DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 12de editie. Inleiding Methodologie Definities... 6

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 12de editie. Inleiding Methodologie Definities... 6"

Transcriptie

1 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 12de editie Inhoud Inleiding... 2 Methodologie... 4 Definities... 6 Overzicht van de nationale uitgaven voor gezondheidszorg De geaggregeerde cijfers Uitgaven volgens financieringsbron Uitgaven volgens zorgsector Samenvatting... 21

2 Pagina 2 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Inleiding De Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO) publiceert jaarlijks een up-to-date verzameling van statistieken en indicatoren die betrekking hebben op de gezondheidszorgsystemen in de OESO-landen 1. De meest recente editie van deze publicatie geeft aan dat de uitgaven als deel van het bbp nagenoeg stabiel zijn gebleven tijdens de jaren 2013 en 2014, aangezien de groei van de gezondheidsuitgaven van de OESO-landen in die periode in lijn lagen met de algemene economische groei. In 2014 wijdden de OESO-landen gemiddeld 9 % van het bbp aan gezondheidszorg, terwijl het gemiddelde aandeel in Europa 9,3 % bedroeg. België besteedde in ,4 % van het bbp aan gezondheidszorg en scoort daarmee 1,4 procentpunt hoger dan het gemiddelde van de OESO-landen en 1,1 procentpunt hoger dan het Europese gemiddelde. België handhaaft zich daarmee op de zevende positie in de Europese ranglijst, naast Denemarken en Oostenrijk. Buurlanden Frankrijk, Duitsland en Nederland plaatsen zich in de top-vijf van deze ranglijst met aandelen van respectievelijk 10,9 %, 10,7 % en 10,6 % van het bbp. In termen van uitgaven die per inwoner aan gezondheidszorg worden besteed, scoort België (4.522 dollar in 2014) ook hoger dan het OESO-gemiddelde (3.683 dollar in 2014) en plaatst zich daarmee net buiten de top 10 van de Europese ranglijst. Bijna drie kwart van de uitgaven van alle OESO-landen samen is te klasseren onder de uitgaven van de openbare sector. De ontwikkelingen in de groei van de totale uitgaven worden dus voornamelijk gestuurd door de trends in de openbare uitgaven. Vanaf 2010 zijn de publieke uitgaven in de meeste OESO-landen sterk teruggevallen: ze kenden in de daarop volgende jaren een eerder tragere groei, in lijn met de economische groei. In België kende de overheidsbegroting van de gezondheidszorg tussen 2005 en 2011 een groeinorm van 4,5 %, wat geleid heeft tot jaarlijkse stijgingen van het gezondheidsbudget. In 2012 heeft de regering echter belangrijke besparingen doorgevoerd in de sector van de gezondheidszorg met een daling van de begroting tot gevolg. De groeinorm werd opnieuw ingevoerd in 2013 en 2014, zij het met kleinere groeipercentages in vergelijking met de situatie vóór 2012 (+3 % in 2013 en +1,5 % in 2014). Het aandeel van de Belgische publieke sector in de totale uitgaven is in de ganse periode vrijwel constant gebleven en bedraagt 77,6 % in Dit is net iets minder dan het Europese gemiddelde (78,3 %) en hoger dan het OESO-gemiddelde (72,9 %). In de OESO-landen is de groei van de niet-publieke gezondheidszorguitgaven, met andere woorden het geheel van de out-of-pocket uitgaven van de patiënt, de rechtstreekse tegemoetkomingen van de bedrijven en de uitgaven van de aanvullende ziekenfondsdiensten en ziektekostenverzekeringen vanaf 2009 ook sterk vertraagd, maar niet zo uitgesproken als de groei van de publieke uitgaven. De out-of-pocket uitgaven bleven na 2009 stijgen, zij het met een kleiner groeipercentage, onder meer door de invoering van kostenverlagende maatregelen. In België vertraagde de groei van de niet-publieke uitgaven per capita in sterke mate in Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de stagnatie van de groei van de out-of-pocket uitgaven. In 2014 noteerden deze out-of-pocket uitgaven per capita zelfs een weliswaar lichte daling van 0,007 %. 1 OECD Health Statistics 2016, OESO.

3 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 3 De betaalbaarheid van gezondheidszorg blijft een actueel thema waar de media veel aandacht aan besteden en waarover regelmatig cijfers worden geciteerd, zoals de uitgaven voor ziektekosten. Zij verwijzen dan naar de begroting van de Sociale Zekerheid, RIZIV-cijfers, OESO-statistieken, nationale rekeningen, vooruitzichten van het Planbureau en dergelijke meer. Met dit dossier wil Assuralia de lezer wegwijs maken in de complexe wereld van de gezondheidszorg in België, wil het meer duidelijkheid scheppen over de bedragen die aan geneeskundige verzorging worden besteed en geeft het een antwoord op enkele veel gestelde vragen: Hoeveel van deze uitgaven neemt de overheid voor haar rekening? Wat is het aandeel van de patiënt in de totale uitgaven? Welke sectoren kennen de grootste uitgavengroei? Alex Maselis vts@assuralia.be

4 Pagina 4 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Methodologie Op regelmatige tijdstippen publiceren Assuralia en andere organisaties rapporten en statistieken over de nationale gezondheidsuitgaven. Niet al deze rapporten publiceerden in het verleden dezelfde cijfers. Deze afwijkende bedragen wijzen op een verschil in de gebruikte methodologie. Om de vergelijkbaarheid tussen de cijfers en de publicaties in de toekomst te verbeteren, heeft Assuralia sinds de editie van 2011 haar methodologie gewijzigd. In 2002 bood de OESO met de publicatie van A System of Health accounts (SHA) 2, een methodologie en een instrument aan die de internationale standaard zijn geworden voor de berekening van de nationale rekeningen van de zorgsector. Deze reeks van (Belgische) gezondheidsrekeningen wordt vanaf het jaar 2003 berekend. De resultaten en rapporten van de observatiejaren 2003 tot 2014 worden ook gepubliceerd door EUROSTAT en de OESO. De FOD Sociale Zekerheid heeft in het kader van diverse statistiekverplichtingen deze methodologie op de Belgische situatie toegepast en heeft gedetailleerde informatie over de gezondheidszorg en aanverwante sectoren ingezameld. Voor de edities vanaf 2011 baseert Assuralia zich op de beschikbare cijfergegevens die de FOD Sociale Zekerheid inzamelt. Dit systeem van gezondheidsrekeningen is volgens drie dimensies opgebouwd. De drie betrokken dimensies kunnen gekoppeld worden aan de volgende drie onderzoeksvragen: Wie consumeert? Wie betaalt de rekeningen? De overheid, de consument? Wie verstrekt de zorgen? De ziekenhuizen, de artsen,...? Welke functie of doelstelling heeft de verstrekte zorg? Curatieve zorg, revalidatie, preventie,? In deze Assuralia-publicatie worden de uitgaven ingedeeld volgens de financieringsbronnen en de zorgverstrekkers/zorgsectoren. De indeling die gebruik maakt van de functionele classificatie wordt niet volledig behandeld. Ze wordt enkel gebruikt om de specifieke diensten van de ziekenhuizen verder op te splitsen en om een onderscheid te maken tussen farmaceutische verstrekkingen en andere medische goederen. Om een correcte en volledige kostenstructuur voor de gezondheidszorg te hanteren, worden niet alleen de directe bestedingen van de zorgsectoren en de financiers in rekening gebracht, bijvoorbeeld de kostprijs van de zorgverstrekking zelf, maar ook de kosten voor beheer en administratie van de gezondheidszorg. De gebruikte waardering van de consumptie omvat dus ook de voorzieningen voor investeringen en afschrijvingen. De Belgische SHA-rekeningen die in deze Assuralia-publicatie zijn opgetekend, bevatten evenwel geen kapitaalvormingen voor de gezondheidszorg zoals investeringsprogramma s die door de overheid worden gefinancierd, bijvoorbeeld voor de bouw van ziekenhuizen. Daarom is voorzichtigheid geboden bij het raadplegen van vorige papieren versies van de OESO-rapporten aangezien de OESO in deze publicaties doorgaans wel rekening houdt met deze kapitaalvorming voor de berekening van de Belgische uitgaven. Wat de afbakening van het domein van de gezondheidszorg betreft, worden de uitgaven in dit document berekend volgens een strikte definitie van de ziektekosten. Deze bevatten de uitgaven 2 In 2014 werd een nieuwe verbeterde versie van de SHA health accounts gepubliceerd. Deze nieuwe versie, SHA 2011, biedt een completere indeling voor de preventieve zorgverstrekkingen en de long-term care. Ze geeft tevens een beknopter beeld van de bestaande wereld van zorgverstrekkers dat bovendien nauwer aansluit bij de standaarden die gekend zijn in de industriële classificaties. De SHA 2011 maakt ook gebruik van een nieuwe vereenvoudigde classificatie van de financieringsbronnen. De cijfers in onderhavige publicatie zijn het resultaat van de inzameling volgens de SHA 2011.

