Jicht en pseudojicht. Laura B.E. Kienhorst & Matthijs Janssen. Bijblijven ISSN Bijblijven DOI /s
|
|
- Jelle Adam
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Jicht en pseudojicht Laura B.E. Kienhorst & Matthijs Janssen Bijblijven ISSN Bijblijven DOI /s
2 Your article is protected by copyright and all rights are held exclusively by Bohn, Stafleu van Loghum. This e-offprint is for personal use only and shall not be selfarchived in electronic repositories. If you wish to self-archive your article, please use the accepted manuscript version for posting on your own website. You may further deposit the accepted manuscript version in any repository, provided it is only made publicly available 12 months after official publication or later and provided acknowledgement is given to the original source of publication and a link is inserted to the published article on Springer's website. The link must be accompanied by the following text: "The final publication is available at link.springer.com. 1 23
3 Jicht en pseudojicht Laura B.E. Kienhorst Matthijs Janssen Samenvatting Jicht is een veelvoorkomende ziekte in de huisartsenpraktijk die geassocieerd blijkt te zijn met hart- en vaatziekten. Pseudojicht komt veel minder vaak voor, maar het klinische beeld lijkt op dat van jicht. Om het onderscheid tussen beide ziekten te kunnen maken, kan een speciaal voor huisartsen ontwikkelde diagnostische beslisregel gebruikt worden. Bij diagnostische twijfel dient de patiënt te worden verwezen naar de reumatoloog voor een gewrichtspunctie. De behandeling van een jicht- en pseudojichtaanval is vergelijkbaar en met name afhankelijk van comorbiditeit en comedicatie. Een goede profylactische behandeling is er alleen voor jicht. Inleiding Jicht wordt al eeuwen herkend als een klinische entiteit. Acute jicht in het eerste metatarsofalangeale gewricht werd reeds herkend door de Egyptenaren in 2640 voor Christus en later door Hippocrates in de vijfde eeuw voor Christus. Door de eeuwen heen werd jicht beschouwd als een ziekte van koningen, vanwege zijn associatie met alcoholconsumptie, purinerijk voedsel en obesitas. Pas in 1961 werden voor het eerst natriumuraatkristallen aangetoond in gewrichtsvocht van patiënten met een jichtartritis. In datzelfde jaar werden ook calciumpyrofosfaatkristallen gezien in gewrichtsvocht van patiënten met een acute artritis en chondrocalcinose op de röntgenfoto. Omdat het klinische beeld overeenkomt met jicht, werd deze aandoening pseudojicht genoemd. In deze bijdrage worden beide aandoeningen besproken. mr. drs. L.B.E. Kienhorst ( ) dr. M. Janssen Afdeling Reumatologie, Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem, Nederland lkienhorst@rijnstate.nl dr. M. Janssen mjanssen@rijnstate.nl Bijblijven, DOI: /s , Bohn Stafleu van Loghum
4 2 Bijblijven (2015) Omdat jicht veel vaker voorkomt in de huisartsenpraktijk dan pseudojicht, ligt de nadruk hier op jicht. Definities en epidemiologie Jicht is een artritis die wordt vastgesteld door het aantonen van natriumuraatkristallen in gewrichtsvocht of tofeus materiaal [1, 2]. Het is een van de meest voorkomende reumatische ziekten met een prevalentie van 1 2 % in welvarende landen. De prevalentie van jicht stijgt met de leeftijd en het komt vier tot tien keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Bij (hoog)bejaarden is jicht meer evenredig over de seksen verdeeld. In de afgelopen decennia is de prevalentie van jicht gestegen door een hogere levensverwachting en een hogere prevalentie van factoren die een verhoogde serumurinezuurspiegel veroorzaken, zoals het metabool syndroom, chronische nierinsufficiëntie en veranderingen in het voedingspatroon. Pseudojicht is een artritis die wordt vastgesteld door het aantonen van calciumpyrofosfaatkristallen in gewrichtsvocht. Tegenwoordig wordt pseudojicht ook wel acute calciumpyrofosfaatkristalartritis genoemd [3]. De prevalentie van pseudojicht is veel minder goed onderzocht dan die van jicht, maar wordt geschat op 0,4 %. Chondrocalcinose is radiografische calcificatie van kraakbeen, wat meestal veroorzaakt wordt door calciumpyrofosfaatneerslag. Dit komt bij ongeveer 7 % van de bevolking voor in de knie en de prevalentie stijgt naar 18 % bij (hoog)bejaarden. Onder de 50 jaar is chondrocalcinose zeldzaam en er is geen verschil in prevalentie tussen mannen en vrouwen. Omdat chondrocalcinose vaak voorkomt zonder dat deze patiënten ooit artritis krijgen, is het prevalentiecijfer van pseudojicht veel lager. Bij een artritis met chondrocalcinose in het betrokken gewricht moet in elk geval de diagnose pseudojicht worden overwogen. Pathofysiologie Jicht wordt veroorzaakt door een stoornis van het purinemetabolisme, waardoor een verhoogde serumurinezuurspiegel ontstaat. Dit resulteert in neerslag van urinezuurkristallen in en om de gewrichten. Een verhoogde urinezuurspiegel is het resultaat van te veel productie (synthese uit voeding, celverval), te weinig uitscheiding (renale en intestinale excretie) van urinezuur of een combinatie van beide. Het serumurinezuur is verhoogd bij een spiegel van > 0,35 mmol/l. Ondanks dat hyperurikemie noodzakelijk is om jicht te ontwikkelen, is het niet voldoende. Jicht kwam in een periode van vijf jaar bij slechts 22 % van de patiënten voor bij wie de serumurinezuurspiegel hoger was dan 0,54 mmol/l. Waarschijnlijk is er sprake van een geleidelijke overgang van chronische hyperurikemie, met een vooralsnog asymptomatische neerslag van urinezuurkristallen, naar een situatie waarbij deze kristallen, door nog onbekende factoren, vrijkomen en een acute artritis veroorzaken. Noodzakelijk voor het ontstaan van jichtartritis is de vorming van urinezuurkristallen, die in en om gewrichten neerslaan en een inflammatoire reactie uitlok-
