Rapport. Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage

Transcriptie

1 Rapport Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage

2 Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor eventuele, in deze uitgave voorkomende, onjuistheden of onvolkomenheden. Overname van tekst of gedeelten van tekst is toegestaan, mits met de juiste bronvermelding. Indien tekst gebruikt wordt voor commerciële doelstellingen dient altijd vooraf schriftelijke toestemming verkregen te zijn.

3 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage Rapport 641 Projectnummer: Coby Draisma Christine Stam Hidde Toet Birgitte Blatter Uitgegeven door VeiligheidNL Postbus AD Amsterdam juli 2016

4 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 4 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1 Inleiding 6 2 Letsel door geweld in Amsterdam Introductie Leeftijd Geslacht Relatie slachtoffer-dader Locatie Dag en tijdstip Geweldsmechanisme 9 3 Letsel door geweld bij jongeren Familie-gerelateerd geweld Niet familie-gerelateerd geweld 12 4 Geweldsincidenten in de verschillende districten Positieve ontwikkeling in Noord en Oost Niet familie-gerelateerd geweld Leeftijd en geslacht Maand, dag en dagdeel Locatie Geweldsmechanisme en relatie slachtoffer-dader 19 5 Wapengebruik bij geweldsincidenten Vuurwapens Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp 24 6 Letsels in/rond uitgaans- en horecagelegenheden Vooral mannen en jongvolwassenen slachtoffer Relatie slachtoffer-dader Relatief vaak letsel door een scherp wapen of voorwerp Incidenten vooral in de nacht en in het weekend 28 7 Letsel op het Rembrandtplein- en Leidseplein-buurt Rembrandtplein-buurt Leidseplein-buurt 31 8 Verantwoording en discussie Privacy Dataverzameling en controle Rapportages 38

5 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 5 Bijlage 1 Tabellen 40 Bijlage 2 Samenvatting juridische aspecten Pilot Geweld 76 Bijlage 3 Toetsingskader rapportage-toetsingscommissie 79 Bijlage 4 Lijst vrijgegeven rapportages 82

6 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 6 1 Inleiding In 2012 is de Pilot Geweld gestart in de regio Amsterdam-Amstelland, in navolging van een succesvol project in Cardiff. In de jaren negentig viel het chirurg Prof. Shepherd van de Spoedeisende Hulpafdeling op dat er bij veel jongeren alcohol- en uitgaansgerelateerde geweldsincidenten optraden die vaak tot ernstig letsel in het gezicht leidden. Deze incidenten waren grotendeels niet bekend bij de politie. Om het aantal gewonden door uitgaansgeweld terug te dringen, registreerde Prof. Shepherd de gevallen, de tijdstippen, locaties, soort wapens en de relatie tussen slachtoffer en dader, anonimiseerde hij de gegevens en rapporteerde hij hierover naar de politie van Cardiff. De politie kon met de hotspots en hottimes gerichter surveillance lopen, fouilleringen uitvoeren en met horeca-eigenaren in gesprek gaan over preventieve maatregelen in de horeca-aangelegenheden zelf. Na 5 jaar van uitwisselen van informatie bleek dat deze aanpak effect had op het voorkomen van de letselprevalentie door geweld bij slachtoffers met ernstig letsel. In Amsterdam werd de pilot, gefinancierd door het ministerie van Veiligheid en Justitie, groots opgezet. Alle zeven ziekenhuizen in de regio Amsterdam werden benaderd om mee te werken aan de dataverzameling via een specifieke versie van het Letsel Informatiesysteem (LIS), een toetsingscommissie met vertegenwoordigers uit de ziekenhuizen werd ingesteld om de privacy en herleidbaarheid van patiënten te waarborgen, en VeiligheidNL werd gevraagd voor het organiseren van het verzamelen, bewerken en analyseren van de data en het vervolgens opstellen van de rapportages voor de politie en gemeente Amsterdam. Tussen 1 juli 2013 en eind december zijn gegevens over geweldsincidenten op de SEH s verzameld. In die tijdsperiode zijn naast standaard rapportages over alle geweldsincidenten met letsel die per kwartaal werden opgeleverd ook meerdere rapportages verschenen die in overleg met de politie en gemeente Amsterdam specifieker van aard waren en gericht werden op onder andere jongeren, bepaalde stadsdelen of locaties (Amsterdam Noord, Leidseplein/Rembrandtplein) of glasverwondingen, wapengebruik, huiselijk geweld en nachtzaken. Bureau Beke heeft in de periode een procesevaluatie van het project uitgevoerd a. Hieruit bleek dat de kwaliteit van de registraties door de ziekenhuizen achterliep bij de verwachtingen en mogelijkheden, en dat de rapportages van hotspots en hottimes voor gemeente en politie op een overzichtelijkere manier gepresenteerd moesten worden met een duiding van de resultaten. Hiermee is VeiligheidNL aan de slag gegaan. Daarnaast werd vastgesteld dat de pilot nog niet geresulteerd had in meetbare preventieve maatregelen. De looptijd van de pilot was tot november. De registratie is tot eind december voortgezet. Verwacht wordt dat in september 2016 bestuurlijke besluitvorming plaatsvindt over de pilot en dat deze dan geen vervolg in Amsterdam zal krijgen aangezien er te weinig extra informatie in verhouding tot de inspanning van de ziekenhuizen wordt opgeleverd om ermee door te gaan. Als afsluitend rapport heeft VeiligheidNL een overall rapportage opgesteld over de jaren 2014 en, met als doel hiermee bij te dragen aan een verhoogd inzicht in de prevalentie en de preventie van letsel door geweld in Amsterdam. In hoofdstuk 2 van dit rapport worden alle geweldscases beschreven; in hoofdstuk 3 gaan we dieper in op het letsel door geweld dat bij jongeren tot 24 jaar plaatsvond, in hoofdstuk 4 zijn de geweldsincidenten uitgesplitst naar de verschillende districten, in hoofdstuk 5 richten we ons op het soort wapengebruik. In hoofdstuk 6 is gekeken naar geweld in uitgaans- en horecagelegenheden en in hoofdstuk 7 komen specifiek het Rembrandtplein en Leidseplein aan de orde. Ten slotte sluiten we af met een verantwoording en discussie in hoofdstuk 8. a Wijk, A. van, Hardeman, M., Bremmers, B. () Geweldsregistratie door ziekenhuizen: Procesevaluatie van de pilot 'Preventieve aanpak geweld'.

7 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 7 2 Letsel door geweld in Amsterdam 2.1 Introductie In 2014 en zijn in de ziekenhuizen die deelnemen aan de Pilot Geweld in Amsterdam in totaal Spoedeisende Hulp (SEH) behandelingen geregistreerd in verband met letsel door geweld. Het aantal SEH-behandelingen is in gedaald ten opzichte van Het aantal letsels varieerde per kwartaal licht, van 334 in het eerste kwartaal van tot 448 in het tweede kwartaal van 2014 (bijlage tabel 2.1). In beide jaren was het aantal geweldsincidenten het hoogst in het tweede (27%) en derde kwartaal (26%), met de piek in april. De verschillen tussen de maanden zijn echter niet groot. In veruit de meeste gevallen was sprake van letsel door niet familie-gerelateerd geweld (84% in 2014 en 85% in ). Uitgangspunt bij deze tweedeling is de definitie van huiselijk geweld die luidt Geweld dat door iemand uit de huiselijke of familiekring rond het slachtoffer is gepleegd. Deze kring kan bestaan uit partners en ex-partners, gezinsleden, familieleden en huisvrienden. Alle overige gevallen worden meegenomen in de categorie niet familie-gerelateerd, dit is dus inclusief de gevallen waarbij de relatie slachtoffer-dader onbekend is. Omdat wel en niet familie-gerelateerd geweld in vele opzichten van elkaar verschillen, worden beide typen geweldpleging onderscheiden. 2.2 Leeftijd Vooral jongeren slachtoffer De meeste slachtoffers van letsel door geweld vielen in de leeftijdsgroep jaar (31%, 963) en jaar (28%, 880) (bijlage tabel 2.2). In is een afname te zien van het aantal slachtoffers van jaar en een relatieve toename in de leeftijdsgroep jaar. Dit komt vooral naar voren bij familie-gerelateerd geweld, waar het aandeel slachtoffers in de groep jaar in % was, en in 19%. Het aandeel slachtoffers van jaar was in deze groep in % en in 33% (figuur 2.1, bijlage tabel 2.3). Figuur 2.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, relatie slachtoffer-dader en jaar Niet familie gerelateerd Familie gerelateerd 500 Niet familie gerelateerd Familie gerelateerd

8 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage Geslacht Vrouwen vooral slachtoffer van familie-gerelateerd geweld, mannen van niet familie-gerelateerd geweld Ruim twee derde van de slachtoffers was een man (69%, 2.141) (figuur 2.2, bijlage tabel 2.2). Hier is een opvallend verschil tussen familie-gerelateerd geweld en niet familiegerelateerd geweld: bij familie-gerelateerd geweld was drie kwart van de slachtoffers een vrouw (dit aandeel was in met 79% hoger dan in 2014 met 71%). Bij niet familiegerelateerd geweld was drie kwart van de slachtoffers een man (77% in beide jaren) (bijlage tabel 2.4). Figuur 2.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geslacht, relatie slachtoffer-dader en jaar Niet familie-gerelateerd, 2014 Familie-gerelateerd, 2014 Man 29% Vrouw 22% Man 77% Vrouw 71% Niet familie-gerelateerd, Familie-gerelateerd, Man 21% Vrouw 23% Man 77% Vrouw 79% 2.4 Relatie slachtoffer-dader In een zesde van de gevallen is bekend dat het geweldsincident heeft plaatsgevonden in een familierelatie (15%, 482). In de helft van de gevallen vond het geweld plaats tussen partners (50%, 240), in een kwart van de gevallen tussen ex-partners (24%, 116). Ongeveer een achtste van het geweld speelde zich af in een ouder-kind relatie (12%, 59). In de overige 85% van alle geweldsincidenten was sprake van een niet familiegerelateerd incident of is niet bekend hoe de relatie tussen het slachtoffer en de dader was. Binnen deze groep is in ruim een derde van de gevallen niets bekend over de relatie tussen het slachtoffer en de dader (37%, 976). In de gevallen waarin wel iets bekend is over de relatie ging het in de meeste gevallen om een onbekende (61%, 996 (bijlage tabel 2.5). Wat verder opvalt is dat in het aantal geweldsincidenten tussen politie en burger groter was dan in Ook geweld tussen buren of buurtgenoten nam licht toe in. Het aantal incidenten tussen klasgenoten nam juist af in.

9 In/om woonhuis Straat* Horeca* Overig/ onbekend In/om woonhuis Straat* Horeca* Overig/ onbekend Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage Locatie Niet familie-gerelateerd geweld vooral op straat of in uitgaansgelegenheden Familie-gerelateerd geweld vond vooral plaats in of om huis (62%, 300). Geweldsincidenten die niet familie-gerelateerd waren gebeurden in ruim vier van de tien gevallen op straat (42%, 1.109). Negen procent van het niet familie-gerelateerde geweld was in uitgaans- en horecagelegenheden (figuur 2.3, bijlage tabel 2.6). Procentueel lijkt er weinig verschil tussen 2014 en in de locatie van het geweld, absoluut gezien is sprake van een behoorlijke daling van het aantal incidenten op straat (van 611 in 2014 naar 530 in ). In ongeveer een derde van de gevallen is de locatie van het geweld niet bekend (31%, 952), interpretatie moet daarom voorzichtig gebeuren. Figuur 2.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar locatie, relatie slachtoffer-dader en jaar 70% 2014 Niet familie gerelateerd Familie gerelateerd 70% Niet familie gerelateerd Familie gerelateerd 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% 0% 2.6 Dag en tijdstip Geweld vooral in het weekend en in de avond of nacht Op zondag en zaterdag speelden zich de meeste geweldsincidenten af (respectievelijk 21% en 19%) (bijlage tabel 2.7). Dit geldt iets sterker voor niet familie-gerelateerd geweld dan voor familie-gerelateerd geweld, waarbij de trend minder duidelijk is. De meeste incidenten gebeurden in de nacht (37%, 1.151) en avond (28%, 866) (bijlage tabel 2.8). Ook dit geldt sterker voor niet familie-gerelateerd geweld dan voor familie-gerelateerd geweld, waarbij de verdeling over de dagdelen wat gelijkmatiger is. Niet familie-gerelateerd geweld kwam het meest voor tussen 0:00 en 5:59 op zondag (de nacht van zaterdag op zondag), gevolgd door tussen 0:00 en 5:59 op zaterdag (de nacht van vrijdag op zaterdag). In kwam relatief iets meer niet familie-gerelateerd geweld voor in de nacht dan in 2014 (41% in en 38% in 2014), en iets minder in de avond (26% in en 28% in 2014). 2.7 Geweldsmechanisme Veruit het meeste geweld door lichaamskracht Bij drie kwart van de geweldsincidenten is geen gebruik gemaakt van een wapen of voorwerp, maar was sprake van lichaamskracht (slaan, schoppen, enz.)(73%, 2.255). Dit geldt iets sterker voor familie-gerelateerd geweld (80%) dan voor niet familie-gerelateerd geweld (71%). In een tiende van de gevallen is gebruik gemaakt van een scherp wapen of voorwerp (9%, 282), en in iets minder gevallen van een stomp wapen of voorwerp (8%, 237). In twee procent van de gevallen was een vuurwapen in het spel. Geweld met vuurwapens was in alle gevallen niet familie-gerelateerd (figuur 2.4, bijlage tabel 2.9).

