The Odds - de toekomst van duurzaam inkopen?

Transcriptie

1 The Odds - de toekomst van duurzaam inkopen? Dit document beschrijft de pilot en bijbehorende resultaten, uitgevoerd door start-up The Odds in maart Start-up The Odds De wijze waarop in Nederland groenten en fruit wordt geteeld, getransporteerd en verwerkt, is een efficiënte machine. Binnen korte tijd worden grote hoeveelheden verse producten van akker naar consument verplaatst. Toch is er nog genoeg aan te verbeteren, want tegen de tijd dat de oogst geconsumeerd is hebben we ook ⅓ van ons voedsel verspild. De productieketen is lang, en de meeste grote spelers die tussen boer en consument in zitten investeren minimaal in het duurzamer maken van de keten, en bovenal is hun huidige systeem gericht op efficiëntie, (nog) niet op het voorkomen van verlies. Start-up The Odds bestaat vanaf juni 2016 en wil verandering brengen in deze situatie. De missie van The Odds is om te zorgen dat veel meer overschot groente en fruit de horeca in Nederland bereikt. We weten inmiddels dat, mits het om voldoende verse producten gaat, veel horecaondernemers graag werken met overschot groenten en fruit. Veel ondernemers zijn zich bewust van de noodzaak tot duurzamer ondernemen, maar het aanbod sluit daar nog slecht op aan. Een verkoopkanaal voor deze overschotten kan telers een extra bron van inkomsten geven en horeca een nieuwe manier bieden om bewuster en duurzamer in te kopen, met wellicht een prijsvoordeel. Hiermee wil The Odds verspilling van overschot groente en fruit verminderen. Er zijn verschillende manieren denkbaar waarop overschot van teler op een directe en efficiënte manier bij een restaurant of cateraar terecht kan komen, maar dit betekent pionieren. Er zijn nog weinig voorbeelden van dergelijke bedrijven en het opzetten van The Odds is dan ook een learn-bydoing proces. Voorafgaand aan onderstaande pilot heeft The Odds met veel partijen in de agrarische sector en horeca contact gehad, onder andere door middel van een stand tijdens de Horecava vakbeurs in januari Voor telers een overschot aan kwalitatief groente en fruit, voor horeca bijzondere ingrediënten: duurzaam ingekocht.

2 Pilot maart 2017 Doelstellingen De doelstelling van deze pilot was het testen van onze aannames over het (mogelijk) inkopen van overschot groente en fruit door restaurants en cateraars. De belangrijkste aannames om te testen in deze pilot waren: 1. Horecaondernemingen hebben geen probleem met een extra inkoopkanaal 2. Het mogelijke extra snijwerk van overschot producten is geen reden om niet te kopen 3. Horecaondernemingen zijn nauwelijks bewust van de mogelijkheid om overschot in te kopen 4. Horecaondernemingen vertrouwen de kwaliteit van overschot producten en zijn niet bang om deze in te kopen 5. Horecaondernemingen blijft na een eerste keer bestellen geïnteresseerd in bestellen 6. Het is geen probleem voor horecaondernemingen als er niet iedere dag geleverd wordt Beperkingen Het inkopen van overschot producten direct bij de teler is begin maart in regio Eindhoven nagenoeg niet mogelijk. Telers hebben vanaf april-mei weer volop producten beschikbaar. Daarom is voor deze pilot gekozen om de inkoop te laten verlopen via een (Turkse) groenteboer, die zijn producten 2x per week bij de veiling koopt. Bij alle inkoop is de voorkeur voor overschot producten aangehouden, in de meeste gevallen tweede klasse. Aanpak De vraag vanuit horeca is tijdens deze pilot leidend geweest. Met een assortiment van 12 verschillende producten konden klanten naar behoefte bestellen en hebben wij voor deze bestelling zoveel mogelijk overschot producten geleverd (in dit geval klasse 2 producten), aangevuld met klasse 1. De producten zijn gedurende 2 weken op dinsdag en vrijdag geleverd, in totaal 4 levermomenten. In de aanpak van de pilot is bewust gekozen om alle handelingen tussen inkoop en verkoop zelf uit te voeren om de mogelijke drempels in dit proces zo goed mogelijk in kaart te brengen. Een minimum van 10 horeca deelnemers was gewenst. Om te leren wat de verkoopwaarde van overschot producten is, hebben we gewerkt met een pay what you want principe. De deelnemende horeca hebben, na de levering van de producten, zelf bepaald wat de producten waard waren. Achteraf zijn facturen verzonden met de prijzen die de deelnemende partij toegekend heeft aan de geleverde producten. De prijzen kunnen dus verschillen per product per levering per klant. Van boven naar beneden: online bestelformulier voor horeca, afwegen van overschotten, sorteren per bestelling

