De Filantropiekrant. En ook:

Transcriptie

1 De Filantropiekrant 24 APRIL 2014 DE WERELD ZOU ER ANDERS UITZIEN Filantropie maakt vandaag gebruik van afgelijnde, gestructureerde methodes en van geavanceerde financiële tools om zo meer initiatieven te kunnen ondersteunen met een zo groot mogelijke impact. Welke evolutie maakt filantropie door? Welke nieuwe tools staan ter beschikking? Wat werd er al gerealiseerd en hoe kunnen we die verwezenlijkingen beoordelen? Op al die vragen willen deze Filantropiekrant en de 3e Dag van de Filantropie op 24 april 2014 een antwoord bieden. VERSTANDIG BEHEER VAN MIDDELEN IS MUST In crisistijd moet filantropie veeleisender zijn, niet zozeer tegenover de organisaties of de mensen die ze wil ondersteunen, maar in de eerste plaats tegenover zichzelf. Aangezien de steun van de overheid beperkt is wanneer de economie vertraagt, moet filantropie haar middelen zo goed mogelijk inzetten om de impact ervan te optimaliseren. Een filantroop heeft het privilege om te kiezen voor welke actie hij zich wil inspannen. Door die actie in goede banen te leiden en de financiële middelen verstandig te beheren, kan hij doelstellingen bereiken zonder tijd te verliezen met zaken die tot niets leiden. Deelnemers aan de Dag van de Filantropie zijn geëngageerde mensen. Samen met hen de balans opmaken, kan ongetwijfeld nieuwe ideëen voor de toekomst opleveren. Filantropie is nauw verbonden met de wereldeconomie. Er duiken nieuwe trends op, behoeften komen anders tot uiting, overheden kennen minder steun toe in crisistijd Zonder de plaats van de overheid te willen innemen dat is immers onmogelijk is voor filantropie een aanvullende rol weggelegd en moet ze haar werking daarop afstemmen. De sector stelt VERTROUWEN IN DE TOEKOMST zichzelf voortdurend in vraag en deze Dag is daar het beste bewijs van. Dat is niet onbelangrijk voor een aanpak die wil inspelen op de behoeften van de mens, in alle aspecten van het algemeen belang. Doel van deze Dag van de Filantropie is vooral om nieuwe filantropen aan te trekken. Uniek aan filantropie is de gestructureerde aanpak in de tijd. Een filantroop (m/v) engageert zich niet blindelings, maar kiest een project en operatoren die hem daarbij begeleiden op lange termijn. Hij komt in actie met de bedoeling een impact te hebben. Een filantroop wil immers verandering Het parcours van de filantropie mag dan mooi uitgestippeld zijn, haar engagement blijft een hele onderneming die inventiviteit en vernieuwing vergt. Filantropie schrijft mee aan mooie verhalen, zowel voor individuen als voor grotere groepen. Het profiel van een filantroop kan sterk variëren. Heel wat mensen engageren zich aan het eind van hun loopbaan, met al hun energie. Er zijn echter ook steeds meer jonge mensen die filantropische projecten opstarten. Welk domein ze ook kiezen, mensen die zich engageren tijdens hun leven ontzeggen zich het plezier om te genieten van (een deel van) hun vermogen en investeren liever in een beter lot voor hun tijdgenoten en/of toekomstige generaties. Ze vertrouwen stuk voor stuk op adviseurs, die ze kiezen om hen te begeleiden in hun project en om dat te leiden met of zonder hen, in hun naam, en soms zelfs ook na hen. Vertrouwen in de toekomst is een gemene deler voor iedereen die zich inzet voor het algemeen belang. brengen en daar het resultaat van zien. Als hij aan het eind van de rit zijn doelstellingen bereikt heeft, is dat voor hem de ultieme voldoening. FILANTROPIE IS MODERN De grootste evolutie sinds de Dag van de Filantropie in 2011 is ongetwijfeld de modernisering van de methodes. We spreken vandaag zonder problemen over sociale investering, venture philantropy, impact financing, over een echte investeringsfilantropie. U leest er meer over in deze Krant, net als over alles wat te maken heeft met een gestructureerd streven naar impact. De nieuwe tools staan volledig op punt en zijn nu operationeel. En ze blijken goed te werken. Natuurlijk vervangen de nieuwe methodes de bestaande niet. Een combinatie van verschillende methodes en een doordachte keuze zijn de beste garantie voor duurzame langetermijnoplossingen. TOEGANKELIJK Niet alleen mensen met een groot vermogen kunnen aan filantropie doen. Iedereen kan bijdragen om iets te veranderen op het terrein dat hij kiest En ook: en zijn enthousiasme omzetten in een gerichte actie. Enkele mooie verhalen in deze Krant getuigen daarvan. Het zijn inspirerende voorbeelden, en zo zijn er nog veel meer in België, in Europa en in de rest van de wereld. EN VEELZIJDIG Lokale acties, sociale acties, op initiatief van families, organisaties of bedrijven Filantropie kent verschillende vormen, actiemiddelen, doelstellingen en zelfs geografische dimensies en is daardoor erg veelzijdig. De mogelijkheden zijn legio: projecten voor sociale economie financieren op het niveau van een stad of een wijk, ontwikkelingsprojecten steunen op kleine of grote schaal in Afrika of elders in de wereld, wetenschappelijk onderzoek of het welzijn van patiënten stimuleren of ondersteunen, ongelijkheid tegengaan, historische cello s kopen om ze ter beschikking te stellen van jonge muzikanten of een belangrijk deel van een rivier beschermen Die diversiteit maakt er een schitterende mozaïek van. Zonder al die filantropische initiatieven zou de wereld er heel anders uitzien. p.08 De wereld veranderen doe je samen Jeff Skoll p.18 Wij spreken niet over diversiteit. We zijn het Sihame El Kaouakibi Volg ons op

2 INHOUD & COLOFON ONTMOETING INHOUD 01 Filantropie evolueert 02 Gesprek met barones Françoise Tulkens 03 Filantropiebarometer 04 Social investment 06 Crowdfunding: nieuwe financieringstool 07 Waarom geven wij? 08 De Skoll Foundation steunt sociale ondernemers 10 Armoede & sociale rechtvaardigheid 11 Gezondheid & lokaal engagement 12 Ontwikkeling 13 Erfgoed 14 Verenigingsleven 15 De stichtingen 16 Europa 17 Internationaal 18 Getuigenissen 20 Het traject van de filantroop COLOFON O-Lief Phil Collis EEN MANIER VAN DENKEN, EEN MIDDEL, EEN FILOSOFIE! Barones Françoise Tulkens is voorzitster van de Raad van bestuur van de Koning Boudewijnstichting. Van 1998 tot 2012 vertegenwoordigde ze België als rechter bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, en was tot september 2012 ook vicevoorzitster van het Hof. In de loop van haar carrière deed ze uiteenlopende ervaringen op. Thema s als mensenrechten, sociale rechtvaardigheid en een betere samenleving liggen haar nauw aan het hart. Welk idee had u over filantropie toen u het voorzitterschap van de Koning Boudewijnstichting aanvaardde? Is dat idee intussen veranderd? Mijn kennis was heel oppervlakkig. Ik was verrast en erg enthousiast toen ik ontdekte dat filantropie echt leeft in de maatschappij en hoe belangrijk zij is voor de Stichting. Eerlijk gezegd leek filantropie me nogal een moeilijke, ouderwetse term, die me deed denken aan liefdadigheid. Ik had er geen duidelijk beeld van. Via de Stichting heb ik het grote belang leren kennen van filantropie op het terrein. Hoe zou u de term definiëren? Ik zie filantropie als een reservoir vol vrijgevigheid, goede wil en acties om bij te dragen aan het algemeen belang en een verschil te maken in de maatschappij. Wat zijn de kenmerken van filantropie? Ik ben verrast door de reikwijdte, de kwaliteit en de visie van de soorten filantropische projecten. De projecten ontstaan vanuit een duidelijke visie: de filantropische initiatieven en middelen zijn gericht op fundamentele zaken voor onze maatschappij. Vanop de achtergrond zetten filantropen projecten op die beantwoorden aan duidelijke behoeften. De overheid kan uiteraard niet alles en dat maakt de projecten van de Stichting net zo relevant. Initiatieven van de overheid en van de Stichting komen daarbij niet in elkaars vaarwater, integendeel. Filantropie laat zien dat er verschillende manieren zijn om problemen aan te pakken, zoals een publiek-private samenwerking. Filantropische projecten zijn ook ongelooflijk divers. De thema s gaan van kwetsbare kinderen bij ons tot toegang tot water in Afrika. belangrijke rol. Ze leveren een positieve bijdrage aan de maatschappij. Wat zijn de nieuwste troeven van de filantropie? Een grote troef van filantropie is volgens mij dat ze kan inspelen op de problemen van morgen. De overheid kan dat minder goed en want ze moet zich vaak focussen op urgente problemen. Er duiken ook nieuwe vormen van filantropie op, die nieuwe oplossingen kunnen aanbrengen, zoals de venture philanthropy. Die investeert in begeleiding, advies en beheer bij andere maatschappelijke actoren. Het is een vorm die jongeren kan interesseren. Zo zien ze dat filantropie ook expertise delen en tijd maken kan betekenen, en dat het verder gaat dan louter geld geven. Het idee van filantropie moet ingang vinden bij jongeren. Het beeld van filantropen als rijke bejaarden op pantoffels moet verdwijnen. Dat is achterhaald. Iedereen kan filantroop zijn, uiteraard op verschillende manieren. Maar iedereen kan zijn steentje bijdragen tot het algemeen belang. Speelt filantropie een bijzondere rol bij de huidige crisis? Filantropie is natuurlijk nog meer onmisbaar in tijden van economische crisis. Mensen die het zo al moeilijk hebben, zijn immers nog kwetsbaarder nu (vrouwen, kinderen, minderheden, migranten en vreemdelingen ). Maar wat we nu meemaken, is niet alleen een crisis die blijft duren, want een crisis zonder einde heeft geen zin en maakt ons bestaan uitzichtloos. Wat we nu meemaken, is veeleer een teken van transitie, van verandering (geopolitiek, numeriek, maar ook biotechnologisch). Filantropie kan er mee voor zorgen dat de crisis leidt tot iets positiefs. Dat brengt me terug naar een definitie: filantropie moet pragmatisch zijn, zonder ideologische verpakking, maar met universele menselijke waarden. Het is dus tegelijk een manier van denken, een middel en een filosofie. De Filantropiekrant Filantropie werkt! Complementaire informatie en getuigenissen bij de Dag van de Filantropie. Cette publication est également disponible en français sous le titre: Journal de la Philanthropie La Philanthropie : ça marche! Informations et témoignages en complément de la Journée de la Philanthropie. Een uitgave van de Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B 1000 Brussel Coördinatie voor de Koning Boudewijnstichting: Josse Abrahams, Dominique Allard, Jean-Paul Collette, Ludwig Forrest, Ilse Teughels Redactie- en productiecoördinatie: Decom Developments in Communication Vincent Orts - T. 02/ Redactionele medewerkers en researchers: Sarah Buyl, Patricia Desmarès, Anne Galant, Pascal Mageren, Ines Minten, Sabine Rosseel, Caroline Sabbe, Griet Sebrechts, Johan Van Praet Ontwerp en lay-out: Dirk Declerck, Janne Geelen Deze brochure kan gedownload of gratis besteld worden via onze website : Wettelijk depot D/2893/2014/12 ISBN: EAN: Kunt u het profiel van een filantroop schetsen? Filantropen hebben heel wat met elkaar gemeen. Ze willen op een duurzame manier te werk gaan en zijn niet bang om problemen aan te pakken die elders niet worden opgelost. Ze zijn heel dikwijls niet aan politiek of religie gebonden, ze kennen geen taal barrières en ze halen muren neer. In een samenleving als de onze spelen filantropen een Wouter Rawoens Wat wenst u de filantropie in België en Europa toe? Ik zou willen dat er meer contact was tussen filantropen, dat er een soort filantropienetwerk ontstaat. Dat zou kunnen op Europees niveau, om de filantropie beter te ondersteunen en een sterker juridisch en economisch kader te bieden. De maatschappij moet ook beter weten wat filantropen willen bereiken en op welke problemen ze daarbij botsen. Misschien zijn ze wel te bescheiden, te discreet Mijn wens is bijna een slogan: Filantropen, laat jullie zien! Neem de plaats in die jullie toekomt! Want filantropie werkt wel degelijk, zoals later vandaag zal blijken 2 April 2014

