Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie STOP - HERSTART. Het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico
|
|
- Daniël Meyer
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie STOP - HERSTART Het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico NS approval ID Revision date 12/2015
2 Plaatjesaggregatie versus coagulatie Plaatjesaggregatie Trombusvorming Beschadigde of gewijzigde vaatwand Coagulatie Trombus vorming en occlusie bloedvat fibrine Plaatjesaggregatie en coagulatie zijn twee verschillende processen die leiden tot eenzelfde uitkomst: de vorming van een bloedklonter Franchi & Angiolillo. Nature Reviews Cardiology 2014: doi: /nrcardio
3 Plaatjesaggregatie versus Coagulatie proces Plaatjesadhesie Plaatjesactivatie Plaatjesaggregatie collageen ADP tromboxaan -A2 trombine GPIIb/IIIa receptor PLAATJESAGGREGATIE Aggregatie van bloedplaatjes, onder invloed van ADP, tromboxaan-a2 en trombine, zorgt voor klontervorming fibrine tissue factor factor Xa factor X trombine protrombine fibrinogeen trombus COAGULATIE Bij coagulatie wordt onder invloed van factor Xa en trombine, fibrinogeen omgezet tot fibrine zodat een bloedstolsel wordt gevormd ADP: Adenosine diphosphate; GPIIb/IIIa: Glycoprotein IIb/IIIa. Franchi & Angiolillo. Nature Reviews Cardiology 2014: doi: /nrcardio
4 Plaatjesaggregatie versus coagulatie Scheuren plaque Vaatwand plaatjes-rijke trombus Gewijzigde bloeddoorstroming fibrine-rijke trombus Gewijzigde bloedsamenstelling Gewijzigde vaatwand PLAATJESAGGREGATIE Arteriële trombose ACS en PAD COAGULATIE Veneuze trombose DVT en VTE Type trombose Arteriële trombose in slagader Veneuze trombose in ader Oorzaak Proces Gevolg Beschadiging van de vaatwand door oa. ruptuur van de plaque Vorming van een plaatjes-rijke trombus hoofdzakelijk oiv plaatjesaggregatie Acuut coronair syndroom (ACS) Beroerte Perifeer arterieel vaatlijden (PAD)... Verandering in bloedsamenstelling/ bloeddoorstroming of vaatwand Vorming van een fibrine-rijke trombus hoofdzakelijk oiv coagulatie Veneuze trombo-embolie (VTE) Diepe veneuze trombose (DVT) Longembool Behandeling Voornamelijk plaatjesaggregatieremmers Voornamelijk anticoagulantia ACS: Acute Coronary Syndrome; DVT: Deep Vein Thrombosis; PAD: Peripheral Artery Disease; VTE: Venous Thromboembolism. Mackman. Nature 2008;451(7181):914-8.
5 Plaatjesaggregatieremmers vs. Anticoagulantia PLAATJESAGGREGATIEREMMERS Inhibitie arteriële trombusvorming Voorkomen van ACS en PAD ANTICOAGULANTIA Inhibitie veneuze trombusvorming Voorkomen van DVT en VTE ADP-receptor (P2Y12) inhibitoren Remming vorming tromboxaan-a2 Indirecte en directe factor Xa blokkers Directe trombine blokkers GPIIb/IIIa receptor blokkers Plaatjesaggregatieremmers en anticoagulantia zijn twee verschillende soorten medicatie, die elk op hun manier het ontstaan van een trombus inhiberen ACS: Acute Coronary Syndrome; ADP: Adenosine diphosphate; DVT: Deep Vein Thrombosis; GPIIb/IIIa: Glycoprotein IIb/IIIa; P2Y 12 : P2Y purinoceptor 12 ; PAD: Peripheral Artery Disease; VTE: Venous Thromboembolism. Roffi et al. Eur Heart J 2015; doi: /eurheartj/ehv320. De Caterina et al. J Am Coll Cardiol 2012;59:
6 Antiplaatjestherapie Clopidogrel Remming vorming tromboxaan-a2 Aspirine (ASA) Prasugrel Ticagrelor Cangrelor ADP-receptor (P2Y12) inhibitoren GPIIb/IIIa receptor blokkers Abciximab Eptifibatide Tirofiban Aspirine is een gevestigde plaatjesaggregatieremmer (TxA2 inhibitor). Nieuwere antiplaatjestherapieën inhiberen arteriële trombose door te interfereren met ADP en GP IIb / IIIa receptoren. ADP: adenosine diphosphate; GPIIb/IIIa: Glycoprotein IIb/IIIa; P2Y 12 : P2Y purinoceptor 12; TxA2: thromboxane A2. Oprea & Popescu. Br J Anaesth 2013;111 (S1): i3-i17.
7 Antiplaatjestherapie: OAP s, NOAP s en IV AP s Aspirine Clopidogrel Prasugrel Ticagrelor Cangrelor Abciximab Eptifibatide Tirofiban MOA COX-1 inhibitie P2Y 12 receptor inhibitie P2Y 12 receptor inhibitie P2Y 12 receptor inhibitie ADP analoog met hoge affiniteit P2Y 12 receptor Glycoprotein IIb/IIIa receptor inhibitie Glycoprotein IIb/IIIa receptor inhibitie Glycoprotein IIb/IIIa receptor inhibitie Ladingdosis 325 mg mg 60 mg 180 mg 30 µg/kg 0,25 mg/kg 180 µg/kg 0,4 µg/kg Onderhoudsdosis mg/dag 75 mg/dag 10 mg/dag 90 mg 2x daags 2-4 µg/kg min 0,125 mg/kg min 2 µg/kg min 0,1 µg/kg min Halfwaardetijd min 7-9 uur 7 uur 7-9 uur 3-6 min min 2,5 uur 2 uur Tijd tot herstel 30% op 48u 40% op 3d 2-3 dagen 57% op 24u Snel (minuten tot uren) 12u 2-4u 2-4u Plaatjesinhibitie Irreversibel Irreversibel Irreversibel Reversibel Reversibel Reversibel Reversibel Reversibel Administratie Oraal Oraal Oraal Oraal I.V. I.V. I.V. I.V. Traditionele orale antiplaatjestherapieën (OAP's) Nieuwe orale antiplaatjestherapieën (NOAP's) Intraveneuze antiplaatjestherapieën (IV APs) ADP: adenosine diphosphate; COX-1: Cyclooxygenase 1; GPIIb/IIIa: Glycoprotein IIb/IIIa; IV: intraveneus; MOA: Mechanism of action; P2Y 12 : P2Y purinoceptor 12. Tabel gedeeltelijk overgenomen van Oprea & Popescu. Br J Anaesth 2013;111 (S1): i3-i17. (ASA onderhoudsdosis aangepast aan lokale richtlijnen)
8 (N)OAP s: indicatie * & terugbetaling Clopidogrel Prasugrel Ticagrelor Acuut coronair syndroom * STEMI, stent trombose, diabetespatiënt Antecedent ischemische CVA of TIA / Antecedent MI Perifere arteriële aandoening (PAD) van de onderste ledematen Bij plaatsen van BMS of DES Atriumfibrilleren Terugbetaald Terugbetaling met restricties Niet terugbetaald BMS: Bare Metal Stent; CVA: Cerebrovasculair Accident; DES: Drug-Eluting Stent; MI: Myocardinfarct TIA: Transiente Ischemische Aanval. European Medicines Agency: geconsulteerd online Nov BCFI: geconsulteerd online Nov *SPK van de verschillende producten zijn beschikbaar op
