Gastro Intestinaal Systeem Post-IC/HC Onderwijs

Transcriptie

1 Gastro Intestinaal Systeem Post-IC/HC Onderwijs Heleen Snel - Maat & Evelien Langenberg Verpleegkundig Specialist Nathalie Scheld-Potuijt Regie verpleegkundige

2 Theorie GI Systeem Anatomie/fysiologie Aangeboren afwijkingen Voeding NEC

3 Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling Een deel v/d dooier zak groeit uit tot een primitieve darm met 3 segmenten: Voordarm: mond,pharynx, oesophagus, maag, lever, galblaas, pancreas en het proximale deel v/h duodenum. Tevens luchtwegen! à Trachea-oesophagale fistel, oesophagusatresie, oesophagusstenose, hernia diafragmatica, pylorusstenose, duodenumatresie, pancreas annulaire, galgangatresie.

4 Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling Middendarm: distale deel duodenum, jejunum, ileum en caecum (blinde darm), colon ascendens en 2/3 colons transversum à Omphalocele, gastroschisis, meckels diverticulum, malrotatie, volvulus. Achterdarm: 1/3 deel colon transversum, distale colon, colon descendens, sigmoid, rectum en anus à anusatresie, Hirschsprung

5 Anatomie/Fysiologie: Embryonale ontwikkeling Slikken: Slikken begint bij weken Wat stimuleert slikken? à niet duidelijk Volume vruchtwater gereguleerd door foetaal slikken A-terme foetus slikt ml per dag Het doorgeslikte vruchtwater: Bevat voedingsstoffen Is goed voor de longontwikkeling Stimuleert groei en ontwikkeling v/h spijsverteringskanaal

6 Anatomie/Fysiologie: Opdracht Mond Keelholte Slokdarm (oesophagus) Maag (gaster) Alvleesklier (pancreas) Galblaas en galwegen Lever (hepar) Dunne darm duodenem, jejenuem en ileum) Dikke darm (colon) Rectum Anus V&GI

7 Anatomy/Fysiologie: Histologie Mucosa (slijmvlies) Binnenste laag en sterk geplooid Gespecialiseerde cellen -> voedsel/ water opnemen en schadelijke stoffen en bacteriën buiten houden Submucosa Functionele laag met bloedvaten, lymfevaten en zenuwen Bevat ook witte bloedcellen van het afweersysteem

8 Anatomie/Fysiologie: Histologie Muscularis De buitenste spierlaag om de darm heen Zorgt voor samentrekking van de darm Stuurt het voedsel in de juiste positie Serosa Dunne vlies bestaand uit lagen epitheel Buitenzijde van de darm Bevat pijnsensoren waardoor je zeurende tot soms hevige pijn kan ervaren

9 Anatomie/Fysiologie: Functie De functie van het GI-systeem Vertering Absorptie Secretie Barrièrefunctie Immunologisch systeem

10 Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem Het bovenste GI-systeem: Mond en keelholte Vermalen van voedsel Speeksel : verteren van koolhydraten Slikken Oesophagus Verbinding naar de maag (10 cm bij neonaten) Peristaltiek Ter hoogte van het middenrif sluitspier

11 Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem Maag Maagsap zorgt voor zachte massa Enzymen breken voedselproducten af Ph 1-4 zodat evt ingeslikte bacteriën gedood worden Door ritmische contracties wordt het voedsel verder fijngemalen en doorgeduwd naar de duodenum Alvleesklier 2 delen; 1. Endocrien deel -> hormonen (insuline) 2. Exocrien deel -> verteringssappen

12 Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem Lever (stofwisselingscentrale) Suikerstofwisseling: glucosebuffer & glucosevorming Vetstofwisseling: vetdepots, vet omzetten in glucose, vorming galzure zouten mbv cholesterol Eiwitstofwisseling: synthetiseren, vormen en omzetten van aminozuren Ontgifting: lichaamsvreemde (medicatie) & lichaamseigen stoffen (ammoniak, bilirubine) Stapeling: glycogeen, vetten, amminozuren, vetoplosbare vitamines, ijzer, spore-elementen

13 Anatomie/Fysiologie: Bovenste GI-systeem Lever (vervolg) Warmteproductie: 39 gr Celcius (warmte komt vrij bij reacties) Galproductie: 700 ml/24 uur (galzure zouten, cholesterol. Geconjugeerd bilirubine) Galblaas & galwegen Opslag, indikking en secretie van gal naar duodenum

14 Anatomie/Fysiologie: Onderste GI-systeem Duodenum 12 vingerbreedten lang Villi: vergroten absorptie Papil van Vater = uitmonding van galgang en pancreas Pancreas: produceert enzymen (amylase,protease,lipase) Gal: vet oplossen tot waterige milieu à opname door de darm Jejunum Spijsverteringsprocessen worden afgesloten Opname meeste eindproducten vertering & elektrolyten Wand bevat essentiële delen v/h immuunsysteem Ileum Opname van Vit B12 en galzouten

15 Anatomie/Fysiologie: Onderste GI-systeem Dikke darm Indikken van onverteerd voedsel Darmflora: evenwicht schadelijke en onschadelijke bacteriën 40 cm neonaten ( cm volw) Frequentie ontlasting u (mond tot anus) Trage peristaltiek