5 Bijblijven (2015) 3 ken. De algemeen geaccepteerde hypothese is dat urinezuurkristallen monocyten activeren via het inflammasoom. Dit zou leiden tot productie van interleukine-1 bèta. Vervolgens kan interleukine-1 bèta de rekrutering van andere inflammatoire cellen teweegbrengen, waardoor cytokinen en chemotactische factoren worden geproduceerd. Dit resulteert in instroom van neutrofielen en veroorzaakt een artritis. Pseudojicht wordt veroorzaakt door het vrijkomen, uit vooral het kraakbeen, van neergeslagen calciumpyrofostaatkristallen. In sommige gevallen ontstaat pseudojicht secundair aan een metabole stoornis in de pyrofosfaathuishouding, zoals bij hemochromatose, hyperparathyreoïdie, hypofosfatemie en hypomagnesiëmie. Meestal is er echter geen onderliggende aandoening te vinden. Klinische presentatie Een typische jichtpatiënt heeft s nachts een acuut pijnlijk en gezwollen gewricht dat vaak rood en warm is. Een jichtaanval komt vooral voor (bij ongeveer 90 %) in de onderste extremiteiten. Bij ongeveer 60 % van de jichtpatiënten uit de huisartsenpraktijk is het eerste metatarsofalangeale gewricht aangedaan [4]. Andere veelvoorkomende locaties zijn de middenvoet, de enkel en de knie. Een jichtaanval gaat binnen zeven tot tien dagen vanzelf over, maar recidiveert vaak. Ongeveer een derde van de jichtpatiënten krijgt opnieuw een jichtaanval binnen vijf jaar na de eerste aanval. Recidiverende jichtaanvallen kunnen leiden tot blijvende gewrichtsschade en tot het ontstaan van tofi. Tofi zijn zeldzaam en kunnen voorkomen in slijmbeurzen, peesscheden en in het kraakbeen. Bij sommige patiënten recidiveren de jichtaanvallen snel en kan er een chronische vorm van artritis ontstaan. Later in het beloop van de ziekte komt jicht vaker polyarticulair voor en kan het ook in de bovenste extremiteiten voorkomen. Het klinische beeld kan dan erg lijken op reumatoïde artritis. Een pseudojichtaanval lijkt, zoals de naam al doet vermoeden, op een jichtaanval. Het gewricht is ook acuut pijnlijk en gezwollen en vaak rood en warm. De meest voorkomende locaties van pseudojicht zijn de knie, de pols en de schouder. Evenals bij jicht gaat de aanval vanzelf over, maar recidiveert minder vaak dan bij jicht. In zeldzame gevallen komt pseudojicht in veel gewrichten tegelijkertijd voor, waarbij het beeld dan pseudoreumatoïde artritis wordt genoemd. Risicofactoren Er zijn vele risicofactoren beschreven voor het ontstaan van jicht. De meeste van deze risicofactoren zijn echter gebaseerd op epidemiologische studies, waarbij er feitelijk geen causale relaties tussen de risicofactor en jicht zijn aangetoond. Uit deze epidemiologische studies blijkt dat er diverse dieetfactoren zijn die het risico op jicht vergroten, namelijk alcoholconsumptie, purinerijk vlees en zeevruchten en fructosehoudende dranken [5]. De consumptie van zuivelproducten, magere melkpoeder, foliumzuur, groenten en koffie zijn geassocieerd met een lagere prevalentie
6 4 Bijblijven (2015) van jicht. Epidemiologische studies laten ook een associatie zien tussen thiazide- en lisdiuretica en jicht, maar deze resultaten kunnen beïnvloed zijn door de cardiovasculaire comorbiditeit van de onderzochte patiënten. Andere factoren zijn daadwerkelijk risicofactoren, omdat zij jicht kunnen veroorzaken: het mannelijk geslacht, hogere leeftijd, sommige genen en Aziatische afkomst. Comorbiditeit zoals hypertensie, chronische nierinsufficiëntie, het metabool syndroom, diabetes, obesitas, hyperlipidemie, vroege menopauze, hart- en vaatziekten zijn geassocieerd met een hogere prevalentie van jicht. Momenteel staat vooral de relatie tussen jicht en hart- en vaatziekten sterk in de belangstelling. In een prospectieve cohortstudie hadden mensen met jicht (n = 228) een twee- tot driemaal grotere incidentie van hartfalen vergeleken met mensen zonder jicht (n = 4761) [6]. In een Nederlandse case-control studie onder 188 hartfalenpatiënten bleken onder meer hypertensief hartfalen en NYHA-klasse III/IV geassocieerd te zijn met het ontstaan van jicht [7]. In een cohort van Taiwanese zorgverzekerden werd aangetoond, dat jicht een onafhankelijke risicofactor is voor het optreden van een hartinfarct. Dit vergrote risico is ook aanwezig bij jongvolwassenen en bij degenen zonder traditionele risicofactoren voor hart- en vaatziekten [8]. Hyperurikemie is zowel bij mannen als bij vrouwen geassocieerd met een verhoging van het risico op een beroerte. De kans op sterfte bij hyperurikemie als gevolg van een beroerte is naar schatting % hoger dan bij personen met een vergelijkbaar cardiovasculair risico maar dan zonder hyperurikemie [1, 9]. Verschillende prospectieve cohortstudies laten zien dat jicht ook geassocieerd is met hart- en vaatmortaliteit en met totale mortaliteit [6, 10 13]. Jicht blijkt een grotere risicofactor voor hart- vaatziekten en -mortaliteit dan hyperurikemie [10, 11] en tofeuze jicht is een zeer grote risicofactor [14]. Op basis van deze studies zijn er sterke argumenten om patiënten met jicht in het screeningsprogramma voor cardiovasculair risicomanagement op te nemen. In de huidige NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement is jicht echter helaas nog niet opgenomen. Waarom jicht en hart- en vaatziekten met elkaar geassocieerd zijn is nog niet volledig opgehelderd. Jicht zou tot hart- en vaatziekten kunnen leiden via endotheeldisfunctie door oxidatieve stress vanwege een overschot aan xanthineoxidase. Xanthineoxidase zet xanthine om in urinezuur, maar is ook een reactieve zuurstofverbinding. Een andere belangrijke hypothese is gebaseerd op laaggradige chronische systemische inflammatie met vorming van vasculopathische cytokinen, ook in klachtenvrije periodes. Verschillende studies suggereren dat allopurinol, een xanthineoxidaseremmer, een beschermende werking heeft op hart en bloedvaten. Daarentegen bezit benzbromaron, dat niet via xanthineoxidaseremming werkt, dergelijke beschermende effecten niet. Bij pseudojicht is hogere leeftijd de belangrijkste risicofactor. Er is een sterke associatie tussen chondrocalcinose en artrose. Hemochromatose, hyperparathyreoïdie, hypofosfatemie en hypomagnesiëmie zijn secundaire oorzaken van chondrocalcinose en pseudojicht.