9 (N)OAP s in ACS: ESC/EACTS richtlijnen voor behandeling ACS (UA, NSTEMI, STEMI) Recommendations Antiplatelet therapy Class Level ASA is recommended for all patients without contraindications at an initial oral loading dose of mg (or mg i.v.), and at a maintenance dose of mg daily long-term regardless of treatment strategy I A + A P2Y 12 inhibitor is recommended in addition to ASA, and maintained over 12 months unless there are contraindications such as excessive risk of bleeding. Options are: I A Prasugrel (60 mg loading dose, 10 mg daily dose) in patients in whom coronary anatomy is known and who are proceeding to PCI if no contraindications I B Ticagrelor (180 mg loading dose, 90 mg twice daily) for patients at moderate-to-high risk of ischaemic events, regardless of initial treatment strategy including those pre-treated with clopidogrel if no contraindication I B Clopidogrel (600 mg loading dose, 75 mg daily dose), only when prasugrel or ticagrelor are not available or are contraindicated I B Behandeling ACS: dubbele antiplaatjestherapie (DAPT) bestaande uit ASA levenslang + 12 maanden prasugrel, ticagrelor (of clopidogrel) ASA: Acetyl salicylic acid; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy; P2Y12: P2Y purinoceptor 12; PCI: Percutaneous Coronary Intervention ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
10 Is er nood aan richtlijnen mbt het periprocedureel beleid van ACS patiënten? 1 ACS is een acute manifestatie van een onderliggende ziekte (atherosclerose). Acute behandeling (stent, CABG) geneest de onderliggende atherosclerose niet. Langetermijnbehandeling* is essentieel om een nieuw ACS te voorkomen % van patiënten ondergaat andere ingrepen dan hartchirurgie binnen het de eerste 2 jaren na coronaire stenting. 2 Chirurgie is een belangrijke oorzaak van vroegtijdige stopzetting DAPT Verhoogd risico op stent trombose en nieuwe cardiovasculaire events In tegenstelling tot anticoagulantia, vormt het periprocedureel beleid van patiënten op antiplaatjestherapie nog steeds een groot probleem in de klinische praktijk. 3 Een recente systematische review identificeerde 11 klinische richtlijnen die significant verschillend en ontoereikend zijn. 1 Ondanks het belang van langetermijnbehandeling in ACS, wordt antiplaatjestherapie vaak periprocedureel stopgezet wegens het ontbreken van eenduidige richtlijnen CABG: Coronary Artery Bypass Graft; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy. * Richtlijnen ACS: duale antiplaatjestherapie bestaande uit ASA levenslang + 12 maanden prasugrel, ticagrelor (of clopidogrel). 1. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14: Capodanno & Angiolillo. Circulation 2013;128: Di Minno et al. Current Drug Targets 2013;14:
11 1. Belang langetermijnbehandeling in ACS Jaar 1 Jaar 5* Mortaliteit na ACS blijft hoog: 20% sterfte na 5 jaar Overleving Tijd (dagen) * Brilique is enkel geïndiceerd 1 jaar post-mi 1 jaar onderhoudsbehandeling met DAPT* Behandeling beyond the stent Helpt thrombusvorming tegengaan op andere aangetaste coronairen stent Voorkomt nieuwe ACS events Bescherming tegen stent trombose en nieuwe cardiovasculaire events Acute behandeling van ACS geneest de onderliggende coronaire atherosclerose niet. 1 jaar dubbele antiplaatjestherapie* is essentieel om nieuwe events te voorkomen. CABG: Coronary Artery Bypass Graft; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy. GRACE: Fox et al. Eur Heart J 2010,31: * Richtlijnen ACS: duale antiplaatjestherapie bestaande uit ASA levenslang + 12 maanden prasugrel, ticagrelor (of clopidogrel).
12 2. Periprocedurele stopzetting DAPT houdt risico s in 5-15% 1 van patiënten ondergaat andere ingrepen dan hartchirurgie tijdens het eerste 2 jaar na plaatsing van een stent In 1 op 5 patiënten die niet-hartchirurgie ondergaat wordt DAPT stopgezet binnen jaar 1 na ACS event 1 stent Verhoogd risico op stent trombose en nieuwe cardiovasculaire events Verhoogde mortaliteit Ingrepen gedurende het eerste jaar na een ACS event zijn een belangrijke oorzaak van vroegtijdige stopzetting DAPT, en verhogen het risico op stent trombose en nieuwe CV events DAPT: Dual Antiplatelet Therapy. 1. Capodanno & Angiolillo. Circulation 2013;128:
13 3. Onduidelijke richtlijnen periprocedureel beleid DAPT Nood aan duidelijke richtlijnen mbt het periprocedureel beleid van antiplaatjestherapie Huidige richtlijnen heterogeen In tegenstelling tot meer homogene, evidenced-based richtlijnen voor anticoagulantia, zijn er geen grote gerandomiseerde studies om het periprocedureel DAPT beleid te sturen Een recente systematische review identificeerde 11 klinische richtlijnen (ACC/AHA, ESC, etc.) die significant verschillen Huidige richtlijnen ontoereikend In geval van andere ingrepen dan hartchirurgie gedurende eerste jaar na plaatsing van een stent wordt aanbevolen antiplaatjestherapie 7-10 dagen voor procedure te stoppen om het bloedingsrisico te verminderen Deze algemene richtlijnen houden geen rekening met de soort procedure en het respectievelijke bloedingsrisico In tegenstelling tot anticoagulantia, zijn de huidige richtlijnen mbt het periprocedureel beleid van patiënten op antiplaatjestherapie heterogeen en ontoereikend ACC/AHA: American College of Cardiology/ American Heart Association; ESC: European Society of Cardiology; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14:73. Di Minno et al. Current Drug Targets 2013;14:
14 Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie: de juiste balans vinden tussen bloedings- en CV risico OAP's stoppen en periprocedureel bloedingsrisico verminderen OAP s voortzetten / herstarten en cardiovasculair risico verminderen Periprocedureel beleid van antiplaatjestherapie is maatwerk: in team (anesthesist, chirurg en cardioloog) het juiste evenwicht vinden tussen bloedings- en cardiovasculair risico Di Minno et al. Current Drug Targets 2013;14:
15 Bloedingsrisico afhankelijk van soort operatie Laag chirurgisch bloedingsrisico (bloedtransfusie meestal niet nodig) Perifere, plastische en algemene chirurgie biopten Kleine orthopedische, KNO, en algemene chirurgie Endoscopie Voorste oogkamer chirurgie Tandheelkundige extractie en chirurgie Intermediair chirurgisch bloedingsrisico (bloedtransfusie vaak nodig) Viscerale chirurgie Cardiovasculaire chirurgie Grote orthopedische chirurgie Otolaryngologie Urologische chirurgie Reconstructieve chirurgie Hoog chirurgisch bloedingsrisico (mogelijk bloeding in gesloten ruimte) Intracraniële neurochirurgie Wervelkanaal chirurgie Achterste oogkamer chirurgie Niet elke operatie houdt hetzelfde bloedingsrisico in. Bij chirurgie met hoog bloedingsrisico moeten OAP's preprocedureel gestopt worden om het bloedingsrisico te verminderen. Oprea & Popescu. Br J Anaesth 2013;111 (S1): i3-i17.