16 Aangeboren afwijkingen:??

17 Aangeboren afwijkingen: Oesofagus atresie Incidentie 1: Pathofysiologie: ontstaat in week 3 a 4 post conceptioneel door het niet goed sluiten van het trachea-oesophagale septum (= fistel) Associatie: 30-50% met andere dysmorfieën (VACTERL)

18 Aangeboren afwijkingen: Oesophagusatresie

19 Aangeboren afwijkingen: Oesophagus atresie Presentatie Polyhydramnion Afwezige maag op echo (zonder fistel, 10%) Postpartum bellen blazen Maagsonde niet op te voeren Diagnostiek X-thorax: maagsonde Behandeling Replogle sonde met zuigdrainage OK

20 Aangeboren afwijkingen: Oesophagus atresie Complicaties Aspiratie (pneumonie) Prognose Lang traject Oesophagale dysmotiliteit: voedingsproblemen Stricturen wv dilatatie Fistelvorming door verminderde vascularisatie en weefselschade 50% GERD (Gastro Esophageal reflux Disease)

21 Aangeboren afwijkingen:??

22 Aangeboren afwijkingen: Duodenum atresie Incidentie 1: Pathofysiologie: onvoldoende endodermale prolifiratie, falen vascularisatie vroeg in de zwangerschao Associatië: Syndroom van Down (25-40%) Presentatie Polyhydramnion Dubbel bubbel op prenatale echo (50%) Soms groen vruchtwater (Gallig) spugen (echter 15% poximaal Papil van Vater) Ingevallen buik

23 Aangeboren afwijkingen: Duodenum atresie Diagnostiek: X-BOZ: dubbel bubbel Behandeling: NPO Afhangende maagsonde OK in eerste levensdagen Prognose: goed, ontslag na 2-4 weken Film:

24 Aangeboren afwijkingen:??

25 Aangeboren afwijkingen: jejuno-ileale atresie Incidentie: zeer zeldzaam Pathofysiologie: meestal door vasculair incident later in de zwangerschap (>11-12 wk) Associatie: Presentatie: Gallig braken 1-3 dagen postpartum Bolle buik Diagnostiek X-BOZ: uitgezette darm met spiegels Contrast onderzoek

26 Aangeboren afwijkingen: jejuno-ileale atresie Behandeling Type I: incisie t.h.v. web, web verwijderen, darmwand sluiten Type II-IV: resectie & anastomose Prognose: Over het algemeen goed. Afhankelijk hoeveelheid aangedane darm Complicaties Naadlekkage Malabsorptie Functionele obstructie door uitgezette darm (paralyse) Short Bowel

27 Aangeboren afwijkingen:??

28 Aangeboren afwijkingen: Anorectale malformatie Incidentie 1 : 5000 Pathofysiologie: Afwijkende groei van tussenschot cloaca uit achterdarm Associatie: VACTERL, urogenitale afwijkingen, oesophagus atresie, cardiale afwijkingen, chromosomale afwijkingen

29 Aangeboren afwijkingen: Anorectale malformatie Presentatie Bolle buik en braken Uitblijven meconiumlozing Meconiumlozing via fistel Diagnostiek Lichamelijk onderzoek Behandeling 1. Stoma aanleggen 2. Darm verbinden met anus 3. Stoma terugleggen Prognose: afhankelijk van de aanwezigheid kringspier

30 Aangeboren afwijkingen:??

31 Aangeboren afwijkingen: Hirschsprung Indcidentie 1: 5000 (man/vrouw 4:1) Pathofysiologie: migratie van neurale cellen naar wand colon blijft uit. Associatie (1/3): cor vitium, Down, Endocriene tumoren Presentatie Uitblijven van meconium Bolle buik Complicatie Perforatie Enterocolitis

32 Aangeboren afwijkingen: Hirschsprung Diagnostiek X-BOZ: dilatatie Colon inloop: Rectale biopsie: afwezigheid ganglioncellen submucosa Behandeling Stoma aanleggen om obstructie op te heffen Bypass of verwijderen aangedane segment Prognose Diarree of juist obstipatie, later zindelijk

33 Aangeboren afwijkingen:??

34 Aangeboren afwijkingen: Omphalocele Incidentie1:3200 tot 1:10000 Pathofysiologie: fysiologische hernia verplaatst niet terug naar de buikholte Associatie: 50% geassocieerd met andere afwijkingen Behandeling Kleine omphalocele: directe sluiting Afwachten, huid groeit over omphalocele Prognose

35 Aangeboren afwijkingen:??

36 Aangeboren afwijkingen:gastroschisis Incidentie1:4000 tot 1:10000 Pathofysiologie: abnormale sluiting van de buikwand rondom de navelstreng. Associatie: Geen Positie: Meestal rechtsonder naast de navelstreng Complicaties: Afkoelen Hoog Insensible water loss Smalle breuk darmen ischemisch

37 Behandeling Primaire OK bij kleine gastroschisis Gefaseerd bij grote gastroschisis (5-10 dagen) 1. Silastic zak 2. Sluiten van het defect