3 BAROMETER FILANTROPIEBAROMETER MEET EVOLUTIE VAN DE FILANTROPIE BELGEN BEREID OM MEER TE GEVEN In 2011 lanceerde de Koning Boudewijnstichting samen met denktank Itinera de Filantropiebarometer (op basis van subjectieve data) en de filantropie-index (op basis van objectieve data). De enquête bij Belgen leert dat we met zijn allen bereid zijn meer te geven dan twee jaar geleden. Op zijn beurt leidt econoom Ivan Van de Cloot uit de index af dat het negatieve effect van de economische crisis afneemt. Twee significante signalen dat het de goede richting uitgaat met de vrijgevigheid der Belgen. in de Ipsos-enquête de komende twaalf maanden aarzelend tegemoet te zien. Laten we onthouden dat de geefbereidheid aan beterhand toe is maar nog fragiel oogt. De respondenten geven duidelijk aan dat de negatieve invloed van de economische crisis op de filantropie taant. Tegelijk verklaart 76% dat ze filantropie belangrijk of zelfs essentieel vinden. Het valt wel op dat in 2013 significant minder Belgen (45% t.o.v. 53% in 2012) de gift als een morele plicht beschouwen, zegt de hoofdeconoom. Hoe evolueert de vrijgevigheid van de Belg doorheen de tijd? Dat is de centrale vraag waarvoor de Stichting samen met Itinera harde cijfers verzamelt bij onder meer de Nationale Bank, Federale Overheidsdiensten (Economische Zaken en Financiën) en filantropische organisaties. Anderzijds steunt de analyse op subjectieve gegevens uit een filantropie-enquête bij Belgen door het bureau Ipsos Public Affairs. Dankzij al die gegevens kunnen we van jaar tot jaar de evolutie van de filantropie meten, zegt Ivan Van de Cloot, de hoofdeconoom van Itinera die alle data verwerkt. HARDE DATA TONEN EEN AARZELING IN 2012 Terwijl jaren aan een stuk het aantal non-profitinstellingen toenam, kende de evolutie in 2012 een knik naar beneden. Dat wijst Ivan Van de Cloot eerder op een consolidatie. Figuur 1 toont dat bij deze instellingen het lidgeld nog wel toenam maar zowel de schenkingen als legaten een aarzeling kenden. De niveaus blijven ondanks dat wel hoog en dat geldt evenzeer voor de giften volgens de budgetenquête van de federale overheidsdienst economie als voor de creatie van stichtingen van openbaar nut. HET FILANTROPIEKLIMAAT KLAARDE OP IN 2013 De filantropie-index trappelt in 2012 dus ter plaatste door een stagnatie of zelfs lichte achteruitgang wat betreft de harde data. Aangezien de gegevens ons met vertraging bereiken, hebben we nog geen zicht op De subjectieve gegevens voor dat jaar zijn des te interessanter. En de eerste resultaten zijn bemoedigend. Zo neemt, in tegenstelling tot 2012, de geefbereidheid van de Belgen toe. Onze medeburgers verklaren in grotere aantallen meer te hebben gegeven terwijl de groep die minder gaf kromp, zegt Ivan Van de Cloot. Toch zeggen de respondenten ,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Gezond - heid en medisch onderzoek Figuur 1: Lidgeld, schenkingen en legaten bij de non-profitinstellingen: onderdelen van de filantropie-index 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 lidgeld schenkingen legaten Figuur 2: Evolutie filantropiebarometer en consumentenvertrouwen 0, Filantropiebarometer consumentenvertrouwen Figuur 3: Naar welke goede doelen gaat de voorkeur van de Belg? Hulp aan minder - bedeelden Humanitaire acties en steun aan arme landen Toegang tot kwaliteitsonderwijs voor iedereen Milieu - Een ander bescherming en doel duurzame ontwikkeling Culturele vorming en bescherming patrimonium Als we de tien factoren opsommen die volgens de methodologie als indicator worden gebruikt om het filantropie-klimaat te meten, dan stellen we voor 2013 globaal een verbetering vast. Dus terwijl zowel de harde als subjectieve data een verslechtering opmeten tussen 2011 en 2012, verbetert het filantropie klimaat in 2013 niet alleen maar komt het zelfs uit boven het niveau van Of dit ook bevestigd gaat worden door de objectieve gegevens zullen we moeten afwachten. Wel stellen we vast dat de filantropiebarometer samenhangt met de economische cyclus zoals in figuur 2 gemeten door het consumenten vertrouwen. GEZONDHEID EN MEDISCH ONDERZOEK De Ipsos-enquête geeft ons heel wat meer informatie dan wat we gebruiken voor de filantropiebarometer. Zo leren we ook dat de Belg (39%) zijn centen liefst geeft aan gezondheid en medisch onderzoek (figuur 3). Daar speelt wellicht de reciprociteit, de menselijke neiging om iets terug te willen krijgen als men iets geeft, legt de Itinera-expert uit. Maar ook hulp aan minderbedeelden (21%) en de steun aan humanitaire acties (18%) en kwaliteitsonderwijs voor iedereen (11%) scoren erg goed bij de landgenoten. We blijven steun op lange termijn erg belangrijk vinden hoewel dringende hulp ook zijn plaats kent. ONDUIDELIJKHEID REMT Ondanks zijn gulheid, strooit de Belg niet blindelings geld in het rond. Hij verwacht duidelijkheid. Bijna een derde (31%) zegt over te weinig informatie te beschikken bij de keuze van zijn schenking of organisatie. Heldere, precieze communicatie is van cruciaal belang om de Belg aan te zetten om een goed doel op te nemen in zijn testament. Hij wil weten hoe en waar zijn geld zal worden besteed. Volledige enquête en barometer beschikbaar op KONING BOUDEWIJNSTICHTING SAMEN WERKEN AAN EEN BETERE SAMENLEVING De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting die actief is in België en op Europees en internationaal niveau. We willen de maatschappij ten goede veranderen en investeren daarom in inspirerende projecten of individuen. In 2013 steunden we organisaties en individuen voor een totaalbedrag van 28 miljoen euro personen in onafhankelijke jury s, stuurgroepen en begeleidingscomités stelden vrijwillig hun expertise ter beschikking. De Stichting organiseert ook rondetafels over belangrijke maatschappelijke thema s, deelt onderzoeksresultaten via (gratis) publicaties, gaat partnerschappen aan en stimuleert filantropie via en niet voor de Koning Boudewijnstichting. De Stichting werd opgericht in 1976, toen Koning Boudewijn 25 jaar koning was. Dank aan de Nationale Loterij en aan alle schenkers voor hun gewaardeerde steun. - Volg ons op Meer info over onze projecten, evenementen en publicaties vindt u op Een e-news houdt u op de hoogte. Met vragen kunt u terecht op info@kbs-frb.be of Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel , fax Giften op onze rekening IBAN: BE BIC: BPOTBEB1 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro. 3

4 SOCIAL INVESTMENT MAATSCHAPPELIJKE IMPACT EN FINANCIËLE MEERWAARDE: ONMOGELIJKE COMBINATIE? Door de financiële crisis beschikt de overheid over steeds minder middelen om sociale activiteiten te financieren. Als antwoord daarop duiken nieuwe financieringsmodellen op, geïnspireerd op venture capital : ze combineren maatschappelijke impact en financiële meerwaarde. Een aantal mooie verwezenlijkingen bewijzen dat het werkt. Basisidee is dat er een beroep wordt gedaan op privéactoren die onder bepaalde voorwaarden bereid zijn te investeren in en eventueel financiële risico s te lopen met projecten van algemeen belang. Die tendens is al enkele jaren aan een opmars bezig. Families, ondernemers, stichtingen zien er een nieuwe manier in om zich te engageren en kunnen zo projecten financieren die een sociaal probleem aanpakken. Dat is wel een hele uitdaging. Er moet immers een verbinding gemaakt worden tussen de social profit (gefinancierd met overheidssubsidies en uitsluitend strevend naar maatschappelijke impact) en de economische wereld (met maximale winst als doel, maar ook aan de bron van werkgelegenheid en rijkdom). Serge Raicher, medestichter van de European Venture Philanthropy Association (EVPA) raadt de impactinvesteerders aan om zich een reeks vragen te stellen wanneer ze een dossier onderzoeken. Wie financiert de sector? Wat is het vooropgestelde rendement? Wat zijn de beweegredenen van de tussen personen? Wat zijn de criteria om de impact te meten en wie meet die impact? De antwoorden daarop kunnen aangeven aan welke kant van het spectrum (zie RENDEMENT? Bij een sociale investering is het rendement niet gegarandeerd. Het is duidelijk risicokapitaal. PhiTrust Impact Investors bestaat sinds 2005 en werd opgericht op initiatief van privéinvesteerders. De maatschappij financierde al een twintigtal sociale ondernemingen in Frankrijk, België, Duitsland en enkele Afrikaanse landen. Een voorbeeld is een initiatief (in de sector van de bouw en de openbare werken) om mensen weer naar de arbeidsmarkt te leiden. De vereniging hielp in mensen weer aan een job. Olivier de Guerre, voorzitter en stichter van PhiTrust, garandeert zijn investeerders niet dat ze al hun geld kunnen recupereren, wel dat hun geld wordt geïnvesteerd in ondernemingen met een maatschappelijke impact. Ze hanteren daarbij 3 criteria: het maatschappelijk rendement is meetbaar, het project kan steunen op een competent team en het heeft een stevig businessplan als basis. Momenteel denken wij aan onze investeerders een rendement van 3 tot 4% te kunnen aanbieden, niet meer, vertelt hij. Als wij participeren in een sociale onderneming, is het altijd voor vijf tot tien jaar. Je hebt die tijd nodig om elkaar te leren begrijpen. De reactiviteit van die ondernemingen beslaat ook een veel langere tijdsspanne dan in de klassieke economie, omdat je in veel gevallen het akkoord moet krijgen van een hele reeks actoren. grafiek) men zich bevindt. Dat is vooral we moeten op zoek naar subsidies. een zaak van transparantie. Aan de andere kant heb je ook traditionele actoren, zoals vzw s, die nadenken Een sociale onderneming combineert over hun (gedeeltelijke) omvorming tot het streven naar maatschappelijke sociale ondernemingen. impact met meetbare resultaten en een stevig businessmodel dat haar Sociale ondernemingen linken vooral finan ciële haalbaarheid garandeert. De naar sectoren als onderwijs, gezondheidszorg, sociale huisvesting, toegang sector is in België in volle evolutie: er zijn aan de ene kant de nieuwkomers, tot financiering, toegang tot voedsel, die niet automatisch de reflex hebben milieu, hernieuwbare energie en water. BESTUUR: DE SLEUTEL TOT EEN GESLAAGDE VERNIEUWING Organisaties met een maatschappelijke impact financieel ondersteunen? Goed idee. Maar beter nog is het om hen in contact te brengen met externe deskundigen en hen te koppelen aan een netwerk. Daar waar de financiële middelen van de overheid beperkt zijn, biedt het Venture Philanthropy Fonds begeleiding op lange termijn. Brigitte Piérard, gedelegeerd bestuurder van ADMR. Het Venture Philanthropy Fonds werd in 2009 gelanceerd door de Koning Boudewijnstichting om verenigingen of ondernemingen met sociaal oogmerk te adviseren en financieel te steunen. Deze vorm van filantropie wil de organisaties niet alleen financiële middelen bieden, maar ook externe expertise aanbrengen en de oprichting van een netwerk Fondation Roi Baudouin/Frank Toussaint stimuleren. Op dit moment krijgen 26 organisaties begeleiding van het Fonds. We herbekijken samen de werking en het bestuur van een organisatie. Zodra het bestuur en de strategie in orde zijn en als er goede leiders zijn, komt de rest vanzelf, zegt Benoît Fontaine, verantwoordelijk voor het Venture Philanthropy Fonds. Er werd een methode uitgewerkt om alle geselecteerde organisaties op te volgen. Voorbeelden zoals de Kringwinkel Mechelen en ADMR (Aide à domicile en milieu rural) tonen aan hoe de opvolging concreet vorm krijgt. Elke 4 maanden worden enkele sleutelindicatoren gecontroleerd op basis van kwantitatieve criteria (evolutie van het aantal werknemers, van het aantal begunstigden, van het arbeidsverzuim, van de omzet ) en kwalitatieve criteria (strategisch plan, samenstelling van de raad ). STRUCTURELE STEUN AAN DE KRINGWINKEL MECHELEN De Kringwinkel Mechelen is een sociaaleconomische, milieubewuste onderneming die goedkope, kwali- 4

5 SOCIAL INVESTMENT Sleutelactoren bij sociale investeringen zijn filantropen, institutionele investeerders, samenwerkingsverbanden tussen start-ups en grote bedrijven, sociale ondernemers, ngo s en niet te vergeten! (nieuwe) ondernemers die willen investeren in projecten die bijdragen aan de levenskwaliteit of die overeenstemmen met hun persoonlijke waarden. Primary driver is to create societal value Charities Investment spectrum Blended societal and financial value SOCIAL PURPOSE ORGANISATIONS (SPO s) Revenue Generating Social Enterprises Socially Driven Business Primary driver is to create financial value Traditional Business SOCIAL IMPACT BONDS De opkomst van Social Impact Bonds (SIB s) is een mooie illustratie van dat sociaal investeren. De obligaties zijn contracten die gesloten worden met privé-investeerders die projecten van algemeen belang financieren. De openbare actoren verbinden zich ertoe de investeerders te betalen ingeval de maatschappelijke resultaten bij een doelpubliek aanzienlijk verbeteren. De overheidsinstelling betaalt de investeerders pas als de resultaten behaald worden en behoudt in dat geval voor zichzelf een nettowinst, ook na het behalen van de return on investment. De nieuwe modellen moeten garant staan voor meer duurzame financieringsbronnen voor organisaties die sociaal actief zijn. Dankzij die bronnen kunnen die organisaties ook hun impact verhogen, zegt Lisa Barclay, directrice van Social Finance Ltd, dat het concept van Social Impact Bounds (SIB) probeert te promoten. Grants only; no trading Trading revenue and grants Potentially sustainable >75% trading revenue Breakeven all income from trading Profitable surplus reinvested Profit distributing socially driven programma dat begint op het moment dat mensen de gevangenis verlaten. Het wordt onder meer verzorgd door ex-gevangenen die al succesvol geïntegreerd zijn. Volgens de eerste beschikbare statistieken daalt het aantal recidivisten in Peterborough, terwijl het op nationale schaal stijgt. Deze nieuwe aanpak kan op heel wat domeinen worden toegepast: jonge- CSR Company Company allocating percentage to charity Impact Only Impact First Finance First Grant making Social Investment Venture Philanthropy Impact Investment In Peterborough in het Verenigd Koninkrijk werd er bijvoorbeeld een SIB voor de herintegratie van ex-gevangenen gelanceerd. Het percentage recidivisten bij mensen die al eens gevangen hebben gezeten, ligt er erg hoog (tot 60%) en brengt aanzienlijke kosten met zich mee voor de samenleving. De kosten werden becijferd en er werden doelstellingen vastgelegd om het aantal recidivisten te verminderen dankzij een begeleidingsrenwerkloosheid, het verminderen van het aantal daklozen, het sociale isolement van oudere mensen enz. SIB s zijn uiteraard geen oplossing voor alles, maar ze tonen wel aan dat het werkt om risicokapitaal te investeren in de verenigingssector, als nieuw instrument ten dienste van filantropie. Mainstream Market Company Source: shaerpa and EVPA teitsvolle tweedehandsartikelen aanbiedt en die mensen tewerkstelt die weinig kansen hebben in het reguliere arbeidscircuit. De organisatie stagneerde, terwijl ze moest groeien om haar erkenning als kringloopcentrum te behouden. Het gaat echt om structurele ondersteuning, en niet om projectsteun, zoals dat vaak het geval is, vertelt Yves Lauwaert, directeur van de Kringwinkel Mechelen. Bestuur wordt als erg belangrijk beschouwd. Dat wordt concreet aangepakt en zichtbaar gemaakt, wat met subsidies die je alleen op basis van papier krijgt, niet kan. Drie jaar na de start van het begeleidingsproces heeft de organisatie haar doelstellingen ruimschoots bereikt. ADMR, GROEI CONTROLEREN ADMR biedt thuishulp aan personen die in een landelijke omgeving in Wallonië wonen. Bij het begin van de samenwerking met het Venture Philanthropy Fonds had de organisatie nood aan een beter bestuur en een nieuwe communicatiestrategie (informatie intern beter uitwisselen en een sterker imago bij het landelijke publiek, de beroepsmensen Fondation Roi Baudouin/Frank Toussaint van de sector en subsidieverlenende instellingen). ADMR is actief in 114 Waalse gemeenten en stelt meer dan 1650 geschoolde mensen tewerk. De meerderheid (92%) is werkzaam op het terrein en helpt gezinnen, ouderen of personen met een handicap in hun dagelijks leven. Het Fonds erkende dat, wat wij als uitdagingen zien, correct is, vertelt afgevaardigd bestuurder Brigitte Piérard. Het Fonds betekent voor ons ook visibiliteit en een breed netwerk. Venture filantropie is ook terug te vinden in andere fondsen van de Koning Boudewijnstichting, zoals het Marie Antoinette Carlier Fonds of het Caring Yves Lauwaert, directeur van de Kringwinkel Mechelen. Entrepreneurship Fund. De Stichting vernieuwt steeds meer en stelt ook meer geavanceerde financiële middelen voor zoals leningen of winstdeling, met kapitaalparticipatie en een zetel in de raad van bestuur voor 5 tot 7 jaar. De inkomsten worden vervolgens geïnvesteerd om andere organisaties te helpen. 5

