DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE EDE IN SCHOOLJAAR

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE EDE IN SCHOOLJAAR Onderzoeksnummer : 736 Datum vaststelling : 4 juli 16 ED469443/5

2

3 Inhoud Voorwoord Samenvatting van de belangrijkste oordelen... 7 Inleiding Vve in de gemeente Ede De oordelen over de voor- en de vroegscholen Conclusies Reactie van de gemeente Pagina 3 van 37

4

5 Voorwoord In de periode 7-1 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in de kleine en middelgrote gemeenten in werking getreden. Voor de periode 1-15 hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de inspectie in 13 en 15 een monitor uitvoert om de kwaliteit van vve op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van vve in de gemeente Ede aan het einde van de monitorperiode in schooljaar De hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 37

6 Pagina 6 van 37

7 1 Samenvatting van de belangrijkste oordelen In de gemeente Ede is de kwaliteit van het gemeentelijk beleid voor voor- en vroegschoolse educatie grotendeels op orde. De kwaliteit van het gemeentelijk vve-beleid kenmerkt zich door: Op het kwaliteitsgebied Ouders (1a4) zijn vorderingen gemaakt. Het is echter nog een verbeterpunt. De overige twaalf indicatoren van het gemeentelijk beleid zijn als voldoende beoordeeld. Bij verschillende daarvan zijn aandachtspunten geformuleerd (zie toelichting). Er zijn geen indicatoren als voorbeeld voor anderen aangetroffen. De kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie in de voor- en vroegscholen laat het volgende beeld zien: Over het geheel genomen heeft de vve in Ede zich sinds 13 positief ontwikkeld. Verschillende onderdelen van het werken in de groepen (C) zijn als voorbeeld voor anderen beoordeeld. Het (gemeentelijk) ouderbeleid (B) moet nog verder uitgewerkt worden. Dat zien we terug in de praktijk: ook daar is het een verbeterpunt. Evaluatie (E kwaliteitszorg) en daarmee samenhangend het volgen van de ontwikkeling van peuters (D1.1) en de effectmeting (G opbrengsten) van de vve zijn op gemeentelijk niveau in ontwikkeling en moeten nog handen en voeten krijgen. Ook dat is op de locaties zichtbaar. Deze onderdelen hebben doorgaans geen of een minder positieve waardering gekregen. De afstemming tussen voor- en vroegschool, onderdeel van F doorgaande lijn, blijft op het aanbod na eveneens een aandachtspunt. De voor- en vroegscholen hebben van tevoren de kwaliteit van hun eigen voor- of vroegschoolse educatie ingeschat. Daaruit volgen de volgende waarderingen: De waarderingen zijn doorgaans positiever dan in 13, met name het werken in de groepen (C), onderdelen van ontwikkeling, begeleiding en zorg (D) en de kwaliteitszorg E zijn als voorbeeld voor anderen beoordeeld. Bij de doorgaande lijn (F) is vaak geen waardering gegeven en was de waardering op de vroegscholen divers. De aandachts-/verbeterpunten die hierboven zijn genoemd komen ook terug in de waardering die (voor)scholen zichzelf geven. Pagina 7 van 37

8

9 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Ede in schooljaar Voor meer informatie hierover zie De opbouw van het rapport is als volgt: Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Ede (paragraaf 3.1) Daarna wordt een overzicht gegeven van de bezochte voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 3.) en van de door de gemeente aangeleverde vvedocumenten (paragraaf 3.3). Tevens geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 3.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Wij hebben deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Ook hebben 4 voor- en 1 vroegscholen in de gemeente een digitale vragenlijst ingevuld. De inspectie heeft in de gemeente Ede drie voorschool- en twee vroegschoollocaties bezocht om de antwoorden op de vragenlijsten te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden in hoofdstuk 4 toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Deze staan in paragraaf 4. in de vorm van overzichtstabellen met daarin de waarderingen op basis van eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst) Hoofdstuk 5 bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Ede. In hoofdstuk 6 geeft de gemeente een reactie op de bevindingen van de inspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 9 van 37

10

11 3 Vve in de gemeente Ede De gemeente Ede heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Een lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 3.3 Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid : zie paragraaf Ontwikkeling van vve in Ede sinds 13 In 7, 8 en 9 heeft de onderwijsinspectie een vve-bestandsopname uitgevoerd in de vier grote steden. In 1/11 zijn de middelgrote steden bezocht, waaronder de gemeente Ede. Op de teldatum van 1 oktober 1 waren er tien basisscholen met >3 gewogen leerlingen van 4 en 5 jaar. In totaal 5 basisscholen telden 15 of meer doelgroepkleuters. Dat was bijna de helft van de basisscholen in de gemeente. De inspectie heeft toen elf basisscholen bezocht. Daarnaast zijn tien peuterspeelzalen en twee kinderdagverblijven bezocht. Het merendeel van de locaties lag in de kern Ede, maar ook in Lunteren, Wekerom, Ederveen en Harskamp zijn voor- en vroegscholen bezocht. Een en ander is terug te vinden in het gemeenterapport dat mei 11 is vastgesteld. De bevindingen van de inspectie werden breed er- en herkend. De voornaamste conclusies die zijn toen getrokken over het gemeentebeleid waren: in de gemeente Ede heeft vve een duidelijke plaats in het achterstandenbeleid en de ambities zijn hoog; ontwikkelpunten liggen met name op het terrein van de (de meting van) resultaten, de ouders, de doorgaande lijn en de kwaliteitszorg. De ambities waren in 13 nog steeds hoog, gezien onder andere De Bestuursafspraken G4/G33 Rijk Effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen gemeente Ede van maart 1. Ook het gesprek dat met een vertegenwoordiging van de gemeente is gevoerd op 14 oktober 13 bevestigt dit. In maart 1 heeft de gemeente Ede de bestuursafspraken met het Rijk gemaakt. De gemeente heeft in dit kader extra middelen gekregen, in ruil voor het realiseren van specifieke ambities en streefdoelen per 15. Na vertragingen door personeelswisselingen bij de gemeente en veranderingen bij de welzijnsorganisaties vanwege de veranderde economische situatie (recessie) gaan de ontwikkelingen (sinds halverwege 13) weer zoals gepland. De gemeente heeft op grond van de gemaakte bestuursafspraken samen met de schoolbesturen en voorschoolse voorzieningen gezamenlijke uitgangspunten en ambities op- en vastgesteld. Deze ambities vormen de uitgangspunten van het Edese beleid rondom vve en verlengde leertijd en heeft geresulteerd in de hieronder te noemen activiteiten. Een klankbordgroep vanuit de gemeente, scholen en voorschoolse voorzieningen ziet toe op de implementatie van de gemaakte afspraken. Zo is voorjaar 14 het Kwaliteitshandvest VVE Gemeente Ede vastgesteld, waarin met name afspraken over minimum- en streefdoelen voor 4 jaar en eind groep zijn vastgelegd. Daarnaast staan er voorstellen in om de ouders meer te betrekken bij de (voor)school, de doorgaande lijn te verbeteren en de kwaliteitszorg rond vve op de (voor)scholen verder te ontwikkelen. Ouderbeleid is in ontwikkeling, zie: Een onderzoek naar ouderbetrokkenheid met de bijbehorende handleiding voor het implementeren van ouderbijeenkomsten, en vve-ouderbeleid, uitgangspunten. Ook Pagina 11 van 37

