zowel de Battle Group als de Operational Mentoring and Liaison Teams (OMLT) en Afghan National Army (ANA). FOB Khyber ligt bijvoorbeeld strategisch zeer goed gepositioneerd aan de mond van Baluchivallei. Deze FOB is echter inmiddels ook vaak doelwit geweest van spotteractiviteiten en daadwerkelijk vijandelijk vuur vanaf de direct aangrenzende berg. Wanneer er Leopard tanks gestaan hadden op FOB Khyber of zelfs op de drie kilometer verder liggende FOB Worsley, was het zeer eenvoudig geweest om middels direct vuur de vijandelijke strijders uit te schakelen. De Leopard 2A6 is namelijk ongeëvenaard in haar waarnemings- en vuurleidingssysteem. In dit geval zou het in de toekomst niet meer nodig zijn om een levensgevaarlijke patrouille van ANA of andere eigen troepen deze berg op te sturen. De inzetmogelijkheden van tanks op de FOB s Coyote en Phoenix zijn overigens eveneens legio. Quick Reaction Force Een NFO-taak waarbij de Leopard 2A6 een grote rol kan spelen hangt nauw samen met de basebeveiliging en is de uitvoering van de Quick Reaction Force (QRF). De QRF wordt uiteraard altijd (O)TVOEM-afhankelijk ingezet. Dit houdt onder andere in dat er aan de hand van een snelle analyse wordt bepaald welke uit de ter beschikking staande QRFmiddelen daadwerkelijk met de QRF, de base of vooruitgeschoven positie (bijvoorbeeld FOB) verlaten. Bij een versterkingsopdracht van de basebeveiliging kunnen dus tanks worden ingezet als mobiele Defence Wall. Maar ook als de opdracht van de QRF bijvoorbeeld het ontzetten is van een CAT die tijdens een patrouille door gevechtscontact gebonden is geraakt, kunnen tanks net als mortierstukken, artillerie, gevechtsvliegtuigen en -helikopters van grote betekenis zijn voor de commandant. Zoals alle middelen kennen ook vuur- en luchtsteun hun beperkingen. Indirecte vuursteun (afgegeven door mortierstukken en Panzerhaubitze) blijkt namelijk niet altijd even accuraat (over grote afstanden) en effectief. In het geval van luchtsteun is de beschikbare tijd dat grondeenheden gesteund kunnen worden, vaak gelimiteerd. Zowel vuur- als luchtsteun hebben hun beperkingen door de veiligheidsmarges die in acht moeten worden geno- 11

12 men. Bovendien is de sensor (waarnemer) vrijwel altijd op een andere locatie dan de shooter en is de kans op ontstaan van nevenschade aanzienlijk. Daarentegen is in een tank de sensor to shooter niet verdeeld over meerdere schijven, maar is ingebed in één wapensysteem (de tankschuter is zowel sensor als shooter ). Dit zorgt voor een zeer korte tijdspanne tussen waarnemen, vijandidentificatie en uitschakelen. Bovendien wordt de kans van blue-on-blue hiermee enorm verkleind! De Leopard 2A6 schiet tot een afstand van vier kilometer een Taliban van zijn motorfiets zonder nevenschade te veroorzaken en kent geen Danger Close-beperkingen. De tank beschikt over escalatiedominantie en voortzettingsvermogen ter plaatse van minimaal een dag. Indien de commandant besluit tanks in te zetten, kunnen deze worden ingezet direct onder leiding van de QRF-commandant of als sectie of peloton onder leiding van de organieke (O)Pc. Deze laatste optie biedt veel voordelen omdat de Notice To Move bij een organiek tankpeloton/sectie veel lager kan liggen dan bij de rest van de QRF. Dit komt omdat de tank slechts vier bemanningsleden kent en functiecontroles en het gevechtsgereed maken zeer snel zijn uit te voeren. Bovendien zullen de tanks door een hogere topsnelheid (tot 80 km / uur over de wegen) en een betere wegbegaanbaarheid in het terrein veel eerder ter plaatse kunnen zijn dan een huidige CAT nu. Wel dient opgemerkt te worden dat er in dit specifieke geval wordt uitgegaan van een verplaatsing waarbij niet gesearched wordt daar er geen genie met de tanks mee verplaatst. In sommige situaties is dit een aanvaardbaar risico aangezien tot nu toe bij zowel de Denen als de Canadezen alle bemanningsleden die op IED of antitankmijn zijn gereden er levend zijn uitgekomen. Overigens vereist inzet van tanks op deze wijze wel aansturing door een teamcommandant (niveau IV) die als On Scene Commander op zal moeten treden. In tegenstelling tot een Pc is hij opgeleid en getraind om de gevechten te overzien waarbij het gebonden CAT, de QRF, een tankpeloton of sectie en eventuele lucht- en/of vuursteun bij betrokken zijn. Maar of de tanks nu direct onder de QRF-commandant zullen vallen of niet, zeker is dat de Leopard 2A6 voor alle eenheden On Scene, extra bescherming, doelidentificatie en vuurkracht kan zorgen. Zo kunnen tanks ideaal vanuit een vuurbasis (of overwatch zoals u wilt) de rest van de QRF en het gebonden CAT steunen. Ook kunnen tanks ideaal paden creëren door de Green Zone op de stukken waar de IED-dreiging nihil is. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er te allen tijde een afweging gemaakt dient te worden tussen tactisch voordeel en de eventueel te veroorzaken schade. Infanteristen en ANA uitgestegen of te voet kunnen dan conform de onlangs geschreven gevechtsdril OVG (Optreden in Verstedelijkt Gebied Hoofdstuk 59, VS 2-717/3C) de tank gebruiken als schild om de vijand te naderen. Voordeel voor de tankbemanning is dat de nabijbeveiliging tot 25 meter naast en achter de tank gerealiseerd wordt. Door gebruik te maken van deze verscheidene zojuist beschreven tactische wijzen van optreden kan men middels het gevecht van verbonden wapens de vijand beslissend verslaan. Patrouilles en Vehicle Check Points (VCP s) In het huidige optreden wordt onderscheidt gemaakt tussen korte en lange (sociale) patrouilles. Korte patrouilles worden gehouden in het kader van opdrachten die de Provincional Reconstruction Teams (PRT) moeten uitvoeren, waarbij de patrouillecommandant de NFO-taak force protection (beveiliging) verzorgd. Veelal zal de PRT in bewoonde gebieden praten met lokale autoriteiten en bevolking. Tijdens zulke patrouilles is het uiteraard niet wenselijk tanks mee deze bewoonde gebieden in te nemen. De kans dat de tank te breed is voor sommige smalle straten is groot en de tank zal smalle onverharde wegen beschadigen waardoor eerder opgebouwde goodwill bij de bevolking verloren gaat. Ook komt de Leopard 2A6 te agressief over om mee te nemen op sociale patrouilles. Daarnaast zullen de tanks zodra ze stil staan in bewoond gebied, hordes lokale bevolking aantrekken hetgeen niet wenselijk is. Beter is het om tanks een opstelling in te laten nemen buiten bewoond gebied, zodat eventuele verdachte verplaatsingen van Local Nationals tijdig gemeld kunnen worden aan de commandant die verantwoordelijk is voor de beveiliging. Een andere optie is bijvoorbeeld een sectie tanks in een afwachtingslocatie paraat te laten staan als QRF. Canadese Leopard 1A5 met antitankmijnenploeg in Afghanistan 12