6 TENDENSEN CROWDFUNDING HET NIEUWE DONEREN OF INVESTEREN? Sinds Wouter Verschelden, anchorman van de nieuwssite NewsMonkey, investeerders wist te overtuigen en minister van Financiën Koen Geens crowdfunding als het nieuwe investeren uitriep, is het hippe financieringsmodel niet meer uit de (media) aandacht weg te slaan. In België en Europa schieten de initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Ook benieuwd hoe het werkt en naar de what s in it for me? BELGISCHE FONDSENWERVING IN KAART Als gevolg van de dalende overheidssubsidies en de crisis wordt private fondsenwerving almaar belangrijker. Vraag is dan welke fondsenwervingstechnieken het meest efficiënt zijn? De HoGent, KULeuven en Fundraisers Alliance Belgium onderzoeken de fondsenwerving in ons land om zo de private fondsenwerving bij Belgische non-profitorganisaties in kaart te kunnen brengen. Op basis van de resultaten wil de HoGent de non-profitorganisaties in de toekomst ondersteunen bij hun fondsenwerving en het onderwijsaanbod aanpassen aan de behoeften van de sector. Na een uitgebreid literatuuronderzoek en diepte-interviews met Belgische fondsenwervers organiseerden de onderzoekers een grootschalige online-enquête. Liefst 630 verantwoordelijken voor fondsenwerving reageerden. Daarvan werkt 59% in kleine organisaties, 32% in grote en 9% in heel grote organisaties. Van de bevraagde organisaties doet 84% aan fondsenwerving bij particulieren. Crowdfunding is een alternatieve manier om een project te financieren zonder financiële tussenpersonen lees banken, business angels, risicokapitaalverschaffers maar rechtstreeks tussen investeerders (het grote publiek of the crowd ) en de initiatiefnemers van het project. Dankzij de nieuwe mogelijkheden van sociale media en onlinebetalen, biedt crowdfunding ook in andere sectoren nieuwe financieringsmogelijkheden. Mooi voorbeeld hiervan is de steun voor het trainingsprogramma van Belgisch schaatser Bart Swings. Lionel Slusny van het European Crowdfunding Network dat ijvert voor een degelijke Europese regelgeving, onderscheidt vier types: 1. Doneren (Donation-based): geld ophalen voor een goed doel zonder financiële return. 2. Supporteren (Reward-based): steun aan een project mits een kleine, niet-financiële tegenprestatie, zoals een gratis product of service. 3. Investeren (Equity-based): geld investeren in een project of bedrijf in ruil voor aandeel dat al dan niet een meerwaarde kan realiseren. 4. Lenen (Lending-based): geld lenen aan een project of bedrijf in ruil voor een interest. Ook de leningen tussen particulieren vallen hier onder. Vooral reward-based funding zit in de lift en is vandaag goed voor zo n 40% van alle Europese projecten, weet Lionel Slusny. De lage instapdrempels, de populariteit en de kleine schaal van dat soort projecten (films, cd s ) en het feit dat ze nauwelijks aan financiële transactieregels zijn onderworpen, vormen belangrijke motivaties. Dankzij de kleine inbreng kunnen geldschieters hun investeringen bovendien beter en kostenefficiënter spreiden en differentiëren. Lending-based funding is ook goed voor 40%, terwijl doneren en investeren tekenen voor de resterende 20%. Natuurlijk zijn hybride vormen van crowdfunding ook mogelijk. Denk aan het lenen maar dan zonder financiële return. Heel populair in filantropische middens trouwens. HelloMerci (www. hellomerci.com) is een mooi voorbeeld van zo n platform. Net als het Franse Babyloan ( HOE WERKT HET? In een notendop: om donaties of investeringen te werven, gebruikt crowdfunding in regel een internetplatform en bespeelt het de sociale mediakanalen en netwerken van de projecthouder om de funding te promoten. Het internetplatform stelt het initiatief voor. Vindt dat voldoende weerklank dan krijgt het een aantal believers achter zich die geld willen doneren of investeren. In ruil voor die investering krijgen de believers een certificaat dat recht geeft op een meerwaarde, hetzij financieel, hetzij in natura. Of het draagt bij tot een positief mensbeeld, zoals bij puur filantropische donaties. Hoe intenser gebruikt of hoe aantrekkelijker crowdfunding wordt, hoe meer platformen het levenslicht zien. Om maar enkele voorbeelden te noemen: Socrowd (sociale crowdfunding) KissKissBankBank (lanceerde zowat projecten), CroFun (mix van creatieve, sociale, innovatieve en zakelijke projecten), Boekensteun.be (boeken en boekenerfgoed) en MyMicroInvest (investeren in start-ups en kmo s). Ze zijn stuk voor stuk ontwikkeld voor en succesvol in specifieke niches. Een heel recent platform is Growfunding let op het subtiele verschil in schrijfwijze. Growfunding is een vernieuwende vorm van crowdfunding als hefboom voor stedelijke creativiteit, legt Frederik Lamote van MIRO(*) uit. Steden zijn bij uitstek laboratoria van sociale innovatie. Veel van wat opborrelt, gaat echter verloren bij gebrek aan draagvlak. Growfunding/BXL wil de stedelijke solidariteit versterken door het platform uit te bouwen op maat Persoonlijke contacten Gebruik fondsenwervingskanalen Eigen website Eigen evenementen Direct mail Event georganiseerd door andere... Sociale media marketing Acties door sympathisanten Inserts in kranten of tijdschriften Adverteren in massamedia Ongeadresseerd drukwerk Collectebussen Straat- en huis-aan-huiswerving Telemarketing Mobiele fondsenwerving 3% 1% 7% 6% 14% 13% 12% In juni wordt de studie officieel voorgesteld. Wie vragen heeft, meer informatie wil of op de hoogte wil worden gehouden van het lopende onderzoek, kan contact opnemen met Ann-Sophie Bouckaert of Eef Scheerlinck (onderzoek.fondsenwerving@hogent.be). van creatieve, kleinschalige stadsprojecten. In mensentaal: projecthouders kunnen op een informele en laagdrempelige manier hun sociaal netwerk en financieel draagvlak versterken door een beroep te doen op sympathisanten die een (ontkiemend) project financieel steunen. In ruil voor een inbreng van minstens tien euro weten de donateurs vooraf wat ze in return krijgen (tastbaar maar nooit financieel). Vandaag loopt het platform nog als onderzoeksproject van MIRO. Het zou, mits voldoende financiering, in het najaar op kruissnelheid moeten komen. Met Brussel als speerpuntstad. Crowdfunding volgt dezelfde financiële en economische wetmatigheden van de reguliere markt. Naarmate het aantal crowdfundingplatformen groeit, stijgt ook het risico dat de kwaliteit van de platformen en aangeboden projec- 43% 60% 68% 67% 76% 38% Deze tabel geeft een 36% voorproefje van enkele 35% opvallende resultaten. Ze toont voor elk fondsenwervingskanaal hoeveel procent van de Belgische organisaties inzetten voor werving bij particulieren. Daarnaast blijkt overduidelijk dat Belgische fondsenwervers persoonlijk contact als het meest efficiënte kanaal beschouwen, gevolgd door het organiseren van eigen evenementen en direct mail. ten daalt, waarschuwt Lionel Slusny. Dus ook het risico voor de inschrijvers. Met dat verschil dat crowdfunding veel transparanter verloopt dan de klassieke investeringsvehikels, zoals aandelenfondsen. Is Crowdfunding nu het nieuwe, hippe financieringstool ten dienste van de filantropie? Crowdfunding is een mooie aanvulling bij de bestaande filantropische instrumenten en zal ongetwijfeld nieuwe middelen aantrekken voor het algemeen belang. Het zal interessant zijn om de verdere ontwikkelingen van deze techniek te volgen. (*) MIRO is een nieuw toepassingsgericht onderzoekscentrum met sterke focus op Brussel. Het groeide uit de schoot van de opleiding Sociaal Werk van de Hogeschool Universiteit Brussel (HUB) en profileert zich als een sociaal laboratorium voor Brussel. Het onderzoeksproject Growfunding telt een tiental pilootprojecten en wordt gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds en de HUB. 6

7 WAAROM GEVEN DE EUROPESE FILANTROOP? De Angelsaksische filantropie werd al uitgebreid bestudeerd, maar over de motivering, de waarden en het profiel van filantropen op het Europese vasteland is veel minder geweten. Uit gewoonte bleven zij ook meer op de achtergrond. Twee studies lichten een tipje van de sluier. In 2009 werd er een eerste studie (6), gefinancierd door BNP Paribas, uitgevoerd bij 63 grote donateurs in België, Spanje, Frankrijk en Italië. In 2014 gebeurde er een gelijkaardige studie in Luxemburg, Zwitserland, Nederland en opnieuw België. Een van de medeauteurs, Jérôme Kohler, adviseur in filantropie en medeoprichter van een leerstoel over het onderwerp aan de ESSEC (7), vertelt: We hadden nood aan een wetenschappelijke en methodologisch gestructureerde referentie op basis van getuigenissen van zeer grote filantropen en de analyse van hun motivering en niet op basis van interpretaties uit de tweede hand. Naast een typologie van filantropen (de gelovige, de humanist, de erfgenaam, de enthousiasteling en de venture philanthropist ), blijkt uit de studie een grote kloof tussen Noord en Zuid. In Zuid-Europa blijft filantropie beperkt tot een weinig gestructureerde schenking, vooral gestuurd door familie en religie. In het Noorden daarentegen primeren de ratio en de wil om een verschil te maken en iets terug te geven aan de maatschappij. Aan beide kanten zijn het wel dezelfde zaken die de doorslag geven (tegenslag in het leven, een belangrijke ontmoeting, schoonheid die ontroert ). De auteurs lieten de filantropen erg vrij tijdens de gesprekken en konden besluiten dat filantropie in Europa een optelsom blijft van verschillende persoonlijke belangen. Doordat die sterk uiteenlopen, wordt niet altijd ingespeeld op alle noden van de samenleving die filantropie wil aanpakken. De rol van religie, het aandeel van ethiek in filantropie en een vergelijking met de Amerikaanse filantropie kwam ten slotte aan bod in een speciale uitgave van de Revue des Deux Mondes (8), waarin de groeiende interesse in Europa voor filantropie wordt onderstreept. Het oubollige imago van vroeger is duidelijk aan het veranderen. WAAROM GEVEN WIJ? ZOVEEL DONATEURS, ZOVEEL REDENEN Passie, waarden, pragmatische overwegingen of zelfs een biochemisch fenomeen Wat beweegt iemand om te geven? Het is een mysterie dat we graag zouden doorgronden, maar dat al even complex lijkt als de mens zelf Twee mensen met hetzelfde vermogen en dezelfde opvoeding kunnen in een zelfde dramatische situatie heel verschillend reageren: onverschillig, ongemakkelijk, emotioneel of ze doen een schenking of maken een legaat. Hoe verklaar je dat? Een moeilijke vraag, die een hele rits sociologen en filantropiepsychologen blijft inspireren. Een van hen is de Amerikaanse Jen Shang, die zich gespecialiseerd heeft in het gedrag van donateurs en in de manier waarop non-profitorganisaties hen kunnen aanspreken en daardoor meer schenkingen aantrekken. In 2012 zei ze tijdens een interview (1) : Het psychologische proces dat nodig is om gewone interesse om te zetten in een schenking komt erop neer dat je jezelf betrokken gaat voelen bij iets waar je eigenlijk buiten staat. HOMO DONATOR VS. HOMO OECONOMICUS Vanuit de marktideologie komt de tendens om een onderscheid te maken tussen enerzijds een spontane en belangeloze benadering van de schenking en anderzijds een beredeneerde, pragmatische benadering waarbij een compensatie verwacht wordt, namelijk prestige. De Quebecse Jacques T. Godbout (2), spreker en auteur van tal van boeken over schenken, ziet in dat laatste een gebaar om de wereld mooier te maken dat niet te begrijpen valt met een utilitaristisch analysemodel. Van dezelfde strekking is de uitgebreide heruitgave uit 2013 van de Engelse referentiestudie Why Rich People Give (3). Daaruit blijkt dat de meerderheid van de rijke donateurs zegt dat ze een schenking doen omdat dat hun leven verrijkt. WANNEER DE NEUROWETENSCHAP ER ZICH MEE BEMOEIT En wat als de schoonheid, de kosteloosheid, de spontaniteit of zelfs het pragmatisme van een schenking eigenlijk ontstaan uit een biochemische behoefte? Die stelling probeert een nieuw bataljon onderzoekers uit wetenschappelijke hoek al enkele jaren hard te maken. Volgens hen is de oorzaak van onze nobele empathie tegenover anderen gewoon een hormoon dat afgescheiden wordt door de hypofyse: ocytocine. Een mooi woord voor wat aan de basis ligt van ons instinct om ons te hechten aan kinderen, geliefden en vrienden. Het kreeg zelfs de bijnaam liefdeshormoon of hormoon van de moraal (4). Volgens een studie van de Amerikaanse neuro-econoom Paul Zak (5) zou ocytocine zelfs het aantal schenkingen doen stijgen als het wordt toegediend aan proefpersonen. In een van de talrijke experimenten deelden deelnemers die een stoot ocytocine kregen nadien zelfs 17% meer geld uit dan zij die een placebo kregen. In de ocytocinegroep schonk zelfs 45% van de deelnemers hun toelage aan een volstrekt onbekende, terwijl dat in de placebogroep slechts 21% was. EEN POSITIEVE SPIRAAL WAAR IEDEREEN WEL BIJ VAART Wees gerust: het is nog niet meteen de bedoeling om ocytocine te verstuiven op een bijeenkomst van donateurs om hun vrijgevigheid een boost te geven! Het adagio alles is hormonaal bepaald op het vlak van schenkingspsychologie heeft ook zijn tegenstanders. Zij beweren dat vertrouwen niet uitsluitend toegeschreven kan worden aan een chemische werking. De voorwaarden daarvoor zijn immers vooral sociaal en structureel. Er werd in ieder geval bewezen dat ocytocine een soort beloningseffect met terugwerkende kracht heeft op donateurs. Na de schenking komt de stof in hoge dosis vrij in het lichaam. Dat geeft de donateur hetzelfde goed gevoel dat hij ervaart tijdens een knuffel, een ontspannen avond onder vrienden of in een koor stuk voor stuk activiteiten die een stroom ocytocine op gang brengen. Hoe meer ocytocine er in ons bloed zit, hoe meer empathie we voelen voor anderen, hoe meer ocytocine we aanmaken enz. Een mooie, positieve spiraal waar zowel donateur als begunstigde wel bij varen. Staat uw dosis ocytocine al klaar? (1) Getting Into a Benefactor s Head, door David WALLIS, in The New York Times, 8 november (2) Le don, la dette et l identité: homo donator vs homo oeconomicus, Jacques T. Godbout, La Découverte, 2000, 190 p. (ISBN ). (3) Richer Lives Why Rich People Give : Richer Lives, Beth Breeze, director of the Centre for Philanthropy at the University of Kent, and Theresa Lloyd. (4) Ocytocine: l hormone de l amour, Pr Kerstin Uvnäs Moberg, Le Souffle d Or, (5) Barraza, J. A.; Zak, P. J. (2009). Empathy toward Strangers Triggers Oxytocin Release and Subsequent Generosity. Annals of the New York Academy of Sciences (6) Wealth and Philanthropy in continental Europe (2009), Wealth and Philanthropy in Northern Europe (2014), Jérôme Kohler en Marc Abelès : (7) (8) 7

