Kinderziekten. Risico s in de zwangerschap

Transcriptie

1 Kinderziekten Risico s in de zwangerschap

2 Indeling Waterpokken (windpokken, varicella) Rode hond (rubella) Vijfde ziekte (erythema infectiosum) Zesde ziekte (roseola infantum) Mazelen (morbilli) Bof (parotis epidemica) Roodvonk (scarlatina, scarlet fever) Kinkhoest (pertussis) (Toxoplasmose, Cytomegalie)

3 Symptomen Waterpokken waterpokken meest in winter / vroege lente milder beloop bij kinderen dan bij volwassenen Huiduitslag op romp, verplaatst zich naar gezicht/hoofdhuid, uitslag worden blaasjes die jeuken Koorts Hoofdpijn ( bij volwassenen erger en pijn over gehele lichaam, voornamelijk rug) Incubatietijd Na besmetting duurt het 2-3 weken tot de eerste ziekteverschijnselen zich aandienen Besmettelijk van 5 dg voor de huiduitslag tot maximaal 6 dg na eerste huiduitslag Overdracht via druppels in de lucht

4 Behandeling Waterpokken Veroorzaakt door VZV, behoort tot herpes familie. Geen behandeling aangezien het een virus is. Bij zwangere van belang koorts te verlagen; dit is slecht voor de foetus en kan weeën opwekken Bescherming 70-80% van volwassenen heeft als kind waterpokken gehad en zijn levenslang immuun Van volwassenen die nooit waterpokken gehad heeft is ook 80% immuun Risico s zwangere vrouw en haar foetus 80% dus geen enkel risico, is immuun. Vaker als complicatie een pneumonie Risico s afhankelijk van zwangerschapsduur

5 Waterpokken Besmetting voor de 16de week zwangerschap Ernstig: afwijkingen bekend: te kleine ledematen,oogafwijkingen, klompvoeten, spierverschrompeling, hersenafwijkingen, groeiachterstand, IUVD. Beleid/ structurele echo bij AD weken Besmetting na de 16de week en ruim voor partus Geen blijvende schade aan foetus, wel mogelijke waterpokken in utero, geen rest-verschijnselen. Beleid/ eventuele hoge koorts moeder temperen Besmetting 5 dg voor tot 2 dg na bevalling Vlak na geboorte zeer gevaarlijk. Pasgeborene ernstig ziek, zelfs leidend in 30% tot overlijden neonaat Beleid/ vlak voor AT datum immunoglobulinen moeder (passeren placenta) Tijdens of vlak na partus immunoglobulinen neonaat. Voorkomt of matigt ziekte

6 Wat te doen bij onvoldoende bescherming Waterpokken Bij contact met iemand die waterpokken heeft of binnen vijf dagen krijgt: < 96 uur: bloedonderzoek of je immuun bent, zo niet immunoglobulinen > 96 uur: geen zin meer om immunoglobulinen te geven

7 Symptomen Rode hond Kinderen: niet ziek, vergrote lymfklieren achter oren/nek, licht verkouden, evt koorts, na 24 uur rode vlekken in gezicht, verspreiden over romp en ledematen. Volwassenen meer klachten Incubatietijd Tussen de 2 en 3 weken. Besmettelijk van 5 dagen voor tot 5 dagen na huiduitslag Behandeling Geen, uitzieken Beschermd Vanaf 1987 alle neonaten ingeënt Vanaf 1974 alle meisjes van 11 jaar en ouder Dus: meeste vrouwen in vruchtbare leeftijd ingeënt, vrouwen voor 1963 geboren of vrouwen die niet deelgenomen hebben aan inentingsprogram zijn risicogroep

8 Risico s voor zwangere en foetus Rode hond Voor zwangere geen extra risico s Voor foetus risico bij primair infect in eerste 16 weken zwangerschap: Afwijkingen: laag geboortegewicht / IUVD oogafwijkingen doofheid hartafwijkingen botafwijkingen mentale retardatie pneumonie leverstoornissen bloedaanmaakstoornissen Hoe vroeger in zwangerschap, hoe meer risico voor beschadiging vrucht: 1-4 weken: 80 %, 4-8 weken: 40% 8-12 weken: 20%, weken: 10 % Na 16 weken is kans heel klein

9 Wat te doen bij onvoldoende bescherming Rode hond Komt niet vaak voor door inenting Matig besmettelijk, mijdt contact met kinderen Om besmet te worden moet je in dezelfde ruimte verbleven zijn als het kind Bij mogelijke besmetting (contact in de besmettelijke periode en <16wkn zwanger) HA: bloedonderzoek Bij besmetting eventueel immunoglobulines, geven geen zekerheid Bij besmetting voor 16 weken eventueel abortus overwegen gezien ernst aandoeningen Advies: inenten voor eventuele volgende zwangerschap

10 Symptomen Vijfde ziekte Meest in vroege voorjaar en zomer bij kinderen van 4 tot 10 jaar Rode wangen met roze-rode vlekjes, vlekjes breiden uit over romp en ledematen en conflueren Kinderen niet erg ziek, meestal geen koorts, soms jeuk Volwassenen ziekteverschijnselen wat heviger Incubatietijd / besmetting Niet erg besmettelijk, bij besmetting duurt het ongeveer 2 weken voordat je ziek wordt Besmettelijk in de week voordat er vlekjes optreden Zodra vlekjes zichtbaar is het niet meer besmettelijk