13 Canadese Leopard 1A5 met antitankmijnroller in Afghanistan Lange patrouilles worden uitgevoerd in het kader van de training van ANA-militairen. In beginsel zijn de mogelijkheden voor de inzet van tanks tijdens lange patrouilles hetzelfde als die voor de korte. Echter, buiten de bewoonde gebieden kunnen tanks wel deelnemen aan de patrouilles. Bijvoorbeeld in de dasht kan een sectie tanks gekoppeld worden aan een ANA-patrouille met een Leopard 2A6 voorop en een achter. De tanks kunnen elkaar en de patrouille zo steunen tijdens de verplaatsing. Bij VCP s kunnen tanks zeer goed als blokkade op de weg gebruikt worden, waarbij tegelijkertijd goede waarnemings- en schootsvelden in de diepte te realiseren zijn. Indien de patrouille overnacht in een Rest Over Night (RON), kunnen de uitstekende afzonderlijke warmtebeeld systemen van de tankschutter en tankcommandant van grote toegevoegde waarde zijn voor de 360º beveiliging. Bovendien kunnen andere voertuigen profiteren van de bescherming die de pantsers bieden. Konvooibegeleiding / RIP De Leopard 2A6 is bij uitstek geschikt voor het verzorgen van konvooibegeleiding. Dit omdat de tank eenvoudig met het konvooi mee kan verplaatsen, zowel op de route als er naast. Indien het konvooi gevechtscontact heeft, kan de tank door zijn hoge incasseringsvermogen (denk aan RPG s / IED s) het konvooi afschermen van de vijand. Ook bij geaccidenteerd terrein kunnen tanks de vijand tegemoet rijden en offensieve acties uitvoeren. Bovendien kan de Leopard 2A6 zware (opgeworpen) obstakels, versperringen en hindernissen eenvoudig ruimen. Tevens kan de Leopard 2A6 als schild dienen voor possible Vehicle Born IED s door ernaast te parkeren terwijl het konvooi veilig achterlangs rijdt. Zeker met het oog op de Redeployment van Nederland zullen over de weg tussen Tarin Kowt en Kandahar Air Field (KAF) veel konvooien rijden. Tanks kunnen de veiligheid tijdens deze verplaatsingen enorm vergroten. Zoals aangegeven in de Inleiding wordt er door de IED-dreiging en door het gevecht om de schaarse middelen het begrip verrassing niet altijd maximaal uitgebuit door de Battle Group. Zo worden RIP s naar Worsley en Khyber altijd met daglicht uitgevoerd over vaak dezelfde route die ook op de terugweg bereden wordt. Ideaal zou het zijn om twee secties tanks, eventueel aangevuld met geniecapaciteit indien beschikbaar, hoger gelegen vuurbasisposities (overwatches) in te laten nemen. Deze tanks dienen vanuit deze posities waarneming te krijgen op de essentiële terreindelen vanwaar de vijand zicht kan hebben op de verplaatsingsroute van (de hoofdmacht van) het CAT. Zeker indien de mortiergroep, Gill-schutters, de waarnemer, de Forward Air Controller en infanterie of ANA (ten behoeve van de nabijbeveiliging) zich bij de secties tanks voegen, is er pas echt sprake van gecoördineerd en verrassend optreden van verbonden wapens. Uiteraard blijft er altijd een risico dat er een IED op een waarnemings- of vuurpositie ligt en niet door de genie wordt gevonden / onschadelijk gemaakt. Voordeel voor de Leopard tank is in dit geval dat (net zoals bij de YPR) de bodemdruk van het voertuig op één punt zeer laag is doordat het gewicht van het gehele voertuig wordt verdeeld over het gehele oppervlak van de rupsbanden. De kans dat de Pressure Plate IED met het beruchte blikje bevestigd aan de bovenzijde van de zaagbladen afgaat, is hierdoor veel kleiner dan bij wielvoertuigen. Offensieve operaties Onder dit soort operaties vallen onder andere de Afgrendeling & Opsporings (A&O) operaties ten behoeve van bijvoorbeeld het oprollen van IED-operators. Ook lift-operaties om Medium en High Value Targets van hun bed te tillen en het doorzoeken en zuiveren van terreindelen zoals Green Zones en valleien waarbij Quala s of Interest worden doorzocht, zijn offensieve operaties. Bij A&O- en liftoperaties zal de inzet van de tank doorgaans liggen in de buitenring van de beveiliging. Tevens kan de Leopard 2A6 zoals eerder beschreven ook infanteristen of ANA uitgestegen of te voet naar een vijandelijk object leiden. Indien een infanterieteam delen van een Green Zone gaat zuiveren en / of meerdere quala s gaat doorzoeken, kan men dit uitstekend met behulp van tanks in een vuurbasis uitvoeren middels exact dezelfde doctrine als de Denen hanteren. In het voorjaar van dit jaar voerde een Deens 1 / 2 / 0 team een vijandgerichte gebiedszuivering uit in de provincie Helmand. Zie schets 1. De licht gekleurde delen (N-W) van de Schets zijn de High-Grounds en de donkere delen is de green zone / akkergronden. Vroeg in de ochtend vertrekt het geniepeloton vanaf de FOB voor een route verkenning tot aan de individuele vuurposities waar de tanks zullen komen te staan. Nadat de route veilig gemeld is, vertrekt het tankpeloton (Leopard 2A5) samen met het stafpeloton. Aangekomen op de hoge rand (zie schets 1 omgeving assenkruis ) wordt de pelotonssector verdeeld en wordt de opstelling gereed gemeld. Vervolgens gaan de twee Infanteriepelotons (M113) onder leiding van de teamcommandant voorwaarts. Eerst wordt er link-up gemaakt met het stafpeloton en het tankpeloton. De eerste verplaatsingen van grote groepen mogelijke Taliban worden gemeld 13