10 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 10 Figuur 2.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme, relatie slachtoffer-dader en jaar Familie gerelateerd 9% 8% 76% 7% 2014 Niet familie gerelateerd 10% 8% 71% 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Schot van [vuur]wapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Lichaamskracht Overig/onbekend Familie gerelateerd 4% 6% 85% 5% Niet familie gerelateerd 9% 7% 72% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

11 0-17 jaar jaar 0-17 jaar jaar Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 11 3 Letsel door geweld bij jongeren Aantal jongere slachtoffers gedaald Jongeren vormen een belangrijke risicogroep wat betreft geweld in Amsterdam. In 2014 en zijn slachtoffers van geweld jonger dan 25 jaar behandeld op een SEHafdeling van een Amsterdams ziekenhuis. Dit is een derde van alle slachtoffers van geweld in deze periode in Amsterdam. Zowel absoluut als relatief is sprake van een daling. In 2014 ging het om 628 jongere slachtoffers, in waren dat er 479. Ook het aandeel jongeren was in met 33% lager dan in 2014 (38%) (bijlage tabel 3.1). In beide jaren waren ongeveer tweemaal zoveel jongens als meisjes slachtoffer van geweld. Dit wijkt niet af van het algemene beeld in Amsterdam. In veruit de meeste gevallen was sprake van letsel door niet familie-gerelateerd geweld, in (90%, 430) relatief gezien iets vaker dan in 2014 (86%, 543) (bijlage tabel 3.2). Het aandeel SEH-behandelingen onder jongeren varieerde tussen de districten en per jaar: van 25% van de slachtoffers in Zuid in tot 42% van de slachtoffers in het Centrum in. In Noord was een relatief groot aandeel slachtoffers jonger dan 18 jaar, vooral in 2014 (20%) (bijlage tabel 3.3). Omdat wel en niet familie-gerelateerd geweld in vele opzichten van elkaar verschillen, worden beide typen geweldpleging apart geanalyseerd. 3.1 Familie-gerelateerd geweld Veel jonge vrouwen slachtoffer van familie-gerelateerd geweld In 2014 en zijn in de Pilot Geweld in Amsterdam 134 SEH-behandelingen bij de leeftijdsgroep 0-24 jaar geregistreerd in verband met letsel door familie-gerelateerd geweld. In 2014 ging het om 85 SEH-behandelingen (14% van alle geweld in deze leeftijdsgroep), in was dit beduidend minder namelijk 49 SEH-behandelingen (10% van alle geweld in deze leeftijdsgroep) (bijlage tabel 3.3). In tegenstelling tot niet familie-gerelateerd geweld waren de meeste slachtoffers vrouwen (figuur 3.1). Dit gold relatief gezien sterker voor, waar 82% van de slachtoffers een meisje was. In 2014 was 69% een meisje (bijlage tabel 3.5). Figuur 3.1 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar jaar, leeftijd en geslacht Vrouw Man

12 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 12 Slachtoffers van familie-gerelateerd geweld jonger dan 25 jaar liepen het vaakst letsel op door geweld door de partner (34% in 2014, 22% in ) of ex-partner (25% in 2014, 31% in ) (bijlage tabel 3.6). In ongeveer een vijfde van de gevallen is letsel toegebracht in een ouder-kindrelatie. Het aandeel slachtoffers dat letsel werd toegebracht door de ouder neemt af met het toenemen van de leeftijd. Het aandeel slachtoffers van geweld door de partner neemt juist toe met het toenemen van de leeftijd. Het geweldsmechanisme was in het overgrote deel van de gevallen lichaamskracht. Het aandeel letsels door lichaamskracht was in (86%) hoger dan in 2014 (76%) (bijlage tabel 3.7). Het geweld speelde zich in beide jaren in ruim de helft van de gevallen in of om huis af (51% in 2014 en 53% in ) (bijlage tabel 3.8). Familie-gerelateerd geweld bij jongeren gebeurt ook wel op straat of in een enkel geval in uitgaans- en horecagelegenheden (relatief iets vaker in dan in 2014). Veel incidenten spelen zich af op de zondag (zondag 6:00 t/m maandag 5:59), en dan vooral in de avond of middag. Verder valt op dat in ook op de donderdag (donderdag 6:00 t/m vrijdag 5:59) relatief veel geweldsincidenten voorkwamen (bijlage tabel 3.9). Het meeste geweld speelde zich in beide jaren af in de avond, bij jonge mensen onder de 18 jaar nog vaker dan bij slachtoffers van 18 jaar en ouder. Bij jongeren in de groep jaar was het aantal incidenten in 2014 redelijk verdeeld over de middag, avond en nacht. In gebeurden de meeste incidenten in deze leeftijdsgroep in de nacht (bijlage tabel 3.10). Zowel in 2014 en vonden veel incidenten in april plaats. In waren er nog meer incidenten in juni. De verschillen per maand zijn echter niet groot (bijlage tabel 3.11). 3.2 Niet familie-gerelateerd geweld In 2014 en zijn in de Pilot Geweld in Amsterdam 973 SEH-behandelingen bij de leeftijdsgroep 0-24 jaar geregistreerd in verband met letsel door niet familie-gerelateerd geweld. Dit is 88% van het totaal aantal SEH-behandelingen in verband met letsel door geweld bij deze groep geregistreerd in de Pilot Geweld. Het aantal SEH-behandelingen was in 2014 met 543 beduidend groter dan in (430) (bijlage tabel 3.12). Ruim twee derde van de jonge slachtoffers was in de leeftijd van 18 tot en met 24 jaar, dit aandeel was iets groter in dan in 2014 (69% in 2014 en 72% in ). Het aantal jongens dat slachtoffer is geworden van niet familie-gerelateerd geweld was ongeveer driemaal zo groot als het aantal meisjes (bijlage tabel 3.12). Tot 18 jaar was het aantal mannelijke slachtoffers ongeveer tweemaal zo groot als het aantal vrouwelijke, bij de leeftijdsgroep jaar blijkt dat te zijn opgelopen tot ruim drie maal zoveel. Dit is zowel in 2014 als in het geval (figuur 3.2).

13 0-17 jaar jaar 0-17 jaar jaar Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 13 Figuur 3.2 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht en jaar 400 Man Vrouw Veruit het meeste geweldsletsel ontstond door het gebruik van lichaamskracht (74% in beide jaren, figuur 3.3). Het aandeel geweld met een scherp wapen of voorwerp was in iets lager dan in 2014, dat met een stomp voorwerp was gelijk in beide jaren. Er is wel verschil te zien naar leeftijd. Kinderen tot en met 17 jaar liepen vaker letsel op door een stomp wapen of voorwerp of door seksuele mishandeling (bijlage tabel 3.15). Vrouwen liepen vaker letsel op door lichaamskracht (met name in ) en door seksuele mishandeling dan mannen en minder vaak door geweld met een wapen of voorwerp. Figuur 3.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme en jaar % 6% 2% 11% 6% Schot van vuurwapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp 1% 9% 2% 9% 6% Lichaamskracht Seksuele mishandeling Overig/onbekend 74% 74% Geweld bij jongere vaker door bekende, bij jarigen vaker door onbekende Vaak is niets bekend over de relatie tussen slachtoffer en dader (39% in 2014, 35% in ). Als deze incidenten buiten beschouwing worden gelaten blijkt in meer dan de helft van de gevallen het geweld gepleegd door een onbekende (57% in 2014, 62% in ) (bijlage tabel 3.13). In ongeveer één op de tien gevallen is geweld gepleegd door een klasgenoot of medeleerling, minder vaak in dan in 2014 (12% in 2014, 10% in ). In iets minder gevallen ging het om buren/buurtgenoten of politie-burger. Opvallend is het verschil tussen jonge en oudere slachtoffers: in de leeftijdsgroep 0-17 jaar is veel vaker geweld gepleegd door een bekende, terwijl in de leeftijdsgroep 18-24

14 Donderdag Vrijdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zaterdag Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 14 jaar het geweld vaker door een onbekende is gepleegd. Dit verschil was in nog groter dan in Geweld in uitgaans- en horecagelegenheden vooral 18+, op scholen 18- Het geweld speelde zich in ruim vier van de tien gevallen af op straat (44%), zowel in 2014 als in. Een tiende van het geweld vond plaats in uitgaans- en horecagelegenheden, iets minder vaak in dan in 2014 (10% in 2014, 9% in ). In uitgaans- en horecagelegenheden vielen vooral slachtoffers van 18 jaar of ouder. Geweld in scholen en dagverblijven kwam vooral voor bij jongere slachtoffers, iets vaker in 2014 dan in. Bij een kwart (2014) tot een derde () van de gevallen was de locatie echter onbekend, conclusies moeten voorzichtig getrokken worden (bijlage tabel 3.16). In beide jaren vond het meeste geweld plaats van donderdag tot en met zaterdag (donderdagochtend nacht van zaterdag op zondag). Bij jarigen kwam het meeste geweld op zaterdag voor, bij jongere kinderen was het meer evenredig verdeeld over de week (bijlage tabel 3.17). Figuur 3.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar dagdeel, dag van de week, leeftijd en jaar Ochtend Nacht* Maandag Zondag** 0-17 jaar jaar 0-17 jaar jaar *Ochtend: uur; Middag: uur; Avond: uur; Nacht: uur **Maandag: ma 6:00-di 5:59; Dinsdag: di 6:00-wo 5:59; Woensdag: wo 6:00-do 5:59; Donderdag: do 6:00-vrij 5:59; Vrijdag: vrij 6:00-za 5:59; Zaterdag: za 6:00-zo 5:59; Zondag: zo 6:00-ma 5:59 Toename van geweld bij jongeren in de nacht Het aandeel geweld in de nacht is in gestegen ten opzichte van 2014 (van 29% naar 46%). Dit is vooral veroorzaakt door meer geweld in de nacht bij jonge slachtoffers en minder geweld op andere momenten (figuur 2.4, bijlage tabel 2.18). Het geweld speelde zich in alle maanden van het jaar af, maar met een piek in maart in 2014 en april in.

15 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 15 4 Geweldsincidenten in de verschillende districten 4.1 Positieve ontwikkeling in Noord en Oost Zoals als eerder gemeld zijn in 2014 en in de ziekenhuizen die deelnamen aan de Pilot Geweld in Amsterdam respectievelijk SEH-behandelingen in verband met letsel door geweld geregistreerd. In bijna de helft van de gevallen is daarbij bekend in welk district de geweldpleging heeft plaatsgevonden (figuur 4.1, bijlage tabel 4.1). De groep geweldsincidenten waarbij het district onbekend is, wordt in dit hoofdstuk verder buiten beschouwing gelaten. Wordt er iets gezegd (idem in de tabellen) over het totaal aantal incidenten in Amsterdam, dan is dat altijd inclusief de cases waarbij het district waar het incident plaatsvond onbekend is. In 2014 vonden, zover bekend, de meeste SEH-behandelingen plaats naar aanleiding van een geweldsincident in de districten Oost (187) en Centrum (186). In blijkt het aantal SEH-behandelingen na geweldsincidenten in Oost en Noord fors (en meer dan gemiddeld) gedaald. In de districten Centrum en Zuid is het aantal (vrijwel) gelijk gebleven en in West gestegen. Figuur 4.1 Letsel door geweld: aantal SEH-behandelingen naar district en jaar Centrum Noord Oost West 2014 Zuid Onbekend Het grootste deel van de daling in Noord en Oost is een gevolg van een daling van het aantal SEH-behandelingen naar aanleiding van niet familie-gerelateerd geweld (figuur 4.2, bijlage tabel 4.2). Verhoudingsgewijs is echter het aantal SEH-behandelingen na wel familie-gerelateerd geweld in deze districten het meeste gedaald. De stijging van het aantal SEH-behandelingen na geweld in West komt volledig voor rekening van niet familie-gerelateerd geweld. Het aantal SEH-behandelingen als gevolg van familie-gerelateerd geweld is er district en per jaar relatief klein. Dit beperkt de mogelijkheden om uitsplitsingen te maken naar bijvoorbeeld leeftijd, geweldsmechanisme enz. Familie-gerelateerd geweld wordt daarom in dit hoofdstuk niet nader geanalyseerd.

16 Zuid West Oost Noord Centrum Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 16 Figuur 4.2 Letsel door geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar wel/ niet familie-gerelateerd geweld Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Niet familie-gerelateerd geweld De grootste veranderingen ( t.o.v. 2014) ten aanzien van het aantal SEHbehandelingen na niet familie-gerelateerd geweld hebben zich voor gedaan in de districten Noord en Oost in positieve zin en in West in negatieve zin. Hieronder wordt een en ander nader onderzocht. Voor de leesbaarheid wordt in deze paragraaf gesproken van geweld als niet familie-gerelateerd geweld wordt bedoeld Leeftijd en geslacht Zowel in 2014 als waren bij de SEH-behandelingen in verband met letsel door geweld in alle districten mannen ruim in de meerderheid (figuur 4.3, bijlage tabel 4.3). Het aandeel mannen varieerde van 65 procent in Noord in tot 85 procent in in het district Zuid. Uit figuur 4.3 is op te maken dat de daling van het aantal SEHbehandelingen naar aanleiding van geweld in de districten Noord en Oost vooral een gevolg is van de afname van het aantal mannelijke slachtoffers in ten opzichte van Uit een uitsplitsing naar leeftijd komt naar voren dat in 2014 in alle districten slachtoffers in de leeftijdsgroepen jaar en jaar veruit het grootste deel uitmaakte van het totaal (figuur 4.4, bijlage tabel 4.3). In Noord en Oost is vooral het aantal slachtoffers in deze leeftijdsgroepen in gedaald ten opzichte van Deze leeftijdsgroepen zijn dan ook verantwoordelijk voor het grootste deel van de daling van het aantal SEHbehandelingen naar aanleiding van geweld in deze districten. De daling van het aantal slachtoffers in de leeftijd jaar in Noord in heeft er toe geleid dat de leeftijdsverdeling in Noord in afwijkt van de andere districten (in 2014 en ). In de districten Centrum en West valt een stijging van het aantal SEH-behandelingen in de leeftijdsgroep jaar op. In Zuid geldt dat voor de leeftijdsgroep jaar.