12 de doorgaande lijn en de kwaliteitszorg rond vve zijn verbeterd. Er is tevens een begin gemaakt met effectmeting/monitoring van vve, zie: Een OAB-monitor Ede (Onderwijs Achterstanden Beleid): de MORE-aanpak en de presentatie van Oberon bij de informatiebijeenkomst Op weg naar VVE-afspraken Ede (september 15) over streefdoelen en meten van resultaten bij vve. Er zijn intussen ook kinderdagverblijven (KDV) die zich in de afgelopen periode hebben gekwalificeerd voor VVE zoals Jotum en Vlinderbos. Het is de bedoeling dat in de toekomst ook bij hen plaatsen voor doelgroepkinderen beschikbaar komen. Naast Spelenderwijs en St. Benjamin zijn ook andere aanbieders bij vve betrokken, te weten Stichting PC Kindercentra Ede e.o., Stichting PC Peuterspeelzaal, de Ver. Scholen m/d Bijbel Ederveen (Calvijnschool), Partou (KDV en PSZ) en Bijdehandjes. Vanaf maart 16 zal er ook een PSZ-groep starten bij basisschool Eben Haezer te Bennekom. Verder dacht de gemeente, toen in 1 de afspraken met de rijksoverheid gemaakt werden, dat er in 15 nog twee schakelklassen zouden zijn en er op vijf groepen met aanvullende taalprojecten gewerkt zou worden. Ondermeer door de instroom van nieuwkomers zijn er nu zeven bovenschoolse schakelklassen voor 4-1 jarigen en wordt er op zeven groepen gewerkt met aanvullende taalprojecten. Precieze cijfers over het aantal vroegscholen in de gemeente Ede waren op 3 november 15 nog niet voorhanden. De beide gesprekspartners van de inspectie gingen er van uit dat van de circa 4 basisscholen er 5 à 6 vve-school zijn (meer dan gewogen leerlingen). Dat komt overeen met het beeld van 13/ Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Ede Voorafgaand aan de digitale vragenlijst hebben wij de gemeente gevraagd naar een overzicht met de vve-peuterspeelzalen en kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de vve-basisscholen). Alle locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen en onderstaande (voor)scholen zijn ook bezocht. Tabel 3.1: Overzicht van de bezochte voor- en vroegscholen in de gemeente Ede. Voorschool: Peuterspeelzaal/kinderdagverblijf De Regenboog Wekerom Minik Ede De Blokkendoos Ede Vroegschool: Basisschool De Bongerd Ede Oranje Nassau Ede 3.3 Lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Ter onderbouwing van de antwoorden van de vragenlijst heeft de gemeente de volgende beleidsdocumenten toegestuurd of aangereikt tijdens of na het gesprek met de inspectie: Vastgestelde Kwaliteitshandvest VVE Gemeente Ede 14 (met 3 bijlagen: Doelen + Overdrachtsformulier + Bronnen). Onderzoek VVE-gebruik PSZ gemeente Ede over 14, en 15. Jaarlijkse rapportage door Ter Denge Onderzoek & Advies over bereik en toeleiding VVE op basis van gegevens van (de consultatiebureaus van) de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Icare en de voorscholen in de gemeente. Halfjaarlijkse VVE-rapportage gemeente Ede januari-juni 15 door JGZ Icare. Pagina 1 van 37

13 Opstapje (Nederlands Jeugdinstituut) model Ederveen (voorschool Reformatorische Calvijnschool) mei 15, door Ede gesubsidieerd VVEproject. Samen voor het kind. Een onderzoek naar ouderbetrokkenheid door studenten CHE (afstudeerproject) mei 15. Bijbehorende bijlage door dezelfde studenten in opdracht van de gemeente Ede: Educatief partnerschap in praktijk. Handleiding voor het implementeren van ouderbijeenkomsten mei 15. VVE Ouderbeleid, uitgangspunten. Gemeente Ede 15 (mede gebaseerd op de twee voorgaande documenten). Offerte van Oberon voor Een OAB-monitor Ede: de MORE-aanpak juni 14. Powerpoint Oberon bij infobijeenkomst Op weg naar VVE-afspraken Ede met VVE-betrokkenen in de gemeente Ede op 8 september 15 over streefdoelen en meten van resultaten bij VVE. Resultaatafspraken VVE en Schakelklassen Ede Monitorrapportage pilotjaar 14/15 door Oberon in opdracht van de gemeente Ede. 3.4 Het gemeentelijke vve-beleid In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijk vvebeleid. Per domein wordt weergegeven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordelen, waar wij nog verbeterpunten zien, zowel zonder ( ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien ( 4 ). Het kan voorkomen dat wij voor een bepaalde indicator geen oordeel geven (GO). Wij baseren onze bevindingen op onze verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar onze bevindingen afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente, wordt dit vermeld en onderbouwd. Alle onderdelen zijn als voldoende beoordeeld, op één na: 1A4 Ouders. Het ouderbeleid is nog niet gebaseerd op een analyse van de ouderpopulatie en bevat onvoldoende concrete doelen en te verwachten resultaten. Tabel 3.: De beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid Het gemeentelijk vve beleid - Ede GO 1A1 Definitie doelgroepkind 1A Bereik 1A3 Toeleiding 1A4 Ouders 1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn 1A9 Resultaten 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau A GGD-rapport Pagina 13 van 37