14 Talibanstrijders gigantisch is. Sinds de inzet van de Deense Leopard 2A5 is de nevenschade tijdens operaties aanzienlijk afgenomen. door het tankpeloton. De infanteriepelotons zetten hun voertuigen tactisch weg bij het Dismounting Point bij het stafpeloton. Het stafpeloton heeft zowel de opdracht de infanterievoertuigen te beveiligen als de nabijbeveiliging van het tankpeloton te waarborgen. Vervolgens verplaatsen de uitgestegen Infanteriepelotons de Green Zone in (zie blauwe route). Doel is het gebied te zuiveren tot circa 500 meter ten noorden van de rode cirkels (zie schets). Al snel wordt door de tanks vijandelijke concentratie van gewapende Taliban gemeld in omgeving van de rode gestippelde cirkels. De infanteriepelotons richten haastige trap-1 voorbereide opstellingen in. De Taliban opent het vuur met RPG s en KKW-vuur (zie schets 2). Terwijl de infanterie een steunpunt inricht, nemen de tanks de vijandelijke Strongholds onder vuur met hun 120 mm kanon. Door goed te communiceren met de infanterie weet men exact over welke quala men praat. Bovendien kan friendly fire zo worden voorkomen. Doordat de tanks zo hoog staan, kijken zij als het ware vanaf de bovenzijde de quala s in. Enkele Talibanstrijders schieten te hulp. Sommigen van hen proberen in de buurt te komen van de twee meest noordelijke tanks. Zij worden direct door de tanks uitgeschakeld. Anderen verplaatsen zich via smalle, maar dicht begroeide groenstroken een tank vuurt een Cannister 120mm hagel schot in de groene strook. Per direct is er een soort tunnel dwars door de strook (500 meter diep). Het schootsveld is snel effectief geruimd. Als er nu nog iemand probeert over te steken, heeft hij in ieder geval geen dekking meer. zo schrijft Ritm Brood die in Afghanistan de actie nauwlettend heeft gevolgd. Uiteindelijk wordt het gevecht afgebroken en kunnen de Infanteriepelotons terugverplaatsen naar hun voertuigen onder vuurdekking van het tankpeloton. In totaal is er in 20 minuten tijd 21 schoten 120 mm en de nodige coaxmunitie door drie tanks van het tankpeloton verschoten. De aanwezigheid van het tankpeloton als infanterie ondersteuningswapen geeft de Deense (infanterie) teamcommandant de mogelijkheid te manoeuvreren met zijn team. Het tankpeloton is hierom de Key Enabler voor tactische mobiliteit. Net als Canadese commandanten geeft ook de Deense teamcommandant aan dat het psychologische effect van tanks op eigen troepen, bevolking en Aanbevelingen Het indelen van tanks in de BG, kan het optreden van de Battle Group meer verrassing en effectiviteit verschaffen. Wel dient hierbij opgemerkt te worden dat inzet van tanks alleen zin heeft indien logistiek goed ondersteund. De goedkoopste manier om de Leopard in te zetten is om net als de Denen één tankpeloton uit te zenden plus ondersteuning. Dit peloton kan dan optreden vanuit Kamp Holland en kan ingezet worden op de manieren zoals beschreven in dit artikel. Een betere oplossing zou zijn om een geheel eskadron uit te zenden. Dit is echter niet realistisch gezien de onlangs opgestelde Mission Review dat juist voorziet in een reductie van gevechtskracht. Mijn advies zou hierom zijn om een half tankeskadron bestaande uit zeven Leopard 2A6 per vier maanden uit te zenden (rotatie met Battle Group). Dit detachement zal dan uitgezonden worden onder leiding van de eskadronscommandant en opperwachtmeester operatiën en de volgende uitzending onder leiding van de plaatsvervangend eskadronscommandant en de eskadronsopperwachtmeester. Vier tanks kunnen dan ingezet worden vanaf kamp Holland. De (plaatsvervangend) eskadronscommandant zou dan standaard de Battle Group QRF-commandant kunnen zijn, waarbij dus ook leiding wordt gegeven aan een CAT. Uiteraard kunnen deze vier tanks ook optreden vanuit Khyber, Worsley en de White Compound. De andere drie tanks kunnen dan optreden vanuit kamp Hadrian en Coyote en Phoenix met een sectie en 1x reserve tank (immers mocht er een tank defect zijn: een tank is geen tank). Uiteraard dienen deze middelen wel logistiek ondersteund te worden. Dit kan het beste door een dedicated logistieke eenheid de opvoer van reservedelen, brandstof en munitie te laten verzorgen op de bases en FOB s. Extra bergingssteun is niet noodzakelijk omdat Leopards (zeker na modificatie zoals bij de Deense Leopard 2A5) elkaar kunnen bergen en omdat er in verband met de aanwezigheid van de Panzerhaubitze al zowel op kamp Holland als op kamp Hadrian reeds een Leopard Pantser Rups Berger (PRB) aanwezig is. Wel zal de herstelcapaciteit op beide kampen moeten worden uitgebreid met een Leopard torengroep en een onderstelgroep. Uitgaande van vier gevulde eskadrons kunnen zo acht rotaties gevuld worden. 14

15 = Axis of advance. = Axis of withdrawal. = Compounds fired from. = INF C/S (sect) in position. = INF single riflemen. = Contact RPG +SAF RPG + SAF Schets 2 Schets 1 15

16 RHINO VALIANT Door tlnt Marc Peters Van 25 juni tot 08 juni 2008 heb ik, de tweede luitenant Peters, met mijn peloton (3e peloton, Aesk, 11 Tkbat) deelgenomen aan de oefening Rhino Valiant in Güz Altmark. Deze oefening bestond uit verschillende blokken; strategische verplaatsing, niveau III optreden en niveau V optreden. hogere niveaus. Hierbij vervulde het Alfa eskadron de rol van brigadereserve. Door middel van het optreden binnen hogere niveaus werd zowel de enkele man, de enkele tank, het peloton, het eskadron als het bataljon geoefend. Nadat de verschillende opdrachten waren uitgevoerd, werden deze vervolgens uitvoerig, op ieder niveau en ondersteund met videobeelden, geëvalueerd door zorg van de OT-organisatie. Het Alfa eskadron startte op woensdag 25 juni met de strategische verplaatsing naar Duitsland. Eenmaal daar aangekomen werden de voertuigen en bemanningen uitgerust met het Agdus simulatiesysteem (Duitse tegenhanger van het Nederlandse Mobile Combat Training Center (MCTC)). Vervolgens kregen de pelotons enkele dagen de tijd om zelf invulling te geven aan het niveau III optreden. Hierbij werden de pelotons ondersteund door de Opleidings- en Trainingsorganisatie (OT-organisatie) en door Duitse oefenvijand in de vorm van uitgestegen infanterie en voertuigen (Marders, Wiesels en Leopards 2A4). Gedurende het niveau III optreden, hebben de verschillende pelotons uitvoering gegeven aan de verschillende BGT n en gevechtsdrills. Aansluitend werden de pelotons getest middels een niveau IIIB meting, ofwel een test tank peloton (TTP). Voor het peloton was dit natuurlijk een belangrijk moment aangezien deze test een objectief beeld geeft over hoe je er met je peloton voorstaat. Als nieuwe pelotonscommandant met daarnaast nog twee nieuwe tankcommandanten wil je daarbij natuurlijk niet onderdoen van de andere (meer ervaren) pelotons. Door zorg van de aan ons peloton toegevoegde OT er en een gedreven en ook ervaren OPC heeft ons peloton een steile leercurve bereikt en konden wij het verschil in niveau ten opzichte van de andere pelotons dan ook beperken. Hoewel de oefening voornamelijk bestemd was voor de eenheden die deel uitmaken Task Force Uruzgan (TFU), werd binnen het niveau V deel het tankoptreden ruimschoots geïntegreerd in de verschillende operaties. Zo werden er binnen de bataljonstaakgroep verschillende teams geformeerd waarbij infanterie, cavalerie en soms ook genie en artilleriewaarnemers met elkaar samenwerkten bij het uitvoeren van verschillende missies. Door deze wijze van optreden, konden de verschillende eenheden van de TFU kennis maken met elkaar. Daarnaast konden wij als tankers laten zien hoe nuttig en handig het kan zijn om over tanks te beschikken binnen allerlei soorten operaties. Zowel mijn peloton als het Alfa eskadron in zijn geheel kan terug kijken op een geslaagde oefening waarbij het nut van tanks wederom eens is bewezen. Aansluitend aan het niveau III gedeelte, gingen de pelotons vervolgens een rol vervullen binnen het optreden van de 16