7 Bijblijven (2015) 5 Diagnostiek Zowel bij jicht als bij pseudojicht is de gouden standaard om de diagnose te stellen het aantonen van respectievelijk natriumuraatkristallen en calciumpyrofosfaatkristallen in gewrichtsvloeistof [3, 15]. Tijdens de artritis kan een gewrichtspunctie worden verricht en het gewrichtsvocht wordt dan onderzocht op de aanwezigheid van kristallen met behulp van een polarisatiemicroscoop. Dit is de enig zekere manier om onderscheid tussen beide aandoeningen te kunnen maken. In Nederland hebben alle reumatologiepraktijken een polarisatiemicroscoop. Omdat kristallen stabiel aanwezig blijven in gewrichtsvloeistof, is het mogelijk om verkregen gewrichtsvocht op te sturen naar een centrum waar het vocht kan worden onderzocht. Omdat ongeveer 90 % van de jichtpatiënten door de huisarts wordt behandeld, zal deze de diagnose stellen op basis van klinische gronden. Deze klinische diagnose jicht heeft maar een beperkt voorspellende waarde [4], zelfs bij een typische MTP-1-artritis [16]. Een aanvaardbaar praktisch alternatief voor de huisarts om de diagnose jicht te stellen is een speciaal hiervoor ontworpen en gevalideerde diagnostische beslisregel voor patiënten met een monoartritis [4, 17] (zie tab. 1). De beslisregel maakt onderscheid tussen 'vrijwel zeker geen jicht' en 'vrijwel zeker jicht'. Er is een relatief kleine tussengroep waarbij geen duidelijke uitspraak kan worden gedaan. Voor deze groep wordt een diagnostische punctie aangeraden. Tabel 1 Diagnostische beslisregel voor patiënten met een monoartritis. patiënt met een monoartritis mannelijk geslacht 2 punten melding van een eerdere 2 punten artritisaanval acuut ontstaan binnen één dag 0,5 punt gewrichtsroodheid 1 punt MTP-1-artritis 2,5 punt aanwezigheid hypertensie of cardiovasculaire 1,5 punt ziekte a serumurinezuurspiegel 3,5 punt > 0,35 mmol/l totale score 4 punten > 4 en < 8 punten 8 punten geen jicht in 97 % onzekerheid over de diagnose jicht in 80 % overweeg een andere diagnose overweeg verwijzing voor gewrichtspunctie en onderzoek van het gewrichtsvocht op urinezuurkristallen behandel de aandoening als jicht, inclusief zorg voor cardiovasculaire risico s MTP-1 = eerste metatarsofalangeale gewricht. a angina pectoris, hartfalen, myocardinfarct, TIA, CVA, perifeer vaatlijden.
8 6 Bijblijven (2015) Bij pseudojicht geeft de aanwezigheid van chondrocalcinose een sterke aanwijzing. Chondrocalcinose is echter ook heel vaak asymptomatisch en pseudojicht kan bestaan zonder zichtbare chondrocalcinose op de röntgenfoto. Met echografie kunnen calciumpyrofosfaatneerslagen beter worden aangetoond dan met röntgenfoto s, maar in de dagelijkse praktijk moet de diagnostische waarde bij pseudojicht hiervan nog nader worden onderzocht. Behandeling De behandeling van jicht bestaat uit de aanpak van jichtaanvallen, soms gevolgd door langdurig preventieve urinezuurverlagende therapie. Een jichtaanval wordt behandeld met NSAID s, colchicine, oraal prednison of intra-articulaire of intramusculaire glucocorticoïden (zie tab. 2) [18]. Helaas zijn er slechts enkele studies die de effectiviteit en veiligheid van deze therapeutische opties bij jichtpatiënten vergelijken. NSAID s en prednison hebben een vergelijkbaar effect tijdens een jichtaanval [19]. Colchicine in een lage dosering (1,8 mg per dag) had hetzelfde therapeutische effect na 24 uur als colchicine in een hoge dosering (3,8 mg per dag), maar had minder bijwerkingen. Vanwege het gebrek aan onderzoeken wordt de keuze van de behandeling in de praktijk vooral gebaseerd op contra-indicaties van het medicament en comorbiditeit en comedicatie van de patiënt. Interleukine-1 bètablokkers, zoals canakinumab, anakinra en rilonacept zijn nieuwe, zeer kostbare, tweedelijns therapeutische opties, maar hun effectiviteit en veiligheid moeten nog verder worden onderzocht. Naast de medicamenteuze behandeling van een jichtaanval is koelen met ijs zinvol. Preventieve urinezuurverlagende therapie is geïndiceerd bij patiënten met twee of meer aanvallen per jaar, tofeuze jicht of een voorgeschiedenis van urinezuurnierstenen [18]. Omdat er waarschijnlijk een geleidelijke overgang is van asymptomatische hyperurikemie naar jicht, alsmede het waarschijnlijk ongunstige cardiovascu- Tabel 2 Behandeling van een acute jichtaanval. NSAID ibuprofen start bijv. met 4 dd 600 mg, daarna 3 dd 400 mg diclofenac start bijv. met 100 mg, daarna 3 dd 50 mg naproxen start bijv. met 1000 mg, daarna 2 dd 500 mg colchicine - start bijv. met 1 mg, daarna 2 dd 0,5 mg - beperk de dosering tot max. 3 dd 0,5 mg - zo mogelijk doorgaan totdat de pijn over is - verlaag de dosering tot 1 dd 0,5 mg bij een beperkte nierfunctie prednison bijv. 1 dd 30 mg gedurende 5 7 dagen intra-articulair triamcinolon mg afhankelijk van het betrokken gewricht De keuze van de behandeling hangt vooral af van contra-indicaties van het medicament en comedicatie en comorbiditeit van de patiënt.