3 Resultaten - onze ervaringen Acquisitie Restaurants en cateraars zijn op twee manieren benaderd voor deelname aan de pilot: persoonlijk contact via bezoek of telefonisch en anonieme benadering via . Horeca waar al eerder contact mee was geweest, zijn 2 weken voor de pilot telefonisch benaderd, daarna is alle communicatie per mail verlopen. Van de 10 persoonlijk benaderde klanten, hebben 6 daadwerkelijk deelgenomen aan de pilot. Voor 3 klanten was de voorbereidingstijd voor de daadwerkelijke pilot te kort. Daarnaast zijn 20 mogelijke klanten 1x per mail benaderd twee weken voor de start van de pilot. Hieruit zijn 3 deelnemende klanten voortgekomen. Daarnaast heeft 1 cateraar op eigen initiatief ons benaderd en deelgenomen aan de pilot. 1 leverancier van maaltijdboxen en 1 bedrijfskeuken hebben als reactie op de mail aangegeven graag mee te willen doen maar waren te laat met bestellen. Communicatie Gedurende de pilotperiode is 2x een herinneringsmail gestuurd naar potentiële klanten. Daarnaast zijn alle restaurants en cateraars waar al eerder persoonlijk contact mee is geweest 1x gebeld ter herinnering dat bestellen mogelijk was. Daarna is nagenoeg alle communicatie per mail verlopen. Er is bij een aantal restaurants geprobeerd om telefonisch te overleggen over de prijzen, maar dit bleek voor restaurants onwenselijk: praktisch niet handig qua timing en ze wilden even de tijd nemen om over de prijzen na te denken. Bij het leveren van de producten hebben we geprobeerd al in gesprek te gaan met de verantwoordelijke voor de bestelling. In de meeste gevallen was dit heel lastig of onmogelijk omdat de kok (vaak de verantwoordelijke) druk is met voorbereidingen in de keuken. Inkoop Door de timing van de pilot is de inkoop van groente en fruit via verschillende (Turkse) groenteboeren verlopen, zowel op de veiling als bij de winkel zelf. Als de groenteboer bij de veiling producten kocht voor onze pilot, bleken dat de eerste keer veel klasse 1 producten te zijn. De groenteboer vond het moeilijk te begrijpen dat wij juist op zoek waren naar overschot of klasse 2 groente en fruit. Verschil in taal en cultuur kan hier ook een rol in hebben gespeeld. Bij de tweede, derde en vierde bestelling hebben we zelf de overschot producten uit de winkel gehaald in plaats van van te voren een bestelling bij hem te plaatsen. Bij de Turkse groenteboeren waar wij tijdens deze pilot inkochten, waren dinsdag en vrijdag de dagen waarop zij s ochtends naar de veiling gingen of vanuit de veiling geleverd kregen. Sorteren en verpakking We hebben zelf de groente en het fruit gesorteerd per bestelling en verpakt in kartonnen dozen. Het sorteren en verpakken kostte veel meer tijd dan in eerste instantie gedacht. Door de kleine hoeveelheden was het mogelijk om voldoende dozen te verzamelen. Bij drie bestellingen hebben wij in kratten geleverd die we konden lenen bij de groenteboer. De deelnemende horeca heeft deze in een aantal gevallen meegegeven aan hun reguliere leverancier (per ongeluk) en het kostte ons tijd om de kratten uiteindelijk weer te verzamelen. Levering Met gehuurde caddy s zijn de producten afgeleverd bij de restaurants/cateraars. Levering vond plaats op dinsdag en vrijdag tussen uur en uur. Tweede klasse paprika s gemixt geleverd. Levering in gehuurde caddy.