14 B Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie Toelichting: 1 Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak. Verbeterpunten 1a4 Ouders In het kwaliteitshandvest van 14 zijn al aanzetten gegeven tot verbetering van het ouderbeleid. De gemeente heeft voor verdere verbetering van dit beleid contact gezocht met de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Studenten van de CHE hebben een onderzoek gedaan naar ouderbetrokkenheid. Dit was een afstudeerproject dat mede in opdracht van de gemeente Ede en in samenwerking met de klankbordgroep VVE tot stand is gekomen. De rapportage daarover verscheen in mei 15, tegelijk met een handleiding voor het implementeren van ouderbijeenkomsten. Een conceptkader vve-ouderbeleid (uitgangspunten) op basis van deze rapportage ligt nu voor en moet nog besproken worden met alle betrokkenen bij het vve-beleid van de gemeente Ede. Er zijn op het kwaliteitsgebied Ouders dus duidelijk vorderingen gemaakt. Waarom dan toch nog een en geen 3? Het beleid is nog niet afgestemd op een analyse van de ouderpopulatie en bevat onvoldoende concrete doelen en te verwachten resultaten. Deze aandachtspunten zijn bekend bij de gemeente, gezien de Vragenlijst Monitor G37 15 Ede die ten behoeve van dit onderzoek is ingevuld. Dit wordt onderschreven in punt 7 Handreiking tot het versterken en verder vormgeven van educatief partnerschap in het voorliggende document over vve- ouderbeleid. De inspectie sluit zich aan bij de adviezen die daar gegeven zijn. De gemeente geeft aan dat men zich bewust is dat de instroom van nieuwkomers hierbij een factor is die meegenomen moet worden. 3 Voldoende 1a1 Definitie doelgroepkind De doelgroepdefinitie is in principe sinds 13 niet veranderd volgens de gemeente (zie de Vragenlijst Monitor G37 15 Ede ). Het oordeel is dus nog steeds voldoende. Men werkt aan een verdere afstemming van de definitie van de doelgroep tussen voor- en vroegschool. De taalontwikkeling was in 13 in de vroegscholen een van de belangrijkste aandachtspunten. Via het project Kijken en Doen (vroegscholen) en een tutorensysteem is de zorg op maat zowel in de voor- als in de vroegscholen verbeterd, aldus de gemeente. Er zijn, zoals gezegd aan het eind van paragraaf 3.1, intussen naast Spelenderwijs ook andere peuterspeelzaalaanbieders bij vve betrokken. Enkele Pagina 14 van 37

15 kinderopvangorganisaties zijn in de gelegenheid gesteld zich te kwalificeren voor het aanbieden van vve. Bij (voor)scholen met een streek-/regiofunctie blijft volgens de afspraken van het kwaliteitshandvest de doelgroep beperkt tot kinderen die binnen de gemeentegrenzen van Ede woonachtig zijn. Dat betekent dat er afspraken moeten worden gemaakt over de doelgroepkinderen die niet onder de financiering van de gemeente Ede vallen. 1a Bereik Het bereik is verbeterd maar nog steeds niet optimaal: het aantal peuters dat in 15 minimaal vier dagdelen per week deelnam aan de voorschoolse educatie was 63 (= 75 van de geïndiceerde peuters). In principe zijn er genoeg plaatsen (454). Ruim 13,7 van de Edese peuters heeft een vve-indicatie. Aan ouders van wie het kind via het consultatiebureau een indicatie heeft gekregen, worden redenen voor niet-deelname aan een peuterspeelzaal door Icare JGZ gevraagd. Van de 4 ouders aan wie dit in 14 is gevraagd, noemt 54 als reden voor niet-deelname dat het kind al naar de kinderopvang gaat. Overige genoemde redenen in 14 zijn geen belangstelling (18), anders (14), wachtlijst (11) en financieel (3). Het Onderzoek VVE-gebruik PSZ gemeente Ede dat sinds 14 jaarlijks plaatsvindt, concludeert het volgende. Er zijn genoeg plekken, maar niet altijd op de gewenste locatie. Er zijn wachtlijsten waarbij geïndiceerde leerlingen geen voorrang krijgen. De gemeente verwacht dat met de harmonisatie -maatregelen de wachtlijsten zullen af- en het bereik zal toenemen. Door deze maatregelen zullen alle ouders relatief goedkoop twee dagdelen kinderopvang kunnen afnemen. Geïndiceerde ouders kunnen hun kind 3 à 4 dagdelen per week (1 uur) tegen een betaalbaar tarief bij de kinderopvang inschrijven. Verder staan er bij de voornoemde onderzoeken onder Aandachtspunten een aantal behartenswaardige adviezen over de registratie van de deelname vve, maar ook over het (non)bereik op wijk-/kernniveau, de wachtlijsten en de rol van vvegecertificeerde kinderdagverblijven. 1a3 Toeleiding De consultatiebureaus zijn degenen die de indicatie stellen. Dat was eerder ook al het geval maar bijvoorbeeld de registratie van kenmerken en achtergronden van kinderen is verbeterd. De toeleiding verloopt steeds beter, ook in de dorpen door het honoreren van initiatieven van lokale scholen. Daarnaast zijn er consulenten werkzaam in vijf aandachtswijken en in de dorpen. Deze consulentfunctie is ondergebracht bij het CJG (consultatiebureau). Men kijkt nu welke initiatieven ook in de toekomst gehonoreerd kunnen blijven. 1a5 Integraal vve-programma Afspraken over het gebruik van een observatiesysteem en een aanbod dat aan de vve-vereisten (minimaal aandacht voor taal, rekenen, motoriek en sociaalemotionele ontwikkeling) voldoet, waren al eerder vastgelegd. De voorstellen uit het conceptkwaliteitshandvest dat het aanbod minimaal de streefdoelen moet bevatten van de door de rijksoverheid goedgekeurde methodes, zijn in de loop van 14 verder uitgewerkt. Daarnaast streeft men er naar het aanbod effectiever te maken door steeds meer afstemming tussen voor- en vroegscholen. 1a6 Externe zorg De gemeente geeft in de vragenlijst aan dat er in principe geen veranderingen zijn op dit punt vergeleken met 13. Afspraken gemaakt rond projecten Kijken en Doen (voor -4 jaar) en de Voorleesexpress gelden nog steeds. Bij de vroegscholen waren Pagina 15 van 37