11 Behandeling Vijfde ziekte Veroorzaakt door Parvo B19 virus. Self-limiting, zonder restverschijnselen Enkel symptoombestrijding Beschermd Bij doorgemaakte 5de ziekte voor het leven beschermd. Inenting niet mogelijk Ongeveer de helft van vrouwen in geslachtsrijpe leeftijd heeft ziekte nooit doorgemaakt en is dus niet beschermd

12 Risico s voor zwangere en foetus Vijfde ziekte In besmettelijke periode in aanraking met kind met 5de ziekte is kans op besmetting 6-20%. Bij besmetting van zwangere in 1ste helft zwangerschap is het risico dat kind besmet wordt 30% Bij zeer jonge zwangerschap lijdt dit meestal tot een miskraam Later in zwangerschap wordt voornamelijk de bloedaanmaak gestoord. Dit leidt tot ernstige anemie en eventueel hydrops foetalis. Bij geen behandeling kan dit leiden tot overlijden van de baby Onder alle geïnfecteerde zwangeren wordt een foetale sterfte gezien van 9 %, met een piek in het 2de trimester (13 t/m 26 weken)

13 Wat te doen bij onvoldoende bescherming Vijfde ziekte Mijdt contact met kinderen van 4-10 jaar bij voorkomen 5de ziekte Risico op besmetting 6-20% Bij contact en krijgen van huiduitslag / gewrichtspijn verwijzing gynaecoloog en virologisch onderzoek Behandeling van foetale anemie soms mogelijk via intra-uteriene transfusies Andere behandeling afhankelijk van de zwangerschapsduur en de ernst van de complicaties

14 Symptomen Zesde ziekte Enkel bij kinderen tussen 6 maanden en 3 jaar Plots hoge koorts, soms opgezette klieren achter oren en in de hals Na 3-5 dagen verdwijnt koorts en ontstaan er kleine, lichtrode vlekjes, eerst in gezicht, later op romp. Geen jeuk, vlekjes verdwijnen naar ongeveer 2 dagen Incubatietijd en besmetting Incubatietijd enkele dagen, besmettelijkheid niet duidelijk Komt enkel voor bij kinderen, dus voor zwangere geen reden om kinderen met 6de ziekte te mijden Behandeling Self-limiting, eventueel symptoombestrijding Risico s voor zwangere en foetus Voor zwangere vrouw en foetus geen risico

15 Symptomen Mazelen Komt meest voor bij kinderen 1-6jr en jong volwassenen Lijkt op flinke verkoudheid: hoesten, niezen, ontstoken ogen, keelpijn, koorts Eventueel ook epistaxis, misselijkheid en diarree Na 3 dg daalt koorts en ontstaan er witte vlekjes in mond, na 4-5 dg huiduitslag: kleine opgezette vlekjes op voorhoofd en achter oren, verspreiden over lichaam behalve armen en benen. Na 1 week nemen vlekjes en ziek zijn af Ernstige complicaties: herseninfectie, long en oorontsteking. Vooral bij volwassenen en bij kinderen jonger dan 3 jaar

16 Incubatietijd / besmetting Incubatietijd is 8 tot 14 dagen Mazelen Mazelen zijn besmettelijk van 6 dg voor tot ongeveer 1 week na het verschijnen van de huiduitslag Behandeling Koorts controleren. Verdere behandeling niet noodzakelijk tenzij er veranderingen optreden: wordt kind zieker contact met arts om complicaties uit te sluiten Beschermd Vaccinatie in vaccinatieschema. Bij deelname dus beschermd Bij niet beschermd kleine kans op besmetting bij contact

17 Wat te doen bij onvoldoende bescherming Vermijd contact met kinderen met mazelen Mazelen Bij contact uit voorzorg immuun serum globuline, dit ter voorkoming van ziekte tijdens zwangerschap Bij voorkeur globulinen binnen 72 uur na contact, minder effectief na 7 dagen Bij mazelen infectie rond de periode van bevalling dan krijgt de baby ook immonoglobulinen Mazelen zijn zeer gevaarlijk voor pasgeborenen. 27% overlijdt aan complicaties zoals een longontsteking

18 Symptomen Bof Koorts Pijn bij kauwen, hoofdpijn, keelpijn, aangezichtspijn Zwelling bij slapen of kaak en bij de kaakhoek Complicaties (vooral bij volwassenen) Hersenvliesontsteking Zaadbalontsteking Alvleesklierontsteking Schildklierontsteking Gewrichtspijn Incubatietijd / besmetting Incubatietijd tussen 18 en 21 dagen, besmettelijk van 6 dg voor tot 9 dg na ontstaan zwellingen. Wordt overgedragen door druppelinfectie