5 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 5 voor verleende diensten en goederen die in het kader van gezondheidszorg en langdurige zorg worden verstrekt. Niet-medische uitgaven en uitkeringen met het oog op het verstrekken van inkomens of vervangingsinkomens, worden niet in rekening gebracht. In de methodologie van de SHA werden ook enkele aanpassingen ingevoerd om beter het onderscheid tussen gezondheidszorg en sociale zorg te maken. Dit houdt in dat men in principe ook rekening houdt met uitgaven voor patiënten opgenomen in rusthuizen om gezondheidsredenen of voor bepaalde thuiszorgdiensten. Daarom heeft de FOD Sociale zekerheid haar ramingen van de nationale gezondheidsuitgaven verbeterd zodat ook de uitgaven van de gezinnen in rust- en verzorgingstehuizen om gezondheidsredenen worden meegerekend. Deze aanpassing werd doorgevoerd in de volledige cijferreeks. De berekening van de gezondheidsuitgaven gebeurt op basis van de consumptie door particulieren, bedrijven, instellingen die in het binnenland gedaan wordt voor zover zij zich op het grondgebied bevinden. De gezondheidszorg die een Belg in het buitenland consumeert omdat hij daar ziek is geworden, wordt dus niet meegerekend. Anderzijds worden de zorgen die op ons grondgebied verstrekt worden aan buitenlandse toeristen, eveneens niet opgenomen. Elk jaar ondergaat de methodologie voor de inzameling en de berekening van de Health Accounts enkele wijzigingen om tot een correcter beeld van de gezondheidsuitgaven te komen. De cijfers uit deze editie verschillen dus van de cijfers die in de vorige editie werden gepubliceerd en dit geldt voor alle observatiejaren vanaf De belangrijkste aanpassingen die in deze editie werden aangebracht, betreffen de out-of-pocket-uitgaven. De herziening van de methodologie om kosten aan de categorie out of pocket toe te wijzen, werd voortgezet. De oude methodologie leidde tot overschattingen als gevolg van dubbeltellingen 3. In deze editie is er ook een vereenvoudiging in de opsplitsing per financieringsbron doorgevoerd. Voor de jaren 2013 en vroeger werden de overheidsuitgaven nog opgesplitst in de uitgaven van de federale overheid en die van de gewesten, de gemeenschappen en de lokale overheden. Voor de cijfers van 2014 is deze opsplitsing niet meer beschikbaar. In de opsplitsing volgens zorgsector werd eveneens een wijziging aangebracht. In de vorige edities werden de uitgaven voor geneesmiddelen in het kader van een ziekenhuisopname toegerekend aan de rubriek farmaceutische hulp en medische goederen. In deze editie worden deze uitgaven volledig toegerekend aan de ziekenhuissector. Deze herziening werd toegepast op de volledige cijferreeks. In 2014 vertegenwoordigen de intramurale geneesmiddelenuitgaven bijna één miljard euro. 3 Over de nood aan een aangepaste methodologie voor de berekening van de privé-uitgaven in de gezondheidszorg is in 2015 in Health Policy een uitgebreide studie gepubliceerd: Improved estimates of Belgian private health expenditure can give important lessons to other OECD countries. Calcoen P., Moens D., Verlinden P., van de Ven W.P.M.M. and Pacolet J. (2015), Health Policy 119 (3):

6 Pagina 6 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Definities Financieringsbronnen In deze studie worden de volgende financieringsbronnen van de gezondheidszorg in aanmerking genomen: de sociale zekerheidsinstellingen 4, de federale, regionale en lokale overheden, de corporatieve organisaties (bedrijven), de aanvullende ziekteverzekering aangeboden door de private ziekteverzekeraars, de diensten en verzekeringen van de ziekenfondsen, het remgeld en de out-of-pocket bestedingen van de gezinnen (=rechtstreekse consumptie van de gezinnen). Zorgsectoren Deze studie maakt een onderscheid tussen de volgende zorgsectoren: ziekenhuizen, verpleging en residentiële zorg, ambulante zorg, farmaceutische verstrekkingen en medische goederen, promotie en preventie. Functies (ziekenhuizen) De zorgverstrekkingen in een ziekenhuis worden verder opgedeeld naar een aantal groepen van diensten met eenzelfde finaliteit: residentiële zorg (ziekenhuisopname), daghospitalisatie, ambulante zorg, medische beeldvorming en klinische biologie. 4 Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering en de Dienst voor Overzeese Sociale Zekerheid

7 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 7 Overzicht van de nationale uitgaven voor gezondheidszorg 1. De geaggregeerde cijfers Volgens de berekeningen van de FOD Sociale Zekerheid bedragen de totale lopende uitgaven die België aan gezondheid besteedt, voor alle zorgverstrekkers en zorgsectoren samen, in 2014 bijna 41,7 miljard euro. Ter vergelijking, in 2003 bedroegen deze uitgaven 25,7 miljard euro. Tussen 2003 en 2013 zijn de nationale uitgaven voor gezondheidszorg toegenomen met 62,4 %. Dat stemt overeen met een gemiddelde jaarlijkse groei van 4,5 %. De groei kende in deze periode geen constant verloop. In 2007, 2008 en 2009 namen de uitgaven nog fors toe met respectievelijk 6 %, 7 % en 6,4 %, maar vanaf 2012 daalde de groei tot 3,3 % in 2012 en 2013 en 2 % in 2014 en bleef ze onder de gemiddelde jaarlijkse groei van 4,5 %. Nationale gezondheidsuitgaven en het BBP bedragen in miljoenen euro BBP Nationale gezondheidsuitgaven in % van het BBP 9,1% 9,1% 9,0% 8,9% 9,0% 9,4% 10,1% 9,9% 10,1% 10,2% 10,4% 10,4% Gezondheidsuitgaven in Europa in % van het BBP 8,0% 8,0% 7,9% 8,0% 8,1% 8,9% 9,1% 8,9% 9,0% 8,9% 9,3% 9,3% Bronnen : FOD Sociale Zekerheid en NBB Het bruto binnenlands product (bbp) 5 tegen marktprijzen liep in 2003 op tot 282,6 miljard euro. Daarvan werd 25,7 miljard euro besteed aan gezondheidszorg, hetzij 9,1 %. Tussen 2003 en 2007 is het aandeel van het bbp dat aan gezondheidszorg wordt besteed vrij constant gebleven en schommelt het rond de 9 %. In 2008 en 2009 stijgen de gezondheidsuitgaven in procent van het bbp tot respectievelijk 9,4 % en 10,1 %. Na een lichte terugval in 2010 stijgt dit percentage opnieuw om zich vervolgens te handhaven op 10,4 % in 2013 en 2014 en haalt daarmee het hoogste niveau sinds Het aandeel van de uitgaven in percentage van het bbp ligt in België in de periode steeds boven het Europese gemiddelde. Dit gemiddelde schommelde in de jaren rond de 9 % en klom in 2013 en 2014 tot 9,3 %, hetzij de hoogste waarde van de observatieperiode. In de rangschikking per land van 2014 handhaaft België zich op de zevende plaats. Zwitserland (11,2 %), Frankrijk (10,9 %) en Duitsland (10,7 %) nemen de eerste drie plaatsen in. 5 Cijfers van oktober 2016.

8 Pagina 8 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 De omvang van de groei van de gezondheidsuitgaven wordt duidelijk wanneer men de groei vergelijkt met deze van het bbp. De jaarlijkse veranderingspercentages van het bbp variëren in de periode tussen 2,7 % en 5,7 %. Tijdens het recessiejaar 2009 daalde het bbp met 1,5 % om zich opnieuw te herstellen in 2010 en 2011 met respectievelijk 4,7 % en 3,8 %. De groei van het bbp daalde vervolgens in de jaren 2012, 2013 en 2014 tot respectievelijk 2,2 %, 1,3 % en 2 %. Tussen 2008 en 2010 kenden de jaarlijkse groeipercentages van het bbp en die van de gezondheidsuitgaven een verschillend verloop. In 2008 stegen de nationale uitgaven voor gezondheidszorg (7,0 %) sneller dan het bbp (2,7 %). Terwijl de gezondheidsuitgaven in het recessiejaar 2009 verder stegen met 6,4 %, daalde het bbp met 1,5 % onderscheidde zich door een forsere economische groei (4,7 %) en een tragere ontwikkeling van de gezondheidsuitgaven (2,9 %). De periode kenmerkt zich door een omgekeerde ontwikkeling aangezien de groei van het bbp (3,8 % in 2011, 2,2 % in 2012 en 1,3 % in 2013) trager is dan die van de gezondheidsuitgaven (5,7% in 2011 en 3,3 % in 2012 en in 2013). In 2014 is de groei van de gezondheidsuitgaven even groot als de economische groei (+2 %).

9 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 9 Over de periode is de cumulatieve groei van de gezondheidsuitgaven (+62,4 %) groter dan die van het bbp (+41,7 %). Dit stemt overeen met een gemiddelde jaarlijkse groei van 4,5 % voor de uitgaven voor gezondheidszorg tegenover 3,2 % voor het bbp. 2. Uitgaven volgens financieringsbron De nationale uitgaven voor gezondheidszorg kunnen uitgesplitst worden in de volgende financieringsbronnen : openbare sector: alle rechtstreekse uitgaven voor gezondheidszorg door de sociale zekerheidsinstellingen, de federale overheid, de gewesten en gemeenschappen en de lokale overheden 6 ; privaat: de aanvullende diensten en ziektekostenverzekeringen aangeboden door de ziekenfondsen, met inbegrip van de verzekerings-mob s 7, en de private ziekteverzekeraars; patiënt: de netto remgelden en de out-of-pocket uitgaven (eigen bijdragen van de gezinnen, exclusief vergoedingen van aanvullende verzekeringen); bedrijven: de bedragen die bedrijven rechtstreeks aan gezondheidszorg besteden, bijvoorbeeld de uitgaven aan de bedrijfsgeneeskundige dienst, uitgaven aan acties in het kader van gezondheid en preventie en rechtstreeks ten laste genomen medische kosten van het personeel. 6 De overheidsuitgaven bevatten ook de vergoedingen die door de Vlaamse Zorgverzekering worden uitgekeerd. Deze uitbetaalde steun wordt als vergoeding van zorgdiensten toegekend voor langdurige zorg via zorginstellingen of thuiszorg. 7 Maatschappijen van onderlinge bijstand, gemachtigd om in België verzekeringsactiviteiten te organiseren.

10 Pagina 10 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Het overzicht van de uitgaven volgens de financieringsbronnen toont aan dat: de openbare sector de voornaamste financieringsbron van de gezondheidsuitgaven is. Ze neemt meer dan drie vierden van de totale lopende gezondheidsbestedingen voor haar rekening; de patiënten bijna 18 % van de uitgaven rechtstreeks ten laste nemen. Het betreft de finale consumptie van de gezinnen na aftrek van alle terugbetalingen of vergoedingen 8 (bijvoorbeeld remgelden, supplementen en uitgaven voor niet-terugbetaalde medische goederen); de aanvullende verzekeringen van de private ziekteverzekeraars en van de verzekeringsmob s en de bijkomende diensten en activiteiten van de ziekenfondsen 4,4 % van de uitgaven voor hun rekening nemen. Het aantal Belgen met een aanvullende verzekering bij een verzekeringsmob of bij een private verzekeraar neemt jaarlijks toe. Dit aantal is in 2014 gestegen tot 9,1 miljoen 9 (5,5 miljoen verzekerden bij de private ziekteverzekeraars en naar schatting 3,6 miljoen personen die een facultatieve verzekering hebben afgesloten bij een verzekerings-mob). de bedrijven 0,2 % van de uitgaven dragen. Het gaat hier om vergoedingen voor geneeskundige verzorging die een aantal grote bedrijven en multinationals rechtstreeks als voordeel aan hun personeel toekennen. De resultaten van deze studie tonen ook dat het aandeel van de openbare sector in de gezondheidsuitgaven in de periode schommelt tussen ruwweg 74 % en 78 % van de totale uitgaven, terwijl het privé-aandeel gefinancierd door de aanvullende verzekeringen, door de bedrijven en door de patiënt (via het systeem van de remgelden of via de out-of-pocket uitgaven) tussen 22 % en 26 % fluctueert. 8 Met correctie voor de maximumfactuur. 9 Sommige verzekerden hebben een dubbele dekking, zowel via een individuele als via een collectieve verzekering. Hierdoor ligt het totaal aantal Belgen met een hospitalisatieverzekering in wezen iets lager dan 9,1 miljoen.

