Van foto naar maatschappelijke agenda

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van foto naar maatschappelijke agenda"

Transcriptie

1 Van foto naar maatschappelijke agenda Eindadvies Welzijn Nieuwe Stijl Zeewolde Auteur(s) Datum MOVISIE Els Hofman co-auteur Han Sleven 23 november 2011 Utrecht, 2 augustus 2011 *... 1

2 MOVISIE Kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We bieden toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. In ons werk staan vijf actuele thema's centraal: huiselijk & seksueel geweld, kwetsbare groepen, leefbaarheid, mantelzorg en vrijwillige inzet. We investeren in de kracht en de onderlinge verbinding van burgers. We doen dit door maatschappelijke organisaties, overheden, maatschappelijk betrokken bedrijven en burgerinitiatieven te ondersteunen, te adviseren én met hen samen te werken. Lokaal of landelijk, toegesneden op het vraagstuk en de organisatie. Zo kunnen deze organisaties en hun professionals hun werk voor de samenleving zo goed mogelijk doen. Kijk voor meer informatie op COLOFON Auteur: Els Hofman Co auteur Han Sleven Projectnummer: p7065 Datum: 2 augustus 2011 MOVISIE Bestellen:

3 Inhoudsopgave 1 Vooraf Inleiding Programma Welzijn Nieuwe Stijl Aanleiding voor Zeewolde om mee te doen aan Welzijn Nieuwe Stijl Doelstellig en resultaatafspraken De Zeewolder foto Medewerkers van de gemeente en sleutelfiguren aan het woord De experts van WNS aan het woord Vergelijking met andere gemeenten Conclusies en advies Samenvattende conclusies naar aanleiding van de foto Advies Bijlagen Bijlage 1 Een voorbeeld van een maatschappelijk vraagstuk in Zeewolde Bijlage 2 Bakens Welzijn Nieuwe Stijl Bijlage 3 Format Gemeente Bijlage 4 Format organisaties Bijlage 5 Overzicht burgerparticipatie Utrecht, 23 november

4 1 Vooraf Dit is een eindadvies van het traject Welzijn Nieuwe Stijl (WNS) dat de informatie bundelt die de afgelopen periode is verzameld. Informatie opgedaan via gesprekken en bijeenkomsten met beleidsambtenaren, sleutelfiguren van welzijnsorganisaties en schriftelijk materiaal dat speciaal voor dit traject is gemaakt. Het is een eindadvies, niet voor het eind van een proces, maar als een document voor de gemeente en instellingen om aan slag te gaan met het verder concretiseren van maatschappelijke vraagstukken in Zeewolde. Ook hoe het proces daarin verbeterd kan worden via samenwerking en overleg. Intern met collega s; extern tussen gemeente en welzijnsorganisaties. En natuurlijk ook de inwoners van Zeewolde. Vervolgens het vaststellen van de nieuwe doelstellingen voor het welzijnsbeleid. Het bepalen van een maatschappelijke agenda zal gelijk op kunnen gaan met de gemeentelijke beleidsvoering; van globaal geformuleerde doelen en resultaten, naar concrete opdrachten en resultaten. Dit alles gebaseerd op de uitgangspunten van WNS. Dit advies is als volgt opgebouwd: eerst wordt ingegaan op het programma WNS en de reden van de gemeente om er aan mee te doen. Na de doelstelling en resultaten van het traject is omschreven welke activiteiten zijn uitgevoerd. Vervolgens zijn de opbrengsten van de foto en de reflectie van externe adviseurs samengevat. Ook de eerste aanzet van een maatschappelijk vraagstuk wordt benoemd en de aanpak van een maatschappelijke agenda. Als afsluiting samenvattende conclusies en adviezen over hoe de gemeente verder kan met dit proces in samenwerking met lokale partijen. Utrecht, 23 november

5 2 Inleiding 2.1 Programma Welzijn Nieuwe Stijl Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de MOgroep zijn gezamenlijk met Welzijn Nieuwe Stijl' gestart. Gemeenschappelijker, professioneler en efficiënter zijn de doelen van Welzijn Nieuwe Stijl. Daarbij zijn acht bakens opgesteld, die inspireren, stimuleren en concrete handreikingen bieden om de lijn van vernieuwing in de Wmo te versterken. Het stimuleringsprogramma Welzijn Nieuwe Stijl wil gemeenten en welzijnsorganisaties faciliteren om de Wmo vernieuwend en in de volle breedte uit te voeren. Dat kan door de kracht van welzijn in te zetten en beter te benutten. Daarvoor is het noodzakelijk dat de opdrachtgever en opdrachtnemer relatie tussen gemeenten en aanbieders van welzijn goed op orde is en de inzetbaarheid het welzijnswerk wordt verbeterd. 2.2 Aanleiding voor Zeewolde om mee te doen aan Welzijn Nieuwe Stijl Zeewolde is met haar 25 jaar, de jongste zelfstandige gemeente in Nederland. Als nieuwe gemeente was het van belang de inwoners indertijd zoveel mogelijk de kans te bieden om te kunnen aarden in Zeewolde. Men kon immers niet terugvallen op in het verleden gegroeide sociale verbanden. Om die reden is lang aandacht besteed aan het goed zorgen voor de burgers. Dit komt tot uiting in het veel regelen voor de burgers en het in stand houden van een gevarieerd pakket aan voorzieningen. Ontwikkelingen in het kader van de landelijke regelgeving zoals de Wmo en WNS, passen bij de wens van gemeente Zeewolde meer verantwoordelijkheid te leggen bij hun inwoners voor de eigen leefomgeving. Dat is aanleiding voor de gemeente om te stimuleren dat burgers actiever gaan participeren. Ook om daarmee het gemeenschapsgevoel te versterken. Andere relevante ontwikkelingen zijn de verschuivingen die plaatsvinden in demografische ontwikkelingen. Er komen meer jongeren en ouderen, maar de verhouding tussen jonge en oudere inwoners van Zeewolde verandert. Vanwege nieuwe, actuele signalen wordt een bredere visie op jeugdbeleid geformuleerd en is men bezig met een bredere visie op ouderenbeleid die leidt tot het actualiseren van de ouderennota. Ook de Wmo nota wordt volgend jaar geactualiseerd. Op dit moment zijn er bij de gemeente vragen over de aansluiting van het aanbod en de maatschappelijke vraag, behaalde resultaten en het vermogen in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Dit heeft al geleid tot ingrepen ten aanzien van de taakstelling en afname van producten bij enkele organisaties. De gemeente wil toe naar het maken van nieuwe (product)afspraken met lokale welzijnsaanbieders. Daarom wordt (o.a.) ook de Algemene Subsidie Verordening aangepast. De mogelijkheid wordt opengehouden dat er arrangementen komen met diverse aanbieders. Het nieuwe welzijnsbeleid gaat ondergebracht worden onder de paraplu van het gemeentelijke programma participatie. Dit programma staat ook voor de meer integrale werkwijze die Zeewolde nastreeft. Het doel daarvan is om nog meer verschillende beleidsterreinen met elkaar verbinden (ook buiten de welzijnsvelden) om zodoende meer aan te sluiten op maatschappelijke vraagstukken. De Wmo -gedachte is hier ook op gebaseerd. Utrecht, 23 november

6 In dit veranderde speelveld heeft de gemeente behoefte aan externe reflectie op de stand van zaken. Vragen die daarin spelen zijn: Wordt de huidige subsidie goed ingezet? Stimuleren we participatie voldoende? Zijn er meer of juist minder voorzieningen nodig? Zijn het de goede voorzieningen voor de vraag in Zeewolde? Met welke welzijnsaanbieders gaan we in zee? Hoe worden de juiste keuzes gemaakt met de beschikbare middelen, die steeds schaarser worden? Deze vragen sluiten goed aan bij het programma WNS. Het hele traject van visie naar concrete afspraken staat niet onder grote tijdsdruk. Er is ruimte voor een zorgvuldig proces, omdat de nieuwe Algemene Subsidie Verordening pas toegepast kan worden in Doelstellig en resultaatafspraken In het plan WNS werd het volgende doel en resultaat benoemd: Doel Voldoende input verkrijgen om de verdere richting en doelen van het welzijnsbeleid te bepalen en in een latere fase om te zetten in (product)afspraken met welzijnsaanbieders. Resultaat Een 0 meting van het bestaande welzijnsbeleid met een externe reflectie daarop wat leidt tot een foto van de Zeewolder situatie. Daarnaast heeft de gemeente gevraagd om: Inzicht in de maatschappelijke ontwikkelingen en vraagstukken die spelen in Zeewolde. Een analyse van witte plekken en kansen; waar moet op geïnvesteerd worden? Over het te realiseren doel en resultaat zijn met betrekking tot de taakverdeling, afspraken gemaakt over de externe begeleiding vanuit WNS en de gemeente; evenals de betrokkenheid van lokale welzijnaanbieders. Het accent voor de gemeente lag vooral op de nulmeting en de Zeewolder foto. Aanpak Na het maken van een uitgewerkte planning en taakverdeling zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: Bijeenkomst in april met gemeente en sleutelfiguren van welzijnsaanbieders. Het maken van een format en invullen daarvan door de diverse beleidsmedewerkers en een aangepast format voor de maatschappelijke organisaties. De formats geven een samenvatting van het beleid en legt een relatie met de acht bakens van WNS. Het vormde de input voor de bijeenkomst met de externe experts en beleidsmedewerkers in mei. De bijeenkomst in mei met de portefeuillehouders en beleidsmedewerkers stond in het teken van een reflectie van de experts van WNS op het verzamelde materiaal en het maken van een gezamenlijke diagnose/foto van het sociale domein in Zeewolde en hoe maatschappelijke vraagstukken in beeld gebracht kunnen worden. Een bijeenkomst in juni met de sleutelfiguren van welzijnsaanbieders. Hierin werd vooral de focus gelegd op welke maatschappelijke vragen in Zeewolde spelen en de wijze waarop deze zijn te beschrijven. Een adviesrapportage, waarvan concepten zijn besproken met de gemeente. Utrecht, 23 november