16 Cardiovasculair risico afhankelijk van indicatie Behandelingsduur afhankelijk van de aandoening (CV risico): SCAD: 1-6 maanden na stent Bescherming tegen stent trombose ACS: 12 maanden (onafhankelijk van de stent) Bescherming tegen stent trombose en nieuwe CV events STEMI DAPT for 12 months unless excessive bleeding risk NSTE-ACS DAPT for 12 months unless excessive bleeding risk Stable CAD DAPT for at least 1 month after BMS implantation DAPT for 6 month after DES implantation* * Shorter duration (<6 months) may be considered after DES in patients at high bleeding risk Class I I I I I Level A/B A/B A/B A/B A/B OAP's kunnen preprocedureel gestopt of verdergezet worden, maar moeten steeds postprocedureel herstart worden in ACS patiënten die chirurgie ondergaan binnen jaar 1 na ACS event BMS: Bare Metal Stent; CV: Cardiovasculair; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy; DES: Drug-Eluting Stent; SCAD: Stable Coronary Artery Disease ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
17 Periprocedureel beleid OAP's: individuele afweging bloedings- en cardiovasculair risico SELECTIEF OAP's STOPPEN Niet elke procedure houdt hetzelfde bloedingsrisico in. Bij chirurgie met hoog bloedingsrisico moeten OAP's preprocedureel gestopt worden om het bloedingsrisico te verminderen. SELECTIEF OAP's VOORTZETTEN TIJDENS INGREEP / ALTIJD OAP's HERSTARTEN NA INGREEP OAP's kunnen preprocedureel gestopt of verdergezet worden maar moeten steeds postprocedureel herstart worden tot 1 jaar na ACS event. Di Minno et al. Current Drug Targets 2013;14:
18 Hoe bloedings- vs. cardiovasculair risico afwegen in de praktijk? Aandachtspunten richtlijnen mbt periprocedureel beleid antiplaatjestherapie: Welk type stent? (BMS vs DES) Kan de procedure uitgesteld worden? Wat is de indicatie? (ACS vs niet-acs) Hoe hoog is het procedureel bloedingsrisico? Verlopen tijd sinds event? Hoe hoog is het procedureel CV risico? Richtlijnen die deze aandachtspunten bevatten, helpen het juiste evenwicht te vinden tussen bloedingsrisico en CV risico BMS: Bare Metal Stent; CV: Cardiovasculair; DES: Drug-Eluting Stent. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14:73.
19 Algemeen algoritme preprocedureel beleid DAPT Hart en niet-hart chirurgie Bij hoog bloedingsrisico DAPT (ASA + OAP) stoppen Noodingreep Semi-electieve en dringende ingrepen Electieve ingreep Bij hoog CV risico DAPT (ASA + OAP) voortzetten Ga over tot ingreep Case-by-case beslissing Wacht tot voltooiing verplicht DAPT regime Bij even groot bloedings- en CV risico ASA voortzetten en OAP stoppen DAPT: Dual Antiplatelet Therapy ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
20 In de praktijk: STOP richtlijnen BMS ACS: BMS < 3 maanden Niet-ACS: BMS < 6 weken ACS: BMS 3 maanden Niet-ACS: BMS 6 weken Stel ingreep uit tot min. 3 maanden na plaatsing BMS JA NEE Hoog risico Hoog risico Laag risico Stop OAP EN ASA (DAPT) 5d voor ingreep Matig risico Laag risico Bloedings- vs CV risico: Vraag cardiologisch consult Behoud ASA dosis op mg en stop OAP* Indien nodig, stop ASA voor 5d BMS < 6 weken NEE JA Stop OAP* MAAR behoud ASA mg dosis Behoud OAP EN ASA mg dosis (DAPT) Behoud ASA dosis op mg OF Stop OAP* EN vervang door ASA mg (tenzij gecontra-indiceerd) Ga over tot ingreep ASA: acetylsalicylic acid; BMS: Bare Metal Stent; CV: Cardiovasculair; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14:73. Periode stopzetten OAP voor operatie: Clopidogrel (Plavix): 5d; Ticagrelor (Brilique): 5d (richtlijnen ESC)/7d (bijsluiter); Prasugrel (Efient): 7d. Bijsluiters beschikbaar op richtlijnen ESC: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
21 In de praktijk: STOP richtlijnen DES DES < 12 maanden DES 12 maanden Stel ingreep uit tot min. 12 maanden na plaatsing DES JA NEE Hoog risico Hoog risico Laag risico Stop OAP EN ASA (DAPT) 5d voor ingreep Matig risico Laag risico Bloedings- vs CV risico: Vraag cardiologisch consult Behoud ASA dosis op mg en stop OAP* Indien nodig, stop ASA voor 5d DES < 6 maand NEE JA Stop OAP* MAAR behoud ASA mg dosis. Indien nodig, stop ASA. Behoud OAP EN ASA mg dosis (DAPT) Behoud ASA dosis op mg OF Stop OAP* EN vervang door ASA mg (tenzij gecontra-indiceerd) Ga over tot ingreep ASA: acetylsalicylic acid; CV: Cardiovasculair; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy; DES: Drug-Eluting Stent. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14:73. Periode stopzetten OAP voor operatie: Clopidogrel (Plavix): 5d; Ticagrelor (Brilique): 5d (richtlijnen ESC)/7d (bijsluiter); Prasugrel (Efient): 7d. Bijsluiters beschikbaar op richtlijnen ESC: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
22 In de praktijk: bridge therapie WANNEER bridge therapie? Bridge therapie kan ENKEL overwogen worden in zeer uitzondelijke gevallen bij operaties met hoog bloedings- EN CV risico en gebeurt steeds in overleg met de cardioloog HOE overbruggen? Ongefractioneerd heparine (UH) maakt bloedplaatjes meer gevoelig voor activering, wat resulteert in een protrombotische effect Kan potentieel gevaarlijk zijn! Laag moleculair gewichtsheparine (LMWH) heeft geen antiplaatjes effect Geen plaats in bridging van antiplaatjestherapie! GPIIb/IIIa receptor blokkers (Tirofiban, Eptifibatide): beschikbare data is zeer beperkt en onderzocht in een beperkte patiëntenpopulatie Cangrelor heeft de ideale farmacologische eigenschappen, maar wordt tot op heden nog niet terugbetaald in België Bridge therapie kan ENKEL overwogen worden in zeer uitzondelijke gevallen bij operaties met hoog bloedings- EN CV risico en gebeurt steeds in overleg met de cardioloog. Indien bridge therapie noodzakelijk is, hebben IV APs de voorkeur op ACs (heparine). CV: Cardiovasculair. Capodanno & Angiolillo. Circulation 2013;128:
23 In de praktijk: HERSTART richtlijnen WANNEER herstarten? ACS patiënten vertonen altijd een hoog CV risico Herstart OAP's (DAPT) zo snel mogelijk, wanneer goede hemostase bereikt is Herstart OAP's (DAPT) altijd vóór ontslag uit het ziekenhuis HERSTARTEN van DAPT is essentieel na een ingreep gedurende het eerste jaar na een ACS event DAPT moet steeds zo snel mogelijk (vóór ontslag uit ziekenhuis) postprocedureel herstart worden bij patiënten die chirurgie ondergaan gedurende het eerste jaar na een ACS event CV: Cardiovasculair; DAPT: Dual Antiplatelet Therapy ESC/EACTS Guidelines on Myocardial Revascularization: Windecker et al. Eur Heart J 2014;35:
24 In de praktijk: HERSTART richtlijnen BRILIQUE TM Interventie BRILIQUE TM 5 dagen* Zodra het als veilig wordt beschouwd BRILIQUE TM BRILIQUE TM kan preprocedureel gestopt worden BRILIQUE TM moet postprocedureel herstart worden BRILIQUE TM is enkel geïndiceerd voor ACS (ongeacht behandelstrategie) en moet steeds postprocedureel zo snel mogelijk herstart worden indien de ingreep binnen jaar 1 na ACS event plaatsvindt * Product Labels: Stop 7d prior to surgery (FDA PI recommends 5 days) ESC Guidelines: Stop 5d prior to major surgery
25 In de praktijk: Ticagrelor bij patiënten die bypass chirurgie ondergaan CV mortaliteit (%) Cumulatieve incidentie van CV-mortaliteit (%) Maanden na CABG Reductie van CV mortaliteit zonder significante toename van ernstige bloedingen bij patiënten die bypass chirurgie ondergaan en behandeld werden met BRILIQUE TM Held et al. J Am Coll Cardiol 2011;57:
26 CONCLUSIE Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie Orale plaatjesaggregatieremmers (OAP's) en orale anticoagulantia (OAC's) zijn twee verschillende soorten medicatie. OAP's inhiberen arteriële trombus vorming en worden ingezet bij behandeling van oa. acuut coronair syndroom (ACS) en perifeer arterieel vaatlijden (PAD). In tegenstelling tot OAC's, vormt het periprocedureel beleid van OAP's nog steeds een groot probleem in de klinische praktijk wegens het ontbreken van eenduidige richtlijnen. Periprocedureel beleid van patiënten op antiplaatjestherapie is maatwerk: in team (anesthesist, chirurg en cardioloog) het juiste evenwicht vinden tussen bloedingsrisico en cardiovasculair risico 1. Inherent bloedingsrisico ingreep en impact potentiële bloeding bij periprocedureel voortzetten OAP's therapie 2. Initiële indicatie OAP therapie (cardiovasculair risico) en impact stoppen OAP's therapie voor/tijdens/na ingreep
27 CONCLUSIE Periprocedureel beleid antiplaatjestherapie in ACS ACS is een acute manifestatie van een onderliggende ziekte. Acute behandeling (stent, CABG) geneest de onderliggende atherosclerose niet. Langetermijnbehandeling is essentieel om stent trombose en nieuwe ACS events te voorkomen. Richtlijnen behandeling ACS: dubbele antiplaatjestherapie bestaande uit ASA levenslang + 12 maanden prasugrel, ticagrelor (of clopidogrel). Preprocedureel kunnen OAP's gestopt of verdergezet worden afhankelijk van: Type stent (BMS vs. DES) Verlopen tijd sinds event procedureel bloedingsrisico Bridge therapie kan enkel overwogen worden in zeer uitzondelijke gevallen bij operaties met hoog bloedings- en CV risico en gebeurt steeds in overleg met de cardioloog. Postprocedureel moeten OAP's (DAPT) steeds zo snel mogelijk herstart worden in ACS patiënten die een ingreep ondergaan binnen jaar 1 na ACS event. Prasugrel en ticagrelor zijn enkel geïndiceerd voor ACS en moeten dus steeds herstart worden!
28 Thanks
29
30
31
32 BACK-UP
33 Acuut Coronair Syndroom (ACS) ACS: acute manifestatie van een onderliggende chronische en progressieve ziekte (atherosclerose) ACS = vernauwing of blokkade van de kransslagaders veroorzaakt door atherosclerose = afzetting van vet en cholesterol in de wand van bloedvaten Door ACS ontstaat er acute ischemie en zuurstofnood in het hart Ernst en type ACS is afhankelijk van graad occlusie en bloeddoorstroming: Gedeeltelijke occlusie: UA en NSTEMI Volledige occlusie: STEMI ACS wordt in de acute fase voornamelijk invasief behandeld: PCI: BMS of DES stent CABG (Coronary Artery Bypass Graft) Ondanks verschillende behandelingsstrategieën, blijft de mortaliteit na ACS hoog ACS is een ernstige hartziekte 20% sterfte na 5 jaar* BMS: Bare Metal Stent; DES: Drug-Eluting Stent; NSTEMI: non-st segment elevation MI; PCI: Percutaneous Coronary Intervention; STEMI: ST segment elevation MI; UA: onstabiele angor. *GRACE: Fox et al. Eur Heart J 2010,31: Terug naar slide
34 Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC's): werking Rivaroxaban Indirecte en directe factor Xa blokkers Apixaban Edoxaban Directe trombine blokkers Dabigatran Terwijl plaatjesaggregatieremmers inwerken op plaatjesaggregatie, werken anticoagulantia in op coagulatie en inhiberen zo veneuze trombose Terug naar slide
35 NOAC's: indicatie * en terugbetaling Dabigatran Rivaroxaban Apixaban Edoxaban Preventie veneuze tromboembolie (VTE) bij heup- of knievervangende operatie Preventie beroerte/ systemische embolie bij niet-valvulair atriumfibrilleren Behandelen van diep veneuze trombose (DVT) en longembolie (PE) en preventie van recidiverence DVT en PE Preventie atherotrombotische events na ACS Indicatie en terugbetaald Indicatie maar niet terugbetaald NOACs hebben een andere indicatie dan NOAPs, en zijn voornamelijk geïndiceerd voor ziekten tgv een veneuze trombose DVT: Deep Vein Thrombosis; VTE: Venous Thromboembolism European Medicines Agency: geconsulteerd online Nov BCFI: geconsulteerd online Nov *SPK van de verschillende producten zijn beschikbaar op RISIV: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering Terug naar slide
36 Werkzaamheid NOAP's tov clopidogrel TRITON STUDIE Prasugrel (EFIENT TM ) N = patiënten met ACS en behandeld met PCI Prasugrel + ASA vs. clopidogrel + ASA Randomisatie 12u - 14 dagen na symptomen ACS 6-15 maanden Reductie totaal aantal trombotische events, CV sterftes, myocardinfarcten of beroertes, (-18%) over 15 maanden Toename van majeure bloedingen PLATO STUDIE Ticagrelor (BRILIQUE TM ) N = patiënten met ACS (UA, NSTEMI, STEMI) BRILIQUE TM + ASA vs. clopidogrel + ASA Randomisatie <24u na symptomen ACS 6-12 maanden Reductie totaal aantal trombotische events, CV sterftes, myocardinfarcten of beroertes, (-16%) reeds in acute fase, toenemend gedurende 1 jaar Reductie aantal CV sterftes (-21%) over 12 maanden Zonder toename van majeure bloedingen Prasugrel reduceert het totaal aantal trombotische events, maar vertoont een hoger risico op majeure bloedingen in vergelijking met clopidogrel BRILIQUE resulteert in een significante reductie in totaal aantal trombotische events, zonder toename in majeure bloedingen in vergelijking met clopidogrel ASA: Acetyl salicylic acid; CV: Cardiovasculair; MI: Myocardinfarct; PCI: Percutaneous Coronary Intervention Wiviott et al. N Engl J Med 2007;357(20): Wallentin et al. N Engl J Med. 2009;361: De resultaten van de PLATO studie werden berekend op basis van de Kaplan-Meier schatting en zijn bevestiging van de absolute berekening van de Brilique SPK. Terug naar slide