9 Bijblijven (2015) 7 laire risicoprofiel van hyperurikemie, wordt in de toekomst urinezuurverlaging door middel van allopurinol vermoedelijk vroeger ingezet. Het besluit of urinezuurverlagende therapie wordt gestart of dat frequente aanvallen en/of tofi worden verkozen, moet uiteraard in samenspraak met de patiënt worden genomen. Het doel van urinezuurverlagende therapie is de aanvalsfrequentie te verminderen en/of tofi te verkleinen door de serumurinezuurspiegel voldoende te verlagen. De streefwaarde voor de serumurinezuurspiegel is ten minste onder 0,36 mmol/l. Een lagere spiegel van onder 0,30 mmol/l kan het doel zijn bij ernstige jicht (bijvoorbeeld tofeuze jicht). Er zijn verschillende urinezuurverlagende middelen (zie tab. 3) Het is belangrijk de dosering van de urinezuurverlagende middelen langzaam op te hogen aan de hand van de serumurinezuurspiegel en onder controle van bloedbeeld en lever- en nierfuncties. De eerstekeus urinezuurverlagende therapie is allopurinol. Afhankelijk van de nierfunctie start men met 50 mg per dag bij een creatinineklaring < 30 ml/min of bij een betere nierfunctie met 100 mg per dag. Vervolgens wordt de dosering met stappen van 50 mg respectievelijk 100 mg opgehoogd tot de serumurinezuurspiegel < 0,35 mmol/l is geworden. Ongeveer drie tot vier weken na elke dosisverhoging dient de ALAT en het serumcreatinine te worden bepaald. Bij een ALAT-stijging van meer dan twee keer de normaalwaarde of bij een significante serumcreatininestijging waarvoor geen andere verklaring kan worden gevonden Tabel 3 Preventieve urinezuurverlagende therapie bij jicht. indicaties zijn twee of meer aanvallen per jaar, tofeuze jicht of een voorgeschiedenis van urinezuurnierstenen allopurinol (1e keus) - bepaal de nierfunctie voor start van de behandeling - start met 100 mg per dag (bij een creatinineklaring 30 ml/min: 50 mg per dag) - verhoog de dosering met 100 mg elke 2 5 weken (bij een creatinineklaring 30 ml/min: 50 mg), totdat de serumurinezuurspiegel 0,36 mmol/l is (of 0,30 mmol/l bij ernstige jicht zoals tofeuze jicht) - de dosering kan geleidelijk worden verhoogd tot 600 mg per dag - controleer 3 4 weken na dosisophoging urinezuur, ALAT en nierfunctie benzbromaron (2e keus) - bepaal de nierfunctie voor start van de behandeling - start met 50 mg per dag en hoog op naar 100 mg per dag, of start direct met 100 mg per dag - wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van nierstenen - controleer 3 4 weken na dosisophoging urinezuur en ALAT - kan eventueel gecombineerd worden met allopurinol bij onvoldoende effectiviteit van de maximaal getolereerde dosering van allopurinol febuxostat op dit moment alleen onder bijzondere voorwaarden toepasbaar in de tweede lijn Geef zes maanden profylaxe met colchicine in een lage dosering (bijv. 1 dd 0,5 mg) of NSAID s in een lage dosering (bijv. naproxen 1 dd 250 mg) bij de start van de urinezuurverlagende therapie.
10 8 Bijblijven (2015) dan het gebruik van allopurinol, dient allopurinol te worden gestaakt en vervangen te worden door een ander medicament. Allopurinol kan zo nodig tot 600 mg per dag worden opgehoogd. Benzbromaron is in Nederland tweede keuze en wordt meestal in een dosering van 100 mg per dag voorgeschreven. Gestart wordt vaak met 50 mg. Bij dit middel dient de ALAT drie tot vier weken na een dosisverhoging te worden gecontroleerd, omdat leverproefstoornissen zijn beschreven. Benzbromaron kan ook worden toegevoegd aan allopurinol als de serumurinezuurspiegel niet laag genoeg is met allopurinol monotherapie. Febuxostat, een nieuw middel, is ook een goed effectief middel als allopurinol onvoldoende is. Vanwege de hoge kosten (die tot nu toe niet door de zorgverzekeraar worden vergoed) en beperkte ervaring zou febuxostat momenteel alleen moeten worden voorgeschreven in de tweede lijn. Om te voorkomen dat paradoxale jichtaanvallen worden uitgelokt bij de start van de urinezuurverlagende therapie door het mobiliseren van het urinezuur, kan de eerste zes maanden profylactisch ontstekingsremmende medicatie (colchicine 1 dd 0,5 mg of een lage dosis van een NSAID zoals naproxen 1 dd 250 mg) voorgeschreven worden. In principe moet urinezuurverlagende therapie levenslang worden toegepast. Naast deze urinezuurverlagende middelen kunnen andere medicamenten helpen om het urinezuur iets te verlagen. Als een jichtpatiënt ook hypertensie heeft, kan losartan overwogen worden als antihypertensivum, vanwege een gering additioneel urinezuurverlagend effect. Vitamine C, een veilig supplement, heeft ook een heel gering urinezuurverlagend effect. Andere niet-medicamenteuze maatregelen, zoals voedingsadviezen, kunnen zinvol zijn, maar hun urinezuurverlagende effect is klein (een verlaging van %) en therapeutisch onvoldoende (dat wil zeggen, geen vermindering van de aanvalsfrequentie van jicht) bij de meeste patiënten. Bij overgewicht wordt aanbevolen om af te vallen tot het streefgewicht. Bij morbide obesitas is aangetoond dat bariatrische chirurgie een forse urinezuurverlaging tot gevolg heeft. Naar de behandeling van een pseudojichtaanval is nauwelijks onderzoek gedaan. De behandeling van een pseudojichtaanval wordt daarom afgekeken van de behandeling van een jichtaanval [20]. Dat betekent dat een pseudojichtaanval ook behandeld kan worden met NSAID s, colchicine, oraal prednison en intra-articulair of intramusculair glucocorticoïd. Omdat pseudojichtpatiënten gemiddeld ouder zijn dan jichtpatiënten, moet nog meer rekening worden gehouden met comedicatie en comorbiditeit bij het voorschrijven van ontstekingsremmende medicatie. In tegenstelling tot bij jicht is er voor pseudojicht geen medicament dat de oorzaak van de ziekte, de calciumpyrofosfaatkristallen, aanpakt. Er zijn enige aanwijzingen dat profylactische therapie met colchicine de aanvalsfrequentie van pseudojicht vermindert. Voor langdurige behandeling met NSAID s is geen bewijs, maar dit zou kunnen helpen op basis van de resultaten bij patiënten met jicht of artrose. Methotrexaat in wekelijkse dosering en hydroxychloroquine in dagelijkse dosering zouden de aanvalsfrequentie van pseudojicht kunnen verminderen, maar beide zijn slechts onderzocht in één kleine studie. Indien pseudojicht secundair is aan een metabole aandoening, dient deze onderliggende aandoening natuurlijk behandeld te worden.