7 3 De Zeewolder foto De format Om een goed beeld te krijgen van de Zeewolder situatie is aan medewerkers van verschillende gemeentelijke beleidsterreinen en organisaties uit het maatschappelijk middenveld gevraagd een format in te vullen. Deze zijn opgenomen in de bijlage. In aanvulling daarop is later in het traject een overzicht gemaakt van acties die de gemeente heeft ondernomen om burgers te betrekken bij het beleid. Ook het bevorderen van samenwerking tussen organisaties onderling ziet de gemeente als belangrijke factor voor het behalen van een goed en gedragen (door bijvoorbeeld de samenleving) resultaat. In het verleden heeft de gemeente op allerlei beleidsterreinen en in projecten hiervan gebruik gemaakt. In de bijlagen van dit rapport is een opsomming van voorbeelden van (burger)participatie en betrokkenheid. Het overzicht geeft een beeld van de diversiteit in aanpak (bijvoorbeeld ronde tafelgesprekken, workshops, enquêtes, cliëntenraden etc. ), afhankelijk van thema en doelgroep, en de mate van inspraak, medezeggenschap of besluitvorming die mogelijk is op dat terrein of op dat moment. Daarnaast zijn er legio initiatieven van burgers die zonder bemoeienis van de gemeente ontstaan (zijn) en een groot bereik hebben onder de burgers. Het is goed om ook daar als gemeente (meer) bij stil te staan. 3.1 Medewerkers van de gemeente en sleutelfiguren aan het woord Tijdens de bijeenkomsten is gevraagd een schets te geven van het sociale domein in Zeewolde. Dit geeft de vanuit de verschillende gezichtpunten de volgende impressies. Beleidsmedewerkers zien het volgende als zij naar Zeewolde kijken: In Zeewolde is geen sprake van grote maatschappelijke problemen. Wel is, gelet op de korte historie van de gemeente, het ontbreken van historische sociale netwerken een opvallend verschijnsel. Welke maatschappelijke vraagstukken wel in Zeewolde spelen, is niet eenduidig en concreet in kaart gebracht. Noch bij de gemeente, noch bij de organisaties. Een overkoepelde gemeentelijke visie op welzijnsbeleid en hoe de gemeente daarop regie wil voeren is onduidelijk. Het gevolg hiervan is dat het welzijnsbeleid en de uitvoering daarvan de neiging heeft te versnipperen en sterker gericht is op aanbod in plaats van de vraag. Men houdt zich vooral bezig met het eigen beleidsterrein of de eigen organisatie. Er zijn heel veel verenigingen en organisaties, die wel bereid zijn tot samenwerking, maar in de praktijk nog te veel los van elkaar werken. Winst valt te halen door samenwerking te vergroten op het vlak van kennis, vraaggerichtheid, slagkracht en innovatie. De invloed en betrokkenheid van de burger bij het beleid kan meer zichtbaar gemaakt. Dit is wel één van de voorwaarden om meer vraaggericht te werken en mensen te prikkelen om maatschappelijk actief te zijn. Sleutelfiguren noemden de volgende kenmerken: In Zeewolde zijn geen zichtbare grote problemen. Wel is er sprake van meer verborgen individuele problemen zoals schulden en echtscheidingen. Door ontbrekende familieverbanden is het sociale Utrecht, 23 november

8 vangnet van jong en oud kwetsbaar. Er zijn veel forensen, waardoor mensen vaak en lang (van tot 19.00) buiten de gemeentegrens verblijven. Tussen organisaties bestaat versnippering en ook overlappende activiteiten. De samenwerking tussen organisaties kan beter. Integrale regie en een samenhangende visie van de gemeente wordt gemist. Per beleidsterrein wordt wel regie gevoerd, maar op integraliteit valt winst te halen. 3.2 De experts van WNS aan het woord Op basis van de formats en de bijeenkomst van 26 mei hebben twee experts en de adviseur van het traject WNS een reflectie gegeven. De experts hebben beiden zitting in de Kerngroep WNS. Joost van Alkemade heeft ook enkele adviestrajecten WNS onder zijn hoede namens Movisie, waar hij werkzaam is als programmamanager Leefbaarheid en Sociale Samenhang. Han Sleven namens CMO-net en is tevens als expert WMO toegevoegd aan het adviseursteam WNS. Bij de reacties van de experts moet bedacht worden dat zij de ingevulde formats gebruikt hebben als bron van informatie. Dat was de afspraak. Er is vanzelfsprekend geen volledige studie gemaakt van al het bestaande beleid. De formats geven daarom geen complete informatie over alles wat speelt in de gemeente. Het is meer een samenvatting van beleid en een verkenning van hoe de 8 bakens WNS leven. Er is niet expliciet is gevraagd naar onderwerpen die wel terugkomen in de reactie van experts. Dit geldt bijvoorbeeld voor het subsidiebeleid. Wat achteraf als omissie is ervaren, was een vraag naar de wijze waarop de gemeente de burger betrekt bij het beleid. Dit is gecorrigeerd door in een later stadium het overzicht daarvan te voegen. Verder is waar nodig, tussen haakjes wel een relevante aanvulling gegeven op de reacties van de experts. Het zo dat de gemeente vooral vroeg om een kritische reflectie. Daarom zijn de goede en positieve zaken minder aan bod gekomen. Het is natuurlijk aan de gemeente en de organisaties zelf om het neergezette beeld te nuanceren, aan te vullen of het ergens helemaal niet mee eens te zijn. Utrecht, 23 november

9 Punten die zijn genoemd: 1. De echte vraagstukken over de sociale ontwikkelingen die spelen in Zeewolde zijn in de formats niet goed te vinden. Deze heb je wel nodig voor het maken van de maatschappelijke agenda. 2. Duidelijke verbindingen en samenhang tussen verschillende beleidsterreinen en organisaties lijkt afwezig. Dit geeft een beeld van versnippering. 3. De invalshoek voor het gemeentelijk beleid is klassiek: sectoraal en gericht op doelgroepen. 4. Er is veel aandacht voor organisaties, voorzieningen en instrumenten en niet voor maatschappelijke vraagstukken. Daarom is het meer een foto van organisaties (c.q. systemen) en niet van Zeewolde zelf. De vraagsturing in het beleid is weinig ontwikkeld en meer gericht op het verstrekken van en activiteitensubsidies. (aanvulling:de huidige subsidiesystematiek is gericht op producten. Dat is de basis van de afspraken met de instellingen en dat is terug te zien in de verantwoording. De gemeentelijke cyclus is: Beleidsnota--> aandachtsgebieden--> speerpunten--> welke producten/organisaties zijn daarvoor nodig--> welke afspraken leg je samen vast!) 5. Organisaties zijn vaak nog aanbodgericht en spelen niet zichtbaar in op de vragen en behoeften van burgers. Wat die vragen en behoeften zijn, is vaak nog onduidelijk. Het steunpunt vrijwilligerswerk (afspraken per jaar!)en het maatschappelijk werk onderscheiden zich in positieve zin. Dat aanbod is meer geënt op wenselijk geachte vernieuwing, samenwerking en vragen van burgers. 6. De relatie tussen beleid en de leefwereld burgers komt in de formats niet duidelijk uit de verf. Er zijn weinig voorbeelden te vinden waar het beleid concreet aansluit op specifieke vragen, behoeften en knelpunten van burgers. Het kan zijn dat het komt door de wijze van formuleren. Beleidstaal is doorgaans abstract en niet concreet. De directe betrokkenheid van sleutelfiguren en burgers bij het beleidsproces is niet benoemd, hoewel het is in Zeewolde wel gebruikelijk om interactief beleid te maken, dus samen met partners en burgers. 7. Organisaties beschrijven hun doel vooral in termen van activiteiten en producten. Zij geven niet scherp aan wat de maatschappelijke impact is van hun organisatie en aan welke maatschappelijk problemen zij geacht worden te werken en met welke beoogde effecten en resultaten. Deze keuze voor een activiteit gestuurde benadering, geeft geen urgentie tot samenwerking met andere organisaties. (Zie de aanvullende opmerking bij 4! Verantwoording van subs. is ook productgericht- zo schrijft de ASV ook voor.) 8. Het lijkt of de gemeente zoekend is naar haar rol. Wanneer ben je aan zet als overheid en wanneer als organisatie? Geef duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is 9. In een aantal gevallen, mede van organisaties, was de invulling van de formats marginaal. Je zou meer mogen verwachten en willen weten van professionals. Een gegeven is dat organisaties die afhankelijk zijn van subsidies zich na verloop van tijd gaan richten op de subsidiegever. Dit kan ten koste gaan van hogere, gemeenschappelijke doelen. Utrecht, 23 november

10 10. Veel doelstellingen zijn algemeen geformuleerd en de analyses maken weinig gebruik van data en sociaaldemografische gegevens over doelgroepen en andere relevante punten. Organisaties formuleren hun doelgroep als 'de samenleving van Zeewolde'. Dat is niet specifiek genoeg. 11. De 8 bakens van WNS leven nog niet als ijkpunten voor (nieuw) beleid, al is er wel draagvlak voor het gedachtegoed. De invulling is in ontwikkeling. Daarom is er nog veel uitwisseling nodig binnen de gemeente zodat de 8 bakens ook gaan werken. Samengevat zeggen de experts: De formats geven vooral een beeld van voorzieningen en beleidsterreinen en niet van wat er speelt in de Zeewolder situatie. Er is veel versnippering: zowel de beleidsvelden als organisaties zijn vooral bezig met het eigen beleid of uitvoering daarvan. De indruk bestaat dat een meer vraaggerichte werkwijze, zowel bij gemeente als organisaties, de betrokkenheid van de burger bij de Zeewolder samenleving kan vergroten. Het gedachtegoed van WNS is niet expliciet aangetroffen en vraagt om een duidelijker plaats in bij het formuleren en uitvoeren van beleid. 3.3 Vergelijking met andere gemeenten Er zijn overeenkomsten met andere kleine gemeenten. Zoals aan versnippering van beleid, zoeken naar goede rolverdeling tussen instelling, gemeente en burger. - Zeewolde is niet uniek en zeker vergelijkbaar met gemeenten van een zelfde schaal, maar nooit helemaal, wel op onderdelen. - Heel veel gemeenten hebben moeite met ontschotten en het vormgeven van integraal beleid. - Medewerkers bij gemeenten zijn deskundig op hun eigen beleidsterrein. Dat is belangrijk, maar heeft wel tot gevolg dat relaties met andere relevante beleidsterreinen niet als vanzelfsprekend gelegd worden. - Op het gebied van sociale cohesie heeft Zeewolde een meer stedelijke identiteit en is dan goed te vergelijken met snelgroeiende Vinex-wijken. Utrecht, 23 november