11 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 11 Uit een vergelijking met de ons omringende landen volgt dat het rechtstreekse aandeel van de patiënt in België zeer hoog ligt (17,8 %). Enkel Zwitserland noteert een nog hoger patiëntenaandeel in de uitgaven (26,7 %). De verschillen met de cijfers van de ons omliggende landen illustreren de verschillen in de nationale gezondheidszorgsystemen. De Belgische aanvullende verzekeringen, aangeboden door de private verzekeraars en de verzekerings-mob s, bestaan hoofdzakelijk uit hospitalisatieverzekeringen. Verzekeringsproducten die de terugbetaling van ambulante medische kosten waarborgen kennen in België nog steeds weinig succes. Nochtans omvat het rechtstreekse aandeel van de Belgische patiënt in de eerste plaats uitgaven voor ambulante zorg en geneesmiddelen die niet door de wettelijke of de aanvullende ziekteverzekering worden vergoed. In Frankrijk bijvoorbeeld wordt een groter deel van de ambulante medische zorg gedragen door de aanvullende verzekering. Daardoor ligt in Frankrijk, enerzijds, het rechtstreekse aandeel van de patiënt in de totale uitgaven veel lager (7 %) en, anderzijds, het aandeel van de Franse aanvullende verzekeraars beduidend hoger (13,7 % tegenover 4,4 % voor de Belgische aanvullende verzekeraars). Overzicht van de uitgaven volgens financieringsbron (openbare sector, patiënt, bedrijven en private sector) in miljoenen euro Openbare sector , , , , , , , , , , , ,2 Sociale Zekerheid , , , , , , , , , , , ,8 Overheid 2.726, , , , , , , , , , , ,4 Patiënt 5.306, , , , , , , , , , , ,6 Out-of-pocket 4.046, , , , , , , , , , , ,1 Remgeld 1.465, , , , , , , , , , , ,7 Terugstortingen remgeld -204,9-230,1-252,9-288,9-286,6-277,2-304,2-326,3-329,7-328,0-331,1-336,2 Bedrijven 66,8 68,7 66,8 59,9 62,9 67,8 69,7 69,2 78,6 82,7 78,6 80,2 Privaat 1.303, , , , , , , , , , , ,6 Privé-verzekeringen 535,5 598,2 646,6 674,9 739,9 786,0 824,0 834,4 879,8 907,0 955, ,0 Ziekenfondsen 768,0 783,7 818,1 852,2 889,3 631,4 627,5 644,8 757,0 746,2 807,3 835,6 Totaal , , , , , , , , , , , ,5 Bron: FOD Sociale Zekerheid

12 Pagina 12 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Uitgaven van de openbare sector Uiteraard is het de openbare sector die de grootste tussenkomst van de gezondheidszorg voor zijn rekening neemt. In 2014 vertegenwoordigt deze tussenkomst 77,6 % van het totale uitgavenpakket. Dat is niet verwonderlijk want het merendeel van de uitgaven is afkomstig van de verzekering geneeskundige verzorging, die deel uitmaakt van de ruimere federale sociale zekerheid en die beheerd wordt door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering 10 (RIZIV). Die geeft een ruime dekking tegen gezondheidskosten aan nagenoeg de hele Belgische bevolking. Naar schatting 99 % van de bevolking kan rekenen op een dekking. Een heel beperkt aantal inwoners van België komt niet in aanmerking. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die niet officieel in het land verblijven. Het grootste deel van deze publieke uitgaven wordt dus toegerekend aan de sociale zekerheidsinstellingen (66,2 % van de nationale uitgaven in 2013). De verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging van werknemers en zelfstandigen is de verzekeringstak met de grootste uitgaven. Ook de medische prestaties van de arbeidsongevallenverzekering en van het stelsel voor de beroepsziekten maken deel uit van de sociale zekerheid. In 2008 vond een verschuiving plaats als gevolg van de integratie van de kleine risico s voor zelfstandigen in de verplichte verzekering geneeskundige verzorging, terwijl ze tot 2007 nog in de aanvullende ziektekostenverzekering waren opgenomen 11. De uitgaven van de openbare sector bestaan niet enkel uit de uitbetalingen door de sociale zekerheidsinstellingen maar ook van de verschillende overheden. Tot 2013 maakten de SHArekeningen een onderscheid tussen de federale overheid en de lokale overheden (regio s, provincies en gemeenten). Vanaf 2014 is dit onderscheid niet meer beschikbaar. De federale overheid heeft slechts een klein aandeel in de overheidsuitgaven. Deze zijn hoofdzakelijk toe te rekenen aan de FOD Volksgezondheid. In de periode schommelen deze uitgaven ruwweg tussen 1,8 % en 2,4 % van de nationale uitgaven. Op federaal niveau worden ook gezondheidsdiensten gefinancierd door de verschillende FOD s. Defensie beheert een ziekenhuis en verzekert de medische dienstverlening aan militairen. Justitie neemt de penitentiaire verpleegdiensten ten laste en Binnenlandse Zaken neemt de uitgaven van de urgentie- en veiligheidsdiensten voor zijn rekening. Naast deze gezondheidsdiensten vertegenwoordigen ook de werkingskosten van de federale overheidsdiensten een belangrijk deel in de uitgaven. Dit is het geval voor de FOD Volksgezondheid en de FOD Sociale Zekerheid. Ook de provincies en de gemeenten hebben uitgebreide bevoegdheden in het domein van gezondheidszorg. Ze omvatten de uitgaven voor schoolgezondheidszorg door Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB s), de preventieve zorg, de thuiszorg en de gezondheidspromotie. In de rekening van de lokale overheden zijn ook de uitgaven van gemeenten en provincies aan verpleeg- en verzorgingsinstellingen opgenomen, samen met de financiering van de gemeenten voor de tekorten van OCMW-ziekenhuizen. 10 De verzekeringsinstellingen zijn verantwoordelijk voor de uitbetaling van de tegemoetkomingen. Het gaat om vijf erkende landsbonden van ziekenfondsen: de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten (LCM), de Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen (LNM), het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (NVSM), de Landsbond van Liberale Mutualiteiten (LLM) en de Landsbond van Beroeps- en Onafhankelijke Ziekenfondsen (LOZ). Daarnaast spelen ook de Kas Der Geneeskundige Verzorging van de NMBS en de Hulpkas voor Ziekteen Invaliditeitsverzekering een rol als verzekeringsinstelling. 11 Tot 1 januari 2008 werd een onderscheid gemaakt tussen de grote en kleine risico s waarbij de zelfstandigen niet automatisch verzekerd waren voor de kleine risico s. Sinds 1 januari 2008 is de dekking voor zowel de grote als de kleine risico s voor 99 % van de bevolking gewaarborgd.

13 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 13 Al deze overheden kunnen bovendien ook rechtstreeks subsidies toekennen aan verschillende verstrekkers van gezondheids- en zorgdiensten. De gemeenschappen kennen bijvoorbeeld subsidies toe aan psychiatrische zorginstellingen. Gezondheidsuitgaven per financieringsbron verdeling in % van de totale uitgaven evolutie in % / /2003 Openbare sector 77,3% 77,6% 2,3% 70,2% Sociale Zekerheid 66,0% 66,2% 2,3% 69,6% Overheid 11,3% 11,4% 2,0% 73,7% Patiënt 18,2% 17,8% 0,0% 40,0% Out-of-pocket 14,1% 13,8% 0,0% 42,1% Remgeld 4,9% 4,8% 0,1% 37,4% Terugstortingen remgeld -0,8% -0,8% 1,6% 64,1% Bedrijven 0,2% 0,2% 2,0% 19,9% Privaat 4,3% 4,4% 4,6% 41,4% Privé-verzekeringen 2,3% 2,4% 5,5% 88,2% Ziekenfondsen 2,0% 2,0% 3,5% 8,8% Totaal 100,0% 100,0% 2,0% 62,4% Bron: FOD Sociale Zekerheid Aandeel van de gezinnen De eigen bijdrage van de gezinnen omvat de uitgaven die niet door de overheid of door de sociale zekerheid worden gefinancierd en die niet worden terugbetaald door de private verzekeraar of door het ziekenfonds in het kader van een aanvullende verzekering. De bestedingen van de gezinnen zijn niet alleen omvangrijk, ze kennen ook een aanhoudende groei. Het aandeel van de patiënt in de periode schommelt ruwweg tussen 17,5 % en 20,5 % van de totale uitgaven (17,8 % in 2014). Het gaat om: de officiële remgelden: het gedeelte van het Riziv-tarief dat ten laste van de patiënt blijft 12 ; de out-of-pocket uitgaven: de medische kosten die ofwel de officiële Riziv-tarieven overschrijden (bijvoorbeeld ereloonsupplementen) ofwel niet in aanmerking komen voor een wettelijke vergoeding (bijvoorbeeld niet-terugbetaalbare geneesmiddelen) en die dus door de gezinnen moeten gedragen worden. Dit aandeel vormt wellicht een essentieel element in de financiële toegankelijkheid van de gezondheidszorg. Hoewel de directe bestedingen van de gezinnen van jaar tot jaar stijgen in nominale termen, nemen zij minder snel toe dan de totale uitgaven. De oorzaken hiervan liggen 12 Tegemoetkomingen in het kader van de maximumfactuur werden afgetrokken van de remgelden en verhogen bijgevolg het aandeel van de overheid in de uitgaven.