11 Bijblijven (2015) 9 Prognose Jicht is een potentieel te genezen ziekte. Helaas is de behandeling van jichtpatiënten vaak onvoldoende. Een belangrijke reden hiervoor is het beperkte gebruik van urinezuurverlagende therapie. Slechts % van de patiënten krijgt een jaar na de start van de therapie nog allopurinol voorgeschreven en slechts 17 % van de jichtpatiënten is volledig therapietrouw. De slechte therapietrouw wordt vaak ten onrechte toegeschreven aan de patiënt die zijn allopurinol niet wil innemen. Gebrek aan goede informatie over de ziekte en de medicatie, waaronder het paradoxale optreden van jichtaanvallen bij de start van urinezuurverlagende therapie, is echter een belangrijke reden waardoor de slechte therapietrouw ontstaat. Patiëntenvoorlichting, leefstijladvies en langzaam ophogen van het urinezuurverlagende medicament aan de hand van de serumurinezuurspiegel kunnen de therapietrouw verbeteren. Acute jichtaanvallen en de aanwezigheid van tofi bepalen voor een belangrijk deel de verminderde kwaliteit van leven bij jichtpatiënten en zijn geassocieerd met verminderde arbeidsproductiviteit. Dit laatste leidt tot maatschappelijke kosten en is des te meer reden om jicht goed te behandelen. Urinezuurverlagende therapie blijkt al kosteneffectief als een patiënt twee of meer aanvallen heeft per jaar. Een pseudojichtaanval kan eenmalig zijn en dan is de prognose uitstekend. Indien de artritis recidiveert, kan deze aandoening langdurig voor klachten blijven zorgen, omdat er geen goede profylactische behandeling is. Conclusies Jicht is een veelvoorkomende aandoening die geassocieerd is met hart- en vaatziekten. Niet alleen jichtaanvallen moeten worden behandeld, maar patiënten moeten ook onderzocht worden op risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Hoewel het klinische beeld van pseudojicht erg op jicht lijkt, komt pseudojicht veel minder vaak voor. Met behulp van een diagnostische beslisregel, speciaal ontwikkeld voor de huisartsenpraktijk, kan het onderscheid tussen jicht en pseudojicht gemaakt worden. Bij diagnostische twijfel dient de patiënt naar de reumatoloog verwezen te worden voor een gewrichtspunctie en onderzoek van de gewrichtsvloeistof op kristallen. Literatuur 1. Nederlandse Vereniging voor Reumatologie. Richtlijn Jicht Janssens HJEM, Lagro HAHM, Peet PG van, Gorter KJ, Pas P van der, Paardt M van der, et al. NHG-Standaard Artritis. Huisarts Wet. 2009;52(9): Zhang W, Doherty M, Bardin T, Barskova V, Guerne PA, Jansen TL, et al. European League Against Rheumatism recommendations for calcium pyrophosphate deposition. Part I: terminology and diagnosis. Ann Rheum Dis. 2011;70(4): Janssens HJ, Fransen J, Lisdonk EH van de, Riel PL van, Weel C van, Janssen M. A diagnostic rule for acute gouty arthritis in primary care without joint fluid analysis. Arch Intern Med. 2010;170(13):
12 10 Bijblijven (2015) 5. Singh JA, Reddy SG, Kundukulam J. Risk factors for gout and prevention: a systematic review of the literature. Curr Opin Rheumatol. 2011;23(2): Krishnan E. Gout and the risk for incident heart failure and systolic dysfunction. BMJ Open 2012;2(1):e Hueskes BA, Willems FF, Leen AC, Ninaber PA, Westra R, Mantel-Teeuwisse AK, et al. A case-control study of determinants for the occurrence of gouty arthritis in heart failure patients. Eur J Heart Fail. 2012;14(8): Kuo CF, Yu KH, See LC, Chou IJ, Ko YS, Chang HC, et al. Risk of myocardial infarction among patients with gout: a nationwide population-based study. Rheumatology (Oxford) 2013;52(1): Kim SY, Guevara JP, Kim KM, Choi HK, Heitjan DF, Albert DA. Hyperuricemia and risk of stroke: a systematic review and meta-analysis. Arthritis Rheum. 2009;61(7): Krishnan E, Svendsen K, Neaton JD, Grandits G, Kuller LH. Long-term cardiovascular mortality among middle-aged men with gout. Arch Intern Med. 2008;168(10): Kuo CF, See LC, Luo SF, Ko YS, Lin YS, Hwang JS, et al. Gout: an independent risk factor for all-cause and cardiovascular mortality. Rheumatology (Oxford) 2010;49(1): Choi HK, Curhan G. Independent impact of gout on mortality and risk for coronary heart disease. Circulation 2007;116(8): Teng GG, Ang LW, Saag KG, Yu MC, Yuan JM, Koh WP. Mortality due to coronary heart disease and kidney disease among middle-aged and elderly men and women with gout in the Singapore Chinese Health Study. Ann Rheum Dis. 2012;71(6): Perez-Ruiz F, Martinez-Indart L, Carmona L, Herrero-Beites AM, Pijoan JI, Krishnan E. Tophaceous gout and high level of hyperuricaemia are both associated with increased risk of mortality in patients with gout. Ann Rheum Dis. 2014;73(1): Zhang W, Doherty M, Pascual E, Bardin T, Barskova V, Conaghan P, et al. EULAR evidence based recommendations for gout. Part I: Diagnosis. Report of a task force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutics (ESCISIT). Ann Rheum Dis. 2006;65(10): Kienhorst LB, Janssens HJ, Fransen J, Lisdonk EH van de, Janssen M. Arthritis of the first metatarsophalangeal joint is not always gout: a prospective cohort study in primary care patients. Joint Bone Spine 2014;81(4): Kienhorst LB, Janssens HJ, Fransen J, Janssen M. The validation of a diagnostic rule for gout without joint fluid analysis: a prospective study. Rheumatology (Oxford). 2015;54(4): Zhang W, Doherty M, Bardin T, Pascual E, Barskova V, Conaghan P, et al. EULAR evidence based recommendations for gout. Part II: Management. Report of a task force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutics (ESCISIT). Ann Rheum Dis. 2006;65(10): Janssens HJ, Janssen M, Lisdonk EH van de, Riel PL van, Weel C van. Use of oral prednisolone or naproxen for the treatment of gout arthritis: a double-blind, randomised equivalence trial. Lancet 2008;371(9627): Zhang W, Doherty M, Pascual E, Barskova V, Guerne PA, Jansen TL, et al. EULAR recommendations for calcium pyrophosphate deposition. Part II: management. Ann Rheum Dis. 2011;70(4):571 5.
Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker
Jicht belicht Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Beroemde jichtpatiënten Erasmus Rubens Kant Keizer Karel Kenmerken van jicht Prevalentie 1-2% van volwassenen Incidentie 0,6-2/1000 Man/vrouw = 8:1 Meest
Nadere informatieWerkafspraak Jicht. Doel van de afspraak
In de NHG standaard artritis staan beknopte adviezen over jicht. De diagnostiek en behandeling van jicht is daardoor niet voor alle voorschrijvers in de eerstelijn even duidelijk. Aan de hand van de ervaringen
Nadere informatieArtritis van de grote teen is niet altijd jicht
Laura Kienhorst, Matthijs Janssen, Jaap Fransen, Eloy van de Lisdonk, Hein Janssens Onderzoek Artritis van de grote teen is niet altijd jicht Samenvatting Kienhorst LBE, Janssen M, Fransen J, Van de Lisdonk
Nadere informatieInleiding Wat is jicht Hoe ontstaat jicht
JICHT 614 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u jicht heeft. Deze brochure is bedoeld om u informatie te geven over het ziektebeeld, de behandeling en wat u zelf kunt doen. Wat is jicht Jicht
Nadere informatieAauw, mijn teen doet pijn. (pseudo)jicht
Aauw, mijn teen doet pijn. (pseudo)jicht Els Zirkzee Klinische immunologie en reumatologie, Maasstad ziekenhuis, Rotterdam Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatie161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:
Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen
Nadere informatieInformatie voor patiënten met. jicht
Informatie voor patiënten met jicht > De geboden informatie in deze brochure hoeft niet voor u te gelden. Raadpleeg uw arts voor advies betreffende uw specifieke situatie. Informatie voor patiënten met
Nadere informatieVoetproblematiek bij en behandeling van jicht
Voetproblematiek bij en behandeling van jicht Dr. M. Gerritsen Reumatoloog, Westfries Gasthuis & Reade Inhoud Inventarisatie problemen, zorgaanbod omtrent voetklachten bij jicht Klinisch beeld, behandeling
Nadere informatieCompagnonscursus 2012
Compagnonscursus 2012 Artritis: Aankomen of afblijven? Marcel Posthumus Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Groningen Inhoud Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Mono-artritis
Nadere informatiejicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie
jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht 4. Zorgpad jicht
Nadere informatiePodotherapeut mag doorverwijzen naar schoentechnicus. Maaike Kuyvenhoven. Podosophia ISSN Podosophia DOI /s y
Podotherapeut mag doorverwijzen naar Maaike Kuyvenhoven ISSN 0929-5380 DOI 10.1007/s12481-016-0112-y 1 23 Your article is protected by copyright and all rights are held exclusively by Bohn Stafleu van
Nadere informatieVerenso regiosymposium NHN Alkmaar 13 oktober 2017
Verenso regiosymposium NHN Alkmaar 13 oktober 2017 Jicht en pseudojicht Martijn Gerritsen Reumatoloog Westfries Gasthuis & Reade Casus 1 Man 85 jaar, opgenomen ivm een pneumonie Voorgeschiedenis: gonartrosis,
Nadere informatieCardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen
CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker Als voorzitter Stichting Reumarun sponsoring ontvangen van Abbvie,
Nadere informatieChapter 7. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Talrijke publicaties hebben aangetoond dat de behandeling van jicht verbetering behoeft. Dit ondanks het feit dat de oorzaak en het ontstaan van deze aandoening goed bekend is,
Nadere informatieJicht. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Jicht Ziekenhuis Gelderse Vallei Jicht is een reumatische aandoening waarbij urinezuurkristallen neerslaan in de gewrichten. Dit veroorzaakt gewrichtsontstekingen. Urinezuur is een normaal afvalproduct
Nadere informatieKennislacunes NHG-Standaard Artritis
Kennislacunes Kennislacunes* (Etiologie jichtartritis, reactieve artritis, reumatoïde artritis (hoofdtekst)) (Betrouwbare cijfers over het voorkomen van artritiden in de huisartspraktijk (met uitzondering
Nadere informatieDEEL I: URINEZUUR EN BLOEDDRUK: DE ROL VAN URINEZUURPRODUCTIE
Samenvatting 183 SAMENVATTING Jicht is de meest voorkomende reumatologische aandoening en ontstaat door het neerslaan van urinezuur kristallen in en rondom de gewrichten. Dit zorgt voor een pijnlijke ontstekingsreactie
Nadere informatieEen 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn
15 2 Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn Koos van Nugteren Samenvatting De knie-endoprothese wordt vrijwel altijd geïmplanteerd bij personen met ernstige
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieFebuxostat Adenuric. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Febuxostat Adenuric Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: feboxostat. Hoe werkt Febuxostat? Febuxostat is
Nadere informatieInhoud. Hoe werkt colchicine? 3. Voor welke aandoeningen wordt colchicine gebruikt? 3. Hoe moet ik het gebruiken? 4. Hoe moet ik het bewaren 4
Colchicine Inhoud Hoe werkt colchicine? 3 Voor welke aandoeningen wordt colchicine gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 4 Hoe moet ik het bewaren 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn er controles
Nadere informatieBenzbromaron. Desuric
Benzbromaron Desuric Inhoud Hoe werkt benzbromaron? 3 Voor welke aandoeningen wordt benzbromaron gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 4 Hoe moet ik het bewaren 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 169 170 Samenvatting Samenvatting Jicht is een reumatische ziekte die wordt veroorzaakt door het neerslaan van urinezuur (in de vorm van kleine naaldvormige kristallen) in en rond de gewrichten.