11 4 Conclusies en advies Wat levert het tot nu toe afgelegde traject over Zeewolde op en welke antwoorden geeft het op de gestelde vragen? 4.1 Samenvattende conclusies naar aanleiding van de foto In Zeewolde is geen sprake van grote maatschappelijke problemen. Wel is, gelet op de korte historie van de gemeente, het ontbreken van historische sociale netwerken een opvallend verschijnsel. Welke maatschappelijke vraagstukken wel in Zeewolde spelen, is niet eenduidig en concreet in kaart gebracht. Noch bij de gemeente, noch bij de organisaties. Wel is een begin gemaakt met hoe je dat kunt aanpakken en wat het kan opleveren. Dat geeft aanknopingspunten om op voort te borduren. Een overkoepelde gemeentelijke visie op welzijnsbeleid ontbreekt. Het gevolg hiervan is dat het welzijnsbeleid en de uitvoering daarvan dreigt te versnipperen en te aanbodgericht is. Men houdt zich vooral bezig met het eigen beleidsterrein of organisatie. Het is belangrijk dat de gemeente al een proces in gang heeft gezet om meer integraal te gaan werken. De uitdaging is hiervoor een werkwijze te volgen die zichtbare resultaten oplevert. Betrokkenen zullen dan de voordelen ervaren van het delen van kennis en kunde. Zeewolde heeft genoeg voorzieningen, maar het zijn geen grote organisaties als het gaat om budget en personele capaciteit. Er kan daarom veel winst geboekt worden via samenwerking op het vlak van kennis, vraaggerichtheid, slagkracht en innovatie. De bereidheid om samen te werken is wel aanwezig en het gebeurt natuurlijk ook wel. Bijkomend voordeel is dat de gelet op de gemeentegrootte, de lijnen kort zijn. Er ligt dus wel een basis, maar een het mankeert aan gevoelde noodzaak en een gedeelde visie om samenwerking op hoger plan te brengen. De invloed en betrokkenheid van de burger bij het beleid was aanvankelijk niet goed zichtbaar in dit traject, maar uit de aanvullende gegevens blijkt dat de burger wel degelijk een rol speelt in de totstandkoming van beleid, uitvoeringsplannen etc.. Het is goed dat er hiermee al ervaringen zijn opgedaan want het is één van de voorwaarden om meer vraaggericht te werken en ook mensen te prikkelen om maatschappelijk actief te zijn. Zeewolde heeft dus al veel kennis over wat wél en minder goed is gegaan. De vraag daarbij is of ervaringen voldoende met elkaar geëvalueerd worden en beschreven. In elk geval zijn er genoeg aanknopingspunten om vanuit die ervaringen te bezien welke verbeteringen nog mogelijk zijn. De aanleiding voor de gemeente om te starten met een het traject WNS maakt duidelijk dat er een wens om tot verandering is. Het welzijnsbeleid vraagt om een nieuwe aansturing door de gemeente en een inhoudelijke vernieuwing. Dit wil de gemeente op een zorgvuldige manier aanpakken zonder dat er sprake is van grootscheepse bezuinigingen. Er is dus draagvlak en tijd om een omslag tot stand te brengen waar betrokken organisaties en burgers invloed op kunnen uit oefenen. 4.2 Advies Van een maatschappelijk vraagstuk naar uitvoering via integraal werken Utrecht, 23 november

12 De gemeente staat voor een belangrijke en uitdagende opgave: het tot stand brengen van nieuw samenhangend participatie- en welzijnsbeleid dat aansluit bij maatschappelijke vraagstukken in Zeewolde en relatie heeft met de doelstellingen en bakens van WNS. De verzamelde informatie, gesprekken en indrukken in dit traject,leidt tot het volgende advies. Er zijn vier punten die de gemeente zou moeten aanpakken: Visie op de civil society in Zeewolde Het maken van een maatschappelijke agenda. Het integraal werken verder invoeren Het stimuleren van samenwerking tussen welzijnsorganisaties Deze punten hebben met elkaar te maken en versterken elkaar. De visie op de civil society vormt een onderdeel van het Wmo beleid. De maatschappelijke agenda is een verder uitwerking. De verdere invoering van integraal werken bij de gemeente en het stimuleren van samenwerking tussen welzijnsorganisaties, is de werkwijze. Het begint met het opstellen van een visie. Daarna volgt het inventariseren van een aantal maatschappelijke vragen. Vervolgens wordt gekozen voor een bepaald vraagstuk en dit wordt verder uitgewerkt: op een integrale wijze en met inachtneming van de punten die in de bijlage staan opgesomd. Een andere werkwijze kan zijn om de visie en de uitwerking van een maatschappelijk vraagstuk parallel te laten lopen. Dat geeft sneller resultaat. Als het vraagstuk helder in beeld is gebracht en alle partijen zijn het erover eens, vindt er een verdere verfijning plaats van taken en rollen. Wie levert welke bijdrage aan het oplossen van het vraagstuk en welke middelen staan daar tegenover. Na het vastleggen van de afspraken kan men aan de slag met de uitvoering. Hieronder een nadere toelichting op de stappen in het proces. Maken van een visie De gemeente stelt een korte visie op over hoe een krachtige civil society er over vijf jaar uitziet in Zeewolde. Het motto kan daarbij aansluiten bij de doelen van WNS: gemeenschappelijker, professioneler en effectiever. In de visie zijn in elk geval de volgende inhoudelijke componenten terug te vinden: Het versterken van sociale netwerken Het stimuleren en ondersteunen van burgers om maatschappelijk actief te zijn Het openstaan voor en faciliteren van burgerinitiatieven en vrijwillige inzet Zorgen dat er voor groepen kwetsbare mensen, zoals ouderen, mensen met een beperking, pubers, een sociaal en professioneel vangnet is. Organiseren dat gemeente en organisaties en burgers met elkaar in gesprek blijven over maatschappelijke vraagstukken en de onderlinge prioritering. Deze visie legt vooral de focus op het vergroten van de participatie van burgers in de brede zin. Met als doel de versterking van de sociale samenhang. Dit is een weerbarstige doelstelling. Het is lastig om het karakter en de aanleg van een gemeente te veranderen. Waar er geen gewortelde sociale infrastructuur bestaat moet er wel geïnvesteerd worden om tot verbetering te komen en de leefbaarheid te vergroten. De inhoudelijke componenten worden aangevuld met de wijze waarop de gemeente wil werken (regierol) en wie zij daarbij nodig heeft (burgers en organisaties). Utrecht, 23 november

13 De uitwerking van de visie leidt tot nieuw welzijnsbeleid, waarin wordt vastgesteld welke doelen, maatschappelijke effecten en resultaten door wie worden gerealiseerd en welke middelen hier tegenover staan. Maak in de visie een koppeling met de acht bakens van WNS. Deze geven houvast aan de uitvoering van het beleid. De bakens beschrijven de manier waarop het WNS gestalte krijgt. Daarmee zijn er bewuste keuzes te maken over hoe je welzijn in Zeewolde handen en voeten geeft en bij de burger brengt. De bakens zijn bij beleidsmedewerkers en sleutelfiguren geïntroduceerd. Gemeente en organisaties kunnen samen bepalen welke bakens de meeste prioriteit hebben voor Zeewolde. Gelet op de foto komen de bakens, direct er op af, collectief vs. individueel, integraal werken, niet vrijblijvend, maar resultaatgericht, het meest in aanmerking. Integraal werken aan een vraagstuk of onderwerp De gemeente neemt het voortouw het neerzetten van een visie en in het kiezen van een vraagstuk. De uitwerking daarvan dient dan als pilot. Een experiment waar je van moet leren en dus moet evalueren. Ook tussentijds. Wat gaat goed en wat gaat niet goed? Genoemd als pilot is schuldenproblematiek of (een onderdeel van) het Wmo-beleid. Naar voorbeeld van het traject WNS wordt een interne en een externe groep samengesteld. Vooraf wordt er duidelijk aan het commitment gewerkt. Dat betekent dat betrokkenen tijd krijgen om mee te doen, duidelijk wordt gemaakt waarom zij mee moeten doen, waarom zij belangrijk zijn en welk belang er bij hebben. Daarnaast moet het traject een projectleider hebben: iemand die ook bevoegdheden heeft. De projectleider maakt een planning van het traject dat voor iedereen inzichtelijk is. De begin- en eindsituatie is duidelijk benoemd. Iedereen intern en extern weet dus wat de bedoeling is, wat er van hem of haar verwacht wordt en hoe het proces in elkaar steekt. Deelname is niet vrijblijvend. De projectleider kan knopen doorhakken en legt intern verantwoording af. Aandachtspunt is wel dat de agenda gericht is op vraagstukken van burgers en maatschappelijke relevantie hebben. Keuze voor een regierol Wat is een regierol en welke nieuwe wegen wil de gemeente bewandelen? Er is lef nodig om tot verandering te komen om de positie van de gemeente t.o.v. burgers en instellingen opnieuw te definiëren. De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling heeft hiervoor drie scenario's als vertrekpunt gegeven die de gemeente kan gebruiken bij de het kiezen van haar rol: - gemeente aan het roer (wie betaalt, bepaalt): de gemeente als de dirigent van het orkest. Uit zich in vergaande regelgeving. - de burger aan zet. Zelfredzaamheid is het vertrekpunt. Gemeente slechts als vangnet (ver doorgevoerde PGB gedachte). Uit zich in algemene voorwaarden zonder specifieke invulling. - de burger in zijn verbanden: oplossingen zoeken binnen de sociale samenhang en structuur rond de burger. Uit zich in kaders. De gemeente moet zelf bepalen wat de vertrekpunten zijn in het beleid. Dat kan per beleidsonderdeel overigens nog wel verschillen. Hoe verder met WNS? Utrecht, 23 november