37 Bewijs dubbele rol antiplaatjestherapie PLATO studie: Cardiovasculaire mortaliteit BRILIQUE TM + ASA vs. clopidogrel + ASA Het effect met BRILIQUE TM is reeds duidelijk in de acute fase en neemt toe gedurende het eerste jaar na ACS PLATO studie: CV sterfte, MI of beroerte BRILIQUE TM + ASA vs. clopidogrel + ASA CV sterfte, MI of beroorte (%) Subgroep patiënten zonder revascularisatie Dagen De subgroep van patiënten zonder revascularisatie vertoont gelijkaardige resultaten in vergelijking met de totale PLATO patiëntenpopulatie BRILIQUE TM gedurende 1 jaar post- ACS voorkomt het risico op nieuwe ACS events, zowel thv de stent als thv andere locaties in de kransslagaders ASA: Acetyl salicylic acid; CV: Cardiovasculair; MI: Myocardinfarct. Wallentin et al. N Engl J Med. 2009;361: Lindholm et al. Eur Heart J 2014;35: De resultaten van de PLATO studie werden berekend op basis van de Kaplan-Meier schatting en zijn bevestiging van de absolute berekening van de Brilique SPK. Terug naar slide
38 Wat te doen bij bloedingen? Emergent bleeding management of patients on P2Y 12 inhibitors Identify bleeding source and assess severity Minor Bleed Major/Life-threatening Bleed Apply local pressure if possible to stop bleeding Assess the use of haemostatic agents Topical tranexamic acid or aminocaproic acid If bleeding controlled, no further management necessary Guidance Consideration Therapeutic Options Consider temporary discontinuation of P2Y 12 inhibitor if risk outweighs benefit If discontinued Continual reassessment Assess vital signs Provide symptomatic supportive treatment, volume resuscitation, inotropes as needed Assess use of haemostatic agents 3 Desmopressin µg/kg IV infusion 4 Tranexamic acid 15mg/kg IV LD 4 Aminocaproic acid 4-5g LD followed by 1g/hr until bleeding subsides 4 Discontinue P2Y 12 inhibitor 1 Assess use of transfusion 3 2-4U of platelets; may be repeated after 3hrs 2,5 PCC 25-50U/kg may repeat dose after 6hrs 2 rfviia 15-90U/kg repeat in 2hr if continued bleeding 2,4 After bleeding controlled, restart P2Y 12 inhibitor as soon as considered safe 1 1. Discontinuation of P2Y 12 inhibitor therapy may lead to increased ischaemic risks; avoid lapse in P2Y 12 inhibitor therapy as much as possible. 2. No data to support use for ticagrelor. Circulating ticagrelor may inhibit transfused platelets. 3. Dosing may vary based on clinical scenario. 4. No data to support desmopressin effectiveness in ticagrelor, however aminocaproic acid, tranexamic acid, rfviia may increase haemostasis. 5. If on prasugrel, platelet transfusion within 6hrs of LD or 4hrs of MD may be less effective. If on clopidogrel, platelet transfusion within 4hrs of LD or 2hrs of MD may be less effective. Terug naar slide
39 Risicofactoren voor acute stent trombose Gevorderde leeftijd (> 75 jaar) EF < 30 %: Echocardiogram in de laatste 12 maanden, indien verandering in patiënt symptomen Stent in hoofd linker proximale LAD, proximale RCA of proximale dominante circumflex Meerdere stents in hetzelfde bloedvat Stent-in-stent in een enkel bloedvat Voorgeschiedenis van coronaire stent trombose CABG met stent(s) in saphenous grafts Slecht gecontroleerde DM met Hgb A 1 C > 9 ESRD / CRI met Cr > 2,0 mg/dl Anemie met Hgb < 10,0 g/dl Voorafgaande coronaire brachytherapie CABG: Coronary Artery Bypass Graft; Cr: creatinine; CRI: chronic renal insufficiency; DM: Diabetes Mellitus; EF: ejection fraction; ESRD: end-stage renal disease; Hgb A 1 C: Hemoglobin A 1 C; LAD: left anterior descending artery; RCA: right coronary artery. Vetter et al. BMC Anesthesiology 2014;14:73. Terug naar slide
40 Farmacologische karakteristieken IV APs Cangrelor Tirofiban Eptifibatide Werking Onmiddellijk Onmiddellijk Onmiddellijk Krachtige plaatjesinhibitie Ja Ja Ja Plasma-halfwaardetijd 3-5 min 2 uur 2,5 uur Uitwerking 1 uur 4-8 uur 4-6 uur P2Y 12 specifiek Ja Nee Nee Targeted inhibitie (thienopyridine-like) Ja Nee Nee Capodanno & Angiolillo. Circulation 2013;128: Terug naar slide
41 Wisselwerking (N)OAP's en andere medicijnen Ticagrelor Prasugrel Clopidogrel Prevention Product Labels: Stop 7d prior to surgery (FDA PI recommends 5 days) ESC Guidelines: Stop 5d prior to major surgery Product Labels: Stop 7d prior to surgery ESC Guidelines: Stop 7d prior to major surgery Product Labels: Stop 7d prior to surgery (FDA PI recommends 5 days) ESC Guidelines: Stop 5d prior to major surgery Transfusion No data to support use for ticagrelor. Circulating ticagrelor may inhibit transfused platelets. CABG-related bleed may be treated with packed RBCs and platelets. However, platelets given within 6hrs of LD or 4hrs of MD may be less effective. Restoration of haemostasis within 15-30min with use of platelet concentration with or without desmopressin. Platelet transfusion may reverse the effects of clopidogrel. Platelet transfusion within 4hrs of LD or 2hrs of MD may be less effective. Restoration of haemostasis within 15-30min with use of platelet concentration with or without desmopressin. Desmopressin Unlikely to be effective in managing bleeding events. Combine with platelet concentrate for haemostasis restoration in 15-30min. Bleeding time is shortened in healthy volunteers after clopidogrel exposure. Combine with platelet concentrate for prasugrel reversal in 15-30min. rfviia May increase haemostasis. Consider use if bleeding is severe and life threatening. Consider use if bleeding is severe and life threatening. Consider use if bleeding is severe and life threatening. Tranexamic Acid Aminocaproic Acid PCC May increase haemostasis. Use local haemostatic measure for urgent bleeding. May increase haemostasis. Use local haemostatic therapy for urgent bleeding. Use local haemostatic measure for urgent bleeding. Use local haemostatic measure for urgent bleeding. No information available in product label or guidelines Use local haemostatic measure for urgent bleeding. Patients taking aspirin and clopidogrel with excessive bleeding after a dental procedure can benefit from tranexamic acid mouthwash 2-4 times daily for 1-2 days. Use local haemostatic measure for urgent bleeding. FDA PI: Food and Drug Administration approved Product Information; LD: oading dose; MD: maintenance dose; PCC: prothrombin complex concentrate; RBC: red blood cells; rfviia: recombinant factor 7a. Terug naar slide
42 Bloedingsrisico naargelang moment van onderbreking OAP Prevalentie van ernstige CABG bloedingen Hansson et al. Eur J Cardio-Thoracic Surgery 2014;1-7. Terug naar slide
Antistolling: Kunt u het bijhouden?