14 Pagina 14 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 aan volume- en prijseffecten, enerzijds, en aan de stelselmatige evolutie van de Maximumfactuur en van de aanvullende verzekeringen, anderzijds. Remgelden Het remgeld moet, zoals het woord zelf aangeeft, medische consumptie afremmen en de patiënten in zekere mate financieel responsabiliseren. Om de publieke uitgaven onder controle te houden werden sinds 1993 selectieve bezuinigingsmaatregelen genomen die geleid hebben tot een aanzienlijke verhoging van het remgeld (bijvoorbeeld bij raadpleging van huisarts of specialist, bij ziekenhuisopname, bij klinische biologie en radiologie). De laatste jaren werd ook getracht om via een reeks algemene maatregelen de toegankelijkheid van de gezondheidszorg te verbeteren. De klemtoon lag hierbij op maatregelen (sociale en fiscale franchise) die kwetsbare categorieën in de samenleving vrijwaren van hoge medische kosten. Volgens deze maatregelen worden de remgelden terugbetaald vanaf het ogenblik dat een remgeldplafond (maximum factuur) is overschreden, maar niet alle terugbetaalbare medische verstrekkingen komen daarvoor in aanmerking. De maximumfactuur (MAF) is een maatregel ingevoerd in 2002 en voorziet in de terugbetaling van een beperkt deel van de remgelden: zodra de remgelden van sommige aan een gezin verleende geneeskundige verstrekkingen tijdens een kalenderjaar een bepaald grensbedrag overschrijden, wordt het persoonlijk aandeel (remgeld) van de leden van het gezin voor de geneeskundige verstrekkingen die ze gedurende de rest van dat kalenderjaar genieten volledig vergoed 13. Door de invoering van de maximumfactuur kende de terugbetaling van het remgeld een explosieve groei. In 2003 werd nog 204,9 miljoen euro aan remgelden teruggestort. De terugstorting van het remgeld is in 2010 opgelopen tot 326 miljoen euro en is sindsdien nagenoeg niet gestegen (336 miljoen euro in 2014) Jaarlijks remgeld ten laste van de patiënt Totaal 1.465, , , , , , , , , , , ,7 Terugstorting van het remgeld in het kader van de sociale en fiscale franchise / Maximumfactuur Sociale franchise/ Sociale MAF 150,4 179,3 198,4 232,1 288,2 278,4 305,6 326,3 329,7 328,0 331,1 336,2 Fiscale franchise / Fiscale MAF 54,5 50,8 54,5 56,8-1,6-1,2-1,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Totaal franchise / MAF 204,9 230,1 252,9 288,9 286,6 277,2 304,2 326,3 329,7 328,0 331,1 336,2 Werkelijk door de rechthebbenden betaald remgeld Totaal 1.260, , , , , , , , , , , ,5 Bron : RIZIV Evolutie van de remgelden (in miljoenen euro) Uit de cijfers van de remgelden en van de maximumfactuur blijkt dat de besparingen, door het verhogen van de remgelden, grotendeels worden teruggeschroefd voor bepaalde groepen als gevolg van de stijgende terugbetalingen van deze remgelden via het systeem van de Maximumfactuur. 13 Voor de invoering van de MAF, bestond er reeds een systeem van verhoogde tegemoetkoming voor bepaalde categorieën van mensen. Gerechtigden die in aanmerking komen voor deze voorkeurregeling ontvangen een hogere tegemoetkoming voor bepaalde verstrekkingen van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging (en betalen dus een lager remgeld). Dit mechanisme werd oorspronkelijk toegepast op weduwnaars en weduwen, invaliden, gepensioneerden en wezen (afgekort WIGW). Op 1 april 2007 is het systeem van de verhoogde tegemoetkoming grondig hervormd via de invoering van het Omnio-statuut. Via dat nieuwe statuut kunnen bepaalde gezinnen, die voordien niet in aanmerking kwamen voor de verhoogde tegemoetkoming voor medische kosten, er toch een beroep op doen. Bij de toekenning van het Omnio-statuut baseert men zich enkel op de gezinsinkomens.

15 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 15 Out-of-pocket uitgaven De out-of-pocket uitgaven zijn bijdragen van de gezinnen en omvatten de directe kosten na aftrek van alle terugbetalingen door de wettelijke of de aanvullende verzekering. Deze out-ofpocket uitgaven vormen een gevoelig aspect bij de financiering van de consumptie van gezondheidsdiensten. Hun aandeel is een essentieel element in de (financiële) toegankelijkheid van de gezondheidszorg. Voor bepaalde geneeskundige verstrekkingen blijft de factuur ten laste van de patiënt vrij hoog: materiaalsupplementen: vooral de uitgaven voor de nieuwe en dure medische technieken en materialen zijn omvangrijk; geneesmiddelen: bijvoorbeeld de niet-terugbetaalbare geneesmiddelen uit de categorie D die beschouwd worden als welzijnsbevorderend eerder dan levensnoodzakelijk; kamersupplementen: patiënten die bij een verblijf in een ziekenhuis de voorkeur geven aan een één- of een tweepersoonskamer betalen hiervoor een supplementaire vergoeding 14 ; ereloonsupplementen: het deel van de erelonen dat de officiële Riziv-tarieven overschrijdt 15. De groei van out-of-pocket uitgaven tussen 2003 en 2014 is lager dan die van de publieke uitgaven. De directe bestedingen van de gezinnen namen toe met 42,1 % tegenover 70,2 % voor de publieke uitgaven Vanaf 1 januari 2010 zijn de kamersupplementen ook in de tweepersoonskamers verboden. 15 Sinds 1 januari 2013, mag geen enkele arts, of hij geconventioneerd is of niet, nog ereloonsupplementen aanrekenen aan patiënten gehospitaliseerd in een gemeenschappelijke of tweepersoonskamer (klassieke hospitalisatie) en voor de meeste ingrepen in kamers voor twee of meer personen in daghospitalisatie. Vanaf 27 augustus 2015 geldt een volledig verbod op ereloonsupplementen in gemeenschappelijke en tweepersoonskamers in daghospitalisatie. Aan patiënten in een éénpersoonskamer kan het supplement wel nog worden aangerekend, mits enkele uitzonderingen. 16 Indien men de cijfers uit deze publicatie vergelijkt met die van de vorige edities dan kan men grote verschillen vaststellen in de bedragen van de out-of-pocket uitgaven. De verklaring van deze verschillen ligt in de herzieningen van de berekeningswijze. De out-of-pocket uitgaven voor gezondheidszorgen worden berekend aan de hand van de consumptieve bestedingen van de huishoudens die jaarlijks door het Instituut voor Nationale Rekeningen (INR) worden opgesteld. Sinds meerdere jaren doen verschillende elementen het INR vermoeden dat bepaalde rubrieken van de consumptieve bestedingen van de huishoudens niet juist worden geraamd. Daarom werden de gebruikte methoden voor de raming van de consumptieve bestedingen grondig onderzocht en werden bepaalde rubrieken van de consumptieve uitgaven volledig herschat. Dit heeft geleid tot een aantal herzieningen (2009), onder meer uitgaande van de gedetailleerde informatie die door het RIZIV en de FOD Volksgezondheid werden aangeleverd. Daarnaast vond er een herziening plaats voor de totale bestedingen voor gezondheidsdiensten, net als voor de opsplitsing tussen medische diensten, tandartsdiensten, paramedische diensten, ziekenhuisdiensten en maatschappelijke dienstverlening.

16 Pagina 16 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Aandeel van de aanvullende ziektekostenverzekering Naast de uitvoering van de verplichte ziektekostenverzekering, bieden de ziekenfondsen bijkomende diensten en activiteiten (bijvoorbeeld de huur van krukken, niet-dringend ziekenwagenvervoer, ) waarvoor de bijdrage verplicht is voor alle leden. De facultatieve verzekeringen van de ziekenfondsen en de aanvullende verzekeringen van de private ziektekostenverzekering zijn niet verplicht en worden op eigen initiatief door de consument of op initiatief van de werkgever ten behoeve van de werknemers en hun gezinsleden gesloten. Deze bijkomende diensten en aanvullende/facultatieve ziektekostenverzekeringen vertegenwoordigen slechts enkele procenten (4,4 %) van de nationale uitgaven. De verschuiving van de kleine risico s voor zelfstandigen naar de wettelijke ziekteverzekering 17 heeft de groei van de aanvullende ziektekostenverzekering in 2008 vertekend: tussen 2003 en 2014 zijn deze uitgaven van de private verzekeraars en de ziekenfondsen samen toegenomen met 41,4 %, hetzij een jaarlijkse groei van gemiddeld 3,2 %. Tot 2007 heeft de aanvullende ziektekostenverzekering, aangeboden door de private verzekeringsondernemingen, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 5,9 % steeds de sterkste groei van alle financieringsbronnen gekend. Tussen 2008 en 2014 is de gemiddelde jaarlijkse groei vertraagd tot 4,2 %. Indien men het aandeel van de aanvullende ziektekostenverzekeringen uit deze en de vorige publicatie (±4,4 %) vergelijkt met de cijfers uit de negende editie en eerdere edities (bijvoorbeeld 4,8 % in de negende editie) dan kan men beduidende verschillen vaststellen. De uitgaven van de Vlaamse zorgverzekering waren tot en met de negende editie niet correct geklasseerd. Ze werden onder de aanvullende ziekenfondsverzekeringen geklasseerd in plaats van onder de gemeenschappen. Het uitvoeren van deze correctie leidde tot een daling van het aandeel van de aanvullende verzekeringen. 17 Met ingang van 1 januari 2008 is de vrijwillige verzekering voor kleine risico s van de zelfstandigen afgeschaft. Deze verzekering is vanaf die datum verplicht en de bijdragen hiervoor zijn opgenomen in de sociale bijdragen van de verplichte verzekering. De terugbetalingsmodaliteiten zijn thans identiek aan die voor de werknemers. De uitkeringen van de vrijwillige verzekering vallen dus weg, terwijl de uitkeringen van de verplichte verzekering stijgen. Vanaf 1 juli 2006 werden de kleine risico s al gratis toegekend aan gepensioneerde zelfstandigen die de inkomensgarantie voor ouderen genieten en aan ondernemers die voor de eerste keer een zelfstandige activiteit in hoofdberoep opstarten. In 2007 waren de uitgaven van de ziekenfondsen voor de dienst kleine risico s voor zelfstandigen nog goed voor 320 miljoen euro.