14 Het is van belang dat het in gang gezette traject voortgaat en geen vertraging oploopt. De gemeente moet een plan van aanpak maken voor het traject WNS en hierover duidelijk communiceren met de organisaties, met name de sleutelfiguren die nu al betrokken zijn. Dat plan maakt inzichtelijk welk tijdpad bewandeld wordt, wat het doel is en welke activiteiten er op de rol staan. De presentatie van het plan kan gelijk plaatsvinden met de eindpresentatie van dit traject. Verder is het aan te bevelen te leren van ervaringen van andere gemeenten die aan WNS meedoen. De meeste trajecten gaan naar een afronding toe en dit levert inhoudelijke inzichten op, maar ook veel materiaal. Nuttig voor Zeewolde kunnen voorbeelden van gemeenten zijn die hoofdlijnen van beleid die hebben beschreven in maatschappelijke effecten en hoe deze vertaald worden in een opdrachtformulering naar de welzijnsorganisaties. Dit raakt rechtstreeks de regierol van de gemeente evenals een verduidelijking van de rollen opdrachtgever/opdrachtnemer. Alle WNS trajecten zijn opgenomen in een waaier die informatie geeft over het doel en inhoud. Daarnaast komt Movisie begin 2012 met voorbeelden van gemeenten waarin een aantal thema s centraal staan zoals kaderstelling zonder keurslijf en verbinding visie met uitvoering. Voor meer oriëntatie en inspiratie voor het eigen traject is het raadzaam van beschikbare informatie kennis te nemen. Dan nog over de ingevulde formats. Deze geven informatie op hoofdlijnen. Het is aan te bevelen als de gemeente een poging waagt de inhoudelijke hoofdlijnen te beschrijven. Het geeft ook input voor het nieuwe Wmo beleid en de participatienota. Aanknopingspunten kunnen zijn: welke beleidsterreinen, wat zijn overeenkomstige doelstellingen?hoe zit het met spreiding over doelgroepen? Waar is de meeste beweging waar te nemen? Waar is er al sprake van meer integraal beleid? Of waar juist niet?samenwerkingsrelaties? Wat loopt lekker? Kom je de doelstelling over het bevorderen van participatie veel tegen, of juist niet? Vragen van de gemeente Het traject WNS begon met een aantal vragen. Wordt de huidige subsidie goed ingezet? Stimuleren we participatie voldoende? Zijn er meer of juist minder voorzieningen nodig? Met welke welzijnsaanbieders gaan we in zee? Deze vragen zijn niet expliciet aan de orde gekomen, maar wel is er in de voorgaande paragrafen het nodige over gezegd. De subsidie kan beter ingezet, de participatie van burgers groter, als de gemeente intern en extern het integraal werken bevordert. Dat gaat het beste via de inhoud: Men weet elkaar te treffen als het gaat om inhoudelijke thema s. Dat was de winst uit de sessies die over vraagstukken in Zeewolde gingen. Gebleken is dat dan niet de eigen afdeling, beleidsonderdeel of organisatie centraal staat, maar juist de kennis die aanvullend is. Dat brengt verbinding tor stand en het was goed om te zien dat men daar voor open staat. Als de adviezen geïmplementeerd worden, stapt de gemeente in een verandertraject. Dit kost tijd. Er is dan veel te winnen; door een betere sturing zijn concretere afspraken over prestaties en resultaten mogelijk. De focus moet daarbij liggen op concrete doelen; dan is er een grotere kans dat partijen meewerken en aan de slag gaan: via dialoog, naar samenwerken naar samenhang. Utrecht, 23 november

15 De eerste stappen zijn gezet via het traject WNS. Er is nog veel werk aan de winkel, maar sleutelfiguren waren meewerkend, al konden het er nog wel meer zijn. Beleidsmedewerkers voorzichtig positief. Het is belangrijk het in gezette proces met voortvarendheid door te zetten. Utrecht, 23 november

16 5 Bijlagen 5.1 Bijlage 1 Een voorbeeld van een maatschappelijk vraagstuk in Zeewolde Tijdens de bijeenkomsten met de medewerkers van de beleidsvelden en de sleutelfiguren is een eerste inventarisatie gemaakt van vraagstukken die in Zeewolde spelen. Uitgangspunt is echter dat degenen die vanuit hun (professionele) positie daarnaar kijken, veel kennis hebben en weten wat er speelt. Vooral als kennis wordt uitgewisseld en gebundeld is dat zeer waardevol. In deze fase van het proces ontbreekt de mening van de burger. Daarom betreft het een aanzet die verdere uitwerking en aanvulling behoeft. Een probleem van specifiek Zeewolder aard In de gemeente Zeewolde is een jonge gemeente die pas 26 jaar bestaat. Dat uit zich in een jonge leeftijdsopbouw, die nu nog grotendeels bestaat uit gezinnen. Dat betekent ook dat de familieverbanden vaak beperkt zijn tot een kleine kring. Een deel van de sociale contacten bevinden zich buiten de gemeentegrens. Dit geldt ook voor de werkgelegenheid. Voor het gebruik maken van grotere voorzieningen zoals bijzonder middelbaar onderwijs en hogescholen, ziekenhuizen etc. is men aangewezen op locaties buiten Zeewolde. Dit heeft tot gevolg dat inwoners van Zeewolde, zeker door de week, veel pendelen. Op bestaande sociale en familieverbanden kan men lang niet altijd terugvallen. En als mensen veel tijd buiten de woonplaats verblijven, is het lastiger te investeren in de eigen omgeving. Investeringen vinden vooral plaats in vrijetijdsbestedingen. Wel is er veel participatie in sport en amateurkunstorganisaties. Via deze relaties ontstaan sociale bindingen. Maar er zijn ook groepen die juist aangewezen zijn op Zeewolde zelf: (niet meer werkende) ouderen, kinderen en pubers en oudere senioren. Vooral een beperkte mobiliteit kan dan leiden tot vereenzaming of verveling. Al met al maakt het ontbreken van een historisch gegroeid, sociaal netwerk, dat ook kan dienen als sociaal steunsysteem, meer dan de moeite waard om in te investeren. Aandachtspunten die zijn genoemd hierbij zijn o.a.: Een sterke samenleving vraagt om meer betrokkenheid van ouderen en andere groepen, bijvoorbeeld jongeren. Maar hoe krijg je bewoners actief? Er is sprake van een significant hoger aantal echtscheidingen en 1-persoonshuishoudens in Zeewolde, dan het landelijke gemiddelde. Kinderen tussen jaar hebben problemen met aangaan van relaties. Bij jeugdigen is sprake van (toenemend?) middelengebruik en schulden. Armoede en schulden als gevolg van echtscheidingen en ook door economische recessie en moeilijk verkoopbare huizen. Overbesteding is groot probleem. Hulp uit sociale netwerk is meestal ingezet en uitgeput.(?) Mensen met beperkingen en beperkte eigen kracht of degenen die aan de onderkant of rand van de samenleving staan, hebben de neiging of lopen grotere kans om af te glijden. Door het veelvoud aan voorzieningen is het lastig goed inzicht te hebben wat/waar is te vinden. Nieuwe vrijwilligers zijn nodig om ontwikkelingen het hoofd te bieden, maar staan niet te dringen, dit wordt niet als bijzonder problematisch gezien. Bovenstaande heeft geleid tot een nadere verdieping op het vraagstuk toename kwetsbaren/kwetsbaarheid. De uitkomst hiervan was: Utrecht, 23 november

17 Kwetsbaren zijn mensen die door hun situatie minder maatschappelijk kunnen participeren (gelet op fysiek, financieel, psychisch, sociaal of een combinatie). Dit is een algemene formulering die verfijnd moet worden. Voorbeelden: (tijdelijke) financiële problemen bij mensen met een hoge opleiding als gevolg van schulden door bijvoorbeeld overbesteding! mensen met een handicap (kan gevolgen hebben voor hoe zij kunnen deelnemen aan de maatschappij) ontbreken van voorzieningen ter ondersteuning van de mantelzorger ontbreken van een sociaal netwerk is voor een groep ouderen die zich goed kan redden en gezond zijn geen probleem. Een aantal redt het echter niet en kunnen dan niet terugvallen op een "historisch" sociaal netwerk. Dit geldt ook voor de generatie met kinderen en de kinderen zelf; (het gaat goed zolang er geen probleem is) een groep mensen heeft er zelf voor gekozen om te verhuizen naar Zeewolde en zich daarmee juist los te koppelen van bestaande systemen specifieke groepen ouders met kinderen die in Zeewolde opnieuw beginnen maar toch hun (psychische) problemen meenemen mensen zijn lang weg i.v.m. werk buiten Zeewolde Geconcludeerd wordt dat bovenstaande lijst niet volledig is en aanvulling behoeft. Er zijn nog veel vragen die bij het praten over dit vraagstuk naar boven kwamen en niet (nog) niet beantwoord zijn. Een greep hieruit: -Weten we wel hoe het echt zit en welke mensen er buiten de boot vallen? En hoe sluiten de formele sociale voorzieningen aan op de informele sociale netwerken? -Sommige mensen lopen langer met een probleem rond waardoor het probleem verergert (geen vuile was buiten hangen). De echte problemen deel je met familie en die is er niet. -Zijn mensen in staat te kiezen voor de voorzieningen om van daaruit een sterk sociaal netwerk op te bouwen? -Is het mogelijk echt tot verdiepend contact te komen? -Zijn organisaties in staat om preventief te werken en tot een passend aanbod te komen? Twee lijsten met hulpvragen Bovenstaand maatschappelijk vraagstuk is een heel goed begin om verder uit te werken. hieronder is daarvoor een aantal hulpvragen opgenomen. Het maken van een maatschappelijke agenda houdt niet op en vereist regelmatige monitoring en bijstelling. Eerste lijst hulpvragen 1. Trends, ontwikkelingen en situaties (landelijk en lokaal): - demografisch - sociaal cultureel - economisch Gebaseerd op onderzoek en statistiek. 2. Kwantitatief (cijfers, aantallen) en kwalitatief (inhoud) 3. Maatschappelijke doelen Utrecht, 23 november