8 INTERVIEW JEFF SKOLL DE WERELD VERANDEREN DOE JE SAMEN Hij stond mee aan de wieg van de veilingsite ebay. Hij helpt films zoals An Inconvenient Truth, The Kite Runner en The Cove tot bij het grote publiek. Hij steunt sociale ondernemers wereldwijd. Hij was een van de eerste ondertekenaars van Warren Buffetts & Bill Gates Giving Pledge. Jeff Skoll geeft genoeg stof voor een gesprek: zijn parcours, zijn passie voor verhalen en vooral zijn rotsvast geloof in good people doing good things. Jeff Skoll en Sally Osberg (CEO Skoll Foundation) op bezoek bij een traditioneel volk in Zuid-Amerika die zijn terrein bedreigt ziet door ontbossing. Phil Collis Mr Skoll, ooit zei u dat u streeft naar een vreedzame, welvarende en duurzame wereld, gedreven door de mens 2.0. Wat bedoelt u met die mens 2.0? Jeff Skoll: De mens 2.0 haalt niet langer de schouders op bij beperkte middelen en een toenemende ongelijkheid die leiden tot problemen die de wereld vandaag bedreigen. Er is een nieuw bewustzijn ontstaan, waarbij de ernst van problemen zoals klimaatverandering en waterschaarste worden onderkend en men het eens is dat er iets moet veranderen. Ik geloof in de kracht van het individu, maar de wereld veranderen doe je samen. De sociale ondernemers die we met de Skoll Foundation steunen zijn prachtige mensen met fantastische verwezenlijkingen. En die dankzij de steun van een bedrijf of de overheid de schaal van hun project kunnen vergroten. U zette uw eerste officiële stappen als filantroop in 1999, met de oprichting van de Skoll Foundation. Hoe hebt u filantropie zien evolueren de afgelopen 15 jaar? In heel wat bedrijven is maatschappelijk verantwoord ondernemen een vast onderdeel van de bedrijfscultuur geworden. Voor organisaties die steun zoeken is de meer geavanceerde technologie en de connectiviteit tussen mensen via social media een belangrijke hefboom om hun boodschap te verspreiden. Maar ook de filantropen zelf zijn geëvolueerd. Heel wat filantropen in de VS komen, net als ik, uit Silicon Valley: ze zijn technisch gedreven, hebben een ongeziene rijkdom, maar zijn tegelijk ondernemers en willen betrokken zijn bij de organisaties die ze steunen. Ze zijn ook meer data-gedreven en hun speelterrein is niets minder dan de wereld. Welke raad zou u geven aan iemand die overweegt om zich te engageren in filantropie? Toen ik mijn eerste filantropische acties op touw zette, had ik totaal geen ervaring met filantropie. Het duurde ook even voor ik begon in te zien wat werkte en wat niet. Aan nieuwe filantropen raad ik dan ook aan: steek je licht op bij ervaren filantropen en leer gaandeweg. Sluit je aan bij groepen die zich inzetten voor jouw zaak en stel vragen. APOPO IN CIJFERS APOPO ZET RATTEN IN OM LANDMIJNEN EN TBC OP TE SPOREN RATTEN WORDEN HELDEN m² training- en testterreinen in Tanzania 78 ratten voor landmijndetectie hebben 3646 landmijnen geneutraliseerd in Mozambique In Tanzania screenden 30 ratten slijmstalen op tbc sinds 2007; in Mozambique screenden 9 ratten slijmstalen sinds begin Op kun je zien hoe de ratten getraind worden, hoe ze op het terrein worden ingezet en hoe je een HeroRAT kan adopteren. Een van de sociale ondernemers die door de Jeff Skoll Foundation worden gesteund is Bart Weetjens. Zijn vzw APOPO traint ratten in Tanzania om daarna in zuidelijk Afrika en binnenkort Zuidoost- Azië landmijnen en tuberculose (tbc) op te sporen. Apopo De vele landmijnen in Afrika en andere naoorlogse gebieden wereldwijd vormen niet alleen een fysieke bedreiging voor de bevolking, ze staan ook de verdere ontwikkeling van de gemeenschap in de weg, vertelt Bart. Ratten hebben een scherpe reukzin, ze zijn licht, makkelijk te trainen, afkomstig uit de regio en bijgevolg resistent tegen inheemse ziekten: de idee voor APOPO s detectietechnologie was geboren. LANDMIJNEN EN TBC De afgelopen jaren hebben de zogenaamde HeroRATs maar liefst 3646 landmijnen geneutraliseerd in Mozambique. Een resultaat dat enkel kon worden behaald doordat APOPO de lokale 8

9 INTERVIEW Een grote uitdaging voor sociale organisaties is de opkomst van big data. Jeff Skoll PARCOURS JEFF SKOLL Welke invloed heeft je filantropisch werk op u gehad als persoon? Filantropie heeft nieuwe deuren voor mij geopend. In 2001 zei John Gartner tegen me: Bet on good people doing good things. Er zullen altijd grote problemen zijn die tussen de mazen van het traditionele vangnet glippen en er zullen altijd ondernemende mensen met een visie zijn die die problemen niet alleen zien, maar ze ook vernieuwend willen oplossen. Zij zijn diegenen die ik wil steunen met de Skoll Foundation, want zij zijn de echte helden. Die sociale ondernemers hebben mijn leven kleur gegeven, of ze nu lesgeven aan meisjes in Tanzania of het regenwoud beschermen op gevaar van eigen leven. Hoe selecteert en evalueert de Skoll Foundation de sociale ondernemers die ze steunt? Om in aanmerking te komen voor een driejarige toelage, moet de sociale ondernemer kunnen aantonen in welke mate zijn project een dringend probleem waar ook ter wereld oplost; de toelage dient om zijn project systematisch te ontwikkelen en wereldwijd een grotere impact te krijgen. De Skoll Foundation meet zowel resultaten als impact, maar biedt tegelijk support waar ze kan (HR, strategie, marketing, ) Wat zijn volgens u de grote uitdagingen voor sociale organisaties die een beroep doen op filantropie? De opkomst van big data en de manier waarop sociale organisaties die data kunnen gebruiken om te bewijzen dat hun werk vruchten afwerpt om uiteindelijk meer middelen te genereren. Een andere uitdaging schuilt er in om de grote wereldproblemen, zoals klimaatwijziging, systemisch aan te pakken. Want dat is de enige manier om die problemen een halt toe te roepen. Het centrale thema van de Dag van de Filantropie is Inspire people to engage. Welke boodschap zou u graag meegeven aan de aanwezigen? Wees een geloofwaardige pleiter voor dat waarin je gelooft. En vertel pakkende verhalen gebaseerd op harde feiten zodat de wereld echt kan veranderen en verbeteren. 1996: wordt de eerste voltijdse medewerker en voorzitter van ebay. 1998: brengt ebay succesvol naar de beurs. 1999: richt de Skoll Foundation op, die sociale ondernemers wereldwijd steunt. 2004: richt Participant Media op, waarmee hij films blijft financieren die maatschappelijke verandering voorstaan, zoals An Inconvenient Truth (over de opwarming van de aarde, won 2 Oscars in 2006), The Kite Runner (over het leven in Afghanistan, genomineerd voor een Oscar in 2007) en The Cove (over de jaarlijkse slachtpartij van dolfijnen in Japan, won 1 Oscar in 2009). 2009: richt het Skoll Threats Fund op, dat focust op 5 wereldbedreigende thema s: klimaatverandering, waterschaarste, pandemieën, nucleaire proliferatie en het conflict in het Midden-Oosten. 2009: Participant Media lanceert de digitale hub TakePart.com, die snel een toonaangevende bron van sociaal relevant nieuws wordt. 2013: Participant Media lanceert een eigen televisiekanaal Pivot. bevolking sterk bij haar projecten betrekt, zowel voor het trainen van de ratten als bij de detectieoperaties zelf. In 2007 blijken de ratten ook tbc te kunnen opsporen via slijmstalen van patiënten. De nood om de bijzonder besmettelijke ziekte snel en efficiënt op te sporen is in dichtbevolkte Afrikaanse steden bijzonder hoog. Als je weet dat een getrainde rat in tien minuten meer stalen kan screenen dan via microscopisch onderzoek in één dag, dan is het nut van de ratten ook voor deze toepassing onomstotelijk bewezen. SKOLL FOUNDATION De internationale erkenning voor APOPO bleef niet uit. Tussen 2004 en 2007 won APOPO prestigieuze prijzen. Bart: Die hebben enorm geholpen om de deur te openen bij de Skoll Foundation. In 2009 won APOPO de felbegeerde Skoll Award for Social Entrepreneurship, waar 1 miljoen dollar aan vasthangt. We hebben dat geld over drie jaar geïnvesteerd in capaciteitsopbouw en daardoor de grondvesten gelegd voor duurzame groei. DE KRACHT VAN EEN COMMUNITY Naast de financiële steun van de Skoll Foundation is er de Skoll community. Elk jaar komt die community samen tijdens het Skoll World Forum in Oxford, aldus Bart. Zo n community is van onschatbare waarde. Je leert van elkaar, je krijgt toegang tot elkaars netwerk, en natuurlijk helpt de erkenning door Skoll andere filantropen in hun oriëntering. De Skoll Foundation heeft de schaalvergroting van APOPO mogelijk gemaakt. Bart Weetjens, oprichter APOPO De HeroRATs hebben er voor gezorgd dat meer dan 8.6 miljoen m 2 land werd teruggegeven aan de Mozambikaanse bevolking. Xavier Rossi 9

10 ARMOEDE & SOCIALE RECHTVAARDIGHEID DOMUSFONDS WOONST EN BEGELEIDING VOOR DAKLOZEN Pierre van den Wouwer had er een mooie carrière op zitten als ingenieur bij de raffinaderij Petrofina in de Antwerpse haven. Tijd voor iets anders, vond hij. Behalve in zijn hobby s wou hij graag tijd steken in sociaal engagement. Het mocht nog een stap verder gaan dan het vrijwilligerswerk dat hij aanvatte in een sociaal restaurant. In overleg met zijn gezin besloot hij daklozen aan een onderkomen te helpen. Niet iedereen krijgt evenveel kansen in het leven, besefte Pierre van den Wouwer. Hij wou iets wezenlijks doen, maar hoe begin je daaraan? Vooral mijn vrouw drong erop aan om daklozen te helpen. Dat vond ze de groep in onze samenleving die het het meest nodig had. Voor hij echt van start ging, wou hij absoluut de zegen van zijn beide volwassen kinderen. De sommen die hij in het project zou stoppen, konden later immers niet meer naar hen gaan. Om hen volledig bij het initiatief te betrekken, werden zij bestuursleden van het Domusfonds, dat de familie oprichtte bij de Koning Boudewijnstichting. De KBS bracht Van den Wouwer ook in contact met het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) Metropool, dat onmiddellijk enthousiast in het verhaal meeging. subsidiedossiers, zocht mee naar een geschikt pand en werd eigenaar-uitbater van het project. Terwijl de Van den Wouwers hadden gedacht aan enkele aparte gezinswoningen voor zo n 20 tot 25 bewoners, vond CAW een enorm pand waar sinds begin vorig jaar 70 mensen (28 gezinnen) tijdelijk onderdak vinden. Daklozen of dakloze gezinnen kunnen in het Domuspand terecht om hun leven weer op de rails te krijgen. Ze hebben er onderdak, maar krijgen ook begeleiding in bijvoorbeeld medische zaken, administratieve formaliteiten of de zoektocht naar werk. Uiteindelijk is het de bedoeling dat ze weer zelfstandig kunnen functioneren in de maatschappij en huisvesting krijgen buiten het project. Zo komt er geregeld plaats vrij voor nieuwe hulpbehoevenden. Het initiatief dient in de eerste plaats om een werkaanbod op maat te bieden. ARBEIDSZORGPROJECT T HOF IN LANGDORP (AARSCHOT) ANDERS ZIJN IS HIER HEEL GEWOON t Hof is een van de oudste herbergen van het Hageland, maar het is nog zoveel meer. Naast de herberg is er ook een winkel en een kleine bakkerij. De medewerkers zijn mensen met een verstandelijke beperking die de klanten met veel enthousiasme bedienen. Een mooi voorbeeld van lokaal engagement. t Hof Frank Toussaint Dankzij de expertise van het CAW in Ik vind het een menselijke plicht om je de daklozenproblematiek is Domus in te zetten voor wie het minder goed omvangrijker geworden dan oorspronkelijk gepland en dat binnen het dat het Domusproject zo goed is uitge- heeft. En ik ben uiteraard heel tevreden vooropgestelde budget. CAW hielp met draaid, zegt Pierre van den Wouwer. Daklozen of dakloze gezinnen kunnen in het Domuspand terecht om hun leven weer op de rails te krijgen. is in de eerste plaats een arbeidszorgproject, maar het is ook stevig verankerd thof in de buurt. We verkopen ook streekproducten én we zijn een belangrijke ontmoetingsplaats in het dorp, vertelt initiatiefneemster Hilde Verbinnen. Bovendien vertelt het een mooi stukje familiegeschiedenis. De herberg dateert uit de 17 e eeuw. Mijn overgrootouders hebben het pand in 1890 overgenomen. In 1950 zag mijn grootmoeder zich genoodzaakt om de deuren te sluiten. Mijn grootvader was gestorven in de Tweede Wereldoorlog en het werd te zwaar om de zaak in haar eentje te runnen. Door een briljant idee en een hoop inzet van kleindochter Hilde heeft het huis sinds een jaar of drie zijn oorspronkelijke functie terug. EEN PLEK GEVEN Hilde Verbinnen heeft een zus met een verstandelijke beperking en gaf ook les aan opvoeders die stage liepen in voorzieningen voor personen met een beperking. Ook door werkbezoeken in Nederland rijpte stilaan het idee om het pand van haar grootmoeder nieuw leven in te blazen. Er was al lang geen enkele bakker, winkel of café meer in Langdorp. Dus ook voor de heropleving van de dorpskern vond ik het project belangrijk, legt Hilde Verbinnen uit. Maar het voornaamste is natuurlijk een werkaanbod op maat te bieden en daarvoor werkt t Hof samen met Huize Eigen Haard, een centrum voor mensen met een beperking: Verspreid over de week werken hier 25 personen met een beperking. Sommigen komen een hele dag, anderen een halve. De medewerkers doen hun werk met veel enthousiasme en trots. Je geeft ze een plek, hè ook heel letterlijk: sommigen vinden het geweldig om achter de toog te mogen staan. Anderen vullen rekken, maken deeg voor onze koekjes of bedienen de koffiemachine. Voorts werken we met een steeds groeiende ploeg vrijwilligers. Die melden zich vrij gemakkelijk aan als we een oproep doen. Daaraan zie je dat het project echt leeft in de buurt. Het mooiste compliment dat we al hebben gekregen, is dat bij ons anders zijn heel gewoon is. Wij zijn niet dat project voor personen met een beperking. Wij zijn t Hof. Punt. 10