17 195 jaar BOREEL... Reünie in t Harde Door de Regimentsmajoor Foto s: Dennis Boom Op vrijdag 29 augustus 2008 was de LTK kazerne in t Harde donkerblauw gekleurd wegens een reünie die het 4e Regiment, Huzaren van Boreel, daar ter gelegenheid van de 195e verjaardag heeft gehouden. Hieronder een beschrijving van deze fraaie dag. Na maanden van voorbereidingen en vergaderingen in Amersfoort en in t Harde, zowel op de kazerne boven (LBO) bij de staf van 103 Istarbataljon als op de locatie beneden (LTK), de plaats waar het allemaal moest plaatsvinden, was het dan eindelijk zover. In de bewolkte ochtend kwamen drommen verkenners aan op station t Harde. Veteranen, zowel uit de Indië-periode als veteranen uit al die perioden daarna en actief dienende verkenners werden gezamenlijk met de pendeldienst naar de reünielocatie gebracht. In de loodsen kon men elkaar ontmoeten aan de hand van de jaargangenborden. Bij de ontvangst werden inschrijfformulieren ingevuld om de onlangs opgerichte Vereniging Huzaren van Boreel met categoraal onderliggende afdelingen vol verve van start te laten gaan. Registratie van verkenners binnen een Regiment dat zoveel lichtingen bestrijkt en een 200e verjaardag in het verschiet bleek ook deze dag weer van niet te onderschatten belang. Mede daardoor werd de openingstoespraak door de Regimentscommandant, lkol Harold de Jong, iets later uitgesproken dan in het programmaboekje was aangekondigd. Aansluitend is het gehele gezelschap verplaatst naar de voertuigplaat, waar een herdenking voor de Gevallenen der Cavalerie en Regimentsgenoten in t bijzonder werd gehouden. Een groot doek, waarop een reflectie van het monument uit Amersfoort te zien was, vormde de achtergrond van deze stijlvolle, prachtige herdenking. In aanwezigheid van de wapenoudste, de lgen Van Diepenbrugge, werd het Standaard binnengebracht door de Standaardwacht. Nadat de Nederlandse vlag half stok was gegaan, werden er kransen gelegd, namens het Regiment door de Regimentscommandant en namens de Veteranen door de voorzitter van de Vereniging Huzaren van Boreel, de lkol b.d. Johan. Vervolgens speelde het Fanfare Korps KL der Bereden Wapens prachtige koraalmuziek, waarmee de herdenking in de juiste sfeer werd beleefd. Na de herdenking stond het vervolg van de reünie in het teken van korte demonstraties en een static show door grondgebonden verkenners in combinatie met een display van diverse voertuigen uit het cavaleriemuseum, een onmiskenbare all-in rijstmaaltijd en natuurlijk het belangrijkste van deze(en iedere)reünie: gezelligheid en kameraadschap. Tot slot is vermeldenswaardig dat de Regimentscommandant, die tevens bataljonscommandant is, aan de wapenoudste een commanders coin heeft overhandigd en daarmee de lgen Van Diepenbrugge op zijn laatste werkdag als actief dienend militair zeer terecht in het (gelijktijdig doorgebroken) zonnetje plaatste. Het Regiment hoopt over 5 jaar een volgende reünie te vieren. 17

