LEIDINGGEVEN AAN TEAMGESPREKKEN

Transcriptie

1 LEIDINGGEVEN AAN TEAMGESPREKKEN Een socratische basis onder uw visieontwikkeling Voor wie is de opleiding bedoeld? Als deelnemer heb je minimaal een HBO denkniveau. Deze module is geschikt voor leraren, schoolleiders, leden van de medezeggenschapsraad en ieder die de school een warm hart toedraagt en bereid is tot het op regelma?ge basis voeren van een construc?eve dialoog. Enige kennis van gesprekstechnieken en groepsprocessen strekt tot aanbeveling, maar is niet noodzakelijk. Het socra?sch groepsgesprek is een gespreksvorm die ontwikkeld is vanuit de gedachte dat het vragend onderzoeken van concrete voorbeelden uit de prak?jk het inzicht in de onderhavige materie verdiept. Het is een methode die een gedisciplineerd gedrag van de deelnemers vraagt.

2 Inhoudsopgave Vooraf 3 Programma dag 1 3 Programma dag 2 3 Programma dag 3 4 Literatuur 4 Eindopdracht 5 Eindresultaat & competenties 5 Duur van de cursus 6 Groepsgrootte 6 Studiebelasting 6 Afsluiting 6 Additioneel 6 Locatie 6 Kosten 6 Reacties van cursisten 6 2

3 Vooraf Voorafgaand aan deze eerste bijeenkomst hebben de cursisten het eerste van bovengenoemde ar7kelen Beweging in het socra7sch gesprek gelezen. Het is de bedoeling?jdens de bestudering van dit ar?kel leervragen te verzamelen die gedurende de cursus kunnen worden behandeld. Van deelnemers wordt gevraagd om een kwes?e te bedenken die aan een onderzoek onderworpen kan worden. Het gaat daarbij om een kwes?e rond hoogbegaafdheid uit het verleden, die inmiddels is afgerond en waarbij de deelnemer zelf een rol heec gespeeld. Programma dag 1 - Kennismaking door middel van speedda?ng en toelich?ng op de aanpak van de cursus. - Inleiding op de theorie van het socra?sch groepsgesprek, waaronder aandacht voor de gehanteerde gespreksregels. - Eerste oefening aan de hand van een uit de ervaringen van de leden te selecteren prak?sch voorbeeld onder leiding van de cursusleider. Het betrec de eerste fase van een socra?sch groepsgesprek. - Analyse van de gang van zaken bij het voorbeeld. - Toelich?ng op het vervolg en bespreking van de tussen?jdse opdracht. Tussen7jdse opdracht 1 Bestudeer nogmaals het ar?kel Beweging in het socra?sch gesprek en bovendien het ar?kel De ontdekking van een goede gesprekshouding. Maak daarvan een kort verslag, waarin je een rela?e legt met je eerder geformuleerde leervragen en waarin je reflecteert op hetgeen je hebt ervaren?jdens de eerste cursusdag. Stuur je tekst per aan de cursusleider uiterlijk 1 week voorafgaand aan de volgende cursusdag. Programma dag 2 - Bespreking van het bestudeerde ar?kelen aan de hand van de ingeleverde stukken van de deelnemers; uitwisseling van ervaringen en feedback van de cursusleider. overige deelnemers. - Korte toelich?ng op de tweede fase van het socra?sch gespreksmodel. overige deelnemers - Toelich?ng op het vervolg en bespreking van de tussen?jdse opdracht. Tussen7jdse opdrachten 2 A en B 3