4 Resultaten - klantenervaring Motivatie voor deelname Onder de 10 deelnemende horeca partijen zijn diverse redenen voor deelname, de helft geeft aan onze missie rondom voedselverspilling te willen ondersteunen, een tweetal geeft expliciet de korting op producten interessant te vinden. In de communicatie geven meerdere deelnemers aan nieuwsgierig te zijn naar overschot producten. Door een partij wordt het voor educatie gebruikt: leerlingen in de keuken laten zien wat er allemaal van het land komt. b-keuze, maar niet slecht. en De smaak en kwaliteit van sommige producten is wat minder dan van 1e klasse, maar ook De kwaliteit van de productie is zeker bij directe consumptie zeer goed. Wel lijken de groenten minder lang houdbaar dan ik gewend ben. In sommige gevallen was het nodig om een bestelling aan te vullen met klasse 1 producten. In de meeste gevallen hebben restaurants zichzelf ook korting gegeven op deze klasse 1 producten, wellicht door een andere beleving: klasse 1 appels leken bijvoorbeeld sneller melig te worden. The Odds moet voet aan de grond krijgen en daar zijn wij graag onderdeel van. Bestellen Alle partijen vonden het online bestelformulier prima om mee te werken. Twee partijen hebben aangegeven dat het belangrijk is om met verschillende eenheden te kunnen werken in het bestellen (stuks, kilo s, kratjes). Twee deelnemers hebben aangegeven een volgende keer meer informatie te willen over de herkomst van de producten, zodat ze dit ook kunnen gebruiken in communicatie naar hun klanten. Een drietal partijen hebben aangegeven dat het bestelmoment afwijkend is van hun normale bestelmoment (bij ons om 15:00 de dag van te voren, normaliter s avonds). Leveren Reacties over de levertijden zijn divers. Met name restaurants met een dagelijks couvert zouden bij voorkeur eind van de ochtend of aan het begin van de middag geleverd krijgen. 1 restaurant heeft aangegeven het liefst elke dag geleverd te krijgen. De andere deelnemers zijn content met de levertijden en leverdagen. Drie partijen hebben expliciet aangegeven voorkeur te hebben aan levering in kratten in verband met stapelbaarheid en voorkomen van nog meer afval. Kwaliteitsbeleving producten Reacties van horeca omtrent de kwaliteit van de geleverde producten zijn divers, uiteraard ook gerelateerd aan het verschil in producten dat is geleverd. Bij de meeste overschot producten wordt aangegeven dat dit ook gemerkt wordt: Kortom, Kortom, b-keuze, maar niet slecht. Ervaring rondom prijsbepaling Het merendeel van de deelnemende horeca heeft aangegeven de prijs te hebben bepaald aan de hand van de voor hen reguliere groothandelsprijzen in combinatie met de ervaren kwaliteit van de producten. Bij producten, die minder van kwaliteit waren, b.v. overrijp of met schrompeling heb ik extra korting genomen. The Odds wordt meerdere malen genoemd als extra kanaal dat niet in de dagelijkse behoefte kan voorzien en niet alle producten ter beschikking heeft, dat is in principe niet wenselijk want levert extra werk op. Transportkosten Drie partijen geven aan dat mogelijke transportkosten in verhouding zouden moeten staan met de kwaliteit en prijs van de producten en dat deze kosten meegenomen zouden moeten worden in de prijs. De overige partijen hebben niet op deze vraag gereageerd.

5 Resultaten - cijfers 4 leverdagen 10 klanten 5 terugkerende klanten 12 producten 6 producten klasse kilo AGF 271 kilo AGF klasse 2 Berekening Gemiddeld hebben klanten voor klasse 2 producten (courgette, komkommer, paprika, pastinaak, vleestomaat, trostomaat) 35% korting genomen t.o.v. klasse 1 groothandelprijs (bij ons bekend, Hanos + Van Gelder). Per product is de range van 20% (paprika s) tot 75% (vleestomaten) korting t.o.v. groothandelprijs (zie grafiek, rode lijnen). Gemiddeld hebben klanten voor klasse 1 producten 22% korting genomen t.o.v. dezelfde klasse 1 groothandelprijs (bij ons bekend, Hanos + Van Gelder). Per product is de range van 0% tot 50% korting t.o.v. groothandelprijs, en voor de klasse 1 aubergines is zelfs 13% meer betaald (zie grafiek, roze lijnen). Conclusies o.b.v. cijfers Er is 35% minder dan groothandelprijs betaald voor klasse 2 producten. ⅓ van dat verschil komt voort uit de productkwaliteit (het verschil tussen klasse 1 en klasse 2). ⅔ van het verschil is toe te wijzen aan andere oorzaken, wat duidelijk wordt uit de controlegroep van 1e klasse producten: hiervoor is 22% minder betaald dan de groothandelprijs. Uit de pilot komt hiermee duidelijk naar voren dat de waardebeleving van klasse 2 producten slechts 15-20% lager ligt dan de waardebeleving van klasse 1 producten. Dit is een significant kleiner verschil dan de dumpprijzen die op dit moment aan klasse 2 worden toegekend, als ze al worden aangeboden. APPEL AUBERGINE COURGETTE KOMKOMMER KOOL PAPRIKA PASTINAAK PEER POMPOEN TROSTOMAAT VLEESTOMAAT WINTERPEEN WITLOF 0% KLASSE 1 KLASSE 2 20% 40% 60% 80% 100% Prijs betaald in vergelijking tot groothandelprijs (=100%)