Antistolling: Kunt u het bijhouden? Trombocytenaggregatieremming anno 2016 Sander Damen, arts-onderzoeker cardiologie Cyril Camaro, cardioloog 27-09-2016 Inhoud Achtergrond trombocytenaggregatieremming
Nadere informatieP2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac
P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch OF P2Y12-remmer + cumarine/doac OF P2Y12-remmer + salicylaat antitrombotisch + cumarine/doac 326, 330, 331 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld
Nadere informatieAntistolling bij cardiologische interventies
Antistolling bij cardiologische interventies WES symposium 11 maart 2010 Alina Constantinescu, cardioloog in opleiding, Erasmus MC Coronaire arteriele trombus Factoren: Atherosclerotische plaque Endotheel
Nadere informatieBelangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)
Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder
Nadere informatiePerioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners
Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of
Nadere informatieBelangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel
Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Prasugrel behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder ook clopidogrel
Nadere informatieAntitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge
Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation
Nadere informatieAntitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie)
Antitrombotica Nederlands Vasculair Forum 2017 Melvin Lafeber AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) DISCLOSURES AIOS Interne Geneeskunde Consulent BENU apotheken Nederland Redactiecommissie
Nadere informatieAanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia
Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia dr. Tom Vydt, cardioloog AZ Sint-Maarten GR0034AV versie 04-2014 ALGEMEEN YK Perioperatief beleid van patiënten
Nadere informatieBloedingen onder antitrombotische medicatie
Bloedingen onder antitrombotische medicatie Timing van herstarten Marieke Gimbel, arts-onderzoeker cardiologie 06-11-2018 Disclosure belangen spreker Marieke Gimbel - St. Antonius ziekenhuis Geen (potentiële)
Nadere informatieDr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier
De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan
Nadere informatieDiabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures
Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:
Nadere informatieTAR s: Combinaties, Do s & Don ts
TAR s: Combinaties, Do s & Don ts Congressponsoren AstraZeneca Bayer BoehringerIngelheim Pfizer/BMS Rolf Veldkamp, cardioloog Ravee Rambharose, kaderhuisarts HVZ Aris Prins, apotheker Indeling Trombocytenaggregatie
Nadere informatieStolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie
Stolling en antistolling Esther Kragten, arts trombose en trombofilie Inhoud Antistolling peri-operatief onderbreken continueren Risico op trombose Arterieel Veneus Risico op bloeding: Peri-operatief Nabloeding
Nadere informatieWat is Acuut Coronair Syndroom?
NS approval ID 141.013 revision date 03-2014 2 Introductie Wat is Acuut Coronair Syndroom? verzamelnaam voor myocardinfarct en instabiele angor acute manifestatie van een diffuse, chronische ziekte: atherosclerose
Nadere informatieCombinatietherapie van TARs en NOACs
NECF nascholing 27-9-2016 Combinatietherapie van TARs en NOACs Margreet Warlé-van Herwaarden, openbaar apotheker, Groesbeek Harvey Fijn, cardioloog i.o., CWZ Inhoud Inleiding (dilemma en gevolgen combineren,
Nadere informatiePraktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012
Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners Cardio 2013 1 december 2012 Inhoud Nieuwe orale anticoagulantia () bij VKF Dabigatran 2012 Rivaroxaban 2012 Nieuwe plaatjes anti-aggregantia bij ACS Prasugrel
Nadere informatieProblematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES
Preventief antistollingsbeleid bij endoscopische procedures : een bloedstollend verhaal PREVENTIEF BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Dr. Patrick Schoeters Problematiek Thrombusvorming cruciaal in cardiovasculaire
Nadere informatieCasus: Mona L. 72 jaar
Casus: Mona L. 72 jaar Dringende presentatie op uw raadpleging Sinds 1u aanhoudende hoogabdominale last. Dit nam opnieuw toe bij het stappen van de wagen tot aan de praktijk. Gisteren trad dezelfde klacht
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieNOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016
NOAC en coronairlijden Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016 Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Geen
Nadere informatiePerioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden
Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers
Nadere informatieDr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier
De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan
Nadere informatieACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis
ACUUT CORONAIR SYNDROOM 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis Doelen Behandeling van ACS - Medicamenteus - Invasief Complicaties Prognose 2 Behandeling:
Nadere informatieStolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen
Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond
Nadere informatieHoe coupeer je anticoagulantia?
Hoe coupeer je anticoagulantia? COIG klinische farmacologie 18-6-2019 Jenneke Leentjens, internist-vasculair geneeskundige klinisch farmacoloog DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatiePrehospitale trombolyse niet langer nodig. door Marc de Leeuw - 22-02-2013
Prehospitale trombolyse niet langer nodig NHG-Standaard Acuut coronair syndroom herzien door Marc de Leeuw - 22-02-2013 De NHG-Standaard Acuut coronair syndroom is recent herzien. Een belangrijke wijziging
Nadere informatieWat is nieuw in Antistollingswereld?