Nadere informatieColchicine. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Colchicine U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u colchicine gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieBenzbromaron (Desuric)
Benzbromaron (Desuric) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u benzbromaron gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieZorgpad Atriumfibrilleren (AF)
Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines
Nadere informatieRichtlijn Jicht. INITIATIEF Nederlandse Vereniging voor Reumatologie
5 Richtlijn Jicht 15 20 25 30 35 40 45 INITIATIEF Nederlandse Vereniging voor Reumatologie IN SAMENWERKING MET Nederlands Huisartsen Genootschap Nederlandse Internisten Vereniging Nederlandse Federatie
Nadere informatieFebuxostat (Adenuric)
Febuxostat (Adenuric) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u febuxostat gaat gebruiken of u overweegt u dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieBewegingsapparaat bij het ouder worden
Meer leren over lichaam en gezondheid Bewegingsapparaat bij het ouder worden Sandrine Bours Reumatoloog MUMC+ Agenda Inleiding Osteoporose Artrose Artritis Reumatoïde artritis Jicht Inleiding Skelet nodig
Nadere informatieOsteoporose profylaxe bij 80+
Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)
Nadere informatieAllopurinol. Zyloric
Allopurinol Zyloric Inhoud Hoe werkt allopurinol? 3 Voor welke aandoeningen wordt allopurinol gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieNierfunctie: perindopril 174
Nierfunctie: perindopril 174 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van
Nadere informatieThe diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. Link to publication Citation for published version (APA): Gibson, N. S.
Nadere informatieAllopurinol (Zyloric)
Allopurinol (Zyloric) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u allopurinol gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieNierfunctie: benazepril 186
Nierfunctie: benazepril 186 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van bijwerkingen
Nadere informatieUniversity of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem
University of Groningen BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUrinezuur en het hart
Urinezuur en het hart Stephanie Cuypers Co-assistent anesthesie KU Leuven 2011-2012 Prof. Dr. E Vandermeulen, promotor Urinezuur en het hart Inleiding Materialen en methode Discussie Stabiele angor: definitie
Nadere informatieaz sint-lucas BRUGGE Jicht
az sint-lucas BRUGGE Jicht Wat is jicht? Jicht wordt veroorzaakt door een te hoog urinezuurgehalte in het bloed. Urinezuur is een afbraakproduct van bepaalde stoffen, purines genaamd. Deze bevinden zich
Nadere informatieGeneesmiddelen bij jicht. Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID s), Corticosteroïden, Colchicine, Allopurinol, Benzbromaron Febuxostat
Geneesmiddelen bij jicht Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID s), Corticosteroïden, Colchicine, Allopurinol, Benzbromaron Febuxostat Inhoud Inleiding 3 Middelen bij een acute jichtaanval 3 Ontstekingsremmende
Nadere informatieOsteoporose in de praktijk
Osteoporose in de praktijk 29 januari 2019 Hannah C.M. van Loon Internist-endocrinoloog Osteoporose Programma: Inleiding met casus Waarom behandeling? Effect van orale bi(s)fosfonaten Reden voor switch
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieBijlage III. Wijzigingen die zijn aangebracht aan relevante delen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter
Bijlage III Wijzigingen die zijn aangebracht aan relevante delen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter Opmerking: Deze wijzigingen aan de relevante delen van de Samenvatting van
Nadere informatieMethotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog
Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u het medicijn methotrexaat gaat gebruiken.
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieREUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
REUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN April 2004 Inleiding De werkafspraak Reumatologie is in 2004 gepubliceerd, aansluitend op de bestaande NHG standaard en
Nadere informatieOsteoporoseprofylaxe bij corticosteroïdgebruik
Osteoporoseprofylaxe bij corticosteroïdgebruik 101-106 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 27 mei 2013
Nadere informatieOsteoporoseprofylaxe bij corticosteroïdgebruik
Osteoporoseprofylaxe bij corticosteroïdgebruik 101-106 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 27 mei 2013
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieWelke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?
Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieMethotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog
Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0906 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u methotrexaat (MTX) gaat gebruiken. In deze folder leest
Nadere informatieHET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN
HET EFFECT VAN DE CVRM ZORGSTRAAT OP DE BLOEDDRUK EN HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Berdien Oosterveld Begeleiding: Job van der Palen Peter van der Lugt Mirella Nijmeijer Wetenschapsavond
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Cardiovasculaire Beoordeling na Hypertensieve Afwijkingen van de Zwangerschap Hypertensieve zwangerschapscomplicaties rondom de uitgerekende datum zijn veelvoorkomende complicaties.
Nadere informatieDe reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei
De reumatoloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Reumatische ziekten 3 Artritis 3 Bindweefselziekten of systeemziekten 3 Artrose 3 Weke delen-reuma 3 Pijnsyndromen 4 De reumatoloog 4 Onderzoek
Nadere informatiePREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN
PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN 1137 Inleiding Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het
Nadere informatieHypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist
Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk
Nadere informatieDiagnostiek van jicht door huisarts en reumatoloog
Diagnostiek van jicht door huisarts en reumatoloog Student: Carolien Hanewinkel Studentnummer: 1568116 Facultair begeleider: dr. R. Bos Locatie: Polikliniek Reumatologie Medisch Centrum Leeuwarden Periode:
Nadere informatieDatum 4 december 2018 Betreft Lesinurad (Zurampic ) voor de behandeling van jicht Onze referentie
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Ministerie voor Medische Zorg en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Zorginstituut Nederland Zorg II Hart, Vaat & Longen Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieTegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit
Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit Dr. Mike Nurmohamed, reumatoloog *,** *Jan van Breemen Research Instituut Reade & **VU medisch centrum, Amsterdam Comorbiditeit Bijkomende ziekte
Nadere informatieLipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?
Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,
Nadere informatieDe oudere patiënt met comorbiditeit
De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers
Nadere informatieSTANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002
NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 1 STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 2 De door de gepubliceerde richtlijnen en standpunten
Nadere informatieOefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized
Nadere informatieInvasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS
Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal
Nadere informatieQuiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder > geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Geen Takeda Nederland BV
Nadere informatieMaagbescherming bij NSAID-gebruik 107
Maagbescherming bij NSAID-gebruik 107 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 29-05-2013 Doel Verlagen van
Nadere informatieI nhoud. 1 Anatomie en fysiologie van het bewegingsapparaat... 1 F.P.J.G. Lafeber. R.E.M. Toes. M. Vis en J.M.W. Hazes. R.B.M.
XI I nhoud 1 Anatomie en fysiologie van het bewegingsapparaat............................................ 1 F.P.J.G. Lafeber 1.1 Inleiding...............................................................................................