11 GEZONDHEID & LOKAAL ENGAGEMENT FONDS DAVID-CONSTANT VAN HARTE VOOR LUIK Het bijzondere aan het Fonds David-Constant is dat het zich volledig concentreert op de stad Luik. De impact en het hefboomeffect zijn dus makkelijk af te bakenen. Een mooi voorbeeld van de kracht van filantropie op lokaal niveau. Simone David was een briljant onderzoekster en emeritus hoogleraar aan de Faculteit Rechten in Luik. In haar testament vroeg ze de Koning Boudewijnstichting om een fonds op te richten dat zich uitsluitend op lokale projecten richtte. Het Fonds David-Constant zag het licht in 2005 en kreeg mee de naam van haar overleden echtgenoot, die procureur-generaal was aan het Hof van Beroep in Luik. Het financiert drie domeinen waar ze veel belang aan hechtte: steun aan kansarme kinderen, bescherming van het cultureel erfgoed in Luik en promotie van de Faculteit Rechten en van de School voor Criminologie Jean Constant. Luik was ontzettend belangrijk in het leven van het koppel David-Constant, vertelt Michèle Vanwijck-Alexandre, emeritus gewoon hoogleraar aan de Faculteit Rechten van de ULg en uittredend voorzitter van het Fonds. Het Fonds beschikt over meer dan 10 miljoen euro en besteedt elk jaar zo n euro aan elk van de drie actieterreinen. De steun is beperkt tot twee of drie jaar, afhankelijk van de evaluatie van het Bestuurscomité, dat bestaat uit een familielid van mevrouw David, een vertegenwoordiger van de Koning Boudewijnstichting en een voorzitter die aangeduid werd door hen beiden. Om kansarme kinderen te helpen, koos het Fonds voor vernieuwende projecten die inspelen op belang- rijke behoeften. Kinderopvang om de ouders even te laten uitblazen of om hen de kans te geven om andere zaken te doen, opleidingen voor gezinnen die kinderen met problemen opvangen die niet terecht kunnen in een aangepaste instelling, het project Etape dat kinderen in de wijk Saint-Léonard scholing biedt met het oog op een betere integratie Een volgende cyclus wil meer focussen op kinderen in het ziekenhuis, bijvoorbeeld met een programma dat verslaafde moeders opvangt tijdens het afkickproces van hun baby s. Zo kunnen de moeders gedurende de zes weken van de behandeling dicht bij hun kind blijven. Het Fonds David-Constant kwam tussen wanneer organisaties die instaan voor gehandicapte kinderen om hulp vroegen. Etape Dat is cruciaal voor een goede hechting, zegt Michèle Vanwijck-Alexandre. LUIK OP DE KAART ZETTEN Voor de bescherming van cultureel erfgoed besloot het Fonds David-Constant zich te concentreren op roerend erfgoed. Omwille van de efficiëntie, want restaureren vraagt tijd en kost handenvol geld. Zo had zonder het Fonds de piano van componist André- Modeste Grétry waarschijnlijk nooit zijn mooie klank teruggevonden. Geen werk wordt nog gerestaureerd voor de Luikse musea zonder tussenkomst van het Fonds. De toegankelijkheid voor het publiek is trouwens één van de criteria van het Bestuurscomité om steun toe te kennen aan een project. Dat de promotie van rechtenstudies een derde actieterrein zou worden, lag voor de hand voor hoogleraar David. Ze kon enorm goed lesgeven en luisteren en werd aanbeden door haar studenten, vertelt Michèle Vanwijck-Alexandre. Wetenschapsdagen van grote juridische organisaties zoals Henri Capitant, coachen van deelnemers aan internationale pleitwedstrijden (waarbij de Luikenaars het altijd zeer goed doen), oprichten van leerstoelen, beurzen en speciale onderscheidingen Het Fonds steunt tal van projecten en wordt daarbij geadviseerd door de Commissie David-Constant van de ULg. Zo draagt het bij aan de internationale uitstraling van de Faculteit Rechten en van de School voor Criminologie. Die internationale zichtbaarheid en aantrekkingskracht wil de nieuwe voorzitter van het Fonds, Olivier Caprasse, graag nog versterken. Hij is gewoon hoogleraar Rechten aan de ULg en de ULB en advocaat aan de Balie van Brussel. Hij besluit: Meer dan ooit gaan we projecten proberen te realiseren die zonder het Fonds onmogelijk zouden zijn. O-LIEF KINDERKLEREN VAN GEDONEERDE STOFFEN TER PROMOTIE VAN ORGAANDONATIE Stephanie Keustermans sukkelde vanaf haar geboorte met haar luchtwegen en kreeg op haar 18 de nieuwe longen. Vandaag voelt ze zich kerngezond. Zij en haar ouders zetten zich nu in voor de promotie van orgaandonatie. Inkomsten halen ze uit de verkoop van zelfgemaakte kinderkleren. Stephanie groeide zowat op in het ziekenhuis en toen ze 7 was, stond vast dat ze nieuwe longen nodig had. Dat was in 1989, vertelt ze. Er was toen nog geen enkel geslaagd voorbeeld van een longtransplantatie bij kinderen. Geketend aan een rolstoel en zuurstoftank, constant verhuizend tussen thuis en het ziekenhuis, redde Stephanie het tot haar 18de. Maar toen werd haar toestand écht kritiek: als ze een kans wilde op overleven, moest ze een transplantatie ondergaan. LEVENSBELANG Op een wachtlijst staan voor een nieuw orgaan en niet weten of je lang genoeg zult leven om er een te kunnen krijgen, is hels. Er is dan ook een enorme nood aan personen die zich willen registreren als donor. Zo n registratie op het gemeentehuis maakt het vooral de nabestaanden gemakkelijker. Zij hoeven dan niet op hun moeilijkste en meest emotionele momenten te beslissen of hun dierbare al dan niet donor wordt. En dus richtten Stephanie en haar ouders Re-Born to be Alive op, een vereniging die er alles aan doet om het belang van orgaandonatie bekend te maken. Maar zo n vereniging heeft inkomsten nodig, vertellen ze. Ze begonnen klein, met de verkoop van snuisterijen. Daar stonden we in zo n winkelwandelstraat tussen 15 andere goede doelen, zucht mama Lieve Gelpkens. We hebben het 14 dagen volgehouden. Uiteindelijk stuitten ze op het gouden idee. Lieve is bezeten van naaien. Ze zette zich dus aan haar naaimachine en maakte een eerste stapel kinderkleertjes. En ze is extreem perfectionistisch in wat ze maakt, lacht Stephanie. O-Lief was geboren. Anno 2014 is Lieve dagelijks met haar collectie in de weer. De kleren worden verkocht op markten en evenementen, via de webshop en op homeparties. Lieve maakt de meeste stukken zelf, maar ze krijgt ook hulp van een handvol andere vrijwillige naaisters én van een zeer gedreven clubje breimoeders. Er schuilt een mooi idee achter O-Lief, Kinderkleren van gedoneerde stoffen worden verkocht ten voordele van orgaandonatie. besluit Stephanie. We zetten ons in voor orgaandonatie en we werken uitsluitend met gedoneerde materialen, die we krijgen van fabrikanten, winkeliers en particulieren. O-Lief 11

12 ONTWIKKELING FONDS RENAISSANCE VOOR DE VROUWEN VAN BUKAVU In een kleine kraamkliniek in het Congolese Bukavu bevallen meer vrouwen dan in een grote kraamkliniek in Vlaanderen. En toch zijn er nauwelijks tot geen gynaecologen, laat staan medische apparatuur. Van prenatale raadpleging is al helemaal geen sprake. Guy en Lut Verhulst-Sallet hadden er geen woorden voor en staken de handen uit de mouwen. Fonds Renaissance. Zijn eerste raadpleging op Afrikaanse bodem staat in Guy s geheugen gegrift. Het was in het ziekenhuis van Ciriri. Gewapend met een oubollig echotoestel een schenking van Artsen zonder Vakantie onderzocht ik een zwangere vrouw met een ietwat (te) dikke buik voor acht maanden. Het was een tweeling. Guy was samen met zijn echtgenote Lut als toerist in Bukavu en combineerde de reis met prospectie voor een medische missie. Voor mij was het duidelijk: ik moest iets doen. Iets structureels om de middeleeuwse toestanden in de kraamafdelingen zonder apparatuur, zonder kennis... te verhelpen. SURVIVAL OF THE FITTEST Weer thuis stampte het echtpaar het Fonds Renaissance uit de grond. Met als doel de medische prenatale zorg voor zwangere vrouwen in de Democratische Republiek Congo te versterken. De moedersterfte in Congo is immers een van de hoogste van de wereld en het is een van de millenniumdoelstellingen om daar iets aan te doen. Concreet steunt het Fonds Renaissance organisaties en instellingen, in de regio van Bukavu, die betrokken zijn bij de prenatale De moedersterfte in Congo is een van de hoogste van de wereld. raadpleging van zwangere vrouwen. De steun wordt gebruikt om medische apparatuur aan te kopen, zorgverleners op te leiden in prenatale zorgen en andere initiatieven die de gezondheid van zwangere vrouwen kan verbeteren. Sinds zijn ervaring in Ciriri, trekt Guy minstens twee keer per jaar enkele weken naar Bukavu om er te werken, opleiding te geven aan verpleegkundigen, vroedvrouwen, en artsen, Lut regelt de financiële en organisatorische administratie. Foetale monitoring is onbestaande. Keizersneden gebeuren door slecht of niet-opgeleide artsen of verpleegkundigen, s nachts soms onder het licht van een zaklamp. Neonatale reanimatie betekent in Bukavu dikwijls gewoon wachten en kijken, survival of the fittest. Kortom, hoe meer vrouwen de weg naar de prenatale raadpleging vinden, hoe succesvoller het project. Vandaag staat de teller op dik euro. Goed voor twee foetale monitors, een echografietoestel, een coagulatieapparaat en basismateriaal voor twee ziekenhuizen in Bukavu en Nyantende. Guy en Lut blijven nieuwe steunacties organiseren. Portraits, de rondreizende tentoonstelling van LP4Y, vertelt het verhaal van 27 jongeren die een opleiding kregen in een Life Project Center van de organisatie. Zij slaagden erin om de vicieuze cirkel van uitsluiting te breken en een eigen leven op te bouwen. Een prachtige, hoopvolle boodschap. LIFE PROJECT 4 YOUTH ONDERNEMER WORDEN? YES, YOU CAN! Achter de afkorting LP4Y schuilt een prachtig initiatief. Life Project 4 Youth zet zich in voor jongeren die het moeilijk hebben in de Filippijnen, Indonesië en Vietnam en helpt hen om een eigen zaak op te starten. 550 miljoen jongeren tussen 15 en 24 jaar zijn ziek, ondervoed of kunnen niet naar school. Waarom zouden we hen niet leren ondernemen? Heel wat organisaties werken met kinderen, maar veel minder met jongvolwassenen, vertelt Jean-Marie Demeure, aftredend voorzitter van LP4Y België. Bij LP4Y zijn we ervan overtuigd dat veel jongeren met een beetje steun en begeleiding een mooi project kunnen opzetten. ONDERNEMENDE REIZIGERS In 2008 vertrokken Laure Demeure (zus van Jean-Marie) en Jean-Marc Delaporte, een koppel Franse ondernemers, op wereldreis met de rugzak. Onderweg stootten ze op de harde werkelijkheid van uitgesloten jongeren in de grote steden. Eind 2009 richtten ze een eerste Life Project Centre op in de Filippijnen. Andere vestigingen volgden in snel tempo. Intussen zijn er vijf centra rond Manila, een in Jakarta, een in Indonesië en een in Hô Chi Minh-stad in Vietnam. En binnenkort lanceert het onvermoeibare koppel een nieuw project in Delhi in India. Elk centrum focust op een bepaalde activiteit: thuisbezorging van fruitmanden, natuurlijke cosmetica, handgemaakte kaarsen De jongeren krijgen er een opleiding van 12 tot 18 maanden. Daarin spijkeren ze hun kennis bij, leren ze een vak en krijgen ze de nodige begeleiding om later zelf een zaak te starten. Vanaf de tweede week van de beroepsopleiding ontvangen ze een vergoeding, die het dubbele bedraagt van het plaatselijk minimum inkomen. De omkadering gebeurt door jonge vrijwilligers met een internationaal statuut. Liefst 90% van de jongeren werkt de opleiding helemaal af. Daarvan begint een derde nadien te studeren, nog een derde vindt werk en de anderen starten hun eigen zaak op. LP4Y is ook bezig met het oprichten van een ondernemershuis, de Green Village, op een vervallen huisvestingssite van de lokale overheid op twee uur van Manila. Het huis is bedoeld als visitekaartje van LP4Y, maar ook als een lokaal en internationaal ontmoetingscentrum en als een plaats waar de vrijwilligers van de organisatie zich kunnen herbronnen. LP4Y 12

13 ERFGOED SLEEN, SCHUITEN, COMÈS BIJZONDERE WERELDEN TOEGANKELIJK VOOR IEDEREEN De originele prenten van een strip zijn erg gegeerd. Van alle grafische kunsten is de strip daarom misschien wel degene die het makkelijkst versnipperd raakt na dood van een auteur. Een aantal van hen neemt het voortouw om daar iets aan te doen. Zo is er de Stichting Marc Sleen en het gelijknamige museum, ontstaan uit de uitdrukkelijke wens van de auteur van Nero en co om zijn werk te bewaren en te laten zien aan het publiek. In het unieke kader van een voormalige kranten redactie biedt het Marc Sleen Museum een overzicht van de talrijke facetten van een bijzonder oeuvre. De Stichting beheert ook meer dan originelen van de tekenaar. Het initiatief van François Schuiten, auteur van de serie Cités Obscures (De Duistere Steden) samen met zijn jeugdvriend en scenarist Benoît Peeters, stamt uit hetzelfde idee: hun werk doen voortleven voor zoveel mogelijk mensen. Naar aanleiding van het 30-jarige bestaan van Cités Obscures in 2013 schonk François Schuiten de originelen en de eerste tekeningen van de episodes die zich in België afspelen aan de Koning Boudewijnstichting. De avonturen die in Frankrijk plaatsvinden, vertrouwde hij toe aan de Nationale Bibliotheek Het mysterieuze landschap van de Hoge Venen waar hij geboren werd, inspireerde Comès. van Frankrijk. De auteur legt uit dat de originelen vooral aan de lezer toebehoren. Het is de lezer die ze leven inblaast. Sommige mensen verklaarden me voor gek toen ik vertelde dat ik ze weg wou schenken, maar deze schenking is voor mij een blijk van mijn geloof in de Casterman Tweede cover van Brüsel, in Les Cités obscures, 1992, met Benoît Peeters. waarde van een boek, een manier om te Hugo Pratt (Corto Maltese) vond hij een zeggen dat niet alles te koop is. Het geeft vriend en leermeester, met wie hij een me vandaag een opgelucht gevoel. Als tijdje samenwerkte aan het magazine de originelen niet verspreid raken, wordt Tintin. Zijn meesterwerk Silence het ook mogelijk om albums heruit te verscheen in 1979 in A suivre, het stripmagazine van Casterman. Het verhaal geven met de druktechnieken van het moment. De werken zijn opmerkelijk werd nadien uitgegeven in de vorm van door hun grafische kwaliteit en poëtische een album en werd in 1981 bekroond dimensie. Ze werden ondergebracht in op het stripfestival van Angoulême. de Bibliotheca Wittockiana, een must Zijn stijl bleef evolueren bij elke nieuwe voor elke boekenliefhebber. De tentoonstelling Het Tijdperk van de Steden. Maison où rêvent les arbres (1994) tot publicatie: van Eva (1985) over La Schenking van François Schuiten vond Dix de Der (2006). Didier Comès had er plaats van 16 januari tot 19 april in zijn testament geen maatregelen genomen in verband met zijn nalatenschap. Om de duurzaamheid van zijn François Schuiten creëerde zijn universum tegen de achtergrond van de werk te garanderen namen zijn broer en betoverende architectuur van denkbeeldige steden. Didier Comès daarentegen Boudewijnstichting. Het patrimonium twee zussen contact op met de Koning liet zich inspireren door het mysterieuze bestaat uit originele prenten, story books, landschap van de Hoge Venen, waar tekeningen en documentaire archieven hij geboren werd. Deze grote Belgische en werd toevertrouwd aan het Musée en striptekenaar overleed in Hij staat Piconrue in Bastenaken, dat het mystieke van de Ardennen waar Comès zo van bekend voor zijn tekenstijl in zwart-wit met een expressionistische toets. In hield tot leven wekt. François Schuiten, Casterman - photo Ph. de Formanoir FONDS LAUBESPIN-LAGARDE UIT LIEFDE VOOR EEN FAMILIEKASTEEL De klassieke tuinen en het renaissancekasteel van Freÿr strekken zich vorstelijk uit aan de oever van de Maas en zijn erkend als Uitzonderlijk erfgoed van Wallonië. Het domein werd relatief goed bewaard doordat het generaties lang binnen één familie bleef. Onlangs stapte ook de Koning Boudewijnstichting mee in het verhaal. Freÿr staat ook wel bekend als het Versailles aan de Maas. Naast het kasteel liggen er tuinen in terrasvorm met waterpartijen, een doolhof van haagbeuken, een Lodewijk XVI-paviljoen en driehonderdjarige sinaasappelbomen. Het domein stamt uit de middeleeuwen. Lodewijk XIV nam er zijn intrek vóór de belegering van Dinant en Marie-Christine van Oostenrijk tekende er een verdrag terwijl ze de eerste kop koffie in ons land dronk. Nog een bijzonderheid: het kasteel van Freÿr bood onderdak aan twintig generaties van eenzelfde familie in rechte lijn, van de hertogen van Beaufort-Spontin tot de aangetrouwde graven van Laubespin. Dertig jaar geleden besliste de familie om haar erfgoed een duurzame bestemming te geven door een vzw op te richten en daar het domein in onder te brengen. Het was de start van een nieuwe periode. De tijd en de rivier hadden het domein echter flink toegetakeld. Het was toe aan renovatie en de kosten daarvoor liepen hoog op. Dat probleem werd opgelost Het behoud van Freÿr is een mooi voorbeeld van erfgoed dat generaties lang in familiehanden bleef. dankzij de nalatenschap van Jean de Laubespin, die geen rechtstreekse nakomeling had. Hij besloot het domein te onderhouden en te valoriseren door een fonds op te richten en het beheer daarvan toe te vertrouwen aan de Koning Boudewijnstichting. Het Fonds Laubespin-Lagarde ontving haar inkomsten uit de Franse domeinen van wijlen Jean de Laubespin en slaagde er in eerste instantie in om de dialoog tussen de twee generaties te harmoniseren, vertelt Anne De Breuck, die het Fonds beheert. De vorige generatie, die onder meer knap werk geleverd heeft bij het beheren Société archéologique de Namur van de tuinen, en de nieuwe generatie, die met een geloofwaardig en ambitieus project in gedachten, de touwen in handen wilde houden. LOSLATEN VOOR DE DUURZAAMHEID Na rijp beraad werd er gekozen voor een ecologisch beheer van het domein en van de aangrenzende bossen. Freÿr kreeg een ambitieuze doelstelling van zero emissie opgeplakt. Het lastenboek van de renovatie zal onder toezicht staan van het Waals Gewest. Het Fonds liet ook verschillende opmerkelijke studies uitvoeren, die leidden tot een voorstel om de tuinen te restaureren, met respect voor het werk van de vorige generaties. De rol van de Koning Boudewijnstichting gaat hier veel verder dan louter financieel beheer. De stichting is een belangrijke partner bij de restauratiewerken en bevordert de contacten met overheden en experts. Maar de familie behoudt een sleutelrol, zij die ervoor koos om het kasteel in het kader van een vzw gezamenlijk te beheren om het een duurzame toekomst te bieden. 13