18 Bult Francis 2008 Door lkol Anthony Leuvering, C-42 Tankbataljon RHPO Maandagavond 25 augustus was het eindelijk zover: de loting voor de Bult Francis 2008, de jaarlijkse schietvaardigheidswedstrijd voor tankpelotons. Sinds 1956 nagenoeg ononderbroken georganiseerd en alleen daarom al met recht een traditie te noemen. Op de bewuste avond togen wij met een tiental bataljonsgenoten naar de NATO-zaal van WB 6 op de legerplaats Hohne. Buiten het gebouw ontmoetten we onze kameraden van 11 Tankbataljon RHvS en ik kan niet anders zeggen dat de sfeer buitengemeen geanimeerd was. We zetten daar nog enige momenten onze kout voort, omdat we nog niet naar binnen mochten vanwege de in gang zijnde rehearsal. Onze verwachtingen waren, zoals u zich dat kunt voorstellen, hoog gespannen. Des te groter was de deceptie toen we eenmaal naar binnen mochten. Vorig jaar nog werden we ruimhartig ontvangen met de befaamde natte cake van bakkerij t Stoepje uit Spakenburg. U kent die bakker vast wel van de markt. Nu trakteerde Commandant Schietserie ons op een melange van geroosterde eikeltjes en beukennootjes, begeleid door een in bedenkelijk petit-four-achtig formaat versneden stukje overbekende Apfelkuchen. Nu zijn wij er allen zeer wel van bewust dat s Rijks financiën met betrekking tot de landsverdediging de laatste jaren in zwaar weer verkeert, maar dat de financiële malaise inmiddels ook de hogere niveau s binnen onze organisatie heeft bereikt, geeft te denken. Zou de wedstrijd op het laatste moment wellicht nog worden afgelast? Dat leek ons schier onmogelijk; er wordt immers (nog) geen Nederlandse 120 mm munitie in Uruzgan verschoten. Daar hoeft voorlopig dus nog niet op bezuinigd te worden. De introductie van het wedstrijdprogramma en de loting verliepen verder overigens in volstrekte harmonie. 11 Tkbat bracht dit jaar drie pelotons in stelling, ons bataljon kwam helaas niet verder dan twee. We wilden wel met meer pelotons deelnemen, maar het zat er gewoonweg niet in (het bataljon is trouwens 100% met personeel gevuld en de materiële inzetbaarheid loopt op naar de 90%). Het is bij u bekend, beste lezer, dat beide tankbataljons ruimhartig, met vooral personele middelen, aan de OEF- én ISAF-operaties bijdragen en hebben bijgedragen. 42 Tkbat doet dit overigens ononderbroken vanaf 2003! (Niet één commandant van de zeven infanteriebataljons vertelt mij dit na) Een personeel deel van de uiteindelijk twee deelnemende pelotons is op de maandag ná de Schiet- en Oefenperiode Bergen III zelfs nog naar Grafenwöhr afgereisd om bij de ISAF-eindoefening van de Staf/Stafsquadron Regional Command South aansluiting te zoeken. Deze wapenbroeders worden in oktober in Kandahar ontplooid en verwelkomen we volgend jaar mei weer in Havelte. Maar goed, nu de tweedaagse veldtocht die tot de apotheose op donderdag moest leiden. Ik heb geen idee hoe collega Fievéz dit verder bij 11 Tkbat heeft georganiseerd. Het zal ongetwijfeld niet al te verschillend van onze wijze zijn geweest. Over wat je wel en niet op de schietbanen kan en mag, zijn de voorschriften duidelijk en de wedstrijd wordt uiteindelijk conform een bestaande oefening geschoten. U ziet op de foto met resultaten dan ook dat de diverse resultaten niet al te ver uit elkaar liggen. Het Nederlandse tankschieten bevindt zich nog altijd op een hoog niveau. De collatie van het dinsdag-programma was veelbelovend. Zowel het oudste peloton onder leiding van eerste luitenant Timo Smaardijk, als het jongste peloton onder leiding van luitenant Alle Runhart behaalden goede resultaten. Woensdag lag dat op Baan 9 toch iets genuanceerder. De bataljonsschietinstructeur had kosten noch moeite gespaard om op basis van bestaande schietoefeningen een pittig scenario te compileren. Luitenant Smaardijk schitterde volop. Over de radio hoor je een ervaren en zelfverzekerde pc die weet waar hij het over heeft. Waar ik bij de diverse diners en overige sociale activiteiten de officieren en onderofficieren enthousiasmeer vooral onderhoudend te zijn en zeker geen pijnlijke stiltes te laten vallen, ben ik voor wat betreft de radio-telefonieprocedures als het welbekende Zeeuws meisje (u weet wel, die jonge vrouw met die gouden zonnecollectoren op haar slapen): geen woord te veel, hoor! Om naar Timo terug te keren: zeer korte, krachtige en vooral duidelijke bevelvoering, als zalf voor de buis van Eustachius. Luitenant Runhart moest deze dag in Smaardijk zijn meerdere erkennen. De schietoefening zorgde voor hem en zijn mannen duidelijk voor een moment van beperkte vreugde. Later zouden collegae dat weten te vertalen als een slechte generale is. Ik zat op de toren van Baan 9 toen dat gebeurde en deelde die teleurstelling van de jonge pc en het overige om mij heen geschaarde personeel. Je laat dat echter niet merken en verdwijnt vervolgens breed lachend van de toren met de opmerking: komt morgen vast goed. Je weet immers dat naar jou gekeken wordt en jouw stemming kan overslaan op het personeel als je niet oppast. Tja, de 18

19 Britten hebben zo n uitdrukking die in deze veelzeggend is, namelijk: Running officers in front of the troops cause panic. De dag zelf was zoals wij allen hem kennen. Ook al werden onze nationale kleuren achter die immense zwerfkei links van de toren slechts geflankeerd door de vlaggen van beide tankbataljons, in plaats van de vijf (en tijdelijk zes) die we paraat hebben gehad; de sfeer en drukte was er niet minder om! Was het voorheen een jaarlijks fysiek treffen van én een competitie tussen de tankbataljons (en natuurlijk ook de tankers van de verkenningsbataljons), nu is het dat zeker ook tussen én binnen de eskadrons. Dat is goed, laat de ec n en pc n elkaar maar scherp houden. Alleen wij ouderen kijken met weemoed en gevoelens van nostalgie om (weet je nog ), de jongeren weten echter niet beter. Donkere wolken dreigden s middags nog roet in het eten te gooien tijdens de runs van de laatste twee pelotons van beide bataljons. Gelukkig bleef het bij dreigen, zodat onze Wapenoudste, luitenant-generaal J.A. van Diepenbrugge, vóór het tijdstip einde schieten de beker kon uitreiken aan, jawel: luitenant Alle Runhart, de Benjamin van het bataljon. Volle bak en voor de zestien doelen slechts zeventien granaten gebruikt. Vanzelfsprekend startten de wetenschappers onder ons (dun gezaaid overigens) hun analyse en beschouwing over hoe dit wel niet had kunnen gebeuren. Was het de jeugdige onbevangenheid? Wellicht de underdog -positie als jongste peloton? Of nog niet ervaren en eigenwijs genoeg om vooral eigen handigheidjes er op na te houden in plaats van schieten conform de basis gevechtstechniek? Als je gewonnen hebt, is dat allemaal van minder belang, dus Alle: gefeliciteerd! Zorg er trouwens wel voor dat jouw laarzen goed dichtgeknoopt blijven en dat je niet een eendagsvlinder wordt. En Timo: vette pech, maar voor mij blijf je een kei van een officier en een voorbeeld voor veel rangsgenoten. Je had de beïnvloedbare variabelen in de hand, jouw peloton presteerde uitstekend, maar waarschijnlijk hebben de imponderabilia toegeslagen. En voor het bataljon en het regiment? Geluk volgt na inzet is ons credo, en we weten dat zonder geluk niemand wel vaart. Maar majoor Theo van de Krol bracht het de andere dag op een meer vattende wijze: victorie volgt na volharding en terecht: vijf keer op rij inmiddels. 19