17 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 17 Figuur 4.3 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar geslacht 150 Man Vrouw Centrum Noord Oost West Zuid Figuur 4.4 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar leeftijd jaar 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder jaar jaar jaar jaar jaar 0 Centrum Noord Oost West Zuid Maand, dag en dagdeel Maand Zowel in 2014 als in zijn er grote verschillen tussen de districten wat betreft het verloop per maand en is er geen duidelijk patroon te herkennen (figuur 4.5, bijlage tabel 4.4). Ook een vergelijking tussen 2014 en laat geen specifiek beeld zien. Het enige wat opvalt, is dat er in in grote lijnen minder pieken waren dan in In 2014 vonden in alle districten de meeste geweldsincidenten in/rondom het weekend plaats (figuur 4.5, bijlage tabel 4.5). Opvallend is dat in de incidenten in de districten Noord en West een duidelijke piek in/ rondom het weekend ontbrak. Wat betreft de verdeling over dag wijkt district Centrum met bijna drie kwart van de incidenten in de nacht (00:00-5:59u), af van de rest de districten (figuur 4.5, bijlage tabel 4.6). In alle districten is het aantal geweldsincidenten met slachtoffers die op de SEHafdelingen moeten worden behandeld in de ochtend (6:00-11:59u) het kleinst. Een vergelijking tussen 2014 en laat alleen kleine verschillen zien.

18 Vrijdag Zaterdag Domderdag Vrijdag Zaterdag Zaterdag Zaterdag Zaterdag Zaterdag Zaterdag Vrijdag Zaterdag Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 18 Figuur 4.5 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar maand, dag en dagdeel MAAND: Januari December 10 0 Centrum Noord Oost West Zuid 60 DAG: Maandag Zondag* Centrum Noord Oost West Zuid Nacht Nacht DAGDEEL: Ochtend Nacht** Centrum Noord Oost West Zuid *Maandag: ma 6:00u-di 5:59u; Dinsdag: di 6:00u-wo 5:59u; Woensdag: wo 6:00u-do 5:59u; Donderdag: do 6:00-vrij 5:59; Vrijdag: vrij 6:00u-za 5:59u; Zaterdag: za 6:00u-zo 5:59u; Zondag: zo 6:00u-ma 5:59u **Ochtend: u; Middag: u; Avond: u; Nacht: u Locatie In alle districten vonden zowel in 2014 als in relatief de meeste geweldplegingen op straat plaats (figuur 4.6, bijlage tabel 4.7). Dit aandeel was in 2014 het grootst in de districten Centrum en West, in in de districten Centrum en Noord. Zowel in 2014 als in was het aandeel geweldplegingen in uitgaans- en horecagelegenheden in het district Centrum groot ten opzichte van de andere districten. In de districten West en Zuid valt het aantal geweldplegingen in en om een woonhuis op. Tot slot valt in net als in 2014 het grote aantal geweldplegingen in de categorie overig op in Zuid. Dit zijn veelal gevallen waarbij het geweld in het Vondelpark plaatsvond. In alle districten was er in sprake van een daling van het aantal geweldplegingen op straat met letsel dat moest worden behandeld op een SEH-afdeling ten opzichte van De daling varieerde van 14 gevallen minder in Noord tot een daling van drie in Zuid. Verder valt vooral op dat het aantal gevallen van geweldpleging in de horeca in district Centrum is gestegen en in Oost daarentegen is gehalveerd. In West valt een verdubbeling van het aantal gevallen van geweld in/om woonhuis op.

19 Vuurwapen Scherp wapen Stomp wapen Lichaamskracht Overig/ onbekend Vuurwapen Scherp wapen Stomp wapen Lichaamskracht Overig/ onbekend Vuurwapen Scherp wapen Stomp wapen Lichaamskracht Overig/ onbekend Vuurwapen Scherp wapen Stomp wapen Lichaamskracht Overig/ onbekend Vuurwapen Scherp wapen Stomp wapen Lichaamskracht Overig/ onbekend In/om woonhuis Scholen Sportlocatie Straat Horeca Overig Onbekend In/om woonhuis Scholen Sportlocatie Straat Horeca Overig Onbekend In/om woonhuis Scholen Sportlocatie Straat Horeca Overig Onbekend In/om woonhuis Scholen Sportlocatie Straat Horeca Overig Onbekend In/om woonhuis Scholen Sportlocatie Straat Horeca Overig Onbekend Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 19 Figuur 4.6 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar locatie* van de geweldpleging 150 Centrum Noord Oost 2014 West Zuid *Scholen=Scholen en dagverblijven; Straat=Straat, rijweg, trottoir; Horeca=Uitgaans-, horecagelegenheden Geweldsmechanisme en relatie slachtoffer-dader In alle districten en in 2014 en in was het aantal geweldsletsels (die behandeld moesten worden op een SEH-afdeling) veroorzaakt door het gebruik van lichaamskracht veruit het grootst (figuur 4.7, bijlage tabel 4.8). In Noord en Oost was sprake van een flinke daling van het aantal geweldplegingen met lichaamskracht in ten opzichte van Letsel door een schot van een (vuur)wapen kwam in 2014 in de districten Noord, Oost, West en Zuid drie tot vier keer voor. In was dit aantal in Noord, Oost en Zuid afgenomen. Echter in het district West is de ontwikkeling ongunstig aangezien het aantal is verdubbeld van drie naar zes. Figuur 4.7 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar geweldsmechanisme* 200 Centrum Noord Oost West Zuid *Vuurwapen=Schot van [vuur]wapen; Scherp wapen=scherp wapen/ voorwerp; Stomp wapen=stomp wapen/ voorwerp

20 Een bekende Een onbekende Politie - Burger Onbekend Een bekende Een onbekende Politie - Burger Onbekend Een bekende Een onbekende Politie - Burger Onbekend Een bekende Een onbekende Politie - Burger Onbekend Een bekende Een onbekende Politie - Burger Onbekend Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 20 Overall was er in 2014 en het vaakst sprake van geweldpleging door een onbekende maar voor de afzonderlijke districten was dat niet altijd het geval (figuur 4.8, bijlage tabel 4.9). De overall oververtegenwoordiging van onbekenden wordt namelijk veroorzaakt door het grote aantal geweldplegingen door onbekenden in het district Centrum. In de andere districten is het aantal gevallen met bekenden en onbekenden als dader meer met elkaar in evenwicht. Vergelijken we 2014 en per district, dan valt op dat in de districten Noord en Oost de daling van het aantal SEH-behandelingen niet kan worden toegeschreven aan de afname van de gevallen in één specifieke slachtoffer-dader categorie. De daling is verdeeld over (vrijwel) alle typen slachtoffer-dader relaties. Dit geldt ook voor de stijging in district West. Opvallend is de stijging van het aantal gevallen van geweld tussen burger en politie in district Centrum. Een nadere analyse laat zien de gevallen van geweld tussen politie en burger zich in voordeden op allemaal verschillende data, waarvan vijf in postcodegebied 1017 en vier in postcodegebied Figuur 4.8 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: aantal SEH-behandelingen per district en jaar naar relatie slachtoffer-dader Centrum 50 Noord 100 Oost West 50 Zuid

21 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 21 5 Figuur 5.1 Wapengebruik bij geweldsincidenten Geweldsincidenten in Amsterdam zijn voornamelijk incidenten waarbij lichaamskracht is gebruikt. Echter in een vijfde van de gevallen was sprake van geweld met wapens of voorwerpen (582). Daarbij is meer geweld gepleegd met een scherp of stomp voorwerp dan met een vuurwapen (figuur 5.1). In 2014 was het wapen iets vaker een scherp voorwerp dan in, maar de procentuele verschillen zijn niet groot. Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme en jaar % 2% 2% 2% 5% 10% 8% Schot van [vuur]wapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Lichaamskracht Overig Onbekend 7% 8% 7% 72% 74% In tabel 5.1 in de bijlage staat een overzicht van de gebruikte wapens of voorwerpen. In veel gevallen is alleen bekend dat er een scherp of stomp wapen of voorwerp is gebruikt, en niet welk wapen of voorwerp. Indien het wapen of voorwerp wel beschreven is ging het vaak om voorwerpen als een glas of fles, een mes of een knuppel/stok/staaf. 5.1 Vuurwapens Alleen niet familie-gerelateerd geweld In 2% van alle geregistreerde geweldsincidenten in Amsterdam is geschoten of waren vuurwapens in het spel (63). Geweld met vuurwapens was in alle gevallen niet familiegerelateerd. Het aantal geweldsincidenten met vuurwapens was in (27) lager dan in 2014 (36) (bijlage tabel 5.1). Procentueel gezien was het aandeel geweldsincidenten met vuurwapens ten opzichte van het totaal aantal geweldsincidenten in beide jaren gelijk (figuur 5.1). Het type vuurwapen is in de meeste gevallen niet bekend (90%). In een enkel geval wordt een pistool, een politiewapen of een revolver genoemd. In meer geweld tussen politie en burger dan in 2014 In drie kwart van de gevallen is niets bekend over de relatie tussen slachtoffer en dader (bijlage tabel 5.3). In een achtste van de gevallen zijn vuurwapens gebruikt bij geweld tussen politie en burger. Dit type geweld vond meer plaats in (6 keer) dan in 2014 (2 keer). Slachtoffers vooral mannen De slachtoffers waren in bijna alle gevallen mannen (92% in 2014 en 96% in ) (figuur 5.3, bijlage tabel 5.2). Bijna de helft van de slachtoffers was tussen de 25 en 35 jaar. Er waren geen slachtoffers jonger dan 15 jaar. De slachtoffers lijken in 2014 iets jonger te zijn dan in : in 2014 viel 31% in de leeftijdsgroep jaar en in was dit 26%.

22 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 22 Geweld met vuurwapens gebeurde in bijna de helft van de gevallen op straat, iets vaker in (16) dan in 2014 (14) (bijlage tabel 5.4). Tien procent van de slachtoffers liep letsel op door een vuurwapen gebruikt in een uitgaans- of horecagelegenheid (6). Dit kwam alleen in 2014 voor. In ruim een derde van de gevallen is de locatie echter niet bekend, dus conclusies moeten voorzichtig getrokken worden (figuur 5.2). Figuur 5.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme, locatie en jaar In/om woonhuis Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden Overig Onbekend 2014: Vuurwapen 3% 44% 17% 36% Scherp wapen of voorwerp 15% 29% 13% 10% 33% Stomp wapen of voorwerp 19% 34% 8% 14% 26% : Vuurwapen 7% 52% 0% 4% 37% Scherp wapen of voorwerp 12% 33% 13% 6% 36% Stomp wapen of voorwerp 16% 34% 6% 12% 31% 0% 20% 40% 60% 80% 100% De locatie binnen Amsterdam (district) was in twee derde van de gevallen niet bekend (bijlage tabel 5.7). Eén op de zeven incidenten met een vuurwapen gebeurde in het district West, vaker in (22%) dan in 2014 (8%). Voor zover bekend vonden er geen incidenten met vuurwapens in het Centrum plaats. In waren er geen incidenten in Oost. Geweld met vuurwapens vond vooral in de avond en nacht plaats. In 2014 was het vooral in de nacht (56%, tegenover 30% in ) en in iets vaker in de avond (37% tegenover 17% in 2014) (bijlage tabel 5.5). Op zondagen vond het meeste geweld met vuurwapens plaats (33% in 2014 en 30% in ), (bijlage tabel 5.6), en dan met name tussen 0:00 en 5:59 (dus de nacht van zaterdag op zondag). Vergeleken met geweld in het algemeen in Amsterdam is geweld met vuurwapens vaker niet familie-gerelateerd, de slachtoffers zijn vaker mannen, de relatie tussen slachtoffer en dader was vaker politie-burger en het gebeurde vaker in de nacht van zaterdag op zondag. 5.2 Scherp wapen of voorwerp In 2014 en hebben in Amsterdam 282 geweldsincidenten plaatsgevonden waarbij het geweld is gepleegd met een scherp wapen of voorwerp. In 2014 kwam dit vaker voor dan in (10%, 164 van alle geweldsincidenten was in 2014 met een scherp wapen of voorwerp tegenover 8%, 118 in ). Het overgrote deel van het geweld was niet familie-gerelateerd (86% in 2014 en 92% in ).

23 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar 55j en ouder Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 23 Relatief vaak geweld door een bekende Bij geweld met een scherp wapen of voorwerp is in ruim de helft van de gevallen niets bekend over de relatie tussen het slachtoffer en de dader. Als deze incidenten buiten beschouwing worden gelaten blijkt dat ruim de helft van het niet familie-gerelateerde geweld is gepleegd door een onbekende (bijlage tabel 5.10). In bijna de helft van de gevallen was het geweld dus gepleegd door een bekende (47% in 2014 en 44% in ). In 2014 ging het relatief vaak om geweld tussen klasgenoten/leerlingen (6 in 2014 en 1 in ), in iets vaker om buren/buurtgenoten (9 in en 1 in 2014). Het aandeel geweld door een bekende is hoog vergeleken met alle geweldsincidenten in Amsterdam, waarbij ruim een derde van het niet familie-gerelateerde geweld is gepleegd door een bekende (bijlage tabel 5.9). Familie-gerelateerd geweld is vooral gepleegd door de partner. De meest gebruikte producten waren messen (30% in 2014 en 25% in ) en een (scherf van een) glas of fles (26% in 2014 en 20% in ). Daarnaast is een scala van producten gebruikt, zoals gebruiksvoorwerpen (bv een schaar, een ruitentikker) of gereedschap (bijl, schroevendraaier). In enkele gevallen zijn wapens gebruikt (ploertendoder, samoeraizwaard, boksbeugel) (bijlage tabel 5.8). Slachtoffers relatief jong In beide jaren waren zes van de zeven slachtoffers mannen (86% in 2014 en 86% in ) (figuur 5.3, bijlage tabel 5.9). In de leeftijdsgroep jaar vielen de meeste slachtoffers (37% in 2014 en 34% in ), gevolgd door de leeftijdsgroep jaar (34% in 2014 en 29% in ). Slachtoffers van geweld door een scherp wapen of voorwerp lijken gemiddeld jonger dan die van een stomp wapen of voorwerp. Figuur 5.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme, leeftijd en jaar 50% 2014 Vuurwapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% 0% Meer dan gemiddeld in uitgaans- of horecagelegenheden De locatie van het geweld was in een derde van de gevallen op straat, rijweg of trottoir, procentueel gezien iets vaker in dan in 2014 (29%, 47 in 2014 en 33%, 39 in ). Daarna volgt geweld in uitgaans- of horecagelegenheden (13%) en geweld in of om huis (15% in 2014 en 12% in ). De locatie van het geweld was in ruim een derde van de gevallen echter niet bekend, conclusies moeten daarom voorzichtig getrokken worden. Familie-gerelateerd geweld met een scherp wapen of voorwerp gebeurde vooral in of om huis, niet familie-gerelateerd geweld juist op straat of in uitgaans- of horecagelegenheden (bijlage tabel 5.11).