14 VERENIGINGSLEVEN HET OBSERVATORIUM VAN HET VERENIGINGSLEVEN FOCUS OP KENNIS EN BEWUSTMAKING Kerncijfers over de instellingen zonder winstoogmerk Verenigingen met vast personeel Aantal werknemers Aandeel in de gesalarieerde werkgelegenheid 11,9 % De Koning Boudewijnstichting richtte in november 2012 het Observatorium van het verenigingsleven op. Door gegevens te verzamelen en tendensen over de jaren heen aan het licht te brengen, draagt het bij aan meer zichtbaarheid en transparantie voor de sector. Bijdrage aan het BBP 5,5 % Bron: Het economische gewicht van instellingen zonder winstoogmerk in België, Koning Boudewijnstichting en Nationale Bank van België, juni Momenteel heeft het Observatorium drie lopende projecten: de website Filantropie.be, de Barometer van de verenigingen en de publicatie van onderzoeken in samenwerking met de Nationale Bank over het economische gewicht van social profitorganisaties. Eind 2013 werden er 700 directeuren van verenigingen ondervraagd voor de Barometer van het verenigingsleven om meer inzicht te krijgen in de financiële situatie en hun vertrouwen in de toekomst. Zo stelden we vast dat veel verenigingen hun economische situatie zien achteruitgaan. 33% bevestigde die tendens, terwijl slechts 14% sprak van een verbetering. Heel wat verantwoordelijken uit de verenigingssector zeggen dat verenigingen zich intern moeten aanpassen aan die dalende inkomsten. Ze doen bijvoorbeeld vaker een beroep op vrijwilligers en proberen hun inkomstenbronnen zo veel mogelijk te diversifiëren. Ook uit het laatste onderzoek van de Nationale Bank over het economische gewicht van de instellingen zonder winstoogmerk (izw s) kwamen interessante bevindingen naar boven. Er namen izw s aan deel die met personeel werken. Samen stellen ze mensen tewerk, goed voor 11,9% van de betaalde arbeidsmarkt, De crisis leidt ook tot herstructureringen. Ze zet de verenigingen ertoe aan zichzelf de vraag te stellen wat ze echt willen doen, en hoe. Directeur van een vereniging 1 vereniging op 3 in moeilijkheden 2013 Verbetering 14% Verslechtering 33% Stabiliteit 52% Weten het niet 1% Bron: Barometer van de verenigingen 2013, met de steun van onderzoeksinstituut Ipsos. en dragen ze 5,5% bij tot het bruto gepubliceerd voor een goed beheer in binnenlands product. De izw s zijn de verenigingssector. Eind 2014 zal er actief in uiteenlopende sectoren, maar ook een grootschalig onderzoek over het is vooral in de gezondheidszorg en vrijwilligerswerk gevoerd worden bij in de sociale actie waar ze het zwaarst zo n Belgen. wegen. Het Observatorium biedt dus een Om te voldoen aan de stijgende eisen antwoord op de vraag naar meer van transparantie en accountability, kennis en bewustmaking over nieuwe heeft de Stichting aanbevelingen vraagstukken. FILANTROPIE.BE: ACTIE MET KENNIS VAN ZAKEN De website Filantropie.be vormt een essentieel instrument van het Observatorium van het verenigingsleven. Ze biedt een gratis platform aan alle verenigingen om meer transparantie en zichtbaarheid te verwerven. Het hart van de site bestaat uit een databank met informatie uit verschillende bronnen en verzamelt volledige informatie over meer dan 2700 organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Missie, activiteiten, organisatie en financiële resultaten: alles staat erop. De verenigingen kunnen er zelfs hun noden kenbaar maken en bijvoorbeeld op zoek gaan naar vrijwilligers. Filantropie.be wil bijdragen aan de transparantie van de sector, maar laat het grote publiek ook kennismaken met de verscheidenheid aan verenigingen in België. Iedereen kent het Rode Kruis en AZG, maar er is nog zoveel meer. Daarnaast is het een schitterend instrument om in contact te treden met de sector. Onlangs namen 902 verenigingen van Filantropie.be deel aan een onderzoek naar de manier waarop organisaties uit het maatschappelijk middenveld online media gebruiken om het maatschappelijk engagement van burgers te stimuleren. Het onderzoek werd geleid door Nico Carpentier, professor communicatiewetenschappen aan de VUB. Uit de resultaten blijkt dat 90% van de organisaties een eigen website heeft. Bijna alle organisaties (99,4%) maken gebruik van . Ook sociale netwerksites (59,2%), sms (53,1%) en intranet worden vaak vermeld. Websites voor online samenwerking zoals Google Docs (34,7%), voor het delen van video s zoals YouTube (31,5%) en bellen via internet zoals Skype (24,9%), worden weliswaar gebruikt, maar niet zo vaak. De basis is dus bij veel organisaties aanwezig. Zij kennen en gebruiken een aantal online media. Maar een belangrijke conclusie van prof. Carpentier is dat ze nog veel mogelijkheden onderbenut laten. Er bestaan tal van online applicaties die nog onbekend zijn in de sector. Die kunnen de communicatie, de actie en de transparantie van de verenigingen alleen maar ten goede komen. Filantropie.be 14

15 STICHTINGEN TIEN JAAR BELGISCH NETWERK VAN STICHTINGEN Het Belgisch Netwerk van Stichtingen groepeert 89 stichtingen van openbaar nut en private stichtingen die een filantropische doelstelling van algemeen belang nastreven. Het netwerk wil de sector helpen zich verder te ontwikkelen. Naar aanleiding van zijn tiende verjaardag maken we de balans op van een sector in volle groei. Het aantal leden lijkt op het eerste gezicht misschien beperkt, maar schijn bedriegt, want het netwerk vertegenwoordigt de belangrijkste stichtingen van het land in termen van activa. België was een van de laatste Europese landen die een dergelijk netwerk oprichtten, vertelt Johan Chiers, directeur van Responsible Young Drivers en momenteel voorzitter van het Belgisch Netwerk van Stichtingen. We proberen de achterstand stapsgewijs weg te werken en het gaat stilaan de goede richting uit. De afgelopen jaren werden er heel wat nieuwe stichtingen van openbaar nut en private stichtingen met een doelstelling van algemeen belang opgericht. Belgen zijn bereid om zich in te zetten voor filantropie en om geld te geven, maar dan moeten er interessante voorwaarden aan gekoppeld zijn. Het netwerk probeert de politiek er dus van te overtuigen om een wettelijk en fiscaal kader op te zetten dat nog gunstiger is voor filantropie. Samenleving en economie hebben baat bij schenkingen die via een stichting het algemeen belang dienen. Het is dan ook logisch dat zij een zo gunstig mogelijk fiscaal kader krijgen. En dat is nog belangrijker in crisistijd, wanneer de behoeften nog groter zijn dan anders. DE SECTOR IN KAART GEBRACHT De sector kent over het algemeen een duidelijke groei, zowel in Europa als in België. Maar hoeveel stichtingen zijn er in België? In welke sectoren zijn zij vooral actief? En hoe zit het met de geografische spreiding? Slechts weinig experts kunnen een duidelijk antwoord geven op deze vragen. Het is een sector die bijzonder moeilijk in kaart te brengen is, zegt Amélie Mernier. Zij deed onderzoek naar het Belgische landschap van stichtingen* in het kader van de leerstoel Baillet Latour in filantropie en sociaal investeren aan de Universiteit van Luik 1. Om een volledig overzicht te krijgen, moet je tal van uiteenlopende bronnen nagaan en dat is een titanenwerk. Volgens haar onderzoek, gepubliceerd in 2013, waren er eind 2012 in België 504 stichtingen van openbaar nut een hele vooruitgang vergeleken met de 362 stichtingen die in 2007 werden geteld. Daaraan dienen ook de private stichtingen 1 Vocatio is een van de 89 stichtingen die lid zijn van het Belgisch Netwerk van Stichtingen. De stichting heeft als hoofddoel om zowel morele als materiële steun te verlenen aan jonge laureaten met een levensproject in een wereld die ingrijpend verandert. Héloïse Meire is een van de laureaten uit Ze richtte het theatergezelschap What s up?! op, met jonge Nederlands- en Franstalige acteurs uit Brussel. Foto van de voorstelling Amazone van het gezelschap What s up?! in samenwerking met het gezelschap Point Zero. toegevoegd te worden die een doelstelling van algemeen belang hebben en die deel uitmaken van de 848 private stichtingen opgericht sinds Dat is geen makkelijke klus en bijzonder tijdrovend. Op het vlak van geografische spreiding staat Brussel als hoofdstad van België en Europa uiteraard op de eerste plaats. 53% van de stichtingen van openbaar nut zijn er gevestigd. Voor de sectoren waarin de stichtingen actief zijn, is de informatie nog onvolledig. De leerstoel Baillet Latour zet een uitgebreid onderzoek op touw in de hele sector om die gegevens aan te vullen. Het doel is daarbij vooral om verder te gaan dan een eenvoudige beschrijving en om een antwoord te kunnen geven op het waarom en hoe van de Belgische stichtingen. * Overview of the foundations sector in Belgium, Amélie Mernier (december 2013). WAT DOET HET BELGISCH NETWERK VAN STICHTINGEN? Het Belgisch Netwerk van Stichtingen ijvert er eveneens voor dat zijn leden ervaringen kunnen uitwisselen op het vlak van governance, boekhouding of wettelijke verplichtingen. Die informatie wordt opgevolgd door verschillende werkgroepen, die de best practices doorspelen. De sector doen groeien, betekent ook de uitwisseling bevorderen tussen jonge stichtingen en instellingen die al een tijdje bezig zijn, zegt Johan Chiers. Dat is een winwinsituatie voor beide partijen. Het Belgisch Netwerk van Stichtingen wil ook de aandacht van het grote publiek trekken op filantropie en de bekendheid van de sector vergroten. Zo staat het netwerk al enkele jaren op Zenith, de beurs voor medioren en senioren (+50). Daar bereikt het mensen die geïnteresseerd zijn om een schenking te doen, maar ook mensen die zich willen inzetten als vrijwilliger of die een stichting willen oprichten. Het Belgisch Netwerk van Stichtingen is ten slotte lid van het netwerk DAFNE (Donors and Foundations Networks Europe) dat 23 Europese stichtingsverenigingen groepeert. Via haar leden vertegenwoordigt DAFNE meer dan 6000 stichtingen van openbaar nut in Europa. Het netwerk houdt zich voornamelijk bezig met het uitwisselen van ervaring en informatie die nuttig is voor de Europese grondvesten van stichtingen. Odile Ramelot HOTEL LE PLAZA DEUREN OPEN VOOR GOEDE DOELEN De derde editie van de Dag van de Filantropie strijkt neer in hotel Le Plaza. Die keuze was geen toeval. De huidige eigenaar, baron Jean- Paul van Gysel de Meise, heeft zijn hotel altijd opengesteld voor het goede doel. Sinds de heropening in 1996 vormt Le Plaza elk jaar het decor van het kerstconcert van de Koningin Paolastichting die zich inzet voor de integratie en de vorming van jongeren. Baron van Gysel is overigens de oprichter van de Stichting van Gysel voor biomedisch onderzoek, samen met hoogleraar Christian de Duve (Nobelprijs voor Geneeskunde). Elke 3 jaar reikt de Stichting een prijs van euro uit, meestal aan onderzoekers in de Europese Unie. Openheid, burgerschap en ook respect voor het milieu Le Plaza behaalde drie keer het label Ecodynamische onderneming en ook het Groene Sleutel -label voor zijn veeleisend ecologisch charter zijn waarden die Baron van Gysel graag wilde doorgeven aan zijn kinderen. Zijn zoon Jean werkte zo als vrijwilliger bij de vzw Prendre un enfant par la main (nu Sun Child ) die ernstig zieke kinderen helpt, en stelde hem de oprichtster en directrice Charlotte Beeckmans voor. Dat leidde onvermijdelijk tot een samenwerking. Elk jaar stelt Le Plaza zijn prachtige theater open voor het sinterklaasfeestje voor zieke kinderen en hun ouders, vertelt Charlotte Beeckmans. Honderden kinderen kijken dan met grote ogen naar de kelners in livrei en de circusvoorstelling die voor hen wordt opgevoerd in dat schitterende decor Die dag vergeten ze nooit meer! Sinterklaasfeest georganiseerd door Sun Child in Le Plaza. 15