Wat is nieuw in Antistollingswereld? Peter Verhamme Bloedings- en vaatziekten UZ Leuven NOACs/DOACs - Antistolling bij VKF: Waarom we NOACs verkiezen! - Peri-operatief beleid 1 Nieuwe orale anticoagulantia
Nadere informatieZorgpad Atriumfibrilleren (AF)
Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines
Nadere informatieTherapie Stabiel Coronairlijden
Therapie Stabiel Coronairlijden Dr. Luc Muyldermans Dr. Yves Vandekerckhove Dr. Luc Missault Dr. Daniël Dendooven Dr. Patrick Coussement Prof. Mattias Duytschaever Prof. René Tavernier Dr. Philippe Debonnaire
Nadere informatieVoortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden
Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Traditionele behandeling van VTE UFH LMWH Fondap. Vitamin-K antagonists Vitamin-K
Nadere informatieANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN
ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN Het doel van dit themanummer is een synthese te geven van de beschikbare informatie over antitrombotische behandeling in de eerste lijn,
Nadere informatiePreventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen. FTO 15-10-13 Paul van Buuren
Preventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen FTO 15-10-13 Paul van Buuren Inhoud Trombo-embolische preventie bij ouderen Preventie bij atriumfibrilleren en behandeling longembolie Formularium
Nadere informatieMEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners
JESSA ZIEKENHUIS MEDISCH PROTOCOL 09.01.01.19.01 Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Datum opmaak: 01/12/2010 Datum laatste herziening: 15/10/2014 Pagina s protocol: 16 Pagina
Nadere informatieBack to lipids lange termijn effecten van sta6nes
Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015
Nadere informatieMedicamenten die de stolling beïnvloeden
Medicamenten die de stolling beïnvloeden Auteur: Karel Zuur Anesthesioloog/Intensivist Datum: 11 mei 2015 Doel Overzicht, aandachtspunten, handvatten ---. Beleid / How we do it 2 Arsenaal Thrombocyten(functie)
Nadere informatie5-jaars Follow-up van de FAME studie
5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of
Nadere informatiePreventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur. Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF
Preventie van CVA: Zijn NOACs Altijd Superieur? Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF o Superioriteit versus warfarine o Superioriteit versus
Nadere informatieInfospot. Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Oktober - November - December 2014
Infospot Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Oktober - November - December 2014 Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) - Oktober - November - December 2014 1 I. Definitie Nieuwe Orale Anticoagulantia
Nadere informatieartseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel
i artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel 2 Inhoud 1 Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase...
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Datum 15 september 2006 GMT/VDG maart 2007
Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 15 september 2006 GMT/VDG 2713003 26 maart 2007 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieMonitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention. Nicoline J Breet
Monitoring antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention Nicoline J Breet Pijn op de borst Man, 62 jaar oud Geen cardiovasculaire ziekten Risicofactoren hart- en vaatziekten
Nadere informatieNOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog
NOAC s Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog Antistollingsmedicatie Toegepast ter preventie en behandeling van arteriële en
Nadere informatieEducatief materiaal. EFIENT (Prasugrel) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring.
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel EFIENT. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieVoorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier
Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno 2014 Frank Provenier 26/4/2012 Voorkamerfibrillatie, definitie eerste episode voorkamerfibrillatie paroxysmale voorkamerfibrillatie persisterende voorkamerfibrillatie
Nadere informatieVoorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014
Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen
Nadere informatieGoedkeuring in EU maakt de weg vrij om LIXIANA (edoxaban) in alle Europese lidstaten beschikbaar te maken
LIXIANA (edoxaban) eenmaal daags van Daiichi Sankyo in de EU goedgekeurd voor preventie van beroerte bij nonvalvulair atriumfibrilleren en voor behandeling en preventie van recidiverende DVT en LE Goedkeuring
Nadere informatieNederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieChecklist 1 e aflevering Pradaxa
Checklist 1 e aflevering Pradaxa 1. Juiste product 5. Bevorderen therapietrouw 2. Indicaties en dosering 6. Controleer interacties 3. Werkingsmechanisme 4. Leg belang therapietrouw uit 7. Geef patiëntenmateriaal
Nadere informatieWegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist
Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist Overzicht Welke medicijnen en hoe werken ze? Interactieve casussen Dokter, ik neem bloedverdunners Anti-aggregantia:
Nadere informatieChemotherapie en stolling
Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,
Nadere informatieAtriumfibrilleren & NOAC s. Dionne van Kessel
Atriumfibrilleren & NOAC s Dionne van Kessel S Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of
Nadere informatiecasuistiek: bloedingscomplicaties bij het gebruik van de nieuwe generaties antistollingsmiddelen
casuistiek: bloedingscomplicaties bij het gebruik van de nieuwe generaties antistollingsmiddelen Dr. Marieke JHA Kruip Internist- hematoloog Erasmus MC inhoud casus indica>es nieuwe orale middelen risico
Nadere informatieAntistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag
Antistolling in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek Fiona Liem, poliklinisch apotheker i.o.s. Albert Schweitzer ziekenhuis f.f.e.liem@asz.nl Inhoud In de media Voorschrijfgedrag Problemen
Nadere informatieRivaroxaban toevoegen aan aspirine bij zogezegde secundaire cardiovasculaire preventie?
Rivaroxaban toevoegen aan aspirine bij zogezegde secundaire cardiovasculaire preventie? Eikelboom JW, Connolly SJ, Bosch J, et al; COMPASS Investigators. Rivaroxaban with or without aspirin in stable cardiovascular
Nadere informatieAnticoagulatie en anti-aggregatie bij acute coronaire syndromen: nieuwkomers en vaste waarden 1
2 Tijdschr. voor Geneeskunde, 68, nr. 1, 2012 doi: 10.2143/TVG.68.01.2001102 PENTALFA: DE BEHANDELING VAN ACUTE CORONAIRE SYNDROMEN 1 Anticoagulatie en anti-aggregatie bij acute coronaire syndromen: nieuwkomers
Nadere informatieDOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen
DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en
Nadere informatieDR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016
DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016 Bloedverdunners en voorkamerfibrillatie Probleem van voorkamerfibrillatie 1% wereldbevolking Prevalentie : x3 tegen 2050 5x meer risico op ischaemisch
Nadere informatieHartkatheterisatie, dotter of omleidingen
Van harte welkom! Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad en Hartezorg 20.15 Presentie Leo Gerhards, arts ass cardiologie 20.40 Henk Drent, ervaringsdeskundige
Nadere informatieAtriumfibrilleren, thrombose en nieuwe antistollingsmiddelen
Prevalentie (%) Jaarlijks CVA risico (%) Percentage patienten (%) Fatal strokes (%) 21-11-214 Atriumfibrilleren, thrombose en nieuwe antistollingsmiddelen Ewout-Jan van den Bos Cardioloog Albert Schweitzer
Nadere informatieMini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants
Mini symposium VHL 18 juni 2013 An Stroobants Programma Introductie: An Stroobants Evaluatie van screeningstests Rol van PT en in screening op NOAC gebruik: Harry de Wit Evaluatie van specifieke tests
Nadere informatieChecklist 1 e aflevering Eliquis
Checklist 1 e aflevering Eliquis 1. Juiste product 5. Bevorderen therapietrouw 2. Indicaties en dosering 6. Controleer interacties 3. Werkingsmechanisme 4. Leg belang therapietrouw uit 7. Geef patiëntenmateriaal
Nadere informatieAnticoagulatie in veneuze thromboembolie: Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk
Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: nieuwe concepten Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk Na een diepe veneuze thrombose (DVT) of longembolen (LE) zijn recidieven frequent, vooral
Nadere informatieWerken de trombocytenaggregatieremmers? Is meten ook weten? Renske Olie Internist-vasculair geneeskundige MUMC 19-01-2016, Vascular Rounds
Werken de trombocytenaggregatieremmers? Is meten ook weten? Renske Olie Internist-vasculair geneeskundige MUMC 19-01-2016, Vascular Rounds Inhoud - Trombocytenaggregatieremmers - Opzet polikliniek antitrombotica
Nadere informatieBETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN
BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon
Nadere informatieAortaklepkeuze: Naar optimale beslisvorming
Aortaklepkeuze: Naar optimale beslisvorming Prof Dr JJM Takkenberg Afdeling Thoraxchirurgie Erasmus MC Disclosures: none Deze presentatie Aortaklepvervanging: Hoe bepalen we de beste optie voor de individuele
Nadere informatieNederlandse samenvatting
198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd
Nadere informatieAntistolling. versie 2018
Antistolling versie 2018 Inhoud Hoofdstuk 1 - Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Tromboseprofylaxe beleid 1.1 Bij niet-chirurgische patiënten 3 1.2 Bij
Nadere informatie«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond»
«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond» «PUO Stollingsproblemen: Antico: Basics» 1 4 sprekers 14u00 14u45: Stolling: what s in it for me? 14u45 15u30: Neverending story: nieuwe moleculen en nieuwe
Nadere informatieAntistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG
Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld
Nadere informatieAan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH
Nadere informatieVernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason
Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren Joep Hufman, Medical Scientific Liason Agenda/ Content Atrium fibrilleren & Stollingscascade Heden Toekomst Discussie Atrium fibrilleren en Stollingscascade
Nadere informatieFlash: chemotherapie en allergie
Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke
Nadere informatieThe year in review Traumatologie en hematologie. Astrid Hoedemaekers
The year in review Traumatologie en hematologie Astrid Hoedemaekers Trauma Eurotherm studie Gerandomiseerde studie Inclusie: TBI met ICP meter, ICP > 20 mmhg na fase 1 Protocol aanpassing Inclusie 72h
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatieUniversity of Groningen. Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend
University of Groningen Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieKGBN. Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines.
