CRITERIA EN OMVANG AANSPRAAK XEROSTOMIE

Transcriptie

1 CRITERIA EN OMVANG AANSPRAAK XEROSTOMIE WVAT XEROSTOMIE KAN EEN AANSPRAAK ZIJN CONFORM HET BESLUIT ZORGVERZEKERING ART. 2.7 EERSTE LID A (aandoening is speekselklier gerelateerd) OF B (er is sprake van een systeemaandoening), INDIEN AAN HET VOLGENDE IS VOLDAAN Op basis van diagnostiek en indicatieve criteria wordt vastgesteld of er sprake is van een ernstige functiestoornis. Vervolgens wordt bepaald of het behandelplan voor de korte en lange termijn naar omvang past binnen de aanspraken. DIAGNOSTIEK Om vast te stellen of er sprake is van een ernstige functiestoornis is de volgende informatie van belang: Medische verklaring van de behandelend specialist met daarin opgenomen: Dat er sprake is van ernstige en blijvende xerostomie De tijdspanne waarin zich de aandoening heeft ontwikkeld De etiologie van de xerostomie* Resultaten van onderzoek waarin onderzocht is of de afwijking reversibel is * zie bijlage 1: etiologische lijst speekselproblematiek Tandheelkundig dossier Uit de behandelhistorie en röntgenfoto s blijkt dat de xerostomie een duidelijk tandheelkundig schadelijk effect heeft Een speekselonderzoek met daarin vastgelegd: resultaten van de objectieve speekselwaarden (volume, ph en visco-elasticiteit in rust, na kauwen en zuurstimulatie) het klinisch vaststellen van de droge mond het afnemen van een medische-, psychosociale- en tandheelkundige anamnese bij dentate patiënten verdient het aanbeveling een voedingsdagboek af te nemen NB: Een speekselonderzoek is niet nodig als de speekselklieren aantoonbaar in het bestralingsgebied hebben gelegen bij radiotherapie Xerostomia Inventory (XI-vragenlijst) de subjectieve beleving van de xerostomie vast te stellen INDICATIEVE CRITERIA Er is aanspraak op bijzondere tandheelkundige hulp als er voldaan wordt aan alle onderstaande criteria én er een relatie is tussen de xerostomie en de tandheelkundige situatie. Er is sprake van xerostomie als de hoeveelheid en kwaliteit van het speeksel aantoonbaar is verminderd en/of een andere samenstelling heeft: Een verlaagde secretie in rust < 0,16 ml/min Een verlaagde secretie bij kauwen < 0,75 ml/min Een verlaagde ph in rust

2 Een verlaagde ph na zuurstimulatie (wijst op slechte buffer) * De normaalwaarden voor speeksel zijn vermeld in de bijlage en kunnen zicht geven in welke mate het speeksel objectief afwijkt van normaal. (zie bijlage 2) Er is sprake van ernstige subjectieve klachten bij de volgende waarden van de XI en Bother Index: Minimale score van 35 punten op de XI-vragenlijst. De XI vragenlijst scoort tussen 11 (geen xerostomie) en 55. Gemiddeld scoort men 20 punten. Boven de 35 punten is er sprake van ernstige monddroogteklachten. Een score boven de 7 bij De Bother-Index. Deze index geeft van 0-10 aan hoeveel hinder iemand ervaart van de droge mond.. Relatie tussen xerostomie en tandheelkundige afwijking De aanvrager heeft aangetoond dat er een relatie bestaat tussen de xerostomie en de huidige tandheelkundige bestaande afwijking De aanvrager heeft aangetoond dat er een verhoogde kans op nieuwe mondziekten is als gevolg van de xerostomie OMVANG VAN DE AANSPRAAK In het geval van een blijvende ernstige xerostomie, kan er aanspraak zijn tandheelkundige zorg uit de bijzondere tandheelkunde. Let op: soms is er maar één kaak aangedaan. Voorwaarden aan het behandelplan: Er is een behandelplan voor de korte en lange termijn Het behandelplan volgt uit de etiologie en risico-inschatting o.b.v. de ernst van de aandoening Een eventueel herstel moet doelmatig en functioneel zijn, ook op lange termijn Eventueel kan de AT een CBT om advies vragen Eventuele aanspraken: preventieve behandelingen ter voorkoming van cariës en het behoud van het gebit afhankelijk van de ernst van de xerostomie kunnen ook de periodieke controles onder de bijzondere tandheelkunde plaatsvinden kroon- en brugwerk extractie en vervanging door implantaat strategisch implanteren zodat een implantaatgedragen, uitneembare suprastructuur mogelijk is bij zeer ernstige xerostomie kan totaalextractie geïndiceerd zijn en mogelijk versnelde aanspraak op implantologie EINDE AANSPRAAK De aanspraak eindigt als er geen sprake meer is van xerostomie In de meeste gevallen blijft de xerostomie bestaan Eventueel na enkele jaren een hernieuwd speekselonderzoek Als na hernieuwd speekselonderzoek blijkt dat er nog wel aanspraak bestaat, maar dat de risicoinschatting veranderd is t.o.v. de vorige vaststelling, kan er een nieuw behandelplan worden ingediend EIGEN BIJDRAGE Er geldt een eigen bijdrage: voor die zorg die niet rechtstreeks in verband staat met de indicatie voor bijzondere tandheelkundige hulp.

3 VERGOEDING SPEEKSELONDERZOEK - BV: maximaal 1½ x U10 en kosten laboratoriumonderzoek - AV: C22, C28 (medische anamnese, onderzoek tbv behandelplan, speekselonderzoek, bespreken bevindingen) en kosten laboratoriumonderzoek.