20 Uitzending naar Korea (10 juni juni 1953) Gevechten om de bataljons-outpost Nudae Door lkol b.d. der cavalerie P.H Hoevenaars De reden waarom ik dit gevechtsverslag schrijf is ingegeven door: het verzoek van de redactie aan (oud)veteranen voor kopij betreffende hun ervaringen; negentien cavalerieofficieren een jaar vrijwillig dienden in Korea; de ervaring weliswaar meer dan een halve eeuw geleden is, maar bijzonder is omdat het een van de laatste keren is geweest dat door een onderdeel van onze krijgsmacht een gevecht van enige omvang is geleverd met een symmetrische vijandelijke eenheid. De opdracht van het Nederlands Detachement Verenigde Naties (NDVN) was: inzet voor vrede door middel van een vechtmissie een agressor te vernietigen. De eenheid heeft altijd haar opdracht als dusdanig gezien en uitgevoerd vanaf 26 oktober 1950 tot de wapenstilstand in juli Door de vanzelfsprekendheid was dat nauwelijks een onderwerp van gesprek in het bataljon. De ervaring die ik hier met u deel gaat over de periode dat ik als pelotonscommandant met mijn peloton een vooruitgeschoven outpost, genaamd Nudae-hill, in de frontlinie bezette. Eén van de drie opschriften (gevechten) welke zijn aangebracht op de vlag van het NDVN, Nudae 1953, herinnert aan deze gevechten. Het (NL) bataljon verplaatste op 28 januari 1953, na een periode in de lijn te zijn geweest en weer een reservetaak te hebben volbracht, naar de main line of resistance (MLR), de frontlijnstellingen van ons regiment c.q. divisie. Het bataljonsvak was een lijn van steunpunten lopende in noord-zuidelijke richting op heuveltoppen van ongeveer 120 meter hoogte (zie afbeelding 2). Hierop waren loopgraven en wapenopstellingen gegraven (zie afbeelding 3), die bezet waren door een (tirailleur)peloton c.q. een compagnie minus. De bataljonscommandopost en de ondersteuningscompagnie waren in de dalen twee á drie km daarachter gelegerd. Voor deze hoofdverdedigingslijn lag een vallei met verlaten, nat en soms wat moerassige kleine landbouw/rijstbouwgrond die op 1 á 2 km voor de lijn doorsneden werd door een vrijwel parallel aan de MLR lopende rivier. De rivier was, afhankelijk van de neerslag van de voorafgaande 24 uur, doorwaadbaar (het waterniveau reageerde zeer snel en heftig). De Chinese stellingen bevonden zich weer op gelijksoortige heuveltoppen op ongeveer 0,5 tot 1 km aan de overkant van de rivier. Op anderhalve km voor de MLR-steunpunten was op een heuvel de zogenaamde bataljons-outpost Nudae bezet door een peloton. Nudae werd aanvankelijk bezet door een peloton van de A-compagnie o.l.v. tlnt Rombouts en daarna door het 1e pel van de B-compagnie onder mijn commando. Ter beheersing van het niemandsland en ter beveiliging c.q. waarschuwing tegen vijandelijke verkenningen van onze stellingen, de ligging van onze mijnenvelden/versperringen of andere acties, werden vanuit de compagnieën bij duisternis vrijwel elke nacht verkenningspatrouilles gelopen en luisterposten of hinderlagen betrokken. Overdag kwam er matig en onregelmatig vijandelijk storend artillerie- en mortiervuur op onze stellingen. Volgens de normale procedure zou het bataljon begin maart rouleren met een ander bataljon en voor een korte periode in reserve en De Amerikaanse regimentscommandant col Brooks inspecteert de stellingen en bestudeert de Chinese posities vanuit Nudae-hill. Rechts tlnt Piet Hoevenaars. Tlnt Piet Hoevenaars Situatie in Korea Het NDVN vormde gedurende de gehele Korea-periode, in commandolijn, organisatie en uitrusting het 4e (infanterie) bataljon van het 38e Regiment van de Amerikaanse 2e (Indianhead) Divisie. 20

ISAF III Deployment Task Force

ISAF III Deployment Task Force ISAF III Deployment Task Force C-DTF Kolonel Henk Morsink 1 Deployment Task Force Mission Statement Taken Eenheden en Middelen Planning Voorbereiding 2 Mission Statement Schep als Deployment Task Force

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper.

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper. Taskforce Viper Een peloton van Taskforce Viper nadert het dorp Surkh Murgab in de Chora-vallei, op slechts 15 kilometer van Kamp Holland in Uruzgan. Doel: het in kaart brengen van de tegenstand in het

Nadere informatie

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 29 februari 2008 Ons kenmerk D/2008003878

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen

Nadere informatie

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III.

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III. Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 20 januari 2009 Ons kenmerk Onderwerp

Nadere informatie

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees Taskforce 55 6 juli 2009, 20.45 uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees C-130 Herculestransportvliegtuig. Pas laat openen ze hun parachutes en zweven boven Kajaki (provincie Helmand)

Nadere informatie

Police Advisory Group (PAG) op pad

Police Advisory Group (PAG) op pad Maandag 07 januari 2013 Door onrust in een deel van ons werkgebied waren we het afgelopen weekend beperkt in de mogelijkheden om naar buiten te gaan (of het kamp te verlaten). Vandaag staat een bezoek

Nadere informatie

BS2009023484 Kamervragen over het uitdelen van korans in Afghanistan. Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de volgende vragen:

BS2009023484 Kamervragen over het uitdelen van korans in Afghanistan. Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de volgende vragen: Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 8 januari 2010 Ons kenmerk Onderwerp

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Om het thuisfront goed te informeren, heb ik regelmatig

Om het thuisfront goed te informeren, heb ik regelmatig door Gertjan van der Ree Mij is gevraagd een stukje te schrijven over de ervaringen van het A- pel, 1 ste bt, 11 AfdRA tijdens onze uitzending naar Afghanistan. Wij vielen onder BG5 en zijn vanaf dec.

Nadere informatie

Voorbereidingen voor de beëdiging op het Binnenhof

Voorbereidingen voor de beëdiging op het Binnenhof 69ste jaargang, nummer 4, 2008 MEDEDELINGEN Vereniging Officieren Cavalerie Voorbereidingen voor de beëdiging op het Binnenhof Inhoudsopgave VOC Opgericht 25 juli 1934 69 ste jaargang, nummer 4, december

Nadere informatie

Bouwen op Baghlan, Uruzgan en Kunduz: opties voor een Nederlandse bijdrage aan de NAVO-trainingsmissie Resolute Support in Afghanistan

Bouwen op Baghlan, Uruzgan en Kunduz: opties voor een Nederlandse bijdrage aan de NAVO-trainingsmissie Resolute Support in Afghanistan #30 JUNI 2014 Bouwen op Baghlan, Uruzgan en Kunduz: opties voor een Nederlandse bijdrage aan de NAVO-trainingsmissie Resolute Support in Afghanistan De huidige situatie in Irak maakt nog eens duidelijk

Nadere informatie

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 27 925 Bestrijding internationaal terrorisme Nr. 593 Herdruk 1 Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal aanvullende vragen voorgelegd

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Afghanistan docentenhandleiding