KGBN Zin en onzin van statines bij de hoogbejaarde patiënt. De neuroloog & statines. A/ ISCHEMIC STROKE / TIA & geen CHD : Heart Protection Study : Subgroep stroke antec. gerandomiseerd naar simvastatine
Nadere informatieNieuwe perspectieven bij stenttrombose en antitrombotica
Verslag van het Second Belgian Congress on Acute Cardiac Care. Deel 2 Nieuwe perspectieven bij stenttrombose en antitrombotica Sofie Gevaert Op 11 juni organiseerde BIWAC haar tweede congres dat bijgewoond
Nadere informatieChecklist 1 e aflevering Xarelto
Checklist 1 e aflevering Xarelto 1. Juiste product 5. Bevorderen therapietrouw 2. Indicaties en dosering 6. Controleer interacties 3. Werkingsmechanisme 4. Leg belang therapietrouw uit 7. Geef patiëntenmateriaal
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatieANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: ENKELE RECENTE PUBLICATIES
ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: ENKELE RECENTE PUBLICATIES De indicaties en praktische problemen van de antitrombotica waren reeds tweemaal het onderwerp van een themanummer van de Folia [Folia februari
Nadere informatiestolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019
stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe
Nadere informatiePerioperative management of NOACs
Perioperative management of NOACs Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Erik Vandermeulen Anesthesie Perioperatieve Antitrombotic Therapy 2000 Vitamine K antagonists (Marcoumar, Marevan, Sintrom) Aspirine
Nadere informatieAtriumfibrilleren anno Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen
Atriumfibrilleren anno 2014 Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen Onderwerpen Epidemiologie Atriumfibrillerren (AF ) Indeling AF Behandeling AF - rate versus ritme therapie - ontstolling anno 2104
Nadere informatiePreventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen
Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Een van de objectieven van de «Thrombosis Guidelines Group of the BSTH (Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis) and the BWGA (Belgian Working
Nadere informatieACUUT CORONAIR SYNDROOM
ACUUT CORONAIR SYNDROOM Doelen ACS pathofysiologie begrijpen Risicofactoren voor ACS kunnen herkennen Diagnostische stappen kunnen volgen 12 februari 2015 Esther de Haan, verpleegkundig specialist cardiologie
Nadere informatieInformatie verstrekt onder het gezag van het FAGG Rechtstreekse mededeling aan de gezondheidszorgbeoefenaars
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Nadere informatieEndoscopie en anticoagulantia: een update.
Endoscopie en anticoagulantia: een update. Dr. Koen Van Dycke, Prof. Dr. Isabelle Colle, Prof. Dr. Martine De Vos. Dienst Gastro-enterologie UZ Gent. De Pintelaan 185 9000 Gent Abstract: Door de toenemende
Nadere informatieTAVI (Un) limited. transcatheter aorta valve implantation. NVVC 1 April 2016. Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist TAVI team
TAVI (Un) limited transcatheter aorta valve implantation NVVC 1 April 2016 Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist TAVI team Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling geen Zijn er grenzen aan
Nadere informatiePerioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting
1 2 Perioperatief antistollingsbeleid UMCG Samenvatting Patiënten ingesteld op antistollingsmiddelen hebben bij continuatie van de antistolling een verhoogde kans op bloedverlies en bij het staken van
Nadere informatieChecklist 1 e aflevering Pradaxa
Checklist 1 e aflevering Pradaxa 1. Juiste product 5. Bevorderen therapietrouw 2. Indicaties en dosering 6. Controleer interacties 3. Werkingsmechanisme 4. Leg belang therapietrouw uit 7. Geef patiëntenmateriaal
Nadere informatieAntistolling rondom chirurgische interventies bij patiënten met verhoogd tromboembolierisico
14 maart 2013 Antistolling rondom chirurgische interventies bij patiënten met verhoogd tromboembolierisico Roel Vink Internist-intensivist bridging = overbruggen 2 INR 2.0 4.5 = /- ongecompliceerde ingreep??
Nadere informatieAanpak acuut coronair syndroom
Aanpak acuut coronair syndroom Els Vandecasteele 07 mei 2015 Zaventem Acuut coronair syndroom 1. Anatomie van het hart 2. Atheromatose 3. Ischemisch hartlijden 4. Acuut Coronair Syndroom (ACS) 4.1 STEMI
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieNieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek
Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek Dr. P.W. Kamphuisen - internist Universitair Medisch Centrum Groningen Nieuwe orale antistollingsmiddelen in
Nadere informatieNS approval ID 143540 revision date 03-2014. Leven na een hartaanval
Mijn nieuwe leven! NS approval ID 143540 revision date 03-2014 Leven na een hartaanval Inhoud Inleiding.... P. 01 Het gezonde hart... P. 02 Wat is een hartaanval?... P. 02 Hoe ontstaat een hartaanval?...
Nadere informatieCVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatiePerioperatief beleid bij anticoagulerende therapie
Perioperatief beleid bij anticoagulerende therapie Praktische gids 31.039N-20170719 diensthoofd inwendige geneeskunde Dienst Cardiologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper Tel. Secretariaat
Nadere informatie