6 Conclusies Restaurants en cateraars staan open om de inkoop van overschot groente en fruit actief te verkennen, gezien het gemak waarmee betalende deelnemers in nabije omgeving zijn gevonden. Horeca willen graag met hun business aansluiten bij de maatschappelijke missie, maar het uiteindelijke prijsvoordeel is doorslaggevend. Sommige horeca partijen kopen al overschotten in op basis van persoonlijk contact met de leverancier. Regulier bestellen van overschot, via bestaande inkoopkanalen, gebeurt nauwelijks. Gezien de grote hoeveelheden die zijn besteld kunnen we stellen dat de deelnemende horeca voldoende vertrouwde op de kwaliteit van de producten om hun reguliere gerechten te bereiden. Door de inzet van een pay what you want principe verwachten we een gedeelte van dat risico weggenomen te hebben. 5 Het uiteindelijke doel om mee te doen is natuurlijk besparen op de inkoop. Gezien het feit dat deelnemers zichzelf ook korting hebben gegeven op aanvullende klasse 1 producten, kunnen we stellen dat de wijze en communicatie waarmee iets wordt verkocht veel invloed heeft op het wel of niet beschouwen van producten als klasse 2 of minderwaardig. 4 Op basis van de zelf bepaalde prijzen kunnen we stellen dat de waardebeleving van klasse 2 groente en fruit producten slechts 15-20% lager ligt dan de waardebeleving van klasse 1 producten. Dit is een significant kleiner verschil dan de dumpprijzen die op dit moment aan klasse 2 worden toegekend, als ze al worden aangeboden. 6 7 Een extra inkoopkanaal behoort voor horeca tot de mogelijkheden maar is in eerste instantie niet wenselijk. De voordelen (prijstechnisch, kwaliteit) moeten voldoende opwegen tegen extra werk voor bestellen en ontvangen. Het uitbreiden van ons assortiment zou hierop in kunnen spelen. Het mogelijke extra snijwerk is door geen van de deelnemers genoemd en vormt dus geen barrière voor het inkopen van overschot groente en fruit. Omdat het een super mooi project is Ons restaurant richt zich op duurzaamheid en jullie project sluit daar prima bij aan. 8 Op basis van de huidige pilot geven deelnemers aan bij een volgende pilot ook weer geïnteresseerd te zijn en het initiatief verder te willen ondersteunen.

7 Blik op de toekomst Om zelf de gehele keten van inkoop bij teler tot aan levering bij horeca te verzorgen zijn nog grote stappen nodig voor een start-up als The Odds. En de vraag is of het wenselijk is om in die gehele keten te voorzien: transport op lokaal niveau zou juist onze ecologische footprint weer kunnen vergroten en daarmee onze missie ondermijnen. Daarnaast is uit de pilot gebleken dat, op deze kleine schaal, de tijd en kosten voor inkoop, sorteren, transport en levering niet in verhouding zijn met de mogelijke marge op overschot producten. Het is wenselijk om te verkennen of het mogelijk is voor The Odds om samen te werken met bestaande leveranciers: bedrijven die dagelijks op grote schaal de logistieke operatie rondom groente en fruit uitvoeren. In die situatie kan The Odds zich specifiek richten op een gemis in de markt: het inzichtelijk maken en organiseren van de vraag bij horeca voor het bestellen van overschot groente en fruit. Het beantwoorden van deze vraag door levering zou bij bestaande partijen kunnen blijven. The Odds creëert op deze manier geen extra voedselketen, maar maakt de bestaande voedselketen op die manier inclusiever. In dit scenario is het nodig om te verkennen of een dergelijke samenwerking beter werkt op stadsniveau, regioniveau of zelfs landelijk. Ben jij of ken jij een persoon of organisatie die geïnteresseerd zou zijn om dit verder te verkennen? We komen graag met hen in contact! De communicatie rondom overschot productie blijft in ieder toekomstscenario een belangrijk aandachtspunt. De pilot toont aan dat het verkopen van overschot ook daadwerkelijk effect heeft op de waargenomen kwaliteit van de producten. Terminologie als ongesorteerd of van het land kunnen hier oplossingen in bieden zonder de transparantie te verliezen. Van mijn klanten heb ik overigens geen enkele negatieve reactie gehad, alleen maar enthousiasme! Het afgelopen jaar heeft het team van The Odds samengewerkt met een heleboel ambitieuze organisaties en personen met dezelfde of een soortgelijke missie. Hiernaast een kleine greep uit onze partners. Bij deze willen we daar graag onze waardering voor uitspreken, met een sterke samenwerking kunnen we een groter verschil maken! Philippe, Maaike, Fiona en Allard De quotes zijn afkomstig van deelnemers aan de pilot. Iconen van Afeb Audia Rahman, Px icon en Misirlou van the Noun Project.