Afghanistan docentenhandleiding Afghanistan docentenhandleiding Docentenhandleiding Inhoud De situatie in Afghanistan wordt in het nieuws ondergesneeuwd door andere conflicten. Toch gaat daar de strijd voort. Bijna elke week zijn er

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum 1 oktober 2014 Betreft Inzet van tolken bij Defensie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum 1 oktober 2014 Betreft Inzet van tolken bij Defensie > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam

Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2637 Advies Luchtaanvallen IS(IS) Datum 24 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Comprehensive Approach: de praktijk

Comprehensive Approach: de praktijk SWILLENS Comprehensive Approach: de praktijk Het is lastig om je een beeld te vormen van operaties in Uruzgan, zeker vanuit Nederland. Anderzijds is er al veel gezegd en geschreven over counter-insurgency,

Nadere informatie

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 15 oktober

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 27 925 Bestrijding internationaal terrorisme Nr. 314 VERSLAG VAN EEN WERKBEZOEK AAN AFGHANISTAN Vastgesteld 10 juni 2008 Inleiding Een delegatie

Nadere informatie

Monitor Steun en Draagvlak

Monitor Steun en Draagvlak Bezoekadres: Alexanderkazerne Van Alkemadelaan 357 Postadres: MPC 58 A Postbus 90701 2509 LS Den Haag Nederland Monitor Steun en Draagvlak Steller: Drs. A.J.V.M. Vos Februari 2008 Rapportnummer GW-08-022A

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Den Haag voor vrede en recht in Afghanistan

Den Haag voor vrede en recht in Afghanistan Den Haag voor vrede en recht in Afghanistan Den Haag is uniek in de wereld vanwege haar positie als internationale stad van vrede en recht. Den Haag is Legal Capital of the World. De derde VN-stad na New

Nadere informatie

uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties. Berckmoes-Duindam, Tweede Kamer.

uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties. Berckmoes-Duindam, Tweede Kamer. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, tijdens de uitreiking Herinneringsmedaille Vredesoperaties op 12 oktober 2012 te Apeldoorn. Let op. Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag S Reactie op verzoek 08-DEF-B-183

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag S Reactie op verzoek 08-DEF-B-183 Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 1 december 2008 Ons kenmerk Onderwerp

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

De toekomst van de Cavalerie. Contact maken in Kabul. Bult Francis Cup. Een cavalerist in Noorwegen. Van SROC tot CTU. In deze uitgave o.a.

De toekomst van de Cavalerie. Contact maken in Kabul. Bult Francis Cup. Een cavalerist in Noorwegen. Van SROC tot CTU. In deze uitgave o.a. In deze uitgave o.a.: De toekomst van de Cavalerie Contact maken in Kabul Bult Francis Cup Een cavalerist in Noorwegen Jaargang 71 - uitgave 325 nummer 4-2010 Van SROC tot CTU Cavalerie officiersdassen

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen. Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Henk Kamp - Minister van Defensie 4 mei 2006

Henk Kamp - Minister van Defensie 4 mei 2006 Henk Kamp - Minister van Defensie 4 mei 2006 Dames en heren, Morgen is het 61 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Hoewel de bevrijding van Nederlands-Indië nog enkele maanden op zich liet wachten,

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers Koninklijke webcare Door: Michael Elbers Op 28 januari 2013 om 14 uur werd ik gevraagd om een plan te schrijven voor de inzet van sociale media tijdens Koninginnedag. Toen ik na dat gesprek weer terug

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht 4S Koninklijke Luchtmacht COVM vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Datum 26juli208 Ministerie van Defensie Defensie Helikopter Commando Vliegbasis Gilze-Rijen persbericht wwwiuchtmacht.ni Contactpersoon Sectie

Nadere informatie

Kamervragen over de psychische gevolgen van uitzending naar Uruzgan ( )

Kamervragen over de psychische gevolgen van uitzending naar Uruzgan ( ) Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 20 maart 2008 Ons kenmerk D/2008005159

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels 360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Resultaten Bewonersenquête De Gravin Utrecht Zijn de WKO-problemen verholpen? Kunt u afrekenen met Mitros Warmte BV?

Resultaten Bewonersenquête De Gravin Utrecht Zijn de WKO-problemen verholpen? Kunt u afrekenen met Mitros Warmte BV? Resultaten Bewonersenquête De Gravin Utrecht Zijn de WKO-problemen verholpen? Kunt u afrekenen met Mitros Warmte BV? Aanleiding Veel bewoners van De Gravin Utrecht hebben problemen ervaren met de WKO-

Nadere informatie

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de

Nadere informatie

Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301

Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 > Retouradres Postbus 2030 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 47 25 DP Den Haag Postbus 2030 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Koninklijk Besluit Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden. Prinses van Oranje Nassau, enz., enz, enz.

Koninklijk Besluit Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden. Prinses van Oranje Nassau, enz., enz, enz. Dapperheidsonder Zestien militairen, waaronder acht van het Korps Commandotroepen, hebben 7 oktober 2009 een dapperheidonderscheiding ontvangen vanwege uitzonderlijke prestaties onder extreme en gevaarlijke

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 1987

Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 1987 Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 1987 Wet van 3 december 1987, Stb. 635, houdende regels betreffende de inlichtingen- en veiligheidsdiensten Zoals deze is gewijzigd bij de wetten van 02-12-1993(Stb.759)

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment Ref :strategic-vision-belgian-defense-nl.pdf Oktober 2018 De VOORGANGERS 1952 Het Para Commando Regiment 1952 Het Para Commando Regiment Zwarte draak Rode draak Luluabourg 1970 Detmold 1970 Technische

Nadere informatie

Samenvatting toespraak 2 november Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen,

Samenvatting toespraak 2 november Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Samenvatting toespraak 2 november 2017 Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 56 ste reünie van harte welkom. Een speciaal woord

Nadere informatie

Huiselijk geweld tussen zussen

Huiselijk geweld tussen zussen Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding

Nadere informatie

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis

Landing Westkapelle 1 november 1944 Locatie: op de zeedijk bij het museum Het Polderhuis Landing Westkapelle 1 november 1944 Landing van een zgn. LCT (Landing Craft Tank) van de Royal Marines (GB) op het strand van Westkapelle. Op de dijk is de kapotte dijkmolen Prins Hendrik te zien. Datum

Nadere informatie

Hierbij gaan voor de delegaties de conclusies die de Europese Raad op bovengenoemde bijeenkomst heeft aangenomen.