16 EUROPA GRENSOVERSCHRIJDEND SCHENKEN IN EUROPA WORDT STILAAN MAKKELIJKER Grensoverschrijdende filantropie in Europa vergemakkelijken. Zo luidt de missie van Transnational Giving Europe (TGE). Al jaren ijvert het netwerk samen met andere actoren voor een Europese filantropische omgeving zonder juridische en fiscale discriminatie. Met langzaam maar zeker groeiend succes, zo blijkt uit een gezamenlijke studie van TGE en het European Foundation Centre (EFC). Maar ondanks de geboekte vooruitgang is de weg nog lang. Weldoeners uit EU-landen willen en mogen niet langer gehinderd worden door fiscale en juridische obstakels wanneer ze een filantropische organisatie opzetten of een buitenlandse organisatie willen steunen en toch genieten van de bestaande fiscale stimuli. De voorbije tien jaar zijn al veel stappen in de goede richting gezet, maar er is nog een lange weg te gaan, weet Thomas von Hippel. In opdracht van TGE/EFC vergeleek de Duitse onderzoeker het level playing field in 28 landen. DANK U MIJNHEER PERSCHE De Europese wetgeving verplicht een In de praktijk hanteert elk land in functie van zijn agenda een eigen zgn. comparability test. expert Thomas von Hippel niet-discriminerende fiscale behandeling van alle filantropische spelers. Het Europees Hof van Justitie zet via zijn arresten voor de kenners: de zaken Stauffer, Persche en recent nog Missionswerk samen met de Europese Commissie via zijn inbreukprocedures de EU-landen onder druk om hun regels in die richting aan te passen. Hoe elk land dat precies aanpakt, via welke processen en principes, is voer voor een meer uitgebreid artikel. Maar de voorlopige besluiten van de studie zijn duidelijk, aldus Thomas von Hippel: Vijf jaar na de beruchte arresten van het Hof respecteert de wetgeving in veel landen de non-discriminatieregel. Alleen loopt de manier waarop dat gebeurt soms mijlenver uiteen. Terwijl er in land x bijna of geen verplichtingen zijn en er dus grensoverschrijdende filantropie mogelijk is, moet een organisatie in land y een loodzware en dure registratie of erkenningsprocedure doorlopen. Nog in land z ligt de bewijslast dan weer helemaal bij de schenker. Anders gezegd: in de praktijk hanteert elk land in functie van zijn agenda een eigen zgn. comparability test. De eenvoud van deze test bepaalt hoe goed of slecht het land de arresten heeft overgebracht in de nationale wetgeving. KENNISCENTRUM Ondertussen blijft TGE een praktische oplossing bieden voor dit probleem. En de cijfers van het netwerk blijven groeien, wat bewijst dat grensoverschrijdende giften flink toenemen in Europa: het gaat om 17 landen en in 2013 hebben meer dan 3000 schenkers en 350 organisaties een beroep gedaan op TGE. 8,7 miljoen werd via TGE geschonken in 2013 (t.o.v. 4,1 miljoen in 2010 bijv.). Met de studie Cross-border Philanthropy in Europe brengt TGE de stand van elk land gedetailleerd in kaart en informeert het zo de betrokken spelers en verantwoordelijken over de heersende wirwar aan systemen. Gedetailleerde landenprofielen zijn ook beschikbaar op de website. Het illustreert tegelijk de domper die de realiteit zet op internationale filantropie. De studie reikt ook oplossingen en best practices aan. Naarmate het TGE-netwerk groeit, kan het zijn rol als kenniscentrum sterker uitbouwen en doeltreffender schenkers en begunstigden informeren en sensibiliseren. De studie Taxation of cross-border Philanthropy in Europe after Persche and Stauffer from landlock to free movement? wordt dit voorjaar in een rapport gepubliceerd op en Voor een printversie, mail naar legal@efc.be. EUROPEES STATUUT VOOR STICHTINGEN WELDRA WERKELIJKHEID? Een Poolse stichting die ouderen, zieken en mensen met een handicap steunt, wil een dochterfiliaal in Duitsland oprichten. Een Europees statuut voor stichtingen zou daarbij een flinke duw in de rug zijn. Maar zover zijn we nog niet. Of toch? Groot was de hoop in 2012 dat het Europees statuut voor stichtingen na dik tien jaar voorbereiding eindelijk wet zou worden. De wil bij de Europese parlementariërs en de Commissie was duidelijk aanwezig. Tot een echte doorbraak kwam het echter nog niet wegens het fiscale luik. De gesprekken over de grond van de zaak vlotten uiteindelijk pas opnieuw nadat in november 2013 het heikele thema uit het voorstel werd gelicht, legt Emmanuelle Faure uit. Als European affairs senior officer bij het European Foundation Centre (EFC) volgt ze de evoluties van het statuut in wording op de voet. Het juridische lappendeken binnen de EU remt de internationale ambities van filantropische organisaties af. Emmanuelle Faure European Foundation Centre Het EFC is een vereniging die werkt aan de versterking en promotie van het werk van stichtingen van algemeen of openbaar nut en de filantropie in Europa en de wereld. Er zijn ruim 230 stichtingen en organisaties uit 30 landen bij aangesloten. Volgens Emmanuelle Faure gelden in de 28 EU-landen meer dan 50 verschillende wetgevingen. Dat juridische lappendeken begrenst de acties van heel wat organisaties tot een lokaal, regionaal of nationaal kader en remt hun internationale werking en ambities af. Stel je de eenvoud voor wanneer een stichting die zich in een land registreert automatisch erkend wordt in de 27 andere lidstaten, meteen dezelfde rechten geniet en desgevallend in aanmerking komt voor de fiscale stimuli van de landen waar ze een actie van openbaar nut voert. Dat is toch niet meer dan rechtvaardig? Een Europees statuut zou in ieder geval rechtszekerheid bieden, transparantie, vertrouwen en veel kosten besparen waardoor meer middelen (giften, schenkingen enz.) voor de corebusiness zouden kunnen worden ingezet. Een doorslaggevend argument ten slotte: op die manier kunnen filantropen, burgers en ondernemingen, uit Europa of andere regio s die zich willen inzetten voor het algemeen belang, eenvoudiger en doeltreffender werken. WAAR STAAN WE VANDAAG? In 2013 stemde het Europees Parlement in met het concept voor een Europees statuut en steunde ook het voorstel. Nu dus ook de fiscale angel uit het overleg is getrokken, wil het huidige Griekse voorzitterschap de discussie tot de finish voeren. En finaliseren nog voor er eind 2014 een nieuwe Europese Commissie komt. Vandaag ligt de bal in het kamp van de Raad Concurrentievermogen waar de bevoegde ministers van de EU-lidstaten het ontwerp van statuut (unaniem!) moeten goedkeuren. Waar een wil is, is een weg!, beklemtoont de Griekse minister Kostas Hatzidakis. 16

17 INTERNATIONAAL KING BAUDOUIN FOUNDATION UNITED STATES FILANTROPIE IN DE VS, GIVING BACK AAN HET LAND VAN HERKOMST De roots van de Amerikaanse immigranten zijn zeer divers: sommigen gingen ooit zelf hun American dream achterna, anderen stammen af van de Pilgrim Fathers, Afrikaanse slaven of Europese emigranten aan het eind van de 19e eeuw. Wat hun achtergrond ook is, heel wat Amerikanen blijven de band met hun land van herkomst koesteren. Een goed doel steunen back home is een manier om dat concreet in te vullen. De Koning Boudewijnstichting is zich bewust van dat groot potentieel aan vrijgevigheid aan de andere kant van de oceaan. Dat was dan ook de beweegreden om in 2002 een kantoor in New York te openen. De King Baudouin Foundation United States (KBFUS) kende sindsdien een gestage groei. In 2013 stond de teller op maar liefst 18 miljoen dollar aan giften ten voordele van 150 non-profitorganisaties in Europa en Afrika. Giving zit de Amerikanen in het bloed, zegt Jean-Paul Warmoes, directeur van de Koning Boudewijnstichting en verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de KBFUS in New York. Hun voorouders hebben een land opgebouwd vanuit het niets en de meesten zijn er sterk van overtuigd dat iedereen, rijk of arm, de mogelijkheid en de plicht heeft om rechtstreeks bij te dragen aan een betere samenleving. Sam Fox, ex-ambassadeur van de Verenigde Staten in België, heeft het Red Star Line Museum in Antwerpen ondersteund. Letterenhuis Met een netwerk van ervaren adviseurs begeleidt de KBFUS donateurs bij het kiezen van een project. De keuze voor een goed doel in het buitenland is vaak erg persoonlijk: de strijd aangaan met de ziekte die je gezin in rouw dompelde, jongeren ondersteunen in een roeping die je zelf gemist hebt, de ontwikkeling ondersteunen van een streek waaraan je je hart verloor Soms geeft een familiegeschiedenis de doorslag, zoals die van Sam Fox, ex-ambassadeur van de Verenigde Staten in België, die via de KBFUS het Red Star Line Museum in Antwerpen ondersteunde. In de jaren 20 scheepte zijn familie bij die maatschappij in, op weg naar een nieuw leven in de Verenigde Staten, ver van de jodenvervolging in zijn geboortel and Oekraïne. De Belg Stéphane Janssen, kunstverzamelaar in de Verenigde Staten, doneerde dan weer aan Belgische musea met het werk van schilder Serge Vandercam en beeldhouwer Reinhoud d Haese. Zijn motivatie? Mensen, en dan vooral jongeren, in contact brengen met kunst. Ook het omgekeerde traject is mogelijk. De KBFUS helpt Europese en Afrikaanse goede doelen om fondsen in te zamelen op Amerikaanse bodem via een American friends fund. Zo n fonds biedt de organisatie een handig platform om giften te ontvangen die in de VS fiscaal aftrekbaar zijn. Tegelijk bespaart ze zich de kosten en de moeite die gepaard gaan met het oprichten van een eigen steunpunt. Op die manier werken bijvoorbeeld de American friends funds van het Institut Curie en van de Nelson Mandela Foundation. Die WETTELIJK VERLOOP GEGARANDEERD Na de keuze van een goed doel duiken de praktische vragen op. Hoe kunnen we garanderen dat de complexe Amerikaanse wetten nageleefd worden inzake grensoverschrijdende filantropie of de overdracht van fondsen? Of hoe kunnen we het fiscale voordeel voor schenkingen buiten de Verenigde Staten optimaal benutten? Op al die vragen biedt de KBFUS een antwoord. Dankzij haar statuut als Amerikaanse public charity garandeert ze dat de schenking wettelijk verloopt. Bovendien kunnen de schenkers genieten van fiscale aftrekbaarheid in de Verenigde Staten. Dat kan gebeuren via een donoradvised fund of via een op maat gemaakt signatuurprogramma. Het Amerikaanse recht inzake filantropie is erg geavanceerd, vertelt Jean-Paul Warmoes. Schenkers kunnen hun gift volledig aftrekken van de belastingen, gespreid over vijf jaar. In Europa is het aftrekbare bedrag meestal veel lager en geldt het uitsluitend voor het jaar van de schenking. laatste ondersteunt het schitterende project rond het Centre of Memory and Dialogue, dat Zuid-Afrika en de rest van de wereld laat kennismaken met Mandela s filosofie van verzoening door zijn archief open te stellen voor het publiek. Een volledige lijst van de American friends funds is te vinden op OOK ELDERS IN EUROPA WERKT MEN AAN FILANTROPIE Ook onze buren doen hun best om filantropen en hun adviseurs wegwijs te maken in het opzetten van vernieuwende initiatieven. Net als bij ons roepen de ontwikkelingen binnen filantropie er heel wat vragen op, waarop symposiums en conferenties een antwoord proberen te bieden. Wij zetten vier interessante initiatieven in de schijnwerpers. In Zweden duikt er sinds enkele jaren een nieuwe lichting op van jonge, ongedwongen filantropen. Ze brengen de traditionele spelers in de war, maar lokken tegelijk ook nieuwe geïnteresseerden. Daarom hebben we beslist om in 2012 ons eerste Symposium van de Filantropie in Stockholm te organiseren, vertelt Pontus Braunerhjelm, hoogleraar Economie en directeur van het Forum voor Ondernemerschap. We wilden de verschillende gezichten en voordelen van de moderne filantropie laten zien, net als de mogelijkheden op fiscaal vlak. Het evenement wekte heel wat interesse en kon rekenen op de nodige media-aandacht. In mei 2014 is er al een tweede editie gepland, die meer zal focussen op de verschillende mogelijke actieterreinen van filantropie. Naast onderzoek en opvoeding kan je je ook inzetten voor zaken waar vroeger alleen de overheid zich in mengde, zoals cultuur, armoedebestrijding of milieuproblemen. Tegenwoordig is dat trouwens fiscaal interessant en daarover moet je mensen informeren, besluit Pontus Braunerhjelm. In Nederland wil de filantropische sector een echt verschil maken in de maatschappij. Het Centrum voor Filantropische Studies van de Vrije Universiteit Amsterdam organiseert regelmatig praktische seminaries om de uitwisseling tussen de universitaire wereld en het terrein te bevorderen. Het werkt ook samen met het IF (Instituut Fondswerving) van de Universiteit van Rotterdam in de conferentiecyclus Science for Society. Op 24 april 2014 vindt er een Dag van de Filantropie plaats (waar hebben we dat nog gehoord?) aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Een denktank van wetenschappers en sociale experts zal er een manifest voorstellen, dat de overheid oproept om particuliere vrijwilligersinitiatieven meer naar waarde te schatten. Ook het Groothertogdom Luxemburg gaat mee in de huidige trend om meer donateurs en filantropen aan te spreken en hen zichtbaarder te maken. In 2012 organiseerde de Banque de Luxembourg in samenwerking met het Œuvre Nationale de Secours Grande-Duchesse Charlotte en de Fondation de Luxembourg het colloquium Filantropie, werkt!. Burgers werden er op weg geholpen om zich nog makkelijker te engageren. Gezien het succes van het initiatief wordt er al gedacht aan een nieuwe editie in In Italië organiseerde de Fondazione Lang Italia een eerste Philanthropy Day in Milaan in oktober Alle actoren van de sector kwamen er bijeen rond het thema van de strategische filantropie. De volgende editie vindt plaats in oktober 2014 en zal zich meer op donateurs richten. 17