18 Wat willen we bereiken en waar moeten we op inzetten (resultaten). 4. Resultaten verbinden aan effecten Wat is de maatschappelijke verandering / verbetering die daaruit moet voortvloeien. 5. Stapsgewijs naar draagvlak voor beleid Commitment verbinden aan beleid en uitvoering. Tweede lijst hulpvragen 1. Wat is het probleem, de behoefte, de vraag?(omschrijving vraagstuk) 2. Hoe erg of hoe groot is het probleem? (omvang/urgentie/kengetallen) 3. Voor wie is het een probleem? (probleemeigenaar met kenmerken benoemen) 4. Wie zijn bij het probleem betrokken? 5. Wat gebeurt en als het probleem niet wordt aangepakt? (gevolgen benoemen) 6. Welke bijdragen aan de oplossingen kunnen de probleemeigenaren en de probleembetrokkenen er aan leveren? (wie kan met wie samenwerken?) 7. Welke mogelijkheden en middelen zijn er om het probleem op te lossen c.q. aan te pakken? 8. Zijn er nog ontbrekende gegevens? 9. Wat zijn de oplossingsrichtingen waarop het beleid zich zal richten? 10. Wanneer is het probleem opgelost? Utrecht, 23 november

19 Zeven fasen van het proces van maatschappelijke agenderen 1. Vaststellen kaders van ontwikkeling maatschappelijke agenda Wat zijn de wettelijke en beleidskaders en hoe is de relatie met andere beleidsterreinen? De gemeente beraadt zich in deze eerste fase over hoe het proces om tot een maatschappelijke agenda te komen organisatorisch is in te richten en maakt hiervoor een plan. Wie is of zijn de initiatiefnemers binnen de gemeente (wethouder(s), raadsleden, ambtenaren)? En welke afdelingen en functies zijn intern betrokken bij de organisatie om een maatschappelijke agenda te ontwikkelen? 2. Identificeren gesprekspartners en hen uitnodigen voor samenwerking Welke organisaties zijn betrokken bij welzijnsvraagstukken (alleen welzijnsinstellingen of breder, bijvoorbeeld woningcorporaties, vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke opvang, politie, onderwijs, enzovoort?) In deze fase identificeert de gemeente ook cliënten(organisaties) en georganiseerde groepen burgers c.q. burgerinitiatieven als gesprekspartner. De gemeente gaat op basis van informatie over de bevolkingssamenstelling en de samenstelling van cliëntenpopulaties na of burgers zijn vertegenwoordigd en past innovatieve methodes toe om moeilijk bereikbare burgers te bereiken en te betrekken. Zijn de verschillende perspectieven en belangen voldoende vertegenwoordigd? 3. Gemeenschappelijke analyse Gemeente en stakeholders identificeren urgente knelpunten en komen tot een analyse: wat zijn de maatschappelijke uitdagingen en hoe zou men hiermee kunnen omgaan? Hiervoor is het nodig dat men gezamenlijk de knelpunten formuleert (in een wijk of gemeente), maar ook de kansen die er zijn. In deze fase is het vooral van belang om op een effectieve en gelijkwaardige wijze de kennisbronnen van alle gesprekspartners te gebruiken. 4. Prioritering van agendapunten Gemeente en stakeholders komen tot een prioritering van agendapunten, in eerste instantie voor een overzichtelijke periode (bijvoorbeeld de collegeperiode van vier jaar) maar tevens met een toekomstgerichte blik voor de maatschappelijke agenda voor de middellange termijn (bijvoorbeeld voor de komende tien jaar). In deze fase wordt ook aandacht besteed aan de voorstellen van de stakeholders voor hun eigen inbreng. Ook worden de rollen in de uitvoering nader uitgewerkt: wie is trekker, wie volgt, et cetera. 5. Verantwoordelijkheid nemen De gemeente maakt een concept uitvoeringsplan (regierol vanuit politieke verantwoordelijkheid) met doelstellingen en legt dit aan de stakeholders voor. In het uitvoeringsplan zijn de (gedeelde) verantwoordelijkheden duidelijk benoemd: wat is de rol van de gemeente en welke rol hebben burgers en uitvoerende organisaties? Deze fase wordt afgesloten als er voldoende draagvlak is voor het uitvoeringsplan. 6. Uitvoering De gemeente bewaakt als regisseur het verloop van de uitvoering en organiseert regelmatig uitwisselings- en afstemmingsbijeenkomsten met de relevante stakeholders. Ook bij de uitwisseling en afstemming is blijvende aandacht nodig voor een gelijkwaardige en efficiënte input van alle stakeholders. 7. Evaluatie De gemeente gaat - met nauwe betrokkenheid van de stakeholders - ieder jaar na hoe het proces verloopt en wat de uitkomsten zijn. Hieruit volgt mogelijk een bijstelling van de maatschappelijke agenda of het proces van maatschappelijk agenderen zelf. De cyclus kan dan op verschillende punten weer worden opgenomen: bijvoorbeeld bij 5 als de gemeente een herzien uitvoeringsplan maakt of bij 4 als er een herziening van de prioriteiten nodig is. Utrecht, 23 november

20 5.2 Bijlage 2 Bakens Welzijn Nieuwe Stijl Baken 1: Gericht op de vraag achter de vraag Welzijnswerk in Nederland probeert al enige tijd een omslag te maken van aanbod- naar vraaggerichtheid. Hoewel het vanzelfsprekend lijkt, blijkt de praktijk nogal weerbarstig. Het vraagt een wezenlijke omslag, zowel bij de vragende als de aanbiedende partij. Vraaggericht werken is niet zonder meer de vraag van de burger als uitgangspunt nemen bij de organisatie van het aanbod. Het is geen kwestie van u vraagt en wij draaien. Dat zou juist leiden tot claimgedrag, waarbij de eigen kracht van de burger en zijn netwerk onvoldoende worden aangesproken en de achterliggende problemen niet worden aangepakt. Bijna altijd is de vraag van burgers in eerste instantie een vraag naar het bekende aanbod. Maar met een hulp bij het huishouden zijn de eenzaamheidsproblemen niet op te lossen. Het is nodig om breder te kijken naar de mensen die om ondersteuning vragen: breder kijken om problemen bij mensen écht op te lossen. Baken 2: Gebaseerd op de eigen kracht van de burger Als de vraag van de burger eenmaal helder is, moet de vraag beantwoord worden wie wat doet. Wat kunnen de burgers zelf, of met hulp uit de directe sociale omgeving doen? Wat kan de rol zijn van de sociale verbanden in de wijk of buurt? Hoe kunnen vrijwilligers worden ingezet? Wat kunnen buren, en familieleden betekenen? Met andere woorden: wat doen de professionals en wat doen de burgers? Maar ook, wat kan de professional doen om de zelfredzaamheid van de burger (in en met zijn eigen omgeving) te versterken. Te snel wordt nu nog voorbij gegaan aan de eigen kracht van de burger, zijn netwerk, de straat of wijk. Het uit handen nemen van problemen werkt meestal averechts op het zelfoplossend vermogen. De eigenkrachtbenadering of een andere, vergelijkbare methode, vraagt om een cultuuromslag bij de burger en de professional. Die omslag is niet eenvoudig. Burgers hebben geleerd toch vooral tijdig een beroep op de overheid of de hulpverlenende instanties te doen. Maar nog ingewikkelder ligt de cultuuromslag wellicht bij de hulpverlener. Het is toch immers zijn of haar vak de problemen van anderen op te lossen en om die kwetsbare mensen' te ondersteunen. Baken 3: Direct er op af Er zijn mensen die ondersteuning claimen en er zijn mensen die zorg mijden. Het gaat bij de zogenoemde zorgmijders om mensen die niet om ondersteuning durven of willen vragen, terwijl ze al langer vereenzamen, zich verwaarlozen, met onoplosbare schulden kampen, of verslavingsgedrag vertonen. Deze burgers weten de weg niet te vinden naar ondersteuning. Ze zijn op basis van eerdere ervaringen teleurgesteld in de hulpverlening, of vastgelopen in de bureaucratie. Deze mensen worden niet bereikt door ze op te roepen om op kantoor te verschijnen ten einde daar een goed gesprek te voeren. Daar moet de professional op af, en het liefst zo snel mogelijk, om erger te voorkomen. Dat gebeurt te vaak nog niet, omdat andere legitieme - uitgangspunten een direct ingrijpen in de weg staan, of lijken te staan. Het gaat dan om privacy, zelfbeschikking en eigen verantwoordelijkheid. Baken 4: Formeel en informeel in optimale verhouding Het kenmerk van de Wmo is dat de participatie wordt bevorderd niet alleen door een beroep te doen op de eigen mogelijkheden van de burger of de inzet van professionals, maar ook op de inzet van sociale Utrecht, 23 november