4 BIJLAGE 1: ETIOLOGISCHE LIJST SPEEKSELPROBLEMATIEK (Casper Bots) A. Extreme monddroogte en xerostomie (incl mondklachten) tgv: 1. Bestraling hoofd/halsgebied 2. Multiple medicatiegebruik 3. M. Sjögren 4. Ernstige depressie/psychosociaal lijden 5. Wijziging van speekselkliersamenstelling (extreem sereus of extreem muceus) 6. Speekselklierproblematiek B. Extreme cariësgevoeligheid tgv: 7. Zeer afwijkend eetpatroon tgv maag/darmproblemen 8. Objectiveerbare hyposialie icm zeer frequent eten/drinken ivm bevochtigen mond 9. Onvoldoende kauwvermogen waardoor verlies van zelfreinigend vermogen 10. Reeds bestaande sicca problematiek C. Hypersialie (teveel speeksel) tgv: 11. Achterliggend syndroom (mentale retardie) 12. Wijziging van speekselkliersamenstelling (extreem sereus of extreem muceus) 13. Onbegrepen; en derhalve ter objectivering van klachten D. Smaakproblematiek tgv: 14. Afwijkende smaak/smaakstoornis tgv objectiveerbaar droge mond 15. Multiple medicatiegebruik E. Chronisch afwijkend mondgevoel, ter herleiden tot: 16. Tandheelkundig incident Toevoegen: verwezen door

5 BIJLAGE 2: NORMAALWAARDEN SPEEKSEL De normaalwaarden van het speeksel uit het Advies Droge Mond van het Ivoren Kruis. Referentiewaarden voor speekselsecretiesnelheid van belang voor het risico op cariës speekseltype meetwaarde (g/min) interpretatie ongestimuleerd totaalspeeksel (OS) kauwgestimuleerd totaalspeeksel (KS) zuurgestimuleerd totaalspeeksel (ZS) Naar: Van Nieuw Amerongen, 2004 > 0,5 0,2-0,5 0,1 0,2 < 0,1 > 2 0,7 2,0 0,5 0,7 < 0,5 > 2 0,7 2,0 0,5 0,7 < 0,5 hypersalivatie normaal grensgebied hyposalivatie hypersalivatie normaal grensgebied hyposalivatie hypersalivatie normaal grensgebied hyposalivatie De speekselwaarden in rust spelen een grote rol bij de beleving van de droge mond en de kans op cariës. Wanneer de speekselsecretiesnelheid verlaagd is in rust, is de ph ook vaak verlaagd. Door middel van het cariogram valt op wetenschappelijke gronden een cariësrisicoprofiel op te stellen. Referenties m.b.t. het cariogram: Het cariogram is te downloaden via: Ook edentate patiënten kunnen ernstige problemen ervaren indien er een speekselprobleem is ontstaan. Zowel teveel als te weinig speeksel kan leiden tot retentieproblemen van de prothese. Daarbij is ook de visco-elasticiteit van belang. Sereus, dun-waterig speeksel zal vanwege het ontbreken van kleefkracht - ondanks voldoende speeksel- leiden tot minder retentie. Bij onvoldoende speeksel in rust, of onvoldoende palatinaal speeksel kunnen retentieproblemen ontstaan. Voorbeelden van orale complicaties bij speekseltekort zijn: Problemen met slikken, kauwen en veelvuldige infecties in de mondholte Het niet kunnen (ver)dragen van uitneembare voorzieningen Hoge cariësactiviteit etiologisch gerelateerd aan de ernstige xerostomie

6 BIJLAGE 3: XI-VRAGENLIJST De XI-vragenlijst is te vinden in bijlage 4 van het Advies Droge Mond van het Ivoren Kruis. BIJLAGE 4: VERWIJSMOGELIJKHEDEN VOOR SPEEKSELONDERZOEK - Casper Bots De mondzorgkliniek Bunschoten - Arend van de Belt ACTA - Dirk Jan de Jager SBT - Via mondhygiënist bij ADD (dit is een beperkt onderzoek) BIJLAGE 5: TOELICHTING ARTIKEL 2.7 LID 1b ZORGINSTITUUT NEDERLAND Verzekerden met een niet-tandheelkundige lichamelijke of geestelijke aandoening Bij tandheelkundige hulp aan verzekerden met een niet-tandheelkundige lichamelijke of geestelijke aandoening gaat het veelal om bijzondere toepassingsvormen van het uitoefenen van de normale tandheelkunde. Bijvoorbeeld gedragswetenschappelijke begeleiding, medicamenteuze, intraveneuze en inhalatiesedatie en narcose. De bijzondere hulp betekent in deze gevallen de uitoefening van de normale tandheelkunde onder bijzondere omstandigheden. Met het oog op de behandeling zal vaak ook de deskundigheid van een andere specialist moeten worden ingewonnen. Behandeling van verzekerden met extreme angst voor de tandarts valt ook onder de tandheelkunde onder bijzondere omstandigheden. Het gaat dan om personen met objectief vastgestelde extreme angstgevoelens. De behandeling van extreem angstigen vindt vaak plaats in instellingen voor bijzondere tandheelkunde. Bijzondere hulp als extra conserverende, prothetische en andere hulp kan soms ook noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld bij hulp aan: epileptici patiënten met bepaalde stoornissen van het bewegingsapparaat, die door middel van met de mond te bedienen apparatuur hun handicap deels kunnen compenseren spastische patiënten.