16 er al langer goede contacten met bijvoorbeeld het CJG. Deze contacten gelden nu ook op de voorscholen onder andere via de tutors/individuele kindbegeleiders en de vve-coaches. Door de instroom van nieuwkomers zijn er nu zeven bovenschoolse schakelklassen voor 4-1 jarigen en wordt er op zeven groepen gewerkt met aanvullende taalprojecten. De Edese schoolbesturen hebben afspraken gemaakt over het verlengen van de zorg. De schakelklassen zijn administratief ondergebracht bij De Bongerd (Proominent) in Ede. Vier groepen zijn gehuisvest in de Toon Hermansschool (SKOVV), drie in een leegstaand schoolgebouw aan de Oranjelaan te Ede. Bijna alle (voor)scholen maken verder gebruik van het systeem van tutoring/individuele kindbegeleiding en de bijbehorende managers. Daarbij kan onder andere ook de hulp van externen worden ingeroepen om via gerichte observaties onderwijs op maat (maatwerk) te leveren. 1a7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen Gemeentelijk beleid op het gebied van de interne kwaliteitszorg heeft zich verbeterd en is nu als voldoende beoordeeld. Weliswaar geeft de gemeente in de vragenlijst aan dat er ten opzichte van 13 geen veranderingen zijn, maar in het gesprek en uit de daar overhandigde stukken bleek dat er sprake is van progressie. In het vastgestelde kwaliteitshandvest zijn afspraken vastgelegd over de wijze van evalueren, verbeteren en borgen van de vve-kwaliteit. Deze zijn uitgewerkt op onderdelen als toeleiding en bereik, en ouderbetrokkenheid en beleid, getuige de hierboven genoemde stukken. Daarnaast is er aan de hand van de zogeheten MOREaanpak recent een eerste oab-monitor in Ede uitgevoerd door Oberon. De eerste resultaten en reflecties daarop zijn volgens afspraak in januari 16 aan de inspectie toegestuurd. Het doel is tweeledig: enerzijds is het een verantwoordingsinstrument voor de gemeente richting gemeenteraad en rijk. Anderzijds is het een procesinstrument om de voortgang van beleid te bevorderen, kwaliteitsbewustzijn te handhaven of te versterken en kansen op effecten/opbrengsten te vergroten. Naast dat er vragenlijsten worden ingevuld, worden er dialoog-/reflectiegesprekken gevoerd tussen instellingen, begeleid door externe experts. Op lokaal niveau gaat men in dialoog over voortgang en opbrengsten van het lokale oab-beleid. Verder stelde en stelt de gemeente voorwaarden aan subsidies om te garanderen dat de kwaliteit van vve is zoals men dat op gemeentelijk niveau beoogt. 1a8 Doorgaande lijn In 13 was deze indicator voldoende en dat is nog steeds het geval. De gemeente geeft ook hier aan dat er geen veranderingen in beleid hebben plaatsgevonden. Wel is het beleid verder ontwikkeld. Dat geldt bijvoorbeeld voor het overdragen van de kindgegevens van voor- naar vroegschool en de warme overdracht van doelgroepkinderen, en ook voor het afstemmen van programma s en routines ( zie het kwaliteitshandvest). Daarnaast zijn er binnen enkele organisaties vve-coaches aangesteld die onder andere de doorgaande lijn tussen voor- en vroegschool als aandachtspunt hebben. Dit werken met vve-coaches en tutoren loopt goed. Er worden echter meer aanvragen gedaan dan er budget beschikbaar is. Daarom zullen (voor)scholen keuzes moeten maken welk soort begeleiding zij willen inzetten. De coördinatie (een voorwaarde voor een goede doorgaande lijn volgens de gemeente) ligt bij een tweetal mensen van de gemeente die over onderwijs en welzijn gaan. Een en ander gebeurt in nauw overleg met alle VVE-betrokkenen vooral via de klankbordgroep vve, zodat er steeds voldoende draagvlak is. Er is Pagina 16 van 37