Hierbij gaan voor de delegaties de conclusies die de Europese Raad op bovengenoemde bijeenkomst heeft aangenomen. Europese Raad Brussel, 14 december 2017 (OR. en) EUCO 19/1/17 REV 1 CO EUR 24 CONCL 7 BEGELEIDENDE NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties Betreft: Bijeenkomst van de Europese

Nadere informatie

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab Ctylab zoekt aanjager(s) Je hebt misschien al eens van ons gehoord. Een online platform voor klein nieuws en frisse ideeën uit je eigen omgeving. Nu doen we dat nog op Facebook met een kleine groep. Maar

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Financieel jaarverslag. Vereniging Officieren Cavalerie. 4 april 2015

Financieel jaarverslag. Vereniging Officieren Cavalerie. 4 april 2015 Financieel jaarverslag Vereniging Officieren Cavalerie 2014 4 april 2015 1 Geachte leden van de Vereniging Officieren Cavalerie, Hierbij het financiële jaarverslag Vereniging Officieren Cavalerie, ter

Nadere informatie

BESJALACH (Toen Hij zond) Sjemot 13:17-17:16

BESJALACH (Toen Hij zond) Sjemot 13:17-17:16 BESJALACH (Toen Hij zond) Sjemot 13:17-17:16 De Parasja begrijpen Sjemot (Exodus) 13:17-17:16 We zullen leren hoe we 1) Het hoofdthema (onderwerp) van een Parasja (wekelijkse Torah-lezing) kunnen begrijpen.

Nadere informatie

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (13 0000 Feb 19 2400 Feb 2014)

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (13 0000 Feb 19 2400 Feb 2014) DEFENSIE DG COM Woordvoerders Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (13 0000 Feb 19 2400 Feb 2014) 1. Afghanistan a. ISAF (1) ISAF, de International Security and Assistance Force, opereert

Nadere informatie

Mentoring in Noord-Afghanistan

Mentoring in Noord-Afghanistan Operaties Opérations Mentoring in Noord-Afghanistan 13 johan de laere Kolonel Stafbrevethouder Johan De Laere is thans Chef van de Divisie Plans bij ACOS Operaties en Training en volgt in die functie alle

Nadere informatie

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten

Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 17 oktober

Nadere informatie

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen?

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen? Samenvatting Aanleiding en onderzoeksvragen ICT en elektriciteit spelen een steeds grotere rol bij het dagelijks functioneren van de maatschappij. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie (hierna: Ministerie

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel?

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je

Nadere informatie

Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2

Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2 Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2 Visrestaurant De Viskêête Tijdsperiode: 2006 tot heden Locatie: Havendijk 36, 4401 NS Yerseke Website: www.pietvanoost.nl Competenties: Stressbestendigheid,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot,

Daags nadat Momgomery's troepen over de Rijn waren, stak Church.1i de rivier over in een Amerikaanse stormboot, 23g2.. passeerden vanmiddag veel bommenwerpers en jagers in oostelijke richting. Vanavond naar Simonse geweest. Toen ik terug naar huis ging en nog maar juist de poort uit was, hoorde ik opeens iets, alsof

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

Het verhaal van William Booth

Het verhaal van William Booth Lesmateriaal bij Het verhaal van William Booth Inhoudsopgave Geroepen om te dienen woordzoeker 3 Graaf in het verhaal! 4 Graaf dieper 5 Gods weg doolhof 6 Nieuw leven interview 7 Het Leger des Heils verspreid

Nadere informatie

Beoordeling. h2>klacht

Beoordeling. h2>klacht Rapport 2 h2>klacht Verzoeker klaagt er in vervolg op zijn bij de Nationale ombudsman op 5 februari 2008 ingediende klacht over dat het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) Rotterdam in het

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

In deze Mastertraining gaan we dieper in op de opgeslagen doelgroep.

In deze Mastertraining gaan we dieper in op de opgeslagen doelgroep. Hi ondernemer, Welkom bij je eenmalige Mastertraining! In deze mail laten wij jou weten wat de laatste ontwikkelingen zijn in Facebookland. Elke maandag versturen wij een Masterplan mail naar onze zilver

Nadere informatie

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (26 00u00 juni 02 24u00 juli 2014)

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (26 00u00 juni 02 24u00 juli 2014) DEFENSIE DG COM Woordvoerders 1. Afghanistan Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (26 00u00 juni 02 24u00 juli 2014) a. ISAF (1) ISAF, de International Security and Assistance Force, opereert

Nadere informatie

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser,

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser, > Retouradres 2500ES 's-gravenhage Ministerie van Defensie Plein 4 Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Ministerie van Buitenlandse Zaken Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 2500 EB Den

Nadere informatie

Openingstoespraak van staatssecretaris De Vries voor de CDAbijeenkomst Ontwikkelingssamenwerking en 3D te Breda, 3 oktober 2008

Openingstoespraak van staatssecretaris De Vries voor de CDAbijeenkomst Ontwikkelingssamenwerking en 3D te Breda, 3 oktober 2008 Openingstoespraak van staatssecretaris De Vries voor de CDAbijeenkomst Ontwikkelingssamenwerking en 3D te Breda, 3 oktober 2008 Dames en heren, Goed hier te kunnen zijn. Nu bijna een jaar actief als staatssecretaris

Nadere informatie

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.

Nadere informatie

Pesten. www.ksktongeren.be. KSK Tongeren Op het Klein Veldje 1, B-3700 Tongeren Tel.: 012/23.82.22 Email: Info@KskTongeren.be

Pesten. www.ksktongeren.be. KSK Tongeren Op het Klein Veldje 1, B-3700 Tongeren Tel.: 012/23.82.22 Email: Info@KskTongeren.be Pesten www.ksktongeren.be KSK Tongeren Op het Klein Veldje 1, B-3700 Tongeren Tel.: 012/23.82.22 Email: Info@KskTongeren.be INHOUDSTAFEL 1 PESTEN OP DE (VOETBAL)CLUB... 3 1.1 De trainer... 3 1.2 De verenigingen...

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

De rollen van het officiersschap

De rollen van het officiersschap SYMPOSIUM De rollen van het officiersschap KMA BREDA 24 SEPTEMBER 2012 2 Woord vooraf In het kader van competentie ontwikkeling in het toekomstig functioneren als subalterne officier binnen de Nederlandse

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Hulp aan het thuisfront Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (03 00u00 juli 09 24u00 juli 2014)

Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (03 00u00 juli 09 24u00 juli 2014) DEFENSIE DG COM Woordvoerders 1. Afghanistan Wekelijks overzicht van de buitenlandse operaties (03 00u00 juli 09 24u00 juli 2014) a. ISAF (1) ISAF, de International Security and Assistance Force, opereert

Nadere informatie

Uitkomsten Enquête mei 2015

Uitkomsten Enquête mei 2015 Uitkomsten Enquête mei 2015 Inhoud Conclusies 1 Inleiding 2 Antwoorden op de vragen 3 Wat is je geslacht? 3 Wat is je leeftijd? 3 Wat beschrijft jouw (werk) situatie het beste? 4 Hoe vaak lees je de nieuwsbrief?

Nadere informatie