21 netwerken, vrijwilligersinitiatieven en wijkverbanden. In Welzijn Nieuwe Stijl wordt gezocht naar de optimale verhouding tussen wat burger (onderling) zelf kunnen en wat professionals moeten. Ook dit baken betekent voor burgers, professionals en gemeenten een forse verandering van houding en aanpak, die breekt met de traditie van recht, of vanzelfsprekend een beroep kunnen doen op professionele ondersteuning. Het past bij Welzijn Nieuwe Stijl dat de professional zich terughoudend opstelt. Zijn of haar kracht ligt er juist in om samen met burgers te bezien op welke wijze de burgers zelf de problemen of klachten kunnen oplossen. Het probleemoplossend vermogen, zowel van individuen als groepen moet geactiveerd worden. Het voorkomt daarnaast structurele afhankelijkheid van de professional. Eenzaamheid kan mogelijk beter bestreden worden door het herstellen van sociale netwerken. Baken 5: Doordachte balans van collectief en individueel De verzorgingsstaat is doorgeschoten met individuele oplossingen voor problemen van burgers. Mensen zijn daaraan gewend geraakt. De financiering ervan komt echter steeds meer onder druk te staan en de negatieve gevolgen van de individualisering van de samenleving worden steeds meer zichtbaar. Ook daarom is het ontwikkelen van meer collectieve aanpakken onvermijdelijk. De sector die hier vanouds de meeste ervaring mee heeft is de welzijnssector. Collectieve aanpakken zijn niet alleen goedkoper, maar bieden ook vaak een betere oplossing. De buurtmaaltijd is niet zelden effectiever (want biedt bijvoorbeeld mogelijkheden tot contact) dan de individuele bezorging aan huis. Ook voor dit baken geldt dat het er niet om gaat dat professionals ten allen tijde automatisch voor collectieve oplossingen kiezen. Het gaat om het vinden van de juiste balans tegen de achtergrond van het probleem dat moet worden aangepakt. Baken 6: Integraal werken De vraag centraal stellen vraagt om een integrale en samenhangende aanpak van professionals. De burgers die bij bijvoorbeeld het Wmo-loket, of het maatschappelijk werk aankloppen, hebben meestal problemen die niet door één instelling of één voorziening kunnen worden opgelost. Het gaat vaak om meerdere problemen tegelijk. Problemen die met elkaar samenhangen en dus ook in samenhang moeten worden aangepakt. Als een burger geen werk en daardoor te weinig geld heeft, in een slecht huis woont en spanningen in zijn gezin heeft, ziet hij dat als een ongedeeld vraagstuk. Dienst- en hulpverleners komen niet ver als ze opereren alsof ze op een eiland zitten. Goed met elkaar samenwerken is belangrijk. Nadrukkelijk is hier de invulling van de regierol van de gemeente aan de orde. Het is de gemeente als opdrachtgever én regisseur die bij uitstek geschikt is om partijen bij elkaar te brengen. Op cliëntniveau moeten de aanbieders van ondersteuning zelf de verantwoordelijkheid voor ketenregie oppakken. Baken 7: Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht Welzijn Nieuwe Stijl is niet vrijblijvend. Waar organisaties ondersteuning bieden aan burgers, worden concrete afspraken gemaakt over de vraag op welke ondersteuning van professionals en vrijwilligers men kan rekenen, wat daarbij de eigen inzet is (met en in de eigen omgeving) en naar welke resultaten wordt toegewerkt. De doelen in een ondersteuningstraject moeten voor de burger duidelijk, concreet en haalbaar zijn en zij moeten niet alleen perspectief bieden op de langere termijn, maar zich ook richten op praktische, snelle resultaten. Dat wil zeggen dat doelen voor de cliënten in concrete, meetbare termen moeten worden geformuleerd. Er moet sprake zijn van een gezonde mix van korte en lange termijn. Utrecht, 23 november

Plan van aanpak geactualiseerd Wmo meerjarenbeleidsplan Land van Cuijk

Plan van aanpak geactualiseerd Wmo meerjarenbeleidsplan Land van Cuijk Reg.nr.: I-WL/2011/700 Plan van aanpak geactualiseerd Wmo meerjarenbeleidsplan Land van Cuijk Inleiding In 2008 hebben de vijf gemeenten in het Land van Cuijk (Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill & Sint Hubert

Nadere informatie

De Wmo Ontwikkelingen en uitdagingen voor de Wmo-raad

De Wmo Ontwikkelingen en uitdagingen voor de Wmo-raad De Wmo Ontwikkelingen en uitdagingen voor de Wmo-raad September 2010 Doel van de Wmo: Participatie Iedereen moet op eigen wijze mee kunnen doen aan de samenleving 2 Kenmerken van de Wmo - De Wmo is gericht

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven. Eric Lagendijk december 2011

Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven. Eric Lagendijk december 2011 Welzijn Nieuwe Stijl Schoonhoven Eric Lagendijk december 2011 Programma Wat is Welzijn Nieuwe Stijl (WNS)? Traject Schoonhoven Verkenning welzijnsbeleid Burgerkracht/ Eigen kracht: how to do? Regionale

Nadere informatie

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie

Nadere informatie

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad Raadsvergadering, 29 januari 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 206 Agendapunt: 8 Datum: 11 december 2007 Onderwerp: Vaststelling speerpunten uit de conceptnota Lokaal Gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011

Nadere informatie

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten: Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te

Nadere informatie

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost Inleiding Als gemeenten willen we samen met burgers, organisaties en instellingen inspelen op de wensen en behoeften van de steeds veranderende samenleving.

Nadere informatie

Traject Tilburg. Aanvragers: Gemeente Tilburg. Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net

Traject Tilburg. Aanvragers: Gemeente Tilburg. Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net Traject Tilburg Aanvragers: Gemeente Tilburg Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net Opgave: Beantwoorde ondersteuningsvraag In Tilburg is het traject Welzijn Nieuwe Stijl onderdeel van een groter programma

Nadere informatie

Geef inhoud aan gemeentelijk beleid

Geef inhoud aan gemeentelijk beleid Geef inhoud aan gemeentelijk beleid met kennis, advies en trainingen van MOVISIE Decentralisatie van de jeugdzorg, de overheveling van de functie- begeleiding uit de AWBZ, de komst van de Wet Werken naar

Nadere informatie

Andere trajecten: Andere decentralisatieopgaven en aanpalende trajecten

Andere trajecten: Andere decentralisatieopgaven en aanpalende trajecten Traject Dantumadiel Aanvragers: Gemeente Dantumadiel, Achtkarspelen, Ameland, Dongeradeel, Kollumerland, Schiermonnikoog, SW Het Bolwerk, Timpaan Welzijn, Stichting Welzijn Schiermonnikoog Adviseur: Sjoerd

Nadere informatie

Participatieverslag Nieuw & Anders

Participatieverslag Nieuw & Anders Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en

Nadere informatie

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan)

Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Het rondetafeloverleg (i.v.m. 1Gezin1Plan) Inleiding Tijdens een rondetafeloverleg of -bijeenkomst overlegt een gezin met personen uit het sociale netwerk en betrokken zorg- en dienstverleners over het

Nadere informatie

Aan de raad van de gemeente LEIDSCHENDAM-VOORBURG

Aan de raad van de gemeente LEIDSCHENDAM-VOORBURG Aan de raad van de gemeente LEIDSCHENDAM-VOORBURG Datum 20 december 2011 Onderwerp Raadsbrief: Sociale structuurvisie Categorie B Verseonnummer 668763 / 681097 Portefeuillehouder De heer Rensen en de heer

Nadere informatie

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING December 2012 INLEIDING Het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 2008-2011 heeft een wettelijk bepaalde werkingsduur van vier jaren. In 2012 is besloten dit beleidsplan met één jaar te

Nadere informatie

Kwaliteitsbeleid in de Wmo

Kwaliteitsbeleid in de Wmo Kwaliteitsbeleid in de Wmo vijf redenen om nu aan de slag te gaan! Concrete outcome, gedragen indicatoren Aanpak voor gemeenten Gemeenten willen resultaten boeken als het gaat om het versterken van eigen

Nadere informatie

Welzijn nieuwe stijl. Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen. 19 oktober 2010 Marjon Breed

Welzijn nieuwe stijl. Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen. 19 oktober 2010 Marjon Breed Welzijn nieuwe stijl Thema-avond gemeenteraad Geldermalsen 19 oktober 2010 Marjon Breed Presentatie Welzijn nieuwe stijl Welzijn in Geldermalsen De Wmo Welzijn Actuele ontwikkelingen Welzijn nieuwe stijl

Nadere informatie

Het V.O.S.-model. De maatschappelijke rol van vrijwilligerscentrales

Het V.O.S.-model. De maatschappelijke rol van vrijwilligerscentrales Het V.O.S.-model De maatschappelijke rol van vrijwilligerscentrales Het V.O.S.-model De maatschappelijke rol van vrijwilligerscentrales Auteur(s) Datum MOVISIE Wendy Stubbe, Koos Berkelaar, Hanneke Mateman

Nadere informatie

Participatiewiel: een andere manier van kijken

Participatiewiel: een andere manier van kijken Participatiewiel: een andere manier van kijken Ideeën voor gebruik door activeerders en hun cliënten Participatiewiel: samenhang in beeld WWB Schuldhulpverlening Wajong / WIA / WW / WIJ AWBZ en zorgverzekeringswet

Nadere informatie

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek

Nadere informatie

Gerry Broersma Opbouwwerker Miks Welzijn, Joure www.miks-welzijn.nl

Gerry Broersma Opbouwwerker Miks Welzijn, Joure www.miks-welzijn.nl Assen, 19 april 2011 Gerry Broersma Opbouwwerker Miks Welzijn, Joure www.miks-welzijn.nl en Sjoerd IJdema Adviseur Partoer Centrum Maatschappelijke ontwikkelingen Fryslân. www.partoer.nl Inhoud Welzijn

Nadere informatie

Zelfregie en professionele toerusting. Kennis en advies: praktisch en toepasbaar

Zelfregie en professionele toerusting. Kennis en advies: praktisch en toepasbaar Zelfregie en professionele toerusting Kennis en advies: praktisch en toepasbaar Hulpverlening & Activering Voor iedere burger zijn zelfredzaamheid, meedoen in de maatschappij én contacten met anderen belangrijk.

Nadere informatie

Startnotitie Integraal beleidsplan sociaal domein

Startnotitie Integraal beleidsplan sociaal domein Startnotitie Integraal beleidsplan sociaal domein Voorwoord Versie: 27 januari 2017 In De kracht van Coevorden hebben we beschreven wat onze visie is op het Sociaal Domein en hoe het sociaal domein in

Nadere informatie

DOEN WE HET IN ARNHEM

DOEN WE HET IN ARNHEM ZO DOEN WE HET IN ARNHEM 1 1. Inleiding Op 1 januari 2017 gaat de Stichting Sociale Wijkteams Arnhem formeel van kracht. Daarmee kiest de gemeente Arnhem voor het oprichten van een onafhankelijke juridische

Nadere informatie

Uitvoeringsplan Wmo-beleid

Uitvoeringsplan Wmo-beleid Uitvoeringsplan Wmo-beleid 2016-2019 In onderstaand overzicht is per inwonergroep aangegeven welke nieuwe activiteiten worden ondernomen om de in het Wmo-beleidsplan opgenomen doelstellingen te realiseren.