17 overleg tussen de samenwerkingsverbanden (Rijn en Gelderse Vallei en Berséba) en de (voor)scholen, maar dit moet voor vve nog handen en voeten krijgen. 1a9 Resultaten Hier zijn ten opzichte van 13 positieve ontwikkelingen zichtbaar. Er lagen al afspraken voor de te behalen niveaus eind PSZ/KDV en groep. Deze zijn nu ook in overleg met alle betrokkenen verder uitgewerkt in het kwaliteitshandvest. Deze resultaatafspraken lijken voldoende ambitieus, concreet en meetbaar. Er zijn namelijk streef- en minimumdoelen geformuleerd voor de onderdelen visuele en auditieve waarneming, taalvorm, -inhoud en gebruik, ruimtelijke en tijdsoriëntatie, en ontluikende geletterd- en gecijferdheid. Onderdelen als het vergroten van de ouderbetrokkenheid, de afstemming van de interne kwaliteitszorg van de vve-locaties, en de monitoring van het vve-beleid (zie hierboven) zijn of worden ook verder uitgewerkt. Afspraken over hoe de effectmeting plaatsvindt zijn gemaakt. Een en ander is 8 september 15 met alle VVE-betrokkenen doorgenomen op het congres Op weg naar resultaatafspraken VVE in Ede. De eerste meting/monitoring VVE is recent afgerond onder leiding van Oberon. Men wil in 16 het volgbeleid van de vroegscholen versterken en deze vorm van reflexieve monitoring voortzetten om te komen tot een (verdere) verankering van de (voor)schoolse resultaatafspraken op instellings- en stedelijk niveau. Verder proberen de betrokken partijen te anticiperen op de recente instroom van vluchtelingen/nieuwkomers, onder meer door voor de Edese kansklassen te streven naar een zo ruim mogelijk beleidskader. Het onderzoeksbureau adviseert daarnaast de contextgegevens van de locaties beter in kaart te brengen om een realistischer beeld te krijgen van de opbrengsten van de Edese (voor)scholen. 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Na een periode van ziekte en personeelswisselingen (in 13) heeft de gemeente haar rol als regievoerder weer opgepakt en coördineert zij de uitwerking van het vve-beleid. In 13 was dit onderdeel voldoende, dat is nog steeds het geval. De klankbordgroep vve functioneert goed, aldus de gemeente. Er is sprake van afstemming van de verschillende overleggen zoals van het passend onderwijs, het CJG, logopedie en het platformoverleg van schooldirecteuren. Een deel van het verzamelen van gegevens voor (het evalueren van) het vve-beleid is voorlopig gedelegeerd naar externen. 1c Systematisch evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau Weliswaar gaf de gemeente in de vragenlijst aan dat er geen veranderingen waren op dit punt ten opzichte van 13, in werkelijkheid zijn er wel degelijk ontwikkelingen waarneembaar. Deze indicator is nu dan ook als voldoende beoordeeld. In Ede werd en wordt de kwaliteit van vve ten minste één keer per jaar geëvalueerd onder andere op basis van de onderzoeken van de onderwijsinspectie en GGD, en evaluaties van de betrokken instellingen. Daarmee is aan een belangrijk criterium van deze indicator voldaan. Daarnaast is er langzamerhand voldoende sprake van systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau, gezien de onderzoeken van CHE-studenten, Ter Denge en Oberon. Een onderbouwde effectmeting was tot nu toe niet mogelijk. Duidelijk is intussen door wie en hoe de gegevens verzameld en verwerkt gaan worden. Een eerste meting heeft plaatsgevonden. Daarmee is binnen de gemeente de basis gelegd voor systematische evaluatie en verbetering van vve op (voor)schoolniveau en gemeentelijk niveau. Rapportages met onderbouwde conclusies over de effecten van het vve-beleid en met daaraan gekoppelde verbeterpunten voor de perioden daarna volgen. Pagina 17 van 37

18 a De gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt De gemeente geeft in de in september 15 toegestuurde vragenlijst aan dat er geen opdracht is gegeven bij de jaarlijkse beoordeling van vve-peuterspeelzalen de voorschoolse educatie mee te nemen. Ede voldoet echter aan de conditie dat de GGD toezicht houdt op de basiskwaliteit van de voorscholen. Er zijn in 13 afspraken gemaakt met de GGD voor jaarlijkse controle op het voldoen aan de kwaliteitseisen van de vve-locaties: de gemeente heeft van de inspectie Kinderopvang de A-status gekregen. Er zijn GGD-rapporten over de jaren 14 en 15 beschikbaar van alle voorscholen: zie de Dienstverleningsovereenkomst inspectie Kinderopvang en Peuterspeelzalen 13 en b Er is een gemeentelijk subsidiekader De gemeente Ede heeft een subsidiekader voor de aanbieders van voorschoolse educatie in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Om in aanmerking te komen voor de subsidie verplichten de aanbieders zich om te voldoen aan de voorwaarden van de wet op de Kinderopvang en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. In 13 werd vve aangeboden op de peuterspeelzalen/voorscholen van Spelenderwijs/Spelenderwijs en Stichting Christelijke PSZ Benjamin. Intussen heeft hier uitbreiding plaatsgevonden met een aantal andere aanbieders en enkele kinderdagverblijven: zie tabel 3.1. De gemeente geeft tevens aan dat er aanvullende voorwaarden in de subsidiekaders zijn opgenomen: instellingen moeten ook voldoen aan de eisen/voorwaarden die in het kwaliteitshandvest zijn vastgelegd. Het gaat daarbij onder andere om te voldoen aan de verplichting tot effectmeting/monitoring. 4 Voorbeeld voor anderen Er zijn geen indicatoren als voorbeeld voor anderen beoordeeld. Pagina 18 van 37

19 4 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van vve. De vragen hebben betrekking op het vvewaarderingskader. De 4 voor- en de 1 vroegscholen die de vragenlijst hebben ingevuld hebben een zelfrapportage teruggekregen. In paragraaf 4.1 worden de resultaten van de locatiebezoeken door de inspectie toegelicht. Paragraaf 4. bevat een overzicht van de resultaten van de vragenlijst. Een overzicht van de eigen waarderingen van alle vve-locaties is naar de gemeente gestuurd. 4.1 Resultaten inspectiebezoek Wij hebben ter verificatie van de vragenlijsten drie voor- en twee vroegscholen bezocht. Het gaat om de helft van het aantal locaties dat in 13 is bezocht (vijf voor- en vijf vroegscholen). Het onderzoek bestond uit groepsobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan onze oordelen in percentages van het totaal aantal bezochte vve-locaties in de gemeente. Indien van toepassing is het hoogste percentage naar boven of beneden afgerond om op 1 uit te komen. Go betekent geen oordeel, het onderdeel was tijdens het onderzoek niet te beoordelen. N is het aantal voor- en vroegscholen waar de gegevens betrekking op hebben. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven op de oordelen. Tabel 4.1a De beoordeling van de indicatoren: Condities Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Voorschool Vroegschool A Condities go N go N A.1 Er is een recent GGDrapport beschikbaar A A3 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting") A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool A5. Alle pedagogisch medewerkers zijn toereikend gekwalificeerd Pagina 19 van 37