24 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 24 Veel geweldsincidenten met een scherp wapen of voorwerp speelden zich af in district Oost (15% in 2014 en 14% in ), gevolgd door district West en Centrum (bijlage tabel 5.14). In 2014 was het aandeel incidenten in Oost duidelijk groter dan in de overige districten, in was het aantal incidenten in de districten Oost, Centrum en West ongeveer gelijk. De locatie binnen Amsterdam waar het geweld heeft plaatsgevonden is echter in meer dan de helft van de gevallen niet bekend (57% in 2014 en 46% in ). Vaak in het weekend Het meeste geweld gebeurde op zaterdag en zondag (bijlage tabel 5.12). In 2014 was het vooral de zaterdag (23%), terwijl in drie van de tien letsels op een zondag zijn opgelopen (30%)..Het meeste geweld met een scherp voorwerp kwam voor in de nacht (bijlage tabel 5.13), en dan vooral de nacht van vrijdag op zaterdag (in 2014) en de nacht van zaterdag op zondag (in ). 5.3 Stomp wapen of voorwerp In 2014 en hebben in Amsterdam 237 geweldsincidenten plaatsgevonden waarbij het geweld is gepleegd met een stomp wapen of voorwerp. In 2014 was dit iets vaker dan in (8%, 132 in 2014 en 7%, 105 in ). Het overgrote deel van het geweld was niet familie-gerelateerd (84% in 2014 en 88% in ). Dit is vergelijkbaar met het beeld bij geweld in het algemeen in Amsterdam. Over het gebruikte wapen of voorwerp was in één op de vijf gevallen niets bekend (bijlage tabel 5.17). In 17% (2014) respectievelijk 16% () van de gevallen is het geweld gepleegd met een gebruiksvoorwerp (bijvoorbeeld een pan of een helm), bij familie-gerelateerd geweld vaker dan bij niet familie-gerelateerd geweld. Daarna volgen een knuppel/staaf/stok (17% in 2014 en 11% in ) en een fles of glas (13% in 2014 en 14% in ). Bij geweld met een stomp wapen of voorwerp is in de helft van de gevallen niets bekend over de relatie tussen het slachtoffer en de dader (50%, iets vaker in dan in 2014). Als deze buiten beschouwing worden gelaten blijkt dat ruim de helft van het niet familiegerelateerd geweld is gepleegd door een onbekende (58% in en 53% in 2014) (bijlage tabel 5.16). In een derde van de gevallen is het geweld gepleegd door een bekende (37% in 2014 en 35% in ). Dit is vergelijkbaar met het algemene beeld. In 9% van de gevallen is sprake van geweld tussen politie en burger. Dit gebeurde iets vaker in 2014 (6 keer) dan in (3 keer). Bij geweld met een stomp wapen of voorwerp is het aandeel geweld tussen politie en burger iets hoger dan overall in Amsterdam. Familie-gerelateerd geweld is in drie op de vijf gevallen gepleegd door de partner. Dit is een iets hoger aandeel dan bij geweld in het algemeen in Amsterdam, waarbij de helft van het familie-gerelateerd geweld door de partner is gepleegd. Zeker drie kwart van de slachtoffers was een man (76% in 2014 en 79% in ) (figuur 5.4). Dit aandeel is hoger dan bij geweld in het algemeen, maar lager dan bij geweld met een vuurwapen of een scherp wapen of voorwerp.

25 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage Figuur 5.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme, geslacht en jaar Vuurwapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Man Vrouw 8% 14% 24% 92% 85% 75% 4% 96% 14% 85% 21% 75% Een kwart van de slachtoffers van geweld met een stomp wapen of voorwerp is tussen de 25 en 34 jaar (27%), gevolgd door jarigen (21%) en jarigen (19%) (bijlage tabel 5.17). Vergeleken met lijken de slachtoffers in 2014 iets jonger te zijn: het aandeel jarigen was 29% in 2014 en 25% in en het aandeel jarigen was 20% in 2014 en 17% in. De verschillen zijn echter niet heel groot (figuur 5.2). Een derde van het geweld met een stomp voorwerp vond plaats op straat (34%). Dit was vaker bij niet familie-gerelateerd geweld dan bij familie-gerelateerd geweld, dat in meerderheid in of om huis plaatsvond (bijlage tabel 5.18). Zeven procent van het geweld gebeurde in uitgaans- of horecagelegenheden (figuur 5.3). Dit was allemaal niet familiegerelateerd geweld. In ruim een kwart van de gevallen is de locatie van het geweld niet bekend (26% in 2014, 31% in ). Het meeste geweld gebeurde in de avond (34%) en nacht (30%) (bijlage tabel 5.20). In 2014 was het aandeel incidenten in de avond groter dan in (37% respectievelijk 30%). Vergeleken met geweld in het algemeen komen incidenten met een stomp wapen of voorwerp vaker in de avond voor. Gemiddeld gezien gebeurden de meeste incidenten op zaterdag (vooral zaterdagavond) en zondag (de nacht van zaterdag op zondag). Wat opvalt is dat het aantal incidenten in het hoogst was op de maandag met 22% (bijlage tabel 5.19). In meer dan de heft van de gevallen is de locatie binnen Amsterdam waar het geweld heeft plaatsgevonden niet bekend (56%). In de overige gevallen zijn de meeste incidenten gemeld in Oost (17% in 2014 en 16% in ) en in Noord (14% in 2014)(bijlage tabel 5.21).

26 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 26 6 Letsels in/rond uitgaans- en horecagelegenheden Geweldsincidenten in Amsterdam vinden vooral op straat plaats (figuur 6.1). Van 8% van de letsels opgelopen door geweld is bekend dat die in/om uitgaans- en horecagelegenheden hebben plaatsgevonden. Het werkelijk percentage is waarschijnlijk hoger, omdat van bijna een derde van de cases niet bekend is waar die hebben plaatsgevonden. Figuur 6.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar typering locatie 31% 37% Straat In/om woonhuis Horeca 2% Overig 1% 7% 8% 14% School Sportlocatie Onbekend Familie-gerelateerd geweld vond vooral plaats in of om huis (66%). Geweldsincidenten die niet familie-gerelateerd waren gebeurden in ruim vier van de tien gevallen op straat (42%). Negen procent van het niet familie-gerelateerde geweld was in uitgaans- en horecagelegenheden (figuur 6.2). Figuur 6.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar typering locatie en relatie slachtoffer-dader 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Niet familie gerelateerd Familie gerelateerd 66% 42% 43% 25% 9% 6% 8% 2% In/om woonhuis Straat* Horeca* Overig/ onbekend Bron: Pilot Geweld Amsterdam, VeiligheidNL

27 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 27 Vier van de vijf incidenten gebeurden in een bar, kroeg of café, op afstand gevolgd door een discotheek of dansgelegenheid. Geweldsincidenten vonden minder vaak plaats in een restaurant of in een hotel of motel (bijlage tabel 6.1). 6.1 Vooral mannen en jongvolwassenen slachtoffer De meeste slachtoffers die letsel opliepen na geweld in uitgaans- of horecagelegenheden waren tussen de 18 en 34 jaar. Hierbij valt op dat het aandeel jarigen in 2014 (41%) groter was dan in (33%). In vielen iets meer oudere slachtoffers dan in 2014 (bijlage tabel 6.2). De overgrote meerderheid van de slachtoffers is een man (78%). De mannelijke slachtoffers zijn vooral jongvolwassenen, bij de vrouwelijke slachtoffers is de leeftijdsverdeling gelijkmatiger. 6.2 Relatie slachtoffer-dader Zoals gezegd is de overgrote meerderheid van het geweld in uitgaans- en horecagelegenheden niet-familie-gerelateerd. In relatief veel gevallen (47%) van geweld in uitgaans- en horecagelegenheden is helemaal niets bekend over de relatie tussen het slachtoffer en de dader. In ruim een derde van de gevallen is het geweld gepleegd door een onbekende (bijlage tabel 6.3, figuur 6.3). Figuur 6.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader en typering locatie Horeca 12% 37% 47% Straat 11% 57% 25% Sportlocatie 39% 30% 27% School 82% 15% In/om woonhuis 69% 11% 8% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Familie-gerelateerd Buren/ buurtgenoten Overige bekende Een onbekende Onbekend 6.3 Relatief vaak letsel door een scherp wapen of voorwerp Zo n twee derde (2014) tot drie kwart () van het geweld in uitgaans- en horecagelegenheden was geweld met behulp van lichaamskracht (bijlage tabel 6.4). Vergeleken met geweld op andere locaties is relatief veel geweld gepleegd met een scherp wapen of voorwerp (14%, figuur 5.4) tegenover 9% in Amsterdam als geheel. Het gaat hierbij vaak om geweld door een glas of fles. In 2014 was in 4% van de gevallen sprake van letsel door een vuurwapen (in de helft van de gevallen op dezelfde dag, dus 1 incident). In zijn geen geweldsincidenten in uitgaans- en horecagelegenheden geregistreerd met een vuurwapen.

28 Juli Augustus Nacht Vrijdag; Zaterdag Februari November Nacht Zondag December Juli Augustus Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 28 Figuur 6.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme 3% 3% 6% Lichaamskracht 14% 2% Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Overig 71% Schot van [vuur]wapen Onbekend 6.4 Incidenten vooral in de nacht en in het weekend Er is geen duidelijk verband tussen het aantal geweldsincidenten en de maand van het jaar. In 2014 vonden de meeste geweldsincidenten plaats in december, gevolgd door april en juni. In waren de topmaanden juli, augustus en februari. (figuur 6.5). Wat betreft dag van de week en dagdeel is de trend wel duidelijk. De meeste letsels werden opgelopen op zaterdag en zondag (in ook relatief veel op vrijdag). Het dagdeel was in twee derde van de gevallen de nacht, tussen 0:00 en 6:00. De piek lag in beide jaren op de nacht van zaterdag op zondag, gevolgd door de nacht van vrijdag op zaterdag en de nacht van donderdag op vrijdag (figuur 6.6). Figuur 6.5 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar dagdeel, dag van de week, maand opgelopen letsel en jaar 120 Ochtend Nacht Maandag Zondag Januari December

29 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 29 Figuur 6.6 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar dagdeel opgelopen letsel en dag van de week opgelopen letsel 100% Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend 80% 60% 67% 70% 63% 52% 69% 69% 77% 40% 20% 0% 33% 22% 31% 21% 30% 18% 12% Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Uit figuur 6.7 blijkt dat jongeren voor het overgrote deel s nachts letsel oplopen in een uitgaans- of horecagelegenheid. Hoe ouder het slachtoffers, hoe groter het aandeel letsels op andere momenten van de dag. Figuur 6.7 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar dagdeel opgelopen letsel en leeftijd Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend 45 jaar e.o. 3% 14% 42% 39% jaar 5% 5% 38% 50% jaar 6% 4% 14% 71% jaar 8% 84% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zes van de tien geweldsincidenten in uitgaans- en horecagelegenheden waarbij het slachtoffer een SEH-afdeling heeft bezocht en de locatie van het incident bekend is hebben in Amsterdam Centrum plaatsgevonden. Daarna volgen Oost, Noord en Zuid (bijlage tabel 6.8). Echter, in bijna de helft van de gevallen is de locatie van het ongeval niet bekend, conclusies moeten voorzichtig getrokken worden.