17 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 17 Het pakket van aanvullende diensten/verzekeringen, aangeboden door de ziekenfondsen, bestaat uit: de dienst hospitalisatie, die ofwel in een forfaitaire daguitkering voorziet, ofwel het verschil vergoedt tussen de werkelijke kosten verbonden aan een ziekenhuisopname en de terugbetalingstarieven van de wettelijke ziekteverzekering; de dienst ziekenvervoer, die een tegemoetkoming voorziet in de vervoerskosten van zieken en gewonden; de dienst verzorging in het buitenland, die tussenkomt in de kosten voor bijstand en dringende medische hulp in het buitenland; de specifieke diensten die een terugbetaling verlenen voor medische kosten waarvoor de verplichte verzekering in geen of slechts een geringe vergoeding voorziet (brillen, lenzen, orthodontie, ); de dienst kleine risico s voor zelfstandigen, die tot 2007 in een terugbetaling voorzag voor de ambulante geneeskundige verstrekkingen, waarvoor het RIZIV geen dekking bood. Naast de ziekenfondsen bieden ook de private verzekeringsondernemingen ziektekostenverzekeringen aan. De private ziektekostenverzekeraar dekt vooral het risico van een hospitalisatie. Enkele private verzekeraars en ziekenfondsen bieden ook producten aan die ambulante kosten en kosten voor tandzorg terugbetalen. Tussen 2003 en 2014 zijn de uitgaven van de private ziektekostenverzekering sterk toegenomen. Ze vormt, met een groei van 88,2 %, één van de sterkst groeiende markten uit de private sector. Deze toename is in de eerste plaats toe te schrijven aan het toenemende aantal personen die een aanvullende ziektekostenverzekering afsluiten, hetzij via een individueel contract, hetzij via een collectief contract aangeboden door de werkgever. In 2014 waren ongeveer 5,5 miljoen personen verzekerd bij een private ziektekostenverzekeraar, tegenover 4,4 miljoen in De stijgende kosten voor een ziekenhuisopname vormen een tweede verklarende factor voor de groeiende uitgaven van de private verzekeraars.

18 Pagina 18 Assurinfo Nr. 13 Weekblad van 6 april Uitgaven volgens zorgsector Overzicht van de uitgaven per zorgsector in miljoenen euro I. Zorgsectoren : , , , , , , , , , , , ,4 1. Ziekenhuizen 8.115, , , , , , , , , , , ,2 - in-patient (residentieel) 6.760, , , , , , , , , , , ,8 - daghospitalisatie 901,3 977, ,2 416,0 445,4 490,1 535,2 548,3 580,0 607,2 633,5 602,3 - out-patient (ambulant) 1,4 1,4 20,9 1,3 1,5 1,7 1,7 2,1 2,3 2,4 2,1 2,0 - klinische biologie en medische beeldvorming 92,1 110,0 110,1 154,0 160,4 89,5 95,6 96,9 89,9 93,0 92,9 93,9 - andere 360,2 442,6 497,0 519,9 620,6 704,9 769,6 850,6 927,1 985, , ,1 2. Verpleging en residentiële zorg 3.841, , , , , , , , , , , ,6 3. Ambulante zorg 7.855, , , , , , , , , , , ,0 - artsen 3.667, , , , , , , , , , , ,2 - tandartsen 850,5 910,1 898,7 967, , , , , , , , ,7 - paramedische diensten 704,8 792,4 833,0 934, ,1 891,6 961, , , , , ,5 - medisch-diagnostische diensten 322,5 354,3 357,7 357,0 389,6 409,6 501,6 602,3 661,7 692,8 727,0 766,7 - thuiszorg 1.611, , , , , , , , , , , ,3 - andere 699,1 750,3 738,2 725,6 756,8 796,4 898,6 905,4 894,9 962,3 981,5 960,6 4. Farmaceutische hulp en medische goederen 4.213, , , , , , , , , , , ,4 - farmaceutische verstrekkingen 4.027, , , , , , , , , , , ,5 - medische goederen en andere 185,8 205,4 205,0 219,3 233,5 291,3 430,1 454,2 470,6 480,9 529,8 537,9 5. Promotie en preventie ivm gezondheidszorg 186,8 194,5 380,4 224,9 228,0 258,7 435,6 268,1 286,6 341,0 502,4 526,2 II. Beheer en administratie 1.368, , , , , , , , , , , ,4 III. Private huishoudens (als zorgverstrekker) 110,9 122,3 128,2 131,3 136,0 144,2 148,9 154,7 163,3 164,0 169,9 165,7 TOTALE UITGAVEN , , , , , , , , , , , ,5 Bron: FOD Sociale Zekerheid In dit hoofdstuk worden de uitgaven uitgesplitst volgens zorgverstrekker of zorgsector. Deze indeling berust in belangrijke mate op het onderscheid tussen ambulante zorg en diensten die door ziekenhuizen worden verstrekt 18. De opsplitsing volgens de derde dimensie, de functionele classificatie, zal veel korter behandeld worden. De indeling volgens functie (curatieve zorg, rehabilitatie, langdurige zorg,...) wordt enkel gebruikt om de specifieke diensten van de ziekenhuizen verder op te splitsen en om een onderscheid te maken tussen farmaceutische verstrekkingen en andere medische goederen. Meer dan 95 % van de totale gezondheidszorguitgaven van 2014 wordt besteed aan directe medische zorgverlening. Zowat 4 % van de uitgaven wordt besteed aan beheer en administratie 19. De ambulante zorg en de verstrekkingen in ziekenhuizen vormen de twee belangrijkste zorgsectoren. In 2014 blijft de ambulante zorg de belangrijkste uitgavenpost met 34,7 % van de totale uitgaven tegenover 34,5 % in De tweede plaats is weggelegd voor de ziekenhuiszorg, die haar aandeel lichtjes ziet afnemen van 32,4 % in 2013 naar 32,2 % in De verpleging en de farmaceutische hulp volgen op afstand met respectievelijk 15 % en 12,5 %. De uitgaven voor geneesmiddelen in het kader van een ziekenhuisopname worden in deze editie volledig toegerekend aan de ziekenhuissector 20. Ze vertegenwoordigen de quasi totaliteit van de rubriek andere uitgaven van de ziekenhuizen (bijna één miljard euro in 2014). 18 De situatie waarbij een specialist een intra-murale consultatie houdt en waarbij de patiënt niet in het ziekenhuis verblijft, wordt tot de ambulante zorg gerekend. De daghospitalisatie wordt daarentegen wel aan de ziekenhuissector toegewezen. 19 De gebruikte waardering van de uitgaven voor gezondheidszorg omvat weliswaar reeds voorzieningen voor investeringen en afschrijvingen, maar er wordt geen rekening gehouden met een ander deel van de kapitaalkost van de gezondheidszorg: de investeringsprogramma s die bijvoorbeeld rechtstreeks door de overheden gefinancierd worden, zoals de bouw van ziekenhuizen. 20 In de vorige edities werden de uitgaven voor geneesmiddelen in het kader van een ziekenhuisopname toegerekend aan de rubriek farmaceutische hulp en medische goederen.

19 Nr. 13 Weekblad van 6 april 2017 Assurinfo Pagina 19 Cumulatieve stijgingspercentages van de uitgaven per zorgsector I. Zorgsectoren : 100,0% 106,2% 109,7% 113,6% 121,1% 129,4% 138,8% 142,9% 150,8% 156,4% 161,5% 164,7% 1. Ziekenhuizen 100,0% 108,5% 108,8% 114,5% 122,7% 132,4% 140,5% 145,6% 154,3% 158,8% 163,4% 165,3% - in-patient (residentieel) 100,0% 107,6% 106,3% 121,3% 129,1% 139,9% 148,0% 152,6% 161,6% 165,6% 170,3% 172,3% - daghospitalisatie 100,0% 108,4% 112,3% 46,2% 49,4% 54,4% 59,4% 60,8% 64,4% 67,4% 70,3% 66,8% - out-patient (ambulant) 100,0% 101,4% 1476,2% 94,9% 107,7% 121,7% 123,4% 150,9% 160,5% 169,7% 146,2% 143,9% - klinische biologie en medische beeldvorming 100,0% 119,5% 119,6% 167,3% 174,2% 97,2% 103,8% 105,3% 97,6% 101,0% 100,9% 102,0% - andere 100,0% 122,9% 138,0% 144,3% 172,3% 195,7% 213,6% 236,1% 257,4% 273,5% 282,9% 297,1% 2. Verpleging en residentiële zorg 100,0% 106,5% 110,7% 114,2% 119,8% 126,3% 133,3% 136,5% 144,3% 150,6% 154,6% 162,8% 3. Ambulante zorg 100,0% 104,9% 109,3% 115,5% 123,8% 133,1% 144,6% 152,3% 161,4% 172,8% 179,9% 184,3% - artsen 100,0% 101,6% 107,6% 108,8% 118,0% 130,4% 137,8% 142,4% 153,1% 164,6% 170,3% 175,4% - tandartsen 100,0% 107,0% 105,7% 113,7% 120,3% 130,1% 145,6% 158,3% 168,7% 173,3% 181,2% 186,6% - paramedische diensten 100,0% 112,4% 118,2% 132,5% 143,4% 126,5% 136,3% 147,4% 155,1% 165,9% 175,3% 186,1% - medisch-diagnostische diensten 100,0% 109,9% 110,9% 110,7% 120,8% 127,0% 155,5% 186,8% 205,2% 214,8% 225,4% 237,7% - thuiszorg 100,0% 106,1% 112,5% 130,3% 137,8% 153,1% 167,8% 176,9% 184,9% 201,0% 210,8% 212,5% - andere 100,0% 107,3% 105,6% 103,8% 108,3% 113,9% 128,5% 129,5% 128,0% 137,6% 140,4% 137,4% 4. Farmaceutische hulp en medische goederen 100,0% 103,9% 107,2% 107,3% 114,2% 119,2% 125,4% 125,9% 130,0% 125,4% 125,3% 123,3% - farmaceutische verstrekkingen 100,0% 103,6% 107,0% 106,9% 113,7% 117,4% 120,5% 120,4% 124,3% 119,2% 117,9% 115,7% - medische goederen en andere 100,0% 110,5% 110,3% 118,0% 125,6% 156,8% 231,5% 244,4% 253,3% 258,8% 285,1% 289,5% 5. Promotie en preventie ivm gezondheidszorg 100,0% 104,1% 203,6% 120,4% 122,0% 138,5% 233,2% 143,5% 153,4% 182,5% 268,9% 281,6% II. Beheer en administratie 100,0% 101,0% 106,6% 116,1% 109,9% 121,8% 110,6% 112,3% 122,2% 115,1% 118,9% 122,3% III. Private huishoudens (als zorgverstrekker) 100,0% 110,3% 115,6% 118,4% 122,7% 130,1% 134,3% 139,6% 147,3% 147,9% 153,3% 149,5% TOTALE UITGAVEN 100,0% 105,9% 109,6% 113,7% 120,5% 129,0% 137,3% 141,2% 149,2% 154,2% 159,2% 162,4% Bron: FOD Sociale Zekerheid Van de twee belangrijkste zorgsectoren kende de ambulante zorg een net iets sterkere groei: tussen 2003 en 2014 kenden deze uitgaven een gemiddelde jaarlijkse stijging van 5,7 %. De uitgaven van de ziekenhuiszorg steeg jaarlijks gemiddeld met 4,7 %. Ondanks de groei van de uitgaven in de ziekenhuizen tussen 2003 en 2014, bleef hun relatief aandeel in het totaal van de nationale uitgaven schommelen rond de 32 %. Het aandeel van de ambulante zorg kent sinds 2007 een aanhoudende groei: het stijgt van 30,6 % in 2003 naar 34,7 % in De gezondheidssector is in ons land behoorlijk complex georganiseerd, met een verdeling van bevoegdheden over een groot aantal overheden en spelers. Via de gezondheidsrekeningen wordt een globaal beeld gebracht van deze complexe sector. Niet alleen de aandelen in de geldstromen, maar ook de functies en verstrekkers worden in beeld gebracht, en de mogelijkheid bestaat om de verschillende dimensies te kruisen. De overheden: verschillende bevoegdheden, verschillende accenten De verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging, als tak van de sociale zekerheid, vormt de belangrijkste uitgave van de federale regering, met name Sociale Zaken. Daarnaast wordt ook een aanzienlijk bedrag aangewend voor de financiering (via het RIZIV) van de verpleegdagprijs voor het verblijf in een ziekenhuis. De verstrekking is voornamelijk curatief gericht: het zijn bij uitstek de ziekenhuizen, de ambulante zorgen, de geneesmiddelen en andere medische goederen die de uitgaven van de sociale zekerheid en die van de overheid uitmaken. Ook de Gewest- en Gemeenschapsregeringen zijn bevoegd voor bijzondere domeinen van de gezondheidszorg. Zij zijn actief op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg en de preventieve geneeskunde (bijvoorbeeld kankerbestrijding, vaccinatieprogramma s en schoolgeneeskunde). Hun uitgaven gaan ook uit naar de medische gezinshulp, in het bijzonder ten behoeve van Kind en Gezin.