20 (opleiding) A5.3 Alle pedagogisch medewerkers spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vvegeschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Dit aspect kent voor de voorschool meer te beoordelen indicatoren dan voor de vroegschool. Dat is te zien in de tabel (en de toelichting) die in de locatierapporten is opgenomen. Op de recent bezochte voor- en vroegscholen zijn alle condities op orde. En dat geldt voor het merendeel van de vve-locaties in Ede. Dat is een verbetering ten opzichte van 13 toen op twee van de vijf bezochte voorscholen de leidsters onvoldoende Nederlands spraken. Op één van de vijf bezochte vroegscholen was er nu in 16 geen dubbele bezetting van minimaal tien uur per week en op een andere was de leraar onvoldoende vve-geschoold. Gezien de waarderingen die de 4 voor- en 1 vroegscholen zichzelf hebben gegeven in de vragenlijsten die vooraf zijn ingevuld, spreekt nu nog 5 van alle pedagogisch medewerkers niet voldoende Nederlands (A5.3), en is 37 op de vooren 4 op de vroegscholen ontoereikend vve-geschoold (A5.4). Daarnaast zou een jaarlijks opleidingsplan op 4 van de voorscholen ontbreken (A5.5) en is er op 1 van de vroegscholen sprake van onvoldoende dubbele bezetting (A3). Verderop bij tabel 4.a is dit verder toegelicht. Tabel 4.1b De beoordeling van de indicatoren: Ouders Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Voorschool Vroegschool B Ouders go N go N B 1 B B 3 B 4 B 5 B 6 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerend e activiteiten te doen Participatie in vveactiviteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Pagina van 37

21 B 7 Rekening houden met thuistaal Zowel op de voor- als op de vroegscholen is er nog steeds (net als in 13) sprake van onvoldoende gericht ouderbeleid. De voorscholen informeren ouders ook onvoldoende over de ontwikkeling van hun kind. De tijd (de financiering is een andere dan in het basisonderwijs) ontbreekt veelal. Het stimuleren van ouders om thuis vve-activiteiten te doen is verbeterd maar zal verder uitgebouwd moeten worden. Positieve ontwikkelingen zijn er ook te zien bij de vve-participatie van ouders op voor- en vroegscholen. Bovenstaande aandachtspunten zijn bekend bij de gemeente gezien de door de gemeente bij dit onderzoek ingevulde vragenlijst. In het kwaliteitshandvest van 14 zijn aanzetten gegeven tot verbetering van het ouderbeleid, die zijn en worden uitgewerkt onder andere via onderzoek en rapportage door de Christelijke Hogeschool Ede over ouderbetrokkenheid. Er ligt nu een (concept)kader vveouderbeleid ter implementatie gereed (zie hoofdstuk 3.4 Verbeterpunten 1a4). Tabel 4.1c De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve C C1. 1 C1. C1. 3 C1. 4 C. 1 C. C. 3 Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Kwaliteit van de uitvoering van vve Een integraal vveprogramma Werken met een doelgerichte planning Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/leerkrachte n is respectvol De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n stimuleren de sociale vaardigheden en de Voorschool Vroegschool go N go N Pagina 1 van 37

22 persoonlijke competenties van de kinderen C. 4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C. 5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend C3. 1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/leerkrachte n is goed op elkaar afgestemd C3. Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3. 3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3. 4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3. 5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3. 6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachte n met de kinderen is responsief C3. 7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachte n stemmen de activiteiten af op Pagina van 37

23 verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Bij de uitvoering van vve in de praktijk zien we duidelijk verbeteringen vergeleken met een aantal jaren terug. Toen kwam de waardering voorbeeld voor anderen niet voor. Dat is nu wel het geval. Bij zeven onderdelen op de voor- en bij zeven op de vroegscholen. De bezochte vroegscholen blinken uit in het werken met een doelgerichte planning (C1.) en het afstemmen van het pedagogisch handelen van de leraren (C3.1). Het respectvol omgaan met elkaar ((C.1) is op twee van de drie bezochte voorscholen een voorbeeld voor anderen. Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling (C1.3) en het opklimmen in moeilijkheidsgraad en/of de differentiatiemogelijkheden hierbij (C1.4) kan op twee van de drie bezochte voorscholen nog verder ontwikkeld worden. Wel geven de door de 34 (voor)scholen ingevulde vragenlijsten aan dat de voorscholen van mening zijn dat ze allemaal bij het werken met een doelgerichte planning een voorbeeld voor anderen zijn. Bij de vroegscholen is dat 8. Een uitdagende inrichting van de ruimte (C.5) krijgt van 75 van de voor- en 6 van de vroegscholen een waardering 4. Respectievelijk 5 en 4 geeft zichzelf op dit punt een. In 13 werd bij vier van de vijf voor- en twee van de vijf vroegscholen deze indicator als onvoldoende beoordeeld. Omstandigheden zoals de huisvesting spelen hierbij een rol. De bevraging over de onderwijspraktijk van de (voor)scholen beperkte zich overigens tot vier onderdelen: C1.1, C1., C1.4 en C.5. Het vergelijken van de bezochte scholen met de zelfevaluatie door de (voor)scholen op de andere indicatoren is daardoor niet mogelijk. Wel is gekeken naar de stand van zaken in 13. Tabel 4.1d De beoordeling van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg en externe zorg D D1. 1 D1. D1. 3 D1. 4 D. 1 Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Ontwikkeling, begeleiding en zorg Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg De pedagogisch medewerkers/leerkracht Voorschool Vroegschool go N go N Pagina 3 van 37