30 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 30 7 Letsel op het Rembrandtplein- en Leidseplein-buurt 7.1 Rembrandtplein-buurt In zijn in Amsterdam slachtoffers van geweld op een SEH-afdeling van een Amsterdams ziekenhuis behandeld. In 86 gevallen (<3%) is bekend dat het geweld plaatsvond in de Rembrandtplein-buurt (BIZ). In 2014 en zijn respectievelijk 42 en 44 geweldsincidenten geregistreerd. De helft van de slachtoffers was jonger dan 25 jaar. Meer dan 80% van alle slachtoffers was een man (69) (tabel 7.1). Tabel 7.1 Letsel door geweld 2014-: Rembrandtplein-buurt, leeftijd slachtoffer Aantal % jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 1 1 Onbekend 1 1 Totaal Het geweld vond vooral plaats in april en de maanden oktober en november. Een duidelijk patroon van geweldsincidenten over de verschillende maanden is uit deze data niet waar te nemen (tabel 7.2). Vrijdag, zaterdag en zondag zijn de dagen dat de meeste geweldsincidenten plaatsvonden (tabel 7.2). Relatief rustig is het op dinsdag. Geweldsincidenten vonden vooral in de nacht plaats, tussen 12 uur s nachts en 6 uur in de ochtend. De incidenten vonden vooral na 2 uur s nachts plaats. Tabel 7.2 Letsel door geweld 2014-: Rembrandtplein-buurt, maand, dag van de week en dagdeel opgelopen letsel Maand Aantal % Dag Aantal % Dagdeel Aantal % Januari 7 8 Maandag 7 8 Ochtend [ uur] 6 7 Februari 8 9 Dinsdag 3 3 Middag [ uur] 3 3 Maart 4 5 Woensdag 7 8 Avond [ uur] 3 3 April Donderdag 6 7 Nacht [ uur] Mei 6 7 Vrijdag Onbekend 1 1 Juni 5 6 Zaterdag Juli 5 6 Zondag Augustus 7 8 September 8 9 Oktober November December 4 5 Totaal Totaal Totaal

31 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 31 Uit de data (niet in een tabel) blijkt verder dat 12 geweldsincidenten plaatsvonden in de nacht van donderdag op vrijdag, 20 in de nacht van vrijdag op zaterdag en 23 in de nacht van zaterdag op zondag. In de meeste gevallen werd lichaamskracht gebruikt (tabel 7.3). Het geweld met scherpe of stompe wapens of voorwerpen vond meestal plaats met (beschikbare) drinkglazen en flessen. In bijna 70% van de gevallen is de dader van het geweldsincident een onbekende persoon voor het slachtoffer. Bij 8 geweldsincidenten was de dader een bekende van het slachtoffer, maar geen familie. Tabel 7.3 Letsel door geweld 2014-: Rembrandtplein-buurt, geweldsmechanisme en relatie slachtoffer-dader Aantal % Aantal % Scherp wapen of voorwerp 3 3 Een onbekende Stomp wapen of voorwerp 5 6 Een bekende 8 9 Lichaamskracht Onbekend Onbekend 2 2 Totaal Totaal Leidseplein-buurt In 112 gevallen (<4%) is bekend dat het geweld plaatsvond in de Leidseplein-buurt. In 2014 en zijn respectievelijk 50en 62 geweldsincidenten geregistreerd. De meeste slachtoffers waren jongeren en jong volwassenen (< 35 jaar). Bijna alle slachtoffers van deze geweldsincidenten waren mannen (95) (tabel 7.4). Tabel 7.4 Letsel door geweld 2014-: Leidseplein-buurt, leeftijd slachtoffer Aantal % jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder 1 1 Totaal Het geweld vond vooral plaats in de lente- en zomermaanden, maar een duidelijk patroon van geweldsincidenten over de verschillende maanden is uit deze data niet waar te nemen (tabel 7.5). Geweldsincidenten in de Leidseplein-buurt vinden plaats van donderdag tot en met zondag, en met name op zaterdag en zondag (tabel 7.5). Bijna alle incidenten vinden in de nacht plaats, tussen 12 uur s nachts en 6 uur in de ochtend. De meeste geweldsincidenten gebeuren tussen 2 en 5 uur s nachts.

32 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 32 Tabel 7.5 Letsel door geweld 2014-: Leidseplein-buurt, maand, dag van de week en dagdeel opgelopen letsel Maand Aantal % Dag Aantal % Dagdeel Aantal % Januari 5 5 Maandag 7 6 Ochtend [ uur] 5 4 Februari 8 7 Dinsdag 5 4 Middag [ uur] 4 4 Maart 9 8 Woensdag 6 5 Avond [ uur] 4 4 April Donderdag Nacht [ uur] Mei Vrijdag Onbekend 1 1 Juni 10 9 Zaterdag Juli Zondag Augustus Onbekend 1 1 September 8 7 Oktober November 6 5 December 9 8 Onbekend 1 1 Totaal Totaal Totaal Uit de data (niet in een tabel) blijkt verder dat 15 geweldsincidenten plaatsvonden in de nacht van woensdag op donderdag, 18 in de nacht van donderdag op vrijdag, 28 in de nacht van vrijdag op zaterdag en 24 in de nacht van zaterdag op zondag. In de meeste gevallen werd lichaamskracht gebruikt (tabel 7.6). Daar waar een scherp voorwerp of wapen is gebruikt (8) is dit meestal een glas of fles. In bijna 2/3 van de gevallen was de dader een onbekende van het slachtoffer. Tabel 7.6 Letsel door geweld 2014-: Leidseplein-buurt, geweldsmechanisme en relatie slachtoffer-dader Aantal % Aantal % Scherp wapen of voorwerp 8 7 Familie gerelateerd 2 2 Stomp wapen of voorwerp 3 3 Overige bekende 7 6 Lichaamskracht Een onbekende Overig gespecificeerd 2 2 Onbekend Onbekend 4 4 Totaal Totaal

33 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 33 8 Verantwoording en discussie VeiligheidNL is vanaf het begin van het initiatief om informatie over geweldsincidenten met letsel als gevolg te delen tussen ziekenhuizen en gemeente en politie, betrokken geweest bij de ontwikkeling en uitvoering van de Pilot Geweld zoals die uitgevoerd is in de regio Amsterdam-Amstelland. Alle ziekenhuizen in de regio Amsterdam, het Academisch Medisch Centrum (AMC), het VU medisch centrum (VUmc), het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG), het Slotervaartziekenhuis, het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ), het BovenIJ Ziekenhuis en Ziekenhuis Amstelland, hebben na een langdurige verkenning en consultatie besloten om mee te doen aan de pilot door ondertekening van het convenant op 8 november 2012 en de samenwerkingsovereenkomst Letsel Informatie Systeem voor Geweldspreventie met VeiligheidNL in In de ziekenhuizen is de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) belast met de registratie van patiënten die de SEH bezoeken met letsel door geweld. Officieel is op 1 juli 2013 gestart met de verzameling van geweldsdata, maar een aantal ziekenhuizen is later begonnen met verzamelen van data. Vanaf 1 januari 2014 verzamelden alle ziekenhuizen geweldsdata. 8.1 Privacy Voordat het verzamelen van geweldsdata van start kon gaan heeft overleg en afstemming plaatsgevonden met ziekenhuizen over juridische zaken omtrent het delen van informatie over patiënten met een letsel door geweld vanuit de ziekenhuizen met partijen als de gemeente en politie van Amsterdam (zie Bijlage 2). In overleg met juristen van het AMC en VUmc is een protocol gegevensverwerking opgesteld, waarin is beschreven hoe de informatie over geweldsincidenten op een juridisch toegelaten wijze verzameld en uitgewisseld moest worden. Dit protocol is aanvaard door alle ziekenhuizen en onderdeel van de samenwerkingsovereenkomst voor de pilot tussen VeiligheidNL en de ziekenhuizen. In het protocol is vastgelegd dat de onherleidbaarheid van de gegevensoverzichten over geweldsincidenten die door VeiligheidNL geleverd werden aan gemeente en politie werd gegarandeerd door het instellen van een rapportagetoetsingscommissie (zie figuur 8.1) van de aan de pilot deelnemende ziekenhuizen, zonder wiens instemming deze gegevensoverzichten niet doorgeleverd mochten worden. Figuur 8.1 Schema van proces van de pilot Bron: WODC

34 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 34 Bij de start van het verzamelen van geweldsdata is afgesproken dat de exacte geografische locatie van het opgelopen letsel door geweld geregistreerd en doorgeleverd kon worden, mits bij de locatie in/om een woonhuis dit beperkt bleef tot de viercijferige postcode. In de regio Amsterdam is de bevolkingsdichtheid op viercijferig postcodeniveau hoog genoeg om aan te kunnen nemen dat dit niet zonder onevenredig veel tijd en/of inspanning terug te herleiden was tot een individu. 8.2 Dataverzameling en controle SEH-medewerkers betrokken bij de registratie van letsels door geweld zijn door VeiligheidNL geïnstrueerd welke cases al dan niet geïncludeerd moeten worden aan de hand van de een te gebruiken definitie van geweld. De definitie is afkomstig uit de ICD-10 (International Classification of Diseases) en luidt als volgt: Letsel toegebracht door een andere persoon met de bedoeling te verwonden of te doden, met elk middel. Hier valt jezelf verwonden tijdens een geweldssituatie ook onder, zoals ook een opgelopen letsel tijdens beroepsuitoefening. Daarnaast kon bij twijfel contact opgenomen worden met VeiligheidNL. Alle cases zijn door VeiligheidNL gecontroleerd op het feit of ze voldeden aan bovengenoemde definitie. VeiligheidNL heeft onterecht geïncludeerde cases verwijderd. De volgende informatie over het geweldsincident en slachtoffer is verzameld op de verschillende SEH s: geslacht en leeftijd van het slachtoffer, datum en tijdstip van binnenkomst op de SEH van het slachtoffer, welke diagnose van het letsel is vastgesteld en of het slachtoffer na behandeling weer naar huis kon of die moest worden opgenomen in het ziekenhuis voor verdere behandeling. Daarnaast leverden de SEH s van ieder geweldsincident een toedrachtbeschrijving met daarin informatie over de datum en tijdstip van het opgelopen letsel, wat er gebeurd was (geweldsmechanisme), een typering van de locatie (woonhuis, horeca, etc.) waar het letsel was opgelopen, wat de relatie van het slachtoffer tot de dader was en een exacte geografische locatie van het geweldsincident. Afgesproken was dat die locatie van het geweldsincident zo specifiek mogelijk werd vastgelegd door de ziekenhuizen en doorgeleverd aan VeiligheidNL, en dat dit bij geweld in/om een woonhuis gebeurde in de vorm van de 4-cijferige postcode. VeiligheidNL controleerde de kwantiteit en kwaliteit van de aangeleverde informatie per ziekenhuis en gaf per ziekenhuis een terugkoppeling over de kwaliteit op case- en geaggregeerd-niveau. Ziekenhuizen kregen van VeiligheidNL inzicht in het verloop van de kwaliteit van de aangeleverde data per maand: de omvang van het aantal aangeleverde cases en de inhoud van deze cases. In de periode zijn in totaal letsels door geweld in de ziekenhuizen geregistreerd, waarvan 751 in de tweede helft van 2013, in 2014 en in. Het controleren van de volledigheid van aangeleverde cases was lastig. Van maar twee van de betrokken ziekenhuizen, VUmc en AMC, was informatie van alle letselpatiëntcases bij VeiligheidNL bekend, zodat het aantal geweldscases exact kon worden vastgesteld. Van de overige ziekenhuizen werden alleen geweldscases bij VeiligheidNL aangeleverd waardoor nauwelijks zicht was op welke geweldscases niet aangeleverd werden. Tijdens een overleg met de ziekenhuizen kwam naar voren dat bij sommige ziekenhuizen mogelijk sprake was van onder-registratie (aantallen lager dan verwacht, mogelijk niet alle geweldincidenten als zodanig ingevoerd in de registratie en zodoende niet naar VeiligheidNL verstuurd). Om enigszins grip te krijgen op hoeveel geweldincidenten een SEH binnen kreeg en registreerde ten opzichte van de andere deelnemende ziekenhuizen, is afgesproken om de gegevens van het aantal geweldincidenten per ziekenhuis per maand af te zetten tegen het totaal aantal SEHbezoeken per ziekenhuis. In figuur 8.2 is te zien dat ongeveer 1% van alle SEHbehandelingen een letsel door geweld betrof. Tussen de ziekenhuizen verschilde dit aandeel behoorlijk.

35 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 35 Figuur 8.2 Percentage geweldsincidenten binnen het totaal aantal SEH-behandelingen per ziekenhuis 1,6% 1,4% 1,2% 1,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0% Totaal Ziekenhuis Als gekeken wordt naar het verloop van het aandeel geweldsincidenten per maand en ziekenhuis dan blijkt dat het aandeel sterk fluctueerde. Eind 2014 leek het aandeel geweldscases te dalen om vanaf weer toe te nemen (zie figuren 8.3 en 8.4). Figuur 8.3 Percentage geweldsincidenten binnen het totaal aantal SEH-behandelingen per maand 1,4% 1,2% 1,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0%

36 jan. '14 feb. '14 mrt. '14 apr. '14 mei '14 juni '14 juli '14 aug. '14 sept. '14 okt. '14 nov. '14 dec. '14 jan. '15 feb. '15 mrt. '15 apr. '15 mei '15 juni '15 juli '15 aug. '15 sept. '15 okt. '15 nov. '15 dec. '15 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 36 Figuur 8.4 Percentage geweldsincidenten binnen het totaal aantal SEH-behandelingen per maand en ziekenhuis 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% Ieder kwartaal kregen de ziekenhuizen een terugkoppeling van de kwaliteit van de levering van geweldsdata van het eigen ziekenhuis ten opzichte van de overige ziekenhuizen in de vorm van tabellen en figuren. Er werd gerapporteerd over het aandeel van de categorie onbekend, geen informatie aangeleverd, in een aantal cruciale variabelen, te weten: geweldsmechanisme (wat er gebeurd was), typering van de locatie (woonhuis, horeca, etc.) waar het letsel was opgelopen, de relatie van het slachtoffer tot de dader, exacte geografische locatie van het geweldsincident. Het aandeel onbekend van de verschillende variabelen, was als volgt: Geweldsmechanisme > 5% Typering locatie > 27% Relatie slachtoffer-dader > 32% Het aandeel onbekend en de aangeleverde kwaliteit van de geografische locaties is per typering locatie en ziekenhuis gerapporteerd. Uit onderstaande figuren 8.5 en 8.6 blijkt dat aanzienlijke verschillen aanwezig waren in de aangeleverde kwaliteit van de geografische locaties. Figuur 8.5 Aangeleverde geografische locaties in/om woonhuis geweldsincidenten naar kwaliteit en ziekenhuis 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ziekenhuis PC4 Locatie onvoldoende gespecificeerd Locatie onbekend Locatie leeg / niet vermeld