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 10de editie INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 10de editie INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4 Nr. 39 Weekblad van 5 december 2013 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 10de editie Inhoud INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4 OVERZICHT VAN DE NATIONALE UITGAVEN VOOR GEZONDHEIDSZORG... 7 1. De geaggregeerde

Nadere informatie

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 11de editie. Inleiding... 2. Methodologie... 4. Definities... 6

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 11de editie. Inleiding... 2. Methodologie... 4. Definities... 6 Nr. 16 Weekblad van 7 mei 2015 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 11de editie Inhoud Inleiding... 2 Methodologie... 4 Definities... 6 Overzicht van de nationale uitgaven voor gezondheidszorg...

Nadere informatie

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 13de editie. Inleiding Methodologie Definities... 6

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 13de editie. Inleiding Methodologie Definities... 6 Nr. 12 Weekblad van 29 maart 2018 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 13de editie Inhoud Inleiding... 2 Methodologie... 4 Definities... 6 Overzicht van de nationale uitgaven voor gezondheidszorg...

Nadere informatie

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 9de editie INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 9de editie INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4 Nr. 26 Weekblad van 13 september 2012 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 9de editie Inhoud INLEIDING... 2 METHODOLOGIE... 4 OVERZICHT VAN DE NATIONALE UITGAVEN VOOR GEZONDHEIDSZORG... 7 1. De

Nadere informatie

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 7de editie

DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG. 7de editie Nr. 11 Weekblad van 18 maart 2010 DE NATIONALE UITGAVEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 7de editie Inleiding 2 Methodologie 4 Overzicht van de nationale uitgaven voor gezondheidszorg 6 1. De geaggregeerde cijfers

Nadere informatie

Ereloonsupplementen buiten ziekenhuizen stijgen met 15 procent

Ereloonsupplementen buiten ziekenhuizen stijgen met 15 procent PERSBERICHT 29.03.2019 Ereloonsupplementen buiten ziekenhuizen stijgen met 15 procent Belgen die op bezoek gaan bij hun huisarts, specialist, tandarts of kinesitherapeut moeten in een derde van de gevallen

Nadere informatie

Nieuwe uitdagingen voor de ziekenfondsen

Nieuwe uitdagingen voor de ziekenfondsen Nieuwe uitdagingen voor de ziekenfondsen Michiel VLAEMINCK Schatbewaarder Landsbond der Christelijke Mutualiteiten De ziekenfondsen in België 7 verzekeringsinstellingen waarvan: 5 private landsbonden die

Nadere informatie

Informatie over uw ziekenhuisfactuur

Informatie over uw ziekenhuisfactuur Infobrochure Informatie over uw ziekenhuisfactuur mensen zorgen voor mensen 2 Beste mevrouw, meneer, Na uw ziekenhuisopname krijgt u een ziekenhuisfactuur. Ervaring leert dat dit geen eenvoudig document

Nadere informatie

Deel 4: CM in cijfers

Deel 4: CM in cijfers Deel 4: CM in cijfers Ledentallen Tabel 1: Verdeling van de leden per verzekeringsinstelling voor de algemene regeling op 31 december 2018 (totaal in orde) LCM 4.091.414 40,76% LNM 478.034 4,76% NVSM 2.996.526

Nadere informatie

Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis

Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis Dalstraat 84 9100 Sint-Niklaas Tel. 03 776 00 41 Info: www.hieronymus.be Inhoudstafel Inleiding 4 Onderdelen van uw factuur bij opname

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/08/032 ADVIES NR. 08/03 VAN 4 MAART 2008 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN GEAGGREGEERDE ANONIEME GEGEVENS

Nadere informatie

Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis

Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis Informatie over uw factuur bij opname in ons psychiatrisch ziekenhuis Dalstraat 84 9100 Sint-Niklaas Tel. 03 776 00 41 Info: www.hieronymus.be Inhoudstafel Inleiding 4 Onderdelen van uw factuur bij opname

Nadere informatie

Toepassing voor statistieken over personen aangesloten bij een ziekenfonds (ledentallen) 1. Zoekopdracht ingeven

Toepassing voor statistieken over personen aangesloten bij een ziekenfonds (ledentallen) 1. Zoekopdracht ingeven Toepassing voor statistieken over personen aangesloten bij een ziekenfonds (ledentallen) 1. Zoekopdracht ingeven Als u de toepassing start, verschijnt er aan de linkerkant een venster (lijstmenu). Aan

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis 1

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis 1 Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis 1 U kan als patiënt een aantal keuzes in verband met uw opname in het ziekenhuis maken die een belangrijke invloed

Nadere informatie

Wat kost uw ziekenhuisopname?

Wat kost uw ziekenhuisopname? Wat kost uw ziekenhuisopname? INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Deze folder bevat informatie over de kosten die verbonden zijn aan een verblijf in ons ziekenhuis. WELKE KOSTEN BETAALT UW MUTUALITEIT? Wanneer

Nadere informatie

Een reden te meer om te lachen

Een reden te meer om te lachen Een reden te meer om te lachen Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen! OM KWALITEITSVOLLE TANDZORG VOOR IEDEREEN TOEGANKELIK TE MAKEN, HEEFT DE SOCIALISTISCHE MUTUALITEIT

Nadere informatie

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een opname in een psychiatrisch ziekenhuis

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een opname in een psychiatrisch ziekenhuis Nakuurhome Papiermoleken Oudebaan 293 3000 Leuven TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een opname in een psychiatrisch ziekenhuis Inleiding Met dit document willen

Nadere informatie

infobrochure tarieven en factuur

infobrochure tarieven en factuur infobrochure tarieven en factuur Auteur: dienst facturatie KEI - Versie 2016 Mevrouw, Mijnheer, Met deze brochure willen we u informeren over het financiële aspect van uw ziekenhuisverblijf. In het KEI

Nadere informatie

Barometer kinesitherapie 2013

Barometer kinesitherapie 2013 Barometer kinesitherapie 2013 Ingevolge de nomenclatuurhervorming van 2002, lag het uitgavenniveau voor kinesitherapie in 2003 op het laagste niveau sinds 1991. Vanaf 2004 beginnen de uitgaven opnieuw

Nadere informatie

Deel 4: CM in cijfers

Deel 4: CM in cijfers Deel 4: CM in cijfers Ledentallen Tabel 1: Verdeling van de leden per verzekeringsinstelling voor de algemene regeling op 31 december 217 (totaal in regel) Verzekeringsinstelling Aantal leden % leden LCM

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes maakt u aan de hand van

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis KARUS vzw Campus Gent 72093071000 Beukenlaan 20 9051 Sint-Denijs-Westrem Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis U kan als patiënt een aantal keuzes in

Nadere informatie

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest Juli 2016 Het Vlaams Patiëntenplatform maakte een overzicht van de terugbetaling van het ziekenvervoer per ziekenfonds.

Nadere informatie

De overheid geeft (te)veel uit? Weet u hoeveel

De overheid geeft (te)veel uit? Weet u hoeveel Page 1 of 6 Gepubliceerd op DeWereldMorgen.be (http://www.dewereldmorgen.be) De overheid geeft (te)veel uit? Weet u hoeveel en aan wat? door Phi-Rana di, 2013-11-12 15:45 Phi-Rana Er wordt vaak gezegd

Nadere informatie

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door Liberale mutualiteit Vlaams gewest April 2018 Het Vlaams Patiëntenplatform maakte een overzicht van de terugbetaling van het ziekenvervoer per ziekenfonds.