Nadere informatie

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD MEMO AAN DE GEMEENTERAAD Aan T.a.v. Datum Betreft Van Ons kenmerk Bijlagen De gemeenteraad - Brede Welzijnsvisie Het college 121560 1 Controller Directie Paraaf Datum CC Samenvatting Op 3 juli 2012 heeft

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare

Nadere informatie

Deze tijd vraagt om creativiteit

Deze tijd vraagt om creativiteit 12 april 2012 Werkplaats Onderneem met zin! Deze tijd vraagt om creativiteit Participeren/ Meedoen naar vermogen Schakelen en verbinden Wim Roelofs Integrale aanpak en noodzaak om te schakelen en te verbinden

Nadere informatie

Raadsvoorstel. orstel. Maatschappelijke participatie informatieronde Terugkoppeling koerswijzer Wmo en visie nieuw beleidsplan Wmo

Raadsvoorstel. orstel. Maatschappelijke participatie informatieronde Terugkoppeling koerswijzer Wmo en visie nieuw beleidsplan Wmo Titel Visie beleidsplan Wmo 2011-2014 Nummer 10/55 Datum 29 september 2010 Programma Fase Onderwerp Maatschappelijke participatie informatieronde Terugkoppeling koerswijzer Wmo en visie nieuw beleidsplan

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum

Nadere informatie

Knelpunten Hieronder worden de 10 belangrijkste knelpunten bij de vormgeving van de regierol op het gebied van integrale veiligheid samengevat.

Knelpunten Hieronder worden de 10 belangrijkste knelpunten bij de vormgeving van de regierol op het gebied van integrale veiligheid samengevat. Gemeentelijke regie bij integrale veiligheid Veel gemeenten hebben moeite met het vervullen van de regierol op het gebied van integrale veiligheid. AEF heeft onderzoek gedaan naar knelpunten bij de invulling

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Klanttevredenheidsonderzoek Het KTO is een wettelijke verplichting wat betreft de verantwoording naar de Gemeenteraad

Nadere informatie

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties

Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als

Nadere informatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding

Nadere informatie

Transformatie-agenda Hengelo sociaal met lef Toelichting

Transformatie-agenda Hengelo sociaal met lef Toelichting Transformatie-agenda Hengelo sociaal met lef Toelichting Voor u ligt de transformatie-agenda over het sociaal domein in Hengelo. De transformatie-agenda is een actieplan waarin staat hoe de gemeente Hengelo

Nadere informatie

Samenwerkingsverklaring. In Rivierenland werken gemeenten en Aanbieders samen

Samenwerkingsverklaring. In Rivierenland werken gemeenten en Aanbieders samen Samenwerkingsverklaring In Rivierenland werken gemeenten en Aanbieders samen Versie 15 september 2015 Uitgangspunt Gemeenten als formeel verantwoordelijke partij en Opdrachtgever, en Aanbieders als uitvoerende

Nadere informatie

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Datum: maart 2015 Afdeling: Samenlevingszaken In- en aanleiding Voor u ligt de startnotitie voor de aankomende beleidsnota van de gemeente

Nadere informatie

RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie)

RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie) RAADSBERICHT (voor de leden van de raad en de algemene raadscommissie) Van Aan : het college van burgemeester en wethouders : de raads- en commissieleden Datum : 23 juni 2015 Nr. : 2015-66 Portefeuillehouder:

Nadere informatie

Reactie op Advies Adviesraad Sociaal Domein Houten

Reactie op Advies Adviesraad Sociaal Domein Houten Reactie op Advies Adviesraad Sociaal Domein Houten Met veel interesse hebben wij - de gemeente Houten - op 1 februari 2016 kennis genomen van het advies van de Adviesraad Sociaal Domein Houten. Om te komen

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Wmo monitor 2011 - uw organisatie Vraag 1 Welk type organisatie vertegenwoordigt u? (meerdere antwoorden mogelijk) Professionele organisaties Welzijnsorganisatie Vrijwilligerscentrale

Nadere informatie

DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING

DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING 2015-2018 INLEIDING Dit document geeft kaders bij de actieplannen vrijwillige inzet en mantelzorgondersteuning. Het

Nadere informatie

Scholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0

Scholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0 Scholder an Scholder 2.0 - Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0 Opdracht Bestuurlijk Overleg Sport; 7 december 2016 Evaluatie van scholder an scholder (1.0) leert

Nadere informatie

Met elkaar voor elkaar

Met elkaar voor elkaar Met elkaar voor elkaar Publiekssamenvatting Oktober 2013 1 1 Inleiding Met elkaar, voor elkaar. De titel van deze notitie is ook ons motto voor de komende jaren. Samen met u (inwoners en beroepskrachten)

Nadere informatie

Cultuurproef. Krijg inzicht in de cultuur van uw organisatie

Cultuurproef. Krijg inzicht in de cultuur van uw organisatie Cultuurproef Krijg inzicht in de cultuur van uw organisatie De cultuurproef Met de Cultuurproef kunt u de cultuur van uw organisatie in kaart brengen. Via een vragenlijst en een cultuurmodel onderzoekt

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 SAMEN BOUWEN AAN BARENDRECHT

Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 SAMEN BOUWEN AAN BARENDRECHT Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 SAMEN BOUWEN AAN BARENDRECHT Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 Samen bouwen COLOFON Deze uitgave is tot stand gekomen met dank aan de inzet van

Nadere informatie

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén opdracht Eén contract Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén missie 1 Het gewone leven Vrijwilligers- & Verenigingswerk Ons speelveld Mantelzorg & Welzijn Participatie & Inkomen & Schuldhulpverlening

Nadere informatie

Sociaal makelaar De vraag is leidend Organiserend vermogen. Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen

Sociaal makelaar De vraag is leidend Organiserend vermogen. Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen Jaarverslag 2017 Sociaal makelaar De vraag is leidend Effecten Organiserend vermogen Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen Samenwerking Burgerinitiatief Integratie

Nadere informatie

Procesvoorstel co-creatie.

Procesvoorstel co-creatie. Procesvoorstel co-creatie. Beleid voor mantelzorgers, vrijwilligers en ouderen. J. Heijdens en Mariska Belliot 21-03-2017 2017 Naam opsteller J. Heijdens en Mariska Belliot Datum vaststelling 16-03-2017

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te

We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te Aanbevelingen Rekenkamer t.a.v. Drukte Amsterdam december 2016 Aanbevelingen We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te verbeteren. Vier aanbevelingen hebben betrekking op

Nadere informatie

Werkplan. Versie 30 september 2015

Werkplan. Versie 30 september 2015 Werkplan 2016 Versie 30 september 2015 Werkplan 2016 mfc t Marheem Woord vooraf t Marheem is een brede welzijnsinstelling die gemeentelijk beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning uitvoert.

Nadere informatie

Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk

Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk met lokale en regionale cliëntenraden, patiëntenverenigingen en belangengroepen De burger als adviseur van gemeenten 7 oktober 2015 Den Haag

Nadere informatie

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever

Nadere informatie

Wmo prestatieveld 4? Goed voor Elkaar!

Wmo prestatieveld 4? Goed voor Elkaar! Wmo prestatieveld 4? Goed voor Elkaar! Waarom Goed voor Elkaar? In de Wmo (Wet Maatschappelijke Ontwikkeling) is in prestatieveld 4 vastgelegd dat u als gemeente verantwoordelijk bent voor de ondersteuning

Nadere informatie

Gemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem

Gemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem Gemeente Drs. Jur Botter, MPA. Wethouder Wmo, Welzijn, Volksgezondheid, Cultuur en Vastgoed Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Aan de commissie Samenleving Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer

Nadere informatie

Startnotitie. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014. Versie: 21 april 2011 1

Startnotitie. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014. Versie: 21 april 2011 1 Startnotitie Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014 Versie: 21 april 2011 1 1. Aanleiding 1.1. Voor u ligt de startnotitie vrijwilligersbeleid, directe aanleiding voor deze startnotitie

Nadere informatie

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck

Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck Samenvatting ontwikkeling monitor sociaal domein Cranendonck 2016-2017 Inhoud Voorwoord... 3 Doelstellingen monitor sociaal domein... 3 Meetbare doelstellingen... 4 Rol van raad en college... 4 Visie,

Nadere informatie

Wmo-werkplaats Twente. Scholingshandleiding voor cursist en trainer. Samenwerken met vrijwilligers

Wmo-werkplaats Twente. Scholingshandleiding voor cursist en trainer. Samenwerken met vrijwilligers Wmo-werkplaats Twente Scholingshandleiding voor cursist en trainer Samenwerken met vrijwilligers De vrijwilliger als vanzelfsprekende partner in zorg en welzijnswerk juli 2011 Saxion. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Inleiding. Hoofdstuk 1. Wijkgericht werken: wat en waarom.

Inleiding. Hoofdstuk 1. Wijkgericht werken: wat en waarom. Inleiding In mei 2007 heeft de gemeenteraad de nota Stadskanaalster wijkaanpak vastgesteld. In 2008 is met de woningcorporaties Lefier en BCM het bureau wijkaanpak opgericht. De ervaringen met de samenwerking

Nadere informatie

Workshop Krimpcafe XL Maatwerk op lokaal niveau. Jaap Ikink. 12 juni 2014

Workshop Krimpcafe XL Maatwerk op lokaal niveau. Jaap Ikink. 12 juni 2014 Workshop Krimpcafe XL Maatwerk op lokaal niveau Jaap Ikink 12 juni 2014 Maatwerk voor Sociale Wijkteams Waarom sociale wijkteams? Uitdaging op lokaal niveau! Adviezen voor beleid?! Maatwerk voor Sociale

Nadere informatie

Vervolgblad Informatienotitie Pagina 1. Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Veiligheidsbeleid

Vervolgblad Informatienotitie Pagina 1. Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Veiligheidsbeleid Pagina 1 Informatienotitie AAN VAN ONDERWERP Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders Veiligheidsbeleid DATUM 9 september 2009 KOPIE AAN BIJLAGE REGISTRATIENUMMER 0906730 3 (methodiek kernbeleid

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Ook de wensen en eisen aan de professionele organisaties veranderen door de kanteling.