19 Bof Behandeling Pijnbestrijding, rusten, veel drinken Beschermd Bof in vaccinatieprogramma. De ziekte krijgt men slechts 1 maal Zeldzaam Bij geen inenting en geen doorgemaakte ziekte ben je niet beschermd Risico s voor zwangere en foetus Bij optreden bof in eerste 3 maanden grote kans op miskraam Later in zwangerschap treedt er mogelijk een verdikking vd hartwand op, verder geen afwijkingen aangetoond

20 Bof Wat te doen bij onvoldoende bescherming Inenting tegen bof enkel mogelijk met levend virus, dit mag niet gegeven worden tijdens zwangerschap. Vooral in eerste 3 maanden goot belang om niet in contact te komen met de bof, ook later in zwangerschap is moeder ernstig ziek; besmetting moet dus voorkomen worden

21 Symptomen Plotselinge hoge koorts en keelpijn Gezwollen amandelen Hoofdpijn en braken Roodvonk Na enkele dagen ontstaan er kleine rode puntjes in hals en oksels die zich verspreiden over gehele lichaam. Typisch is de aardbeirode tong

22 Roodvonk (Scarlatina,scarlet fever) Veroorzaker Streptokok (groep A) Behandeling Self-limiting, wordt veroorzaakt door bacterie, evt dus antibiotica Bij zwangere verstandig koorts te temperen Bij hoge koorts en eventuele AB behandeling geen augmentin ter voorkoming van toxisch shock syndroom Roodvonk is niet schadelijk voor het ongeboren kind

23 Symptomen Kinkhoest in begin: gewone verkoudheid met niezen, lichte koorts en prikkelhoest vervolgens hevige, plotseling opkomende hoestbuien met gierend geluid en opgeven taai slijm, kind kan blauw aanlopen Eten veroorzaakt vaak hoestbuien met braken ook s nachts uitputtende hoestbuien hoestbuien kunnen 3 tot 4 maanden doorgaan Veroorzaker Bacterie Bordetella pertussis of bacil van Borget-Gengou Besmetting / Incubatie Zeer besmettelijk gedurende de eerste 3-4 weken van ziekte Incubatietijd is 7-14 dagen

24 Complicaties Kinkhoest Kunnen ernstig zijn, vnl bij kinderen < 6 maanden Zuigelingen kunnen hersenbeschadiging oplopen agv zuurstoftekort bij hoestbuien Behandeling AB (erythromycine) om verdere besmetting te vermijden Ab helpen niet tegen hoestaanvallen Beschermd Kinkhoest in vaccinatieprogram (1957), bij geen inenting en niet doorgemaakte ziekte niet beschermd Risico voor zwangere Bij besmetting in laatste 6 weken van zwangerschap kan kinkhoest direct op kind worden overgebracht en kan dan ernstige complicaties geven, vermijd contact

25 Symptomen bij de moeder Toxoplasmose Van geen tot lymfadenopathie, koorts en rash. Ernstige infecties alleen bij immunodeficiente patienten Symptomen bij het kind gerelateerd aan zwangerschapsduur op moment van infectie Meeste kans op transmissie in 3de trimester (65-80%), echter meestal subklinische symptomen Minste kans in 1ste trimester (25%), echter ernstige afwijkingen zijn dan mogelijk: koorts, epilepsie, hydrocephalie, microcephalie, chorioretinitis, cerebrale verkalkingen, hepatosplenomegalie, visusstoornissen, mentale retardatie Hoe te voorkomen Eet geen rauw / half rauw vlees Was alle groente grondig Draag handschoenen bij werk in de tuin Kom niet in aanraking met de kattenbak

26 Onderzoek Toxoplasmose IgG en IgM op toxoplasmose, als pos herhalen en titers bepalen Screeningsecho PCR methode op vlokken, navelstrengbloed, vruchtwater bestaat als pos: infectie als neg: sluit infectie niet uit Spiramycine en sulfadiazine bij acuut toxoplasmose infect reduceren kans op foetaal infect en er zijn geen teratogenen infecten gerapporteerd PM stop sulfadiazine bij AD 34 weken ivm kans op hyperbilirubinaemie bij neonaat Volgende zwangerschap na 1 jaar levert geen risico op voor de foetus bij de moeder met een normale immunologische weerstand

27 Symptomen bij de zwangere Cytomegalie Van geen tot ernstige koort, algehele malaise, spierpijn Onderzoek: CMV IgG en IgM, atypische lymfocyten, verhoogde transaminasen, CMV kweek uit urine en bloed Symptomen bij het kind 90% van alle geinfecteerde kinderen geen symptomen (incidentie infectie: 2% van alle pasgeborenen Symptomen: doof, psychomotore retardatie, epilepsie, oog en tandafwjkingen, microcephalie, neuromusculaire afwijkingen, cerebrale verkalkingen

28 Cytomegalie Onderzoek Serologisch onderzoek moeder Screeningsecho PCR methode op vlokken, navelstrengbloed, vruchtwater bestaat als pos: infectie als neg: sluit infectie niet uit Diagnose congenitale CMV indien binnen twee weken na de geboorte CMV uit urine gekweekt wordt Therapie van pasgeborene geeft geen klinische verbetering Cave: contact met maternale en foetale excretia

29 Uiteindelijke doel?