4 A. Studie. Bestudeer het ar?kel Beweging in het socra?sch gesprek en bovendien het ar?kel Spreken buiten de orde van Hans Bolten (in Het socra?sch gesprek, Delnoij en Van Dalen), waarin je een rela?e legt met je eerder geformuleerde leervragen en het verslag van de vorige keer en waarin je reflecteert op hetgeen je hebt ervaren?jdens de twee cursusdagen. Stuur je tekst per aan de cursusleider uiterlijk 1 week voorafgaand aan de volgende cursusdag. NB. Bestudeer daarbij ook de verplichte ar?kelen in het boek Het socra?sch gesprek van Delnoij en van Dalen. B.Prak/sch oefenen in eigen omgeving. Het verdient aanbeveling om in eigen kring te oefenen. Dat kan door met enkele teamgenoten af te spreken dat ze je de gelegenheid geven het geleerde in prak?jk uit te proberen. Licht de gespreksregels toe en vraag hen je te helpen bij het hanteren ervan. Stuur minstens 1 week voorafgaande aan de laatste cursus de eindopdracht in. Programma dag 3 - Bespreking van het bestudeerde ar?kelen aan de hand van de ingeleverde stukken van de deelnemers; uitwisseling van ervaringen en feedback van de cursusleider. overige deelnemers. overige deelnemers - Terugblik op de cursus en onderzoeken van mogelijkheden binnen de eigen organisa?e. Uitreiking van cer?ficaten. Literatuur Verplicht: Uit het boek Het socra8sch gesprek - Jos Delnoij & Wieger van Dalen (2003) de volgende ar?kelen: 1. Spreken buiten de orde, 2. Het socra?sche en de regels, 3. Betekenis en ervaring in het socra?sche gesprek, 4. De ethiek van de socra?sch gespreksleider, 5. Professionaliseren door gezamenlijke reflec?e. Tijdens de cursus besproken ar?kelen: 4

5 1. Hans Bolten & Kristof Van Rossem - Beweging in het socra8sch gesprek uit In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de prak?jk, p , Hans Bolten - De ontdekking van een goede gesprekshouding (overdruk van het internet van de website (eerder verschenen in 1998) 3. Hans Bolten - Spreken buiten de orde (ar?kel in Het socra?sch gesprek, Jos Delnoij & Wieger van Dalen, 2013) Wie meer wil: Deze verplichte ar?kelen zijn in de vorm van overdrukken van het internet voorafgaand aan de colleges beschikbaar in pdf. - Vrije ruimte - Jos Kessels, Erik Boers, Pieter Mostert, (2013) (met prak?jkboek uit 2015) - Spelen met ideeën - Jos Kessels (2012) - Word zelf filosoof - Jan Bransen (2014) - Zonder autoriteit geldt het recht van de sterkste - Paul Verhaeghe (ar?kel Filosofie Magazine; n.a.v. zijn boek Autoriteit, 2015 ). Een kopie is beschikbaar. - De straat is van mij - natuurlijk! - Jan Bransen (ar?kel in Filosofie en Prak?jk, deel 4, 2015). Een kopie is beschikbaar. Deze literatuurlijst bevat toepassingen van de filosofie in organisa?es. Lezing van deze?tels wordt aanbevolen. Eindopdracht Aan het eind van de cursus wordt van de deelnemers een paper verwacht van minstens 3 kantjes A4 (getypt, lefergroofe 11, regelafstand 1), waaruit blijkt dat de essen?e van de werkwijze is begrepen en beproefd. Uit de tekst blijkt dat de verplichte literatuur is bestudeerd en verwerkt. Dit document dient uiterlijk 1 week voorafgaand aan de laatste cursusdag te worden ingestuurd, zodat beoordeeld kan worden of aan het eind van die laatste cursusdag een cer?ficaat kan worden uitgereikt. Eindresultaat & competenties De deelnemer... - is bij voltooiing van de cursus in staat op te treden als groepsgesprekleider binnen de eigen organisa?e - heec inzicht in de waarde van filosofische vaardigheden bij het totstandbrengen van cultuurveranderingen binnen de school - heec nieuwe kennis vergaard over de theorie van het socra?sch groepsgesprek 5

6 Duur van de cursus De opleiding bestaat uit een 3-tal dagen met tussenpozen van een aantal weken om de gelegenheid tot het maken van opdrachten te krijgen. We starten om 09:30 uur en we stoppen om 16:30 uur. Indien gewenst kan de cursus worden verdeeld over 6 dagdelen van 4 uur. Groepsgrootte De groep bestaat uit minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers om te zorgen voor een maximale persoonlijke inbreng en interac?e. Studiebelasting Buiten de drie dagen waarbij van je verwacht wordt dat je aanwezig bent, wordt er van je verlangd dat je de huiswerkopdrachten maakt en in de eigen prak?jk oefent. Deze opdrachten zullen al naar gelang jouw enthousiasme in totaal een?jd in beslag nemen van circa 25 uur. Afsluiting Na controle van aanwezigheid op de drie dagen en van de prak?jkopdrachten, wordt bij voldoende resultaat een cer?ficaat uitgereikt. Additioneel Om de juiste vragende houding te ontwikkelen, kan addi?oneel gebruik gemaakt worden van de mogelijkheid tot individuele training tegen een gereduceerd tarief per gesprek. Locatie Nader te bepalen. In company is ook mogelijk. De cursus is ook mogelijk in 6 dagdelen van 4 uur. Kosten Bij individuele deelname zijn de kosten 600,-. per persoon. De kosten bij in company, nader overeen te komen. Als beroepsopleiding is deze opleiding vrijgesteld van BTW. Reacties van cursisten Ervaringen De belangrijkste leeropbrengst voor mij is dat ik heb ervaren hoe waardevol deze manier van met elkaar praten is. De dialoog heec mij een stuk verder gebracht, en het bevragen van een casus of normen en waarden en stellingen heec mij de ogen geopend. Ik heb ook meer vragen over mijzelf en mijn handelen gesteld dan in voorgaande schooljaren. Het zonder oordeel analyseren van een vraagstuk heec gemaakt dat ik met meer afstand naar een proces kan kijken. Dit gaat niet automa?sch goed, maar ik ben me er wel bewust van wanneer ik het niet goed doe en dat is winst. 6