Ook de wensen en eisen aan de professionele organisaties veranderen door de kanteling. Welzijn nieuwe stijl in gemeente Apeldoorn. Maatschappelijk agenderen gericht op de kanteling van formele naar informele zorg en het versterken van de zelfredzaamheid bewoners. Wat is interessant aan deze

Nadere informatie

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in OPEN 21 punten voor Nijkerk in 2014-2018 We staan open voor vernieuwing en verandering van top-down handelen naar open staan voor verbinden met andere overheden, instellingen en bedrijven van denken in

Nadere informatie

SAMEN AAN ZET Bouwen op eigen kracht in Leudal

SAMEN AAN ZET Bouwen op eigen kracht in Leudal SAMEN AAN ZET Bouwen op eigen kracht in Leudal 0 1. Inleiding Het vitaal houden van onze samenleving is cruciaal in het bouwen aan een solide toekomst voor onze inwoners. Het Sociaal Domein is volledig

Nadere informatie

Doetinchem, 28 juni 2017

Doetinchem, 28 juni 2017 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7.3 ALDUS VASTGESTELD 6 JULI 2017 Regionale beleidskaders volksgezondheid 2017-2020 Te besluiten om: 1. Kennis te nemen van de nota Beleidskaders volksgezondheid 2017-2020 Regiogemeenten

Nadere informatie

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) -1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking

Nadere informatie

Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein

Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein Versie: 31 maart 2014 1. Inleiding: Wij kunnen ons in Nederland gelukkig prijzen met een van de sterkste sociale stelsels ter wereld.

Nadere informatie

Sociale Wijkteams Zaanstad

Sociale Wijkteams Zaanstad Sociale Wijkteams Zaanstad Simone Veenema Afdelingshoofd Werk & Inkomen Gemeente Zaanstad Hoe past SWT in decentralisatie Pijlers 3 decentralisaties Preventie Eigen verantwoordelijkheid Integrale benadering

Nadere informatie

De toekomst van de Wmo. De visie van Participe op zorg en welzijn in de wijk

De toekomst van de Wmo. De visie van Participe op zorg en welzijn in de wijk De toekomst van de Wmo De visie van Participe op zorg en welzijn in de wijk Nieuw Wmo beleidsplan De gemeente Alphen aan den Rijn staat aan de vooravond van een nieuw Wmo Beleidsplan 2012-2015. Het is

Nadere informatie

Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst

Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst Netwerk Informele Zorg en Netwerk Mantelzorg Eindhoven Contact adres secretariaat: Mw. Marijke van der Zanden tel: 040-238 27 97 m.vd.zanden@eindhoven.nl

Nadere informatie

Ridderkerk dragen we samen!

Ridderkerk dragen we samen! Ridderkerk dragen we samen! Inleiding In mei 2015 heeft de gemeenteraad de startnotitie vastgesteld met de titel Ridderkerk dragen we samen! De subtitel luidt: van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.

Nadere informatie

Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog

Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog Kaderbrief 2018: Sterker in dialoog Deze kaderbrief geeft richting aan onze (team)plannen voor 2018. Zo zorgen we ervoor dat ontwikkelingen binnen Cello elkaar versterken én dat we invulling blijven geven

Nadere informatie

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Inleiding De Adviesraad Sociaal Domein is in de huidige opzet gestart sinds eind 2013. De wijze waarop voorheen de WMO raad was ingericht voldeed voor

Nadere informatie

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //

Nadere informatie

ACTUALISATIE VAN HET GEMEENTELIJK SUBSIDIEBELEID

ACTUALISATIE VAN HET GEMEENTELIJK SUBSIDIEBELEID BIJLAGE 1 ACTUALISATIE VAN HET GEMEENTELIJK SUBSIDIEBELEID Inventarisatie In 2015 is ten behoeve van het onderzoek van de rekenkamercommissie een overzicht opgesteld van de verstrekte subsidies in 2014.

Nadere informatie

De slimste route? Vormgeven toegang

De slimste route? Vormgeven toegang De slimste route? Vormgeven toegang Grote veranderingen in zorg en ondersteuning Taken vanuit AWBZ, Jeugdzorg, Werk en inkomen. Passend onderwijs (toegang tot onderwijs) De slimste route (voor Hengelo)

Nadere informatie

Raadsinformatiebrief B&W vergadering 13 maart 2012

Raadsinformatiebrief B&W vergadering 13 maart 2012 Raadsinformatiebrief B&W vergadering 13 maart 2012 Steller : W. van den Hatert Telefoonnummer: 0343-565817 E-mailadres : willem.van.den.hatert@heuvelrug.nl Onderwerp : Beleidsvoorbereiding decentralisatie

Nadere informatie

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid BESLUITENLIJST Voorronde Open Huis Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid Aanwezig: Voorzitter: dhr. J. Buzepol Locogriffier: mw. A. van Wees (locogriffier) Leden:

Nadere informatie

Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein

Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein Strategische visie monitoring en verantwoording sociaal domein Gemeente Wassenaar februari 2016 Pagina 2/9 2 Pagina 3/9 1 Inleiding Kader en achtergrond Kenmerkend voor het transformatieproces in het sociaal

Nadere informatie

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland september 13 Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. (Albert Einstein, 1879-1955) M e r k c o a

Nadere informatie

Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams

Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams Tijd: 2 ½ uur Sociale Wijkteam leden Een collectieve leerbijeenkomst staat in het teken van participatie van jongeren die

Nadere informatie

Aan de commissie: Algemeen bestuur en middelen Datum vergadering: 22 maart 2007 Agendapunt: Aan de Raad. Made, 13 februari 2007

Aan de commissie: Algemeen bestuur en middelen Datum vergadering: 22 maart 2007 Agendapunt: Aan de Raad. Made, 13 februari 2007 Aan de Raad Made, 13 februari 2007 Aan de commissie: Algemeen bestuur en middelen Datum vergadering: 22 maart 2007 Agendapunt: Raadsvergadering: 12 april 2007 Onderwerp: Diagnose Integrale Veiligheid gemeente

Nadere informatie

Welzijn in Baarn Visie op welzijn

Welzijn in Baarn Visie op welzijn Welzijn in Baarn 2012-2015 Visie op welzijn Waarom een visie op welzijn? De uitgangspunten van de visie op welzijn moeten het kader bieden om de komende jaren prioriteiten te stellen bij de inzet van de

Nadere informatie

Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement

Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement voor duidelijke afspraken in samenwerking tussen formele en informele partijen rondom een persoon met ondersteuningsvraag versie januari 2018 Hoe kom je tot een

Nadere informatie

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Wij stellen voor: Transformatieagenda Wmo en haar omgeving. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen

Raadsvoorstel. Wij stellen voor: Transformatieagenda Wmo en haar omgeving. besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen Raadsvoorste l Raadsvoorstel Transformatieagenda 2017-2018 Wmo en haar omgeving doel: aan: besluitvormend de raad van de gemeente Teylingen zaaknummer: 161900 datum voorstel: 23 november 2016 datum collegevergadering:

Nadere informatie

Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan Welzijn en zorg Barneveld van

Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan Welzijn en zorg Barneveld van Aan het college van B&W van de gemeente Barneveld Voorthuizen, 24 februari 2012 Betreft: Opmerkingen bij de reactie van de gemeente op ons Advies: Beleidsplan 2012-2015 Welzijn en zorg Barneveld van 25-11-2011.

Nadere informatie

Heroriëntatie Vrij Toegankelijke Voorzieningen NAAR VAN. Samenvatting afronding fase 1. Inwoners / Vrij Toegankelijke Voorzieningen.

Heroriëntatie Vrij Toegankelijke Voorzieningen NAAR VAN. Samenvatting afronding fase 1. Inwoners / Vrij Toegankelijke Voorzieningen. Heroriëntatie Vrij Toegankelijke Voorzieningen Samenvatting afronding fase 1 VAN Inwoners / NAAR Gemeente Vrij Toegankelijke Voorzieningen Organisaties Stimuleringsfonds Mijn Dinkelland Gesprekken inwoners

Nadere informatie

t Marheem is een brede welzijnsinstelling die gemeentelijk beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning uitvoert.

t Marheem is een brede welzijnsinstelling die gemeentelijk beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning uitvoert. Werkplan 2014 Werkplan 2014 Woord vooraf t Marheem is een brede welzijnsinstelling die gemeentelijk beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning uitvoert. Het werkveld maatschappelijke ondersteuning

Nadere informatie

WMO Rotterdam. Van verzorgingstaat naar - stad en - straat

WMO Rotterdam. Van verzorgingstaat naar - stad en - straat WMO Rotterdam Van verzorgingstaat naar - stad en - straat Beleidskader Wmo: voor wie? Inwoners van Rotterdam Circa 525.00 zelfredzame burgers Circa 62.000 beperkt zelfredzame burgers Circa 30.000 kwetsbare

Nadere informatie

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein Betreft: Vragen m.b.t. Transformatie Agenda Sociaal Domein Datum : 14 augustus 2017 1 Inleiding De PAR is gevraagd een advies uit te brengen aangaande de Transformatie Agenda Sociaal Domein. Met nadruk

Nadere informatie

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013

Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3

Nadere informatie

AVI-activiteiten 2014-2015. Aanbod van programma Aandacht voor iedereen

AVI-activiteiten 2014-2015. Aanbod van programma Aandacht voor iedereen AVI-activiteiten 2014-2015 Aanbod van programma Aandacht voor iedereen Januari 2014 Inhoudsopgave AVI-activiteiten 2014-2015... 3 Aandachtspunten... 4 Aandacht voor iedereen Het programma Aandacht voor

Nadere informatie

Ik sta er niet meer alleen voor!

Ik sta er niet meer alleen voor! Ik sta er niet meer alleen voor! Zelfredzaamheid en eigen kracht zijn centrale begrippen in onze participatiesamenleving. Eén gezin, één plan, één hulpverlener is al uitgangspunt van beleid. Daaraan wordt

Nadere informatie

Samen Sterk in Best. Inhoudsopgave

Samen Sterk in Best. Inhoudsopgave Srb PvA Samen sterk in Best 20140217 / 17-2-14 / blz. 1 van 5 Samen Sterk in Best Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Vraagstelling en achtergrond 3. Doelstelling 4. Op te leveren resultaten 5. Afbakening 6.

Nadere informatie