37 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 37 Figuur 8.6 Aangeleverde geografische locaties anders dan in/om woonhuis geweldsincidenten naar kwaliteit en ziekenhuis 100% 90% 80% PC6 + huisnummer 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ziekenhuis PC6 PC4 Straatnaam Locatie onvoldoende gespecificeerd Locatie onbekend Locatie leeg / niet vermeld De kwartaalrapportages over de aangeleverde kwaliteit werden in een overleg met alle betrokken ziekenhuizen besproken. Waar mogelijk werd extra inspanning geleverd bij VeiligheidNL en ziekenhuizen om verbetering aan te brengen in het instructie- en registratie-proces. De kwaliteit van de aangeleverde geografische locaties, het grote aandeel onbekend of niet vermelde locaties en de kwaliteitsverschillen tussen de ziekenhuizen, heeft de signalerings- en rapportagemogelijkheden beperkt. Het presenteren en interpreteren van het aantal geweldsincidenten in postcodegebieden of buurtcombinaties voor Amsterdam was daardoor lastig. Doordat het aantal geweldsincidenten met een bekende geografische locatie beperkt was kon vanwege mogelijke herleidbaarheid tot individuele patiënten ook nauwelijks gerapporteerd worden over hot-spots. Om de kwaliteit van geografische locaties te verbeteren is nog geprobeerd om de informatie uit ziekenhuizen aan te vullen met bekende geografische locaties vanuit de registratie van ambulanceritten als gevolg van letsels door geweld naar de ziekenhuizen. Ambulances registreren een exacte locatie van een ongeval of geweldsincident, omdat ze naar die locatie toerijden. Deze informatie kan mogelijk worden toegevoegd aan de informatie verzameld op de SEH. De inschatting was dat van ongeveer 400 geweldsincidenten de geografische locatie hierdoor bekend zou worden. Ambulance Amsterdam heeft toegezegd te verkennen of deze informatie beschikbaar was en op een of andere wijze kon worden toegevoegd aan de SEH-informatie. Helaas is dat (nog) niet gebeurd en heeft dat tot op dit moment dus nog niet tot concrete verbetering in de data geleid. Binnen de onderzoeksgroep van de Pilot Geweld is ook nog gesuggereerd om de onderregistratie van geografische locatie te ondervangen door te corrigeren voor het feit dat sommige ziekenhuizen de locatie beter registreren dan andere en elk ziekenhuis zijn eigen werkgebied heeft. Per ziekenhuis zou het aantal incidenten met een onbekende waarde proportioneel verdeeld kunnen worden over de gebieden, ervan uitgaande dat het voor de registratie binnen één ziekenhuis niet uitmaakt waar het geweld precies heeft plaatsgevonden. Ondanks dat een eerste proef om een dergelijke correctie uit te voeren er veelbelovend uitzag, is dit niet verder opgepakt in de rapportages, omdat dit in de

38 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 38 uitvoering (samenstellen van tabellen en rapportages) zeer bewerkelijk zou zijn en niet in verhouding stond tot het gebruik van de gegevens. 8.3 Rapportages Per registratiekwartaal, beginnend bij het derde kwartaal 2013 waarbij nog niet alle SEH s geweldsdata aanleverden, heeft VeiligheidNL rapportages voorgelegd aan een toetsingscommissie, die bestond uit juristen en privacy-deskundigen van de aan de pilot deelnemende ziekenhuizen. Sommige aangeleverde rapportage-formats en rapportageinhoud konden volgens de commissie niet worden doorgeleverd aan gemeente en politie, omdat de gepresenteerde informatie mogelijk herleidbaar zou zijn naar individuele patiënten. De afspraken die voortvloeiden uit de diverse commissievergaderingen zijn vastgelegd in een stuurdocument (zie Bijlage 3), zodat volgende aan de commissie voor te leggen rapportages door VeiligheidNL rekening konden houden met eerder gemaakte afspraken. Een belangrijk besluit van de toetsingscommissie was het niet akkoord gaan met het doorleveren van locatie-specificaties nauwkeuriger dan postcode-4 niveau in het bestand dat zou worden doorgeleverd op case-niveau. Hierdoor heeft VeiligheidNL analyses en rapportages uitgevoerd voor gemeente en politie met geaggregeerde informatie voor preventie. Doordat het aantal geweldsincidenten met een bekende geografische locatie beperkt was, kon echter nauwelijks gerapporteerd worden over hot spots. Daarnaast is een belangrijk besluit van de toetsingscommissie geweest om een rapportage over nachtzaken uit de Leidseplein- en Rembrandtpleinbuurt na eerdere goedkeuring en doorlevering, niet meer toe te staan. De reden daarvoor was dat er niet meegewerkt moet worden aan het strafpuntensysteem van de gemeente/politie voor cafés door informatie uit het project daarvoor vrij te geven dan wel in het kader van dat project te registreren. Daarmee worden de instellingen maar ook de individuele hulpverleners te veel betrokken bij opsporing, terwijl het om hulpverlening moet gaan. Het gaat hier dus niet om de angst voor herleidbaarheid naar de patiënt maar naar die van hulpverleners. De eerste rapportages waren eenvoudig ingericht, omdat beperkt data beschikbaar waren. Naarmate meer en specifiekere data beschikbaar kwamen werden rapportages uitgebreider en specifieker ingericht. De eerste rapportages werden in tabelvorm (Exceltabellen) opgeleverd. Vanaf zijn rapportages ook in de vorm van onderzoekrapportages, met figuren, grafieken en waar mogelijk duiding van de resultaten, opgeleverd. Dit soort onderzoeks-rapportages zijn op verzoek van gemeente, politie of het ministerie van Veiligheid en Justitie uitgevoerd. Ook is een aantal kaarten opgeleverd over het aantal geweldsincidenten per 4-cijferige postcode of buurtcombinatie en van de specifieke locaties (complete postcodes en huisnummers ter hoogte waarvan de incidenten hebben plaatsgevonden) daar waar het niet een locatie in/om een woonhuis of een instelling waar personen verblijven betrof (zie figuur 8.7). In Bijlage 4 is een opsomming gegeven van alle rapportages die zijn goedgekeurd door de toetsingscommissie en opgeleverd aan gemeente, politie en ministerie van Veiligheid en Justitie.

39 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 39 Figuur 8.7 Aangeleverde geografische locaties van geweldsincidenten, naar het aantal SEHbezoeken in 4-cijfer postcodegebieden en voor specifiek gemarkeerde (sterren) locaties anders dan in/om woonhuis en instellingen waar personen verblijven

40 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 40 Bijlage 1 Tabellen Tabel 2.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar maand en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Januari Februari Maart Q April Mei Juni Q Juli Augustus September Q Oktober November December Q Totaal

41 Tabel 2.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht* en jaar 2014 Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal % *Vanwege de leesbaarheid zijn leeftijd en geslacht onbekend niet opgenomen in de tabel Tabel 2.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd*, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal % *Vanwege de leesbaarheid is leeftijd onbekend niet opgenomen in de tabel

42 Tabel 2.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geslacht, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal %%Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Man Vrouw Onbekend Totaal Tabel 2.5 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader specifiek en jaar 2014 Totaal Aantal % % Aantal % % Aantal % % Niet familie-gerelateerd Een bekende Buren / buurtgenoten Klasgenoot/studiegenoot Collega Leraar Leerling Politie Burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Familie-gerelateerd Partner Ex-partner Kind-ouder Andere relatie

43 Tabel 2.6 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar locatie, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Straat, rijweg, trottoir In/om woonhuis Uitgaans-, horecagelegenheden Scholen en dagverblijven Sportlocatie Overig gespecificeerd Onbekend Totaal Tabel 2.7 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar dag van de week, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Onbekend Totaal

44 Tabel 2.8 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar uur en dagdeel opgelopen letsel, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Overig nacht Totaal nacht Overig ochtend Totaal ochtend Overig middag Totaal middag

45 2014 Totaal Vervolg 2.8 Niet familiegerelateergerelateerd Familie- Niet familie- Familie- Niet familie- Familie- Totaal gerelateerd gerelateerd Totaal gerelateerd gerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Overig avond Totaal avond Onbekend Totaal Tabel 2.9 Letsel door geweld: SEH-behandelingen geweldsmechanisme, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Lichaamskracht Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Schot van [vuur]wapen Overig Onbekend Totaal

46 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 46 Tabel 3.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen leeftijd, geslacht* en jaar 2014 Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Rij% Aantal % Rij% Aantal % Aantal % Rij% Aantal % Rij% Aantal % 0-24 jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal * Vanwege de leesbaarheid zijn leeftijd en geslacht onbekend niet opgenomen in de tabel Tabel 3.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Rij% Aantal % Rij% Aantal % Aantal % Rij% Aantal % Rij% Aantal % 0-24 jaar jaar jaar j en ouder Totaal Tabel 3.3 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-17 jaar jaar Totaal %

47 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland - Eindrapportage 47 Tabel 3.4 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, district en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % jaar jaar jaar j en ouder Totaal jaar jaar jaar j en ouder Totaal Tabel 3.5 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd en geslacht en jaar 2014 Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-17 jaar jaar Totaal %

48 Tabel 3.6 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar jaar geslacht, relatie slachtoffer-dader en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Kind-ouder Partner Ex-partner Andere relatie Totaal Tabel 3.7 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, geweldsmechanisme en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Lichaamskracht Seksuele mishandeling Overig Onbekend Totaal %

49 Tabel 3.8 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen leeftijd, geslacht, locatie naar jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % In/om woonhuis Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden Overig ` Onbekend Totaal

50 Tabel 3.9 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme, dag van de week opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Maandag* Dinsdag* Woensdag* Donderdag* Vrijdag* Zaterdag* Zondag* Onbekend Totaal *Maandag: ma 6:00-di 5:59; Dinsdag: di 6:00-wo 5:59; Woensdag: wo 6:00-do 5:59; Donderdag: do 6:00-vrij 5:59; Vrijdag: vrij 6:00-za 5:59; Zaterdag: za 6:00-zo 5:59; Zondag: zo 6:00-ma 5:59 Tabel 3.10 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, dagdeel opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal

51 Tabel 3.11 Letsel door familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, maand opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Onbekend Totaal

52 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 52 Tabel 3.12 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht en jaar 2014 Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-17 jaar jaar Totaal % Tabel 3.13 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Aantal % % Aantal % % Een bekende Klasgenoot* Buren / buurtgenoten Collega Leraar - Leerling Politie Burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Totaal *Klasgenoot / medeleerling / studiegenoot Tabel 3.14 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, relatie slachtoffer-dader en jaar jaar jaar 0-17 jaar jaar Aantal % % Aantal % % Aantal % % Aantal % % Een bekende Klasgenoot* Buren / buurtgenoten Collega Leraar - Leerling Politie - Burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Totaal *Klasgenoot / medeleerling / studiegenoot

53 Tabel 3.15 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, geweldsmechanisme en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Lichaamskracht Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Schot van vuurwapen Seksuele mishandeling Overig Onbekend Totaal Tabel 3.16 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, locatie en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden Scholen en dagverblijven In/om woonhuis Sportlocatie Overig Onbekend Totaal

54 Tabel 3.17 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, dag van de week opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Maandag* Dinsdag* Woensdag* Donderdag* Vrijdag* Zaterdag* Zondag* Onbekend Totaal *Maandag: ma 6:00-di 5:59; Dinsdag: di 6:00-wo 5:59; Woensdag: wo 6:00-do 5:59; Donderdag: do 6:00-vrij 5:59; Vrijdag: vrij 6:00-za 5:59; Zaterdag: za 6:00-zo 5:59; Zondag: zo 6:00-ma 5:59 Tabel 3.18 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, dagdeel opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal

55 Tabel 3.19 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, maand opgelopen letsel en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Onbekend Totaal Tabel 3.20 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht, district en jaar jaar jaar Man Vrouw Totaal 0-17 jaar jaar Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal

56 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 56 Tabel 4.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar district en jaar 2014 Aantal % Aantal % Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal Tabel 4.2 Letsel door geweld: SEH-behandelingen per district naar wel/niet familiegerelateerd geweld en jaar Aantal Niet familie-gerelateerd Familie-gerelateerd Rij % Aantal Rij % % toe/afname t.o.v Aantal Rij % Aantal Rij % % toe/afname t.o.v Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal

57 Tabel 4.3 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen naar district, leeftijd, geslacht en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Man Vrouw Onbekend Totaal Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Onbekend Totaal

58 Tabel 4.4 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar maand en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Onbekend Totaal

59 Tabel 4.5 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar dag van de week en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Maandag [ma 6:00-di 5:59] Dinsdag [di 6:00-wo 5:59] Woensdag [wo 6:00-do 5:59] Donderdag [do 6:00-vrij 5:59] Vrijdag [vrij 6:00-za 5:59] Zaterdag [za 6:00-zo 5:59] Zondag [zo 6:00-ma 5:59] Onbekend Totaal Tabel 4.6 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar dagdeel en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Total Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal

60 Tabel 4.7 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar locatie en jaar, in- en exclusief cases met onbekende locatie Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % In/om woonhuis Scholen en dagverblijven Sportlocatie Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden Overig gespecificeerd Onbekend Totaal Exclusief cases met locatie = onbekend: Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % In/om woonhuis Scholen en dagverblijven Sportlocatie Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden Overig gespecificeerd Totaal

61 Tabel 4.8 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar type geweldpleging en jaar Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Schot van [vuur]wapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Lichaamskracht Overig gespecificeerd Onbekend Totaal

62 Tabel 4.9 Letsel door niet familie-gerelateerd geweld: SEH-behandelingen per district naar relatie slachtoffer-dader en jaar, in- en exclusief cases met onbekende relatie slachtoffer-dader Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Een bekende Buren / buurtgenoten Klasgenoot* Collega Leraar - Leerling Een onbekende Politie - Burger Onbekend Totaal Exclusief cases met locatie = onbekend: Centrum Noord Oost West Zuid Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Een bekende Buren / buurtgenoten Klasgenoot* Collega Leraar - Leerling Een onbekende Politie - Burger Totaal *Klasgenoot / medeleerling / studiegenoot