24 en hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D. De pedagogisch medewerkers/leerkracht en zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D. 3 De pedagogisch medewerkers/leerkracht en blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Op twee van de drie bezochte voorscholen is het volgen van de brede ontwikkeling van kinderen (D1.1) als onvoldoende beoordeeld. Op één voorschool was de begeleiding (D1.) ook niet planmatig genoeg. Bij de zelfevaluaties valt op dat alle voorscholen, op één na, het volgen van de ontwikkeling van kinderen onvoldoende vinden. - Die ene voorschool is een peuterspeelzaal die vanuit een specifieke identiteit en visie is opgericht vanuit een basisschool. Spelenderwijs, de aanbieder van kinderopvang in Ede, voert momenteel een heroriëntatie uit op het volginstrument dat de voorscholen gebruiken, om de ontwikkeling van alle peuters nauwgezetter te kunnen volgen en een betere aansluiting met de vroegschool te realiseren. Deze houderorganisatie wil met de andere (school)besturen en de gemeente daarmee ook meer systematisch en frequent informatie verzamelen op bovenschools niveau over de ontwikkeling van peuters (en kleuters) en de meting/evaluatie van de effecten van vve mogelijk maken en verbeteren. Zie ook hoofdstuk 3.4 het gemeentelijk beleid onder 1c systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau. Over het geheel genomen is er vooruitgang zichtbaar ten opzichte van 13. Dat geldt met name voor de planmatige begeleiding en de evaluatie van de begeleiding en zorg, maar ook voor de specifieke begeleiding en zorg van de taalontwikkeling. Tabel 4.1e De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool E Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool Voorschool Vroegschool go N go N Pagina 4 van 37

25 E De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Ook hier is vergeleken met 13 een verbetering zichtbaar, met name bij het planmatig werken aan vve-verbetermaatregelen (E4) en de borging (E5). Binnen de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook vaker specifiek naar vve gekeken (E6). De (voor)scholen zelf beoordelen de borging als voldoende, een enkeling als onvoldoende. Het evalueren van de kwaliteit van vve (E) is in de praktijk op de voorscholen nog niet onverdeeld als positief beoordeeld. In de vragenlijsten gaven alle voorscholen zichzelf hier een. Hetzelfde geldt voor 8 van de vroegscholen. De inspectie vond daarnaast dat de evaluatie van de vve-resultaten(e3) voor verbetering vatbaar is. Een opmerkelijk verschil met hoe de (voor)scholen er doorgaans zelf tegenaan kijken: 1 van de 4 voorscholen gaf zichzelf een en 79 een 4. Bij de tien vroegscholen liggen de percentages voor of gw en 4 op 3 en 7. Het evalueren van vve lijkt voor verbetering vatbaar. Dit werd hiervoor ook al opgemerkt voor de scores van hiermee samenhangende indicatoren als het volgen van de ontwikkeling van kinderen (D1.1) en het informeren van ouders over de ontwikkeling van hun kinderen (B6). Ontwikkelingen bij het ene onderdeel zullen waarschijnlijk een positief effect hebben op de andere. In de recente rapportage van de drie bezochte voorscholen is te lezen dat Spelenderwijs centraal een aantal zaken in gang heeft gezet om de voorwaarden voor een goede uitvoering van vve te realiseren. Zo zijn/worden er HBO-coaches ingezet en is er een Werkinstructie huisbezoeken en een (concept-)kijkwijzer voor het evalueren van educatief en pedagogisch handelen. Binnen de gemeente Ede is er een kwaliteitshandvest vastgesteld en is er aan de hand van de zogeheten MORE-aanpak recent een eerste oab-monitor uitgevoerd door Oberon (zie hoofdstuk3.4 onder 1a7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen). Een en ander moet zich nog verder ontwikkelen. Pagina 5 van 37

26 Tabel 4.1f De beoordeling van de indicatoren: Doorgaande lijn Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Voorschool Vroegschool F Doorgaande lijn go N go N F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd De vve-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool (F1) is verbeterd de afgelopen jaren. Dat vertaalt zich nog niet in een zichtbaar betere afstemming tussen voor- en vroegschool van het pedagogisch en didactisch handelen, het omgaan met ouders en de interne begeleiding en zorg (F5, F6 en F7). In de vragenlijsten van de (voor)scholen werd hier veel geen waardering gegeven. Bij de onderdelen beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool (F) en de warme overdracht (F3) waren de oordelen van (voor)scholen negatiever dan die van de inspectie. Al met al lijkt de doorgaande lijn (F) voor verbetering vatbaar. Pagina 6 van 37

27 Tabel 4.1g De beoordeling van de indicatoren: Resultaten van vve G Tabel oordelen inspectiebezoek Ede Opbrengsten van vve G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken G De resultaten zijn van voldoende niveau G3 Verlengde kleuterperiode** Voorschool Vroegschool go N go N De indicator met een ** is alleen van toepassing op de vroegscholen. Net als in 13 zijn, behalve de verlengde kleuterperiode (G3), de opbrengsten van vve niet beoordeeld. Er zijn ten opzichte van een paar jaar geleden positieve ontwikkelingen zichtbaar. Onder leiding van de gemeente zijn met alle betrokkenen resultaatafspraken vastgelegd en afspraken gemaakt hoe de (jaarlijkse) effectmeting voor vve eruit moet zien. Duidelijk is inmiddels door wie en hoe gegevens verzameld en verwerkt worden. Een eerste meting vve heeft recent plaatsgevonden en dialoog- /reflectiegesprekken tussen instellingen zijn in gang gezet. Daarmee is een basis gelegd voor een systematische, cyclische evaluatie en verbetering van vve op (voor)school- en gemeentelijk niveau: zie ook hoofdstuk 3.4 onder meer onder 1a, 1a7, 1a9 en 1c. Er is op dit moment echter geen vergelijking van gegevens mogelijk. Conclusies kunnen nog niet getrokken worden. Wel liggen er behartigenswaardige adviezen ter tafel. Een en ander moet verder uitgewerkt worden, en in de praktijk vorm krijgen en verankerd raken. Op dit moment kunnen de opbrengsten/effecten van vve (G) in Ede nog niet beoordeeld worden. 4. Resultaten vragenlijst De antwoorden van de locaties op de vragen in de vragenlijst zijn conform de werkinstructie van de inspectie vertaald naar eigen waarderingen van een indicator. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om oordelen die door de inspectie zijn gegeven. In de onderstaande tabel staan deze eigen waarderingen weergegeven in percentages van het totaal aantal vve-locaties in de gemeente. Bij de tabellen volgt een toelichting. Tabel 4.a De waardering van de indicatoren: Condities Voorschool (4) Vroegschool (1) CONDITIES gw gw A.1 Recent en compleet GGDrapport* A Groepsgrootte* 1 A3 "Dubbele bezetting" A4.1 Voldoende vve-tijd per week* 1 Pagina 7 van 37