Nadere informatieBack to lipids lange termijn effecten van sta6nes
Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015
Nadere informatieCBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011
CBO RICHTLIJN HARTFALEN Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010 Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 ESC guidelines Richtlijn is gebaseerd op de ESC Guidelines for the
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieKlinische implicaties van de EVOLVE studie
ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie
Nadere informatieJichtartritis. Beschouwing. Beschouwing. Inleiding Jichtartritis is een veelvoorkomende, extreem pijnlijke gewrichtsaandoening.
Hein Janssens Beschouwing Beschouwing Jichtartritis Samenvatting Janssens HJEM. Jichtartritis. Huisarts Wet 2011;54(5):254-8. Jichtartritis is een aandoening die vooral in de huisartsenpraktijk veel voorkomt:
Nadere informatieCardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus
Cardiovasculair risicomanagement Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus Inhoud eerste uur Risicoprofilering Anamnese Lichamelijk Onderzoek Aanvullende diagnostiek Evaluatie en risicoschatting
Nadere informatiePOLYMYALGIA RHEUMATICA (PMR) FRANCISCUS GASTHUIS
POLYMYALGIA RHEUMATICA (PMR) FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding U heeft van uw reumatoloog te horen gekregen dat u Polymyalgia Rheumatica (PMR) heeft. In deze folder vindt u algemene informatie over PMR. Mogelijk
Nadere informatieMyocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG
Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Presentatie vandaag Epidemiologie myocardinfarct Diagnostiek
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Zorginstituut Nederland Pakket Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2014138491 Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieUniversiteit Twente Faculteit Technische Natuurwetenschappen Gezondheidswetenschappen Bacheloropdracht GZW
Effectiviteit van de vervolgbehandeling van jichtpatiënten bij de reumatoloog en huisarts Een retrospectief cohortonderzoek op de afdeling reumatologie van Ziekenhuisgroep Twente Universiteit Twente Faculteit
Nadere informatie10.00-10.40 state of the art SPA dr I.E. van der Horst (30 min spreektijd)
Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 juni is de ROIG over reumatologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het genoemde
Nadere informatiePhysical activity in a multi-ethnic population: measurement and associations with cardiovascular health and contextual factors de Munter, J.S.L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Physical activity in a multi-ethnic population: measurement and associations with cardiovascular health and contextual factors de Munter, J.S.L. Link to publication
Nadere informatieBijgewerkt advies voor het gebruik van hooggedoseerde ibuprofen
22 mei 2015 EMA/325007/2015 Bijgewerkt advies voor het gebruik van hooggedoseerde ibuprofen Beoordeling bevestigt klein cardiovasculair risico bij dagelijkse doses van 2 400 mg of meer De CMDh 1 heeft
Nadere informatieNAAR EEN NIEUWE CVRM RICHTLIJN
NAAR EEN NIEUWE CVRM RICHTLIJN Een huisartsenperspectief Judith Tjin-A-Ton, Kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Opbouw Nieuwe richtlijn ESC Cijfers van InEen 2015 Uitdagingen Huisartsenperspectief: wij
Nadere informatieSamenvatting. Belangrijkste bevindingen
Samenvatting Chronische nierschade (CNS) en de complicaties daarvan, veroorzaken, naast de grote persoonlijke impact, veel druk op gezondheidszorg voorzieningen. Door de vergrijzing en de toename van suikerziekte
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Colchicine
PATIËNTEN INFORMATIE Colchicine Hoe werkt colchicine? Colchicine is een medicijn dat u krijgt voorgeschreven van uw arts als u jicht hebt. Jicht is een reumatische aandoening die ontstaat doordat er urinezuurkristallen
Nadere informatieReuma, atherosclerose & anti-inflammatie. Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum
Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum Reumatoïde artritis & Atherosclerose Mortaliteit en doodsoorzaken bij RA Mortaliteit Verhoogde
Nadere informatieDrug use in pregnancy Vroom, Fokaline
Drug use in pregnancy Vroom, Fokaline IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Allopurinol
PATIËNTEN INFORMATIE Allopurinol Hoe werkt allopurinol? Allopurinol is een medicijn dat u krijgt voorgeschreven van uw arts als u jicht heeft. Jicht is een reumatische aandoening die ontstaat doordat er
Nadere informatieWat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties...
Artrose van de knie Inhoudsopgave Wat is artrose?... 1 Hoe ontstaat artrose?... 1 Klachten... 2 Diagnostiek... 2 Behandeling... 2 Adviezen... 2 Medicijnen... 3 Operaties... 3 Comfortabel leven met artrose
Nadere informatieBehandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose
Behandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u het medicijn methotrexaat (MTX) gaat gebruiken bij de behandeling van sarcoïdose. Deze folder
Nadere informatieREUMATHOLOOG. Hilde Beulens
REUMATHOLOOG Hilde Beulens Verzamelnaam Er bestaan meer dan 200 reumatische aandoeningen. 1 op de 5 Belgen heeft reumatische klachten. 1 op 1000 kinderen in België lijdt aan kinderreuma. 1/3de van de bevolking
Nadere informatieHoe helpt de JGZ gevluchte kinderen weer op verhaal te komen? I. Brokx & M. Keij. JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg
Hoe helpt de JGZ gevluchte kinderen weer op verhaal te komen? I. Brokx & M. Keij JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg ISSN 1567-8644 Volume 48 Number 5 Tijdschr Jeugdgezondheidsz (2016) 48:102-104
Nadere informatieREUMATOLOGIE CASUSSCHETSEN
REUMATOLOGIE April 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Man, 35 jaar. Sinds 4 weken pijnlijke PIP s re hand. Zijn ring past niet meer. Rechter pols is ook gevoelig, niet warm of rood, wel iets gezwollen. Eindstanden
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Fertility treatment in obese women Koning, A.M.H. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Fertility treatment in obese women Koning, A.M.H. Link to publication Citation for published version (APA): Koning, A. M. H. (2015). Fertility treatment in obese
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij
Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l
Nadere informatieMelatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Melatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A. Link to publication Citation for published version (APA): van Maanen,
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten
Nadere informatieINFORMATIE OVER METHOTREXAAT (LEDERTREXATE EMTHEXATE ) FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER METHOTREXAAT (LEDERTREXATE EMTHEXATE ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening.
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieCitation for published version (APA): Zomer, A. C. (2012). Facing the future of adults with congenital heart disease
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Facing the future of adults with congenital heart disease Zomer, A.C. Link to publication Citation for published version (APA): Zomer, A. C. (2012). Facing the future
Nadere informatie