7 Professionele cultuur Los van het socra?sche gesprek, maar wel?jdens de cursus, heb ik meer geleerd over professioneel handelen. Dick bleef maar hameren op dat we met elkaar de omslag moeten maken naar een professionele cultuur. Dat komt terug in zo veel onderwijsgerelateerde zaken. Elkaar feedback geven, een opdracht terug geven als het niet lukt, vooraf aangeven wat je nodig hebt om een opdracht te laten slagen, communica?e met ouders, wederzijdse verwach?ngen van bepaalde func?es binnen een organisa?e helder krijgen, etc. Ik schrijf dat dit los staat van het socra?sche gesprek, maar dat is niet waar. Het zijn opbrengsten uit het socra?sche gesprek. Ik heb dus een gespreksmethode geleerd, en de opbrengsten van die methode is een zeer waardevolle bijvangst en in mijn ogen het bewijs dat de methode werkt. Discussie en dialoog Teruglezend kom ik tot het volgende inzicht: Een discussie daar raak je onbewust in verzeild. Een socra?sch gesprek moet je heel bewust voorbereiden. Wat ik in eigen handelen heb gemerkt is dat ik mijn eerste reac?e probeer uit te stellen, zodat ik kan nadenken en dan goed voorbereid er op terug kan komen. Dat dit nog niet automa?sch gebeurt is jammer, maar dat ik weet dat ik al meer in dialoog kan treden is preig. Antwoorden blijven uit Ik krijg het gevoel dat Dick ons ook wel eens heec laten hangen in deze fase. Het punt waar iedereen naar Dick kijkt en hij toch geen antwoord wil geven (). Ik heb wel gemerkt dat ik goed gedij in een omgeving waar het antwoord er niet is. Ik kan vertrouwen op het proces, en ik vind het niet erg om het even niet te weten. Afslui8ng Ik wil afsluiten met een zin waarmee Bolten zijn ar?kel afsluit. Die vind ik zeer toepasselijk voor deze cursus: (..) het was niet louter conceptueel of cogni?ef inzicht, het was een ervaring. Wat het met me doet! Dit schooljaar was bijzonder voor me. Deze cursus heec me heel veel gebracht. De ervaringen die ik heb opgedaan hebben me weer mondig gemaakt, hebben me passie gegeven. Ik wil je daar ontzefend voor bedanken. Ik voel me weer gezien en gehoord, nog lang niet zoals ik zou willen, maar de transi?e in mij heec me kracht gegeven om dingen te zeggen en nieuwe ideeën gegeven voor mezelf en voor de school. Waard om te onderzoeken Ik merk dat er veel problemen aan de orde komen, die het waard zijn te onderzoeken met elkaar. Bovendien blijkt na een aantal bijeenkomsten dat het niet uitmaakt waar je begint (met welke casus), je komt al?jd bij een bepaalde basis uit namelijk de gedeelde waarden/principes. Dat komt door de structuur, de spelregels van het socra?sch gesprek. Voorbeeld: we onderzoeken hoe de organisa?e () func?oneert aan de hand van de casus een confronta?e met een teamleider. Maar uiteindelijk praten we?jdens de formulering van de kernbewering over communica?e. Het thema van onze bijeenkomsten. Het thema van het gesprek wordt geformuleerd als fundamentele filosofische uitgangsvraag en is voor alle deelnemers betekenisvol. (Roferdam, 2017) 7