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Boemerangstraat 2 B-3900 Overpelt 7/10116/21/000 Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname.

Nadere informatie

Bijlage 5 TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING:

Bijlage 5 TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Franciscus Penitentenlaan 7 9620 Zottegem Bijlage 5 TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Nadere informatie

Omnio en RVV onder de loep!

Omnio en RVV onder de loep! PRAKTISCH Omnio en RVV onder de loep! Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19-1150 Brussel T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04 commu@mloz.be Foto s > Reporters www.mloz.be

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/08/049 BERAADSLAGING NR. 08/016 VAN 4 MAART 2008 BETREFFENDE DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS VERVAT IN

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis PC Sint-Amandus Reigerlostraat, 10 8730 Beernem RIZIV 72089219000 Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis U kan als patiënt een aantal keuzes in verband

Nadere informatie

Overleg mdt en ouders Timing

Overleg mdt en ouders Timing Mariska Waldukat Sociaal werker Patiëntenbegeleiding Overleg mdt en ouders Timing Wat nu? Aanvraagprocedure Rechten? Indienen van de aanvraag Medisch onderzoek Beslissing 1 Contact kinderbijslagfonds Bedienden

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes maakt u aan de hand van

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis Versie 2016 01-01 Alexianen zorggroep Tienen Psychiatrische kliniek Liefdestraat 10, 3300 Tienen alexianentienen@fracarita.org www.alexianentienen.be RIZIV: 72094754 Toelichting bij het document opnameverklaring

Nadere informatie

Klinische proeven in buitenland. Tussenkomst ziekteverzekering

Klinische proeven in buitenland. Tussenkomst ziekteverzekering Klinische proeven in buitenland Tussenkomst ziekteverzekering Melanoompunt 15-12-2018 1 Wettelijk kader zorg in België o Verzekeringspakket o Klinische proeven Wettelijk kader zorg in buitenland Melanoompunt

Nadere informatie

Deel 4: CM in cijfers

Deel 4: CM in cijfers Deel 4: CM in cijfers Tabel 1: Verdeling van de leden per verzekeringsinstelling voor de algemene regeling op 31 december 2016 (totaal in orde) Verzekeringsinstelling Aantal leden % leden LCM 4.081.849

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O11

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O11 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O11 Op internationaal niveau en zeker op Europees niveau zijn geneeskundige verzorging en ouderdom de belangrijkste onderdelen van sociale bescherming. De lidstaten

Nadere informatie

Psychiatrisch Ziekenhuis Asster RIZIV Campus Stad Campus Melveren

Psychiatrisch Ziekenhuis Asster RIZIV Campus Stad Campus Melveren Psychiatrisch Ziekenhuis Asster RIZIV 720-991-10 Campus Stad Campus Melveren Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis Versie 01/01/2018 U kan als patiënt

Nadere informatie

Geneeskundige verzorging

Geneeskundige verzorging Geneeskundige verzorging 1. Methodologische nota Ledental per categorie uitkeringsgerechtigden (tabellen 2 4) Deze statistiek betreft de aantallen regelmatig bij een ziekenfonds ingeschreven gerechtigden

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring A.Z. Vesalius - campus Tongeren A.Z. Vesalius - campus Tongeren Hazelereik 51 3700 TONGEREN Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis

Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis Moorselbaan 164, 9300 Aalst T. 053 72 41 11 F. 053 72 45 86 www.olvz.be U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een

Nadere informatie

Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen

Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen In dit document wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste wet- en regelgeving met betrekking tot palliatieve zorg: 1. m.b.t. de zorgverlening

Nadere informatie

Een reden te meer om te lachen. Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen!

Een reden te meer om te lachen. Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen! Een reden te meer om te lachen Dentimut First & Dentimut Plus: toegankelijke tandverzekeringen voor iedereen! Gids Dentimut First & Dentimut Plus Informatiegids uitgegeven door de Verzekeringsmaatschappij

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring HHZH/OPN/040.14(0509) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03 491 23 45 fax 03 491 23 46 www.hhzhlier.be Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis

Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis Moorselbaan 164, 9300 Aalst T. 053 72 41 11 F. 053 72 45 86 www.olvz.be Toelichting bij de opnameverklaring klassieke opname en opname in dagziekenhuis U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een

Nadere informatie

REGLEMENT: HUISHOUDELIJK REGLEMENT BETREFFENDE DRINGENDE MEDISCHE KOSTEN VOOR PERSONEN DIE ILLEGAAL OP HET GRONDGEBIED VERBLIJVEN

REGLEMENT: HUISHOUDELIJK REGLEMENT BETREFFENDE DRINGENDE MEDISCHE KOSTEN VOOR PERSONEN DIE ILLEGAAL OP HET GRONDGEBIED VERBLIJVEN REGLEMENT: HUISHOUDELIJK REGLEMENT BETREFFENDE DRINGENDE MEDISCHE KOSTEN VOOR PERSONEN DIE ILLEGAAL OP HET GRONDGEBIED VERBLIJVEN Vastgesteld bij besluit OCMW-raad op 28 mei 2019 Dit reglement treedt in

Nadere informatie

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door de socialistische mutualiteit De Voorzorg Limburg

TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door de socialistische mutualiteit De Voorzorg Limburg TERUGBETALING VAN NIET-DRINGEND ZIEKENVERVOER door de socialistische mutualiteit De Voorzorg Limburg April 2018 Het Vlaams Patiëntenplatform maakte een overzicht van de terugbetaling van het ziekenvervoer

Nadere informatie

Geneeskundige verzorging

Geneeskundige verzorging Geneeskundige verzorging 1. Methodologische nota Ledental per categorie uitkeringsgerechtigden (tabellen 2 5) Deze statistiek betreft de aantallen regelmatig bij een ziekenfonds ingeschreven gerechtigden

Nadere informatie

Uw ziekenhuisfactuur. algemene informatie over de elementen die uw factuur bepalen

Uw ziekenhuisfactuur. algemene informatie over de elementen die uw factuur bepalen Uw ziekenhuisfactuur algemene informatie over de elementen die uw factuur bepalen Mijnheer, Mevrouw Binnenkort wordt u opgenomen in ons ziekenhuis. De opnamedienst overhandigde u daarom deze brochure,

Nadere informatie

Naar een Vlaamse sociale bescherming?

Naar een Vlaamse sociale bescherming? Naar een Vlaamse sociale bescherming? Jürgen Vanpraet Universiteit Antwerpen Het Vlaamse Regeerakkoord Basisdecreet Vlaamse sociale bescherming - De bestaande zorgverzekering - Uitvoering maximumfactuur

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 Eerste kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING:

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: UMC Sint-Pieter Hoogstraat 322 1000 Brussel RIZIV num. : 7/10076/61 TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING: kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een klassieke opname of een opname in dagziekenhuis Inleiding

Nadere informatie

Concentratie van de gezondheidsuitgaven: bewijs met behulp van gegevens van het IMA

Concentratie van de gezondheidsuitgaven: bewijs met behulp van gegevens van het IMA Gezondheidsongelijkheden Concentratie van de gezondheidsuitgaven: bewijs met behulp van gegevens van het IMA Hervé Avalosse (R&D-LCM), Joeri Guillaume (NVSM) Intermutualistisch Agentschap Samenvatting

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring versie nr. 1 In voege van April 2018 Documentnummer 558 Afdeling Algemeen AZ Monica Campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering OMZENDBRIEF AAN DE ALGEMENE ZIEKENHUIZEN OMZ. ZH. 2013/13 Dienst voor geneeskundige verzorging Correspondent: Directie verzorgingsinstellingen

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2018-04-27 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2018 Over het hele jaar 2017

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Patiëntenvignet Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes maakt

Nadere informatie

Het ziekenhuis informeert u op een transparante en volledige manier over alle aspecten die de kostprijs van uw verblijf beïnvloeden.

Het ziekenhuis informeert u op een transparante en volledige manier over alle aspecten die de kostprijs van uw verblijf beïnvloeden. Versie op 01/08/2018 TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes

Nadere informatie

De wetswijziging treedt in werking 10 dagen na de publicatie in het Belgisch Staatsblad, hetzij 9 januari 2006.

De wetswijziging treedt in werking 10 dagen na de publicatie in het Belgisch Staatsblad, hetzij 9 januari 2006. Vragen naar: Astrid De Clippel of Wim Pierlé E-mail: astrid.declippel@mi-is.be of wim.pierle@mi-is.be Tel : I Fax : Aan de dames en heren voorzit(s)ters van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24, 2610 Wilrijk Campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20, 2018 Antwerpen Campus Sint-Jozef Molenstraat 19, 2640 Mortsel Opnamedienst Sociale dienst Ombudsdienst

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes maakt u aan de hand van

Nadere informatie

De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000.

De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000. De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000. De afgelopen tien jaar is het gemiddelde inkomen van de Belgische kinesitherapeut met 40% gestegen,

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2014-04-30 Links Publicatie BelgoStat On-line Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Bij een stijging van 0,3 % in

Nadere informatie

HEB JE NOOD AAN ZIEKENVERVOER?