28 A5. Opgeleide pedagogisch 1 medewerkers* A5.3 Nederlands spreken* A5.4 Vve-geschoolde pedagogisch medewerkers A5.5 Jaarlijks opleidingsplan* 4 96 De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen. Niet veranderd (positief gebleven) zijn de waarderingen voor groepsgrootte (A), voldoende vve-tijd per week (A4.1) en het percentage opgeleide pedagogisch medewerkers (A5.). Vergeleken met 13 is dubbele bezetting (A3) en Nederlands spreken (A5.3) verbeterd: de waardering is toegenomen. Drie jaar geleden werd door de (voor)scholen geen waardering gegeven bij indicatoera5.4. Nu is dat wel gebeurd en hier is verbetering mogelijk. Dat geldt ook voor het Nederlands spreken op de voorscholen. Waarom één voorschool aangeeft geen jaarlijks opleidingsplan te hebben is onbekend. Het beeld dat de (voor)scholen van zichzelf hebben komt overeen met wat uit de recente (voor)schoolbezoeken van de inspectie komt. Tabel 4.b. De waardering van de indicatoren: Ouders Voorschool (4) Vroegschool (1) OUDERS gw gw B1 Gericht ouderbeleid B Vooraf info aan ouders over vve B3 Intake B4 Thuis vve-activiteiten B5 Vve-participatie van ouders op voor- en vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 rekening houden met thuistaal Net als in 13 is een gericht ouderbeleid (B1) een verbeterpunt. Dat geldt ook voor ouders vooraf informeren over vve (B). Vergelijking met drie jaar geleden op dit laatste punt is niet mogelijk: gegevens hierover uit die tijd zijn er niet. De waardering is met name gegeven door locaties van Spelenderwijs. De intake (B3) en de vve-participatie van ouders op (voor)scholen (B5) zijn verbeterd. De bezochte locaties hebben bij deze onderdelen geen 4 gekregen omdat er geen sprake was van een voorbeeld voor anderen zijn. Bij thuis vve-activiteiten doen (B4) is meestal op de voorscholen geen of een negatieve waardering gegeven, net als in 13. Bij de bezoeken bleek dat men veelal niet wist of het gebeurde. B6 is nu en in het verleden niet nagevraagd, maar is blijkens de bezoeken een verbeterpunt op de voorscholen. De waardering voor B7 is de afgelopen jaren afgenomen, maar was blijkens de recente bezoeken niet verslechterd, wel een aandachtspunt. Samengevat ligt er voor de voor- en vroegscholen een taak om locatie-ouderbeleid vast te stellen en uit te werken, zodat ouders en locaties elkaar goed leren kennen en als partners zien waar het de ontwikkeling van de peuter betreft. Deze punten zijn bij alle betrokkenen bekend: er wordt aan gewerkt. Pagina 8 van 37

29 Tabel 4.c. De waardering van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve Voorschool (4) Vroegschool (1) KWALITEIT VAN DE gw gw UITVOERING VAN VVE Het aangeboden programma C1.1 Integraal programma C1. Doelgerichte planning 1 8 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spelen taaluitlokkend C1.3, C.1 tot en met C.4 en C3.1 tot en met C3.7 zijn net als 13 niet in de zelfevaluatie-vragenlijsten opgenomen. Ze zijn meestal positief beoordeeld bij de locatiebezoeken (zie daar). Een integraal programma (C1.1) en doelgerichte planning (C1.) hebben vaak een hogere waardering gekregen dan in 13. Bij de bezoeken is door de inspectie een 3 gegeven: er is een programma en planning of niet (ja-/nee-vraag). C1.4 en C.5 waren in de vorige vragenlijsten niet opgenomen: vergelijken is dus niet mogelijk. Het beeld dat de inspectie kreeg bij de locatiebezoeken komt overeen met dat van de zelfevaluaties. Tabel 4.d. De waardering van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg Voorschool (4) Vroegschool (1) ONTWIKKELING, gw gw BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen D1. Planmatige begeleiding D1.3 Evaluatie van begeleiding en zorg D.1 Welke kinderen externe zorg nodig? D. Aanmelding externe zorg D.3 De pedagogisch medewerkers/leraren blijven de ontwikkeling van de kinderen met extra zorg bijhouden D1.4 ontbreekt in de vragenlijsten (zie de locatiebezoeken). D.3 is in 13 niet in de vragenlijsten opgenomen, vergelijking is dus niet mogelijk. Het beeld hier en dat bij de locatiebezoeken komt overeen op dit punt. Over het geheel genomen is de waardering opgeschoven van een 3 naar een 4, behalve bij het volgen ontwikkeling kinderen (D1.1) op de voorscholen. Spelenderwijs Ede voert een heroriëntatie uit op het volginstrument dat de voorscholen gebruiken, ook in verband met de afgesproken gemeentelijke effectmeting van vve. De oordelen van de inspectie bij de recente locatiebezoeken komen overeen de waarderingen hierboven, behalve dat er minder vaak een 4 is gegeven. De reden Pagina 9 van 37