63 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 63 Tabel 5.1 Letsel door geweld: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme en wapen en jaar 2014 Schot van [vuur] wapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Totaal wapen of voorwerp Schot van [vuur] wapen Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Totaal wapen of voorwerp Aantal Aantal Aantal Aantal % Aantal Aantal Aantal Aantal % Fles/glas Mes Gebruiksvoorwerp Knuppel/stok/staaf Gereedschap Meubelstuk Bouwmateriaal Ketting Vaste installatie/ object/ meubilair Blik Sportartikel Handboeien Naald Beugel Vervoermiddel Wapen Onbekend scherp wapen/ voorwerp Onbekend stomp wapen/ voorwerp Totaal wapen of voorwerp Tabel 5.2 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar leeftijd, geslacht en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Man Vrouw Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld

64 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 64 Tabel 5.3 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Politie - Burger Een bekende Een onbekende, dus geen relatie Onbekend Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld Tabel 5.4 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar locatie en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Straat, rijweg, trottoir Uitgaans-, horecagelegenheden In/om woonhuis Overig Onbekend Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld Tabel 5.5 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar dagdeel opgelopen letsel en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld

65 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 65 Tabel 5.6 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar dag van de week en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld Tabel 5.7 Letsel door geweld met vuurwapen*: SEH-behandelingen naar district en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal *Alleen familie-gerelateerd geweld Tabel 5.8 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar wapen/product en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Mes Fles/glas Gebruiksvoorwerp Gereedschap Wapen Overig Onbekend Totaal

66 Tabel 5.9 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar geslacht, leeftijd en jaar 2014 Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal % Tabel 5.10 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Aantal % % Aantal % % Aantal % % Niet familie-gerelateerd Een bekende Buren / buurtgenoten Klasgenoot / medeleerling / studiegenoot Collega Politie - Burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Familie-gerelateerd Partner Ex-partner Kind-ouder Andere relatie

67 Tabel 5.11 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar locatie, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Straat, rijweg, trottoir In/om woonhuis Uitgaans-, horecagelegenheden Overig Onbekend Totaal

68 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 68 Tabel 5.12 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar dag van de week en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Totaal Tabel 5.13 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar dagdeel opgelopen letsel en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal Tabel 5.14 Letsel door geweld met scherp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar district en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal

69 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 69 Tabel 5.15 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar wapen/product, relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Gebruiksvoorwerp Knuppel/stok/staaf Fles/glas Meubelstuk Wapen Gereedschap Bouwmateriaal Ketting Vaste installatie/object/meubilair Blik Vervoermiddel Handboeien Sportartikel Onbekend Totaal Tabel 5.16 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader en jaar 2014 Totaal Aantal % % Aantal % % Aantal % % Niet familie-gerelateerd Een bekende Buren / buurtgenoten Collega Klasgenoot / medeleerling / studiegenoot Leraar - Leerling Politie - Burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Familie-gerelateerd Kind-ouder Partner Ex-partner Andere relatie

70 Tabel 5.17 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar jaar, leeftijd* en geslacht 2014 Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-14 jaar jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal % * Vanwege de leesbaarheid is leeftijd onbekend niet opgenomen in de tabel Tabel 5.18 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar jaar, locatie en relatie slachtoffer-dader 2014 Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Niet familiegerelateerd Familiegerelateerd Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Straat, rijweg, trottoir In/om woonhuis Uitgaans-, horecagelegenheden Scholen en dagverblijven Sportlocatie Overig Onbekend Totaal

71 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 71 Tabel 5.19 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar dag van de week en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Totaal Tabel 5.20 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar dagdeel opgelopen letsel en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal Tabel 5.21 Letsel door geweld met stomp wapen/voorwerp: SEH-behandelingen naar district en jaar 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Centrum Noord Oost West Zuid Onbekend Totaal

72 Tabel 6.1 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar locatie 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Bar of kroeg of café Discotheek, dansgelegenheid Restaurant Hotel, motel Uitgaans-, horecagelegenheid, overig Totaal Tabel 6.2 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar leeftijd en geslacht 2014 Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % 0-17 jaar jaar jaar jaar j en ouder Totaal

73 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 73 Tabel 6.3 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar relatie slachtoffer-dader 2014 Totaal Aantal % % Aantal % % Aantal % % Niet familie-gerelateerd Een bekende Collega Politie-burger Een onbekende Subtotaal Onbekend Familie-gerelateerd Partner Ex-partner Andere relatie Tabel 6.4 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar geweldsmechanisme 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Lichaamskracht Scherp wapen of voorwerp Stomp wapen of voorwerp Schot van [vuur]wapen Overig gespecificeerd Onbekend Totaal Tabel 6.5 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar dag opgelopen letsel 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Ochtend [ uur] Middag [ uur] Avond [ uur] Nacht [ uur] Onbekend Totaal

74 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 74 Tabel 6.6 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar dag opgelopen letsel 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Onbekend Totaal Tabel 6.7 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar maand opgelopen letsel 2014 Totaal Aantal % Aantal % Aantal % Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal

75 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 75 Tabel 6.8 Letsel door geweld in uitgaans- en horecagelegenheden: SEH-behandelingen naar district 2014 Totaal Aantal % % Aantal % % Aantal % % Amsterdam Centrum Amsterdam Oost Amsterdam Noord Amsterdam Zuid Amsterdam West Subtotaal Onbekend Totaal

76 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 76 Bijlage 2 Samenvatting juridische aspecten Pilot Geweld 1. Om de pilot te kunnen uitvoeren, dienen de participerende ziekenhuizen gegevens te verstrekken aan VeiligheidNL. Enkele Amsterdamse ziekenhuizen (AMC, VUMC) doen dit al, in het kader van het al vele jaren bestaande Letsel Informatie Systeem (LIS). Zij zullen in het kader van de pilot geweldspreventie (LIS-G) iets meer informatie gaan aanleveren, namelijk de exactheid van de locatie waar het letsel is opgelopen. De andere Amsterdamse ziekenhuizen zullen voor het eerst een dataset gaan leveren aan VeiligheidNL; 2. De door de ziekenhuizen aan VeiligheidNL te leveren gegevens vallen onder het beroepsgeheim van de hulpverlener. Deze gegevens zijn door middel van een code en/of door de mate van detail van de informatie (bijv. combinatie van exact tijdstip, locatie en ontstaanswijze van het letsel) indirect herleidbaar. Verstrekking van dergelijke gegevens aan VeiligheidNL is mogelijk op grond van art. 7:458 BW. Dit houdt in dat de betreffende patiënten geïnformeerd worden over het bestaan en de achtergronden van LIS-(G) en over de mogelijkheid om tegen verstrekking van gegevens aan VeiligheidNL bezwaar te maken (geen bezwaar- of opt out-systeem): patiënten zullen op de een of andere wijze tijdens of vlak na hun bezoek aan de SEH (eventueel langs elektronische weg) informatie uitgereikt moeten krijgen over: de gang van zaken rond de verstrekking; het feit dat ze tegen verstrekking van hun gegevens volgens een nader beschreven procedure bezwaar kunnen maken; en dat ze mochten ze meer willen weten het betreffende reglement kunnen opvragen; 3. VeiligheidNL zal ten behoeve van de participerende ziekenhuizen een voorstel doen voor een werkbaar en effectief geen bezwaar systeem; de ziekenhuizen zijn daarvoor uiteindelijk verantwoordelijk en bepalen (gezamenlijk) de definitieve vormgeving daarvan; 4. Het doorleveren van gegevens door VeiligheidNL aan politie/gemeente/ministerie in het kader van de pilot geweldspreventie is gebonden aan de volgende regels: de aan te leveren gegevensbestanden bevatten geen enkel persoonsidentificerend kenmerk van een individu; de gegevens worden op een dusdanig aggregatieniveau aangeleverd dat ze voor genoemde ontvangers niet door spontane herkenning of bestandskoppeling in verband kunnen worden gebracht met een individu; de gegevens worden door de ontvangende partijen niet gekoppeld aan andere bestanden. Door een expertcommissie, aangesteld door de ziekenhuizen die deelnemen aan de pilot geweldspreventie, zal voorafgaand aan de doorlevering van gegevens aan politie/gemeente/justitie worden beoordeeld of sprake is van herleidbaarheid in zin van de privacywetgeving. Zie voor een meer gedetailleerde onderbouwing van deze uitgangspunten, de aan dit document gehechte Bijlage AMC, Amsterdam, 31 oktober 2012 Corrette Ploem, Johan Legemaate

77 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 77 Bijlage bij Samenvatting juridische aspecten Pilot Geweld Vanuit juridische context te stellen voorwaarden aan de inhoud van de samenwerkingsovereenkomst LIS en LIS-G, hierna LIS(-G) De juridische beoordeling richt zich op drie aspecten inzake de aanlevering van gegevens aan Stichting VeiligheidNL: 1) het vastleggen van extra patiëntgegevens van SEH-patiënten ten behoeve van doorlevering aan het LIS(- G); 2) het aanleveren van patiëntgegevens aan VeiligheidNL voor opneming en bewaring in het LIS(-G); 3) het doorleveren van patiëntgegevens uit het LIS(-G) aan de in het Convenant Pilot preventieve aanpak geweld genoemde drie partijen (Gemeente Amsterdam, Politie Amsterdam-Amstelland, Ministerie van Veiligheid en Justitie). 1) Het vastleggen van extra patiëntgegevens van SEH-patiënten ten behoeve van doorlevering aan het LIS(-G) Ten aanzien van verzameling en vastlegging van patiëntgegevens in het medisch dossier geldt op grond van de WGBO (artikel 7: 454 BW) het volgende uitgangspunt: de arts registreert gegevens betreffende de gezondheid van de patiënt, de bij hem uitgevoerde medische verrichtingen en alle andere gegevens voor zover die voor een goede hulpverlening aan de patiënt noodzakelijk zijn. Het is de vraag in hoeverre toedrachtgegevens over letsel (datum/tijdstip oplopen letsel, letselmechanisme, locatie, relatie slachtoffer/dader, toedrachtbeschrijving/specifieke locatie opgelopen letsel) onder de hier genoemde dossierplicht van de hulpverlener kunnen worden gebracht. Immers deze gegevens lijken niet direct relevant voor een goede hulpverlening aan individuele hulpvragers en evenmin noodzakelijk om de kwaliteit van de door een SEH-afdeling geboden zorg te bewaken. Deze gegevens zijn echter wel van cruciaal belang voor letselpreventie en daarmee voor de volksgezondheid. Langs deze lijn doorredenerend zou voor het verzamelen en vastleggen van extra gegevens voor het onderzoek dat VeiligheidNL in samenwerking met anderen uitvoert in formeel-juridische zin toestemming aan patiënten moeten worden gevraagd. Naleving van die eis levert echter een disproportionele belasting op van de SEH-praktijk en kan in redelijkheid niet van zorgverleners worden gevraagd. Tegen die achtergrond is het verzamelen van extra gegevens op grond van een zogenaamd geen-bezwaarsysteem gerechtvaardigd; zie verder onder 2. 2) Het aanleveren van patiëntgegevens aan VeiligheidNL voor opneming/ bewaring in LIS(-G) Uitgangspunt bij het verstrekken of doorleveren van herleidbare patiëntgegevens aan een derde partij, in casu VeiligheidNL, is dat dit behoudens de situatie waarin sprake is van een wettelijke regeling of een zogenaamd conflict van plichten alleen is toegestaan indien de betrokkene daarvoor expliciet toestemming heeft gegeven. De verantwoordelijkheid om toestemming te vragen rust op de schouders van de hulpverlener, die immers zijn beroepsgeheim doorbreekt wanneer hij gegevens van zijn patiënten aan derden verstrekt. Dit alles volgt uit de regeling van het medisch beroepsgeheim zoals geformuleerd in de WGBO (zie artikel 7: 457 BW). Van (verstrekking van) herleidbare gegevens (verstrekking van niet-herleidbare of anonieme gegevens valt niet onder privacywetgeving en beroepsgeheim) is in het kader van huidige samenwerking met VeiligheidNL klaarblijkelijk sprake, en wel om de volgende redenen. Ten eerste worden kenmerken van patiënten aan VeiligheidNL verstrekt die in sommige gevallen indirect identificerend zijn, door een combinatie van patiëntkenmerken (combinatie van leeftijd in jaren, locatie en tijdstip oplopen letsel en toedracht). In de tweede plaats blijft het ook na aanlevering van de gegevens mogelijk om via gebruik van een code(sleutel) de gegevens uit het LIS(-G) te koppelen aan de identiteit van patiënten, bijvoorbeeld om hen opnieuw, voor aanvullend (vragenlijst)onderzoek, te benaderen. Ten slotte blijkt uit het aan de conceptsamenwerkingsovereenkomst LIS(-G) gehechte privacyreglement dat VeiligheidNL er ook zelf van uitgaat dat zij mogelijk herleidbare gegevens verwerkt. In sommige situaties is het vragen van toestemming echter problematisch. De wet (WGBO) houdt hier rekening mee en biedt in de vorm van een uitzonderingsbepaling (artikel 7: 458 BW) ruimte voor ter beschikkingstelling van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek en statistiek aan een derde zonder uitdrukkelijke toestemming van betrokken patiënt(en). De wetgever heeft daarbij twee situaties voor ogen: (a) het vragen van toestemming is in redelijkheid niet mogelijk (patiënt is verhuisd of overleden); of (b) het vragen van toestemming kan in redelijkheid niet worden verlangd (gaat om hele grote aantallen; of gevaar van omvangrijke non-respons). Bij een beroep op de uitzonderingsbepaling moeten betrokkenen wel over terbeschikkingstelling van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek en statistiek worden geïnformeerd en de gelegenheid krijgen daartegen bezwaar te maken (zie artikel 7: 458, tweede lid sub c BW). Bij een beroep op uitzonderingssituatie (b) mogen alleen gecodeerde gegevens ter beschikking worden gesteld, of wel