HEB JE NOOD AAN ZIEKENVERVOER? HEB JE NOOD AAN ZIEKENVERVOER? Wij voorzien een tegemoetkoming in de kostprijs! 3 Wij zijn echt met je gezondheid bezig! Wie komt in aanmerking voor deze tegemoetkoming? Alle leden die al 6 maanden bijdragen

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2017 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Over het hele jaar 2016

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring 7/10/290/41/000 AZ Sint-Lucas & Volkskliniek Groenebriel 1-9000 Gent Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis MC St- Jozef vzw Abdijstraat 2 3740 Bilzen Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis U kan als patiënt een aantal keuzes in verband met uw opname in het ziekenhuis

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2016 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Over het hele jaar 2015

Nadere informatie

Uw factuur van het OLV Ziekenhuis Voorbeeld van een factuur van een ziekenhuisopname met verblijf

Uw factuur van het OLV Ziekenhuis Voorbeeld van een factuur van een ziekenhuisopname met verblijf Uw factuur van het OLV Ziekenhuis Voorbeeld van een factuur van een ziekenhuisopname met verblijf Uw factuur bestaat uit 2 of méér pagina s De laatste pagina van uw factuur bevat telkens ook een overschrijvingsformulier

Nadere informatie

Ziekte van Alzheimer. Impact van de beperkingsmaatregelen op de terugbetaling. studie

Ziekte van Alzheimer. Impact van de beperkingsmaatregelen op de terugbetaling. studie studie Ziekte van Alzheimer Impact van de beperkingsmaatregelen op de terugbetaling van geneesmiddelen De ziekte van Alzheimer is een groot probleem voor onze volksgezondheid, niet alleen omdat er zoveel

Nadere informatie

COLLECTIEVE POLIS GEZONDHEIDSZORG TEN VOORDELE VAN DE PERSONEELSLEDEN VAN. PROVIDENTIA cv

COLLECTIEVE POLIS GEZONDHEIDSZORG TEN VOORDELE VAN DE PERSONEELSLEDEN VAN. PROVIDENTIA cv COLLECTIEVE POLIS GEZONDHEIDSZORG TEN VOORDELE VAN DE PERSONEELSLEDEN VAN PROVIDENTIA cv Dienst polissen: 49@belins.be 02/286.65.75 Dienst schade: 491@ belins.be 02/286.60.30 Fax: 02/286.74.76 te Brussel

Nadere informatie

Hospitalisatie verzekeringen DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG.

Hospitalisatie verzekeringen DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG. Hospitalisatie verzekeringen DE BESTE ZORGEN. LEVENSLANG. WIST JE DAT DE BELGISCHE GENEESKUNDE ÉÉN VAN DE BESTE TER WERELD IS? DKV MAAKT ZE TOEGANKELIJK. KIEZEN VOOR EEN HOSPITALISATIEVERZEKERING VAN DKV,

Nadere informatie

WEGWIJS IN. medische hulp. Versie januari 2017 Medische hulp

WEGWIJS IN. medische hulp. Versie januari 2017 Medische hulp WEGWIJS IN medische hulp Versie januari 2017 Medische hulp WEGWIJS IN DE (DRINGENDE) MEDISCHE HULP in zes stappen... Wat is medische hulp? Is de medische hulp afhankelijk van mijn verblijfsituatie? Hoe

Nadere informatie

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief 5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking

Nadere informatie

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 DOSSIER Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 13 Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 Verzekeringsmakelaar blijft stand houden Onlangs verscheen het jaarlijkse rapport van

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 26 september 2016

PERSBERICHT Brussel, 26 september 2016 PERSBERICHT Brussel, 26 september 2016 Vastgoedprijsindex 2de kwartaal 2016 o Volgens voorlopige cijfers bedraagt de geschatte jaarlijkse inflatie van de vastgoedprijzen 2,4% in het tweede kwartaal 2016

Nadere informatie

Dekking & bijstand in het buitenland

Dekking & bijstand in het buitenland Hospitalisatie FABU informatiefiche, Uit welke waarborgen bestaat een goed hospitalisatiecontract? Terugbetaling van medische kosten in geval van hospitalisatie (inclusief dagziekenhuis), waaronder: Verblijf,

Nadere informatie

De Elektronische medische kaart project ecarmed Volgens de momenteel gekende afspraken

De Elektronische medische kaart project ecarmed Volgens de momenteel gekende afspraken De Elektronische medische kaart project ecarmed Volgens de momenteel gekende afspraken Chris Boens, VVSG Jan Reynaert ecarmed: situatie De OCMW s kunnen medische kosten van behoeftige personen ten laste

Nadere informatie

Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan?

Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan? Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan? Hoe heeft de sociale zekerheid de economische crisis van 2009 en 2012 doorstaan? Die twee jaar bedraagt de economische groei respectievelijk -2,8% en

Nadere informatie

Hospitalisatie- VERZEKERING Plus. Opname in een ziekenhuis

Hospitalisatie- VERZEKERING Plus. Opname in een ziekenhuis Hospitalisatie- VERZEKERING Plus Opname in een ziekenhuis Waarom zo'n verzekering Omdat een opname in het ziekenhuis ook financieel een pijnlijke zaak is Elk jaar krijgt één gezin op drie te maken met

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE KOSTEN

SAMENVATTING VAN DE KOSTEN Eventueel Logo ziekenhuis Benaming ziekenhuis RIZIV-nummer KBO-nummer Contact: naam/telefoonnummer BIJLAGE 37 PATIENTENFACTUUR - zorgen van xxx tot xxx Blz 1 van Factuurnummer Datum factuur Verzenddatum

Nadere informatie

Samenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid

Samenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid 1 Samenvatting van de IMA-studie Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid Het aantal arbeidsongeschikten alsook de betaalde uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 - Derde kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2015-04-29 Links: Publicatie NBB.stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015 De economische activiteit stijgt met

Nadere informatie

FORUM. De Dialysefaktuur, oorzaak van hoge bloeddruk?

FORUM. De Dialysefaktuur, oorzaak van hoge bloeddruk? De Dialysefaktuur, oorzaak van hoge bloeddruk? Zegres Cathy, sociaal werker, UZ Leuven Verheyden Denise, sociaal werker, Imeldaziekenhuis, Bonheiden De Dialysefaktuur, oorzaak van hoge bloeddruk? Cathy

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Bijlage 7. Model van toelichting bij de opnameverklaring IDENTIFICATIE VAN HET ZIEKENHUIS Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben

Nadere informatie

WEGWIJS IN. medische hulp. Versie november 2015 Medische hulp

WEGWIJS IN. medische hulp. Versie november 2015 Medische hulp WEGWIJS IN medische hulp Versie november 2015 Medische hulp WEGWIJS IN DE (DRINGENDE) MEDISCHE HULP in zes stappen... Wat is medische hulp? Is de medische hulp afhankelijk van mijn verblijfsituatie? Hoe

Nadere informatie

FINANCIELE INFORMATIEBROCHURE

FINANCIELE INFORMATIEBROCHURE FINANCIELE INFORMATIEBROCHURE INLEIDING Deze financiële informatiebrochure wil u zo goed mogelijk informeren over de kostprijs van uw opname. We overlopen de verschillende rubrieken van de verpleegnota

Nadere informatie

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & Figures over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & figures De lokale overheden zijn een zeer belangrijke speler in ons land. De bevoegdheden die ze

Nadere informatie

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus De tandzorgverzekering van de Liberale Mutualiteit Hospitaal-Plus 2 , met de glimlach naar de tandarts Gezonde en mooie tanden zijn je hele leven belangrijk. Daarom moet je je gebit van jongs af goed verzorgen

Nadere informatie

medische verzekeringen sinds 1944 AMMA VERZEKERINGEN 18-02-1998-De Huisarts BUITENBEENTJE AMMA VERZEKERINGEN medische verzekeringen sinds 1944

medische verzekeringen sinds 1944 AMMA VERZEKERINGEN 18-02-1998-De Huisarts BUITENBEENTJE AMMA VERZEKERINGEN medische verzekeringen sinds 1944 AMMA VERZEKERINGEN 18.02.1998 De Huisarts BUITENBEENTJE AMMA VERZEKERINGEN medische verzekeringen sinds 1944 onderlinge verzekeringsonderneming toegelaten door de Controledienst voor de Verzekeringen onder

Nadere informatie

3.4 Financieel verslag

3.4 Financieel verslag 3.4 Financieel verslag Verplichte Ziekteverzekering (VP) Afsluiting 2012 2011 Het RIZIV heeft op het moment van de redactie van dit jaarverslag de rekeningen van de verplichte verzekering met betrekking

Nadere informatie

Informatie over uw factuur in ons psychiatrisch verzorgingstehuis

Informatie over uw factuur in ons psychiatrisch verzorgingstehuis Informatie over uw factuur in ons psychiatrisch verzorgingstehuis Dalstraat 84 9100 Sint-Niklaas Tel. 03 776 00 41 Info: www.hieronymus.be Inhoudstafel Onderdelen van uw factuur in ons psychiatrisch verzorgingstehuis

Nadere informatie

2009 DE ZIV IN CIJFERS

2009 DE ZIV IN CIJFERS DE ZIV IN CIJFERS 2009 Bevolking 4 1. Indeling volgens leeftijdsgroepen (in %) 4 2. Levensverwachting bij de geboorte 5 3. Actieve bevolking (beroepsbevolking) 6 Macro-economische kengetallen 7 1. Index

Nadere informatie

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING

TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING TOELICHTING BIJ DE OPNAMEVERKLARING Kamerkeuze & financiële voorwaarden voor een opname in het dagziekenhuis Identificatie ziekenhuisinstelling AZ Maria Middelares Buitenring Sint-Denijs 30 9000 Gent Erkenningsnummer:

Nadere informatie

Toelichting bij de opnameverklaring

Toelichting bij de opnameverklaring Toelichting bij de opnameverklaring U kan als patiënt een aantal keuzes maken die een belangrijke invloed hebben op de uiteindelijke kostprijs van uw ziekenhuisopname. Deze keuzes maakt u aan de hand van

Nadere informatie

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus

Denta Plus. De tandzorgverzekering. van de Liberale Mutualiteit. Hospitaal-Plus De tandzorgverzekering van de Liberale Mutualiteit Hospitaal-Plus 2 , met de glimlach naar de tandarts Gezonde en mooie tanden zijn je hele leven belangrijk. Daarom moet je je gebit van jongs af goed verzorgen

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Uitgaven voor Gezondheidszorgen Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Uitgaven voor Gezondheidszorgen Gezondheidsenquête, België, 1997 7.7.1. Inleiding De basisprincipes van het huidige Belgische gezondheidssysteem zijn: vrije keuze van geneesheer door de patiënten, therapeutische vrijheid voor de practiserende geneesheren en toegankelijkheid

Nadere informatie

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Prof. dr. Jozef Pacolet Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Inhoud Betaalbaarheid van de zorg versus vrees, onzekerheid en twijfel Afbakening: nieuwe

Nadere informatie

Medische zorg. Inhoud

Medische zorg. Inhoud BBZ Medische zorg Wonen in Nederland, werken in België Inhoud Waarvoor bent u verzekerd? 2 Wlz-zorg 2 Wat moet u regelen voor uzelf? 3 Moet u aansluiten bij de Vlaamse Sociale Bescherming? 3 Hoe krijgt

Nadere informatie