18 GETUIGENIS SIHAME EL KAOUAKIBI, OPRICHTSTER VAN DE DANSGROEP LET S GO URBAN WIJ SPREKEN NIET OVER DIVERSITEIT. WE ZIJN HET. Noem Let s Go Urban geen dansschool. Het project houdt veel meer in dan dat. Via dans, sport, muziek en andere activiteiten bereikt LGU wekelijks zo n 2300 kinderen en jongeren. Ze vinden er plezier en beweging. Maar voor Sihame El Kaouakibi is dat slechts het beginpunt. Nog belangrijker is dat zij netwerken opbouwen, kansen krijgen en grijpen, opgroeien tot verantwoordelijke burgers. Wij spreken niet over diversiteit. We zijn het, legt Sihame El Kaouakibi uit. Dit is haar visie op sociaal engagement. Vijf jaar geleden studeerde ik af aan de lerarenopleiding in Antwerpen. Ik had als 21-jarige niet het gevoel dat ik gestimuleerd werd om het beter of anders te doen, om te ondernemen, Lets Go Urban om ambitieus te zijn. En dus richtte ik Let s Go Urban op: zo kon ik mijn eigen ambities waarmaken én andere jonge mensen helpen om diezelfde weg op te gaan. Onze grootsteden staan voor grote uitdagingen: verjonging, verarming, toenemende diversiteit Bij het beleid en het middenveld zag ik te weinig langetermijnvisie om zulke problemen aan te pakken. En dus dacht ik: ik doe het gewoon zelf! MENSEN NAAR WAARDE SCHATTEN Dans is mijn passie, dus koos ik dat als mijn vertrekpunt. Ik dans van toen ik 6 was, maar ik vond in geen enkele dansschool de stijl die bij me paste. Uiteindelijk vond ik aansluiting bij wat ze hiphop of streetdance noemden. Bij Let s Go Urban zien we het breder en spreken we van Urban Culture. Dat koepelbegrip omvat uiteindelijk onze hele bedoeling. Bij LGU word je gerespecteerd voor de persoon die je bent en de talenten die je hebt. Vanuit SOCIAAL GEËNGAGEERD VAN JONGS AF AAN Maatschappelijk engagement is me met de paplepel ingegeven. Ik kom uit een Marokkaans gezin uit Boom met 7 kinderen. Mijn moeder wierp zich altijd op als woordvoerster tussen bijvoorbeeld nieuwkomers en scholen. Toen ik 2,5 was, sloot ik me aan bij de turnkring mijn eerste passie en ik heb me daar ook altijd geëngageerd opgesteld: ik ben er beginnen lesgeven en ging uiteindelijk in het bestuur. In het middelbaar onderwijs was ik voorzitter van de leerlingenraad, in het hoger onderwijs fungeerde ik als spreekbuis voor de studenten. Sociaal engagement is een drang om dingen te veranderen. Het leert je om niet altijd alleen aan jezelf te denken. Vanaf het moment dat je het zelf goed hebt, vind ik dat je moet bijdragen. In het woord samenleving staat niet voor niets het woord samen. het individu willen we samen aan iets bouwen. Dat kan een productie zijn. Maar het voornaamste is doorstroming. We merken bijvoorbeeld iemand op die het moeilijk heeft, die gestopt is met school, de weg kwijt is of moet rondkomen van een leefloon en daar niet in slaagt. Dan wil LGU in die jongere investeren om wel dat diploma te halen of op een andere manier toch weer op het juiste pad terecht te komen. Meedoen aan een productie van LGU kan veel doen (de jongeren tekenen een contract waarin ze hun engagement uitdrukken, red.), maar we hebben ook al mensen geholpen om een onderneming op te starten, in commercials mee te doen enzovoort. Bij LGU draait alles om burgerschap, verantwoordelijkheid en mensen naar waarde schatten. SOCIAAL NETWERK LGU denkt niet in termen van doelgroepen. We willen alle soorten jongeren in huis hebben en voor iedereen even ambitieus zijn. Een sociaal netwerk is immens belangrijk: het helpt je in je studie, je job, je sociaal leven, op elk vlak. Door niet te praten over diversiteit, maar divers te zijn bouwen we continu aan zo n netwerk, en dus aan sociaal kapitaal. VECHTEN TEGEN NEGATIEF BEELD Je hoort wel eens dat jongeren te weinig geëngageerd zijn. Dat klopt niet. Bij Let s Go Urban merk je dat ze elkaar helpen. En zo hoort het: je hebt elkaar nodig om vooruit te geraken. En je merkt dat ze heel erg willen, maar dat ze de perceptie tegen hebben. Je moet de jonge generatie juist stimuleren, de lat hoog leggen, ze de kans geven om iets te doen en de regie in eigen handen te nemen. In mijn boek, #Believe, pleit ik daar heel hard voor. Jongeren die Ik ben moeder Teresa niet Sihame El Kaouakibi willen, maar constant geconfronteerd worden met negatieve beeldvorming, haken uiteindelijk af. Een kansarme kan kansrijk worden als je maar in hem of haar gelooft én als alle actoren (onderwijs, welzijnssector, media, politiek, ondernemerswereld, culturele en jeugdsector ) daarin verantwoordelijkheid nemen. Ik zeg niet dat ze dat niet doen, maar ze doen het vandaag nog precies zoals 10 jaar geleden, terwijl de realiteit er nu anders uitziet. Kijk naar ons integratiebeleid: dat draait nog altijd rond mensen van andere afkomst. Met alle respect, maar iederéén moet zich integreren, iedereen moet zich aanpassen. We moeten er allemaal mee leren leven dat de maatschappij evolueert, maar we moeten er ook allemaal toe bijdragen. TONEN WAT WE WAARD ZIJN Let s Go Urban is een deel van mijn leven, sociaal engagement zit me in de genen. Maar ik ben moeder Teresa niet. Ik voel me in de eerste plaats een vrouwelijke onderneemster met heel veel goesting om iets te bereiken. Ik heb moeten knokken om te geraken waar ik vandaag sta en jij zal dat ook moeten doen. In die zin vind ik persoonlijke inzet nog altijd belangrijker dan kansen krijgen van buitenaf. Je hebt beide nodig, maar als je er zelf niet voor vecht, zal het niet lukken. Ik heb hier onderwijs genoten en heb keihard gewerkt om mijn ambities waar te maken. Nu wil ik achterom kijken en jongeren drempels helpen slopen. Niet iedereen slaagt erin om dit in zijn eentje te doen. Ik ben bovendien een jonge vrouw van Marokkaanse afkomst en ik wil ook die groep expliciet aanspreken: Waar wachten we op? Het is aan ons, wij moeten nu het voorbeeld geven, tonen wat we waard zijn, onze ouders en de maatschappij waarin we leven trots maken. De tijd is nu. 18

19 GETUIGENIS KOMEN FILANTROPEN VAN MARS OF VAN VENUS? Paul Dewandre is erg geboeid door menselijke relaties. Maar hoe kijkt hij naar filantropen? Tussen twee voorstellingen door van zijn nieuwe show Mannen komen van Mars en vrouwen van Venus 2, het avontuur gaat verder, gunt hij ons een blik in zijn gedachten. Wat me meteen opvalt, is dat er maar enkele letters verschillend zijn tussen filantroop en misantroop. Maar die paar letters maken een groot verschil. Vaak zijn het dan ook de details die alles veranderen, zoals bij een koppel. Mannen en vrouwen gebruiken vaak gelijkaardige woorden, maar met een totaal andere betekenis. Een filantroop moet vooral een dynamiek, een persoonlijkheid, een visie kunnen uitdragen. Paul Dewandre Een filantroop laat zich leiden door bezieling, door emotie Die emotie is zeker niet dezelfde voor iedereen. Niet wat je doet primeert, maar de betekenis die je eraan geeft. Filantroop zijn uit altruïsme of uit liefde voor de ander is iets heel anders dan filantroop zijn om te kunnen zeggen dat je het bent. En de handelingen die uit die betekenis voortkomen hebben volgens mij niet dezelfde waarde en zeker niet dezelfde impact op de ander. Ik zie je al komen, met je reuzenslagroomtaart Straks ga je me vragen of filantropen eerder van Mars of van Venus komen. Een filantroop houdt eerst en vooral rekening met de mens. Hij zet zich in voor anderen en in die zin komt hij eerder van Venus. Maar hij laat ook graag iets achter, hij probeert een doel te bereiken. Het doet hem plezier om te weten dat wat hij doet een positieve invloed heeft op anderen. Op dat vlak komt hij dan eerder van Mars. Je hoort vaak dat een filantroop iemand is die in zekere zin in de schijnwerpers wil blijven. Dat moet zijn Mars-kantje zijn. Hij heeft een doel nodig. Hij krijgt ook graag erkenning voor wat hij doet. Dat is een van de aangename gevolgen van het filan- troop zijn, maar het mag geen doel op zich worden, want dan loop je het risico om aan efficiëntie in te boeten. Een filantroop moet vooral een dynamiek, een persoonlijkheid, een visie kunnen uitdragen. Het gaat niet alleen om geld geven. Idealiter zou iedere handeling eigenlijk filantropisch moeten zijn. Elk bedrijf dat diensten levert, dat het leven van mensen makkelijker maakt en dat goederen produceert die nuttig zijn voor anderen, zoals meestal het geval is, is filantropisch. Onze soms moei zame relatie met geld doet ons geloven dat alles zonder winstoogmerk betrouwbaar is en alles met winstoogmerk slecht. Wanneer we een brood kopen bij de bakker en ervoor betalen, dan bedanken we hem eigenlijk voor de tijd, de kennis en de liefde die hij in dat brood gestoken heeft. De finan ciële wereld heeft het imago van geld misschien aangetast, en er zijn zeker mensen met slechte bedoelingen die geld als een doel zien en niet als een gevolg, maar een filantroop heeft een genuanceerde visie op geld en plaatst de mens centraal bij wat hij doet. DE WERELD VERANDEREN, KOPPEL PER KOPPEL Paul Dewandre is bedrijfsleider, spreker en auteur over economische en sociale vraagstukken. Tegelijk bestudeert hij geboeid de verschillen tussen mannen en vrouwen, een thema dat hij meer en meer opneemt in zijn conferenties en opleidingen. Echt bekend werd hij door het fenomenale succes van zijn komische en pedagogische theaterbewerking van John Grays bestseller Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus. Ondertussen staan er bijna 1400 voorstellingen op de teller, goed voor meer dan een miljoen toeschouwers. Zijn dvd s worden verkocht in alle Franstalige landen. Ze worden zelfs gebruikt door sommige therapeuten en door pastoors die jonge koppels moeten voorbereiden op het huwelijk. Een van mijn diepste overtuigingen is dat vrede in de wereld begint bij vrede in het gezin, vertelt Paul Dewandre. Deze voorstelling kwam er niet omdat ik plots de drang voelde om op een podium te staan, maar omdat ik informatie wou delen die ik nuttig vind voor een betere verstandhouding binnen een koppel. Ik dacht dat lachen en humor een goede manier konden zijn om die boodschap door te geven. Mijn visie is dat de wereld kan veranderen, koppel per koppel. Wat meer vrede in de wereld begint volgens mij met wat meer vrede thuis. Ik hoop dus een filantropische daad te stellen met deze voorstelling, ook al verdedig ik geen bepaald maatschappelijk model. Mijn enige ambitie is dat de mensen achteraf elkaar een beetje beter begrijpen en dat ze met elkaar praten over wat hen geraakt heeft of niet. Een filantroop is een humanist. Dat is wat hem definieert. Hij wekt bewondering op wanneer mensen begrijpen dat hij filantroop is om goed te doen en niet alleen om zich in de schijnwerpers te plaatsen of om zich te bevrijden van schuldgevoelens over andere, minder mooie zaakjes. Maar we hebben allemaal een meervoudige persoonlijkheid, het is gewoon een kwestie van doseren. Hebben filantropen een gave? Kunnen zij hun tijdgenoten veranderen en de samenleving beïnvloeden? Ieder van ons heeft het vermogen om de samenleving te beïnvloeden en ieder doet dat op zijn manier. Alles hangt af van iemands visie. Er zijn altijd filantropen geweest. De Oude Grieken gaven hen een naam, maar ook bij de holbewoners waren er ongetwijfeld al zulke mannen en vrouwen. En filantropen komen zeker zowel van Mars als van Venus. Magali Bragard. 19

20 HET TRAJECT VAN DE FILANTROOP VAN DROOM NAAR DAAD De Beslissing is genomen: u wil (tijd en) geld investeren om de wereld een beetje te verbeteren. Maar hoe dat idee omzetten in een project, en dat project in concrete actie? Enkele succesfactoren helpen de filantroop om de actie die hem na aan het hart ligt te structureren en om de coherentie van zijn keuzes te verzekeren: luisteren naar de actoren op het terrein om meer inzicht te krijgen in de grootste uitdagingen en mogelijkheden, concrete doelstellingen vastleggen, samenwerkingsverbanden opzetten, de fiscale en legale aspecten beheersen, leren uit successen en mislukkingen om de impact van zijn engagement in te schatten en die bij te sturen, zijn daar enkele van. De kandidaat-filantroop kan zich alleen engageren of zich laten helpen. Notarissen, privébankiers, vermogensadviseurs, family officers, advocaten en filantropieadviseurs kunnen hem begeleiden bij dat traject. NOTARISSEN Notarissen spelen een essentiële rol bij filantropie. Met hun advies zetten ze vaak filantropen op weg die eraan denken om zich te engageren tijdens hun leven of bij hun successieplanning. Om een stichting op te richten is het trouwens verplicht om een beroep te doen op een notaris. Zijn rol bestaat er dan in om samen met de stichter de statuten uit te werken om de werking van de stichting te bestendigen. Aangezien de wetgeving erg soepel is, helpt de notaris de stichter vaak bij het afwegen van de mogelijkheden. BANKIERS Privébankiers en vermogensbeheerders spelen eveneens een belangrijke rol bij het ondersteunen van de filantroop. Ze zijn sterk in analyses en in het beheren van doelstellingen en ze kennen de verwachtingen van hun klanten door en door. Ze helpen hen dan ook steeds vaker om hun vrijgevigheid strategisch in te zetten. FILANTROPIEADVISEURS Filantropieadviseurs beschikken over specifieke vaardigheden om filantropen bij te staan tijdens het hele proces. Ze proberen hun schenking een maximale impact te geven, door hen te helpen de beste manier te vinden om te werken aan de problematiek die hen na aan het hart ligt. Filantropie bestaat in tal van vormen. Een tussenpersoon moet zich dan ook eerst en vooral aanpassen aan een ongelooflijke verscheidenheid aan familie- en vermogenssituaties, net als aan een enorm scala aan projecten en verwachtingen. Nadien komt het erop aan in elke situatie een maximale impact te behalen. HET TRAJECT VAN DE FILANTROOP: DE ROL VAN DE FILANTROPIEADVISEUR VERDUIDELIJKEN De wensen van de filantroop (m/v) bepalen De filantroop laten nadenken over een reeks elementen die hem helpen kiezen welke zaak hij wil helpen en op welke manier. Wat beweegt hem? Wat zijn de problemen/onrechtvaardigheden die hem na aan het hart liggen? Welke groepen van mensen wil hij helpen? In welk deel van de wereld? Op welke manier wil hij verandering in de hand werken? Hoe wil hij het verschil maken? In welke mate wenst hij hierbij te worden betrokken, niet alleen financieel, maar ook qua tijdsbesteding? De uitdagingen analyseren en de actoren op het terrein bepalen De maatschappelijke problemen kunnen analyseren, net als de mogelijke drijfveren om in actie te komen. De capaciteit, het potentieel en de nood aan financiering van de actoren op het terrein beoordelen. ORGANISEREN De besluitvormende organen en het management opzetten De filantroop helpen om een raad van bestuur samen te stellen, eventueel om een team te vinden en de gewenste profielen op te stellen. Bepaalde aspecten van de organisatie en het beheer verzorgen: organiseren van vergaderingen van de raad van bestuur (uitnodiging, ter beschikking stellen van een zaal, verslag ), ondersteuning bieden bij het samenstellen van informatie voor de raad van bestuur, controle uitvoeren op een goed financieel beheer. De strategische lijnen uittekenen De filantropieadviseurs kunnen ondersteuning bieden op tal van vlakken: bij het opstarten van de activiteiten, op cruciale momenten voor strategische beslissingen en keuzes of bij de wens om op regelmatige basis de strategische doelstellingen te herzien. Financieel beheer Het financieel beheer (organen die verantwoordelijk zijn voor het investeringsbeleid en de goedkeuring van de rekeningen) en de investeringsstrategie (her)bekijken en helpen bij het opstellen, het voorstellen en het herzien van de budgetten. 1 VERDUIDE- LIJKEN 3 ORGANI- SEREN 5 EVALUEREN 2 PLANNEN 4 BEHEREN PLANNEN De beste optie zoeken In functie van de financiële capaciteiten van de filantroop, zijn vermogenssituatie en een hele reeks andere parameters wordt de haalbaarheid van een aantal opties beoordeeld. Vervolgens wordt de meest efficiënte en meest voordelige formule voorgesteld: steun aan een organisatie, het oprichten van een privéstichting of een stichting van openbaar nut, of van een fonds dat beheerd kan worden door de Koning Boudewijnstichting, De (wettelijke) structuur bepalen Als de filantroop beslist om een stichting van openbaar nut op te richten, moet aan een aantal formaliteiten worden voldaan. De filantropieadviseurs en notarissen kunnen de bankiers en hun klanten bijstaan in de verschillende fases van de oprichting. BEHEREN Projectbeheer Wenst de filantroop ondersteuning bij de uitreiking van een prijs, de toekenning van beurzen aan projecten of strategische ondersteuning voor organisaties, in België of in het buitenland? De filantropieadviseurs kunnen het beheer van de projecten volledig of gedeeltelijk op zich nemen: lanceringscampagne, samenstellen van een onafhankelijke jury, een selectieprocedure, opstellen en opvolgen van overeenkomsten en feedback krijgen over de projecten. Budgettair beheer Adviseurs kunnen filantropen die dat willen, helpen bij het opstellen van de jaarbudgetten, het controleren van de informatie die doorgegeven wordt aan de besluitvormende organen en het voorstellen van interessante financiële informatie aan de buitenwereld. EVALUEREN Evaluatie van projecten en evaluatie van impact Projecten en verenigingen evalueren, de impact van programma s evalueren, eventuele bijsturing voorstellen Evaluatie van het financieel beheer De financiële strategieën en het financieel beheer evalueren in functie van de gemaakte keuzes (vooral op het vlak van maatschappelijk verantwoord investeren). 20