78 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 78 gegevens die slechts via gebruikmaking van een code met de patiënten van wie ze oorspronkelijk afkomstig zijn in verband te brengen zijn. Met betrekking tot de situatie op de SEH kan worden beargumenteerd dat de tweede uitzonderingssituatie aan de orde is. Patiënten komen in de regel in (grote) distress (of zelfs bewusteloos) binnen op een afdeling spoedeisende hulp, en van hen (of hun vertegenwoordiger(s)) kan in die situatie niet worden verwacht dat ze voldoende rust en/of ruimte hebben voor de vraag of hun gegevens voor wetenschappelijk onderzoek mogen worden opgenomen in een registratie, casu quo het LIS(-G) en hierover een valide beslissing kunnen nemen. Wel behoren patiënten op de een of andere wijze tijdens of vlak na hun bezoek aan de SEH (eventueel langs elektronische weg) informatie uitgereikt krijgen over: de gang van zaken rond het LIS(-G); het feit dat ze tegen opname van hun gegevens in het LIS(-G) volgens een nader beschreven procedure bezwaar kunnen maken; en dat ze mochten ze meer willen weten het LIS(-G)-reglement kunnen opvragen. In de informatiebrief moet ten minste beschreven staan: welke gegevens in het LIS(-G) worden opgenomen, hoe lang de gegevens in het LIS(-G) worden bewaard en (in geval van LIS) dat er een kans is dat ze voor aanvullend onderzoek door VeiligheidNL door de SEH kunnen worden benaderd. Tevens dient daarin te staan dat (en hoe) ze bezwaar tegen opneming van hun gegevens in het LIS(-G) kunnen maken en wat de gevolgen van een bezwaar zijn (anonimisering of vernietiging). 3) Het doorleveren van patiëntgegevens uit het LIS(-G) aan de in het Convenant Pilot preventieve aanpak geweld genoemde drie partijen (Gemeente Amsterdam, Politie Amsterdam-Amstelland, Ministerie van Veiligheid en Justitie) Voor de doorlevering van gegevens uit het LIS(-G) aan andere partijen geldt dat deze alleen geoorloofd is indien de gegevens die ter beschikking worden gesteld niet meer herleidbaar zijn tot individuele personen in de zin van de Wbp en de WGBO. Dit betekent dat: de aan te leveren gegevensbestanden geen enkel persoons-identificerend kenmerk van een individu mogen bevatten; de gegevens op een dusdanig aggregatieniveau worden aangeleverd dat ze voor genoemde ontvangers niet door spontane herkenning of bestandskoppeling in verband kunnen worden gebracht met een individu. Door een toetsingscommissie, aangesteld door de ziekenhuizen die deelnemen aan de pilot, zal voorafgaand aan de doorlevering van LIS(-G)-gegevens worden beoordeeld of sprake is van herleidbaarheid in zin van de privacywetgeving.

79 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 79 Bijlage 3 Toetsingskader rapportage-toetsingscommissie Inhoud rapportage: 1. Informatie over de locatie waar een geweldincident heeft plaatsgevonden bij een patiënt mag in geen geval herleidbaar zijn tot een woonadres. De categorieën in woonhuis en om woonhuis bij de typering van de locatie worden niet verder uitgesplitst in rapportages. 2. Wanneer de typering van de locatie in/om woonhuis is, mag hoogstens een viercijferige postcode worden vermeld. 3. Wanneer de typering van de locatie in/om woonhuis is, maar het een viercijferige postcode betreft waar het aantal geregistreerde huishoudens kleiner is dan 200, dan bij de variabelen Postcode 4 cijfers en Buurtcombinatiecode vermelden "Locatie overig gespecificeerd. In Amsterdam betreft dit de postcodes: 1014,1027, 1037, 1041 tot en met 1047, 1101 en Alles wat met zorginstellingen te maken heeft mag in geen geval herleidbaar zijn tot de zorginstelling, omdat dit op gespannen voet staat met de toegang tot zorgverlening. De categorie "instellingen waar personen verblijven" bij de typering van de locatie wordt daarom niet verder uitsplitst in rapportages. Ook wordt er geen postcode / plaatsbepaling aan gehangen. Bij de variabelen Postcode 4 cijfers en Buurtcombinatiecode vermelden "Locatie overig gespecificeerd. 5. Over de locatiebepaling van een individueel geweldincident mag in beginsel nergens meer dan de op viercijferige postcode worden gerapporteerd. 6. Daar waar in ieder geval complete postcode of een straatnaam bekend is, uitgezonderd de typering van de locatie categorieën in/om huis en instellingen waar personen verblijven, kunnen buurtcombinatie-codes worden samengesteld. Er kan over buurtcombinatie-codes waar tenminste 5 cases beschikbaar zijn worden gerapporteerd in tabellen. 7. De classificatie binnen de variabele "Relatie slachtofferdader" wordt ingedikt naar Familie gerelateerd, Buren / buurtgenoten, Overige bekende, Een onbekende. Besluit toetsingscommissie datum:

80 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage De classificatie binnen de variabele "Geweldsmechanisme" wordt ingedikt, als bij de categorieën Seksuele mishandeling of Vergiftiging minder dan 5 cases beschikbaar zijn. Deze cases worden omgezet naar de categorie Overig gespecificeerd. 9. De classificatie binnen de variabele "Leeftijdsklasse fijn" wordt aan de onder- en bovenkant ingedikt. Nieuwe categorieën worden 0-9 jaar en 65 jaar e.o Voor rapportage van beschrijvingen bij andere gespecificeerde bekende/relatie (bij variabele relatie slachtoffer-dader) en betrokken wapen/voorwerp (bij variabele geweldsmechanismen) alleen melding maken van frequentie bij 5 of meer cases. Bij overige beschrijvingen geen melding maken van frequentie, wel van de beschrijving. 11. Informatie over het uur oplopen letsel kan niet worden opgenomen in de lijst geweldsincidenten. Wel kan deze informatie worden opgenomen als frequentietabel bij de algemene tabellen en bij de tabellen niet-familie gerelateerd. 12. Voor de rapportage top-locaties-lijst, welke locaties worden vaker genoemd bij de exacte locatie omschrijving, is het bij minder dan 5 cases niet toegestaan om de naam van de kroeg te benoemen/door te geven aan de politie/gemeente. Bij meer dan 5 cases kan er over na worden gedacht. Het verzoek dient altijd eerst ter toetsing aan de commissie te worden voorgelegd. 13. Bij rapportages waar ook toedrachtbeschrijvingen worden aangeleverd moeten deze neutraal geherformuleerd worden, zodat onherleidbaarheid wordt vergroot. 14. Bij de rapportage over nachtzaken mogen geen toedrachtbeschrijvingen worden toegevoegd. In plaats daarvan wordt een kolom geweldsmechanisme en een kolom met het gebruikte voorwerp toegevoegd. 15. Bij de caselijst geweldincidenten-rapportage zullen specifieke producten in de kolom product wapen/voorwerp op geaggregeerd product-niveau gerapporteerd worden. 16. De classificatie binnen de variabele Uur of dagdeel opgelopen letsel wordt ingedikt als bij uur-tijdstippen minder dan 5 cases beschikbaar zijn. Deze cases worden samengevoegd met voor- of achtergaande uren opgelopen letsel. 17. Het noemen van namen van scholen en horecagelegenheden in rapportages is niet toegestaan als minder dan 5 cases beschikbaar zijn

81 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage De classificatie binnen de variabele "Leeftijdsklasse fijn" zal aan de onder- en bovenkant worden ingedikt als maar 2 cases beschikbaar zijn. De categorie 0-9 jaar wordt dan bijvoorbeeld samengevoegd met de categorie jaar. 19. Een rapportage over nachtzaken mag niet meer worden doorgeleverd. Er kan niet meegewerkt worden aan een strafpuntensysteem van de gemeente/politie voor horeca door informatie uit het project daarvoor vrij te geven dan wel in het kader van dat project te registreren. Daarmee worden de instellingen maar ook de individuele hulpverleners te veel betrokken bij opsporing, terwijl het om hulpverlening moet gaan. 20. Bij rapportages over specifieke locaties en buurten mogen geen toedrachtbeschrijvingen worden toegevoegd Frequentie rapportage: 1. Standaard rapportages worden niet frequenter dan eens per kwartaal doorgeleverd. 2. Rapportages mogen met minimaal 1 maand vertraging worden doorgeleverd Algemeen gebruik: 1. Overzichten van rechte tellingen van variabelen (één variabele) over een periode van tenminste één kwartaal mogen gebruikt worden voor algemeen gebruik. 2. Nageleverde cases van het vorige kwartaal worden wel in de caselijst opgenomen, maar niet in de kwartaal tabellen

82 Pilot Preventieve aanpak geweld Amsterdam-Amstelland Eindrapportage 82 Bijlage 4 Lijst vrijgegeven rapportages Onderstaande rapportages zijn aangeleverd aan gemeente Amsterdam, politie Amsterdam-Amstelland en het ministerie van Veiligheid en Justitie, nadat ze zijn beoordeeld en vrijgegeven door de rapportagetoetsingscommissie van de Pilot Geweld: De 'Lijst geweldincidenten'-rapportage over de kwartalen Q t/m Q4 (tabellen) Een standaard-rapportage LIS-G data over de kwartalen Q t/m Q4 (tabellen) Een rapportage voor 'niet-familie-gerelateerd' LIS-G data over de kwartalen Q t/m Q4 (tabellen) Een rapportage voor met frequentietabellen opgesplitst naar voor familie-gerelateerd versus nietfamilie-gerelateerd geweld over de kwartalen Q t/m Q4 (tabellen) Een rapportage met overige tabellen (geweldmechanisme volledig, relatie slachtoffer-dader volledig, lijst omschrijvingen van 'andere bekende gespecificeerd', betrokken producten, alcohol, drugs) over de kwartalen Q t/m Q4 (tabellen) Een rapportage met een top-locaties-lijst en een top-buurtcombinaties-lijst voor de kwartalen Q t/m Q4. Aan deze rapportage is toegevoegd een top-buurtcombinaties-lijst voor telkens de laatste vier beschikbare kwartalen (tabellen) Een rapportage op aanvraag van politie en gemeente voor het samenstellen van een samenvattende factsheet. De tabellen zijn afkomstig uit de bovenstaande tabellensets, waarbij telkens informatie per kwartaal is toegevoegd (tabellen) Een rapportage voor 'Amsterdam-Noord' met frequentietabellen opgesplitst naar voor familiegerelateerd versus niet-familie-gerelateerd geweld over Q3+Q (tabellen) en heel 2014 (tabellen) Een rapportage voor 'Amsterdam-Zuid Oost' met frequentietabellen opgesplitst naar voor familiegerelateerd versus niet-familie-gerelateerd geweld Q Q Q Q en heel 2014 (tabellen) Een rapportage over glasverwondingen LIS-G data 2014 (tabellen) Een rapportage over huiselijk geweld LIS-G data 2014 (tabellen) Een rapportage over politie district Amsterdam Zuid LIS-G data 2014 (tabellen) Een rapportage met een vergelijking tussen de geweldsincidenten in de Amsterdamse politiedistricten over 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over het stadsdeel (politiedistrict) Amsterdam-West 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over vuurwapens in Amsterdam 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een geografische kaart met scores van het aantal geweldsincidenten in Amsterdamse buurtcombinaties en specifiek gemarkeerde locaties van geweldsincidenten in 2014 en (figuren) Een rapportage over de locaties Vondelpark en Centraal Station 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over het aantal in LIS-G geregistreerde geweldsincidenten voor de monitoring van nachtzaken op het Leidseplein en Rembrandtplein over Q Q1 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over letsel door geweld bij Jongeren (15-29 jaar) in Q Q1-Q (tabellen) Een rapportage over letsel door geweld bij Jongeren (0-24 jaar) in 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over de locaties Rembrandtplein en Leidseplein (bedrijfsinvesteringszones BIZ)) 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over het stadsdeel (politiedistrict exclusief Amsterdam Centrum ) Amsterdam Noord 2014 (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een rapportage over geweldsincidenten in Amsterdamse uitgaans- en horecagelegenheden in de periode (tekst, figuren, grafieken en tabellen) Een eindrapportage over letsel door geweld zoals gemeten tijdens de pilot geweld in de periode 2014-, beschreven onderwerpen: overall resultaten, jongeren, districten, wapens en andere gebruikte voorwerpen, horeca- en uitgaansgelegenheden en Rembrandtplein en Leidseplein (tekst, figuren, grafieken en tabellen)

83

84 Over VeiligheidNL VeiligheidNL is een onafhankelijk expertisecentrum met de missie om ongevallen te voorkomen door veilig gedrag te stimuleren. We helpen mensen hun veiligheid te vergroten in en om het huis, maar ook op straat, op school en op het werk. We monitoren en signaleren ongevallen en letsel en onderzoeken welke vorm van preventie effectief is. Voor de monitoring is het Letsel Informatie Systeem (LIS) de basis, een registratiesysteem bij een representatieve steekproef van Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) in Nederland, maar we rapporteren ook dodelijke ongevallen van het CBS en ziekenhuisopnamen door letsels via de LBZ. We ontwikkelen effectieve gedragsinterventies die praktisch, oplossingsgericht en op maat zijn en voeren deze ook deels uit. Ten slotte delen wij onze kennis en kunde direct met onze doelgroepen of via professionals, samenwerkingspartners en ambassadeurs. We werken voor en met overheden, bedrijven, zorgverleners en particulieren.